axiaplus.gr art & business BULL MARKET

Transcript

1 axiaplus.gr 86 + art & business BULL MARKET -

2 2 H AΞΙΑ editorial ίνεται λόγος πολύς σχετικά με τη δυνατότητα που θα έχει η παρούσα Βουλή να εκλέξει Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Και διακινούνται στον Τύπο σενάρια επί σεναρίων με πρόσωπα προβεβλημένα και κοινής αποδοχής ως υποψήφια, ενώ παράλληλα για τη δημιουργία εντυπώσεων έφτασαν ορισμένοι στο σημείο να υποστηρίζουν ότι θα επιχειρηθεί η εξαγορά κυβερνητικών βουλευτών από το κυβερνητικό μπλοκ. Όλα τούτα φυσικά εντάσσονται στο πλαίσιο μιας παρατεταμένης προεκλογικής περιόδου που τείνει να δημιουργηθεί σε μια περίοδο που η Ελλάδα γυρίζει σελίδα, διαχωρίζεται το χθες από το αύριο και κατ επέκταση αναδιανέμεται ο πλούτος και η εξωθεσμική ισχύς επιχειρηματιών και διαπλοκής, καθώς μέσα από την ανάθεση νέων έργων εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ αλλά και τις ευρείες αποκρατικοποιήσεις που επίκεινται αναμένεται να αλλάξει ο χάρτης της επιχειρηματικής ζωής, και υπό αυτή την έννοια εκείνο που απασχολεί τα ισχυρά συμφέρονται και τις μεγάλες επιχειρηματικές οικογένειες είναι το ποιοι θα είναι κυρίαρχοι στη νέα τάξη πραγμάτων! Αυτός, άλλωστε, είναι και ο λόγος που χτίζουν θέσεις εν όψει των δομικών αλλαγών που επίκεινται, και συμμαχούν, ρίχνουν γέφυρες ή υποστηρίζουν πολιτικά κόμματα. τσι, δεν πρέπει να θεωρείται παράδοξο που πανίσχυρες επιχειρηματικές οικογένειες, οι οποίες προέρχονται από τον αστικό χώρο, τα έχουν βρει ή στηρίζουν κάτω από το τραπέζι, χωρίς να φαίνονται δηλαδή, τον ΣΥΡΙΖΑ ή άλλα μικρά κόμματα για τα οποία προσδοκούν ότι θα έχουν ρόλο σε μια πολυκομματική κυβέρνηση που τυχόν θα προκύψει σε ενδεχόμενες εκλογές. στόσο, πέρα από την όποια σεναριολογία και τις κινήσεις σκοπιμότητας που παρατηρούνται στην πολιτικο-οικονομική ζωή εσχάτως, η πραγματικότητα είναι μία και μόνη: συσπείρωση 180 βουλευτών προκειμένου να εκλεγεί Πρόεδρος της Δημοκρατίας μπορεί να υπάρξει μόνο εάν το ευρύτερο κλίμα είναι θετικό, η ψυχολογία έχει αποκατασταθεί και διαμορφώνονται ευνοϊκές προσδοκίες για το μέλλον. Εάν, λοιπόν, το κλίμα είναι θετικό, τότε οι 180 βρίσκονται, εάν όχι τότε ούτε 100 δεν θα ψηφίσουν υπέρ της εκλογής Προέδρου! Και τούτο ο Αντώνης Σαμαράς το ξέρει και είναι βέβαιο πως θα εξαντλήσει κάθε περιθώριο, θα κάνει την οποιαδήποτε κίνηση επιβάλλεται ούτως ώστε να εξισορροπήσει το βεβαρημένο κλίμα, να αποκαταστήσει την εικόνα της κυβέρνησης και να δώσει προοπτική. Υπό αυτή την έννοια ασφαλείς πληροφορίες αναφέρουν ότι ο πρωθυπουργός έχει ήδη ξεκινήσει κάτω από άκρα μυστικότητα τη διαπραγμάτευση με την τρόικα και το Βερολίνο, τόσο για την ελάφρυνση του δημόσιου χρέους όσο και για ένα εύρος φοροαπαλλαγών και διευκολύνσεων που θα βοηθήσουν την ελληνική κοινωνία να απαλλαγεί από ταμειακά μέτρα και να διευκολυνθεί στην αντιμετώπιση υφιστάμενων προβλημάτων και υποχρεώσεων. Οι ίδιες πηγές αναφέρουν ότι τόσο το Βερολίνο όσο και οι Βρυξέλλες αντιμετωπίζουν πολύ θετικά το ζήτημα του δημόσιου χρέους και σε μεγάλο βαθμό έχουν καταλήξει, έστω επί της αρχής, σε σημεία κοινής αποδοχής με την ελληνική πλευρά, ούτως ώστε το χρέος μέσα από ένα πλέγμα συγκεκριμένων κινήσεων και αποφάσεων να μειωθεί δραστικά. ο ζήτημα του χρέους, των φοροαπαλλαγών και των ρυθμίσεων σε εφορίες και ασφαλιστικά ταμεία μπορεί επισήμως να μη βρίσκεται στην ατζέντας της συνάντησης Σαμαρά Μέρκελ, όμως σε κάθε περίπτωση τα φλέγοντα αυτά ζητήματα αναμένεται να συζητηθούν εκτενώς την Τρίτη στη γερμανική πρωτεύουσα. Και η ελληνική πλευρά εκτιμά ότι οι διαπραγματεύσεις μπορεί να έχουν αίσια κατάληξη, λαμβάνοντας υπόψη το κλίμα των καιρών στην Ευρωζώνη, τις απόψεις των ηγετών του Νότου οι οποίοι υποστηρίζουν ότι πρέπει να χαλαρώσει η νομισματική πολιτική και η λιτότητα και να αυξηθεί η προσφορά χρήματος αλλά και του κεντρικού τραπεζίτη, κ. Ντράγκι, ο οποίος στην πράξη αποδεικνύει ότι τάσσεται υπέρ των ενεργειών εκείνων που συμβάλλουν στην τόνωση της ρευστότητας και χρηματοδότησης των οικονομικών αλλά και του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος. Και υπό το πρίσμα αυτό τόσο η Ευρωπαϊκή Ένωση όσο κυρίως η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα προσπαθήσουν να δώσουν λύση σε ένα ακόμη ζήτημα που θέτει ο Έλληνας πρωθυπουργός, αυτό της αποδοχής των ομολόγων που εκδίδουν οι ελληνικές τράπεζες με εγγυήσεις του Δημοσίου. Και οι τελευταίες πληροφορίες λένε πως για το ζήτημα αυτό αναζητείται ήδη λύση η οποία με το έναν ή τον άλλον τρόπο θα βρεθεί. EΒΔΟΜΑΔΙΑΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ Εκδότης - Διευθυντής ΑΝΤΩΝΗΣ ΠΙΚΟΥΛΑΣ Διεύθυνση Σύνταξης ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ Σύμβουλοι έκδοσης ΒΑΣΙΛΗΣ ΒΑΛΑΜΒΑΝΟΣ, ΓΙΑΝΝΗΣ ΛΟΒΕΡΔΟΣ Υπεύθυνος πολιτικού ρεπορτάζ ΣΩΤΗΡΗΣ ΠΙΚΟΥΛΑΣ Συντονισμός πολιτικού ρεπορτάζ ΤΑΚΗΣ ΜΟΥΣΣΑΣ Υπεύθυνη πολιτιστικού ΛΗΤΩ ΜΗΣΙΑΚΟΥΛΗ Υπεύθυνος παραγωγής ΦΩΤΗΣ ΠΙΚΟΥΛΑΣ Εμπορική Διευθύντρια ΝΑΤΑΣΣΑ ΜΠΟΥΤΕΡΑΚΟΥ Σύμβουλος Διοίκησης ΝΙΚΟΣ ΚΑΒΟΥΡΑΣ Νομικοί σύβουλοι ΑΘ. ΚΟΚΚΙΝΟΣ, Ι. ΠΑΡΑΣΧΟΣ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ: INFOTAINMENT Α.Ε. ΓΡΑΦΕΙΑ: Παπανικολή 22Α, Χαλάνδρι ΑΘΗΝΑ ΤΗΛΕΦΩΝΑ: , , info@axianews.gr ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΙ - ΜΟΝΤΑΖ - ΕΚΤΥΠΩΣΗ: ΙRIS ο Ηνωμένο Βασίλειο παρέμεινε τελικά Ηνωμένο, αφού οι Τ«ενωτικοί» επικράτησαν με σχεδόν 55% στο δημοψήφισμα που έγινε στη Σκωτία και αποφεύχθηκε η ανεξαρτητοποίηση της χώρας. Ωστόσο, το γεγονός ότι σχεδόν ένας στους δύο κατοίκους της χώρας, έστω και αν αποτελούν ελαφρώς μειοψηφικό ποσοστό, ψήφισε υπέρ της ανεξαρτησίας, αποτελεί ασφαλώς ένα βαρυσήμαντο μήνυμα προς την Αγγλία, η οποία δεν θα πρέπει τώρα να επαναπαυτεί. Είναι σαφές ότι αν δεν εκχωρηθούν εξουσίες στο σκωτικό κοινοβούλιο και δεν προωθηθεί με ταχείς ρυθμούς το νομοσχέδιο για μεγαλύτερες αρμοδιότητες σε θέματα φορολογικά όσο και δαπανών, καθώς και κοινωνικής πρόνοιας, αρκετοί από εκείνους που ένιωσαν ανασφάλεια από μια τυχόν αποσύνδεση από την Αγγλία θα οδηγηθούν σε δεύτερες σκέψεις ως προς την ορθότητα της ψήφου τους. Αγγλία πρέπει τώρα να αλλάξει την πολιτική της και να σεβαστεί Η περισσότερο τους εταίρους της αν επιθυμεί να συνεχίσει να χρησιμοποιεί τον όρο «Μεγάλη» Βρετανία. Διαφορετικά, το ζήτημα θα επανέλθει πολύ γρηγορότερα από όσο ελπίζει ο Κάμερον, δηλαδή μετά από τουλάχιστον μία γενιά. Και αν όχι από τη Σκωτία, όπου οι συνθήκες ήταν πιο ώριμες, ενδεχομένως από άλλη επικράτεια. ντίστοιχο μήνυμα από τις εξελίξεις στη Σκωτία θα πρέπει να Αλάβει και η Ευρωπαϊκή Ένωση, και ιδιαίτερα η Ευρωζώνη. Και αυτό όχι γιατί σε μια σειρά από χώρες-μέλη έχουν τεθεί ζητήματα αυτοδιάθεσης και απόσχισης περιοχών ή κρατιδίων, αλλά γιατί αν δεν αλλάξει η Ευρωζώνη την πολιτική της θα αντιμετωπίσει αργά ή γρήγορα τη διενέργεια δημοψηφισμάτων (α λα Σκωτία ) σε χώρες που θα υποφέρουν, με θέμα την παραμονή τους ή όχι στην Ευρωζώνη. Και ίσως αυτός ο χρόνος να μην είναι και τόσο μακρινός, ιδιαίτερα αν συνεχιστούν τα δυσβάσταχτα προβλήματα και η εξοντωτική για τις κοινωνίες οικονομική πολιτική που έχει επιβληθεί στον ευρωπαϊκό Νότο, αλλά και αν συνεχιστεί, εξ αιτίας ακριβώς της μιζέριας και της ανέχειας, η ενίσχυση σε πολλές χώρες των εθνικιστικών και ακροδεξιών πολιτικών σχηματισμών. Η Γερμανία κυρίως και ακολούθως η Γαλλία θα πρέπει να συνεκτιμήσουν πολύ σοβαρά τον κίνδυνο που συντάραξε όχι μόνο την Αγγλία αλλά ολόκληρη την Ευρώπη, και να προχωρήσουν με τους ταχύτερους δυνατούς ρυθμούς σε αποφάσεις και μέτρα που θα εξασφαλίζουν τη στροφή της ευρωπαϊκής οικονομικής πολιτικής από την απόλυτη λιτότητα και δημοσιονομική προσαρμογή προς την ανάπτυξη και την κοινωνική πρόνοια. Αν θεωρούν ότι διαθέτουν την πολυτέλεια του χρόνου διαπράττουν πολύ μεγάλο λάθος, καθώς η ύφεση χτυπά πλέον την πόρτα ακόμη και των ισχυρότερων θεωρητικά (και πρακτικά) ευρωπαϊκών οικονομιών, καθώς και της ίδιας της Γερμανίας, ενώ οι προβλέψεις για την Ευρωζώνη εμφανίζονται δυσμενείς για το 2015.

3

4 4 ή επί τας» στο ταξίδι του πρωθυπουργού. Ωστόσο, ποια είναι η πραγματική ατζέντα δεν μπορούμε να είμαστε απολύτως βέβαιοι. Ο πρωθυπουργός στο βήμα της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης τόνισε στους παριστάμενους ότι το θέμα του χρέους θα έχει δρομολογηθεί σε λίγους μήνες, ενώ από το περιβάλλον του τόνιζαν ότι τον Νοέμβριο έχει κανονιστεί συνεδρίαση στην Ουάσινγκτον για το ελληνικό χρέος, η οποία, ωστόσο, δεν έχει προγραμματιστεί επίσημα. Δεν μιλούσαν όμως μόνο για το ταξίδι, το οποίο στην παρούσα συγκυρία ισοδυναμεί με την επιβίωση ολόκληρης της κυβέρνησης Είναι ότι, εν τέλει, οι αισιόδοξες προβλέψεις του καλοκαιριού για τον ομαλό προγραμματισμό του φθινοπώρου έχουν πλέον βρεθεί στον κάλαθο των αχρήστων. Όλοι πορεύονται με το χειρότερο σενάριο, και το πρώτο crash test θα είναι το ραντεβού του Έλληνα πρωθυπουργού με τη Μέρκελ στη γερμανική πρωτεύουσα. «Έχουμε συνηθίσει πριν από τους καίριους ελέγχους της τρόικας να υπάρχει εκ των προτέρων μια συνεννόηση του ίδιου του πρωθυπουργού είτε με τη Μέρκελ, είτε με ανώτατους Ευρωπαίους παράγοντες, όπως π.χ. πιο παλιά ο Μπαρόζο, τώρα ο Γιουνκέρ ή και η Λαγκάρντ. Περισσότερο χρησιμοποιούνταν αυτές οι επαφές προκειμένου να προλειάνουν το έδαφος ή να εκτονωθούν οι σκληρές γραμμές της τρόικας, ώστε στον έλεγχο να υπάρχει μια ομαλή διαπραγμάτευση και όχι σύγκρουση Επίσης, σε πολλές συναντήσεις και επαφές πριν από τον έλεγχο ο Έλληνας πρωθυπουργός προσπαθούσε να περάσει στην άλλη πλευρά τον παλμό της κοινωνίας και των βουλευτών για το τι μπορεί να γίνει δεκτό ή να μη γίνει Οπότε, σε πολλές καταστάσεις φθάναμε στο σημείο-μηδέν» θα πει παλιός συνεργάτης πρωθυπουργού ο οποίος βρέθηκε σε θέση διπλανή όταν ο προϊστάμενός του προσπαθούσε να συνεννοηθεί πριν από την έλευση της τρόικας. Οι διαστάσεις που αναμένεται να πάρει το ταξίδι Σαμαρά στο Βερολίνο είναι τέτοιες, που κάποιοι θεωρούν ότι «είτε θα γυρίσει νικητής, είτε θα έρθει και ούτε λίγο ούτε πολύ θα προκηρύξει εκλογές». Ούτε λίγο ούτε πολύ, κάποιοι στο Μέγαρο Μαξίμου δίνουν την εντύπωση του «ή ταν Όπως είχαμε γράψει και στα προηγούμενα φύλλα, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο αποφεύγει να προωθήσει λύση για το ελληνικό χρέος φοβούμενο ότι αυτό θα αποτελέσει το πρόκριμα εκλογών από τους δύο κυβερνητικούς εταίρους. Ούτως ή άλλως περιμένει πώς θα κινηθεί το Βερολίνο, το οποίο καλώς ή κακώς κρατάει το κλειδί του ελληνικού χρέους. Πώς; Μόνο η Μέρκελ μπορεί να επηρεάσει τα υπόλοιπα κράτη, και κατ επέκταση τα κοινοβούλιά τους, να ψηφίσουν την περιβόητη επιμήκυνση του ελληνικού χρέους. Και αυτό διότι το χρέος αυτό είναι ουσιαστικά δάνεια των κρατών-μελών της Ευρωζώνης. Και για όσους αμφισβητούν τη δύναμη της Μέρκελ στα πιο μικρά κράτη, ας θυμίσουμε πόσο επηρέασε το πολιτικό τοπίο της κραταιάς Γαλλίας και ειδικά τον σοσιαλιστή Πρόεδρο Ολάντ, ο οποίος αναγκάστηκε να αλλάξει την κυβέρνησή του, προσαρμόζοντάς την στα μέτρα του Βερολίνου. Και αυτό, όπως φαίνεται και από την αναγκαιότητα που έχουν προσδώσει στο Μαξίμου για το ταξίδι του πρωθυπουργού, το αναγνωρίζει η ελληνική πλευρά, η οποία σπεύδει να προλάβει τις εξελίξεις. Όπως είναι φυσικό, στη γερμανική πρωτεύουσα θα συζητηθούν πολλά. Κυρίως, όμως, θα αποτυπωθεί ο προβληματισμός της Γερμανίδας καγκελαρίου γιατί η Ελλάδα δεν δέχεται ένα νέο πρόγραμμα χρηματοδότησης. Να θυμίσουμε ότι πριν από λίγες μέρες στο περιθώριο του Eurogroup ο πρόεδρος της ΕΚΤ, Μάριο Ντράγκι, πίεζε τον υπουργό Οικονομικών, Γκίκα Χαρδούβελη, για νέο πρόγραμμα χρηματοδότησης, το οποίο όπως γνωρίζει καλά η ελληνική πλευρά συνεπάγεται νέο μνημόνιο που θα συνοδεύεται με μέτρα και μεταρρυθμίσεις. Η ελληνική πλευρά γνωρίζει καλά ότι η λέξη «νέο μνημόνιο» είναι ταμπού και δεν περνάει από την ελληνική Βουλή. Άλλωστε, ο ίδιος ο πρωθυπουργός αλλά και ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, Βαγγέλης Βενιζέλος, έχουν τονίσει ότι δεν πρόκειται να έρθουν νέα μέτρα. Σε αντίθετη περίπτωση, όχι μόνο δεν μπορεί να σταθεί κυβέρ- Το κυριότερο, όμως, που θέλει να διαβλέψει ο ίδιος ο πρωθυπουργός είναι αν έχει αλλάξει καθόλου η διάθεση της γερμανικής πλευράς απέναντι στην ελληνική αξιωματική αντιπολίτευση. Ο πρόσφατος «κοσμοπολιτισμός» του Αλέξη Τσίπρα, όπως λένε ποιητική αδεία από το περιβάλλον του πρωθυπουργού, δημιουργεί εντυπώσεις ότι ο αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ έχει αποτάξει τις συνιστώσες του και προβάρει το κοστούμι του αρχηγού κράτους. «Αν η Μέρκελ δείξει διάθεση ότι δεν την ενδιαφέρει ποιος θα είναι ο συνομιλητής της αρκεί να εκπροσωπεί την Ελλάδα», επισημαίνουν, τότε είναι σίγουρο ότι ο κ. Σαμαράς θα πράξει αναλόγως, με ό,τι κι αν αυτό συνεπάγεται. Πάντως, είναι χαρακτηριστικό ότι, ενώ ο κ. Τσίπρας ανοίγεται προς το εξωτερικό με τις επαφές του (Πάπας, Ντράγκι κ.λ.π.), ο κ. Σαμαράς επικεντρώνεται στη μάχη στο εσωτερικό. Γι αυτόν τον λόγο επιμένει οι όποιες φοροελαφρύνσεις να ισχύσουν όσο πιο γρήγορα γίνεται.

5 5 νηση, μιας και οι βουλευτές της συγκυβέρνησης δεν θα μπορούν να ψηφίσουν κανένα νέο μέτρο, αλλά Σαμαράς και Βενιζέλος σβήνονται από τον πολιτικό χάρτη Η επιχειρηματολογία της ελληνικής πλευράς, λοιπόν, για το νέο πρόγραμμα χρηματοδότησης εμπεριέχει όλα τα παραπάνω, αλλά και μια ουσιαστική παράμετρο. Ότι η χώρα δεν θα χρειαστεί χρηματοδότηση, καθώς τόσο τα πλεονάσματα όσο και ο φθηνός δανεισμός πλέον μέσω ομολόγων είναι στοιχεία που αποκλείουν μια τέτοια κίνηση. Οπότε, η ελληνική πλευρά πορεύεται με τη στρατηγική ότι κάθε έλλειμμα ή έκτακτη χρηματοδότηση θα καλυφθεί από την έξοδο στις αγορές, ειδικά τώρα που πλέον μετά τις πρόσφατες αναβαθμίσεις της ελληνικής οικονομίας από οίκους αξιολόγησης, τα ελληνικά spreads έχουν πέσει πάρα πολύ. Επίσης, όπως λένε, υπάρχει και το μαξιλαράκι του ΤΧΣ, την οποιαδήποτε χρήση του οποίου, ωστόσο, απαγορεύει μέχρι τώρα η τρό- ι - κα, πέραν της κά- λυψης των τραπεζών Επειδή η ελληνική πλευ- ρά είναι «δεμένη» ως προς την αντίθεσή της για τη νέα χρηματοδότηση, είναι σίγουρο ότι η καγκελάριος Μέρκελ θα επιμείνει να ολοκληρωθεί επιτυχώς ο έλεγχος της τρόικας. Οι υποχρεώσεις της ελληνικής κυβέρνησης δεν είναι δύσκολες. Τα πρωτογενή πλεονάσματα είναι σίγουρα ένα καλό χαρτί, ωστόσο η ελληνική πλευρά ζητάει τις φοροελαφρύνσεις τις οποίες ανήγγειλε ο πρωθυπουργός και τώρα πρέπει να περάσουν και από το φίλτρο της τρόικας για να ισχύσουν. Οι τελευταίες πληροφορίες θέλουν τους τροϊκανούς να έχουν δεχτεί το θέμα των περισσότερων δόσεων για ληξιπρόθεσμα χρέη στο Δημόσιο, ενώ φαίνεται να δυστροπούν ακόμα για το κόψιμο έστω και μερικό της εισφοράς αλληλεγγύης. Η γερμανική πλευρά δεν έχει συγκεκριμένες αξιώσεις για αυτόν τον έλεγχο. Σίγουρα θέλει να περάσουν όσες δράσεις έχουν μείνει κόκκινες, αλλά δεν έχουν προβάλει καμία σκληρή αξίωση πέραν των συμφωνηθέντων. Εξάλλου, το ευρωπαϊκό σκέλος του προγράμματος της Αθήνας φτάνει στο τέλος του και τα χειρότερα έχουν περάσει. Ο πρωθυπουργός στη συνάντηση της Τρίτης θα προσπαθήσει να πείσει τη Γερμανίδα καγκελάριο ότι η ελληνική κοινωνία έχει φτάσει στα όριά της και ότι δεν μπορεί να υπάρξουν νέες απαιτήσεις που ακουμπάνε το εισόδημα των Ελλήνων. Από την άλλη, θα εξηγήσει ότι αλλαγές σε ευαίσθητα θέματα όπως το ασφαλιστικό, το εισόδημα, η φορολογία κ.ά. πρέπει να γίνουν παραμετρικά και όχι απότομα, διότι θα κλονιστεί ολόκληρο το σύστημα. Στην ατζέντα του πρωθυπουργού είναι να πείσει την κ. Μέρκελ ότι η ελάφρυνση του χρέους και οι φοροελαφρύνσεις θα βοηθήσουν την ελληνική οικονομία να απογειωθεί. Είναι σίγουρο ότι η Γερμανίδα καγκελάριος θα επιμείνει σε θέματα αγοράς και μεταρρυθμίσεων, ενώ ερώτημα είναι τι στάση θα κρατήσει σε δύο κρίσιμα θέματα στις ομαδικές απολύσεις και στον συνδικαλιστικό νόμο, τα οποία αποτελούν κόκκινο πανί ακόμα από την τρόικα. σημαντική άνοδος της χρηματιστηριακής Η αγοράς στην τελευταία συνεδρίαση της εβδομάδας (+3,67%) αποτελεί συνάρτηση αρκετών παραγόντων. Από τη μια του καλού κλίματος που υπήρξε για τις ελληνικές μετοχές στο road show του Λονδίνου, όπου μπορεί οι ξένοι θεσμικοί να επέμειναν ως προς την πολιτική αστάθεια και την εκλογολογία, αναγνώρισαν ωστόσο τις κατά τα άλλα θετικές προοπτικές αρκετών ελληνικών επιχειρήσεων καθώς και τα βήματα προόδου που έχουν γίνει στην ελληνική οικονομία. αράλληλα, στο μίνι ράλι της Παρασκευής Πσυνέβαλε και το θετικό για τις αγορές αποτέλεσμα από το δημοψήφισμα στη Σκωτία, το οποίο επέδρασε συνολικότερα θετικά στις αγορές. Αν μαζί βάλουμε και την, road αντανακλαστική κίνηση της αγοράς μετά από μια κάθετη υποχώρηση που παρατηρήθηκε στο προηγούμενο διάστημα, το παζλ συμπληρώνεται. Από εκεί και πέρα, μένει να δούμε κατά πόσον η θετική εικόνα στο Λονδίνο για την ελληνική αγορά, έστω και με αστερίσκους, θα μετουσιωθεί και σε ουσιαστικές κινήσεις στο Χρηματιστήριο. Επίσης, μένει να δούμε κατά πόσον η υποβάθμιση της αγοράς σε αναδυόμενη και από τον S&P, όσο μικρότερης σημασίας κι αν είναι από εκείνη της Morgan Stanley, θα μπορέσει να οδηγήσει κεφάλαια υψηλότερου ρίσκου στις ελληνικές μετοχές. ο ζητούμενο για την ελληνική χρηματιστηριακή Ταγορά είναι κατά πόσον οι ξένοι επενδυτές θα θεωρήσουν ότι δικαιούνται οι ελληνικές μετοχές να ενσωματώσουν στις αποτιμήσεις τους τη θετική πορεία της ελληνικής οικονομίας, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά τα μεγέθη της. Η εικόνα αρκετών σημαντικών ελληνικών επιχειρήσεων εμφανίζεται βελτιωμένη σε σχέση με το πρόσφατο παρελθόν και είναι γεγονός ότι οι κεφαλαιοποιήσεις των εταιρειών αυτών δεν ανταποκρίνονται στη βελτίωση αυτή. εν είναι λίγοι οι αναλυτές που εκτιμούν ότι Δστο Ελληνικό Χρηματιστήριο είναι πιθανόν να δούμε μια μεγαλύτερη διάχυση του όποιου αγοραστικού ενδιαφέροντος εκδηλωθεί, καθώς σε αυτήν τη φάση ο τραπεζικός τομέας, στον οποίο έχει επικεντρωθεί η συντριπτική πλειονότητα των επενδεδυμένων ξένων κεφαλαίων, δεν προσφέρεται για ασφαλείς εκτιμήσεις. Τουλάχιστον όχι πριν ολοκληρωθούν τα stress tests και διαπιστωθούν οι κεφαλαιακές ανάγκες των τραπεζών. εβαίως, παρά την τάση διάχυσης του ενδια- και σε άλλες μετοχές της μεγάλης ή Βφέροντος της μεσαίας κεφαλαιοποίησης, τον μισό περίπου τζίρο της αγοράς πάλι οι τραπεζικές μετοχές τον πραγματοποίησαν. Και αυτές είχαν και τη μεγαλύτερη άνοδο στη χθεσινή συνεδρίαση. Καθώς επιχειρείται από τους ξένους οίκους να στηρίξουν τις τραπεζικές μετοχές, δεδομένου ότι έχουν τοποθετήσει πλήθος πελατών τους σε αυτές και περί τα 8,5 δισ. στις τελευταίες αυξήσεις κεφαλαίου. Και επί της ουσίας πρέπει να επιβεβαιωθούν, όταν το επιτρέπει η συγκυρία και οι θετικές εκθέσεις που έχουν κατακλύσει την αγορά το τελευταίο διάστημα ιδίως για τις τραπεζικές μετοχές, οι οποίες είχαν διαψευστεί από την πορεία της αγοράς. Το περιθώριο λοιπόν για rebound αξιοποιείται, από τη στιγμή που ευνοεί και η συγκυρία.

6 6 Αν και έχει περάσει μόλις ένας μήνας από την προηγούμενη συνάντησή τους (στην Ουαλία κατά τη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ), το νέο ραντεβού του Αντώνη Σαμαρά και της Άνγκελα Μέρκελ στο Βερολίνο την προσεχή Τρίτη αναμένεται ιδιαιτέρως κρίσιμο. Πρόκειται ίσως για ένα από τα πλέον καθοριστικά τετ α τετ μεταξύ των δύο ηγετών, και από το αποτέλεσμά του δεν αποκλείεται να δρομολογηθούν οι περαιτέρω οικονομικές και πολιτικές εξελίξεις στη χώρα μας. Σύμφωνα με πληροφορίες, βασικό μέλημα της ελληνικής πλευράς είναι να πείσει τη Γερμανίδα καγκελάριο να δώσει το πράσινο φως για τη χαλάρωση του ελληνικού προγράμματος, με την εφαρμογή των επιβεβλημένων φοροελαφρύνσεων, δίνοντας έτσι τις απαιτούμενες «ανάσες» στην ελληνική κοινωνία. Παράλληλα, προκειμένου να αναστραφεί το κλίμα με φόντο και την επικείμενη εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας. Θα της ζητήσει την επίσπευση των διαδικασιών για τη διευθέτηση του ελληνικού χρέους, ώστε η κυβέρνηση να έχει κάτι συγκεκριμένο να παρουσιάσει στους πολίτες αλλά και στους βουλευτές. Στο Μέγαρο Μαξίμου υποστηρίζουν πως αυτά είναι τα δύο βασικότερα ζητήματα που θα ανατρέψουν τα σημερινά δεδομένα και θα δώσουν επιπλέον πολιτικό χρόνο στην κυβέρνηση. Από την πλευρά της, η Άνγκελα Μέρκελ πέρα από λόγια επιβράβευσης και ενθάρρυνσης για τις προσπάθειές μας δεν έχει ανταποκριθεί σε προηγούμενα σχετικά ελληνικά αιτήματα. Και δεν είναι λίγοι αυτοί που διατηρούν τις επιφυλάξεις τους για τη στάση της και στη συνάντηση της ερχόμενης εβδομάδας... Σύμφωνα με πληροφορίες, η «γραμμή άμυνας» της ελληνικής πλευράς θα στηριχθεί στα θετικά στοιχεία της οικονομίας μας, στο πρωτογενές πλεόνασμα και στο γεγονός ότι η χώρα μας τηρεί τις δεσμεύσεις της, κάτι που θα πρέπει να πράξει τώρα και η άλλη πλευρά. Κι όλα αυτά λίγες μέρες πριν από την έλευση στην Αθήνα της τρόικας, με σκοπό τον συνολικό έλεγχο της πορείας του συμφωνημένου οικονομικού προγράμματος και υπό την ασφυκτική πίεσή της για νέες επώδυνες αλλαγές σε θέματα όπως Στο Βερολίνο ο πρωθυπουργός θα πάει έχοντας στις βαλίτσες του τα θετικά στοιχεία της ελληνικής οικονομίας και κυρίως ως βασικό όπλο το πρωτογενές πλεόνασμα, καθώς προσδοκά και σε στήριξη της γερμανικής πλευράς, ενόψει της έναρξης της συζήτησης για τη βιωσιμότητα του χρέους. Σε μια χρονική περίοδο που η δικομματική κυβέρνηση αναζητεί πολιτική και κοινωνική ηρεμία εν μέσω των διαπραγματεύσεων με την τρόικα που φθάνει στην Αθήνα τις επόμενες ημέρες αλλά και της πολεμικής σύγκρουσης με τον ΣΥΡΙΖΑ, ο πρωθυπουργός αναζητεί συμμάχους. το ασφαλιστικό και τα εργασιακά. Την ίδια ώρα, αναλυτές επισήμαναν και τον επείγοντα χαρακτήρα θετικών εξελίξεων, μετά την αποτυχημένη προσπάθεια της κυβέρνησης και του πρωθυπουργού να αντιστρέψουν τις αρνητικές εντυπώσεις της Θεσσαλονίκης, δηλαδή μετά με τη φτωχή, μινιμαλιστική ομιλία του Α. Σαμαρά στη ΔΕΘ, με απογοήτευση από τις διαψευσθείσες προσδοκίες στα κοινωνικά και φορολογικά προβλήματα, που έχουν οξυνθεί λόγω του ΕΝΦΙΑ αλλά και της πενταετούς λιτότητας. Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, οι διαπραγματεύσεις αναμένονται σκληρές καθώς η τρόικα είναι αποφασισμένη να κλείσει τις εκκρεμότητες που υπάρχουν με κυριότερες το ασφαλιστικό και το εργασιακό. Θα πρέπει να αναμένεται ότι ο κ. Σαμαράς θα εκθέσει στην κ. Μέρκελ τις δυσκολίες που θα αντιμετώπιζε η κυβέρνησή του εάν δεχόταν νέα σκληρά αιτήματα της τρόικας. Αν κρίνει κανείς από τη στάση της καγκελαρίου στο παρελθόν, δύσκολα μπορεί να διανοηθεί ότι θα Σε αυτό το κλίμα ο κ. Σαμαράς δεν θα θέσει παράλογα αιτήματα, αλλά θα ζητήσει ουσιαστικά έμπρακτη στήριξη της Ελλάδας, καθώς έχει υλοποιήσει πάρα πολλά από τα συμφωνηθέντα, έχει «πληρώσει» βαρύ τίμημα σε κοινωνικό και οικονομικό πεδίο, άρα χρειάζεται βοήθεια για να ενισχυθεί η ανάπτυξη και η απασχόληση. Εξάλλου, μέσα από το οικονομικό περνάει και το πολιτικό ζήτημα, αφού μια καλυτέρευση της οικονομικής κατάστασης ενδέχεται να επηρεάσει και τους πολιτικούς συσχετισμούς ενόψει και της προεδρικής εκλογής. επιδείξει μεγάλη κατανόηση. Εδώ θα πρέπει να συνυπολογισθεί η προ ημερών δήλωση του Eurogroup, το οποίο ζήτησε την πλήρη εφαρμογή του μνημονίου. Επιπλέον, κεντρικό θέμα της διαπραγμάτευσης θα είναι η κάλυψη του δημοσιονομικού κενού για το «Είναι λοιπόν συζητήσιμο αν με αυτή την περιρρέουσα ατμόσφαιρα ο Αντώνης Σαμαράς θα καταφέρει να πείσει τη γερμανική πλευρά για την αναγκαιότητα των φοροελαφρύνσεων, τις οποίες έχει εξαγγείλει» σημειώνει ο συντάκτης του άρθρου.

7 7 Η «μαύρη όψη» αυτής της περιόδου είναι άλλωστε ευρέως γνωστή. Δεν παύει όμως να αποτελεί και μια περίοδο η οποία, αν όσοι είχαν τη θεσμική ευθύνη, αλλά και την πολιτική ευθύνη (και ορισμένοι εξ αυτών κατέχουν ακόμη κρίσιμα οφίτσια ), φρόντιζαν να ελέγξουν θεσμικά, εποπτικά και νομικά και να αξιοποιήσουν τη δυναμική της αγοράς, θα μπορούσε να δώσει τεράστια αναπτυξιακή ώθηση στην ελληνική οικονομία. Δίνοντας ευκαιρίες τεράστιας ανάπτυξης σε επιχειρήσεις, άσχετα αν η ασυδοσία και η παντελής έλλειψη ελέγχου σε όλα τα επίπεδα, σε συνδυασμό με την πολιτική κάλυψη που παρεχόταν αφειδώς, πρόσφεραν τη δυνατότητα σε επιχειρηματίες, τραπεζικά στελέχη και διαχειριστές χαρτοφυλακίων (εγχώριων και ξένων) να πλιατσικολογήσουν εις βάρος του συνόλου. Και χάθηκε μια μοναδική ευκαιρία. Καθώς τεράστια κεφάλαια που αντλήθηκαν από την είσοδο στο Χρηματιστήριο ακόμη και εταιρειών που δεν το δικαιούνταν, ή τις αυξήσεις κεφαλαίου, αντί να χρησιμοποιηθούν για αναπτυξιακούς σκοπούς όπως υποτιθέμενα προορίζονταν, κατέληξαν σε πολλές περιπτώσεις να γίνουν τεράστια περιουσιακά στοιχεία στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, βίλες και καγέν, αλλά και να φουσκώσουν λογαριασμούς στο εξωτερικό. Όμως τα κεφάλαια υπήρξαν, άσχετα με το πώς σπαταλήθηκαν. Υπάρχει λοιπόν και μια άλλη οπτική γωνία εκείνης της περιόδου. Εκείνη των δυνατοτήτων που παρείχε στην ελληνική οικονομία η μαζική ενασχόληση με το Χρηματιστήριο και τα κεφάλαια που προσφέρθηκαν σε τράπεζες και επιχειρήσεις. Δεν είναι μόνο η φούσκα των αποτιμήσεων. Τοποθετήθηκε στην αγορά πακτωλός χρήματος. Κεφάλαια που θα μπορούσαν να έχουν αλλάξει την εικόνα της χώρας για πάντα. Βεβαίως, η υπερβολή και η δραματική κατάληξη σκέπασαν αυτή την οπτική και η χρηματιστηριακή αγορά για πολλά χρόνια αντιμετωπίστηκε με κόμπλεξ ως κάτι που ήταν «ταμπού», κυρίως από τους πολιτικούς, για να οδηγηθεί σε μια ακραία υπερρύθμιση με στόχο την αποτροπή της συμμετοχής των εγχώριων «παικτών», ακόμη και εκείνων που μακροχρόνια επένδυαν στην αγορά. Το «σύνδρομο της Σοφοκλέους» έφτασε να γίνει για την Ελλάδα, και κυρίως τους πολιτικούς της, κάτι αντίστοιχο με το «σύνδρομο της Βαϊμάρης» για τους Γερμανούς! Το σχέδιο αποψίλωσης της αγοράς από το ελληνικό στοιχείο πέτυχε, καταστρέφοντας και την ίδια την αγορά, που έγινε έρμαιο στις κερδοσκοπικές διαθέσεις και στη χειραγώγηση των διεθνών καρχαριών των αγορών. Εκούσια ή ακούσια Γεγονός πάντως που συνέβαλε και οδήγησε τα τελευταία χρόνια μέσα και από την κρίση σε συνθήκες διαρκούς απαξίωσης και απόλυτα κερδοσκοπικής επί της ουσίας λειτουργίας του Χ.Α. ως αγοράς. Γιατί τα θυμήθηκα όλα αυτά; Μα γιατί αυτή την εβδομάδα συμπληρώθηκαν 15 χρόνια από το ιστορικό ρεκόρ του Ελληνικού Χρηματιστηρίου στις 17/9/1999 στις 6.355,04 μονάδες. Τότε που στην αγορά η κεφαλαιοποίηση ανερχόταν σε 220 δισ. ευρώ, οι εισηγμένες εταιρείες έφταναν τις 350 και ο μέσος ημερήσιος τζίρος σε πάνω από 800 εκατ. ευρώ. Τότε που ασχολούνταν ενεργά με το Χρηματιστήριο περισσότεροι από 1,5 εκατομμύριο άνθρωποι με βάση τους ενεργούς κωδικούς. Ορισμένα μεγέθη προφανώς είναι υπερβολικά και προφανώς υπάρχουν συνθήκες πραγματικής φούσκας με την ακραία υπερτίμηση μετοχών. Όμως, μήπως «φούσκες» δεν υπάρχουν πάντα στις αγορές; Για παράδειγμα, ακόμη και σήμερα δικαιολογούν τη διατήρηση της Wall Street στα υψηλότατα επίπεδα η εικόνα της αμερικανικής οικονομίας και οι συνεχείς ενέσεις ρευστότητας που απαιτούνται για να μην καταρρεύσει; Βεβαίως, θα μου πείτε ότι εκεί υπάρχουν νόμοι και έλεγχοι, ενώ στη Σοφοκλέους του οι νομοθεσίες χρησιμοποιήθηκαν για τον ακριβώς αντίθετο σκοπό Σε κάθε περίπτωση πάντως, δεκαπέντε χρόνια μετά, και ανεξάρτητα από τις θετικές ή αρνητικές ακόμη και ακραίες διακυμάνσεις που μεσολάβησαν, ο Δείκτης βρίσκεται στις και κάτι μονάδες, η κεφαλαιοποίηση της αγοράς μόλις που πλησιάζει τα 70 δισ. ευρώ και αυτά μαζί με τα σχεδόν 20 δισ. που έχει συνεισφέρει στις τράπεζες το ΤΧΣ, αλλά και τις αυξήσεις κεφαλαίου που έχουν μεσολαβήσει, ο μέσος ημερήσιος τζίρος δεν ξεπερνά ακόμη και στις καλύτερες ημέρες τα 100 εκατ. ευρώ, ενώ το ένα τρίτο των τότε εισηγμένων έχει αποχωρήσει από την αγορά και οι περισσότερες από όσες έχουν παραμείνει φυτοζωούν. Η αγορά περιορίζεται σε εταιρείες, που στις «καλές ημέρες» ίσως να φτάνουν τις Όσο για τους επενδυτές, ζήτημα είναι αν φτάνουν τους χιλιάδες οι ενεργοί κωδικοί. Κατάντια και μιζέρια. Και αυτό συμβαίνει σε μια περίοδο κατά την οποία οι επιχειρήσεις αγωνιούν καθημερινά για να βρουν πηγές χρηματοδότησης, έχοντας αναγκαστεί να προστρέχουν όλο και περισσότερο στον τραπεζικό δανεισμό. Δημιουργώντας έναν φαύλο κύκλο για την οικονομία, την επιχειρηματικότητα και τις τράπεζες, από τις οποίες ουδείς μπορεί να απεγκλωβιστεί. Αυτό δεν σημαίνει ότι αν υπήρχε χρηματιστήριο θα λυνόταν δραστικά το πρόβλημα, ούτε ότι η κοινωνία έχει σήμερα δυνατότητες ανάληψης επενδυτικών πρωτοβουλιών. Όμως, ίσως μια σχετικά ζωντανή αγορά με δίκαιους και ίσους κανόνες παιχνιδιού για Έλληνες και ξένους, και όχι μια αγορά παραδομένη σε ξένους κερδοσκόπους που λειτουργεί χωρίς έλεος και χωρίς κανένα κίνητρο για τους μικροεπενδυτές και τους εγχώριους κεφαλαιούχους, να μπορούσε να είχε αποτρέψει εξ αρχής σε έναν βαθμό ή να είχε εξομαλύνει έστω ορισμένες από τις συνέπειες της κρίσης και της πορείας προς την ύφεση και την καταστροφή. Όμως τους Έλληνες επενδυτές, τους οποίους ακόμη καταστρέφουν οι συνθήκες λειτουργίας της αγοράς, τους θυμάται η πολιτεία μόνο όταν τους έχει απόλυτη ανάγκη. Όπως συνέβη με την περίπτωση της αύξησης κεφαλαίου της Εθνικής τον Ιούνιο του Στο εγχώριο στοιχείο απευθύνθηκαν αγωνιωδώς η διοίκηση της τράπεζας και η κυβέρνηση προκειμένου να βρεθούν κεφάλαια και να μην ανατραπεί το status quo στη διοίκηση της τράπεζας. Και οι Έλληνες επενδυτές, είτε επιχειρηματίες, είτε μικροεπενδυτές, αλλά σε κάθε περίπτωση ιδιώτες, ανταποκρίθηκαν. Και η αύξηση κεφαλαίου της τράπεζας καλύφθηκε κυρίως από ελληνικά κεφάλαια. Ακόμη και σε αυτό το κλίμα και με αυτές τις οικονομικές συνθήκες, ακόμη δηλαδή και μέσα στην εθνική εξαθλίωση, η Εθνική μάζεψε 1,2 δισ. ευρώ από Έλληνες επενδυτές, όποιο κίνητρο και αν αυτοί είχαν Δεν λέει τίποτα σε κανέναν αυτό; - Ζούμε σε μια εποχή κατά την οποία όλοι αναζητούν τρόπους και προϋποθέσεις επανεκκίνησης της οικονομίας και της επιχειρηματικότητας. Με τι; Με ρυθμίσεις δυσβάσταχτου δανεισμού που δεν μπορεί να αποπληρωθεί; Με νέα δάνεια, έστω και με ευνοϊκότερους όρους; Μήπως λοιπόν το Χρηματιστήριο θα μπορούσε να παίξει κάποιον ρόλο; Μήπως θα πρέπει να εξεταστούν κίνητρα για επενδυτικές δράσεις ώστε να καταστεί και πάλι επιλογή η προσφυγή στο φθηνό χρηματοδοτικό κεφάλαιο που μόνο μια υγιής χρηματιστηριακή αγορά μπορεί να εξασφαλίσει; Πώς θα βρεθούν κεφάλαια; Ακόμη και σε αυτή τη δυσμενέστατη συγκυρία, λύσεις μπορούν να αναζητηθούν. Αντί να σπάνε για παράδειγμα κάποιοι πολιτικοί το κεφάλι τους να βρουν τρόπους ώστε να φορολογήσουν τα διαφυγόντα επί σειρά ετών τεράστια κεφάλαια στο εξωτερικό, θα μπορούσαν ίσως να θεσπίσουν κίνητρα για επαναπατρισμό τους μέσα από ελαστικοποίηση των ατελείωτων αντικινήτρων και ρυθμίσεων στη χρηματιστηριακή αγορά και μέσα από επενδυτικές αναπτυξιακές διαδικασίες συνοδευόμενες από μιας μορφής φορολογική αμνηστία. Το , ένα από τα χαρακτηριστικά της περιόδου, ίσως το κυριότερο, ήταν η είσοδος όλου του «μαύρου» κεφαλαίου της παραοικονομίας στη χρηματιστηριακή αγορά. Καλώς ή κακώς. Και όλοι το γνωρίζουν πολύ καλά, και δεν υπάρχει λόγος να εθελοτυφλούν. Και αυτό το κεφάλαιο συνέβαλε στην εκτόξευση της αγοράς. Γιατί να μη λειτουργήσει η αγορά και σήμερα, για παράδειγμα, με αντίστοιχη λογική ως προς την προσέλκυση των κεφαλαίων που «λιμνάζουν» στο εξωτερικό χωρίς να μπορεί το κράτος να τα ακουμπήσει; Γιατί να μη λειτουργήσει η χρηματιστηριακή αγορά ως πύλη εισόδου στην οικονομία κεφαλαίων που πολύ δύσκολα, αν όχι ακατόρθωτα, θα μπορέσουν να αξιοποιηθούν; Μήπως πρέπει να δημιουργηθούν μέτρα και προϋποθέσεις; Αλλιώς, πιστεύει ειλικρινά κανείς ότι θα καταπολεμήσει αποτελεσματικά αυτού του είδους τη φοροδιαφυγή; Όμως, ίσως αυτά να είναι ψιλά γράμματα για ανθρώπους χωρίς φαντασία και τόλμη

8 8 Απόφαση η οποία προκάλεσε πανηγυρισμούς στους κόλπους της βρετανικής κυβέρνησης, ανακούφιση στην υπόλοιπη Ευρώπη και ράλι για τη στερλίνα. Το εάν η επιλογή τους αποδειχθεί σοφή ή μοναδική χαμένη ευκαιρία θα το κρίνει το μέλλον. Το σίγουρο είναι ότι το πέρας του δημοψηφίσματος αφήνει τη χώρα διχασμένη, με δεδομένο ότι το 45% τάχθηκε υπέρ της ανεξαρτησίας, αλλά και υπό την προσμονή ότι το Λονδίνο θα μείνει πιστό στις υποσχέσεις του, για περαιτέρω ενίσχυση του σκωτσέζικου κοινοβουλίου. Ο Βρετανός πρωθυπουργός, Ντέιβιντ Κάμερον, έσπευσε να υποσχεθεί στους Σκωτσέζους ότι έως τα τέλη Νοεμβρίου θα έχει συμφωνηθεί μια «Λευκή Βίβλος» αλλαγών στον τρόπο διακυβέρνησης της χώρας τους, ενώ η ψήφισή της εκτιμάται ότι θα λάβει χώρα στις αρχές του Η ένωση με τη Βρετανία διάρκειας 300 ετών συνεχίζεται. Οι πέντε βασικοί λόγοι που το «Όχι» ήταν τελικώς η επιλογή που επικράτησε: Το στρατόπεδο του «Όχι» κατόρθωσε να αποκτήσει προβάδισμα αρκετά νωρίς. Στις 15 Οκτωβρίου του 2012, όταν αποφασίστηκε ότι το δημοψήφισμα θα γινόταν τον Σεπτέμβριο του 2014, οι δημοσκοπήσεις έδειχναν ότι οι Σκωτσέζοι επιθυμούσαν να ψηφίσουν υπέρ της ανεξαρτησίας. Όμως πληθώρα δημοσκοπήσεων στο επόμενο διάστημα των 18 μηνών που απέμειναν έδειξαν ότι το «Όχι» κέρδιζε συνεχώς έδαφος. Τον περασμένο Ιούνιο όταν είχαν δοθεί στη δημοσιότητα 65 δημοσκοπήσεις κατέστη φανερό ότι το «Όχι» ήταν η βασική επιλογή των πολιτών της Σκωτίας, όπως τονίζει ο John Curtice, ειδικός στις δημοσκοπήσεις. «Το στρατόπεδο του Όχι ήταν πάντα το επικρατέστερο να κερδίσει. Γι αυτό, άλλωστε, και η δημοσκόπηση των Sunday Times που δημοσιεύθηκε 10 ημέρες πριν από το δημοψήφισμα και έδειχνε επικράτηση του Ναι αφύπνισε το στρατόπεδο των πιστών στην Ένωση με τη Βρετανία» υποστηρίζει ο Curtice, εξηγώντας γιατί τελικώς η «Ένωση» παρέμεινε στη θέση της. Αν και συχνά γκρινιάζουν για την εξουσία του Λονδίνου, οι Σκωτσέζοι αισθάνονται ότι είναι Βρετανοί. Ότι οφείλουν να ανήκουν στο Ηνωμένο Βασίλειο. Ο αριθμός των ανθρώπων που επέλεξε την εθνική βρετανική ταυτότητα αυξήθηκε το 2014 στο 23%, από 15% που ήταν το 2011, σύμφωνα με έρευνα της Scottish Social Attitudes. Αντιστοίχως, ο αριθμός αυτός που επέλεξαν να εκδώσουν σκωτσέζικη ταυτότητα υποχώρησε, στο ίδιο διάστημα, στο 65% από 75% που ήταν πριν. Αρχικά το στρατόπεδο του «Όχι» κατηγορήθηκε ότι σκορπούσε αρνητικά συναισθήματα και φόβο στους πολίτες, με ορισμένους να το μετονομάζουν ως «Το Project του φόβου». Τελικώς, όμως, αυτή η στάση του αποδείχθηκε απόλυτα ορθή, καθώς έστρεψε την προσοχή των πολιτών στους κινδύνους που θα μπορούσαν να υπάρξουν εάν η Σκωτία επέλεγε να γίνει ανεξάρτητη. Μόλις δύο ημέρες πριν από το δημοψήφισμα το 49% των πολιτών θεωρούσε «κίνδυνο» την ανεξαρτησία, ενώ μόλις το 25% αντιμετώπιζε ως «κίνδυνο» την παραμονή στο Ηνωμένο Βασίλειο. Σημαντική στήριξη στο «Όχι» προσέφερε, σαφώς, και ο Βρετανός πρωθυπουργός, ο οποίος φρόντισε να προειδοποιήσει τους Σκωτσέζους ότι το «διαζύγιό τους με το Ηνωμένο Βασίλειο θα είναι ιδιαίτερα επώδυνο». Πολλές φορές οι δημοσκοπήσεις που είναι υπέρ σου τελικά καταλήγουν να σε χαντακώσουν. Αυτό ακριβώς συνέβη με τη δημοσκόπηση των «Sunday Times». Το στρατόπεδο του «Ναι» (στην ανεξαρτησία) θεώρησε ότι μπορούσε να επαναπαυτεί στις δάφνες του, καθώς η συγκεκριμένη δημοσκόπηση υποδείκνυε ότι θα μπορούσε να έχει μια άνετη νίκη. Στην αντίπερα όχθη, όμως, κατάλαβαν ότι πλησίαζε η ήττα και φρόντισαν να πραγματοποιήσουν την υπέρτατη προσπάθεια για αλλαγή του κλίματος. Ταυτόχρονα, κορυφαίοι Βρετανοί πολιτικοί, όπως ο επικεφαλής των Φιλελευθέρων, Nick Clegg, αλλά κυρίως ο πρώην πρωθυπουργός Γκόρντον Μπράουν φρόντισαν να επισκεφθούν τη Σκωτία. Ιδιαίτερα σημαντική ήταν η συμβολή του Μπράουν καθώς είναι εξαιρετικά δημοφιλής στη Σκωτία, ο οποίος ανακοίνωσε ένα συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα βάσει του οποίου το κοινοβούλιο της χώρας θα αναλάμβανε ακόμη μεγαλύτερες εξουσίες, εάν τελικώς επικρατούσε το «Όχι».

9 9 Όπως είναι απόλυτα φυσικό, οι πανηγυρισμοί για το «Όχι» δεν περιορίστηκαν σε πολιτικό επίπεδο. Την απόλυτη ικανοποίησή του έσπευσε να εκφράσει και ο Σύνδεσμος Βρετανών Βιομηχάνων (CBI). «Το αποτέλεσμα ήταν μια τεράστια ανακούφιση για την επιχειρηματική κοινότητα. Πάντως, η δύσκολη εκστρατεία που προηγήθηκε σίγουρα θα αφήσει τα σημάδια της» έσπευσε να υποστηρίξει ο John Cridland, διευθύνων σύμβουλος του CBI. Ανάλογες ήταν οι αντιδράσεις και άλλων συνδέσμων εργοδοτών τόσο στη Βρετανία όσο και στην ίδια τη Σκωτία, με δεδομένο ότι η σκωτσέζικη βιομηχανία αεροναυπηγικής, άμυνας και ναυπηγικής αντιστοιχεί στο 10% της οικονομίας του Ηνωμένου Βασιλείου, και απασχολεί περίπου άτομα. Στο τέλος της χθεσινής ημέρας ιστορικής εξ όλων των απόψεων και όχι μόνο για τη Σκωτία κερδισμένοι και χαμένοι απόλαυσαν το ουίσκι τους. Οι κερδισμένοι για να πανηγυρίσουν και οι χαμένοι για να πνίξουν τον «πόνο» της ήττας. Σαφώς η τοπική οικονομία και οι επιπτώσεις που θα είχε σε αυτήν το ενδεχόμενο της ανεξαρτησίας ήταν ένας από τους βασικότερους λόγους αν όχι ο πλέον βασικός που κατόρθωσε να γείρει την πλάστιγγα προς την πλευρά του «Όχι». Καίριο ρόλο διαδραμάτισε η στερλίνα, ένα ιδιαίτερα σκληρό νόμισμα το οποίο οι Σκωτσέζοι θα έχαναν εάν αποφάσιζαν να επιλέξουν την ανεξαρτησία. Ας μην ξεχνάμε ότι ελέγχουν ουσιαστικά τα πετρελαϊκά κοιτάσματα της Β. Θάλασσας και κανείς δεν μπορούσε να τους εγγυηθεί με ποιον τρόπο θα συνεχίζονταν οι εξαγωγές πετρελαίου, και φυσικά τα τεράστια έσοδα που έχει η χώρα από αυτή τη δραστηριότητα. Όσο περίεργο και εάν ακουστεί σε κάποιους, το ίδιο πρόβλημα αντιμετώπιζε και μία από τις ισχυρότερες βιομηχανίες της περιοχής: αυτή της παραγωγής ουίσκι. Η αξία των εξαγωγών σκωτσέζικου ουίσκι έφθασε το 2013 στα 4,3 δισ. στερλίνες (περί των 6,9 δισ. δολάρια), αντιστοιχώντας στο 85% της εξαγωγικής δραστηριότητας του σκωτσέζικου τομέα τροφίμων και ποτών και στο 25% των συνολικών εξαγωγών του Ηνωμένου Βασιλείου για τους ίδιους κλάδους. Απόσχιση από το Ηνωμένο Βασίλειο θα μεταφραζόταν αυτόματα σε μείωση της διαφημιστικής προβολής του προϊόντος, το οποίο αποτελεί το σήμα κατατεθέν της σκωτσέζικης παράδοσης. Alistair Darling Θεωρητικά, ο επικεφαλής της εκστρατείας υπέρ του «Όχι», Alistair Darling, θεωρείται ο μεγάλος νικητής της όλης διαδικασίας. Όμως είναι πολύ νωρίς για να «διαγράψει» κάποιος τον μεγάλο χαμένο, Alex Salmond, τον πρώτο εκλεγμένο πρωθυπουργό της Σκωτίας. Ο Salmond μπορεί να έχασε στη μονομαχία με τον Darling, όμως έχει κατορθώσει να αυξήσει σημαντικά τις εξουσίες του σκωτσέζικου κοινοβουλίου, ενώ έχει λάβει την υπόσχεση ότι αυτές θα αυξηθούν ακόμη περισσότερο όσο περνά ο χρόνος. Alex Salmond Στα 30 χρόνια της παρουσίας του στην πρώτη γραμμή της πολιτικής, ο Alistair Darling ποτέ δεν θεωρείτο ιδιαίτερα «επιθετικός», παρά το γεγονός ότι στα νεανικά του χρόνια υπήρξε ένας από τους πλέον ενεργητικούς ακτιβιστές. Στο βιογραφικό του κυρίαρχη θέση καταλαμβάνει το γεγονός ότι ήταν υπουργός Οικονομικών της Βρετανίας στην κυβέρνηση των Εργατικών, που κατόρθωσε να διασώσει τις τράπεζες του Ηνωμένου Βασιλείου στα χρόνια της πρόσφατης παγκόσμιας οικονομικής κρίσης. Γεννημένος στο Λονδίνο, αλλά πάντα δηλώνοντας ότι είναι ένας «υπερήφανος Σκωτσέζος», ο Darling αποτελούσε τον ιδανικό αρχηγό στην εκστρατεία υπέρ της διατήρησης της ένωσης με τη Βρετανία. Πέρασε τα πρώτα χρόνια της ζωής του στο Εδιμβούργο, πήγε σε δημόσιο σχολείο, ενώ κατά τη διάρκεια των φοιτητικών του χρόνων στο Αμπερντίν σχετίστηκε με την υπεράσπιση ακροαριστερών (για τα βρετανικά δεδομένα) πολιτικών, και μάλιστα απέκτησε και τη φήμη του «μαρξιστή». Το 1984 ολοκλήρωσε τις σπουδές του ως δικηγόρος και ξεκίνησε την πολιτική του καριέρα. Το 1987 έγινε βουλευτής, ενώ σύντομα ταυτίστηκε με τη μεταρρυθμιστική πτέρυγα του Εργατικού Κόμματος. Υπηρέτησε απόλυτα πιστά τον Γκόρντον Μπράουν κατά την πρωθυπουργική του θητεία, ενώ στα υπέρ του συγκαταλέγεται σαφώς η πρόβλεψη πολύ πριν καταρρεύσει η Lehman Brothers ότι η υφήλιος θα βρεθεί αντιμέτωπη με μία από τις χειρότερες χρηματοοικονομικές κρίσεις της ιστορία. Στα απομνημονεύματά του, τα οποία εκδόθηκαν μετά τη συντριπτική ήττα του Εργατικού Κόμματος, δεν διστάζει να υποστηρίξει ότι κατά τη διάρκεια της πρωθυπουργίας Μπράουν επικρατούσε «ένας μόνιμος αέρας χάους και κρίσης», με δεδομένη και την κόντρα που είχε το 2009 με τον πρώην Βρετανό πρωθυπουργό. Αν και αρχικά υποστήριξε ότι δεν μπορεί να ηγηθεί της εκστρατείας υπέρ της παραμονής στο Ηνωμένο Βασίλειο, τελικά υπέκυψε στις πιέσεις. Σοφή σκέψη, καθώς ο ίδιος αποτελεί ένα από τα κλασικότερα παραδείγματα του τι μπορεί να «κερδίσει» ένας Σκωτσέζος παραμένοντας πολίτης της Βρετανίας. Όσοι βιαστούν να ξεγράψουν τον Alex Salmond θα πράξουν ολέθριο λάθος. Μπορεί να έχασε την πρώτη μάχη, αλλά αυτό σε καμμία περίπτωση δεν σημαίνει ότι θα χάσει και τον πόλεμο. «Ο Τύπος πολλές φορές αγνοεί τη δύναμή που έχει ο Salmond. Είναι ένας πραγματιστής, με απίστευτη υπομονή, ισχυρή εσωτερική δύναμη, διαθέτει άρτια γνώση των θεμάτων με τα οποία ασχολείται και έχει το χάρισμα να θέτει τους ψηφοφόρους προ των ευθυνών τους» υποστηρίζει ο Derek Bateman, δημοσιογράφος ο οποίος έχει «καλύψει» τον Salmond καθ όλη τη διάρκεια της πολιτικής του καριέρας. Έγινε γνωστός για πρώτη φορά τη δεκαετία του 80, ως επικεφαλής της αριστερής πτέρυγας του Εθνικού Κόμματος της Σκωτίας (Scottish National Party - SNP). Εκλέχθηκε βουλευτής για πρώτη φορά το 1987, σε μια εποχή που δεν διαφαινόταν καμμία διάθεση η Σκωτία να επιζητήσει την ανεξαρτησία της. Η πρώτη του «μεγάλη» εμφάνιση έγινε όταν δεν δίστασε στο βρετανικό κοινοβούλιο να διακόψει τον υπουργό Οικονομικών Nigel Lawson κατά τη διάρκεια της ομιλίας του σχετικά με τον προϋπολογισμό. Αργότερα υποστήριξε ότι αυτή του η πράξη τον βοήθησε «να βγει από την αφάνεια». Τρία χρόνια αργότερα κατέκτησε την ηγεσία του SNP. Το σημείο καμπής στην πολιτική του καριέρα ήταν η δημιουργία του σκωτσέζικου κοινοβουλίου το 1999, με το SNP να μετατρέπεται ουσιαστικά σε «εναλλακτική» κυβέρνηση. Το 2000 εγκατέλειψε την ενεργό πολιτική δράση, μετά από σκληρές κόντρες στο εσωτερικό του SNP, όμως το 2004 επανήλθε δριμύτερος, αλλάζοντας τη φυσιογνωμία του κόμματος. Πλέον για πολλούς ο Salmond είναι το SNP. Προέρχεται από την εργατική τάξη, υπήρξε πάντα υποστηρικτής του Εργατικού Κόμματος, αλλά και φανατικός φίλος του ποδοσφαίρου. Όπως ο ίδιος υποστηρίζει, θα μπορούσε να γίνει ένας πολύ καλός ποδοσφαιριστής, αλλά δυστυχώς γι αυτόν και πιθανώς ευτυχώς για τους Σκωτσέζους πάσχει από άσθμα. Αφού ολοκλήρωσε τις πανεπιστημιακές του σπουδές, και μετά από μια αποτυχημένη προσπάθεια να γίνει δημοσιογράφος, τελικώς εργάστηκε ως δημόσιος υπάλληλος στο υπουργείο Γεωργίας και Αλιείας της Σκωτίας. Κατέστη ο πρώτος εκλεγμένος πρωθυπουργός της Σκωτίας. Έχασε στο δημοψήφισμα, αλλά έχει ήδη κερδίσει σημαντική αύξηση των εξουσιών για το σκωτσέζικο κοινοβούλιο. Ως εκ τούτου, αν και «μεγάλος χαμένος», σίγουρα δεν μπορεί κανείς να τον αγνοήσει.

10 10 Σημειώνεται ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ανακοίνωσε το πρόγραμμα των στοχευμένων πράξεων μακροχρόνιας αναχρηματοδότησης τον Ιούνιο, στο πλαίσιο ενός πακέτου μέτρων νομισματικής χαλάρωσης, που περιελάμβανε, μεταξύ άλλων, και μείωση επιτοκίων. «Η συμμετοχή στην πρώτη πράξη των TLTRO είναι απογοητευτική και θα ενισχύσει περαιτέρω τις αμφιβολίες για τη σκοπιμότητα των προθέσεων της ΕΚΤ να αυξήσει τον ισολογισμό της κατά περίπου 1 τρισ. ευρώ» σχολίασε ο αναλυτής της ING Martin van Vliet, σύμφωνα με ξένα πρακτορεία. «Ίσως οι τράπεζες θέλουν πρώτα να δουν τις λεπτομέρειες των προγραμμάτων καλυμμένων ομολόγων και ABS της ΕΚΤ, οι οποίες θα γίνουν γνωστές τον επόμενο μήνα, πριν δεσμεύσουν τίτλους για ενέχυρα» προσέθεσε. Όπως ανέφερε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, το πρόγραμμα έχει σχεδιαστεί για να ενισχύσει τη λειτουργία του μηχανισμού μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής μέσω της στήριξης του δανεισμού των τραπεζών στην πραγματική οικονομία. Σύμφωνα με ξένα πρακτορεία, το ποσό που αντλήθηκε ήταν χαμηλότερο από αυτό που προέβλεπαν οι αναλυτές, εγείροντας αμφιβολίες για το κατά ποσό το εν λόγω πρόγραμμα είναι αρκετά ισχυρό ώστε να βάλει ξανά μπροστά τον μηχανισμό δανεισμού και δαπανών της Ευρωζώνης. Η συμμετοχή των ευρωπαϊκών τραπεζών στην πρώτη φάση φθηνού δανεισμού της ΕΚΤ ήταν χαμηλή, αλλά οι τράπεζες θα έχουν και δεύτερη ευκαιρία τον Δεκέμβριο για να ζητήσουν φθηνή ρευστότητα, η οποία τους παραχωρείται με την προϋπόθεση ότι θα αυξήσουν τον δανεισμό προς τις επιχειρήσεις, αναφέρει το Reuters. Ωστόσο, ο πρόεδρος της ΕΚΤ τρέφει υψηλές προσδοκίες για το TLTRO, γι αυτό και αποφεύγει να λάβει πρόσθετα μέτρα για τη στήριξη της ευρωπαϊκής οικονομίας (κυρίως να προχωρήσει σε ποσοτική χαλάρωση, QE, όπως πολλοί ελπίζουν), παρά την επιδείνωση των οικονομικών συνθηκών και των προοπτικών του πληθωρισμού τον Αύγουστο. Πρόθεση του Ντράγκι είναι να επιτρέψει στο πρόγραμμα TLTRO να τρέξει για κάποιο διάστημα και να αποτιμήσει τα αποτελέσματά του, ώστε να δει εάν πράγματι υπάρχει η ανάγκη για περαιτέρω μέτρα. Σύμφωνα με τα όσα ανέφερε η Goldman Sachs σε έκθεσή της, οι ευρωπαϊκές τράπεζες αναμένεται να λάβουν φθηνά δάνεια ύψους 250 δισ. ευρώ από την ΕΚΤ στις δημοπρασίες του Σεπτεμβρίου και του Δεκεμβρίου, αν και οι περισσότερες αιτήσεις αναμένονται τον Δεκέμβριο. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς του οίκου, οι γερμανικές τράπεζες μπορούν να δανειστούν έως και 95 δισ. ευρώ και οι ιταλικές έως και 77 δισ. ευρώ. Οι περιφερειακές τράπεζες μπορούν να ζητήσουν έως και 145 δισ. ευρώ στις δύο δημοπρασίες. Πάντως, η Goldman Sachs εκτιμά πως το TLTRO δεν θα επανεκκινήσει Μπορεί ο Μάριο Ντράγκι να άφησε στην τελευταία συνεδρίαση της ΕΚΤ, στις αρχές Σεπτεμβρίου, ανοικτή την πόρτα σε ένα πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης (QE) στα πρότυπα εκείνου που εφαρμόστηκε στις ΗΠΑ, όμως, η Deutsche Bank προειδοποιεί με σημερινή της έκθεση ότι ένα τέτοιο πρόγραμμα θα είναι λιγότερο αποτελεσματικό στην Ευρωζώνη από ό,τι στις ΗΠΑ. Εάν εφαρμοστεί στην Ευρώπη, ένα QE στα πρότυπα της Fed θα επιτύχει: Μείωση των αποδόσεων των κρατικών ομολόγων, κυρίως εκείνων της περιφέρειας. Πιο επίπεδη καμπύλη αποδόσεων αν και οι αποδόσεις είναι ήδη χαμηλές. Χαμηλότερο κόστος δανεισμού. Όμως, οι διαφορές σε σχέση με την εμπειρία των ΗΠΑ εντοπίζονται από τη Deutsche Bank στα εξής βασικά μέτωπα: Χαμηλότερη επίδραση στο δανεισμό προς τις επιχειρήσεις: - Οι πιστώσεις προς τις επιχειρήσεις στην Ευρώπη είναι κυρίως τραπεζικά δάνεια (σε ποστό άνω του 70%) και κατ επέκταση συνδέονται λιγότερο με τις αποδόσεις των κρατικών ομολόγων. - Οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις που έχουν πρόσβαση στις κεφαλαιαγορές δανείζονται ήδη φθηνά. - Οι αμερικανικές επιχειρήσεις εξασφαλίζουν άνω του 70% της χρηματοδότησής τους μέσω των κεφαλαιαγορών. Μειωμένη επίδραση στο γενικό αίσθημα πλούτου των Ευρωπαίων: - Οι μετοχές αποτελούν κάτω από το 10% του πλούτου των νοικοκυριών στην Ευρώπη, έναντι άνω του 25% που είναι στις ΗΠΑ. - Είναι πιο δύσκολο (μερικές φορές αδύνατον) να δανειστούν οι Ευρωπαίοι με εγγύηση την αξία της κατοικίας τους. - Υπάρχουν πιο ασθενής σύνδεση ανάμεσα στα επιτόκια της αγοράς και τα επιτόκια των στεγαστικών δανείων. - Η προδιάθεση των Ευρωπαίων να ξοδέψουν τα όποια κέρδη από τον πλούτο τους είναι μικρότερη. Μεγαλύτερες αντιδράσεις στην αγορά κρατικών ομολόγων στην Ευρώπη: - Αντιδρούν οι αποταμιευτές, ειδικά στις χώρες του πυρήνα, οι οποίοι θα έχαναν, μέσω των χαμηλότερων αποδόσεων. - Υπάρχει ηθικός κίνδυνος: Το χαμηλότερο κόστος δανεισμού μειώνει την πίεση προς τις κυβερνήσεις της περιφέρειας να προχωρήσουν τις μεταρρυθμίσεις.

11 11 τις χορηγήσεις δανείων προς τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, δηλαδή εκείνες που κυρίως εξαρτώνται από τον τραπεζικό δανεισμό. Σύμφωνα με τους αναλυτές του οίκου, τα κεφάλαια του TLTRO θα μεταφραστούν σε πρώτη φάση σε δάνεια προς τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις, οι οποίες στο παρελθόν είχαν αναγκαστεί να αντικαταστήσουν τον τραπεζικό δανεισμό με εκδόσεις ομολόγων. Παρόμοιες οι προβλέψεις και της Fitch, η οποία εκτιμά ότι το πρόγραμμα TLTRO δεν θα οδηγήσει στην επανεκκίνηση των χορηγήσεων στη Ν. Ευρώπη, παρότι οι τράπεζες θα δανειστούν μεγάλα ποσά. Η συνολική διάθεση των τραπεζών να δώσουν δάνεια, όπως και η ζήτηση για πιστώσεις, αναμένεται να παραμείνουν σε χαμηλά επίπεδα, ανεξάρτητα από τις νομισματικές συνθήκες, με δεδομένη την αδύναμη ανάπτυξη, τον ακόμα υψηλό δανεισμό των επιχειρήσεων και τη σχετικά χαμηλή ανταγωνιστικότητα του επιχειρηματικού τομέα. Όπως σημειώνει η Fitch, οι τράπεζες της Ισπανίας, της Ιταλίας, της Πορτογαλίας και της Ελλάδας αναμένεται να εκμεταλλευτούν τη φθηνή χρηματοδότηση του TLTRO, η οποία θα γίνει στο επιτόκιο οριακής χρηματοδότησης (το οποίο μειώθηκε στο 0,05% στις 4 Σεπτεμβρίου) συν 10 μονάδες βάσης, με αποπληρωμή το Σεπτέμβριο του Σύμφωνα με τον οίκο, τα κεφάλαια του TLTRO αναμένεται να χρησιμοποιηθούν για την αντικατάσταση του δανεισμού από το προηγούμενο πρόγραμμα LTRO, που ωριμάζει τον Ιανουάριο και Φεβρουάριο του Η Fitch εκτιμά ότι πολλές από τις τράπεζες της Ν. Ευρώπης θα πρέπει να αποπληρώσουν πρόωρα τα φθηνά δάνεια της ΕΚΤ (τον Σεπτέμβριο του 2016), όπως προβλέπεται από τον κανονισμό του προγράμματος, για την περίπτωση που δεν αυξήσουν τα δάνειά τους. Όμως, ακόμα και σε αυτή την περίπτωση θα έχουν επωφεληθεί από δύο χρόνια φθηνής χρηματοδότησης, σημειώνεται. Η προσδοκία του Μάριο Ντράγκι να γιγαντώσει τον ισολογισμό της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας στα επίπεδα των 3 τρισ. ευρώ, ρίχνοντας τεράστια ρευστότητα για τη στήριξη της ευρωπαϊκής οικονομίας, μάλλον θα διαψευσθεί, γράφει το Bloomberg, έπειτα από δημοσκόπηση οικονομολόγων που πραγματοποίησε. Τα νέα μέτρα για την τόνωση της οικονομίας, από τα φθηνά δάνεια προς τις τράπεζες του προγράμματος TLTRO έως τις αγορές τιτλοποιήσεων (ABS) και καλυμμένων ομολόγων, δεν είναι αρκετά για να διευρυνθεί ο ισολογισμός της ΕΚΤ στα επίπεδα που επιθυμεί ο πρόεδρός της. Μια πρώτη ένδειξη γύρω από την επιτυχία του Ντράγκι στον στόχο αυτόν αναμένεται την Πέμπτη, με την πρώτη δημοπρασία του TLTRO. Ο κεντρικός τραπεζίτης δήλωσε αυτόν τον μήνα ότι επιθυμεί να επαναφέρει τον ισολογισμό της ΕΚΤ στα επίπεδα όπου βρισκόταν στις αρχές του Θέλει, δηλαδή, να τον ενισχύσει κατά 1 τρισ. ευρώ από τα τρέχοντα επίπεδα. Πλέον, οι επενδυτές περιμένουν να δουν εάν ο Ντράγκι θα προχωρήσει σε μεγάλης κλίμακας ποσοτική χαλάρωση (QE), για να φτάσει στον στόχο του. «Ο Ντράγκι στρίμωξε τον εαυτό του στη γωνία, όταν ανακοίνωσε έναν ποσοτικό στόχο. Επομένως, πιστεύουμε πως στο ενδεχόμενο που τα πράγματα δεν πάνε όπως ελπίζει ότι θα πάνε, το δ.σ. ίσως να νιώσει υποχρεωμένο να προχωρήσει σε κανονικό QE, τελικά». Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των οικονομολόγων, όπως αυτές αποτυπώθηκαν στη δημοσκόπηση του Bloomberg, οι ευρωπαϊκές τράπεζες θα ζητήσουν φθηνά δάνεια ύψους 150 δισ. ευρώ στη δημοπρασία της Πέμπτης, που θα είναι η πρώτη στο πλαίσιο του προγράμματος TLTRO. Οι προβλέψεις κυμαίνονται από τα 100 δισ. ευρώ έως τα 300 δισ. ευρώ. Όμως, το συνολικό ύψος του TLTRO (το οποίο θα συνεχιστεί και το 2016) και των προγραμμάτων για την αγορά τιτλοποιήσεων και καλυμμένων ομολόγων θα είναι 985 δισ. ευρώ, σύμφωνα με τη δημοσκόπηση του Bloomberg. Εάν αφαιρεθούν τα 350 δισ. ευρώ του παλαιότερου προγράμματος LTRO (πρόκειται για τριετή δάνεια που είχε δώσει η ΕΚΤ στις τράπεζες στο αποκορύφωμα της ευρωπαϊκής κρίσης, και τα οποία πρέπει να αποπληρωθούν στις αρχές του επόμενου έτους), τότε, η καθαρή επίδραση των μέτρων στο μέγεθος του ισολογισμού της ΕΚΤ περιορίζεται στα 635 δισ. ευρώ, κάτι που σημαίνει ότι ο Μάριο Ντράγκι δεν επιτυγχάνει τον στόχο του 1 τρισ. ευρώ που έχει θέσει. Τα δύο τρίτα των οικονομολόγων που ερωτήθηκαν από το Bloomberg εκτίμησαν ότι η ΕΚΤ δεν θα προχωρήσει σε μεγάλης κλίμακας αγορές κρατικών ομολόγων. Ειδικά καθώς είναι γνωστή η αντίδραση των Γερμανών σε τέτοια μέτρα. «Τα εμπόδια για τις αγορές κρατικών ομολόγων είναι αρκετά μεγάλα. Τουλάχιστον κάποια από τα μέλη της ΕΚΤ ανησυχούν για τον ηθικό κίνδυνο και τους κινδύνους για τη χρηματοοικονομική σταθερότητα, και η πλειοψηφία του συμβουλίου δείχνει πεπεισμένη ότι τα μέτρα που σχετίζονται με τις τραπεζικές πιστώσεις είναι πιο αποτελεσματικά από ό,τι το QE μέσω κρατικών ομολόγων» λέει ο Kristian Toedtmann, της DekaBank. Ο παρών διαγωνισμός αφορά την σύναψη Ασφαλιστηρίου Συμβολαίου για την ασφάλιση των περιουσιακών στοιχείων της ΣΤΑΣΥ από πυρκαγιά και από τρομοκρατικές ενέργειες. Η διάρκεια του ασφαλιστηρίου συμβολαίου που θα υπογραφεί μεταξύ της ΣΤΑΣΥ A.E. και της αναδόχου ασφαλιστικής επιχείρησης αφορά χρονικό διάστημα δώδεκα (12) μηνών από την ημερομηνία έναρξης ισχύος του. 2. Α) Δεκτές στο διαγωνισμό γίνονται εταιρείες και επιχειρήσεις ή συμπράξεις εταιρειών ή/και επιχειρήσεων παροχής υπηρεσιών ασφάλισης από το καταστατικό των οποίων σαφέστατα προκύπτει ότι η παροχή των ζητουμένων υπηρεσιών εντάσσεται στον εταιρικό τους σκοπό και οι οποίες: Έχουν συσταθεί και λειτουργούν νόμιμα σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία, και συγκεκριμένα τις διατάξεις του Ν.Δ. 400/70, όπως αυτό τροποποιήθηκε και ισχύει σήμερα. Έχουν συσταθεί σύμφωνα με τη νομοθεσία άλλου πλην της Ελλάδος κράτους μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε) ή του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (Ε.Ο.Χ) και έχουν την κεντρική τους διοίκηση ή την κύρια εγκατάστασή τους ή την έδρα τους στο εσωτερικό της Ε.Ε. ή του Ε.Ο.Χ.. Έχουν συσταθεί σύμφωνα με τη νομοθεσία τρίτων χωρών, που έχουν υπογράψει τη Συμφωνία Δημοσίων Συμβάσεων του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, η οποία κυρώθηκε με το Νόμο 2513/97. Δεκτές επίσης στο διαγωνισμό γίνονται οι συμπράξεις/ κοινοπραξίες μεταξύ των παραπάνω εταιρειών ή/ και επιχειρήσεων με οποιοδήποτε συνδυασμό. Β) Δεν γίνεται αποδεκτή η συμμετοχή πρακτόρων, ασφαλειομεσιτών και μεσαζόντων εν γένει. Γ) Οι ενώσεις δεν απαιτείται να έχουν λάβει συγκεκριμένη νομική μορφή προκειμένου να υποβάλουν προσφορά. Σε περίπτωση που η σύμβαση ανατεθεί σε κάποια από αυτές, η Αναθέτουσα Αρχή θα ζητήσει πριν την υπογραφή της σύμβασης να συσταθεί Κοινοπραξία με συμβολαιογραφικό έγγραφο. Τα μέλη της Κοινοπραξίας ευθύνονται έκαστος, έναντι της Αναθέτουσας Αρχής, αλληλεγγύως και εις ολόκληρον για την εκτέλεση του συμβατικού αντικειμένου. 3. Οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να υποβάλουν τυχόν απορίες και ερωτήματα σχετικά με τους όρους του διαγωνισμού το αργότερο μέχρι την 06/10/2014. Η ΣΤΑΣΥ θα συγκεντρώσει όλα τα ερωτήματα και εντός πέντε (5) εργασίμων ημερών από την λήξη της προθεσμίας για την υποβολή από τους υποψηφίους αποριών και ερωτημάτων, θα εκδώσει Τεύχος Διευκρινίσεων. 4. Τα έγγραφα του Διαγωνισμού διατίθενται από: ΣΤΑΘΕΡΕΣ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΕΣ Α.Ε. Γραφείο Κεντρικής Γραμματείας Αθηνάς 67, Αθήνα Τηλ.: Fax: (εργάσιμες ημέρες και ώρες 09:00 15:00) Το Τεύχος Διαγωνισμού διατίθεται δωρεάν στους διαγωνιζόμενους το οποίο μπορούν να το παραλάβουν και από την ιστοσελίδα της ΣΤΑΣΥ gr., Ημερομηνία λήξης υποβολής των προσφορών ορίζεται η 03/11/2014 ημέρα Δευτέρα και ώρα Η γλώσσα σύνταξης των υποβολών είναι η Ελληνική. Η αποσφράγιση των προσφορών θα πραγματοποιηθεί την ίδια ημέρα και ώρα 11:30 στα γραφεία της ΣΤΑΣΥΑ.Ε., Αθηνάς 67. Ανάδοχος θα ανακηρυχθεί ο διαγωνιζόμενος, ο οποίος θα υποβάλλει την πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά. Α) Οι Διαγωνιζόμενοι για τη συμμετοχή τους στο διαγωνισμό και για την εκ μέρους τους τήρηση των όρων της διακήρυξης, θα πρέπει είτε να καταθέσουν Εγγυητική επιστολή συμμετοχής, είτε να καταθέσουν ως εγγύηση στο ταμείο της ΣΤΑΣΥ Α.Ε. εγγύηση ποσού ογδόντα επτά χιλιάδες πεντακόσια (87.500,00 ) Ευρώ Β) Με την υπογραφή της Σύμβασης ο κάθε Ανάδοχος υποχρεούται να καταθέσει εγγυητική επιστολή καλής εκτέλεσης των όρων της Σύμβασης ποσού ίσο με 10% επί των καθαρών ασφαλίστρων. Υποδείγματα των Εγγυητικών Επιστολών δίνονται στα τεύχη του διαγωνισμού. Η προϋπολογιζόμενη δαπάνη για τα συνολικά ασφάλιστρα για το χρονικό διάστημα των δώδεκα (12) μηνών ανέρχεται στο ποσό του ενός εκατομμυρίου επτακοσίων πενήντα χιλιάδων ( ,00 ) Ευρώ. Προσφορές που θα υπερβούν τον παραπάνω προϋπολογισμό, δεν θα γίνουν αποδεκτές. Δεν επιτρέπεται η υποβολή εναλλακτικών προσφορών για το αντικείμενο του παρόντος διαγωνισμού ή για μέρος των ζητούμενων καλύψεων. Η περίληψη της διακήρυξης έχει δημοσιευθεί και στην επίσημη εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και αναρτηθεί στο Πρόγραμμα «Διαύγεια».

12 12 Υψηλόβαθμα τραπεζικά στελέχη, με αφορμή την πρώτη δημοπρασία, κρατούν χαμηλά τον πήχυ των προσδοκιών, και αυτό γιατί, όπως επισημαίνουν χαρακτηριστικά, μεγάλο μέρος των 5,2 δισ. ευρώ θα διατεθεί για ανανεώσεις υφιστάμενων χρηματοδοτήσεων, με αποτέλεσμα να μην περισσεύουν ιδιαίτερα κεφάλαια για τη χορήγηση νέων δανείων. Την ίδια στιγμή, άλλα στελέχη δεν κρύβουν τον προβληματισμό τους και για το κόστος χρηματοδότησης των ελληνικών τραπεζών μέσω του συγκεκριμένου προγράμματος, καθώς, όπως επισημαίνουν, μπορεί να είναι χαμηλό βραχυπρόθεσμα, ωστόσο μακροπρόθεσμα και κυρίως σε βάθος τετραετίας κρίνεται υψηλό, με αποτέλεσμα κατά τη χρονική συσσώρευση να διαμορφώνεται αυξημένο σε σχέση με τις άλλες μορφές χρηματοδότησης. Σημειώνεται ότι κατά την πρώτη δημοπρασία της ΕΚΤ οι ελληνικές τράπεζες άντλησαν ρευστότητας 5,2 δισ. ευρώ περίπου, ενώ συνολικά οι ευρωπαϊκές τράπεζες άντλησαν ποσό 82,6 δισ. ευρώ, διαμορφώνοντας τη συμμετοχή των ελληνικών τραπεζών στο 6,2% περίπου. Στη χθεσινή δημοπρασία η Τράπεζα Πειραιώς άντλησε 2,7 δισ. ευρώ, χρησιμοποιώντας το σύνολο των επιλέξιμων ενεχύρων της, με στόχο να αξιοποιήσει πλήρως τη ρευστότητα που παρέχει η ΕΚΤ και κατευθύνεται, σύμφωνα με τους όρους του προγράμματος, αποκλειστικά προς τη χρηματοδότηση της πραγματικής οικονομίας των ευρωπαϊκών χωρών. Η Alpha Bank άντλησε ποσό της τάξης του 1 δισ. ευρώ από το σύνολο των 1,8 δισ. ευρώ επιλέξιμων ενεχύρων, όπως και η Eurobank έλαβε 1 δισ. ευρώ, και αυτή το σύνολο των διαθέσιμων ενεχύρων της, ενώ η Εθνική Τράπεζα, διαθέτοντας ήδη επαρκή ρευστότητα, άντλησε 500 εκατ. ευρώ από το 1,6 δισ. ευρώ επιλέξιμων ενεχύρων και πρόκειται να χρησιμοποιήσει τα υπολειπόμενα collaterals στη δημοπρασία του Δεκεμβρίου. Με βάση αυτά τα στοιχεία, οι τέσσερεις συστημικές τράπεζες κάλυψαν το μισό περίπου ποσό της συνολικής ρευστότητας που δικαιούνται από την ΕΚΤ, το οποίο, σύμφωνα με τις αναλύσεις διεθνών οίκων, μπορεί να φτάσει τα 10 δισ. ευρώ. Το ποσό αυτό έχει υπολογιστεί με βάση τον κανόνα του 7% επί του στοκ των δανείων τους, αφού εξαιρεθούν τα στεγαστικά δάνεια, που έχει θέσει η ΕΚΤ. Όπως εξηγούν τραπεζικά στελέχη, η μειωμένη συμμετοχή των τεσσάρων ελληνικών τραπεζών στο πρόγραμμα TLTRO της ΕΚΤ οφείλεται στην έλλειψη επιλέξιμων ενέχυρων, η οποία χαρακτηρίζει το ελληνικό τραπεζικό σύστημα. Σημειώνεται ότι το πρόβλημα της έλλειψης ενεχύρων του ελληνικού τραπεζικού συστήματος, το οποίο προέκυψε λόγω της δεινής κατάστασης στην οικονομία αλλά και του υψηλού ποσοστού των κόκκινων δανείων, αναμένεται να διευθετηθεί μέχρι τον Μάρτιο. Η Τράπεζα της Ελλάδος έχει ζητήσει από την ΕΚΤ να βρεθούν εναλλακτικές μορφές ενεχύρων, τις οποίες θα χρησιμοποιήσουν οι ελληνικές τράπεζες για να πάρουν ρευστότητα από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Μία εξ αυτών εκτιμάται ότι θα είναι η έκδοση καλυμμένων ομολογιών. Η συμμετοχή των τεσσάρων συστημικών τραπεζών θεωρείται ικανοποιητική, με δεδομένο ότι η χθεσινή δημοπρασία ήταν η πρώτη μιας σειράς από οκτώ διαδοχικές πράξεις, που θα ολοκληρωθούν έως και το πρώτο εξάμηνο του Η ρευστότητα που αντλήθηκε προορίζεται για να υποκαταστήσει ουσιαστικά τη βραχυπρόθεσμη χρηματοδότηση των ελληνικών τραπεζών με μεσοπρόθεσμη διάρκεια, στον βαθμό που τα δάνεια τα οποία θα χορηγηθούν είναι τετραετούς διάρκειας. Ενδεικτικό των χαμηλών προσδοκιών είναι το γεγονός ότι η Εθνική Τράπεζα, η οποία εμφανίζεται με την ισχυρότερη ρευστότητα από τις υπόλοιπες, πήρε μόλις 500 εκατομμύρια. Η σχέση χορηγήσεων προς καταθέσεις στην Εθνική Τράπεζα είναι πολύ καλύτερη, εξάλλου, σε σχέση με τις υπόλοιπες τράπεζες, καθώς αντιστοιχεί μόλις στο 84%. Πιθανή πρόθεση να διοχετεύσει στην αγορά ρευστότητα φαίνεται να υπάρχει κυρίως από την Τράπεζα Πειραιώς, η οποία πήρε περισσότερα από 2,5 δισ. και υπολογίζει να δώσει μέρος αυτών σε επενδύσεις που θα κριθούν αποδοτικές. Εξάλλου, αν βελτιωθούν τα δεδομένα της αγοράς στη συνέχεια, τότε θα μπορέσει να γίνει αναχρηματοδότηση υπό πολύ καλύτερους όρους. Να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με τον σχεδιασμό της ΕΚΤ, τα ποσά αυτά προορίζονται αποκλειστικά για τη χρηματοδότηση μικρομεσαίων επιχειρήσεων και, σύμφωνα με τις σχετικές οδηγίες, οι τράπεζες θα πρέπει να ακολουθήσουν συγκεκριμένους κανόνες διοχέτευσης της αντλούμενης ρευστότητας στην αγορά. Σε περίπτωση που δεν τηρήσουν αυτές τις οδηγίες, θα κληθούν να επιστρέψουν τα ποσά που έλαβαν έως τον Σεπτέμβριο του Όπως επισημαίνουν τραπεζικά στελέχη, η χρήση του προγράμματος ήταν εκ των πραγμάτων περιορισμένη εξαιτίας του ύψους των επιλέξιμων ενεχύρων που διέθετε ο εγχώριος κλάδος, αλλά τα 5,2 δισ. ευρώ αποτελούν μια σημαντική ανάσα για την οικονομία. Η δεύτερη φάση του συγκεκριμένου προγράμματος, τον Δεκέμβριο, θα επιτρέψει την περαιτέρω αξιοποίηση του εργαλείου που έδωσε στην ευρωπαϊκή οικονομία ο Μάριο Ντράγκι, ενώ η φάση που ξεκινά τον Μάρτιο του 2015 αναμένεται να έχει ακόμη μεγαλύτερη σημασία για τον εγχώριο τραπεζικό κλάδο. Ο εγχώριος κλάδος, υπό την καθοδήγηση της Τραπέζης της Ελλάδος, θα εντείνει το επόμενο διάστημα την προσπάθεια για ενίσχυση του «οπλοστασίου» των ενεχύρων που απαιτούν τα προγράμματα της ΕΚΤ πέραν του TLTRO, θα ακολουθήσει η αγορά ABS με στόχο τη βελτίωση της ρευστότητας του συστήματος. Συνολικά, πάντως, οι 225 τράπεζες που είχαν υποβάλει σχετικό αίτημα και τα σχέδια των οποίων εγκρίθηκαν από την ΕΚΤ άντλησαν το ποσό των 82,6 δισ. ευρώ στο σύνολο των 400 δισ. ευρώ που είναι το ύψος του προγράμματος TLTRO. Το αντλούμενο ποσό είναι ωστόσο πολύ κατώτερο των προσδοκιών της αγοράς, που εκτιμούσε τη συμμετοχή από 100 έως 130 δισ. ευρώ, προσδιορίζοντας μάλιστα το όριο των 100 δισ. ευρώ ως κατώφλι για την επιτυχία του προγράμματος. Αναλυτές κάνουν λόγο για «απογοητευτικό αποτέλεσμα», που εγείρει αμφιβολίες για το κατά πόσον το ποσό των 400 δισ. ευρώ θα διοχετευθεί τελικώς στην οικονομία. Οι ίδιες αναλύσεις εντοπίζουν το πρόβλημα στις προοπτικές για αδύναμη ανάπτυξη στην Ευρωζώνη.

13 13 Συγκεκριμένα, στην ανακοίνωση επισημαίνεται: «η Η Εθνική Τράπεζα ενημερώνει το επενδυτικό κοινό ότι, στο πλαίσιο των ενεργειών του εγκεκριμένου σχεδίου αναδιάρθρωσης, υλοποιεί προπαρασκευαστικές ενέργειες για την πιθανή διάθεση μειοψηφικού πακέτου μετοχών της Finansbank. Στο πλαίσιο αυτό, πρόκειται να αρχίσουν διαδικασίες επιλογής χρηματοοικονομικών συμβούλων». Την ίδια στιγμή πληροφορίες από το Λονδίνο, όπου πραγματοποιήθηκε το road show της ΕΧΑΕ με την παρουσία όλων των μεγάλων ελληνικών εισηγμένων εταιρειών, αναφέρουν ότι η διοίκηση της Εθνικής Τράπεζας προσέλαβε τις Goldman Sachs, Morgan Stanley και Bank of America ως συμβούλους για την πώληση έως και του 40% της Finansbank. Άλλωστε, η Εθνική πήρε ανάσα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ανταγωνισμού όσον αφορά στην προθεσμία πώλησης του μειοψηφικού ποσοστού, η οποία εκτείνεται ως το 2016, παρουσιάζοντας έναν πειστικό σχεδιασμό αναδιάρθρωσης του ομίλου. Οι πληροφορίες από το Λονδίνο, πάντως, κάνουν λόγο για επαφές των τριών συμβούλων ήδη με επενδυτές, κάτι που μπορεί να συνδέεται με πρόθεση πώλησης ενός ποσοστού ακόμη και εντός του έτους. Ανοικτός φαίνεται να είναι και ο τρόπος: δηλαδή με αύξηση κεφαλαίου ή διάθεση σε στρατηγικό επενδυτή ή με συνδυασμό. Πάντως, εκτιμάται ότι η πώληση θα γίνει ως το τέλος του Η κίνηση αυτή, τονίζουν τραπεζικοί αναλυτές, έχει ξεκάθαρο στόχο, που δεν είναι άλλος από τη θωράκιση του ελληνικού τραπεζικού ομίλου εν όψει των stress tests, αν και διευκρινίζουν ότι η Εθνική Τράπεζα είναι κεφαλαιακά επαρκής αλλά χρειάζεται τα πρόσθετα κεφάλαια της Finansbank για να μπορέσει να αποφύγει μια νέα αύξηση κεφαλαίου. Κύκλοι της Εθνικής Τράπεζας επαναλάμβαναν χθες ότι δεν έχει αποφασιστεί ούτε ο χρόνος ούτε το ακριβές ποσοστό πώλησης της Finansbank, ενώ η καλύτερη δυνατή στρατηγική θα αποφασιστεί το επόμενο διάστημα, πάντα σε συνάρτηση με το οικονομικό κλίμα τόσο στην Ελλάδα όσο βέβαια και στο εξωτερικό. Και αυτό γιατί στην παρούσα φάση μια κίνηση πώλησης ποσοστού της Finansbank δεν θα ήταν ενδεδειγμένη, καθώς θα στέλνονταν στις αγορές λάθος μηνύματα, που θα μεταφράζονται αφενός στη δύσκολη θέση όπου έχει περιέλθει η ΕΤΕ για να αποφασίζει να πουλήσει σύντομα το καλύτερο περιουσιακό της στοιχείο, αφετέρου γιατί η κεφαλαιοποίηση της Finansbank βρίσκεται σε χαμηλά επίπεδα 2,8 δισ. ευρώ για το 100% των μετοχών της. Πάντως, βασική στρατηγική της διοίκησης παραμένει η προστασία της ΕΤΕ από τις κεφαλαιακές ανάγκες που θα προκύψουν στα stress tests της ΕΚΤ που θα ανακοινωθούν στο τέλος Οκτωβρίου του Η τρέχουσα αξία της Finansbank, στην οποία η Εθνική κατέχει ποσοστό 95%, υπολογίζεται με χρηματιστηριακούς όρους σε 2,87 δισ. ευρώ. Το 20% χωρίς premium αποτιμάται περίπου 560 εκατ. ευρώ, ενώ το 40% αποτιμάται 1,12 δισ. ευρώ. Στην τραπεζική αγορά, πάντως, είναι γεγονός ότι μέχρι τα τέλη του έτους δρομολογείται ένα επόμενο κύμα κινήσεων αναδιάρθρωσης με ρυθμό που συναρτάται με τα αποτελέσματα των ευρωπαϊκών stress tests. Έχοντας ήδη προχωρήσει σε ριζικές πρωτοβουλίες, οι όμιλοι έχουν ορίζοντα ως το για να υλοποιήσουν πλήρως τα σχέδια αναδιάρθρωσης, με ενδιάμεσους σταθμούς. Έτσι, η Εθνική Τράπεζα με τον ορισμό συμβούλων επισημοποιεί τη διαδικασία πώλησης ποσοστού στη Finansbank, ενώ στο τραπέζι των διοικήσεων βρίσκονται η αξιοποίηση των ασφαλιστικών εταιρειών (Εurolife, Εθνικής Ασφαλιστικής), όπως και άλλων μη τραπεζικών δραστηριοτήτων στους τομείς του τουρισμού και του real estate (Ioνική Ξενοδοχειακή, Alpha Αστικά Aκίνητα). Η ευχέρεια κινήσεων κάθε ομίλου εξαρτάται από μια σειρά παραμέτρων, όπως η κεφαλαιακή επάρκεια και τα «μαξιλάρια» που διαθέτει, η πορεία των σχεδίων αναδιάρθρωσης μέχρι σήμερα και προφανώς τα αποτελέσματα των stress tests στα τέλη Οκτωβρίου. Καθώς σημαντική διαδρομή έχει διανυθεί στην αναδιάρθρωση των ομίλων, η οποία προκύπτει ως ανάγκη όχι μόνο για τη συμμόρφωση με τις επιταγές της DG Comp, αλλά και ως μέσο βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας, υπάρχει ευχέρεια κινήσεων ώστε δεν χρειάζονται βεβιασμένες πωλήσεις. Στην κατεύθυνση αυτή, εξετάζεται και το ενδεχόμενο αυξήσεων κεφαλαίου σε επιλεγμένες θυγατρικές ώστε να διατηρηθούν μελλοντικές υπεραξίες. Πωλήσεις θυγατρικών ή ποσοστών έχουν λάβει χώρα, μεταξύ άλλων, από την Εθνική στην «Πανγαία», ενώ ολοκληρώθηκε η συμφωνία για τον Αστέρα, από τη Eurobank της Eurobank Properties και της θυγατρικής στην Ουκρανία, από την Πειραιώς της ATE Ασφαλιστικής και από την Alpha Bank επίσης θυγατρικής στην Ουκρανία. Σε εξέλιξη βρίσκονται, σε διαφορετικό στάδιο προόδου, κινήσεις πώλησης της NBGI και της εταιρείας asset management από την Εθνική, η οποία εξετάζει σενάρια αξιοποίησης της ασφαλιστικής της σε ένα βελτιούμενο επενδυτικά περιβάλλον που επιτρέπει την προσέλκυση private equity funds που θα μπορούσαν να τοποθετηθούν, χωρίς η μητρική να πωλήσει το σύνολο της συμμετοχής της. Κάτι τέτοιο ισχύει πολύ περισσότερο για τη Εurolife, για την οποία εξετάζεται το ενδεχόμενο εισαγωγής στο Χ.Α., πιθανώς με συνδυασμό ιδιωτικής και δημόσιας προσφοράς. Πάντως η Eurobank έχει χρόνο μέχρι το τέλος του 2016 για να διαθέσει έως το 80% της συμμετοχής της. Προς εξέταση, χωρίς να έχουν ληφθεί οριστικές αποφάσεις, βρίσκεται από την Alpha Bank το θέμα της Ιονικής Ξενοδοχειακής, με το Χίλτον να συγκεντρώνει ενδιαφέρον αγοραστών καθώς και της Alpha Αστικά Ακίνητα, η οποία θα μπορούσε να μετατραπεί σε ΑΕΕΑΠ. Σε ορίζοντα τριετίας εκτείνεται η υποχρέωση των ελληνικών ομίλων να περιορίσουν έως και κατά 80% την παρουσία τους στα Βαλκάνια. Ο χρονικός ορίζοντας είναι μεγάλος και στο διάστημα αυτό τα σχέδια αναδιάρθρωσης θα επανεξετάζονται με στόχο να γίνεται προσαρμογή όπου χρειάζεται. Τους επόμενους μήνες οι τέσσερεις συστημικοί όμιλοι θα προχωρήσουν σε κινήσεις προκειμένου οι θυγατρικές εκτός Ελλάδας να γίνουν ελκυστικές προς πώληση μέσα στο 2015 ή στις αρχές του Κινήσεις αυτής της λογικής έχουν ήδη λάβει χώρα και θα συνεχιστούν με μεγαλύτερη έμφαση στην πορεία, με στόχο τη δραστική μείωση δικτύων και προσωπικού.

14 14 Μετά από πολύμηνη συνεργασία της ΕΕΕΠ με την ΟΠΑΠ Α.Ε., ολοκληρώθηκε η διερεύνηση των κινδύνων νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες, μέσω της διεξαγωγής τυχερών παιγνίων. Με την ολοκλήρωση της διερεύνησης και κατά τις οδηγίες της ΕΕΕΠ, η διοίκηση της ΟΠΑΠ Α.Ε. υπέβαλε μια σειρά στοιχείων και εκτιμήσεων σχετικά με τις βεβαιώσεις κερδών που χορηγεί σε φυσικά πρόσωπα, με βάση το υφιστάμενο κανονιστικό πλαίσιο και οι οποίες χρησιμοποιούνται ώστε να δικαιολογηθεί η προέλευση εισοδήματος στις φορολογικές αρχές. Από την αξιολόγηση του υλικού προκύπτει ότι με το σημερινό καθεστώς χορήγησης των βεβαιώσεων είναι δυνατή, μετά την είσπραξη του δελτίου, η μεταβίβαση της ανώνυμης απόδειξης ή/και εντολής πληρωμής σε τρίτο, ο οποίος μπορεί να εμφανισθεί και να ζητήσει την έκδοση βεβαίωσης κερδών, χωρίς να είναι κατ ανάγκη ο ίδιος παίκτης. Ωστόσο, με βάση το γεγονός ότι αυτός που ζητάει τη βεβαίωση χορηγεί τα στοιχεία του και το γεγονός ότι από τα τηρούμενα στοιχεία που υπέβαλε η ΟΠΑΠ προκύπτει, επιπλέον, ο τόπος, ο χρόνος και η αξία κατάθεσης και κέρδους κάθε δελτίου, οι αρμόδιες αρχές μπορούν να διαπιστώσουν, σε κατασταλτικό επίπεδο, ενδεχόμενα κρούσματα νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες. Με μια συμβολική αλλά και ουσιαστική κίνηση εν όψει των μεγάλων πρωτοβουλιών κοινωνικής στήριξης που έχει προγραμματίσει η ΕΥΔΑΠ προχώρησε στην παροχή, με αφορμή την έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς, γραφικής ύλης και σχολικού σακιδίου σε 500 μαθητές δημοτικού και γυμνασίου του Δήμου Νικαίας. Η πρωτοβουλία αυτή, που χαροποίησε τους μαθητές, υλοποιήθηκε σε συνεργασία με τη Μητρόπολη Νικαίας. Στον αγιασμό, που τελέστηκε από τον σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Νικαίας, κ. Αλέξιο, ο γενικός διευθυντής Οικονομικών Υπηρεσιών και Ελέγχου, Γεώργιος Χαβάκης, εκ μέρους της εταιρείας τόνισε μεταξύ άλλων: «Η ΕΥΔΑΠ, ως εταιρεία με κοινωνικό πρόσωπο, είναι πάντα αρωγός στη νέα γενιά και στις κοινωνικές ομάδες που έχουν πληγεί από την οικονομική κρίση που υφίσταται η χώρα μας». Παρέχοντας τις πλέον αναγνωρισμένες και ποιοτικές σπουδές σε 19 τομείς σπουδών και 76 ειδικότητες, τα Ι.ΙΕΚ ΞΥΝΗ αποτελούν μονόδρομο επιτυχίας, καθώς διασφαλίζουν άμεση εργασιακή αποκατάσταση και επισφραγίζουν μια καταξιωμένη επαγγελματική σταδιοδρομία! Οι νέοι και νέες που θα επιλέξουν να σπουδάσουν στα Ι.ΙΕΚ ΞΥΝΗ λαμβάνουν ολοκληρωμένη εκπαίδευση, σε σύγχρονα εργαστήρια, με πιστοποίηση σπουδών από τον κορυφαίο βρετανικό φορέα NCFE, γεγονός που τους αναγάγει, μετά το πέρας των σπουδών τους, σε ικανούς, ανταγωνιστικούς επαγγελματίες στον εργασιακό στίβο. Επιπλέον, μπορούν να συνεχίσουν για Bachelor στο Mediterranean College, φορέα του Εκπαιδευτικού Ομίλου ΞΥΝΗ. Περίτρανη απόδειξη της σιγουριάς για το εργασιακό μέλλον, την οποία διασφαλίζουν στους αποφοίτους τους τα ΙΕΚ ΞΥΝΗ, αποτελεί το στατιστικά αποδεδειγμένο ποσοστό ότι το 90% και πλέον των αποφοίτων των Ι.ΙΕΚ ΞΥΝΗ εντάσσεται στην αγορά εργασίας στο 1ο εξάμηνο μετά την αποφοίτησή τους! Όσοι ενδιαφέρονται για ισχυρό κρατικό πτυχίο, αναγνωρισμένο στην Ελλάδα και την Ε.Ε., απολύτως ισοδύναμο των δημόσιων ΙΕΚ, σε έναν από τους 19 τομείς σπουδών Διοίκησης & Οικονομίας, Ναυτιλιακών, Ασφάλειας, Επισιτισμού, Τουρισμού, Υγείας, Φαρμάκων & Καλλυντικών, Ομορφιάς & Μόδας, Διαιτολογίας & Διατροφής, Παιδαγωγικών, Πληροφορικής, Ηλεκτρολογίας & Αυτοματισμού, Μηχανολογίας & Μεταφορών, Εφαρμοσμένων Τεχνών, Δομικών Έργων, Επικοινωνίας & ΜΜΕ, Πολιτισμού & Αθλητισμού, Αεροπορικών Σπουδών, Αγροτικής Ανάπτυξης και θέλουν η αποφοίτησή τους να «μεταφραστεί» άμεσα σε εύρεση θέσης εργασίας, τότε τα Ι.ΙΕΚ ΞΥΝΗ είναι η σίγουρη επιλογή, που οδηγεί στην επαγγελματική αποκατάσταση και επιτυχία. Όχι γιατί είχαν πειστεί για την ισχυρή δυναμική της ή για το ότι βγήκε μια και καλή από την παγίδα φθοράς στην οποία εσχάτως είχε εισέλθει, ούτε γιατί παραγνώριζαν τους σημαντικούς καταλύτες που θα μπορούσαν να δώσουν την τάση. Ωστόσο, το γεγονός ότι, πέραν των γνωστών αναλαμπών, το Χ.Α. έκλινε επικίνδυνα και αιφνίδια προς τα κάτω την ώρα που οι διεθνείς αγορές είτε αντιδρούσαν είτε έστω κρατούσαν δυνάμεις εν αναμονή των εξελίξεων στη Σκωτία, ενίσχυσε τις ανησυχίες σχετικά με τη μεσοπρόθεσμη φορά της αγοράς και τις αβεβαιότητες για μια σειρά από εσωτερικά, κυρίως, ανοιχτά μέτωπα που «πληγώνουν» την επενδυτική κοινότητα. Η δε υποβάθμιση της «Λ. Αθηνών» από την S&P είχε σαφώς τη σημασία της, ωστόσο αφενός ήταν αναμενόμενη και γνωστή από πέρυσι τον Οκτώβριο, αφετέρου, και σύμφωνα με τους ειδικούς, ήταν απλώς η αφορμή, καθώς τα αίτια της αποθαρρυντικής εικόνας (και) του Ελληνικού Χρηματιστηρίου είναι συνθετότερα και βαθύτερα. Το κατά πόσον οι ρευστοποιήσεις εντάθηκαν από τις πάσης φύσεως αναδιαρθρώσεις (είχαμε και αλλαγές στον FTSE MPF All World, στον Eurostoxx 600 κ.λ.π.) ή και από το ότι ορισμένα margins και «κωδικοί» στα Παράγωγα έπρεπε είτε να καλυφθούν με επιπλέον χρήματα είτε να ρευστοποιηθούν ισόποσες μετοχικές θέσεις, αλλά και από ενεργοποίηση διαδικασιών stop loss, είναι ένα ζήτημα προς διερεύνηση, αλλά και πάλι δεν αλλάζει την ευρύτερη εικόνα. Όπως είναι ένα ενδιαφέρον θέμα το κατά πόσον κάποια συγκεκριμένα διεθνή χαρτοφυλάκια έσπευσαν να πουλήσουν χαρτιά του FTSE 25, τύπου ΟΠΑΠ, ΟΤΕ κ.λ.π., κατοχυρώνοντας θέσεις και κέρδη σε ελληνικές μετοχές, μη έχοντας τη διάθεση και την υπομονή να περιμένουν τις ευρύτερες οικονομικές και πολιτικές εξελίξεις στη χώρα μας, επηρεάζοντας και άλλα funds που αποχώρησαν πρόσκαιρα από blue chips και τράπεζες. Αναμφίβολα, πάντως, το Χ.Α. βρέθηκε στη δίνη διάφορων εξελίξεων, με κομβικότερη, σε διεθνές επίπεδο τουλάχιστον, ίσως το δημοψήφισμα στη Σκωτία. Όπως όμως σημειώνουν στελέχη της αγοράς, «αν θέλουμε να δούμε την αλήθεια, η διεργασία αυτή έχει τεράστια σημασία γενικότερα, πλην όμως δεν είναι αυτή που επηρέασε το ελληνικό μαγαζί». Ακόμα και εξελίξεις όπως η υποβάθμιση από την S&P (για το Χ.Α. ο λόγος), το χθεσινό triple witching στα Παράγωγα που πάντα φέρνει αναταράξεις και αψιμαχίες, το road show στο Λονδίνο, η συνεδρίαση της FED, η εξαμηνιαία αναθεώρηση των δεικτών FTSE κ.λ.π. σαφώς και ήταν διεργασίες που έπαιξαν τον ρόλο τους ως προς τη βραχυπρόθεσμη φορά της «Λ. Αθηνών». Αν όμως δούμε τη μεγαλύτερη εικόνα, η αγορά είναι εγκλωβισμένη τεχνικά και ουσιαστικά σε έντονο καθοδικό κανάλι φθοράς, η πολιτική αβεβαιότητα έχει προκαλέσει εγκλωβισμούς, παγίδες αλλά και στάση αναμονής στους επενδυτές, ενώ σε συνδυασμό με τα stress tests των τραπεζών δημιουργείται ένα εκρηκτικό κοκτέιλ ρίσκου. Οι συνεχείς ζυμώσεις με την τρόικα για μια σειρά από ανοιχτά θέματα, το

15 15 αβέβαιο των αποτελεσμάτων στις ασκήσεις προσομοίωσης της ΕΚΤ, κυρίως όμως η πολιτική αβεβαιότητα για την τύχη της κυβέρνησης, για το αν εκλεγεί η όχι Πρόεδρος της Δημοκρατίας από την παρούσα Βουλή, για το τι μπορεί να φέρει μια νέα αριστερόστροφη διακυβέρνηση, σε συνδυασμό με το ανοιχτό μέτωπο της διαπραγμάτευσης του χρέους προκάλεσαν μεγάλες παρενέργειες στην οικονομία και στο Χρηματιστήριο, με κυριότερο χαρακτηριστικό ακόμη και κάποια μίνι sell off, τα οποία ενδεχομένως να διογκωθούν αν διαπιστωθεί στην πορεία των επόμενων μηνών ότι θα υπάρξει πολιτική ανατροπή στην Ελλάδα. Αυτός ο συνδυασμός, δίχως να παραβλέπονται άλλες αρρυθμίες και εγχώριες ή διεθνείς εξελίξεις, εξηγεί την επιφυλακτικότητα των ξένων επενδυτών, οι οποίοι, παρά τα απανωτά road shows, Εκτός πια και αν η εικόνα της αγοράς, οι συναλλαγές, τα πονταρίσματα και τα τζαρτζαρίσματα σε spot αγορά και ΧΠΑ (Παράγωγα) απλώς έχουν σκοπό να ξεγελάσουν τους ενασχολούμενους και να αποτελέσουν ένα ακόμα πεδίο υποτιμητικής κερδοσκοπίας με σκοπό κάποια «χέρια» να μαζέψουν χαρτιά σε χαμηλότερα επίπεδα, ίσως και πάλι κάτω των μονάδων, αν όχι και κάτω από το «χιλιάρικο» αυτή τη φορά. Με την υποσημείωση, βέβαια, την οποία βάζουν μετ επιτάσεως οι αναλυτές, ότι εδώ δεν έχουμε να κάνουμε με παιχνίδι, εκβιαστικό ή τα rebalancing, τις συνεχείς αβάντες για τον τραπεζικό κλάδο, βλέπουν να μειώνεται αισθητά η ορατότητα στο Ελληνικό Χρηματιστήριο. Μάλιστα, αν τα σενάρια για πρόωρες εκλογές παραμείνουν στο επίκεντρο ειδησεογραφίας και συζητήσεων, ο πήχυς των προσδοκιών στο Χ.Α. θα παραμείνει χαμηλά, και κάθε ανοδική αντίδραση, έστω τεχνικού χαρακτήρα, θα θεωρείται ευκαιρία ρευστοποιήσεων σε σχετικά καλύτερες τιμές για τους εγχώριους παίκτες και ευκαιρία «ηρωικής εξόδου» για τα ενεργά ξένα funds, που ιδιαίτερα ανήσυχα διαπιστώνουν ότι παίζουν σε άδειο γήπεδο, με ό,τι αυτό μπορεί να συνεπάγεται. Είναι προφανές πως από τη στιγμή που (και) το Χ.Α. έχει εισέλθει στη σκιά της εκλογολογίας, οι ξένοι θα ακολουθούν σαφώς επιφυλακτικότερη στάση, τουλάχιστον ορισμένοι εξ αυτών. Σε συνδυασμό με την απουσία θετικών ειδήσεων από την οικονομία και την ένταση της πολιτικής αντιπαράθεσης, οι πωλητές θα ενεργοποιούνται κυρίως σε φάσεις υποχώρησης. Βέβαια, αυτή την εβδομάδα ίσως οι αναταράξεις ενισχύθηκαν από τις υπόλοιπες διεργασίες που αναφέραμε, πλην όμως εσχάτως η αγορά ψαχνόταν. Και ψαχνόταν να βγει από μια περίοδο συσσώρευσης και εγκλωβισμού, είτε κινούμενη άνω των μονάδων, είτε χάνοντας τις μονάδες (σε πιο στενό εύρος), με τον FTSE 25 να μη βλέπει τελικά τις μονάδες, αλλά να παλεύει και πάλι για τις Η αγορά δείχνει να διορθώνει πλέον όλη την καλοκαιρινή ανοδική κίνηση από τις μέχρι τις μονάδες, και τόσο ο Γενικός Δείκτης όσο και ο FTSE Large Cap 25 έφτασαν να έχουν παραδώσει αμφότεροι το 60%-70% των κερδών τους, με συνέπεια οι αναλυτές να αναρωτιούνται εάν οδεύουμε προς τις ή μονάδες (εάν έχουμε δυσμενείς εξελίξεις σε διάφορους τομείς, τότε ενδέχεται να δούμε και το «9» μπροστά από τον δείκτη) και τις στον «25άρη», ή αν κάπου εδώ το πράγμα θα μαζευτεί και θα εκδηλωθεί δυναμική κίνηση αντιστροφής που θα σηματοδοτήσει την έναρξη νέου ανοδικού κύματος. Από την άλλη, δεν περνά απαρατήρητο πως ενώ οι ξένοι και εγχώριοι αναλυτές προχωρούν συνεχώς σε αναβαθμίσεις των τιμών-στόχων και των συστάσεών τους για τις τράπεζες και τις επιχειρήσεις της πραγματικής οικονομίας, η χρηματιστηριακή αγορά εξακολουθεί να μην αντιδρά και να διευρύνεται έτσι η ψαλίδα των σημερινών αποτιμήσεων με τις προσδοκώμενες μελλοντικές τιμές. Ειδικά στον τραπεζικό κλάδο, που βρίσκεται εν αναμονή των stress tests, δεν περνά ημέρα που να μη βλέπει το φως της δημοσιότητας και μια θετική έκθεση, αλλά η αγορά παραμένει εξόχως επιφυλακτική για τις τράπεζες και ήδη φέρνει τον κλαδικό δείκτη αντιμέτωπο για μια ακόμη φορά με τη σημαντική στήριξη των 150 μονάδων (επόμενη σημαντική στις 144 μονάδες). μη, που αφορά τόσο στο ελληνικό retail όσο σε αψιμαχίες ξένων funds, μεσοπρόθεσμων, μακροπρόθεσμων ή hedge funds, με αντικρουόμενες τακτικές και επενδυτικές φιλοσοφίες. Όπως επίσης σημειώνουν ότι, αναφερόμενοι στην εικόνα που διαγράφεται στο ταμπλό, εάν δεν έχουμε να κάνουμε με ένα ακόμα σενάριο συνωμοσίας, τότε οι πωλητές πουλάνε όσα χαρτιά μπορούνε σε κάθε ευκαιρία (ανοδική) ή με κάθε αφορμή, ανησυχώντας για τη συνέχεια και διαπιστώνοντας ότι το μεροκάματο βγαίνει καλύτερα προς τη short πλευρά και ίσως μέσω των συμβολαίων σε δείκτες και μετοχές, παρά περιμένοντας την έφοδο των long. Από την άλλη πλευρά, μάλιστα, είναι ένα ερώτημα το πώς μπορεί να αλλάξει η παρούσα εικόνα της αγοράς, που παραμένει απολύτως παραδομένη στις διαθέσεις των ξένων χαρτοφυλακίων, χωρίς πλουραλισμό, χωρίς βάθος και χωρίς ιδιαίτερη διάχυση ενδιαφέροντος στις επιλογές (άρα και στην άνοδο) των μετοχών, αν αυτές δεν έχουν την τύχη να είναι στον FTSE 25 και στην γνωστή «παλέτα» του δείκτη MSCI. CYTA Πριν από μερικές ημέρες η Cyta Ελλάδος παρουσίασε τα προγράμματα κινητής στο αμφιθέατρο των κεντρικών της γραφείων με τη συμμετοχή της ανώτατης διοίκησης σε Αθήνα και Λευκωσία, μέσω του καινοτόμου συστήματος τηλεπαρουσίας. Ειδικότερα, η διοίκηση της εταιρείας ανακοίνωσε την ευρεία εμπορική διάθεση υπηρεσιών Cyta Κινητής, μετά την ιδιαίτερα επιτυχημένη πρώτη περίοδο προσφοράς κινητής τηλεφωνίας σε συγκεκριμένο αριθμό πελατών. Με αυτόν τον τρόπο η Cyta Ελλάδος δίνει για πρώτη φορά στην ελληνική αγορά τη δυνατότητα συνδυασμού τετραπλών υπηρεσιών (4play) Σταθερής- Κινητής-Internet-Τηλεόρασης σε έναν λογαριασμό. Η δυνατότητα συγκέντρωσης πολλαπλών υπηρεσιών σε έναν λογαριασμό από μία εταιρεία δημιουργεί τις ιδανικές προϋποθέσεις για ποικίλες συνδυαστικές εκπτώσεις, αρκεί να υπάρχει τουλάχιστον μία σύνδεση σταθερής και μία σύνδεση κινητής στον ίδιο λογαριασμό, με στόχο την ακόμη μεγαλύτερη οικονομία στον (οικιακό ή εταιρικό) μηνιαίο λογαριασμό. Έτσι, ο πελάτης αποκτά τη δυνατότητα να δημιουργήσει τη δική του «Cyta Κινητή», με τιμή βασικού παγίου συμβολαίου από μόλις 9 ευρώ/μήνα, στην οποία συμπεριλαμβάνονται 200 λεπτά ομιλίας: 100 προς όλα τα δίκτυα και 100 προς σταθερά και κινητά Cyta Ελλάδος. Στη συνέχεια ο πελάτης, αναλόγως των αναγκών του, μπορεί με μόλις επιπλέον 5 ευρώ ανά πρόγραμμα τον μήνα να προσθέσει προγράμματα στο βασικό πάγιο, όποια και όσα θέλει, όποτε το χρειάζεται ακόμη και κατά τη διάρκεια του μήνα έχοντας τις εξής επιλογές: ομιλία προς όλους (150 ), ομιλία Cyta προς Cyta Κύπρος σταθερά και κινητά (150 ), SMS προς όλους (100) και Mobile Internet (200MB). Για τους πελάτες που θα επιλέξουν μόνο Cyta Κινητή ισχύει ειδική τιμή συμβολαίου, η οποία ξεκινά από τα 11 ευρώ/μήνα (περιλαμβάνει 200 ομιλίας: 100 προς όλα τα δίκτυα και 100 προς σταθερά και κινητά Cyta Ελλάδος). Η επέκταση της Cyta Ελλάδος και στην κινητή τηλεφωνία μετά από μόλις 6 χρόνια παρουσίας στην Ελλάδα σηματοδοτεί μια νέα εποχή για την εταιρεία και αποδεικνύει ότι η σταθερή ανάπτυξη είναι εφικτή πραγματικότητα για μια ελληνική εταιρεία, ακόμη και σε περιόδους ύφεσης.

16

17

18 18 στη σέντρα Νέα, υψηλότερη τιμήστόχο για τη μετοχή της Aegean δίνει η Alpha Finance, στα 10 από 8,5 ευρώ. Η χρηματιστηριακή στην έκθεσή της για την Aegean, για την οποία δίνει σύσταση «outperform», τονίζει ότι είναι εξαιρετικά δύσκολο να βρει κανείς ελληνική εισηγμένη που έχει τη δυνατότητα να φτάσει σε απόδοση ελεύθερων ταμειακών ροών άνω του 30% έως το , ενώ ταυτόχρονα επεκτείνεται δυναμικά στην αγορά της. Όπως αναφέρει, με καθαρό ταμείο για το 2014 κοντά στα 220 εκατ. ευρώ, οι επενδυτές μπορούν να ελπίζουν σε υψηλές αποδόσεις όχι μόνο υπό τη μορφή ανόδου της μετοχής, αλλά και υπό τη μορφή μερισμάτων αντίστοιχων του 2013, όταν η εταιρεία επέστρεψε κεφάλαια 1 ευρώ στους μετόχους (απόδοση 14,5%). Η Alpha προβλέπει ότι ο μέσος ετήσιος ρυθμός ανάπτυξης των εσόδων και των EBITDA για το διαμορφώνεται στο 9,4% και στο 8,1% αντίστοιχα. Στη λίστα με τις ευρωπαϊκές τράπεζες που προτιμά περισσότερο εντάσσει την Alpha Bank η Morgan Stanley, εκτιμώντας ότι θα είναι από τους μεγαλύτερους κερδισμένους της νομισματικής πολιτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ. Μάλιστα, θεωρεί ότι θα είναι η τραπεζική μετοχή που θα καταγράψει τη μεγαλύτερη άνοδο με περιθώριο 34%. Ωστόσο, βλέπει επίσης περιθώριο ανόδου 35% για την Εθνική και 9% για την Πειραιώς. Αντίθετα, βλέπει πτώση 3% στη Eurobank. Σύμφωνα με την επενδυτική, οι ελληνικές και οι ιταλικές τράπεζες συνολικά θα επωφεληθούν περισσότερο από την πολιτική της ΕΚΤ, που αφενός θα μειώσει σημαντικά το χρηματοδοτικό κόστος, αφετέρου θα μειώσει δραματικά το ρίσκο των τραπεζών. Η χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής θα βοηθήσει τις χρηματοδοτικές συνθήκες, σημειώνει η Morgan Stanley, και θα αποτελέσει μια καλή βάση για τις αποδόσεις των τραπεζών, αν και συνολικά το επενδυτικό κλίμα παραμένει αδύναμο. Επίσης, η Morgan Stanley επισημαίνει ότι η υποχώρηση των επισφαλών δανείων και η φθηνότερη χρηματοδότηση θα οδηγήσουν σε ανάκαμψη της τραπεζικής κερδοφορίας. Η Morgan Stanley εκτιμά ότι οι ελληνικές τράπεζες θα αντλήσουν 10 δισ. ευρώ από το TLTRO της ΕΚΤ. Ανάσα πήρε χθες ττο Χρηματιστήριο Αθηνών αμέσως μετά τη λήξη της σειράς παραγώγων σειράς Σεπτεμβρίου με τους αγοραστές να ανεβάζουν... στροφές σταδιακά μετά το μεσημέρι, με τον Γ.Δ. να κινείται προς τις μονάδες (+3,5%) και τον 25άρη προς τις 370 μονάδες και άνω. Το γεγονός πως στην τελευταία ημέρα -λήξης- έγιναν περισσότερα από ΣΜΕ (στον δείκτη FT25) σε επίπεδα από 358 μονάδες και πάνω ενισχύει την εκτίμηση παραγόντων της αγοράς πως οι μονάδες μπορούν να αποτελέσουν βάση για μία βραχυπρόθεσμη αντίδραση την επόμενη εβδομάδα, πάντα σύμφωνα με όσα αναφέρουν αναλυτές της αγοράς. Κοντά στις τρέχουσες τιμές άλλαξαν θέσεις σε μετοχές (ΟΤΕ, ΕΤΕ, ΟΠΑΠ κ.ά.), με τους αγοραστές να αναλαμβάνουν δράση αμέσως με τη λήξη της σχετικής διαδικασίας, ενώ στα χαμηλά ημέρας ενεργοποιήθηκαν εντολές αγοράς και σε άλλα blue chips (από Ελλάκτωρ και ΜΥΤΙΛ, έως ΜΟΗ, ΕΛΠΕ κ.λπ.). Νέα, υψηλότερη τιμή-στόχο για τη μετοχή του ΟΤΕ, στα 13,1 από 12 ευρώ, έθεσε η Barclays σε έκθεσή της για τον ευρωπαϊκό κλάδο τηλεπικοινωνιών. Και επειδή ο τίτλος αποτελεί ένα από τα βαρόμετρα για τους brokers, θεωρείται μεν ικανοποιητικό ότι έδειξε κάποιες αντοχές κάπου στα 11 ευρώ, ωστόσο ζητούμενο παραμένει η ανοδική κίνηση της μετοχής πάνω από τα 11,40 ευρώ. Επίπεδο που δεν κατάφερε να περάσει Την ίδια ώρα, η Citi έδινε τιμή-στόχο στα 15 ευρώ με σύσταση «buy». O διεθνής οίκος εκτιμά πως ο ΟΤΕ μπορεί να καταθέσει νέα προσφορά για τη Nova, επισημαίνοντας ότι αν ο Οργανισμός αγοράσει τελικά τη Nova, θα ελέγχει περίπου το 90% της εγχώριας αγοράς συνδρομητικής τηλεόρασης. Επίσης, εκτιμά ότι η αποτίμηση του OTE είναι ελκυστική σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα, καθώς η ελληνική οικονομία ανακάμπτει. Ο διεθνής οίκος προβλέπει ότι φέτος τα καθαρά κέρδη του ΟΤΕ θα ανέλθουν στα 280,4 εκατ. ευρώ και τα έσοδα στα 3,911 δισ. Σύμφωνα με τη Citi, για το 2015 τα κέρδη του ΟΤΕ θα ανέλθουν στα 371,7 εκατ. ευρώ. Στα 10 ευρώ, από 7,5 προηγουμένως, αύξησε την τιμή-στόχο της μετοχής του ομίλου Μυτιληναίος η Alpha Finance, διατηρώντας σύσταση «outperform». H χρηματιστηριακή αναβαθμίζει κατά 70% τις προβλέψεις για τα κέρδη ανά μετοχή (EPS) και για τα καθαρά κέρδη του ομίλου την περίοδο λόγω της ενίσχυσης της κερδοφορίας στην Αλουμίνιον της Ελλάδος. Οι αναλυτές σημειώνουν ότι ο δείκτης χρέους/ebitda του κλάδου θα φτάσει σχεδόν στο 1x το Επίσης, στην τιμή-στόχο η μετοχή θα διαπραγματεύεται με P/E 11,2 και EV/EBITDA 5,3. Παράλληλα, η Alpha Finance αναθεωρεί τις εκτιμήσεις για τα EBITDA της Aλουμίνιον της Ελλάδος κατά 143% για την περίοδο Η χρηματιστηριακή μειώνει ωστόσο κατά 4% τις προβλέψεις για την καθαρή κερδοφορία της ΜΕΤΚΑ την περίοδο και υποβαθμίζει την τιμήστόχο της μετοχής στα 13,5 ευρώ, από 14,5 ευρώ προηγουμένως. Επίσης, σημειώνει πως διατηρεί τη σύσταση «οutperform». Όπως αναφέρει, η εταιρεία οδεύει για άλλη μια χρονιά-ρεκόρ, όμως το ανεκτέλεστο αναμένεται να μειωθεί και πάλι το 2014 (κάτω από την αναλογία 2 φορές τις πωλήσεις), ενώ τα περιθώρια αναμένεται να είναι ασθενέστερα στα επόμενα χρόνια. Στα top picks τοποθετεί τη ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ η Eurobank Equities, που δίνει τιμή-στόχο στα 5,4 ευρώ και σύσταση «αγορά», εκτιμώντας ότι η ανάκαμψη στο κατασκευαστικό κομμάτι σηματοδοτεί αυξημένη κερδοφορία και δημιουργία cash flow. Όπως αναφέρει, ο συγκεκριμένος τομέας της εταιρείας ανακάμπτει χάρη σε νέα έργα, μεταξύ των οποίων αυτό για τη ΔΕΗ. Η πορεία έως τώρα το 2014 είναι ισχυρή και αναμένεται καλύτερη το β εξάμηνο, προσθέτει. Βλέπει ότι το σκέλος των κατασκευών θα προσφέρει στην εταιρεία λειτουργικές ταμειακές ροές άνω των 170 εκατ. ευρώ την επόμενη τριετία (50% της κεφαλαιοποίησης), κάτι που σημαίνει ότι η επιχείρηση μπορεί να χρηματοδοτήσει με ίδιους πόρους τα 100 εκατ. ευρώ που θα χρειαστεί για την αύξηση κεφαλαίου στις τρεις παραχωρήσεις αυτοκινητοδρόμων. Επίσης, η Eurobank Equities στέκεται στην «εντυπωσιακή», όπως την χαρακτηρίζει, απομόχλευση. Η επανέναρξη των έργων στους τρεις αυτοκινητόδρομους, σε συνδυασμό με την πώληση του 25% στην ΗΡΩΝ ΙΙ και την κεφαλαιακή ενίσχυση 100 εκατ. ευρώ από τη York Capital, βελτίωσαν τη ρευστότητα. Τις σημαντικές προοπτικές ανάπτυξης της Ελλάδας ανέλυσε σε ομιλία του στο πλαίσιο του road show του Χ.Α. στο Λονδίνο ο πρόεδρος της Εθνικής Τράπεζας και της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών, Γιώργος Ζανιάς. Ειδικότερα για τις τράπεζες, τόνισε ότι μετά τις τελευταίες κινήσεις τους οι τράπεζες είναι καλά προετοιμασμένες για να αντιμετωπίσουν τις επικείμενες προκλήσεις. Σε ό,τι αφορά το μέτωπο του stress test της ΕΚΤ, σημείωσε ότι έχουν «χτίσει» σημαντικά κεφαλαιακά μαξιλάρια, τα οποία αναμένεται να ενισχυθούν από την εφαρμογή των σχεδίων αναδιάρθρωσης. Αναφορικά με τα κόκκινα δάνεια, σημείωσε ότι συνεχίζουν να αυξάνονται αλλά με επιβράδυνση του ρυθμού, ενώ η κάλυψη με προβλέψεις υπερβαίνει το 50%. Συνεργασία με την China Union Pay (CUP), τον μεγαλύτερο εκδότη καρτών στον κόσμο, ενισχύοντας το τουριστικό προϊόν και στηρίζοντας την ελληνική οικονομία, ξεκινά η Alpha Bank. Η China Union Pay διαθέτει άνω των 4,2 δισεκατομμυρίων κάρτες πληρωμών, οι οποίες γίνονται αποδεκτές σε περισσότερες από 140 χώρες. Όπως αναφέρει η τράπεζα σε σχετική ανακοίνωση, η συνεργασία περιλαμβάνει την αποδοχή των καρτών Union Pay τόσο στο δίκτυο των τερματικών POS των συνεργαζομένων με την Alpha Bank επιχειρήσεων, όσο και στο δίκτυο των ΑΤΜ της τράπεζας. Με την αποδοχή των καρτών Union Pay, δίδεται η δυνατότητα στις συνεργαζόμενες με την Alpha Bank επιχειρήσεις της ελληνικής αγοράς να διευρύνουν τον κύκλο εργασιών και την πελατειακή τους βάση με ένα κοινό υψηλής συναλλακτικής συμπεριφοράς, το οποίο αυξάνεται με ταχύ ρυθμό σε ετήσια βάση. Αισιόδοξος για την πορεία της ελληνικής οικονομίας εμφανίστηκε ο διευθύνων σύμβουλος της Εθνικής Τράπεζας, Αλέξανδρος Τουρκολιάς, στην ομιλία του στα εγκαίνια του νέου κτιρίου των χειρουργείων του νοσοκομείου «Ο Ευαγγελισμός», η κατασκευή και ο εξοπλισμός των οποίων ολοκληρώθηκε με αποκλειστική δωρεά της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος. Ο κ. Τουρκολιάς, αναφερόμενος μεταξύ άλλων στη γενικότερη πορεία της χώρας, σημείωσε: «Η οικονομική ανάκαμψη είναι πλέον πραγματικότητα. Η ύφεση, σε τεχνικό επίπεδο, τελείωσε». «Ανεξάρτητα από τον βαθμό ή το εύρος ευθύνης τους, οι τράπεζες πρέπει να δείξουν κατανόηση και θετική στάση στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν επιχειρήσεις και νοικοκυριά. Και η Εθνική το πράττει αυτό, και με μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα θα συνεχίσει την προσπάθεια αυτή» συνέχισε. Μέτοχος της Marfin Investment Group με ποσοστό 17,78% καθίσταται η Τράπεζα Πειραιώς μετά τη μετατροπή ομολογιών σε μετοχές, στο πλαίσιο της στρατηγικής συμφωνίας των δύο πλευρών. Σύμφωνα με την απόφαση της Διοικούσας Επιτροπής Χρηματιστηριακών Αγορών της ΕΧΑΕ, η έναρξη διαπραγμάτευσης στο Χ.Α. των ανωτέρω νέων κοινών ονομαστικών μετοχών της εταιρείας θα ξεκινήσει την 18/9/2014. Σε εξέλιξη βρίσκεται η ανακεφαλαιοποίηση της Attica Bank, η διοίκηση της

19 ΑΠΟΨΗ ΤΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΘΑ ΚΡΙΝΕΙ ΤΟΝ ΝΙΚΗΤΗ

20 2/20 ΑΠΟΨΗ «Τα δύσκολα δεν πτοούν έναν ηγέτη, τον χαλυβδώνουν. Οι ηγέτες δεν είναι για να παίρνουν ευχάριστες αποφάσεις. Οι ηγέτες λαμβάνουν χρήσιμες αποφάσεις για την πατρίδα τους. Δεν θα έκανα κάτι που θα υπερτερούσε το εγώ από το εμείς. Εμείς δεν είμαστε λιγότερο ευαίσθητοι από κάποιος άλλους που λένε ναι σε όλα. Εμείς έχουμε σχέδιο και έχουμε αποφασιστικότητα και θα καταφέρουμε να ανατάξουμε την πατρίδα. Το βλέπουν και οι εταίροι μας ότι προσπαθήσαμε, αντέξαμε, τα καταφέρνουμε». Με τα λόγια αυτά σχολίασε σε στενό του συνεργάτη, σύμφωνα με πληροφορίες της «Α», τις πολιτικές εξελίξεις λίγο πριν μεταβεί στο Βερολίνο για το γεύμα εργασίας με την Άνγκελα Μέρκελ, σε μια συνάντηση που οριστικοποιήθηκε χθες, μετά από συνεννόηση των δύο γραφείων. ΠΡΩΤΑ Η ΜΕΡΚΕΛ, ΜΕΤΑ ΤΑ ΓΕΝΕΘΛΙΑ ΚΟΜΒΙΚΗΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ Η ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΣΑΜΑΡΑ ΜΕ ΤΗ ΓΕΡΜΑΝΙΔΑ ΚΑΓΚΕΛΑΡΙΟ ΤΟ ΕΠΟΜΕΝΟ ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ ΟΙ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΑ 40 ΧΡΟΝΙΑ ΤΗΣ Ν.Δ. H συνάντηση την Τρίτη, 23 Σεπτεμβρίου, είχε αποφασιστεί από τους δύο ηγέτες στην κατ ιδίαν συζήτησή τους στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής της 16ης Ιουλίου, όπου συμφώνησαν να συναντηθούν και πάλι τον Σεπτέμβριο προκειμένου να συζητήσουν τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας και την πορεία του ελληνικού προγράμματος. Σύμφωνα με την ανακοίνωση της ομοσπονδιακής κυβέρνησης της Γερμανίας, ο κ. Σαμαράς και η κ. Μέρκελ θα συζητήσουν κυρίως την οικονομική κατάσταση στην Ελλάδα, θέματα ευρωπαϊκής πολιτικής, καθώς επίσης και τρέχοντα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής. Η συνάντηση θα γίνει στις 12:30 (τοπική ώρα) και θα ακολουθήσει συνέντευξη Τύπου. Ο A. Σαμαράς πιστεύει ότι θα λάβει θετικές απαντήσεις σε ό,τι έχει να κάνει με τις προθέσεις της κυβέρνησης να προχωρήσει σε φοροελαφρύνσεις, αλλά και για το θέμα του ελληνικού χρέους. Η χρονική συγκυρία της επίσκεψης είναι κομβική, καθώς δύο μέρες αργότερα αναμένεται να επιστρέψει στην Αθήνα η τρόικα για νέο γύρο διαπραγματεύσεων. Έτσι, ο πρωθυπουργός θα επιδιώξει να λάβει διαβεβαιώσεις για χαλάρωση των απαιτήσεων. Πάντως, στην κυβέρνηση έχουν συγκρατημένη αισιοδοξία ότι θα επιβραβευτούν οι προσπάθειες με μια ένδειξη καλής θέλησης που θα στείλει μηνύματα προς όλες τις κατευθύνσεις. Επίθεση σε Τσίπρα Ο Α. Σαμαράς επιτέθηκε στον ΣΥΡΙΖΑ για τις εκλογές που ζήτησε, θέλοντας να βάλει και ένα τέλος στην εκλογολογία, που υπονομεύει την πολιτική σταθερότητα. «Όποιος μιλάει για εκλογές αυτή τη στιγμή ή δεν ξέρει από πολιτική, ή δεν θέλει το συμφέρον του τόπου, ή εξυπηρετεί δικά του συμφέροντα» δήλωσε προσερχόμενος στη Βουλή. Ο πρωθυπουργός έκανε τη δήλωση χωρίς να ερωτηθεί, λίγο πριν συναντήσει τους βουλευτές, θέλοντας να στείλει το συγκεκριμένο μήνυμα προς όλες τις κατευθύνσεις. Ο πρωθυπουργός δεν πρόκειται να συγκαλέσει την Κ.Ο., αλλά θα εξαντλήσει τις συναντήσεις του με τους βουλευτές ανά ομάδες. Ξεκίνησε με τους εκπροσώπους της συμπρωτεύουσας κατά την παρουσία του στη ΔΕΘ και είχε συζήτηση με βουλευτές του τρίτου θερινού τμήματος στο εντευκτήριο της Βουλής. Αρκετά μεγάλο μέρος της συζήτησης αναλώθηκε στην παρουσία του Α. Τσίπρα στη ΔΕΘ. Ο Α. Σαμαράς είπε «Δεν θα χρειαστεί να γίνουν εκλογές. Και μόνο με την πιθανότητα της προκήρυξης, με αυτά που έχει πει ο κ. Τσίπρας θα φύγουν τα λεφτά από τις τράπεζες. Δεν θα μείνει ούτε ένα ευρώ». Τόνισε όμως ότι «Δεν θα του δοθεί η ευκαιρία να το πράξει». Για τον υπολογισμό των εξαγγελιών του ΣΥΡΙΖΑ απάντησε ότι αποτιμώνται σε 27,2 δισ. ευρώ. «Ξεχάστε τις εκλογές» Σε ερώτηση του Γ. Μιχελάκη για τη διαπραγ- Εντυπωσιακές εκδηλώσεις για τα 40 χρόνια Ν.Δ. Το επόμενο Σάββατο στη Χαλκιδική, στο ξενοδοχείο «Άθως», όπου είχε γίνει το ιδρυτικό συνέδριο του κόμματος, θα γίνει η πρώτη εκδήλωση για τα 40 χρόνια της Ν.Δ. Για τον λόγο αυτόν έγινε σύσκεψη στα κεντρικά γραφεία της λεωφόρου Συγγρού με τους πρώην γραμματείς της Ν.Δ. Βαγγέλη Μεϊμαράκη, Ανδρέα Λυκουρέντζο και Λευτέρη Ζαγορίτη ο κ. Μανώλης Κεφαλογιάννης είναι στο Στρασβούργο και τον νυν γραμματέα του κόμματος Ανδρέα Παπαμιμίκο. Η εκδήλωση θα είναι ανοικτή Πολιτική Επιτροπή στην οποία θα μετέχει και η ΟΝΝΕΔ και θα προσκληθούν εν ενεργεία και πρώην στελέχη όλων των βαθμίδων. Ο κύκλος θα κλείσει με εκδήλωση στην Αθήνα σε μοντέρνο χώρο με ομιλία του πρωθυπουργού που θα σηματοδοτεί το πέρασμα στη «νέα εποχή της Ν.Δ». Οι εκδηλώσεις θα συνδυαστούν με διεύρυνση της Ν.Δ., που όμως δεν θα είναι προσκλητήριο σε πρόσωπα που είναι εκτός αλλά διεύρυνση σε πολιτικές και σε στελέχη που έχουν απομακρυνθεί. Ο Α. Σαμαράς θα αξιοποιήσει τις εκδηλώσεις για να απευθυνθεί στον κομματικό πατριωτισμό στελεχών και ψηφοφόρων.