Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟΥ

Transcript

1 Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟΥ Τ ο ποδόσφαιρο είναι ένα οµαδικό άθληµα που το συναντούµε για πρώτη φορά στην Αρχαία Ελλάδα, στην Κίνα και στο Μεξικό πριν από περίπου χρόνια. Υπήρχαν αρκετοί τύποι παιχνιδιού που είχαν µια σφαιρική µπάλα, αλλά δεν είναι σίγουρο πως είχε µορφή ποδοσφαίρου. Στο Μεξικό πριν από χρόνια, το ποδόσφαιρο είχε και την σηµασία του φωτός, διότι η µπάλα µε την οποία έπαιζαν συµβόλιζε τον ήλιο. Στην Κίνα ένα είδος ποδοσφαίρου ήταν άκρως διαδεδοµένο τον 11 ο αιώνα π.χ, το ονοµαζόµενο τσου-κου. Στην Κίνα 1 διακρίνουµε και ορισµένα στοιχεία που µας παραπέµπουν στο σύγχρονο ποδόσφαιρο, όπως η προσπάθεια των παικτών να στείλουν την µπάλα στο τέρµα κλοτσώντας την. Σε ορισµένα γραπτά που βρέθηκαν µε θέµα το ποδόσφαιρο, αναφέρεται ο αγώνας ανάµεσα στην Κίνα και στην Ιαπωνία. Ποδόσφαιρο στην Αρχαία Ελλάδα Στην Αρχαία Ελλάδα υπάρχουν δείγµατα ποδοσφαιρικής δράσης αλλά και διάφορα ανάγλυφα του 4 ου αιώνα π.χ που βρίσκονται στο 1

2 Αρχαιολογικό Μουσείο των Αθηνών και απεικονίζουν κυρίως νεαρούς να παίζουν ποδόσφαιρο παρόµοιο µε το σύγχρονο. Στην Σαµοθράκη,από διάφορες ανασκαφές Αµερικανών, αλλά και του Έλληνα Ανδρέα Βαβρίτσα, βρέθηκε µια µπάλα ποδοσφαίρου, όπως επίσης ανακαλύφθηκε σε ένα του τάφο 3 ου αιώνα π.χ ένα είδος σφαιρικής µπάλας από πηλό που έχει οµοιότητες µε τις σύγχρονες µπάλες ποδοσφαίρου 2. Υπάρχουν απόψεις, αλλά και κείµενα, που προβάλλουν την Αρχαία Ελλάδα ως θεµελιωτή του σύγχρονου ποδοσφαίρου. Στα κείµενα του Πολυδεύκη και των ιόσκουρων αναφέρονται τρεις πιθανές εκδοχές για την ονοµασία του τότε ποδοσφαίρου. Αυτές είναι: «Επίσκυρος», «Εφηβική» ή «Επίκοινος». Ας δούµε τώρα πόσο καλή µνήµη έχετε. QUIZ Ποια εποχή παιζόταν το ποδόσφαιρο στην Κίνα και πως ονοµαζόταν; 2 soccer.gr

3 Τι και πότε έχει βρεθεί γνωστοποιώντας µας την ύπαρξη µιας µορφής ποδοσφαίρου στην Αρχαία Ελλάδα; Ποιες είναι και οι τρεις ονοµασίες του ποδοσφαίρου στην Αρχαία Ελλάδα; Νεότεροι χρόνοι: Αναδροµή στην Αγγλία Κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα γειτονικά χωριά διοργάνωναν ποδοσφαιρικούς αγώνες που όµως διέφεραν από τόπο σε τόπο, όσοναφορά στους κανονισµούς. Η πρώτη περιγραφή ενός ποδοσφαιρικού αγώνα στην Αγγλία γράφτηκε από τον Άγγλο Γουίλιαµ Φιτζεστέφεν περίπου το 1170 µ.χ. Αναφέρει πως 3 µετά το δείπνο όλοι οι νέοι πήγαιναν στα γήπεδα εκείνης της εποχής, έτοιµοι για «δράση». Επίσης, τονίζει πως η κάθε περιοχή είχε και την δική της ποδοσφαιρική οµάδα. Ακόµα και εκείνη την εποχή δεν έλειπε ο φανατισµός. Αυτό το φαινόµενο εξόργισε τον βασιλιά της Αγγλίας Ερρίκο Β που τελικώς απαγόρευσε το ποδόσφαιρο στην Αγγλία, λόγω των ακροτήτων που έδειχναν οι υπήκοοι, το 1150 µ.χ περίπου. ύο αιώνες µετά ο Εδουάρδος ο Β εξέφρασε ένα φαινόµενο του ποδοσφαίρου της Αγγλίας εκείνης της εποχής. Παρατήρησε πως µέσω της ποδοσφαιρικής δράσης το 1314 µ.χ δηµιουργούνταν έριδες µεταξύ των αντιπάλων που µπορούσαν να οδηγήσουν ακόµα και σε, µικρό, εµφύλιο πόλεµο! Μάλιστα, ενώ προσπαθούσε να δηµιουργήσει στρατό για να πολεµήσει τους Σκοτσέζους, ανησυχούσε για το εάν οι στρατιώτες του ήταν εξαντληµένοι από το ποδόσφαιρο. Οι νοµοταγείς δήµαρχοι, ιερείς και σερίφηδες προσπαθούσαν να σταµατήσουν τους 3

4 ποδοσφαιρικούς αγώνες, αλλά µάταια για εκείνους, ο κόσµος συνέχιζε να παίζει. ΠΟ ΟΣΦΑΙΡΟ ΣΤΗΝ ΥΠΟΛΟΙΠΗ ΕΥΡΩΠΗ Στη Γαλλία κατά τον µεσαίωνα έπαιζαν κατά κάποιο τρόπο ποδόσφαιρο, χρησιµοποιώντας βίαια τα πόδια τους. Μάλιστα, εκτός από τις έριδες µεταξύ των παιδιών, στους βίαιους τσακωµούς εµπλέκονταν και οι θεατές! Το 1030 το συµβούλιο των γερόντων της Πίζας υποστήριξε πως θα τιµωρούσε µε αυστηρότατες ποινές όσους συνέχιζαν να παίζουν ποδόσφαιρο στην πλατεία της Μητρόπολης. 4 Το 1617, ο Ιάκωβος ο Στιούαρτ έγραψε το DeclarationofSports. Βοήθησε για να διαδοθεί το ποδόσφαιρο στα κολλέγια. Η µεγαλύτερη καινοτοµία που προώθησε ήταν να καταργήσει όλες τις απαγορεύσεις σχετικά µε τους κανόνες του ποδοσφαίρου. Το 1801 ένας Άγγλος συγγραφέας ο ΤζόσεφΣτράτ περιέγραψε έναν ποδοσφαιρικό αγώνα που µοιάζει πολύ µε τα σηµερινά δεδοµένα. Επίσης,αναφέρει πως το ποδόσφαιρο, αντί για ποδοσφαιρικό παιχνίδι ονοµάζονταν Στόχος ποδοσφαίρου. Κανόνας του ποδοσφαίρου ήταν το offside. Μέχρι και το 1820 στο ποδόσφαιρο είχε καθιερωθεί ο κανόνας του offside. Η Φλωρεντία ήταν η πόλη στην οποία το ποδόσφαιρο είχε διαδοθεί περισσότερο και ειδικότερα την εποχή των Μεδίκων. Σε πολλά βιβλία όπως και στο λεξικό της Κρούσκα αναφέρονται τα χαρακτηριστικά : Το ποδόσφαιρο µοιάζει µε την σφαιροµαχία που πέρασε από τους Έλληνες στους Λατίνους και από τους Λατίνους σε εµάς. Το ποδόσφαιρο για εκείνους ήταν γιορτή, γι αυτό άρχοντες και καλλιτέχνες συµµετείχαν στους αγώνες. Το πιο περίεργο από όλα είναι πως από τα πρόσωπα που εµπλέκονταν στις βιαιότητες και το 4 soccer.gr

5 φανατισµό ήταν τρεις άνθρωποι που αργότερα κατέλαβαν τον Παπικό θρόνο. Κανόνες και τα πρώτα ποδοσφαιρικά σωµατεία φιλάθλων. Το 1862 µερικοί νέοι κανόνες καθιερώθηκαν στο Πανεπιστηµίου του Κέιµπριτζ. Αυτοί καθιέρωσαν έντεκα παίκτες σε κάθε οµάδα, όπως επίσης και το οφσάιντ. Το κάθε παιχνίδι διαρκούσε 1 ώρα και 15 λεπτά. Το πρώτο παιχνίδι που διεξήχθη κάτω από αυτούς τους κανόνες ήταν τον Νοέµβριο του 1862 στην Αγγλία. Μερικοί από αυτούς ήταν: Ο παίκτης σκοράρει µόλις η µπάλα περνάει µέσα στο τέρµα, εκτός αν προέρχεται από το χέρι του παίκτη. Τα χέρια µπορούν να χρησιµοποιηθούν µόνο για να σταµατήσουν την µπάλα και να την τοποθετήσουν στο έδαφος. Τα χτυπήµατα πρέπει να γίνονται πάνω στην µπάλα και όχι στους αντίπαλους παίκτες. Κανένας παίκτης δεν πρέπει να στέκεται πιο κοντά από 5 µέτρα, όταν η αντίπαλη οµάδα εκτελεί κάποιο φάουλ. Οι κανονισµοί του Συνδέσµου του ποδοσφαίρου στο Κέιµπριτζ το 1862 µπορεί να εφαρµόζονταν στο Λονδίνο και στην ευρύτερη περιοχή του, όµως στις επαρχίες τα τοπικά αθλητικά σωµατεία συνέχιζαν να ακολουθούν τους δικούς τους κανόνες. Εµφάνιση πρώτων συλλόγων φιλάθλων Οι πρώτοι σύλλογοι φιλάθλων δηµιουργήθηκαν µέσω παρεών νεαρών εµπόρων και επιχειρηµατιών που

6 συγκεντρώνονταν, µέχρι να πάρουν την µορφή επίσηµων συλλόγων. Πρώτος επίσηµος θεσµός Το Κύπελλο Αγγλίας ήταν ο παλαιότερος θεσµός στην ιστορία του σύγχρονου ποδοσφαίρου. Εκείνη την εποχή, µάλιστα, καθιερώθηκε ο κανόνας σύµφωνα µε τον οποίο ο τερµατοφύλακας µπορεί να πιάνει την µπάλα µε τα χέρια. Λατινική Αµερική Άγγλοι ναυτικοί και έµποροι διέδωσαν το ποδόσφαιρο στην Λατινική Αµερική και κυρίως στην Αργεντινή, όπου αργότερα (1893) ιδρύθηκε η Ποδοσφαιρική Οµοσπονδία Αργεντινής. Ίδρυση ΦΙΦΑ Το 1904, µε πρωτοβουλία του ΖιλΡιµέν, ιδρύθηκε η ΦΙΦΑ, που είναι ένας διεθνής οργανισµός που ελέγχει τους ποδοσφαιρικούς αγώνες και είναι υπεύθυνος για την σίγουρη εφαρµογή των κανόνων.

7 Τώρα στα ελληνικά πράγµατα Το ποδόσφαιρο στην Ελλάδα ξεκίνησε να εµφανίζεται τον 20 ο αιώνα, λόγω των αγγλικών πολεµικών πλοίων που αγκυροβολούσαν στα λιµάνια του Πειραιά. Της Πάτρας, της Κων/πολης, και της Σµύρνης. Το άλλο µέσο διάδοσης του ποδοσφαίρου στην Ελλάδα ήταν οι φοιτητές που επέστρεφαν από τα πανεπιστήµια της Αγγλίας που ήταν άκρως διαδεδοµένο. Η πρώτη οµάδα που δηµιουργήθηκε από ξένους που βρίσκονταν εκεί µε καταγωγή από την Θεσσαλονίκη ηunionsportive. Επίσης, οι Αθηναϊκές οµάδες, Εθνικός Γυµναστικός Σύλλογος και ο Πανελλήνιος, όπως και ο Πειραϊκός Σύνδεσµος στον Πειραιά και ο Πανιώνιος στην Σµύρνη είναι µερικές από τις πρώτες ελληνικές οµάδες. Παναθηναϊκός Στις 3 Φεβρουαρίου του 1908 ο Γιώργος Καλαφάτης ίδρυσε τον σηµερινό Παναθηναϊκό. Η αρχική ονοµασία του ήταν ΠΟΑ, δηλαδή Ποδοσφαιρικός Όµιλος Αθηνών, ενώ το 1910 ο σύλλογος µετονοµάστηκε σε ΠΠΟ, δηλαδή Πανελλήνιος Ποδοσφαιρικός Όµιλος. Μετά το τέλος του Πρώτου Παγκοσµίου Πολέµου, ο ΠΠΟ ξανάρχισε την ποδοσφαιρική δράση, έχοντας ως βασικό χρώµα το πράσινο και έµβληµα ένα τριφύλλι. Το όνοµα ΠΑΟδιαµορφώθηκε στα τέλη του 1910 και σήµαινε Παναθηναϊκός Αθλητικός Όµιλος. Ολυµπιακός

8 Ο Ολυµπιακός είναι ο µεγαλύτερος σύλλογος του Πειραιά και από τους δηµοφιλέστερους στην Ελλάδα. Ο Ολυµπιακός ιδρύθηκε στις 10 Μαρτίου του 1925 και προέρχεται από την συγχώνευση του πειραϊκού Ποδοσφαιρικού Οµίλου και του Οµίλου Φιλάθλων Πειραια. Ένας από τους ιδρυτές του Ολυµπιακού, ο Νότης Καµπέρος, θέλησε το όνοµα του συλλόγου να αποδεικνύει την αθλητική ισχύ, την ευγενή άµιλλα, και το ολυµπιακό ιδεώδες. Ως έµβληµα του Ολυµπιακού επελέγη ο δαφνοστεφανωµένος έφηβος και χρώµατά του το κόκκινο και το άσπρο. Από την ίδρυση κιόλας ο Ολυµπιακός ξεκίνησε να επικρατεί των αντιπάλων του, κυρίως στον Πειραιά, έχοντας έτσι τον πρώτο λόγο για τα πρωταθλήµατα. Οι πιο θρυλικές περίοδοι της ποδοσφαιρικής οµάδας του Ολυµπιακού ήταν η δεκαετία του 30, από την οποία ξεκίνησε η αντιπαλότητα µε τον ΠΑΟ, η δεκαετία του 50, εποχή που η οµάδα απέκτησε το προσωνύµιο Θρύλος. Η σπουδαιότερη εποχή του Ολυµπιακού είναι από το 1993 µέχρι και τις µέρες µας όπου η οµάδα έχει κατακτήσει 15 πρωταθλήµατα, 6 κύπελλα και ένα σούπερ καπ Ελλάδος. Όσον αφορά την Ευρωπαϊκή πορεία του Ολυµπιακού, το 1999 ήταν η χρονιά ορόσηµο, διότι η οµάδα έφτασε στα προηµιτελικά του ΤσάµπιονςΛιγκ, και λόγω ατυχίας δεν προκρίθηκε στην επόµενη φάση. ΑΕΚ Η ΑΕΚ είναι ένα αθλητικό σωµατείο που ίδρυσαν Κωνσταντινουπολίτες πρόσφυγες στην Αθήνα το Τα αρχικά Α.Ε.Κ σηµαίνουν Αθλητική Ένωση Κωνσταντινουπόλεως και είναι ο τρίτος δηµοφιλέστερος σύλλογος στο κέντρο µετά τον Ολυµπιακό και τον Παναθηναϊκό. Για τους Μικρασιάτες πρόσφυγες οι συνθήκες προσαρµογής ήταν δύσκολες και η ανάγκη δηµιουργίας ενός δικού τους συλλόγου ήταν έντονη.

9 Στις 13 Απριλίου του 1924, λοιπόν, ιδρύθηκε ένας σύλλογος µε την επωνυµία Αθλητική Ένωση Κωνσταντινουπόλεως. Τα χρώµατα της ήταν το χρυσό και το µαύρο και έµβληµα της ο δικέφαλος αετός. Την αγωνιστική περίοδο η ΑΕΚ πέτυχε την υψηλότερη ευρωπαϊκή της διάκριση φθάνοντας ως τα ηµιτελικά του κυπέλλου ΟΥΕΦΑ. Υπό την καθοδήγηση του Ντούσαν Μπάγεβιτς η ΑΕΚ κατέκτησε 4 πρωταθλήµατα, ένα κύπελλο, ένα σούπερ καπ, και ένα Λιγκκαπ. Τέλος, η µη σταθερή διοίκηση έφεραν την ΑΕΚ σε δύσκολη οικονοµική θέση και την καθιέρωσαν στην 3 η θέση του Ελληνικού Πρωταθλήµατος. ΠΑΟΚ Ο ΠΑΟΚ είναι η συνέχεια του αθλητικού και πολιτιστικού σωµατείου της Κων/πολης, Ερµής.Μια οµάδα προσφύγων, που ήρθαν στην Ελλάδα µετα την Μικρασιατική καταστροφή, δηµιούργησαν το 1926 τον Πανθεσσαλονίκειο Αθλητικό Όµιλο Κωνσταντινουπολιτών. Το 1926 θεωρείται η ηµεροµηνία επισηµοποίησης της γέννησης του ΠΑΟΚ. Ως χρώµατα του ΠΑΟΚ επιλέχτηκαν το µαύρο που συµβόλιζε την τραγική περιπέτεια του Μικρασιατικού ελληνισµού και το αισιόδοξο άσπρο. Έµβληµά του ήταν ο δικέφαλος αετός, αλλά µε τα φτερά κλειστά. Στις 20 Μαρτίου του 1929 ο ΠΑΟΚ συγχωνεύτηκε µε το άλλο προσφυγικό σωµατείο, την ΑΕΚ. Αργότερα όµως έγιναν ξανά 2 ξεχωριστά σωµατεία. Ο ΠΑΟΚ έχει κατακτήσει 3 πρωταθλήµατα, το 1948,το 1976 και το Το σήµερα.. Στις µέρες µας, δυστυχώς, εφόσον το ποδόσφαιρο αποφέρει χρήµατα, έχει εµπορευµατοποιηθεί. Οι επιχειρηµατίες που έχουν τις οµάδες προσπαθούν µέσω του ποδοσφαίρου να ανεβάσουν το κοινωνικό τους προφίλ και να προβάλουν την εικόνα τους. Επίσης, η ιδιωτική τηλεόραση, αγοράζοντας τα τηλεοπτικά δικαιώµατα των οµάδων αντικατέστησε τους µη οργανωµένους φανατικούς φιλάθλους. Αυτό, βέβαια, συµφέρει τους ιδιοκτήτες των οµάδων που κερδίζουν πολύ περισσότερα χρήµατα µέσω της τηλεόρασης από ότι αν έκοβαν τα αντίστοιχα εισιτήρια. Ο χουλιγκανισµός, µέσα και έξω από τα γήπεδα, αποτελεί το µεγαλύτερο πρόβληµα του ποδοσφαίρου κυρίως. Μερικές φορές ο χουλιγκανισµός προέρχεται από τον φανατισµό ορισµένων οπαδών. Άλλες φορές, όµως, αυτοί οι οπαδοί είναι κατευθυνόµενοι

10 από τους επιχειρηµατίες της κάθε οµάδας. Οι στηµένοι αγώνες, αγώνες δηλαδή που οι πρόεδροι των οµάδων κανονίζουν το αποτέλεσµα. Στην Ελλάδα εµφανίστηκαν έντονα την περίοδο και οι πρωταγωνιστές οδηγήθηκαν στην φυλακή. Υπάρχουν, όµως, εκατοµµύρια υγιείς φίλαθλοι που αγαπούν το ποδόσφαιρο και υποστηρίζουν την οµάδα τους. Το ποδόσφαιρο είναι άθληµα συµµετοχής για όλους. Ας το υποστηρίξουµε για να παραµείνει έτσι. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ -soccer.gr afieromata/istoria-tou-podosfairou Μια θρησκεία χωρίς απίστους, ΠΟ ΟΣΦΑΙΡΟ Μπογιόπουλος- ηµήτρης Μηλάκας Νίκος