ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΤΡΑΠΕΖΩΝ

Transcript

1 Παρατηρήσεις της ΕΕΤ επί του Σχεδίου Νόμου «Ενισχυμένα μέτρα εποπτείας και εξυγίανσης των πιστωτικών ιδρυμάτων Ρύθμιση θεμάτων χρηματοπιστωτικού χαρακτήρα Κύρωση της σύμβασης Πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας και των τροποποιήσεών της και άλλες διατάξεις» Μέρος Πρώτο: Ενισχυμένα μέτρα εποπτείας και εξυγίανσης των πιστωτικών ιδρυμάτων Α. Μείζονος σημασίας παρατηρήσεις 1. Το σχέδιο νόμου εκτιμούμε ότι έχει ήδη υποβληθεί στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα για την παροχή Γνώμης, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 4 του άρθρου 127 της Συνθήκης για την Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Απόφασης 98/415/ΕΚ του Συμβουλίου που τις εξειδικεύει. Οι διατάξεις του σχεδίου νόμου θα έχουν ουσιώδη επίδραση στη σταθερότητα του ελληνικού τραπεζικού συστήματος, η παρακολούθηση της οποίας εμπίπτει στα καθήκοντα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. 2. Ορισμένες εκ των προτεινόμενων διατάξεων έρχονται σε αντίθεση με το ευρωπαϊκό εταιρικό δίκαιο, γεγονός το οποίο, σύμφωνα και με προηγούμενη εμπειρία σε τέτοιου είδους διατάξεις, θα οδηγήσει πιθανότατα σε εμπλοκή του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τις εντεύθεν συνέπειες. Ειδικότερα: (α) Σύμφωνα με την παρ. 5 του άρθρου 62A, τα Διοικητικά Συμβούλια των πιστωτικών ιδρυμάτων οφείλουν να συγκαλέσουν εντός μηνός από την έναρξη ισχύος του νόμου Γενική Συνέλευση, η οποία πρέπει να συνέλθει εντός μηνός από την απόφαση των Διοικητικών Συμβουλίων, προκειμένου αυτή να εξουσιοδοτήσει τα Διοικητικά Συμβούλια προς αύξηση μετοχικού κεφαλαίου, καθώς και προς αποκλεισμό του δικαιώματος προτίμησης των παλαιών μετόχων. Ωστόσο, δεν είναι σαφές εάν αυτό πρέπει να το πράξουν: όλα τα πιστωτικά ιδρύματα, ή μόνον αυτά από τα οποία θα ζητηθεί αύξηση μετοχικού κεφαλαίου από την Τράπεζα της Ελλάδος, σύμφωνα με την παρ. 1 του ίδιου ως άνω άρθρου. Η διατύπωση της συγκεκριμένης παραγράφου οδηγεί στο πρώτο συμπέρασμα, ενώ η διατύπωση του άρθρου 63 παρ. 2 περίπτωση β («όταν το πιστωτικό ίδρυμα δεν συμμορφώνεται με την απόφαση της Τράπεζας της Ελλάδος κατά τις παραγράφους 1 ή 5 του άρθρου 62Α») οδηγεί στο δεύτερο. Για λόγους αποφυγής του συστημικού κινδύνου που θα προκαλέσει αναπόφευκτα η πρώτη εκδοχή, η οποία κρίνεται ότι είναι, ούτως ή άλλως, αντίθετη με το ευρωπαϊκό εταιρικό δίκαιο, και με γνώμονα τη διασφάλιση της σταθερότητας του τραπεζικού συστήματος, κρίνεται απολύτως αναγκαίο η διάταξη αυτή να απαλειφθεί. 1

2 (β) Χαρακτηριστικό παράδειγμα αντίθεσης προς το ευρωπαϊκό εταιρικό δίκαιο αποτελεί, επίσης, η διάταξη της παρ. 2 του άρθρου 63Γ, σύμφωνα με την οποία στην περίπτωση αύξησης κεφαλαίου με απόφαση του επιτρόπου και κατόπιν εντολής της Τράπεζας της Ελλάδος, δεν ισχύουν τα δικαιώματα προτίμησης των παλαιών μετόχων. Επισημαίνεται ότι ζητήματα αποκλίσεων από το ευρωπαϊκό εταιρικό δίκαιο στο πλαίσιο της καθιέρωσης ενός ευρωπαϊκού πλαισίου διευθέτησης (resolution) πιστωτικών ιδρυμάτων τελούν υπό συζήτηση σε ευρωπαϊκό επίπεδο, χωρίς ακόμη να έχει ληφθεί καμία απόφαση και χωρίς ακόμη να έχει εκδοθεί καν πρόταση Οδηγίας ή Κανονισμού. Οι συζητήσεις που λαμβάνουν χώρα είναι μέχρι στιγμής στο πλαίσιο Ανακοινώσεων και κειμένων εργασίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η δυσκολία θέσπισης των αποκλίσεων αυτών είναι άλλωστε ένας από τους λόγους εξαιτίας των οποίων καθυστερεί η υιοθέτηση νομικής πράξης σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η ενσωμάτωση ημιτελών ρυθμίσεων ενέχει κινδύνους και προκαλεί ανασφάλεια δικαίου, με δεδομένο ότι κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει το τελικό περιεχόμενο των κοινοτικών ρυθμίσεων, όταν πλέον η διαβούλευση θα έχει ολοκληρωθεί. Η εμπειρία από το παρελθόν, όπως λ.χ. η προετοιμασία της Οδηγίας 2004/25/ΕΚ για τις δημόσιες προτάσεις εξαγοράς (takeover bids), καταδεικνύει ότι ανάλογες νομοθετικές πρωτοβουλίες απαιτούν χρόνια για την ολοκλήρωσή τους και την ομαλή ενσωμάτωση στις εθνικές νομοθεσίες των κρατών μελών. Μάλιστα, αξίζει να επισημανθεί ότι οι ανωτέρω προτάσεις της Επιτροπής για την εξυγίανση πιστωτικών ιδρυμάτων έχουν υποστεί κριτική, με την ορθή σκέψη ότι δημιουργούνται προϋποθέσεις διασποράς ανακριβών πληροφοριών σε σχέση με «επικείμενα» μέτρα προληπτικής εποπτείας (λ.χ. σε σχέση με μια αναγκαστική αύξηση κεφαλαίου). Συνεπώς, οι διατάξεις αυτές είτε θα πρέπει να απαλειφθούν είτε να αναδιατυπωθούν, ώστε να είναι συμβατές με το ισχύον δίκαιο. Επισημαίνεται σχετικά ότι, ούτως ή άλλως, οι σχετικές διατάξεις θα πρέπει να αναδιατυπωθούν άμεσα, όταν εκδοθεί η σχετική ευρωπαϊκή Οδηγία. 3. Με τις προτεινόμενες διατάξεις περί εποπτικών μέτρων δίδεται εν γένει στην Τράπεζα της Ελλάδος ευρύτατη διακριτική ευχέρεια καθοριστικής και ουσιώδους παρέμβασης στη λειτουργία των πιστωτικών ιδρυμάτων, χωρίς να γίνεται αναφορά στα ειδικότερα κριτήρια βάσει των οποίων αυτή θα αποφασίζει την επιβολή καθενός από τα προβλεπόμενα μέτρα και την έκταση αυτών. Μοναδική εξαίρεση σχετικά αποτελούν η επιβολή ειδικών κεφαλαιακών απαιτήσεων και εν μέρει η αύξηση κεφαλαίου. Η απουσία των εν λόγω κριτηρίων λειτουργεί σε βάρος της ασφάλειας δικαίου και ενδέχεται να δημιουργήσει προβλήματα ερμηνείας, αλλά και αμφισβητήσεις σε ό,τι αφορά την καταλληλότητα των εκάστοτε αποφασιζόμενων μέτρων τόσο από τα ίδια τα πιστωτικά ιδρύματα όσο και από τους πιστωτές ή μετόχους τους. Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η προβλεπόμενη στην παρ. 2 του άρθρου 62 (στοιχείο ζ) δυνατότητα, ως διορθωτικό μέτρο, εκ μέρους της Τράπεζας της Ελλάδος «προηγούμενης έγκρισης συναλλαγών που κατά την κρίση της είναι δυνατόν να αποβούν σε βάρος της φερεγγυότητας του πιστωτικού ιδρύματος». Ο όρος «συναλλαγές» καλύπτει το σύνολο των παρεχόμενων υπηρεσιών από τα πιστωτικά ιδρύματα, η δε διατύπωση σύμφωνα με την οποία οι συναλλαγές αυτές «είναι δυνατόν» να αποβούν σε βάρος της φερεγγυότητας του πιστωτικού ιδρύματος είναι ευρύτατη. Περαιτέρω, η «προηγούμενη» έγκριση των συναλλαγών παραπέμπει σε δυνατότητα διοικητικού χαρακτήρα παρέμβασης της Τράπεζας της Ελλάδος στην επιχειρηματική λειτουργία και πολιτική των πιστωτικών ιδρυμάτων. 2

3 Εκτιμούμε ότι με τη διάταξη αυτή καθιερώνεται περιορισμός της δραστηριότητας των πιστωτικών ιδρυμάτων που δεν είναι συμβατός με το ευρωπαϊκό δίκαιο και ιδίως με την ελευθερία κίνησης κεφαλαίων, αλλά και τη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς. 4. Το ύψος της προβλεπόμενης στην παρ. 2 του προτεινόμενου νέου άρθρου 13Α υποχρεωτικής εισφοράς των πιστωτικών ιδρυμάτων στο νέο Σκέλος Εξυγίανσης του ΤΕΚΕΕ ανέρχεται σε ποσοστό 0,2% επί των τηρούμενων σε κάθε πιστωτικό ίδρυμα καταθέσεων. Πέραν των επιμέρους παρατηρήσεων που γίνονται στην κατ άρθρο ανάλυση που ακολουθεί, επισημαίνεται ότι η επιβάρυνση που συνεπάγεται η ρύθμιση αυτή για το ελληνικό τραπεζικό σύστημα ανέρχεται στο υπερβολικό ποσό των 383,63 εκατομμυρίων ευρώ, ενώ σε άλλα Ταμεία Εξυγίανσης που έχουν συσταθεί σε άλλα κράτη μέλη είναι κατά πολύ μικρότερη. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι η αντίστοιχη επιβάρυνση για τις γερμανικές τράπεζες ανέρχεται στο ποσό των 38,36-76,73 εκατομμυρίων ευρώ και για τις τράπεζες της Δανίας στο ποσό των 69, 1 εκατομμυρίων ευρώ. Κρίνεται, συνεπώς, απολύτως αναγκαίο το ύψος των εν λόγω εισφορών και για τα ελληνικά πιστωτικά ιδρύματα να προσαρμοστεί αναλόγως. 3

4 Β. Κατ άρθρο παρατηρήσεις Ι. Παρατηρήσεις επί της ουσίας 1. Άρθρο 1 Αντικατάσταση του άρθρου 62 του ν. 3601/2007 για προληπτικά εποπτικά μέτρα (α) Σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 62, η Τράπεζα της Ελλάδος δύναται να απαιτεί από τα πιστωτικά ιδρύματα που δεν συμμορφώνονται ή για τα οποία υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις μη συμμόρφωσής τους με τις απαιτήσεις του ν. 3601/2007 και των σχετικών αποφάσεών της, τη λήψη των κατάλληλων διορθωτικών μέτρων. Πέραν της προαναφερθείσας γενικής παρατήρησης (υπό Α.3) για τις ευρύτατες διακριτικές ευχέρειες που παρέχονται στην Τράπεζα της Ελλάδος, σε ό,τι αφορά τα επιμέρους διορθωτικά μέτρα επισημαίνονται, επιπροσθέτως, τα εξής: (i) Περιορισμός της «εκποίησης στοιχείων του ενεργητικού τους» (στοιχείο δ). Λόγω της ιδιαίτερα ευρείας διατύπωσης της σχετικής διάταξης, ανακύπτει το ερώτημα κατά πόσο η δυνατότητα αυτή της Τράπεζας της Ελλάδος περιλαμβάνει και περιπτώσεις, όπως η εκχώρηση απαιτήσεων. Κρίνεται, συνεπώς, σκόπιμη η απάλειψη ή, εναλλακτικά, η αναδιατύπωση του εν λόγω εδαφίου, ώστε να καταστεί πιο σαφές σε ποιες περιπτώσεις αναφέρεται. (ii) Περιορισμός των μεταβλητών αποδοχών ως ποσοστό του συνόλου των καθαρών εσόδων σε περιπτώσεις όπου το ύψος των ως άνω αποδοχών «δεν συμβάλλει» στη διατήρηση υγιούς κεφαλαιακής βάσης (στοιχείο η). Πρόκειται για διάταξη που αφορά την ενσωμάτωση διάταξης της Οδηγίας 2010/76/ΕΚ (γνωστής ως CRD III). Ωστόσο, σύμφωνα με τη διατύπωση στην αγγλική της σχετικής διάταξης (άρθρο 1, παρ. 10, στοιχείο α), όπου χρησιμοποιείται ο όρος inconsistent, πρόκειται για πολιτική που «δεν συνάδει», δεν είναι συμβατή με τη διατήρηση υγιούς κεφαλαιακής βάσης. (iii) Σε κάθε περίπτωση, κρίνεται αναγκαίο οπουδήποτε, στο σχέδιο νόμου, απαντώνται οι λέξεις «κατά την κρίση της Τραπέζης της Ελλάδος» ή άλλες ισοδύναμες, να αντικατασταθούν δια των λέξεων «κατά την εύλογη κρίση της Τραπέζης της Ελλάδος», κατ αντιστοιχία με τα προβλεπόμενα στην παρ. 4 του άρθρου 63Δ. (β) Η κρίση της Τράπεζας της Ελλάδος σύμφωνα με την παρ. 3 του άρθρου 62 περί μη επίτευξης ισοδυνάμου αποτελέσματος με την υιοθέτηση από το ελεγχόμενο πιστωτικό ίδρυμα άλλων μέτρων, θα πρέπει να βασίζεται σε πρόγραμμα ενεργειών που το τελευταίο θα έχει υποβάλλει, μετά σχετικού χρονοδιαγράμματος, προς την Τράπεζα της Ελλάδος. (γ) Με την παρ. 7 του άρθρου 62 του σχεδίου νόμου ορίζεται ότι η Τράπεζα της Ελλάδος δύναται, μεταξύ άλλων, να απαιτεί από πιστωτικό ίδρυμα την εφαρμογή «σχεδίων ανάκαμψης και εξυγίανσης» ή μέρους αυτών, καθώς επίσης και να ζητήσει σχέδιο ανάκαμψης και εξυγίανσης από τα πιστωτικά ιδρύματα και σε ενοποιημένη βάση. Και στην περίπτωση αυτή δεν προσδιορίζεται πουθενά επί τη βάσει ποιων κριτηρίων θα ζητείται η λήψη του μέτρου αυτού και κυρίως επί τη βάσει ποιων κριτηρίων θα ζητείται η εφαρμογή του, η οποία προβλέπεται μόνον ως δυνατότητα από την Τράπεζα της Ελλάδος και όχι ως επακόλουθο της κατάρτισης του σχεδίου. 4

5 Περαιτέρω, σύμφωνα με το στοιχείο β) της παρ. 7 του άρθρου 62: «Ανεξάρτητα από την αξιολόγηση του σχεδίου ανάκαμψης και την κατάρτιση του σχεδίου εξυγίανσης, η Τράπεζα της Ελλάδος δύναται να διορίσει στο πιστωτικό ίδρυμα επίτροπο κατά το άρθρο 63 ή να λάβει μέτρα εξυγίανσης κατά τα άρθρα 63Γ-Ε». Ωστόσο, σύμφωνα με το στοιχείο α) της παρ. 2 του άρθρου 63, η Τράπεζα της Ελλάδος διορίζει υποχρεωτικά στο πιστωτικό ίδρυμα επίτροπο όταν το πιστωτικό ίδρυμα «δεν έχει εφαρμόσει το σχέδιο ανάκαμψης ή το σχέδιο εξυγίανσης, παρότι αυτό του ζητήθηκε από την Τράπεζα της Ελλάδος, σύμφωνα με την παράγραφο 7 του άρθρου 62». Από τη συνδυαστική ανάγνωση των δύο διατάξεων, δεν γίνεται κατανοητό σε ποιες περιπτώσεις αναφέρονται και για ποιο λόγο προβλέπεται η πρώτη εξ αυτών. Κρίνεται, συνεπώς, σκόπιμη η απάλειψή της. (δ) Εκτιμούμε ότι είναι ορθότερο η εξουσιοδότηση νόμου προς την Τράπεζα της Ελλάδος να περιορίζεται στη ρύθμιση, μόνο, τεχνικών λεπτομερειών, και όχι ειδικότερων θεμάτων (άρθρο 62, παρ. 8). 2. Άρθρο 2 Προσθήκη νέου άρθρου 62Α του ν. 3601/2007 για την αύξηση κεφαλαίου ως διορθωτικού μέτρου (α) Σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 62Α, με την απόφαση της Τράπεζας της Ελλάδος για αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου είναι δυνατόν να προβλέπεται ότι οι μετοχές που εκδίδονται για την αύξηση του κεφαλαίου είναι προνομιούχες, να προσδιορίζεται το προνόμιο και να καθορίζονται οι όροι και διαδικασίες που υποχρεούνται να ακολουθήσουν το πιστωτικό ίδρυμα και μέτοχοί του για την πραγματοποίηση της αύξησης εντός της τασσόμενης προθεσμίας. Επίσης, μπορεί να απαιτείται, εάν αυτό είναι αναγκαίο για την επιτυχία της αύξησης και την εξυγίανση του πιστωτικού ιδρύματος, ταυτόχρονη με την αύξηση ονομαστική μείωση του κεφαλαίου. Η προτεινόμενη διάταξη παρέχει συνεπώς τη δυνατότητα στην Τράπεζα της Ελλάδος να ορίζει ότι οι προς έκδοση νέες μετοχές θα είναι προνομιούχες (π.χ. άνευ δικαιώματος ψήφου), ώστε (ως εικάζεται) τρίτοι δανειστές να δύνανται να εισέλθουν στο μετοχικό κεφάλαιο του πιστωτικού ιδρύματος, άνευ μεταβολής σε πρώτη φάση, του ιδιοκτησιακού καθεστώτος του. (β) Με την παρ. 2 του ίδιου άρθρου ορίζεται ότι εντός τριών (3) εργάσιμων ημερών από την κοινοποίηση της αποφάσεως της Τράπεζας της Ελλάδος, με την οποία ζητείται από πιστωτικό ίδρυμα η αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου, το πιστωτικό ίδρυμα ανακοινώνει στην Τράπεζα της Ελλάδος τα μέτρα που έχει λάβει ή προτίθεται να λάβει προς συμμόρφωση με την απόφαση αυτή, όπως και το σχετικό χρονοδιάγραμμα. Εάν το διοικητικό συμβούλιο του πιστωτικού ιδρύματος δεν συγκαλέσει τη γενική συνέλευση ή δεν αποφασίσει αύξηση κεφαλαίου αν και είχε εξουσιοδοτηθεί προς τούτο, η Τράπεζα της Ελλάδος «επιβάλλει σε κάθε μέλος του διοικητικού συμβουλίου, που δεν ενήργησε τα δέοντα για τη σύγκληση της γενικής συνέλευσης ή την αύξηση του κεφαλαίου, πρόστιμο μέχρι ένα εκατομμύριο ( ) ευρώ». Εκτιμούμε ότι η διάταξη αυτή, σύμφωνα με την οποία το προβλεπόμενο πρόστιμο φαίνεται να επιβάλλεται αδιακρίτως και άνευ άλλου από την Τράπεζα της Ελλάδος είναι αντίθετη με κάθε έννοια αναλογικότητας και είναι αντικειμενικά υπερβολική. Έρχεται εξάλλου σε αντίθεση με τη διάταξη του άρθρου 69 του ν. 3601/2007, η οποία τροποποιείται, επίσης, με το σχέδιο νόμου. 5

6 Ειδικότερα, με την παρ. 1 του άρθρου 69 ορίζεται ότι: «Κατά την επιμέτρηση των προστίμων και λοιπών κυρώσεων που επιβάλλονται από την Τράπεζα της Ελλάδος λαμβάνονται υπόψη, ιδίως, το είδος και η βαρύτατα της παράβασης, η επίπτωση της παράβασης στην εύρυθμη λειτουργία του πιστωτικού ή χρηματοδοτικού ιδρύματος, η τυχόν καθ' υποτροπή τέλεση παραβάσεων του παρόντος νόμου, η ανάγκη πρόληψης παρόμοιων παραβάσεων, καθώς και οι τυχόν αρνητικές επιπτώσεις επί των συναλλασσομένων με το πιστωτικό ή χρηματοδοτικό ίδρυμα». Σε κάθε περίπτωση, εφόσον υπάρχουν ειδικές και μάλιστα διεξοδικές διατάξεις για την επιβολή κυρώσεων σε περίπτωση παραβίασης του ν. 3601/2007 και των αποφάσεων της Τράπεζας της Ελλάδος (άρθρο 64), δεν γίνεται κατανοητή η θέσπιση μιας τέτοιας διάταξης και η επιβολή προστίμου αυτού του ύψους. Για τους λόγους αυτούς κρίνεται αναγκαία η απάλειψη του ως άνω εδαφίου. Θα πρέπει, επίσης, το χρονικό διάστημα των τριών εργασίμων ημερών να αυξηθεί σε κατ ελάχιστον δέκα (10) εργάσιμες ημέρες, ώστε να είναι εφικτή η αποτελεσματική εφαρμογή της διάταξης. Το προβλεπόμενο διάστημα των τριών (3) εργασίμων ημερών είναι ασφυκτικά μικρό. (γ) Σύμφωνα με την παρ. 3 του άρθρου 62Α, η περί αυξήσεως του μετοχικού κεφαλαίου απόφαση της Γ.Σ. λαμβάνεται με απλή απαρτία και πλειοψηφία. Η περί μειωμένης απαρτίας ρύθμιση δεν δημιουργεί ζήτημα, καθότι, σύμφωνα με το άρθρο 29 παρ. 3 κ.ν. 2190/1920, επιτρέπεται η δι απλής απαρτίας αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου, όπου νόμος (όπως ο προκείμενος) επιτάσσει τούτο. Στο ζήτημα, όμως, της μειωμένης πλειοψηφίας, ήτοι του ποσοστού 1/5 αντί των 2/3, υφίσταται κατ αρχάς αντίθεση του σχεδίου νόμου προς το άρθρο 40 της Δεύτερης Εταιρικής Οδηγίας, το οποίο επιτάσσει αυξημένη πλειοψηφία ή, άλλως απλή μεν πλειοψηφία, εφόσον παρίσταται το 50% του καταβεβλημένου μετοχικού κεφαλαίου, όπερ δεν συντρέχει στην προτεινόμενη ρύθμιση. (δ) Σύμφωνα με την παρ. 4 του ίδιου άρθρου «Η απόφαση της γενικής συνέλευσης του πιστωτικού ιδρύματος που λαμβάνεται κατόπιν της αποφάσεως της παραγράφου 1 δεν ανακαλείται. Ως τιμή διάθεσης των μετοχών στην αύξηση κεφαλαίου ορίζεται η ονομαστική αξία τους». Με τη διάταξη αυτή, τα πιστωτικά ιδρύματα είτε υποχρεώνονται να προβούν σε reverse split, είτε «τιμωρούνται» και δη ιδίως εκείνα που μείωσαν το μετοχικό κεφάλαιό τους με τη δημιουργία ειδικού αποθεματικού του άρθρου 4 παρ. 4α κ.ν. 2190/1920. Σε κάθε περίπτωση, η δυνάμει διατάξεως νόμου και άνευ αποτιμήσεως του πιστωτικού ιδρύματος, διάθεση των μετοχών του σε τιμή ίση προς την ονομαστική αξία, ενδέχεται, υπό προϋποθέσεις, να ισοδυναμεί με δήμευση περιουσίας κατά παράβαση του Συντάγματος και της ΕΣΔΑ. Για την πρόβλεψη περί επιβολής προστίμου μέχρι ένα εκατομμύριο ( ) ευρώ στα μέλη του διοικητικού συμβουλίου, αν δεν τηρήσουν την εν λόγω διάταξη, βλέπε τις παρατηρήσεις μας ανωτέρω επί της παρ. 2 του άρθρου αυτού. 3. Άρθρο 3 Αντικατάσταση του άρθρου 63 του ν. 3601/2007 για το διορισμό επιτρόπου (α) Στο στοιχείο γ) της παρ. 1 του άρθρου 63, κρίνεται αναγκαίο να αντικατασταθεί η λέξη «διαφαίνεται» με τις λέξεις «υφίστανται ισχυρές και βάσιμες ενδείξεις». 6

7 (β) Κατά το σχέδιο νόμου (άρθρο 63, παρ. 2 στοιχεία β) και γ)), ορίζεται επίτροπος αν η Γ.Σ. του πιστωτικού ιδρύματος αρνηθεί να εγκρίνει είτε την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου (ή την παροχή εξουσιοδοτήσεως προς τούτο στο Δ.Σ.), είτε την πώληση περιουσιακών στοιχείων. Πως όμως, σε τέτοια περίπτωση, ο επίτροπος θα ασκήσει καθήκοντα που, κατά νόμο και το ευρωπαϊκό δίκαιο, ανήκουν στην αρμοδιότητα της Γ.Σ.; Ως προς το στοιχείο β) της παρ. 2 του άρθρου 63 και τα προβλήματα ερμηνείας που ανακύπτουν από το συνδυαστική ανάγνωση της εν λόγω διάταξης με το άρθρο 62, παρ. 7, στοιχείο β), βλέπε τις παρατηρήσεις μας ανωτέρω, υπό Β 1. γ). Περαιτέρω, σύμφωνα με το στοιχείο στ) (ορθά στοιχείο γ)) της παρ. 2 του άρθρου 63, προβλέπεται ο υποχρεωτικός διορισμός επιτρόπου αν το πιστωτικό ίδρυμα δεν συμμορφώνεται με την απόφαση για τη σύσταση μεταβατικού πιστωτικού ιδρύματος. Δεν γίνεται κατανοητό τι περιθώρια μη συμμόρφωσης έχει το πιστωτικό ίδρυμα με την εν λόγω διάταξη. Ως γενική παρατήρηση στην παρ. 2 επισημαίνεται ότι δεν θα πρέπει να επιβάλλεται «υποχρεωτικός» διορισμός επιτρόπου, αλλά η λήψη του μέτρου αυτού να κρίνεται κατά περίπτωση, κατά την εύλογη κρίση της Τράπεζας της Ελλάδος. (γ) Στην παρ. 6 του άρθρου 63 κρίνεται αναγκαίο να διευκρινιστεί ο όρος «Διοίκηση» του πιστωτικού ιδρύματος. (δ) Στην παρ. 9 το μέτρο της σφράγισης γραφείων και εγκαταστάσεων του πιστωτικού ιδρύματος από όργανα της Τράπεζας της Ελλάδος με τη συνδρομή της αστυνομικής αρχής φρονούμε ότι είναι υπερβολικό και αντίθετο με την αρχή της αναλογικότητας. Επιπλέον, δεν τελεί σε συνάφεια με τα λοιπά μέτρα και κυρώσεις που αναφέρονται στο νόμο. (ε) Βάσει της παρ. 12 ο επίτροπος θεωρείται εκπρόσωπος της Τράπεζας της Ελλάδος; (στ) Στην παρ. 13 του άρθρου 63 προβλέπεται ο τερματισμός του έργου του επιτρόπου πριν από τη λήξη της θητείας του αν οι λόγοι διορισμού του κατά την παρ. 1 δεν συντρέχουν πλέον. Ορίζεται δε ότι στην περίπτωση αυτή, ο επίτροπος εξακολουθεί να ασκεί τα καθήκοντά του μέχρι το διορισμό ή την εκλογή νέου διοικητικού συμβουλίου. Η διάταξη αυτή πρέπει να διευκρινιστεί περαιτέρω, ώστε να είναι σαφές πότε πρόκειται για διορισμό και πότε περί εκλογής νέου διοικητικού συμβουλίου, υπό ποιες προϋποθέσεις και σε ποιες προθεσμίες, καθώς και το τι θα ακολουθεί σε συνέχεια του διορισμού ή της εκλογής νέου διοικητικού συμβουλίου. Επίσης, κρίνεται σκόπιμο για λόγους αποφυγής παρερμηνειών, στο στοιχείο β) να προστεθεί αναφορά στην παράγραφο 2 του άρθρου 63, η οποία αφορά τον υποχρεωτικό διορισμό επιτρόπου. (ζ) Δεν γίνεται κατανοητό το περιεχόμενο της παρ. 15 του άρθρο 63, σύμφωνα με την οποία «κατά το μέρος που ο επίτροπος συμπράττει ή ασκεί τη διοίκηση πιστωτικού ιδρύματος ενεργεί ως οιονεί εταιρικό όργανο. Κατά το μέρος που εκτελεί πράξεις εποπτείας της Τράπεζας της Ελλάδος ενεργεί ως διοικητικό όργανο». 4. Άρθρο 4 Προσθήκη νέου άρθρου 63Β του ν. 3601/2007 για τις προϋποθέσεις ενεργοποίησης των μέτρων εξυγίανσης (α) Σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 63Β ως λόγοι λήψης των μέτρων εξυγίανσης αναφέρονται ενδεικτικά: 7

8 «α) Η ανάγκη σταθεροποίησης πιστωτικού ιδρύματος ή αποτροπής κινδύνου οικονομικής αστάθειας σε πιστωτικό ίδρυμα χάριν της συστημικής ευστάθειας. β) Η ανάγκη προστασίας της εμπιστοσύνης του κοινού, ιδίως των καταθετών, στη σταθερότητα και την εύρυθμη λειτουργία του χρηματοπιστωτικού συστήματος, γ) Η πρόληψη δημιουργίας συστημικού κινδύνου ή καταστάσεων αποσταθεροποιητικών του χρηματοπιστωτικού συστήματος, λαμβανομένων υπόψη και των συνθηκών που επικρατούν στην τραπεζική και διατραπεζική αγορά». Λαμβανομένων υπόψη: της σοβαρότητας των συνεπειών της απόφασης αυτής της Τράπεζας της Ελλάδος τόσο για το χρηματοπιστωτικό σύστημα όσο και για τους μετόχους και τους πιστωτές, περιλαμβανομένων των καταθετών του πιστωτικού ιδρύματος, και της αοριστίας των ως άνω διατάξεων, κρίνεται αναγκαία η σύνδεση της παραγράφου αυτής με την παράγραφο 3 του ίδιου άρθρου, κατά τρόπο, ώστε να προκύπτει σαφώς ότι οι λόγοι λήψης των μέτρων εξυγίανσης συντρέχουν εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις της παραγράφου 3. (β) Σύμφωνα με την παρ. 4 του άρθρου 63Β «Τυχόν συμβατικές ρήτρες που ενεργοποιούνται σε περίπτωση πτώχευσης ή αφερεγγυότητας ή επέλευσης άλλου γεγονότος που χαρακτηρίζεται ως «πιστωτικό γεγονός» ή ισοδύναμο της αφερεγγυότητας δεν ενεργοποιούνται από το γεγονός της λήψης μέτρων εξυγίανσης». Η διάταξη αυτή, η οποία επαναλαμβάνεται και σε άλλα άρθρα του σχεδίου νόμου, δεν ισχύει ωστόσο αν οι συμβατικές ρήτρες δεν διέπονται από το ελληνικό, αλλά από άλλο δίκαιο, για παράδειγμα, το αγγλικό (π.χ. συμβάσεις ISDA). Είναι σαφές ότι στις περιπτώσεις αυτές η εν λόγω διάταξη δεν θα έχει ισχύ, κάτι το οποίο πρέπει να ληφθεί υπόψη και να υπάρξει ειδική πρόβλεψη, όπως γίνεται στην παρ. 6 του άρθρου 63Δ και στην παρ. 8 του άρθρου 63Ε. 5. Άρθρο 4 Προσθήκη νέου άρθρου 63Γ του ν. 3601/2007 για την αύξηση κεφαλαίου H παρ. 2 του άρθρου 63Γ: «Δικαιώματα προτίμησης των παλαιών μετόχων δεν ισχύουν κατά την εφαρμογή του παρόντος», με την οποία καταργείται το δικαίωμα προτίμησης των μετόχων, έρχεται σε αντίθεση με το ευρωπαϊκό δίκαιο (Οδηγία 77/91/ΕΟΚ, άρθρο 29), και είναι αναγκαίο να απαλειφθεί. Επισημαίνεται σχετικά ότι σε ευρωπαϊκό επίπεδο η θέσπιση της απόκλισης αυτής τελεί υπό συζήτηση (βλέπε κείμενο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Technical Details of a Possible EU Framework for Bank Recovery and Resolution στο σχετικό παράρτημα για τις αποκλίσεις από το ευρωπαϊκό εταιρικό δίκαιο, σελ ) χωρίς να έχουν ληφθεί ακόμη οριστικές αποφάσεις επί του ζητήματος. Περαιτέρω, παρατηρείται ότι ο επίτροπος, προκειμένου να αποφασίσει την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου πιστωτικού ιδρύματος, θα πρέπει προηγουμένως να έχει υποκαταστήσει τη διοίκηση του τελευταίου (βλ. άρθρα 63 παρ. 6 και παρ. 15), οπότε, εκχωρηθείσας προς την απελθούσα διοίκηση της εξουσίας αυξήσεως του μετοχικού κεφαλαίου, ο επίτροπος δύναται πλέον να την υλοποιήσει. 8

9 6. Άρθρο 4 Προσθήκη νέου άρθρου 63Δ του ν. 3601/2007 για την μεταβίβαση περιουσιακών στοιχείων (α) Σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 63Δ: «το πιστωτικό ίδρυμα υποχρεούται να μεταβιβάσει τα προσδιοριζόμενα στην απόφαση μεταβίβασης περιουσιακά στοιχεία παραχρήμα, και σε κάθε περίπτωση προ της έναρξης της επόμενης εργάσιμης ημέρας. Εάν το πιστωτικό ίδρυμα δεν μεταβιβάσει τα προσδιοριζόμενα στην απόφαση μεταβίβασης περιουσιακά στοιχεία εντός των χρονικών ορίων του προηγούμενου εδαφίου, ορίζεται επίτροπος (σύμφωνα με το στοιχείο γ της παραγράφου 2 του άρθρου 63, ο οποίος μεταβιβάζει αυτά τα περιουσιακά στοιχεία σύμφωνα με την απόφαση μεταβίβασης χωρίς τη σύμπραξη του διοικητικού συμβουλίου και πριν από την έναρξη της επόμενης εργάσιμης ημέρας». Επισημαίνεται ότι η πώληση σημαντικού τμήματος των περιουσιακών στοιχείων εκφεύγει των ορίων της συνήθους διαχειριστικής εξουσίας του Δ.Σ. και χρήζει εγκρίσεως από τη Γ.Σ. Περαιτέρω, εάν η μεταβιβάζουσα περιουσιακά στοιχεία τράπεζα είναι, παραλλήλως, και δέκτης κρατικής ενισχύσεως (βλ. άρθρο 1 ν. 3723/2008), η μεταβίβαση αυτή δεν δύναται ενδεχομένως να υλοποιηθεί άνευ εγκρίσεως της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Εκτιμούμε επίσης ότι οι προβλεπόμενες προθεσμίες είναι ασφυκτικές και, ως εκ τούτου, ανέφικτο να εφαρμοστούν στην πράξη. Κατά συνέπεια, κρίνεται αναγκαίο να επανεξεταστούν πλήρως. (β) Σε ό,τι αφορά την επιβολή προστίμου σύμφωνα με την παρ. 3 για την παραβίαση του απορρήτου, βλέπε τις παρατηρήσεις μας ανωτέρω, υπό Β. 2 για την παρ. 2 του άρθρου 62. (γ) Σε σχέση με την παρ. 4, δεν γίνεται κατανοητό για ποιο λόγο το αντάλλαγμα της μεταβίβασης των περιουσιακών στοιχείων ορίζεται, κατά συνεκτίμηση, όχι απλώς των εκθέσεων των ορκωτών ελεγκτών, αλλά και των αναγκών λειτουργίας του χρηματοπιστωτικού συστήματος; Αυτό υποθάλπει πιθανές μεταβιβάσεις περιουσιακών στοιχείων σε τιμή κατώτερη της ευλόγου αξίας αυτών, με αντίστοιχα προβλήματα συγκρούσεως προς το Σύνταγμα, την ΕΣΔΑ και τις διατάξεις περί καταδολιεύσεως δανειστών. Κατά τα λοιπά, η επί του θέματος αυτού ρύθμιση του άρθρου 63Η είναι κυκλοειδής, καθότι παραπέμπει, ως προς το σκέλος καθορισμού της αποζημιώσεως, στο άρθρο 63Δ παρ. 4, το οποίο και αποτελεί την εστία του προβλήματος. (δ) Η μη εφαρμογή κατά την παρ. 5 του άρθρου 479 Α.Κ. δύναται, ως έχει κριθεί στο παρελθόν (π.χ. αποκρατικοποίηση Ολυμπιακής), να θεωρηθεί ως κρατική ενίσχυση και, άρα, χρήζουσα της εγκρίσεως της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. (ε) Για λόγους αποφυγής στρεβλών κινήτρων και αποφυγής του ηθικού κινδύνου, κρίνεται αναγκαία η απάλειψη της παρ. 13 του άρθρου 63Δ. 7. Άρθρο 4 Προσθήκη νέου άρθρου 63Ε του ν. 3601/2007 για το «μεταβατικό» πιστωτικό ίδρυμα (α) Λόγω της σοβαρότητας των συνεπειών που επάγεται η με διοικητική πράξη ίδρυση μεταβατικού πιστωτικού ιδρύματος (το οποίο μάλιστα θα λειτουργεί με κρατικούς πόρους), θα πρέπει οι προϋποθέσεις να γίνουν πιο αυστηρές, αλλά και συγκεκριμένες και επίσης ο μηχανισμός αυτός να αποτελεί το έσχατο μέτρο (αρχή αναλογικότητας) εάν δεν έχουν αποδώσει άλλα προηγούμενα. Προτείνουμε λοιπόν η παρ. 1 του άρθρου 63Ε να επαναδιατυπωθεί ως εξής: 9

10 «Με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών, κατόπιν εισήγησης της Τράπεζας της Ελλάδος και εάν το Πιστωτικό Ιδρυμα δεν έχει προβεί σε αύξηση κεφαλαίου, ή δεν έχει χρησιμοποιήσει άλλα ισοδύναμα μέτρα για την ενίσχυση της κεφαλαιακής του επάρκειας και τη βελτίωση των στοιχείων του ενεργητικού του, ή δεν έχει ζητήσει την υπαγωγή του στο ΤΧΣ με την έκδοση προνομιούχων μετοχών, συντρέχουν δε επιπλέον και λόγοι δημοσίου συμφέροντος, δύναται να συσταθεί». (β) Η παρ. 3 του εν λόγω άρθρου σύμφωνα με την οποία «το μεταβατικό πιστωτικό ίδρυμα τελεί υπό τον έλεγχο του Ελληνικού Δημοσίου, ανεξαρτήτως της υποχρεωτικής και για λόγους βιώσιμης λειτουργίας του συμμετοχής άλλων φορέων στο μετοχικό του κεφάλαιο ή την με άλλο τρόπο χρηματοδότηση του από αυτούς» δεν είναι συμβατή με το τελευταίο εδάφιο της παρ. 4 του ίδιου άρθρου, σύμφωνα με το οποίο «το μετοχικό κεφάλαιο καταβάλλεται στο σύνολο του από το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας». Υπενθυμίζεται ότι σύμφωνα με το άρθρο 1 του ν. 3864/2010, το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας είναι «νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου, δεν ανήκει στο δημόσιο τομέα, διαθέτει διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια, λειτουργεί αμιγώς κατά τους κανόνες της ιδιωτικής οικονομίας και διέπεται από τις διατάξεις του παρόντος νόμου. Ο αμιγώς ιδιωτικός χαρακτήρας του Ταμείου δεν αναιρείται ούτε από την κάλυψη του συνόλου του κεφαλαίου του από το Ελληνικό Δημόσιο, ούτε από την έκδοση των προβλεπόμενων αποφάσεων του Υπουργού Οικονομικών». Σε κάθε περίπτωση δε, θα πρέπει να προβλεφθούν τροποποιήσεις στο ν. 3864/2010 και να διευκρινιστεί ποιος θα είναι ο μέτοχος στην προκειμένη περίπτωση. Επιπλέον, σύμφωνα με τα προαναφερθέντα, η παρ. 3 θα έπρεπε να αναφέρεται ρητά στο Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας και όχι στη συμμετοχή «άλλων φορέων». (γ) Περαιτέρω, με την παρ. 4 του άρθρου 63Ε (α εδάφιο) καθιερώνεται πλάσμα δικαίου, σύμφωνα με το οποίο: «Η εσωτερική αξία των μετοχών του ορίζεται αρνητική, παύουν να υφίστανται τα εξ αυτών δικαιώματα και οι τίτλοι ακυρώνονται». Πρόκειται για διάταξη, η οποία έρχεται σε άμεση αντίθεση με το άρθρο 17 του Συντάγματος και, ως εκ τούτου, κρίνεται αναγκαίο να απαλειφθεί. Ως γενική παρατήρηση επισημαίνεται ότι οι μέτοχοι δεν μπορούν να στερηθούν την κυριότητα των μετοχών τους ή να υποστούν οποιαδήποτε άλλη μείωση της αξίας τους, εκτός εάν αυτό επιβάλλεται από λόγους δημοσίου συμφέροντος, και πάντοτε αφού προηγηθεί πλήρης αποζημίωση, που να ανταποκρίνεται στην εμπορική αξία του απαλλοτριωθέντος 1. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου έχει δεχθεί ότι η καταβολή αποζημιώσεως, κατώτερης από την τρέχουσα εμπορική αξία του απαλλοτριωθέντος, είναι δυνατή μόνο ως προς τους υπηκόους του συμβαλλόμενου κράτους, που λαμβάνει το οικείο νομοθετικό μέτρο, και εφόσον ο περιορισμός της αποζημιώσεως επιβάλλεται από λόγους δημοσίου συμφέροντος 2. Αντίθετα, για τους αλλοδαπούς επενδυτές εφαρμόζεται ο γενικός κανόνας του δημοσίου διεθνούς δικαίου, σύμφωνα με τον οποίο κάθε απαλλοτρίωση ή κρατικοποίηση περιουσιακού στοιχείου πρέπει να γίνεται έναντι καταβολής «αμέσου, επαρκούς και αποτελεσματικής αποζημιώσεως» 3. 1 ΕΔΔΑ Lightgow v. United Kingdom (1986). 2 ΕΔΔΑ Lightgow v. United Kingdom (1986). 3 Για τα αντίστοιχα ζητήματα που προέκυψαν μετά την κρατικοποίηση ης αγγλικής τράπεζας Nothern Rock, βλ. Calamita, The British Bank Nationalizations: An International Law Perspective, ICQL 58, σ , Tomasic, The Rescue of Northern Rock: Nationalization in the Shadow of Insolvency, SSRN, electronic copy. 10

11 Το σχέδιου νόμου παραβλέπει την ισχυρή παρουσία ξένων θεσμικών επενδυτών στα ελληνικά πιστωτικά ιδρύματα, τη δραστηριοποίησή τους σε άλλες χώρες που δεν εμφανίζουν κρίσεις δημοσίου χρέους, και βέβαια αποθαρρύνει την ενίσχυση του τραπεζικού συστήματος με ιδιωτικά κεφάλαια ξένων επενδυτών. Η διασφάλιση της σταθερότητας του χρηματοπιστωτικού συστήματος και η αποτροπή συστημικού κινδύνου αποτελούν λόγο δημοσίου συμφέροντος, που με βεβαιότητα δικαιολογεί τη λήψη μέτρων εξυγίανσης σε βάρος αφερέγγυων πιστωτικών ιδρυμάτων. Ωστόσο, είναι αμφίβολο εάν εναρμονίζεται με τα παραπάνω κριτήρια η πρόβλεψη του άρθρου 63Η σχεδίου νόμου διαδικασία και τον τρόπο υπολογισμού της αποζημιώσεως προς του υφιστάμενους μετόχους του ΠΙ, εφόσον ληφθούν μέτρα εξυγίανσης, όπως, π.χ.,η μεταβίβαση ενεργητικού σε μεταβατικό πιστωτικό ίδρυμα (Bridge Bank). Όπως αναφέρθηκε, το σχέδιο νόμου ορίζει ότι ο μέτοχος δύναται να προσφύγει στο Πολυμελές Πρωτοδικείο Αθηνών, το οποίο θα προσδιορίσει το αναγκαίο ποσό αποζημιώσεως σε πρώτο και τελευταίο βαθμό. Η επιδίκαση αποζημίωσης προβλέπεται, μόνον εφόσον το μέτρο εξυγίανσης έχει περιάγει το μέτοχο σε θέση χειρότερη από αυτή στην οποία θα βρισκόταν, εάν το πιστωτικό ίδρυμα ετίθετο άμεσα σε ειδική εκκαθάριση πριν την εφαρμογή του μέτρου εξυγίανσης. Η εκδοχή του σχεδίου νόμου δημιουργεί ερμηνευτικά ζητήματα. Και αυτό διότι ο Νόμος επιτρέπει τη λήψη μέτρων εξυγίανσης όχι μόνο όταν υφίσταται επιβεβαιωμένη αφερεγγυότητα του πιστωτικού ιδρύματος, αλλά και όταν πιθανολογείται απλώς η ανεπάρκεια ιδίων κεφαλαίων ή όταν τα μέτρα επιβάλλονται από την ανάγκη σταθεροποίησης του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Ενόψει των ανωτέρω, δεν είναι νοητό να λαμβάνεται ως βάση υπολογισμού της αποζημιώσεως η αξία που θα είχαν οι μετοχές, εάν το ΠΙ είχε εισέλθει ήδη σε διαδικασία ειδικής εκκαθάρισης. Με άλλα λόγια, δεν είναι δυνατόν να λαμβάνεται υπόψη η πλασματική αξία του πιστωτικού ιδρύματος, ωσάν αυτό να είναι ήδη πτωχευμένο. Ένας τέτοιος τρόπος υπολογισμού με βεβαιότητα δεν ανταποκρίνεται στην πραγματική εμπορική αξία της μετοχής και δεν πληροί την προϋπόθεση της «άμεσης, επαρκούς και αποτελεσματικής αποζημιώσεως». Υπογραμμίζεται ότι ο κανόνας περί καταβολής άμεσης και πλήρους αποζημιώσεως περιλαμβάνεται σε πλήθος διμερών συμβάσεων, που έχει υπογράψει και κυρώσει η Ελλάδα με τρίτα κράτη για την προστασία των διμερών επενδύσεων. Επομένως, διεκδικεί εφαρμογή και για τους αλλοδαπούς θεσμικούς επενδυτές των πιστωτικών ιδρυμάτων, που δεν έχουν την ελληνική υπηκοότητα ή εταιρική εγκατάσταση στην Ελλάδα. Οι ανωτέρω μέτοχοι εφόσον θιγεί η περιουσιακή τους κατάσταση από συγκεκριμένο μέτρο εξυγίανσης δεν είναι υποχρεωμένοι να ακολουθήσουν την προβληματική διαδικασία του άρθρου 63Η του σχεδίου νόμου, αξιώνοντας αποζημίωση από το Πολυμελές Πρωτοδικείο Αθηνών. Αντίθετα, έχουν το δικαίωμα να προσφύγουν απευθείας σε διεθνή διαιτητικά όργανα, όπως ιδίως το Διεθνές Διαιτητικό Δικαστήριο για την επίλυση επενδυτικών διαφορών (ICSID), αξιώνοντας πλήρη αποζημίωση σύμφωνα με τα οριζόμενα στις συνθήκες για την προστασία των διμερών επενδύσεων. (δ) Σύμφωνα με την παρ. 4 του ίδιου άρθρου (β εδάφιο): «στο μεταβατικό πιστωτικό ίδρυμα χορηγείται νέα άδεια λειτουργίας από την Τράπεζα της Ελλάδος, χωρίς την τήρηση των προϋποθέσεων της περίπτωσης δ' της παραγράφου 10 του άρθρου 5». Η διάταξη αυτή δεν γίνεται κατανοητό πώς συνδέεται με την παρ. 1 του άρθρου 63Ε, κατά την οποία το μεταβατικό πιστωτικό ίδρυμα συστήνεται με απόφαση του Υπουργείου Οικονομικών, κατόπιν εισήγησης της Τράπεζας της Ελλάδος. Δεν συνάδει δε με την ισχύουσα νομοθεσία για την αδειοδότηση των πιστωτικών ιδρυμάτων. 11

12 (ε) Στην παρ. 6 πρέπει να καταργηθεί το ποσοτικό όριο για τις καταθέσεις και επενδυτικές υπηρεσίες ιδιωτών, ώστε να μην υπάρχει διακριτική μεταχείριση αυτών έναντι των λοιπών υποχρεώσεων του πιστωτικού ιδρύματος έναντι των φορέων της Κεντρικής Κυβέρνησης. (στ) Η ενεργοποίηση της διάταξης της παρ. 7 (όπως και σε μικρότερη, πάντως, έκταση της παρ. 13 του άρθρου 63Δ), μπορεί να οδηγήσει σε συστημικό κίνδυνο, καθώς οι καταθέτες των οποίων οι απαιτήσεις θα υπερβαίνουν τα ευρώ μπορεί να εκτιμήσουν ότι αντιμετωπίζουν πρόβλημα. Το ζήτημα αυτό μπορεί να αντιμετωπιστεί, αν το ύψος της προβλεπόμενης κεφαλαιακής ενίσχυσης του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας καλύψει τη διαφορά. 8. Άρθρο 4 Προσθήκη νέου άρθρου 63ΣΤ του ν. 3601/2007 για την πώληση μετοχών του «μεταβατικού» πιστωτικού ιδρύματος Στο εν λόγω άρθρο δεν προσδιορίζεται το χρονικό σημείο κατά το οποίο διενεργείται η πώληση του συνόλου των μετοχών του μεταβατικού πιστωτικού ιδρύματος (εντός της διετίας/τριετίας ή νωρίτερα, αν αυτό είναι εφικτό;). 9. Άρθρο 4 Προσθήκη νέου άρθρου 63Ζ (και όχι Η) του ν. 3601/2007 για την αποζημίωση Κρίνεται αναγκαίο να προσδιοριστεί κατά ποίου θα στρέφεται δικαστικά ο μέτοχος ή πιστωτής του πιστωτικού ιδρύματος και από ποιον θα καταβάλλεται η τυχόν επιδικαζόμενη αποζημίωση από το Πολυμελές Πρωτοδικείο Αθηνών. 10. Άρθρο 7 Τροποποιήσεις του ν. 3746/2009 Σύμφωνα με την παρ. 2 του προτεινόμενου νέου άρθρου 13Α: «τα πιστωτικά ιδρύματα που συμμετέχουν στο Σκέλος Εξυγίανσης υποχρεούνται να καταβάλουν εισφορές. Με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών, κατόπιν εισήγησης της Τράπεζας της Ελλάδος, καθορίζεται το ύψος των εισφορών, το οποίο ανέρχεται σε ποσοστό 0,2% επί των τηρούμενων σε κάθε πιστωτικό ίδρυμα καταθέσεων, καθώς και ο τρόπος καταβολής τους». Πέραν της παρατήρησής μας για το δυσανάλογα υψηλό ύψος της προβλεπόμενης εισφοράς (υπό Α. 4), επισημαίνονται τα εξής: (α) Κατά πρώτον, δεν προσδιορίζονται: ο τρόπος υπολογισμού της ανωτέρω εισφοράς, και τα κριτήρια βάσει των οποίων αποφασίστηκε το ύψος της εισφοράς. (β) Δεύτερον, αντίθετα με την τάση που ακολουθείται σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αλλά και στον ν. 3746/2009, η καταβαλλόμενη εισφορά ορίζεται ότι θα είναι ίδια για όλα τα πιστωτικά ιδρύματα που συμμετέχουν στο Σκέλος Εξυγίανσης ανεξάρτητα από τον κίνδυνο στον οποίο εκτίθενται με τη δραστηριότητά τους (principle-based approach). Επί της αρχής, εκτιμούμε ότι λαμβανομένων υπόψη των συζητήσεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο που είναι ακόμη σε πρώιμο στάδιο, και των προβλεπόμενων διατάξεων για τη συμβολή του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, η καθιέρωση Ταμείου Εξυγίανσης στο ΤΕΚΕ δεν είναι αναγκαία. 12

13 Προφανώς εκ παραδρομής: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΤΡΑΠΕΖΩΝ ΙΙ. Νομοτεχνικές παρατηρήσεις στην παρ. 2 του άρθρου 63 γίνεται αναφορά σε στοιχείο στ). Η ορθή αναφορά είναι στο στοιχείο γ), στην παρ. 5 του άρθρου 63 γίνεται αναφορά στην κοινοποίηση της απόφασης για το διορισμό επιτρόπου στο ΤΕΚΕ, το οποίο με το σχέδιο νόμου μετεξελίσσεται σε ΤΕΚΕΕ και αναφέρεται ως τέτοιο στις λοιπές διατάξεις του σχεδίου νόμου, στην παρ. 2 του νέου άρθρου 63Α γίνεται αναφορά σε «κεφαλαιακές αγορές». Η ορθή αναφορά είναι στις «κεφαλαιαγορές», και στην παρ. 3 του νέου άρθρου 63Α οι λέξεις «κήρυξη της πτώχευσης» πρέπει να αντικατασταθούν από τις λέξεις «ειδική εκκαθάριση. Η ίδια παρατήρηση ισχύει όπου αλλού στο σχέδιο νόμου γίνεται λόγος για πτώχευση πιστωτικό ιδρύματος. 13

14 Β. Μέρος Δεύτερο: Κεφάλαιο Γ - Διακανονισμός και εκκαθάριση στα συστήματα πληρωμών και τα συστήματα διακανονισμού χρηματοπιστωτικών μέσων, συμφωνίες παροχής χρηματοοικονομικής ασφάλειας στα συνδεδεμένα συστήματα και πιστωτικές απαιτήσεις Με τις διατάξεις των άρθρων του σχεδίου νόμου ενσωματώνεται στην ελληνική νομοθεσία η Οδηγία 2009/44/ΕΚ (αμετάκλητο του διακανονισμού στα συστήματα πληρωμών και στα συστήματα διακανονισμού αξιογράφων και συμφωνίες παροχής χρηματοπιστωτικής ασφάλειας). Σε ότι αφορά την τροποποίηση του ν. 2789/2000 (άρθρο 42 του σχεδίου νόμου) με τον οποίο ενσωματώθηκε η Οδηγία 98/26/ΕΚ για το αμετάκλητο του διακανονισμού οι βασικές παρατηρήσεις είναι οι ακόλουθες : (α) Εξακολουθεί να ισχύει η ΥΑ Β. 1518/ (ΦΕΚ Β 1153) σύμφωνα με την οποία "Τροποποιείται ο Καταλόγους των συστημάτων που αναφέρεται στο άρθρο 10 του ν. 2789/2000, όπως ισχύει, με την ακόλουθη προσθήκη: "Σύστημα πληρωμών ΔΙΑΣ, το οποίο διαχειρίζεται η ανώνυμη εταιρεία με την επωνυμία "Διατραπεζικά Συστήματα Α.Ε." και το διακριτικό τίτλο "ΔΙΑΣ Α.Ε." και τελεί υπό την επίβλεψη της Τράπεζας της Ελλάδος σύμφωνα με το άρθρο 2 παρ. ε και το άρθρο 55 παρ.5 του καταστατικού της". Συνεπώς, οι διατάξεις του νόμου 2789/2000, όπως τροποποιούνται με το σχέδιο νόμου, εφαρμόζονται, ανεξαρτήτως νομίσματος ή των νομισμάτων διενέργειας των πράξεων και στα συστήματα της ΔΙΑΣ. (β) Με την παρ. 2 του άρθρου 9 εξειδικεύεται το τελευταίο εδάφιο της παρ. 1 του ίδιου άρθρου, σύμφωνα με άλλη ισχύουσα νομοθεσία (ν. 3601/2007 και ν. 3301/2004). Στην Οδηγία υπάρχει γενική αναφορά στη δυνατότητα ρευστοποίησης ασφάλειας προς ικανοποίηση δικαιωμάτων, χωρίς επιφύλαξη. Αντίθετα, ο έλληνας νομοθέτης παρέχει τη δυνατότητα ρευστοποίησης ασφάλειας με την επιφύλαξη των διατάξεων του ν. 3301/2004 (και όχι 3004 όπως αναφέρει το νομοσχέδιο) και συγκεκριμένα το άρθρο 4. Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση, αυτή η επιλογή απλοποιεί ακόμα περισσότερο τη διαδικασία ρευστοποίησης αφήνοντας μεγαλύτερη ελευθερία στα μέρη να διαμορφώνουν τους σχετικούς κανόνες. (γ) Με το άρθρο 15 του ν. 2789/2000, όπως τροποποιείται από το σχέδιο νόμου, προβλέπονται συγκεκριμένα διοικητικά πρόστιμα που μπορούν να επιβάλλουν η ΤτΕ, η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς ( και σε περίπτωση σοβαρής υποτροπής), και ο Υπουργός Οικονομικών ( ), μετά από εισήγηση της ΤτΕ. Η εν λόγω διάταξη είναι αμιγώς εθνική επιλογή και δεν προβλέπεται στην Οδηγία. Γ. Πρόταση νομοθετικής ρύθμισης για την τροποποίηση του Α.Ν. 1611/1950 «Περί καταθέσεων νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου και ασφαλιστικών ταμείων» Κρίνεται αναγκαία η υιοθέτηση της επισυναπτόμενης νομοθετικής ρύθμισης ως προς την εν λόγω θεματική (συνημμένο 1). 14

15 Συνημμένο 1: Α.Π.: 2224 Αθήνα, 6 Δεκεμβρίου 2010 Κύριο Φίλιππο Σαχινίδη Υφυπουργό Οικονομικών Αξιότιμε κύριε Υφυπουργέ, Πρόταση νομοθετικής ρύθμισης για την τροποποίηση της παραγράφου 3 του άρθρου 4 του Α.Ν. 1611/1950 «Περί Καταθέσεων Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου και Ασφαλιστικών Ταμείων», όπως ισχύει Σας αποστέλλω την παρούσα επιστολή, μετά από συνεννόηση με τον Υποδιοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος, κ. Ι. Παπαδάκη, σχετικά με την αναγκαιότητα τροποποίησης της παραγράφου 3 του άρθρου 4 του Α.Ν. 1611/1950 «Περί Καταθέσεων Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου και Ασφαλιστικών Ταμείων», όπως ισχύει. Με τις προτεινόμενες ρυθμίσεις επιδιώκεται η απλούστευση της προβλεπόμενης στην παρ. 3 του άρθρου 4 του α.ν. 1611/1950, όπως ισχύει, διαδικασίας για τη μεταφορά των πλεονασμάτων των τηρουμένων στα πιστωτικά ιδρύματα λογαριασμών ταμειακής διαχείρισης των Δημοσίων Οργανισμών (Ν.Π.Δ.Δ. και Φ.Κ.Α.) στον τηρούμενο στην Τράπεζα της Ελλάδος λογαριασμό διαθεσίμων τους. Ειδικότερα, ο προβλεπόμενος σύμφωνα με τις ισχύουσες μέχρι σήμερα διατάξεις τρόπος υπολογισμού, εκ μέρους των πιστωτικών ιδρυμάτων, των πλεονασμάτων της ταμειακής διαχείρισης, σε περίπτωση παράλειψης των Δημοσίων Οργανισμών να προβούν στο σχετικό υπολογισμό προκειμένου να μεταφέρουν τα ποσά αυτά στην Τράπεζα της Ελλάδος, είναι σύνθετος και συνεπάγεται για τα πιστωτικά ιδρύματα σημαντικές λειτουργικές και οικονομικές επιπτώσεις, διότι προϋποθέτει τη διαμόρφωση υποδομών για την παρακολούθηση των ανά δεκαπενθήμερο τακτικών δαπανών και εσόδων των πελατών τους Δημοσίων Οργανισμών (διαφοροποίηση των τακτικών από τις έκτακτες δαπάνες και έσοδα) και ενέχει νομικούς κινδύνους αναζήτησης ευθυνών εκ μέρους του δικαιούχου του λογαριασμού (Δημόσιου Οργανισμού) από το πιστωτικό ίδρυμα για πλημμελή διαχείριση ή πλημμελή εκτέλεση πάγιων εντολών του. Με την εισαγόμενη τροποποίηση: 1. Δε θίγεται η πολιτική βούληση για συνέχιση της υποχρέωσης των Δημοσίων Οργανισμών να τηρούν τα πλεονάζοντα διαθέσιμα κεφάλαιά τους στην Τράπεζα της Ελλάδος. 2. Επιβεβαιώνεται η ύπαρξη υποχρέωσης κατά πρώτο λόγο των Δημοσίων Οργανισμών να υπολογίζουν τα ποσά που είναι αναγκαία για την κάλυψη των τακτικών δαπανών τους του επομένου μήνα και να απευθύνουν στα πιστωτικά ιδρύματα όπου τηρείται ο λογαριασμός ταμειακής τους διαχείρισης, στο τέλος του τρέχοντος μηνός, τις κατάλληλες 15

16 εντολές για τη μεταφορά του πλεονάσματος του εν λόγω λογαριασμού στον τηρούμενο στην Τράπεζα της Ελλάδος λογαριασμό διαθεσίμων τους. 3. Ορίζεται ότι τα πιστωτικά ιδρύματα υποχρεούνται να συμμορφώνονται αμελλητί στις ανωτέρω εντολές των Δημοσίων Οργανισμών, εφόσον τους δοθούν. 4. Ορίζεται ότι σε περίπτωση μη παροχής εκ μέρους του δικαιούχου Δημοσίου Οργανισμού των κατά τα άνω οδηγιών στο πιστωτικό ίδρυμα, εισάγεται από το νόμο τεκμήριο για τον υπολογισμό του απαιτούμενου ποσού για την κάλυψη των δαπανών του επόμενου μήνα και προβλέπεται υποχρέωση του πιστωτικού ιδρύματος να προβεί με δική του πρωτοβουλία στον υπολογισμό με βάση το ανωτέρω τεκμήριο και να μεταφέρει το πλεονάζον ποσό στον τηρούμενο στην Τράπεζα της Ελλάδος λογαριασμό διαθεσίμων του Δημοσίου Οργανισμού την πρώτη εργάσιμη του επόμενου μήνα. Ο υπολογισμός του ποσού τούτου με βάση το προαναφερόμενο τεκμήριο είναι απλός (διαθέσιμο υπόλοιπο λογαριασμού την τελευταία εργάσιμη ημέρα του μήνα μείον εκροές το μήνα αναφοράς). 5. Καθιερώνεται με απ ευθείας νομοθετική πρόβλεψη η υποχρέωση των πιστωτικών ιδρυμάτων να ενημερώνουν περιοδικά (ανά εξάμηνο) την Τράπεζα της Ελλάδος για τα υπόλοιπα των λογαριασμών που τηρούν επ' ονόματι των Δημοσίων Οργανισμών. Παρακαλώ θερμά για τις ενέργειές σας. Με τιμή, Χρήστος Γκόρτσος Συνημμένο: 1 (πρόταση για νομοθετική ρύθμιση και συνοδευτική αυτής εισηγητική έκθεση) 16

17 ΠΡΟΤΑΣΗ ΓΙΑ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΗ ΡΥΘΜΙΣΗ Άρθρο Η παρ. 3 του άρθρου 4 τον α,ν, 1611/1950 (ΦΕΚ Α' 204) που προστέθηκε με το άρθρο 2 του ν.δ. 2999/1954 (ΦΕΚ Α' 211) αντικαθίσταται ως εξής: «3. α. Τα Ν.Π.Δ.Δ. και οι Φ.ΚΑ. (στη συνέχεια "Δημόσιοι Οργανισμοί"), σε συμμόρφωση προς την προβλεπόμενη στις διατάξεις του άρθρου 2 του α.ν, 1611/1950 (ΦΕΚ Α' 304) σε συνδυασμό με την παρ. 1 του άρθρου τρίτου του ν. 2216/1994 (ΦΕΚ Α' 83) υποχρέωσή τους να μεταφέρουν τα πλεονάζοντα κεφάλαια της ταμειακής τους διαχείρισης στην Τράπεζα της Ελλάδος, υποχρεούνται να δίνουν τις κατάλληλες εντολές στο πιστωτικό ίδρυμα στο οποίο τηρείται ο λογαριασμός ταμειακής τους διαχείρισης, το αργότερο την τελευταία εργάσιμη ημέρα κάθε ημερολογιακού μήνα, τα δε πιστωτικά ιδρύματα υποχρεούνται να συμμορφώνονται αμελλητί στις εν λόγω εντολές των Δημοσίων Οργανισμών. β. Για τους σκοπούς εφαρμογής της διάταξης του προηγούμενου εδαφίου, ως πλεονάζοντα κεφάλαια της ταμειακής διαχείρισης του Δημοσίου Οργανισμού νοούνται τα υπόλοιπα του εν λόγω λογαριασμού που προκύπτουν μετά την αφαίρεση των ποσών που είναι αναγκαία για την πληρωμή των τακτικών δαπανών του επομένου μήνα, λαμβανομένων υπ όψη των προβλεπόμενων εσόδων του. γ. Σε περίπτωση παράλειψης παροχής εκ μέρους του Δημοσίου Οργανισμού της κατά το στοιχείο β εντολής στο πιστωτικό ίδρυμα που τηρεί τον οικείο λογαριασμό ταμειακής διαχείρισης, ως αναγκαίο ποσό για την πληρωμή των δαπανών του επομένου μήνα τεκμαίρεται το ποσό των εκροών του τρέχοντος μηνός. Το πιστωτικό ίδρυμα υποχρεούται στην περίπτωση αυτή να προβεί την πρώτη εργάσιμη ημέρα του επόμενου μήνα στη μεταφορά του, πέραν του ως άνω ποσού, υπολοίπου του λογαριασμού ταμειακής διαχείρισης στην Τράπεζα της Ελλάδος. δ. Τα πιστωτικά ιδρύματα, στα οποία τηρούνται λογαριασμοί ταμειακής διαχείρισης Δημόσιων Οργανισμών, υποχρεούνται να γνωστοποιούν, εντός των πρώτων δεκαπέντε εργάσιμων ημερών κάθε εξαμήνου, στην Τράπεζα της Ελλάδος το υπόλοιπο κάθε τηρούμενου από αυτά λογαριασμού Δημόσιου Οργανισμού, όπως αυτό είχε διαμορφωθεί την τελευταία εργάσιμη ημέρα του αμέσως προηγούμενου μήνα. ε. Με Πράξεις του Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος δημοσιευόμενες στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως ρυθμίζονται οι αναγκαίες λεπτομέρειες για την εφαρμογή των παραπάνω διατάξεων. στ. Από την έναρξη ισχύος του νόμου αυτού καταργείται κάθε διάταξη νόμου που αντίκειται σε αυτόν.» 17

18 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ Με τις προκείμενες ρυθμίσεις επιδιώκεται η απλούστευση της προβλεπόμενης στην παρ. 3 του άρθρου 4 του α.ν. 1611/1950, όπως ισχύει, διαδικασίας για τη μεταφορά των πλεονασμάτων των τηρουμένων στα πιστωτικά ιδρύματα λογαριασμών ταμειακής διαχείρισης των Δημοσίων Οργανισμών (Ν.Π.Δ.Δ. και Φ.Κ.Α.) στον τηρούμενο στην Τράπεζα της Ελλάδος λογαριασμό διαθεσίμων τους. Ειδικότερα, ο προβλεπόμενος σύμφωνα με τις ισχύουσες μέχρι σήμερα διατάξεις τρόπος υπολογισμού, εκ μέρους των πιστωτικών ιδρυμάτων, των πλεονασμάτων της ταμειακής διαχείρισης, σε περίπτωση παράλειψης των Δημοσίων Οργανισμών να προβούν στο σχετικό υπολογισμό προκειμένου να μεταφέρουν τα ποσά αυτά στην Τράπεζα της Ελλάδος, είναι σύνθετος και μπορεί να συνεπάγεται για τα πιστωτικά ιδρύματα σημαντικές λειτουργικές και οικονομικές επιπτώσεις, διότι προϋποθέτει τη διαμόρφωση υποδομών για την παρακολούθηση των ανά δεκαπενθήμερο τακτικών δαπανών και εσόδων των πελατών τους Δημοσίων Οργανισμών (διαφοροποίηση των τακτικών από τις έκτακτες δαπάνες και έσοδα) και ενέχει νομικούς κινδύνους [κίνδυνοι αναζήτησης ευθυνών εκ μέρους του δικαιούχου του λογαριασμού (Δημόσιου Οργανισμού) από το πιστωτικό ίδρυμα για πλημμελή διαχείριση ή πλημμελή εκτέλεση πάγιων εντολών του]. Με την εισαγόμενη τροποποίηση: 1) Επιβεβαιώνεται η ύπαρξη υποχρέωσης κατά πρώτο λόγο των Δημοσίων Οργανισμών να υπολογίζουν τα ποσά που είναι αναγκαία για την κάλυψη των τακτικών δαπανών τους του επομένου μήνα (περίοδος η οποία με τις μέχρι σήμερα ισχύουσες διατάξεις της παρ. 3 του αρθρ. 4 του α.ν. 1611/1950 προβλεπόταν δεκαπενθήμερη) και να απευθύνουν στο πιστωτικό ίδρυμα όπου τηρείται ο λογαριασμός ταμειακής τους διαχείρισης, στο τέλος του τρέχοντος μηνός, τις κατάλληλες εντολές για τη μεταφορά του πλεονάσματος του λογαριασμού τούτου στον τηρούμενο στην Τράπεζα της Ελλάδος λογαριασμό διαθεσίμων τους, ορίζεται δε ότι τα πιστωτικά ιδρύματα υποχρεούνται να συμμορφώνονται αμελλητί στις κατά τα άνω εντολές των Δημοσίων Οργανισμών. 2) Σε περίπτωση μη παροχής εκ μέρους του δικαιούχου Δημοσίου Οργανισμού των κατά τα άνω οδηγιών στο πιστωτικό ίδρυμα, εισάγεται από το νόμο τεκμήριο για τον υπολογισμό του απαιτούμενου ποσού για την κάλυψη των δαπανών του επόμενου μήνα και προβλέπεται υποχρέωση του πιστωτικού ιδρύματος να προβεί με δική του πρωτοβουλία στον υπολογισμό με βάση το ανωτέρω τεκμήριο και να μεταφέρει το πλεονάζον ποσό στον τηρούμενο στην Τράπεζα της Ελλάδος λογαριασμό διαθεσίμων του Δημοσίου Οργανισμού την πρώτη εργάσιμη ημέρα του επόμενου μήνα. Ο υπολογισμός του ποσού τούτου με βάση το προαναφερόμενο τεκμήριο είναι απλός, διότι συνίσταται στο σύνολο των εκροών του οικείου (λήγοντος) μήνα χωρίς να προβλέπεται διαφοροποίηση ανάλογα με τον σκοπό των επιμέρους εκροών και χωρίς να αφαιρούνται τα προβλεπόμενα έσοδα (εισροές). Κατ αυτό τον τρόπο απλοποιείται το έργο των πιστωτικών ιδρυμάτων, ενώ η προκύπτουσα απόκλιση μεταξύ του υπολογιζόμενου με βάση το ανωτέρω τεκμήριο ποσού και του πράγματι απαιτούμενου για την κάλυψη των τακτικών και μόνον δαπανών διατηρείται μόνον για ένα μήνα, αφού η κατά τα άνω διαφορά (οφειλόμενη στο ότι, σύμφωνα με τον κατά το ανωτέρω τεκμήριο υπολογισμό, συμπεριλαμβάνονται στο προς μεταφορά ποσό και οι έκτακτες δαπάνες, δεν αφαιρούνται δε τα προβλεπόμενα έσοδα) τελικά θα συμπεριληφθεί στο προς 18

19 μεταφορά πλεόνασμα του τέλους του επόμενου μήνα και θα μεταφερθεί τότε στην Τράπεζα της Ελλάδος. Επισημαίνεται ότι και με τις νέες ρυθμίσεις εξακολουθεί να είναι επιτρεπτή η εκ μέρους των Δημοσίων Οργανισμών παροχή στην Τράπεζα της Ελλάδος, κατά τη διάρκεια του οικείου μήνα, εντολών μεταφοράς ποσών από το λογαριασμό διαθεσίμων τους στο λογαριασμό ταμειακής τους διαχείρισης προς το σκοπό αντιμετώπισης εκτάκτων δαπανών τους ή προς διόρθωση των τυχόν λανθασμένων, ως προς τον υπολογισμό των τακτικών δαπανών τους, εντολών που ήδη έχουν απευθύνει στα πιστωτικά ιδρύματα. Επίσης, εξακολουθεί να υφίσταται, κατ' εφαρμογή του άρθρου 2 του α.ν. 1611/1950, όπως ισχύει, και των σε εκτέλεσή του κανονιστικών πράξεων, η υποχρέωση των Δημοσίων Οργανισμών: - να αναλαμβάνουν απ' ευθείας από το λογαριασμό διαθεσίμων τους και όχι μέσω του λογαριασμού ταμειακής τους διαχείρισης τα κεφάλαια που απαιτούνται για τη διενέργεια των κατά νόμο επιτρεπομένων επενδύσεων τους και - να καταθέτουν απ' ευθείας στο λογαριασμό διαθεσίμων τους και όχι μέσω του λογαριασμού ταμειακής τους διαχείρισης το προϊόν ρευστοποίησης τυχόν επενδύσεών τους. 3) Καθιερώνεται με απ ευθείας νομοθετική πρόβλεψη η υποχρέωση των πιστωτικών ιδρυμάτων να ενημερώνουν περιοδικά (ανά εξάμηνο) την Τράπεζα της Ελλάδος για τα υπόλοιπα των λογαριασμών που τηρούν επ' ονόματι των Δημοσίων Οργανισμών. 19