ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΓΕΩΠΟΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΓΕΩΡΓΙΚΗΣ ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ & ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΓΕΩΠΟΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΓΕΩΡΓΙΚΗΣ ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ & ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ"

Transcript

1 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΓΕΩΠΟΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΓΕΩΡΓΙΚΗΣ ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ & ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΥΠΟΛΕΙΜΜΑΤΩΝ ΒΑΜΒΑΚΟΣ ΤΟΥ Ν.ΛΑΡΙΣΑΣ ΓΙΑ ΤΗΛΕΘΕΡΜΑΝΣΗ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ ΝΤΟΓΚΟΥΛΗΣ Α.ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Πτυχιούχος Γεωπόνος, Α.Π.Θ. ΥΠΟΤΡΟΦΟΣ ΙΚΥ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΜΑΡΤΖΟΠΟΥΛΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2008

2 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΓΕΩΠΟΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΓΕΩΡΓΙΚΗΣ ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ & ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΥΠΟΛΕΙΜΜΑΤΩΝ ΒΑΜΒΑΚΟΣ ΤΟΥ Ν.ΛΑΡΙΣΑΣ ΓΙΑ ΤΗΛΕΘΕΡΜΑΝΣΗ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ ΝΤΟΓΚΟΥΛΗΣ Α.ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Πτυχιούχος Γεωπόνος, Α.Π.Θ. ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΜΑΡΤΖΟΠΟΥΛΟΣ ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ: Γ. ΜΑΡΤΖΟΠΟΥΛΟΣ, Καθηγητής Γεωπονικής Σχολής, Α.Π.Θ. Κ.ΤΣΑΤΣΑΡΕΛΗΣ, Καθηγητής Γεωπονικής Σχολής, Α.Π.Θ. Θ. ΚΩΤΣΟΠΟΥΛΟΣ, λέκτορας Γεωπονικής Σχολής, Α.Π.Θ. ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

3 Ευχαριστίες Θέλω να ευχαριστήσω ιδιαίτερα τον κ Γεράσιμο Μαρτζόπουλο, καθηγητή της Γεωπονικής Σχολής του Α.Π.Θ., για την επίβλεψη, την επιλογή του θέματος και την επιστημονική υποστήριξη του για την εκπόνηση της μεταπτυχιακής μου διατριβής, καθώς και για την πολύτιμη καθοδήγηση του καθ όλη τη διάρκεια των μεταπτυχιακών μου σπουδών. Επίσης, ευχαριστώ όλους τους ανθρώπους που με βοήθησαν στη συγγραφή της διατριβής. Συγκεκριμένα: Την καθηγήτρια της Γεωπονικής Σχολής του Α.Π.Θ., κ Χρυσούλα Νικήτα- Μαρτζοπούλου για τις πολύτιμες συμβουλές της και για τη χρήση της βιβλιοθήκης του Κ.Ε.Γ.Κ Tον καθηγητή κ. Κωνσταντίνο Τσατσαρέλη για τις χρήσιμες συμβουλές του. Το λέκτορα της Γεωπονικής Σχολής του Α.Π.Θ., κ. Κωτσόπουλο Θωμά, για τις χρήσιμες οδηγίες, την πρακτική βοήθεια στη συλλογή των απαραιτήτων στοιχείων και την πολύτιμη συμβολή στην διεκπεραίωση της διατριβής. Το Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών (Ι.Κ.Υ.), για την οικονομική στήριξη που μου παρείχε κατά τη διάρκεια των μεταπτυχιακών μου σπουδών. Τέλος, θέλω να ευχαριστήσω ιδιαίτερα τους γονείς μου για την ηθική και υλική υποστήριξη τους καθ όλη τη διάρκεια των προπτυχιακών και μεταπτυχιακών μου σπουδών

4 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Ο 8 ΠΡΟΛΟΓΟΣ 8 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ο ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΝΟΜΟΣ ΛΑΡΙΣΑΣ Ιστορικά Στοιχεία Γεωγραφική Θέση του Ν. Λάρισας Πολιτική και διοικητική δομή Κλιματικά στοιχεία του νομού Λάρισας Καλλιεργούμενες Εκτάσεις ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΒΙΟΜΑΖΑΣ ΤΥΠΟΙ ΒΙΟΜΑΖΑΣ Ιδιότητες Βιομάζας Περιεχόμενη υγρασία θερμογόνος δύναμη Αναλογία άνθρακα και πτητικών ουσιών Περιεκτικότητα στάχτης υπολείμματος Περιεχόμενα αλκαλικά μέταλλα Αναλογία κυτταρίνης λιγνίνης Ενέργεια από βιομάζα Υγρά καύσιμα βιομάζας Αέρια καύσιμα βιομάζας Στερεά καύσιμα βιομάζας Τεχνολογίες μετατροπής βιομάζας Καύση Πυρόλυση Αεριοποίηση Λοιπές θερμοχημικές διεργασίες μετατροπής της βιομάζας Αλκοολική ζύμωση Αναερόβια επεξεργασία 32 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Ο :ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΥΠΟΛΟΙΜΑΤΩΝ ΒΑΜΒΑΚΟΣ Ν.ΛΑΡΙΣΑΣ Ενεργειακά αξιοποιήσιμα υπολειμματα ΒΑΜΒΑΚΟΣ Δυναμικό υπολειμματων βαμβακος 33 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Ο : ΣΥΛΛΟΓΗ,ΜΕΤΑΦΟΡΑ,ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ Συλλογή υπολειμμάτων Συλλογή στελεχών βαμβακιού Μεταφορά υπολειμμάτων Αποθήκευση Υπολειμμάτων

5 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 Ο : ΒΙΟΜΑΖΑ & ΤΗΛΕΘΕΡΜΑΝΣΗ Τηλεθέρμανση με Βιομάζα Σταθμός Παραγωγής Τηλεθέρμανσης Αποθήκευση Βιομάζας Προεπεξεργασία Βιομάζας Καύση βιομάζας Καθαρισμός απαερίων Δίκτυο Διανομής Νερού Ποιότητα νερού Δίκτυο αγωγών Υποσταθμοί Σύνδεσης Τύποι υποσταθμών σύνδεσης Συστατικά υποσταθμού σύνδεσης Υπολογισμός Θερμικών Αναγκών 61 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 Ο : ΤΗΛΕΘΕΡΜΑΝΣΗ ΣΤΟ ν. ΛΑΡΙΣΑΣ Εφαρμογή Τηλεθέρμανσης στο Ν. ΛΑΡΙΣΑΣ Πρόταση εφαρμογης τηλεθερμανσης στο Δ.Αρμενιου Εγκατάσταση μονάδων τηλεθέρμανσης Μεταφορά υπολειμμάτων Τηλεθέρμανση Στο Δήμο αρμενιου Θέση μονάδων τηλεθέρμανσης Κόστος υπολειμμάτων Σταθμοί Τηλεθέρμανσης 83 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ 85 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 88 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

6 ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΠΙΝΑΚΩΝ Πίνακας 2.1 Ολική ανάλυση διάφορων μορφών βιομάζας (κβ%). 17 Πίνακας 2.2 Ιδιότητες βενζίνης, αιθανόλης και των μίξεών τους. 20 Πίνακας 2.3 Σπόροι κι απόδοση αυτών σε λάδι. 22 Πίνακας 2.4 Ιδιότητες βιοελαίου, diesel. 27 Πίνακας 2.5 Χαρακτηριστικά του παραγόμενου από αεριοποίηση αερίου. 30 Πίνακας 2.6 Εκτίμηση απόδοσης βιοαερίου κτηνοτροφικών ζώων. 32 Πίνακας 4.1 Σύνθεση στελεχών βαμβακιού. 41 Πίνακας 5.1 Σύγκριση της τεχνολογίας πίεσης εμβόλου και προώθησης κοχλία.[ 46 Πίνακας 5.2 Τύπος καυστήρων, μέγεθος και χρησιμοποιούμενα καύσιμα 50 Πίνακας 5.3 Σύγκριση μεταξύ ΣΡΥ και ΠΡΥ. 54 Πίνακας 5.4 Κύριες τεχνολογίες καθαρισμού αερίων καύσης. 56 Πίνακας 5.5 Τύποι εναλλακτών θερμότητας. πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα αυτών 60 Πινακας 6.1 Θερμικές ανάγκες των Δημοτικών Διαμερισμάτων και αξιοποιήσιμο Δυναμικό των γεωργικών υπολειμμάτων 65 Πίνακας 6.2 Θερμικές ανάγκες κι αξιοποιήσιμο δυναμικό Δ Αρμενίου 82 Πίνακας Π1 Kατανομής καλλιεργούμενης έκτασης βάμβακος 88 Πίνακας Π2 Κατανομής θεωρητικού δυναμικού βάμβακος 95 Πίνακας Π3 Κατανομής διαθέσιμου δυναμικού βάμβακος 102 Πίνακας Π4 Μετεωρολογικά δεδομένα θερμοκρασίας 109 Πίνακας Π5 Μετεωρολογικά δεδομένα υγρασίας 109 Πίνακας Π6 Μετεωρολογικά δεδομένα βροχόπτωσης 110 Πίνακας Π7 Μετεωρολογικά δεδομένα ανέμων

7 ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΣΧΗΜΑΤΩΝ Σχήμα2.1 Χάρτης γεωγραφική θέση του νομού Λάρισας 11 Σχήμα2.2 Χάρτης καποδιστριακών Δήμων Ν.Λάρισας 12 Σχήμα 2.3 Μηχανισμός απεικόνισης της απορρόφησης ενός quantum φωτός από κάποιο μόριο χρωστικής και οι μορφές ενέργειας στις οποίες μετατρέπονται. 14 Σχήμα 2.4 Κύριες θερμοχημικες εργασίες της βιομάζας 24 Σχήμα 2.5 Σχηματική απεικόνιση λέβητα με τεχνητό ελκυσμό. 26 Σχήμα 2.6 Ενεργειακά προϊόντα πυρόλυσης 27 Σχήμα 2.7 Βασικοί τύποι συστημάτων αεριοποίησης. 29 Σχήμα 2.8 Διάγραμμα αναερόβιας χώνεψης. 31 Σχήμα 3.1 Χάρτης κατανομής θεωριτικού δυναμικού Ν.Λάρισας 35 Σχήμα 3.2 Χάρτης αξιοποιήσιμου δυναμικού Ν.Λάρισας 37 Σχήμα 4.1 Παραστατικό διάγραμμα του τρόπου σχηματισμού των κυλινδρικών δεμάτων. 38 Σχήμα 4.2 Παραστατικό διάγραμμα του τρόπου σχηματισμού των ορθογώνιων δεμάτων. 39 Σχήμα 5.1 Εγκατάσταση παραγωγής μπριγκέτων χωρίς προθέρμανση. 48 Σχήμα 5.2 Εγκατάσταση παραγωγής μπριγκέτων με προθέρμανση 48 Σχήμα 5.3 Σχηματική αναπαράσταση προθερμαντήρα 49 Σχήμα 5.4 Βασική λειτουργία λέβητα. 51 Σχήμα 5.5 Μετακινούμενη σχάρα με τον κύριο αέρα σε δύο βαθμίδες. 52 Σχήμα 5.6Βασικό διάγραμμα σταθμού παραγωγής. 55 Σχήμα 5.7 Εγκατάσταση κατεργασίας νερού. 58 Σχήμα 6.1 Χάρτης Δήμων επαρκειας διαθεσίμου δυναμικού 78 Σχήμα 6.2 Χάρτης του Δήμου Αρμενίου 81 Σχήμα 6.3 Χάρτης τοποθεσίας εγκατάστασης σταθμού τηλεθέρμανσης στο Δ.Αρμενίου 82 ΧΑΡΤΗΣΠ1 Κατανομής καλλιεργούμενης έκτασης βάμβακος 94 ΧΑΡΤΗΣ Π2 Κατανομής θεωρητικού δυναμικού καλλιέργειας βάμβακος 101 ΧΑΡΤΗΣ Π3 Κατανομής διαθέσιμου δυναμικού καλλιέργειας βάμβακος

8 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Ο : ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΠΡΟΛΟΓΟΣ Οι κλιματολογικές αλλαγές είναι ένα από το σημαντικότερα προβλήματα του συγχρόνου κόσμου. Στοιχεία από τις δεκαετίες του 1960 και 1970 έδειχναν ότι οι συγκεντρώσεις CO2 στην ατμόσφαιρα αυξανόνταν σημαντικά, γεγονός που οδήγησε αρχικά τους κλιματολόγους και στη συνέχεια και άλλους επιστήμονες να πιέσουν για δράση. Δυστυχώς, πήρε πολλά χρόνια στη διεθνή κοινότητα για να ανταποκριθεί στο αίτημα αυτό. Το 1988 δημιουργήθηκε από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Μετεωρολογίας και το Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών μια Διακυβερνητική Επιτροπή για την Αλλαγή του Κλίματος. Αυτή η ομάδα παρουσίασε μια πρώτη έκθεση αξιολόγησης το 1990 η οποία απεικόνιζε τις απόψεις 400 επιστημόνων. Σύμφωνα με την αναφορά αυτή το πρόβλημα της αύξησης της θερμοκρασίας ήταν υπαρκτό και όφειλε να αντιμετωπιστεί άμεσα. Τα συμπεράσματα της Διακυβερνητικής Επιτροπής ώθησαν τις κυβερνήσεις να δημιουργήσουν τη Σύμβαση-Πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για τις Κλιματικές Μεταβολές. Η Σύμβαση- Πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για την αλλαγή του κλίματος καθώς και το πρωτόκολλο του Κιότο, που ακολούθησε, αποτελούν το μόνο διεθνές πλαίσιο για την καταπολέμηση των κλιματικών αλλαγών. Το Πρωτόκολλο του Κιότο αποτελεί έναν «οδικό χάρτη», στον οποίο περιλαμβάνονται τα απαραίτητα βήματα για τη μακροπρόθεσμη αντιμετώπιση της αλλαγής του κλίματος που προκαλείται λόγω της αύξησης των ανθρωπογεννών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Σύμφωνα με αυτό, τα κράτη που το έχουν συνυπογράψει δεσμεύονται να ελαττώσουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου την πρώτη περίοδο ανάληψης υποχρεώσεων κατά συγκεκριμένο στόχο σε σχέση με τις εκπομπές του Αυτό επιχειρείται να γίνει με τον πιο οικονομικά αποδοτικό τρόπο, ώστε να μην επιβαρυνθεί η παγκόσμια οικονομία. Το Πρωτόκολλο του Κιότο περιλαμβάνει τρεις ευέλικτους μηχανισμούς: Την εμπορία δικαιωμάτων εκπομπών Την κοινή εφαρμογή - 8 -

9 Το μηχανισμό καθαρής ανάπτυξης Το φαινόμενο του θερμοκηπίου οφείλεται στην ολοένα αυξανόμενη συγκέντρωση του CO2. Η συνεχής αυτή αύξηση μπορεί να ανακοπεί μόνο αν μειωθεί η χρήση των ορυκτών καυσίμων, τα οποία μονοπωλούν την παραγωγή ενέργειας στον αναπτυγμένο κι αναπτυσσόμενο κόσμο, και αυξηθεί η χρήση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει θέσει ως στόχο την αύξηση του ποσοστού χρήσης βιοκαυσίμων στο 12% ως το 2010(Aebiom,2001). Με τον όρο βιομάζα εννοούμε τα προϊόντα ζωικής και φυτικής προέλευσης, τα οποία θεωρούνται φυσικοί αποταμιευτές ενέργειας με τη μορφή των οργανικών ενώσεων. Χρησιμοποιείται συνήθως για να δηλώσει τις εξής κατηγορίες υλικών: Υποπροϊόντα και υπολείμματα φυτικής και ζωικής προέλευσης. Παραπροϊόντα της βιομηχανικής επεξεργασίας των προϊόντων αυτών. Προϊόντα φυσικών δασών και ειδικών φυτειών δασικού ή γεωργικού τύπου με στόχο την παραγωγή ενέργειας (ενεργειακές φυτείες). Αστικά απόβλητα, στερεά (σκουπίδια), υγρά (λύματα) (Τσιλιγκιδης Γ, 1996) Στην παρούσα διατριβή διερευνάται η ανάκτηση ενέργειας από φυτικά υπολείμματα βάμβακος. Κατά πρώτον, γίνεται αναφορά στην βιομάζα και στις ιδιότητες. Στη συνέχεια γίνεται εκτίμηση του δυναμικού των υπολειμμάτων βάμβακος στο Νομό Λάρισας, παρουσιάζονται τρόποι συλλογής και αποθήκευσης των υπολειμμάτων καθώς και η αξιοποίηση τους σε σταθμούς τηλεθέρμανσης. Τέλος εξετάζεται κατά πόσο η παραγωγή ενέργειας από τα υπολείμματα βάμβακος στο Ν. Λάρισας μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την θέρμανση οικισμών του νομού καθώς και το οικονομικό αποτέλεσμα της χρήσης αυτής της μορφής ενέργειας

10 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 2.1 ΝΟΜΟΣ ΛΑΡΙΣΑΣ Ιστορικά Στοιχεία Η Λάρισα είναι πανάρχαια πόλη και κατοικείται σχεδόν χρόνια. Κατά τη μυθολογία κτίστηκε από τους Πελασγούς και έλαβε το όνομά της από τη Λάρισα, μητέρα ή θυγατέρα του Πελασγού. Οι αρχαιολογικές έρευνες μαρτυρούν ότι η περιοχή της Λάρισας κατοικούνταν κατά την Παλαιολιθική περίοδο. Την εξουσία της πόλης μέχρι το τέλος της κυριαρχίας των Μακεδόνων κατείχαν οι Θεσσαλοί Αλευάδες. Την πόλη κατέλαβαν οι Μακεδόνες υπό τον Φίλιππο Β ( π.χ.) και στη συνέχεια οι Ρωμαίοι(197 π.χ.). Μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης περιήλθε στην εξουσία των Τούρκων μέχρι το 1881, οπότε ελευθερώθηκε από τον ελληνικό στρατό. Στη Λάρισα έζησε και πέθανε, περίπου στην ηλικία των ενενήντα χρόνων, ο Πατέρας της Ιατρικής, ο Ιπποκράτης, ο οποίος τάφηκε κάπου μεταξύ Γυρτώνης, Τυρνάβου και Λαρίσης Γεωγραφική Θέση του Ν. Λάρισας Η έκταση του Νομού Λάρισας είναι τ.χλμ. και ο πληθυσμός του ανέρχεται, σύμφωνα με την τελευταία απογραφή, στους κατοίκους. Οι κάτοικοι της πρωτεύουσας του Νομού, της Λάρισας είναι περίπου , ποσοστό δηλ. 2,6% του πληθυσμού της χώρας. Συνορεύει Β. με τους Ν. Πιερίας και Κοζάνης, Δ. με τους Ν. Γρεβενών, Τρικάλων και Καρδίτσας, Ν. με τους Ν. Φθιώτιδας και Μαγνησίας και Α. βρέχεται από το Αιγαίο Πέλαγος (σχήμα 2.1). Η ακτογραμμή του Νομού είναι 34 χλμ., ξεκινώντας από τα σύνορα με το Νομό Πιερίας και φθάνοντας μέχρι το Πήλιο (το μεγαλύτερο τμήμα των ακτών ανήκει στο Δήμο Μελιβοίας). Ο Νομός συνδυάζει με ένα μοναδικό και καταπληκτικό τρόπο την αστική ζωή με την ηρεμία και τη διαφορετικότητα της επαρχίας. Το βουνό (Όλυμπος, Κίσσαβος, Μαυροβούνι) με τη θάλασσα (Αιγαίο) και τις πανέμορφες παραλίες. Ο Νομός διακρίνεται για τον απέραντο κάμπο του, τα δάση με οξιές,

11 βελανιδιές, καστανιές, βελανιδιές, πεύκα, έλατα και πουρνάρια, τους αμυγδαλεώνες του και την ζωντανή του παράδοση. Αποτελεί αφορμή εξορμήσεων αλλά και αφετηρία πιο μακρινών διαδρομών. Συνδέεται με την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη οδικώς και με τρένο. Σχήμα2.1 Χάρτης γεωγραφική θέση του νομού Λάρισας Πολιτική και διοικητική Δομή Ο νομός Λάρισας χωρίζεται διοικητικά σε πέντε διοικητικές επαρχίες: Επαρχία Λάρισας με πρωτεύουσα τη Λάρισα Επαρχία Φαρσάλων με πρωτεύουσα τα Φάρσαλα Επαρχία Ελασσόνας με πρωτεύουσα την Ελασσόνα Επαρχία Αγιάς με πρωτεύουσα την Αγιά Επαρχία Τυρνάβου με πρωτεύουσα τον Τύρναβο

12 Οι σύγχρονοι καποδιστριακοί Δήμοι του Ν.Λάρισας φαίνονται στο σχήμα 2.2 Σχήμα2.2 Χάρτης καποδιστριακών Δήμων Ν.Λάρισας 1 Δήμος Λάρισας, 2 Δήμος Αγιάς, 3 Δήμος Αμπελώνος, 4 Δήμος Αντιχασίων, 5 Δήμος Αρμενίου, 6 Δήμος Γιάννουλης, 7Δήμος Γόννων, 8 Δήμος Ελασσόνας, 9 Δήμος Ενιππέα, 10 Δήμος Ευρυμενών, 11 Δήμος Κάτω Ολύμπου, 12 Δήμος Κιλελέρ, 13 Δήμος Κοιλάδας, 14 Δήμος Κραννώνος,15 Δήμος Λακέρειας, 16 Δήμος Λιβαδίου, 17 Δήμος Μακρυχωρίου, 18 Δήμος Μελίβοιας, 19 Δήμος Ναρθακίου, 20 Δήμος Νέσσωνος, 21 Δήμος Νίκαιας, 22 Δήμος Ολύμπου, 23 Δήμος Πλατυκάμπου, 24 Δήμος Πολυδάμαντα, 25 Δήμος Ποταμιάς, 26 Δήμος Σαρανταπόρου, 27 Δήμος Τυρνάβου, 28 Δήμος Φαρσάλων, 29 Κοινότητα Αμπελακίων, 30 Κοινότητα Βερδικούσσας,31 Κοινότητα Καρυά, 32 Κοινότητα Τσαριτσάνης

13 2.1.4 Κλιματικά στοιχεία του νομού Λάρισας Γενικά το κλίμα του νομού Λάρισας είναι μεσογειακό αλλά παρουσιάζει μεγάλη ποικιλία από περιοχή σε περιοχή του νομού. Στα πεδινά το κλίμα χαρακτηρίζεται ως εύκρατο ενώ οι ορεινοί όγκοι δημιουργούν ηπειρωτικές συνθήκες.. Αναλυτικά μετεωρολογικά στοιχεία δίνονται στο Παράρτημα Καλλιεργούμενες Εκτάσεις Βάμβακος στο Ν. Λάρισας Η βαμβακοκαλλιέργεια αποτελεί στο νομό Λάρισας τη σημαντικότερη καλλιέργεια καθώς καλύπτει την περισσότερη έκταση σε σχέση με τις άλλες καλλιέργειες του Νομού ενώ αποτελεί την κύρια πηγή εισοδήματος για πολλές αγροτικές οικογένειες. Η καλλιέργεια του βάμβακος το 1993 κατείχε στρέμματα στο Νομό (συμμετείχε στρεμματικά στο 21.5% της Πανελλαδικής καλλιέργειας) ενώ το 2006 κατείχε στρέμματα. 2.2 ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΒΙΟΜΑΖΑΣ Τα φυτά μετασχηματίζουν την ηλιακή ενέργεια με μια σειρά διεργασιών. Οι βασικές πρώτες ύλες γι αυτό είναι το νερό κι ο άνθρακας, που είναι άφθονες στη φύση. Η ηλιακή ακτινοβολία υφίσταται μια πολύπλοκη σειρά μετατροπών φτάνοντας τελικά στη γη με μορφή φωτονίων (quanta). Οι θεμελιώδεις αντιδράσεις πραγματοποιούνται στους χλωροπλάστες. οι χρωστικές ύλες απορροφούν τα φωτόνια και στη συνέχεια ενεργοποιούν τη διαδικασία της φωτοσύνθεσης. Αυτή καταλήγει στη μεταφορά ηλεκτρονίων από το νερό, του οποίου τα μόρια διασπώνται, σ ένα ισχυρό αναγωγικό μέσο, τη φερρεδοξίνη, η οποία είναι μια πρωτεΐνη σιδήρου θείου και οι οποία ανάγει το διοξείδιο του άνθρακα σε υδατάνθρακα. Οι αντιδράσεις αυτές συνοδεύονται από έκλυση οξυγόνου, με παράλληλη μείωση της περιεκτικότητας του κυττάρου σε διοξείδιο του άνθρακα (σχήμα 2.3). Η διαφορά της συγκέντρωσης του CO2 μέσα κι έξω από το κύτταρο εξασφαλίζει τη συνεχή απορρόφηση του αερίου αυτού από το περιβάλλον προς το εσωτερικό του κυττάρου

14 Το συνολικό ισοζύγιο της φωτοσύνθεσης εκφράζεται από την αντίδραση: nh2o + nco2 + φως + χλωροφύλλη (CH2O)n + no2 Κατά την πορεία της φωτοσύνθεσης σχηματίζονται πιο πολύπλοκα μόρια, πρωτίδια και λιπίδια, τα οποία μαζί με τους υδατάνθρακες παρέχουν στο φυτό το απαραίτητο υλικό για το σχηματισμό και την ανάπτυξη των διαφόρων οργάνων του και οδηγούν στην παραγωγή της βιομάζας. Στο στάδιο αυτό πρέπει να επικρατούν και οι κατάλληλες εδαφοκλιματικές συνθήκες, ώστε να προμηθεύεται το φυτό τα απαραίτητα για την ανάπτυξή του ανόργανα εδαφικά συστατικά. Παρά το γεγονός ότι ορισμένα φυτά έχουν απόδοση φωτοσύνθεσης 8%-15%, κατά μέσο όρο η απόδοση της φωτοσύνθεσης των φυτών δεν υπερβαίνει το 5%. Η μικρή απόδοση της φωτοσύνθεσης οφείλεται στην ανάκλαση του φωτός από το φύλλωμα, στην μεταφορά ενέργειας στο έδαφος και στη διαπνοή του φυτού(καραταγλης,1995). Μέρος της σχηματισθείσας βιομάζας μπορεί να αξιοποιηθεί σαν πηγή ενέργειας. Διεγερμένο ηλεκτρόνιο σε εξωτερική τροχ ιά Ψηλότερο ενεργειακό επίπεδ ο Μερική απώλεια ενέργειας υπό μορφή θερμότητας Διεγερμένο quantum φωτός Χαμηλότερο ενεργειακό επίπεδο Απώλεια ενέργειας υπό μορφή θερμότητας, φωτός, χημικής ή ηλεκτρικής ενέργειας Κανονική σταθερή κατάσταση ηλεκτρονίου σε εσωτερική τροχιά Πυρήνας ατόμ ου Σχήμα 2.3 Μηχανισμός απεικόνισης της απορρόφησης ενός quantum φωτός από κάποιο μόριο χρωστικής και οι μορφές ενέργειας στις οποίες μετατρέπονται. 2.3 ΤΥΠΟΙ ΒΙΟΜΑΖΑΣ Η βιομάζα μπορεί να καταταχθεί σε διάφορες κατηγορίες ανάλογα με την επιλογή των κριτήριων κατάταξης. Η βιομάζα με βάση την προέλευσή της χωρίζεται σε φυτικής και ζωικής προέλευσης. Η ανάκτηση της ενέργειας από την βιομάζα εξαρτάται από την περιεχόμενη υγρασία. Βιομάζα με υψηλή περιεκτικότητα απαιτεί επεξεργασία με βιολογικές

15 αντιδράσεις όπως π.χ. ζύμωση. Τα ξυλώδη και τα ποώδη φυτά περιέχουν χαμηλά ποσοστά υγρασίας σε σχέση με τα υδρόβια φυτά και τα ζωικά λύματα Αντίθετα βιομάζα με χαμηλό ποσοστό υγρασίας είναι καταλληλότερη και οικονομικά πιο συμφέρουσα για μετατροπή αυτής με βάση τη μέθοδο της αεριοποίησης, της πυρόλυσης και της καύσης. Βέβαια υπάρχουν πολλοί ακόμη παράγοντες οι οποίοι θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη, εκτός της υγρασίας, κατά την επιλογή της μεθόδου επεξεργασίας της βιομάζας. 2.4 ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΒΙΟΜΑΖΑΣ Από τις ιδιότητες της πηγής προέλευσης της βιομάζας εξαρτάται τόσο η επιλογή της μεθόδου μετατροπής της βιομάζας, όσο και το παραγόμενο καύσιμο από αυτή. Οι δυσκολίες και τα προβλήματα τα οποία προκύπτουν κατά την διαδικασία μετατροπής οφείλονται κυρίως στις ιδιότητες αυτές. Οι κύριες ιδιότητες της πρώτης ύλης, οι οποίες παρουσιάζουν ενδιαφέρον κατά την αξιοποίηση της βιομάζας είναι οι εξής: Η περιεχόμενη υγρασία (φυσική και εξωγενής) Η Θερμογόνος δύναμη Η αναλογία άνθρακα και πτητικών ουσιών Η Περιεκτικότητα στάχτης - υπολείμματος Τα περιεχόμενα αλκαλικά μέταλλα Ο λόγος κυτταρίνης / λιγνίνης Για την ανάκτηση ενέργειας της βιομάζας σημαντικό ρόλο έχουν τα πέντε πρώτα χαρακτηριστικά, το πρώτο και το τελευταίο χαρακτηριστικό επιδρούν κυρίως στη διαδικασία αξιοποίησης Περιεχόμενη υγρασία Η περιεχόμενη υγρασία στη βιομάζα συνίσταται από τη: Φυσική υγρασία: Είναι η υγρασία που περιέχεται στη πρώτη ύλη και είναι ανεξάρτητη από τις καιρικές συνθήκες

16 Εξωγενή υγρασία: Είναι το ποσό της υγρασίας που προστίθεται στη φυσική κατά τη διάρκεια της συλλογής της βιομάζας κι εξαρτάται από τις καιρικές συνθήκες που επικρατούν την περίοδο εκείνη. Η περιεχόμενη υγρασία καθορίζει κατά πολύ τη μέθοδο μετατροπής κι ενεργειακής αξιοποίησης της βιομάζας. Σε ποσοστό υγρασίας χαμηλότερο του 50% χρησιμοποιούνται θερμοχημικές διεργασίες για την ανάκτηση ενέργειας, ενώ σε ποσοστό μεγαλύτερο χρησιμοποιούνται οι βιοχημικές διεργασίες (Μαρτζοπουλος,1993) Θερμογόνος δύναμη Η θερμογόνος δύναμη της βιομάζας είναι όρος βάση του οποίου επιχειρείται να αποτιμηθεί η περιεχόμενη ενέργεια της βιομάζας. Η θερμογόνος δύναμη συνήθως εκφράζεται σε μονάδες ενέργειας ανά μονάδα μάζας ή όγκου: MJ/Kg για στερεά υλικά, MJ/m 3 για υγρά κι για αέρια σε κανονικές συνθήκες πίεσης και θερμοκρασίας. Για πρακτικούς λόγους, η θερμογόνος δύναμη απαντάται με δύο μορφές: την ανώτερη θερμογόνο δύναμη HHV (Higher Heating Value) και την ελάχιστη θερμογόνο δύναμη LHV (Lower Heating Value). Η HHV είναι η ενέργεια που απελευθερώνεται από την ελεύθερη καύση της βιομάζας και σε αυτή συμπεριλαμβάνεται και το ποσό θερμότητας του περιεχόμενου στη βιομάζα νερού. Η HHV αντιπροσωπεύει το μέγιστο ενεργειακό δυναμικό που μπορεί να μας δώσει η βιομάζα. Για τον υπολογισμό όμως του πραγματικά διαθέσιμου δυναμικού χρησιμοποιούμε την LHV. Η LHV αντιπροσωπεύει το ελάχιστο δυναμικό που μπορεί να μας δώσει η βιομάζα Αναλογία άνθρακα και πτητικών ουσιών Η περιεχόμενη χημική ενέργεια των καυσίμων είναι αποθηκευμένη σε δύο μορφές. Με αυτή του άνθρακα και με αυτή των πτητικών ουσιών των καυσίμων που αντιπροσωπεύουν την καύσιμη ύλη και την οργανική ύλη. Η βασική ανάλυση των καυσίμων της βιομάζας στηρίζεται στη μέτρηση της περιεχόμενης υγρασίας, της περιεκτικότητας του άνθρακα, της περιεκτικότητας των πτητικών ουσιών, της στάχτης και της ελάχιστης θερμογόνου δύναμης. Η στοιχειακή ανάλυση όμως των καυσίμων αποτελεί και την ολοκληρωμένη ανάλυση αυτών. Κατά

17 την στοιχειακή ανάλυση μετράται η περιεκτικότητα των καυσίμων σε C, N, H, O και S μαζί με την περιεκτικότητα σε στάχτη. Στον πίνακα 2.1 παρουσιάζεται η ολοκληρωμένη ανάλυση για ορισμένες μορφές φυτικής βιομάζας. Πίνακας 2.1 Ολική ανάλυση διάφορων μορφών βιομάζας (κβ%) (McKendry P., 2002) C H O N S Στάχτη Κυπαρίσσι Στάχτη Οξιά Ξύλο Μίσχανθος < Άχυρο Σίτου Άχυρο Κριθαριού Άχυρο Ρυζιού Κάρβουνο Λιγνίτης * - 5 * Ένωση Ν και S Η σημασία της γνώσης της περιεκτικότητας του άνθρακα και των πτητικών ουσιών φαίνεται από το γεγονός ότι αυτή μας δείχνει κατά πόσο εύκολη είναι η ανάφλεξη της βιομάζας και κατά πόσο αυτή είναι σε θέση να οδηγηθεί σε αεριοποίηση ή οξείδωση Περιεκτικότητα στάχτης υπολείμματος Η διάσπαση της βιομάζας, είτε αυτή γίνεται θερμοχημικά, είτε βιοχημικά, παράγει ένα στερεό υπόλειμμα. Όταν αυτό το υπόλειμμα προέρχεται από καύση, παρουσία αέρα, ονομάζεται στάχτη και αποτελεί μία σταθερά μετρήσιμη παράμετρο τόσο των υγρών όσο και των στερεών καυσίμων. Η περιεκτικότητα σε στάχτη της βιομάζας επιδρά στο συνολικό κόστος της ενεργειακής μετατροπής αυτής. Επίσης κατά την διάρκεια μιας βιοχημικής μετατροπής το ποσοστό του στερεού υπολείμματος θα είναι μεγαλύτερο από το ποσοστό της στάχτης που θα σχηματιστεί κατά μετατροπή της ίδιας ουσίας με καύση

18 Στη βιοχημική επεξεργασία το στερεό υπόλειμμα αντιπροσωπεύει και την ποσότητα του περιεχόμενου στη βιομάζα άνθρακα που δε διασπάται. Η ποσότητα του υπολείμματος αυτού είναι πάντα μεγαλύτερη από την περιεκτικότητα της βιομάζας σε στάχτη γιατί ο μη διασπώμενος άνθρακας καίγεται κατά τις θερμοχημικές διεργασίες. Η διαθέσιμη ενέργεια του καυσίμου είναι άμεσα συνδεδεμένη με τη περιεχόμενη στάχτη. Αύξηση της ποσότητας αυτής προκαλεί αναλογική μείωση της διαθέσιμης ενέργειας. Στις θερμοχημικές διεργασίες η περιεχόμενη στάχτη μπορεί να παρουσιάσει σημαντικά λειτουργικά προβλήματα. Ιδίως κατά την καύση επιδρά με τη μορφή σκουριάς αυξάνοντας σημαντικά το λειτουργικό κόστος Περιεχόμενα αλκαλικά μέταλλα Τα αλκαλικά μέταλλα που περιέχονται στη βιομάζα (Νa, K, Mg, P, και Ca) είναι πολύ σημαντικά για οποιαδήποτε θερμοχημική διεργασία. Η αντίδραση των αλκαλικών μετάλλων με το περιεχόμενο στη στάχτη πυρίτιο παράγει ένα κολλώδες υγρό, το οποίο μπορεί να φράξει τους αεραγωγούς του λέβητα και του κλίβανου. Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι αυτό είναι πιθανόν να συμβεί ακόμη κι αν η φυσική περιεκτικότητα του πυριτίου στη βιομάζα είναι χαμηλή. Κατά την συλλογή της βιομάζας ποσότητες χώματος εισέρχονται στο χώρο επεξεργασίας αυτής, με αποτέλεσμα τη σημαντική αύξηση του ποσοστού του πυριτίου. Άμεση συνέπεια των παραπάνω είναι η εμφάνιση σημαντικών λειτουργικών δυσκολιών Αναλογία κυτταρίνης λιγνίνης Η αναλογία κυτταρίνης λιγνίνης είναι σημαντική μόνο στις βιοχημικές διεργασίες μετατροπής της βιομάζας. Παρότι η λιγνίνη αντιπροσωπεύει πρώτη ύλη υψηλού ενεργειακού δυναμικού, με τη σημερινή τεχνολογία βιοχημικής επεξεργασίας δεν μπορεί να μετατραπεί σε βιοκαύσιμο παρά μόνο να χρησιμοποιηθεί με βιοαιθανόλη ως στερεό καύσιμο για την συμπαραγωγή θερμότητας και ηλεκτρισμού

19 2.5 ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΑΠΟ ΒΙΟΜΑΖΑ Τα καύσιμα που παραλαμβάνονται από την επεξεργασία της βιομάζας μπορούν να βρίσκονται σε στερεή, σε υγρή και σε αέρια μορφή. Χρησιμοποιούνται για παραγωγή ηλεκτρικής, μηχανικής και θερμικής ενέργειας, ανάλογα με τις ιδιότητες και την οικονομικότητά τους. Τα καύσιμα που προέρχονται από τη βιομάζα είναι σε θέση να δώσουν λύση σε πολλά περιβαλλοντικά προβλήματα του σύγχρονου κόσμου αφού τα συστήματα παραγωγής αυτών βοηθούν στην ανακύκλωση του άνθρακα Υγρά καύσιμα βιομάζας Αιθανόλη Η αιθανόλη ή αιθυλική αλκοόλη είναι ευρέως γνωστή ως οινόπνευμα. Ο μοριακός της τύπος είναι C 2 H 5 OH. Η αιθανόλη έχει ορισμένα σημαντικά φυσικά χαρακτηριστικά όπως η ιδιότητά της να προκαλεί μέθη και η δυνατότητα της χρησιμοποίησής της για αποστείρωση και απολύμανση. Η φυσική αιθανόλη είναι πτητική κι εύφλεκτη. Εξαιτίας αυτών των ιδιοτήτων, η αιθανόλη χρησιμοποιείται σε πολλούς τομείς της σύγχρονης ζωής όπως στη φαρμακευτική, στην ποτοποιεία, στην βιομηχανία τροφίμων, φαρμάκων, αρωμάτων καθώς επίσης και στη χημική βιομηχανία. Τα τελευταία χρόνια η χρήση της αιθανόλης έχει επεκταθεί και στον τομέα της ενέργειας ως προσθετικό μίγμα της βενζίνης. Αυτό συνέβη γιατί η αιθανόλη αποτελεί ένα «καθαρό» καύσιμο χωρίς αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Στον πίνακα 2.2 δίδονται οι ιδιότητες της αιθανόλης, της βενζίνης, και των μίξεών τους. Η αιθανόλη έχει μικρότερη θερμογόνο δύναμη, αλλά έχει καλύτερη πλήρη καύση γιατί περιέχει στον μοριακό της τύπο οξυγόνο. Σήμερα το μεγαλύτερο πλεονέκτημα της αιθανόλης είναι η σχέση ενέργειας και κόστους αφού η παραγωγή της από ζαχαρούχες καλλιέργειες, ιδίως από το ζαχαροκάλαμο στις τροπικές χώρες, με κυρίαρχη την Βραζιλία είναι συμφέρουσα. Εκτός της καλλιέργειας του ζαχαροκάλαμου, αιθανόλη μπορεί να παραχθεί κι από την επεξεργασία άλλων καλλιεργειών. Τα ζαχαρότευτλα (βασική Ελληνική καλλιέργεια) αποτελούν πολύ καλή πρώτη ύλη για την παραγωγή αιθανόλης. Μάλιστα ο χυμός τους περιέχει 14% - 20% ζάχαρη σε σύγκριση με το χυμό των

20 ζαχαροκάλαμων που περιέχει 11% - 17%. Το ζαχαροκάλαμο και τα ζαχαρότευτλα συμβάλλουν και με το προϊόν της μελάσας στην παραγωγή της αιθανόλης. Η μελάσα είναι ένα παχύρρευστο σιρόπι με περιεκτικότητα σε ολικά ζάχαρα από 47 50%. Πίνακας 2.2 Ιδιότητες βενζίνης, αιθανόλης και των μίξεών τους (CIGR Handbook of agricultural engineering,1999) Μείγμα Αιθανόλης - Βενζίνης Παράμετροι Βενζίνη Αιθανόλ η Αιθανόλη 10% Βενζίνη 90% Αιθανόλη 20% Βενζίνη 80% Μοριακός τύπος C 8 H 18 C 2 H 5 OH - - Μοριακό Βάρος Ειδικό Βάρος (20 ο C) Σύνθεση (% κ.β.) Άνθρακας Υδρογόνο Οξυγόνο Θεωρητική αναλογία καυσίμου αέρα (air kg / fuel kg) Θερμογόνος δύναμη (MJ/kg) Θερμογόνος δύναμη θεωρητικής αναλογίας αέρα καυσίμου (MJ / m 3 mix) (MJ / kg air) Λανθάνουσα θερμότητα εξάτμισης (KJ / kg) Ερευνητικός αριθμός οκτανίων Λειτουργικός αριθμός οκτανίων Σημείο ανάφλεξης ( o C) Σημείο βρασμού ( o C)

21 Αμυλούχες επίσης καλλιέργειες μπορούν μετά από ειδική επεξεργασία να χρησιμοποιηθούν προς παραγωγή αιθυλικής αλκοόλης. Έτσι το σιτάρι, το καλαμπόκι αλλά κι η πατάτα, που αποτελούν σημαντικές γεωργικές καλλιέργειες μπορούν να αξιοποιηθούν και με έναν εναλλακτικό ενεργειακό τρόπο. Μεθανόλη Η μεθανόλη είναι ευρέως γνωστή ως μεθυλική αλκοόλη. Ο μοριακός της τύπος είναι: CH 3 OH. Η κύρια χρήση της μεθυλικής αλκοόλης είναι το ότι αποτελεί βασική πρώτη ύλη στην χημική βιομηχανία. Ενεργειακά η μεθανόλη μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως υποκατάστατο της βενζίνης. Σήμερα υπάρχουν δύο μέθοδοι ενεργειακής αξιοποίησής της. Η μία μέθοδος χρησιμοποιεί την μεθανόλη ως πλήρης υποκατάστατο της βενζίνης, ενώ η άλλη ως προσθετικό με συνέπεια τη δημιουργία μίγματος βενζίνης μεθανόλης (CIGR Handbook of agricultural engineering, 1999) Biodiesel Με τον όρο biodiesel υπονοείτε τα σύνολο των φυτικών ελαίων που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για ενεργειακούς σκοπούς. Σήμερα τα φυτικά έλαια χρησιμοποιούνται κυρίως ως τροφή και ως πρώτη ύλη στη βιομηχανία. Το ακατέργαστο φυτικό έλαιο αποτελεί ένα παχύρρευστο υγρό με υψηλό ιξώδες με αποτέλεσμα να μην ενδείκνυται η απευθείας χρήση του για μηχανές diesel. Ωστόσο γίνεται προσπάθεια για κατασκευή μηχανών που θα λειτουργούν με διυλισμένο φυτικό έλαιο. Τα φυτικά έλαια μπορούν να προέλθουν από πολύ μεγάλο αριθμό φυτών (εκτιμάται ότι ξεπερνούν τις 4000). Η παραγωγή αυτή λαμβάνεται κυρίως από τους σπόρους των φυτών. Στον πίνακα 3.2 παρουσιάζονται οι αποδόσεις ορισμένων φυτών σε σπόρο και η περιεκτικότητα αυτών σε λάδι

22 Πίνακας 2.3 Σπόροι κι απόδοση αυτών σε λάδι (CIGR Handbook of agricultural engineering,1999) Κοινή Ονομασία Επιστημονική Ονομασία Ενδεικτική Απόδοση Περιεκτικότητα Σπόρου (t/ha) Λαδιού στον Σπόρο (%) Αμυγδαλιά Prunus dulcis Κουκιά Vicia faba Ρεβίθια Cicer arietinum Βαμβάκι Gossypium Σουσάμι Sesamun indicum Σόγια Glycine max Ηλίανθος Helianthus annus Καρυδιά Juglans regia Ελαιόκραμβη Brassica napus Αέρια καύσιμα βιομάζας Μεθάνιο Το μεθάνιο CH 4 αποτελεί αέριο προϊόν της αναερόβιας επεξεργασίας της βιομάζας και θεωρείται ως εναλλακτική πηγή ενέργειας. Μεθάνιο παράγεται κυρίως από βιομάζα υψηλής περιεκτικότητας σε υγρασία. Το μεθάνιο αποτελεί το 67-70% του βιοαερίου που προέρχεται από γεωργικά λύματα. Βασικές προϋποθέσεις για την παραγωγή βιοαερίου είναι η καλή ανάδευση και η διατήρηση του μίγματος των γεωργικών λυμάτων μέσα σε αναδευτήρα σε μια optimum θερμοκρασία ο C για να διατηρηθούν οι αναερόβιοι μικροοργανισμοί. Το παραγόμενο βιοαέριο έχει κατ όγκο σύνθεση 67-70% μεθάνιο,20% CO2, υδρογόνο, 3.8% οξυγόνο, 8% άζωτο και ppm H 2 S KAI SO 2. Το μειονέκτημα του μεθανίου είναι η δύσκολη αποθήκευσή του, επειδή η συμπίεση είναι δύσκολη και απαιτεί μεγάλο όγκο αποθήκευσης (Μαρτζόπουλος, 1993) Αέριο Πυρόλυσης Το αέριο πυρόλυσης παράγεται συνήθως κατά την διαδικασία υποβάθμισης του CO 2 κι αποτελείται από CO και H 2. Παράγεται κατά την 3 η φάση της πυρόλυσης όπου

23 κατά την κυρίως εξώθερμη αντίδραση που αρχίζει στους 280 ο C. Με την άνοδο της θερμοκρασίας δημιουργείται ένα σύμπλεγμα μίγματος υγρών που συνοδεύεται και από διάφορα αέρια. Αναλυτικά για την διαδικασία της πυρόλυσης θα γίνει αναφορά στην παράγραφο Στερεά καύσιμα βιομάζας Το ξύλο και το κάρβουνο, ως προϊόν πυρόλυσης της βιομάζας, αποτελούν τα πιο κοινά στερεά καύσιμα βιομάζας. Σήμερα η χρήση τους, κυρίως για θέρμανση, συνεχίζεται σε αρκετές χώρες. Όμως η θερμική ικανότητα των φούρνων ξύλου είναι χαμηλή και η απώλειες ενέργειας κατά την παραγωγή κάρβουνου πολύ υψηλές. Τα αγροτικά υπολείμματα αποτελούν επίσης στερεά καύσιμα βιομάζας και χρησιμοποιούνται για θέρμανση ή παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Σημαντικά υπολείμματα αποτελούν το άχυρο, τα στελέχη και οι φλούδες (τσόφλια) διαφόρων καλλιεργειών. Ομοίως τα δασικά υπολείμματα χρησιμοποιούνται πολύ συχνά για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Τέλος οι ενεργειακές καλλιέργειες αποτελούν την πιο δυναμική πηγή παραγωγής στερεού καυσίμου βιομάζας. Ωστόσο το κόστος μεταφοράς της παραγόμενης αυτής ενέργειας αποτελεί περιοριστικό παράγοντα. Για το λόγο αυτό η παραγόμενη από στερεά καύσιμα ενέργεια, θεωρείται ενέργεια σταθερού σημείου (Μαρτζόπουλος, 1993). 2.6 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΜΕΤΑΤΡΟΠΗΣ ΒΙΟΜΑΖΑΣ Η βιομάζα μπορεί να μετατραπεί σε χρήσιμες ενεργειακές μορφές με έναν σημαντικό αριθμό διαφορετικών διαδικασιών. Οι κυριότεροι παράγοντες, που επηρεάζουν την διαδικασία μετατροπής της είναι: το είδος και η ποσότητα της βιομάζας, η επιθυμητή μορφή ενέργειας, οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις και οι οικονομικές συνθήκες. Βέβαια στις περισσότερες περιπτώσεις η επιθυμητή μορφή ενέργειας σε συνδυασμό με το είδος και την ποσότητα της βιομάζας καθορίζουν τη μέθοδο μετατροπής. Η ενεργειακή μετατροπή της βιομάζας, δίνει τρία κύρια ενεργειακά προϊόντα: θερμική, ηλεκτρική ενέργεια και καύσιμο μεταφοράς. Οι διαδικασίες οι οποίες ακολουθούνται για την παραγωγή του επιθυμητού προϊόντος χωρίζονται σε δύο

24 κύριες μεθόδους μετατροπής: τη θερμοχημική (ξηρή) και τη βιοχημική (υγρή) μέθοδο. Στις θερμοχημικές διεργασίες χρησιμοποιούνται οι εξής τρεις βασικές μέθοδοι (Μαρτζοπουλος,1997): Η καύση. η αεριοποίηση. η πυρόλυση. Στο σχήμα 2.4 φαίνονται οι θερμοχημικές διεργασίες, τα ενδιάμεσα στάδια αυτών καθώς και το τελικό προϊόν. Στις βιοχημικές διεργασίες οι μέθοδοι, οι οποίες χρησιμοποιούνται είναι: Η αλκοολική ζύμωση η αναερόβια χώνεψη. Βιομάζα Θερμοχημικές διεργασίες Καύση Αεριοποίηση Πυρόλυση Υγροποίηση Υδρογονοδιάσπαση Ενδιάμεσες διεργασίες Ζεστά Αέρια Χαμηλής Ενέργειας Αέριο Μέσης Ενέργειας Αέριο Κάρβουνο Υδρογονάνθρακες Τελικό Προϊόν Ατμός Θέρμανση Ηλεκτρισμός Μηχανές Εσωτερικής Καύσης Αέρια Καύσιμα Μεθάνιο Υγρό μίγμα Μεθανόλης Βενζίνης Καύσιμο Έλαιο & Απόσταγμα Σχήμα 2.4 Κύριες θερμοχημικες εργασίες της βιομάζας (Μαρτζόπουλος Γ.,1993) Καύση Σαν καύση ορίζεται η εξώθερμη οξείδωση των χημικών στοιχείων. Οι βασικές αντιδράσεις που περιγράφουν το παραπάνω φαινόμενο είναι:

25 C + O 2 2H 2 + O 2 S + O 2 CO MJ/kg 2H 2 O MJ/kg SO MJ/kg Η τέλεια καύση ονομάζεται η πλήρης καύση του άνθρακα και του υδρογόνου και η παραγωγή CO 2 και Η 2 Ο. Για να εξασφαλιστεί η καύση ολόκληρης της ποσότητας του υπάρχοντος καυσίμου, είναι συνήθως απαραίτητη μία επιπλέον ποσότητα αέρα, η οποία ονομάζεται περίσσεια αέρα. Η ποσότητα αυτή είναι απαραίτητη λόγω της μη τέλειας μίξης καυσίμου αέρα κι εξαρτάται από: Το είδος του καυσίμου. Την ποιότητα του καυσίμου. Τον βαθμό ανάμιξης καυσίμου αέρα. Η καύση της βιομάζας παρουσία αέρα είναι ο πιο διαδεδομένος τρόπος επεξεργασίας αυτής. Τα προϊόντα τα οποία λαμβάνονται είναι θερμική, μηχανική ή ηλεκτρική ενέργεια. Για την παραλαβή αυτών των μορφών ενέργειας χρησιμοποιούνται χώροι καύσης, λέβητες, γεννήτριες ατμού, κ.α. Κατά την καύση η κυκλοφορία μέσα στον χώρο καύσης πραγματοποιείται με δύο τρόπους: Με φυσική κυκλοφορία. Με εξαναγκασμένη κυκλοφορία. Η φυσική κυκλοφορία χρησιμοποιείται συνήθως σε μικρούς καυστήρες, φούρνους και κλιβάνους χωρίς να προσφέρει τη δυνατότητα ελέγχου αφ ενός κι αφ ετέρου η δημιουργουμένη μίξη καυσίμου αέρα δεν είναι πολύ αποδοτική. Αυτό έχει ως συνέπεια την αύξηση της απαιτούμενης ποσότητας αέρα, αυξάνοντας με τον τρόπο αυτόν και τις απώλειες. Κατά την εξαναγκασμένη κυκλοφορία κάποια διάταξη ανεμιστήρα φροντίζει για την παροχή αέρα μέσα σε καυστήρες, χώρους καύσης και κλιβάνους. Ο τρόπος αυτός προσφέρει καλύτερη ανάμιξη καυσίμου αέρα, λόγω της πτώσης πίεσης του αέρα, δημιουργώντας με αυτόν τον τρόπο μεγαλύτερο στροβιλισμό και τελικά καλύτερη μίξη. Η ποσότητα του αέρα είναι δυνατόν να ελεγχθεί χειροκίνητα ή αυτόματα μέσω μιας διάταξης αυξομείωσης της ροής (damper), σε συνδυασμό ή όχι με έλεγχο της παροχής καυσίμου, επηρεάζοντας έτσι άμεσα το καιγόμενο μίγμα κι ελέγχοντας άμεσα την πορεία και την ποιότητα της καύσης (σχήμα 5)

26 Η καύση της βιομάζας παράγει θερμότητα,η θερμοκρασία της οποίας κυμαίνεται μεταξύ ο C (McKendry P.,2002). Είναι δυνατό να καεί οποιαδήποτε μορφή βιομάζας, καταλληλότερη όμως είναι αυτή που περιέχει αρχική υγρασία μέχρι 50% (Μαρτζόπουλος Γ.,1993)ή έχει προηγηθεί ξήρανση της βιομάζας. Με την καύση της βιομάζας συνήθως επιχειρείται η θέρμανση χώρων. Για βιομηχανική αξιοποίηση απαιτείται παραγωγή ενέργειας της ισχύος των MW. Δυστυχώς η ανάκτηση της ενεργείας από βιομάζα κυμαίνεται σε ποσοστό 20-40% (Demirbas A.,2001). Για την αύξηση της απόδοσης αυτής επιτυγχάνεται σε μεγάλα συστήματα παραγωγής ενέργειας, άνω των 100 MW. Αύξηση της απόδοσης μπορεί επίσης να επιτευχθεί με την ταυτόχρονη καύση της βιομάζας με κάρβουνο. Οι μεγάλοι σταθμοί καύσης της βιομάζας μπορούν να έχουν συγκριτικά πλεονεκτήματα, σε σχέση με αυτούς των ορυκτών καυσίμων. Βέβαια το κόστος παραγωγής ενέργειας κυμαίνεται σε υψηλά επίπεδα κι είναι άμεσα εξαρτώμενο από την περιεχόμενη υγρασία. Σχήμα 2.5 Σχηματική απεικόνιση λέβητα με τεχνητό ελκυσμό Πυρόλυση Η πυρόλυση είναι μια φυσικοχημική μέθοδος αποσύνθεσης της οργανικής ύλης, που επιτυγχάνεται με θέρμανση απουσία αέρος. Με τη διαδικασία της πυρόλυσης είναι

27 δυνατή η παραγωγή αερίων και στερεών προϊόντων υψηλής θερμαντικής αξίας καθώς επίσης και υγρών κατάλληλων να αντικαταστήσουν προϊόντα που βασίζονται στο πετρέλαιο (σχήμα2.6 ). Κάρβουνο Απόδοση μέχρι 35% Πυρόλυση Βιοέλαιο Απόδοση μέχρι 80% Αέρια Καύσιμα Απόδοση μέχρι 80% Σχήμα 2.6 Ενεργειακά προϊόντα πυρόλυσης. Από τα παραγόμενα προϊόντα της πυρόλυσης υψηλότερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το βιοέλαιο. Το κάρβουνο που παράγεται συνήθως πωλείται ή χρησιμοποιείται καλύπτοντας ορισμένες θερμικές ανάγκες της διαδικασίας. Το παραγόμενο αέριο είναι μέτριας θερμαντικής ισχύος και η χρήση του επικεντρώνεται στην παροχή θερμότητας κατά την μετατροπή της βιομάζας. Εναλλακτικά το αέριο μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην ξήρανση τροφίμων, αφου τα περισσότερα απαιτούν ήπια ξήρανση. Το παραγόμενο βιοέλαιο είναι ένα ομογενοποιημένο μίγμα οργανικών συνθετικών και νερού. Οι βασικές ιδιότητες του καυσίμου αυτού φαίνονται στον πίνακα 2.4. Πίνακας 2.4 Ιδιότητες βιοελαίου, diesel (Νικολάου Α. κ α,2003) Βιοέλαιο Diesel Πυκνότητα (Kg/m 3 στους 15 ο C) Σύνθεση: %C %H %O %S Στάχτη (% κ.β.) 0.13 <0.01 Θειικά (% κ.β.) Νερό (% κ.β.) LHV (MJ/kg) Οξύτητα (ph)

28 Η πυρόλυση μπορεί να γίνει σε χαμηλή σχετικά θερμοκρασία (κάτω από 600 ο C ή και σε πολύ υψηλή ( o C). Η πυρόλυση σε θερμοκρασία μέχρι 600 ο C θεωρείται σήμερα σαν πιο κατάλληλη για την επεξεργασία γεωργικών λυμάτων με σκοπό την εξοικονόμηση ενέργειας. Κατά την πυρόλυση διακρίνονται τέσσερις βασικές φάσεις απόσταξης (Μαρτζόπουλος Γ,1993): 1 η φάση ( ο C): Αποξήρανση πρώτης ύλης. Η αποξήρανση μπορεί να γίνει μέσα στον αποστακτήρα ή σε ξηραντήριο τοποθετημένο σε σειρά στην εγκατάσταση. 2 η φάση ( ο C): Σχηματισμός του πρώτου αποστάγματος που περιέχει λίγο οξικό οξύ και μεθανόλη. 3 η φάση ( ο C): Η κυρίως εξωθερμική αντίδραση αρχίζει στους 280 ο C με την απελευθέρωση ορισμένων αερίων. Με την άνοδο της θερμοκρασίας δημιουργείται ένα σύμπλεγμα μίγματος υγρών που συνοδεύεται από διάφορα αέρια. 4 η φάση ( ο C): Στους 350 ο C τελειώνει η φάση των κυριοτέρων χημικών αντιδράσεων και απαιτείται μεγαλύτερο ποσό θερμότητας για την εξαγωγή των υπόλοιπων πτητικών ενώσεων από τους ξυλάνθρακες που παραμένουν στον πυθμένα του αποστακτήρα. Ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα που παρουσιάζονται κατά την πυρόλυση είναι η χαμηλή θερμική σταθερότητα και η υψηλή ικανότητα διάβρωσης του παραγόμενου βιοελαίου. Για την αντιμετώπιση του προβλήματος αυτού έχουν αναπτυχθεί τεχνικές μείωσης του περιεχόμενου στο βιοέλαιο οξυγόνου κι απομάκρυνσης από αυτό των αλκαλικών ουσιών. Η πιο διαδεδομένη τεχνική βελτίωσης του βιοελαίου είναι η καταλυτική πυρόλυση της βιομάζας Αεριοποίηση Η αεριοποίηση είναι μία θερμική διεργασία μετατροπής της βιομάζας σε αέριο καύσιμο. Κατά την αεριοποίηση λαμβάνει χώρα καύση της βιομάζας σε δύο στάδια. Στο πρώτο πραγματοποιείται καύση απουσία οξυγόνου (πυρόλυση), ενώ στο δεύτερο έχουμε καύση παρουσία οξυγόνου. Το παραγόμενο αέριο είναι σε θέση να χρησιμοποιηθεί σε κινητήρες Diesel και Otto καθώς και σε στρόβιλο για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά κι ως πρώτη ύλη για την παραγωγή υγρών καυσίμων (π.χ. αιθανόλη)

29 Η απόδοση της αεριοποίησης επηρεάζεται πολύ από τα χαρακτηριστικά της βιομάζας. Η περιεχόμενη σε αυτή υγρασία δεν πρέπει να υπερβαίνει το ποσοστό του 30%, γιατί τότε δεν ολοκληρώνεται η διάσπαση των υδρογονανθράκων στο στάδιο της πυρόλυσης με άμεση συνέπεια την μείωση της θερμογόνου δύναμης του παραγόμενου αερίου. Η περιεκτικότητα επίσης της στάχτης δημιουργεί προβλήματα. Υψηλή περιεκτικότητα μπορεί να καταστήσει τη διαδικασία αδύνατη. Εκτός αυτών το μέγεθος της εισερχόμενης στον αεριοποιητή βιομάζας είναι σημαντικό. Το μέγεθος αυτής πρέπει να κυμαίνεται μεταξύ 10 20% της διαμέτρου της εστίας καύσης. Τα συστήματα αεριοποίησης διακρίνονται σε δύο βασικούς τύπους (σχήμα 2.7). Σε αυτά που έχουν διάταξη σταθερής κλίνης και στα διάταξης ρευστοποιημένης κλίνης. Στην πρώτη κατηγορία η λειτουργική θερμοκρασία κυμαίνεται γύρω των 1000 ο C. Με βάση την κατεύθυνση της ροής του αερίου διακρίνονται οι αεριοποιητές της κατηγορίας αυτής σε δύο βασικούς τύπους. Στον πρώτο τύπο (Downdraft) η ροή του αερίου είναι από πάνω προς τα κάτω, ενώ στον δεύτερο (Updraft) ακριβώς αντίθετη. Στη δεύτερη κατηγορία αεριοποιητών διακρίνεται η Κοχλάζουσα κλίνη η Κυκλοφορούσα κλίνη (Bridgwater A.et al,2002). Αεριοποιητές σταθερής κλίνης Downdraft Updraft αεριοποιητής αεριοποιητής Αεριοποιητές ρευστοποιημένης κλίνης Κοχλάζων κλίνη Κυκλοφορούσα κλίνη Σχήμα 2.7 Βασικοί τύποι συστημάτων αεριοποίησης (Bridgwater A.et al,2002) Τα χαρακτηριστικά του παραγόμενου αερίου διαφέρουν ανάλογα με τον αεριοποιητή που έχει χρησιμοποιηθεί. Στον πίνακα 5 φαίνονται οι ιδιότητες του αερίου για κάθε αεριοποιητή

30 Πίνακας 2.5 Χαρακτηριστικά του παραγόμενου από αεριοποίηση αερίου (Bridgwater A.et al,2002) Σύνθεση Αερίου % κ.ο. ξ.ο. HHV Ποιότητα αερίου H 2 CO CO 2 CH 4 N 2 MJ/Nm 3 Πίσσα Σκόνη Downdraft κλίνη Καλή Καθαρό Updraft κλίνη Φτωχό Καλή Ρευστοποιημένη κλίνη Καθαρό Φτωχό Λοιπές θερμοχημικές διεργασίες μετατροπής της βιομάζας Στις θερμοχημικές διεργασίες περιλαμβάνεται η υγροποίηση και η υδρογονοδιάσπαση. Οι δύο αυτές μέθοδοι λαμβάνουν χώρα σε χαμηλή θερμοκρασία και υψηλή πίεση. Η εφαρμογή τους όμως είναι ακόμη σε πιλοτικό στάδιο αφού οι διεργασίες ενεργειακής μετατροπής της βιομάζας είναι πολύ περίπλοκες και το κόστος τους πολύ υψηλό Αλκοολική ζύμωση Η αλκοολική ζύμωση είναι μια βιολογική μέθοδος μετατροπής της βιομάζας σε αιθανόλη. Σχεδόν όλα τα φυτικά υλικά περιέχουν απλά σάκχαρα ή πιο σύνθετες σακχαρικές ενώσεις. Οι ενώσεις αυτές μετατρέπονται σε αιθανόλη παρουσία μικροοργανισμών (ζύμες), οι οποίοι είναι απλοί μονοκύτταροι μύκητες και συγκεκριμένα του γένους των Σακχαρομυκητών. Η διαδικασία μετατροπής είναι αρκετά πολύπλοκη αλλά μπορεί να εκφραστεί περιληπτικά με την αντίδραση: ζαχαρομυκητες C 6 H 12 O 6 2C 2 H 5 OH + 2CO 2 (γλυκόζη) (αιθανόλη) Η ζύμωση εξαρτάται από πολλούς παράγοντες οι σημαντικότεροι των οποίων είναι το ph του υλικού και η θερμοκρασία. Το άριστο ph για την δραστηριότητα των

31 μικροοργανισμών είναι μεταξύ 3 και 5, ενώ η ιδανική θερμοκρασία κυμαίνεται μεταξύ ο C. Ως πρώτη ύλη συνήθως χρησιμοποιούνται ζαχαρούχες καλλιέργειες όπως το ζαχαροκάλαμο και τα ζαχαρότευτλα, ενώ συχνή είναι η χρήση αμυλούχων προϊόντων, όπως η πατάτα και το καλαμπόκι. Βιομάζα Ζύγισμα Μεταφορά Πολτός Άλεσμα Βιοαέριο Αναερόβια ζύμωση Χωνευτήρι Γεννήτρια Διαχωρισμός Στερεά Ηλεκτισμός Υγρά Άρδευση Νερό Αποχετευτικό δίκτυο Αερόβια Επεξεργασία Ανοργαν.στοιχεια για λιπανση Σχήμα 2.8 Διάγραμμα αναερόβιας χώνεψης (Μαρτζόπουλος Γ,1993)

32 2.6.7 Αναερόβια επεξεργασία Η αναερόβια επεξεργασία είναι μια βιοχημική διεργασία ενεργειακής μετατροπής της βιομάζας, απουσία οξυγόνου, σε αέριο καύσιμο, το οποίο είναι γνωστό ως βιοαέριο. Το βιοαέριο είναι ένα μίγμα μεθανίου και διοξειδίου του άνθρακα, η κάυση του οποίου μπορεί να δώσει θερμική και ηλεκτρική ενέργεια. Η διαδικασία η οποία ακολουθείται για την παραγωγή του αναπαρίσταται στο σχήμα 2.8. Σαν πρώτη ύλη για την παραγωγή του βιοαερίου μπορούν να χρησιμοποιηθούν κτηνοτροφικά, φυτικά και αστικά λύματα, με την προϋπόθεση ότι αυτά βρίσκονται σε ανάμιξη με νερό και σε αναλογία μέχρι 30% σε ξηρή ουσία. Η πιο κοινή εμπορική εφαρμογή παραγωγής βιοαερίου είναι η αναερόβια επεξεργασία των κτηνοτροφικών λυμάτων. Στον πίνακα 6 φαίνονται οι ενδεικτικές αποδόσεις σε βιοαέριο από ζωικά λύματα διαφορετικής προέλευσης. Πίνακας 2.6 Εκτίμηση απόδοσης βιοαερίου ζωικών λυμάτων. Πηγή Βοοειδή χλγ. Χοίροι χλγ. Κότες χλγ. Άλογα Οργανική ουσία (χλγ/ημέρα) Παραγόμενο βιοαέριο (Νm 3 ανά χλγ. οργανικών ουσιών σε χρόνο ζύμωσης 20 ημέρες)

33 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Ο : ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΥΠΟΛEIMΜΑΤΩΝ ΒΑΜΒΑΚΟΣ Ν.ΛΑΡΙΣΑΣ 3.1 ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΑ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΙΜΑ ΥΠΟΛΕΙΜΜΑΤΑ ΒΑΜΒΑΚΟΣ Είναι φανερό ότι, η καλλιέργεια του βάμβακος στο νομό Λάρισας έχει πρωτεύοντα ρόλο όσο αναφορά την έκταση αλλά και το αγροτικό εισόδημα. Για αυτό το λόγο έχει ενδιαφέρον η ενεργειακή αξιοποίηση των υπολειμμάτων της καλλιέργειας. Τα υπολείμματα της καλλιέργειας είναι τα στελέχη. Τα μεγέθη εκείνα βάση των οποίων μπορούμε να εκτιμήσουμε τόσο το θεωρητικό όσο και το διαθέσιμο δυναμικό των υπολειμμάτων είναι ο δείκτης κύριου προϊόντος προς υπόλειμμα, η περιεκτικότητα σε υγρασία %, ο βαθμός διαθεσιμότητας % του υπολείμματος, η ανώτερη θερμογόνος δύναμη (MJ/kg ξ.ο) και η κατώτερη θερμογόνος δύναμη (MJ/kg) των υπολειμμάτων (Νικολάου Α κα,2003; CIGR Handbook of agricultural engineering,1999; Sokhansanj S.,2002). Για τα βαμβακοστελέχη ο δείκτης καρπού προς υπόλειμμα είναι 0.50, η περιεκτικότητα σε υγρασία είναι 45%, ο βαθμός διαθεσιμότητας είναι 60%, η ανώτερη θερμογόνος δύναμη είναι 18.2 MJ/kg ξ.ο και η κατώτερη θερμογόνος δύναμη είναι 17.1 MJ/kg ξ.ο. Απαραίτητο στοιχείο για την εξαγωγή συμπερασμάτων είναι επίσης η στρεμματική απόδοση των καλλιεργειών. Από στοιχεία που προέρχονται από τη Διεύθυνση Αγροτικής ανάπτυξης του νομού Λάρισας η παραγωγή βάμβακος στο νομού είναι 350 kg/στρ. 3.2 ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΥΠΟΛΕΙΜΜΑΤΩΝ ΒΑΜΒΑΚΟΣ Με τον όρο δυναμικό αναφερόμαστε σε δύο βασικά μεγέθη: το θεωρητικό και το διαθέσιμο δυναμικό. Θεωρητικό δυναμικό ορίζουμε τη συνολική ετήσια παραγωγή των υπολειμμάτων. Το δυναμικό αυτό αντιπροσωπεύει τη συνολική ποσότητα των γεωργικών υπολειμμάτων που παράγονται σε μια περιοχή και μπορεί να αξιοποιηθεί για ενεργειακούς σκοπούς. Το θεωρητικό δυναμικό υπολογίζεται συναρτήσει της καλλιεργούμενης έκτασης και της απόδοσης σε υπόλειμμα της καλλιέργειας (CIGR Handbook of agricultural engineering,1999)

34 Επομένως ισούται με: W B AY B B (3.1) 100 n = και = 100 n n n th n n n Όπου: Α n : Καλλιεργήσιμη έκταση για κάθε καλλιέργεια n (εκτάρια)(ha) B n : Θεωρητικό δυναμικό βιομάζας κάθε καλλιέργειας (t) B th : Συνολικό θεωρητικό δυναμικό βιομάζας (t) W n : Περιεχόμενη υγρασία υπολείμματος καλλιέργειας n (% περιεκτικότητα κ.β.) Y n : Απόδοση υπολείμματος καλλιέργειας n (t/ha) Με βάση την παραπάνω σχέση 3.1 και τα δεδομένα Π1 του Παραρτήματος, το θεωρητικό δυναμικό των υπολειμμάτων βάμβακος του νομού Λάρισας είναι t ξ.ο

35 Στον χάρτη που ακολουθεί παρουσιάζεται η κατανομή του θεωρητικού δυναμικού των υπολειμμάτων της καλλιέργειας βάμβακος ανά καποδιστριακό Δήμο του Ν. Λάρισας GJ GJ GJ GJ 40000GJ Σχήμα 3.1 Χάρτης κατανομής θεωρητικού δυναμικού των υπολειμμάτων της καλλιέργειας βάμβακος του Ν. Λάρισας

36 Το θεωρητικό δυναμικό των γεωργικών υπολειμμάτων δεν είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί εξολοκλήρου για παραγωγή ενέργειας. Περιοριστικοί παράγοντες αποτελούν οι διάφορες εναλλακτικές χρήσεις των υπολειμμάτων καθώς επίσης και η αποδοτικότητα των μηχανών συλλογής αυτών. Η διαθεσιμότητα των βαμβακοστελεχών κυμαίνεται στο 60%, παρόλο που δεν παρουσιάζουν εναλλακτικές λύσεις, καθώς η συλλογή και ο χειρισμός τους παρουσιάζουν δυσκολίες και δεν είναι διαδεδομένες (Παπαμιχαήλ Ι κ α.2003). Ως διαθέσιμο δυναμικό ορίζεται η ενέργεια που περιέχεται στη βιομάζα και μπορεί τεχνικά και οικονομικά να συγκομισθεί και να χρησιμοποιηθεί για ενεργειακούς σκοπούς. Το διαθέσιμο δυναμικό των αγροτικών υπολειμμάτων υπολογίζεται συναρτήσει του θεωρητικού δυναμικού αυτών, της ελάχιστης θερμογόνου δύναμής τους καθώς και του βαθμού διαθεσιμότητάς τους (CIGR Handbook of agricultural engineering,1999). Επομένως ισούται με: B B alhv = (3.2) av n n n n Όπου: B av : Διαθέσιμο δυναμικό βιομάζας (MJ) B n : Θεωρητικό δυναμικό βιομάζας κάθε καλλιέργειας (Kg) α n : Βαθμός διαθεσιμότητας υπολείμματος καλλιέργειας n (%) LHV n : Ελάχιστη θερμογόνος δύναμη υπολείμματος καλλιέργειας n (MJ/Kg ξ.ο.) Με βάση την σχέση 3.2 και τα δεδομένα του Π2 του Παραρτήματος το διαθέσιμο δυναμικό των υπολειμμάτων βάμβακος του Ν.Λάρισας είναι GJ

37 Στον χάρτη που ακολουθεί παρουσιάζεται η κατανομή του διαθέσιμου δυναμικού των υπολειμμάτων της καλλιέργειας βάμβακος του Ν. Λάρισας GJ GJ GJ GJ GJ GJ GJ < GJ Σχήμα 3.2 Χάρτης αξιοποιήσιμου δυναμικού των υπολειμμάτων της καλλιέργειας βάμβακος Ν. Λάρισας

38 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Ο :ΣΥΛΛΟΓΗ, ΜΕΤΑΦΟΡΑ, ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΥΠΟΛΕΙΜΜΑΤΩΝ 4.1 ΣΥΛΛΟΓΗ ΥΠΟΛΕΙΜΜΑΤΩΝ Η συλλογή των υπολειμμάτων μπορεί να γίνει είτε σε κυλινδρικές είτε σε ορθογώνιες μπάλες. Στις κυλινδρικές μπάλες το υπόλειμμα παραλαμβάνεται σαν ένα στρώμα, ενώ στις ορθογώνιες το υπόλειμμα συμπιέζεται σε ένα χώρο ορισμένης διατομής. Ο τρόπος σχηματισμού των δεμάτων φαίνεται στα σχήματα 4.1 και 4.2. Οι κυλινδρικές μπάλες καταλαμβάνουν περισσότερο χώρο κατά την αποθήκευσή τους και παρουσιάζουν μεγαλύτερη δυσκολία κατά τη μεταφορά τους. Το κόστος όμως για τον σχηματισμό των κυλινδρικών δεμάτων είναι χαρακτηριστικά μικρότερο απ ότι για τα ορθογώνια δέματα. 1: κύλινδρος τροφοδοτήσεως, 2: κύλινδρος πιέσεως, 3 και 4: κύλινδροι οδηγοί, B και C: κύλινδροι μετακινούμενοι, ανάλογα με τη διάμετρο και την πυκνότητα των δεμάτων, Α και D: κύλινδροι που απομακρύνονται μετά την έξοδο του δέματος. Σχήμα 4.1 Παραστατικό διάγραμμα του τρόπου σχηματισμού των κυλινδρικών δεμάτων. Οι κυριότεροι παράγοντες, που επηρεάζουν την επιτυχία της εργασίας της δεματοποίησης είναι οι εξής: Η ομοιομορφία των γραμμικών σωρών

39 Το μέγεθος των γραμμικών σωρών. Η ομοιομορφία της περιεχόμενης στο υπόλειμμα υγρασίας. 1: μηχανισμός παραλαβής υπολείμματος, 2: κοχλίας μεταφοράς, 3: χώρος μεταφοράς, 4: μηχανισμός τροφοδοσίας, 5: χώρος δεματοποιήσεως. Σχήμα 4.2 Παραστατικό διάγραμμα του τρόπου σχηματισμού των ορθογώνιων δεμάτων Συλλογή στελεχών βαμβακιού Η καλλιέργεια του βαμβακιού στη χώρα μας έχει «βαθιές ρίζες», αφού υπάρχει αναφορά και σε αρχαία κείμενα. Η εξέλιξη της βαμβακοκαλλιέργειας στην Ελλάδα είναι εντυπωσιακή. Η βαμβακοκαλλιέργεια αποτελεί σήμερα μία από τις πιο δυναμικές καλλιέργειες της Ελληνικής γεωργίας, με μεγάλη σημασία για την αγροτική και εθνική οικονομία. Εξασφαλίζει βασική απασχόληση και ικανοποιητικό γεωργικό εισόδημα σε αγροτικές οικογένειες (Σφήκας Α.,1995). Τα προϊόντα της βαμβακοκαλλιέργειας, τα οποία είναι εκμεταλλεύσιμα σήμερα είναι οι ίνες και ο βαμβακόσπορος. Τα στελέχη του βαμβακιού δεν αξιοποιούνται και συνήθως ενσωματώνονται στο χωράφι με το πέρας της καλλιεργητικής περιόδου. Παρά το γεγονός της μη αξιοποίησης των στελεχών στην Ελλάδα, η συλλογή και η ενεργειακή αξιοποίηση αυτών αποτελεί πλέον συνήθη πρακτική σε χώρες του εξωτερικού

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΑΠΕ. Βισκαδούρος Γ. Ι. Φραγκιαδάκης Φ. Μαυροματάκης

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΑΠΕ. Βισκαδούρος Γ. Ι. Φραγκιαδάκης Φ. Μαυροματάκης ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΑΠΕ Βισκαδούρος Γ. Ι. Φραγκιαδάκης Φ. Μαυροματάκης ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο όρος βιομάζα μπορεί να δηλώσει : α) Τα υλικά ή τα υποπροϊόντα και κατάλοιπα της φυσικής, ζωικής δασικής και αλιευτικής παραγωγής

Διαβάστε περισσότερα

Ενεργειακή Αξιοποίηση Βιομάζας. Δρ Θρασύβουλος Μανιός Αναπληρωτής Καθηγητής ΤΕΙ Κρήτης ΣΕΠ στην ΠΣΕ50

Ενεργειακή Αξιοποίηση Βιομάζας. Δρ Θρασύβουλος Μανιός Αναπληρωτής Καθηγητής ΤΕΙ Κρήτης ΣΕΠ στην ΠΣΕ50 Ενεργειακή Αξιοποίηση Βιομάζας Δρ Θρασύβουλος Μανιός Αναπληρωτής Καθηγητής ΤΕΙ Κρήτης ΣΕΠ στην ΠΣΕ50 Τι ορίζουμε ως «βιομάζα» Ως βιομάζα ορίζεται η ύλη που έχει βιολογική (οργανική) προέλευση. Πρακτικά,

Διαβάστε περισσότερα

Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (Α.Π.Ε.)

Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (Α.Π.Ε.) ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Πειραιά Τεχνολογικού Τομέα Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (Α.Π.Ε.) Ενότητα 6: Βιομάζα Σπύρος Τσιώλης Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών ΤΕ Άδειες Χρήσης Το παρόν

Διαβάστε περισσότερα

Παρουσίαση από Νικόλαο Σαμαρά.

Παρουσίαση από Νικόλαο Σαμαρά. Παρουσίαση από Νικόλαο Σαμαρά. από το 1957 με γνώση και μεράκι Βασικές Αγορές Βιομηχανία Οικίες Βιομάζα Με τον όρο βιομάζα ονομάζουμε οποιοδήποτε υλικό παράγεται από ζωντανούς οργανισμούς (όπως είναι το

Διαβάστε περισσότερα

Οργανικά απόβλητα στην Κρήτη

Οργανικά απόβλητα στην Κρήτη Οργανικά απόβλητα στην Κρήτη Τα κύρια οργανικά απόβλητα που παράγονται στην ευρύτερη περιοχή της Κρήτης είναι: Απόβλητα από τη λειτουργία σφαγείων Απόβλητα από τη λειτουργία ελαιουργείων Απόβλητα από τη

Διαβάστε περισσότερα

Η ΧΡΗΣΗ ΒΙΟΜΑΖΑΣ ΓΙΑ ΘΕΡΜΑΝΣΗ ΚΤΙΡΙΩΝ

Η ΧΡΗΣΗ ΒΙΟΜΑΖΑΣ ΓΙΑ ΘΕΡΜΑΝΣΗ ΚΤΙΡΙΩΝ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥ ΩΝ ΕΛΕΓΧΟΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Η ΧΡΗΣΗ ΒΙΟΜΑΖΑΣ ΓΙΑ ΘΕΡΜΑΝΣΗ ΚΤΙΡΙΩΝ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΓΙΑΝΝΙΟΥ ΑΝΝΑ ΧΑΝΙΑ, ΙΟΥΝΙΟΣ 2004 ΓΕΝΙΚΑ ΠΕΡΙ

Διαβάστε περισσότερα

IV, ΣΥΝΘΕΣΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΏΝ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΩΝ

IV, ΣΥΝΘΕΣΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΏΝ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΩΝ ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΊΟ ΣΧΟΛΗ ΧΗΜΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΜΕΑΣ IV, ΣΥΝΘΕΣΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΏΝ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΜΑΚΡΗΣ Β., ΚΕΚΟΣ Δ., ΧΡΙΣΤΑΚΟΠΟΥΛΟΣ Π. Καύσιμη στερεά, υγρή ή αέρια

Διαβάστε περισσότερα

Μικρές Μονάδες Αεριοποίησης σε Επίπεδο Παραγωγού και Κοινότητας

Μικρές Μονάδες Αεριοποίησης σε Επίπεδο Παραγωγού και Κοινότητας Μικρές Μονάδες Αεριοποίησης σε Επίπεδο Παραγωγού και Κοινότητας από το Σπύρο ΚΥΡΙΤΣΗ Προσκεκλημένο Ομιλητή Ημερίδα «Αεριοποίησης Βιομάζας για την Αποκεντρωμένη Συμπαραγωγή Θερμότητας και Ηλεκτρισμού» Αμύνταιο

Διαβάστε περισσότερα

Συνδυασµός Θερµοχηµικής και Βιοχηµικής

Συνδυασµός Θερµοχηµικής και Βιοχηµικής Εθνικό Κέντρο Έρευνας & Τεχνολογικής Ανάπτυξης Ινστιτούτο Τεχνολογίας & Εφαρµογών Στερεών Καυσίµων (ΕΚΕΤΑ / ΙΤΕΣΚ) Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Εργαστήριο Ατµοπαραγωγών & Θερµικών Εγκαταστάσεων (ΕΜΠ / ΕΑ&ΘΕ

Διαβάστε περισσότερα

Διπλ. Μηχανικός Βασιλειάδης Μιχαήλ ΑΟΥΤΕΒ ΜΗΧΑΝΙΚΗ Α.Ε. 04 Φεβρουαρίου 2011 Hotel King George II Palace Πλατεία Συντάγματος Αθήνα

Διπλ. Μηχανικός Βασιλειάδης Μιχαήλ ΑΟΥΤΕΒ ΜΗΧΑΝΙΚΗ Α.Ε. 04 Φεβρουαρίου 2011 Hotel King George II Palace Πλατεία Συντάγματος Αθήνα Διπλ. Μηχανικός Βασιλειάδης Μιχαήλ ΑΟΥΤΕΒ ΜΗΧΑΝΙΚΗ Α.Ε. 04 Φεβρουαρίου 2011 Hotel King George II Palace Πλατεία Συντάγματος Αθήνα Είδη πρώτων υλών Αγροτικού τομέα Κτηνοτροφικού τομέα Αστικά απόβλητα Αγροτικός

Διαβάστε περισσότερα

ΦΟΙΤΗΤΗΣ: ΔΗΜΑΣ ΝΙΚΟΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΠΕΙΡΑΙΑ ΣΧΟΛΗ: ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ: ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑΣ

ΦΟΙΤΗΤΗΣ: ΔΗΜΑΣ ΝΙΚΟΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΠΕΙΡΑΙΑ ΣΧΟΛΗ: ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ: ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑΣ ΦΟΙΤΗΤΗΣ: ΔΗΜΑΣ ΝΙΚΟΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΠΕΙΡΑΙΑ ΣΧΟΛΗ: ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ: ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑΣ Θέμα της εργασίας είναι Η αξιοποίηση βιομάζας για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Πρόκειται

Διαβάστε περισσότερα

04-04: «Ιδιαίτερα» κλάσματα βιομάζας Ιδιότητες και διεργασίες

04-04: «Ιδιαίτερα» κλάσματα βιομάζας Ιδιότητες και διεργασίες Κεφάλαιο 04-04 σελ. 1 04-04: «Ιδιαίτερα» κλάσματα βιομάζας Ιδιότητες και διεργασίες Εισαγωγή Γενικά, υπάρχουν πέντε διαφορετικές διεργασίες που μπορεί να χρησιμοποιήσει κανείς για να παραχθεί χρήσιμη ενέργεια

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΕΙΚΟΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΕΙΚΟΝΑ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΩΝ ΠΗΓΩΝ Αποφευχθέν CO 2 (Kg / εκτάριο / έτος) Προϊόντα: Υψηλό κόστος σακχαρούχων και αμυλούχων προϊόντων (τεύτλα, καλαμπόκι, κ.ά.) που χρησιμοποιούνται

Διαβάστε περισσότερα

2 ο Κεφάλαιο: Πετρέλαιο - Υδρογονάνθρακες

2 ο Κεφάλαιο: Πετρέλαιο - Υδρογονάνθρακες 2 ο Κεφάλαιο: Πετρέλαιο - Υδρογονάνθρακες Δημήτρης Παπαδόπουλος, χημικός Βύρωνας, 2015 Καύσιμα - καύση Τα καύσιμα είναι υλικά που, όταν καίγονται, αποδίδουν σημαντικά και εκμεταλλεύσιμα ποσά θερμότητας.

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΑΠΌ ΛΥΜΑΤΑ ΤΕΙ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΒΙΟΑΕΡΙΟ ΑΦΟΙ ΣΕΪΤΗ Α.Ε. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΒΙΟΑΕΡΙΟΥ ΣΥΝΘΕΣΗ ΒΙΟΑΕΡΙΟΥ ΚΙΝΗΤΙΚΗ ΑΝΑΕΡΟΒΙΑΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΑΠΌ ΛΥΜΑΤΑ ΤΕΙ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΒΙΟΑΕΡΙΟ ΑΦΟΙ ΣΕΪΤΗ Α.Ε. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΒΙΟΑΕΡΙΟΥ ΣΥΝΘΕΣΗ ΒΙΟΑΕΡΙΟΥ ΚΙΝΗΤΙΚΗ ΑΝΑΕΡΟΒΙΑΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΑΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΑΠΌ ΛΥΜΑΤΑ ΤΕΙ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΒΙΟΑΕΡΙΟ ΑΦΟΙ ΣΕΪΤΗ Α.Ε. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΒΙΟΑΕΡΙΟΥ ΣΥΝΘΕΣΗ ΒΙΟΑΕΡΙΟΥ ΚΙΝΗΤΙΚΗ ΑΝΑΕΡΟΒΙΑΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΑΣ ΥΠΟΣΤΡΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΑΠΟΔΟΣΗ ΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

Διαβάστε περισσότερα

Βιοκαύσιμα Αλκοόλες(Αιθανόλη, Μεθανόλη) Κιαχίδης Κυριάκος

Βιοκαύσιμα Αλκοόλες(Αιθανόλη, Μεθανόλη) Κιαχίδης Κυριάκος Βιοκαύσιμα Αλκοόλες(Αιθανόλη, Μεθανόλη) Κιαχίδης Κυριάκος Βιοκαύσιμα (Αλκοόλες) Η εξάντληση των αποθεμάτων του πετρελαίου και η ανάγκη για μείωση των αερίων του θερμοκηπίου ενισχύουν τη χρήση εναλλακτικών

Διαβάστε περισσότερα

ΠΙΛΟΤΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΕΛΑΙΟΚΡΑΜΒΗΣ ΣΕ ΗΜΟΥΣ ΤΗΣ ΥΤ. ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ. Από Ερευνητική Οµάδα της Γεωπονικής Σχολής του ΑΠΘ

ΠΙΛΟΤΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΕΛΑΙΟΚΡΑΜΒΗΣ ΣΕ ΗΜΟΥΣ ΤΗΣ ΥΤ. ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ. Από Ερευνητική Οµάδα της Γεωπονικής Σχολής του ΑΠΘ ΠΙΛΟΤΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΕΛΑΙΟΚΡΑΜΒΗΣ ΣΕ ΗΜΟΥΣ ΤΗΣ ΥΤ. ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ Από Ερευνητική Οµάδα της Γεωπονικής Σχολής του ΑΠΘ ΒΟΤΑΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΕΛΑΙΟΚΡΑΜΒΗΣ Η ελαιοκράµβη (Brassica spp.) είναι ετήσιο φυτό

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙΙ ΒΙΟΜΑΖΑ

ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙΙ ΒΙΟΜΑΖΑ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙΙ ΒΙΟΜΑΖΑ ΒΙΟΜΑΖΑ γιά ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΠΟΥΛΟΣ Επίκουρος Καθηγητής Β Τ Υ Π Ο Ι Ι Ο Μ Α Ζ Α Σ Σταθμός Βιομάζας 4 BIOMAZA: τα

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΚΑΥΣΙΜΑ. Πολυχρόνης Καραγκιοζίδης Χημικός Mcs Σχολικός Σύμβουλος.

ΒΙΟΚΑΥΣΙΜΑ. Πολυχρόνης Καραγκιοζίδης Χημικός Mcs Σχολικός Σύμβουλος. ΒΙΟΚΑΥΣΙΜΑ Πολυχρόνης Καραγκιοζίδης Χημικός Mcs Σχολικός Σύμβουλος. ΤΑ ΚΥΡΙΟΤΕΡΑ ΒΙΟΚΑΥΣΙΜΑ 1. Τα καυσόξυλα και το ξυλοκάρβουνο, γνωστά από τους προϊστορικούς χρόνους. 2. Οι πελλέτες (pellets). Προκύπτουν

Διαβάστε περισσότερα

Παράρτημα καυσίμου σελ.1

Παράρτημα καυσίμου σελ.1 Παράρτημα καυσίμου σελ.1 Περιγραφές της σύστασης καύσιμης βιομάζας Η βιομάζα που χρησιμοποιείται σε ενεργειακές εφαρμογές μπορεί να προέρχεται εν γένει από δέντρα ή θάμνους (ξυλώδης ή λιγνο-κυτταρινούχος

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΑΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ. Μορφές Ενέργειας

ΕΝΑΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ. Μορφές Ενέργειας ΕΝΤΟ ΚΕΦΛΙΟ Μορφές Ενέργειας ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ Ερωτήσεις της µορφής σωστό-λάθος Σηµειώστε αν είναι σωστή ή λάθος καθεµιά από τις παρακάτω προτάσεις περιβάλλοντας µε ένα κύκλο το αντίστοιχο γράµµα.

Διαβάστε περισσότερα

Εργασία για το μάθημα της Βιολογίας. Περίληψη πάνω στο κεφάλαιο 3 του σχολικού βιβλίου

Εργασία για το μάθημα της Βιολογίας. Περίληψη πάνω στο κεφάλαιο 3 του σχολικού βιβλίου Εργασία για το μάθημα της Βιολογίας Περίληψη πάνω στο κεφάλαιο 3 του σχολικού βιβλίου Στο 3 ο κεφάλαιο του βιβλίου η συγγραφική ομάδα πραγματεύεται την ενέργεια και την σχέση που έχει αυτή με τους οργανισμούς

Διαβάστε περισσότερα

Ατομικό Θέμα: Συμπαραγωγή ηλεκτρισμού και θερμότητας από ελαιοπυρηνόξυλο μέσω θερμοχημικής ή βιοχημικής μετατροπής

Ατομικό Θέμα: Συμπαραγωγή ηλεκτρισμού και θερμότητας από ελαιοπυρηνόξυλο μέσω θερμοχημικής ή βιοχημικής μετατροπής Ατομικό Θέμα: Συμπαραγωγή ηλεκτρισμού και θερμότητας από ελαιοπυρηνόξυλο μέσω θερμοχημικής ή βιοχημικής μετατροπής Τζιάσιου Γεωργία Ηλεκτρολόγος Μηχανικός Άδεια Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται

Διαβάστε περισσότερα

Σήµερα οι εξελίξεις στην Επιστήµη και στην Τεχνολογία δίνουν τη

Σήµερα οι εξελίξεις στην Επιστήµη και στην Τεχνολογία δίνουν τη ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7ο: ΑΡΧΕΣ & ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ Συνδυασµός ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ & ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ Προσφέρει τη δυνατότητα χρησιµοποίησης των ζωντανών οργανισµών για την παραγωγή χρήσιµων προϊόντων 1 Οι ζωντανοί οργανισµοί

Διαβάστε περισσότερα

Σταθµοί ηλεκτροπαραγωγής συνδυασµένου κύκλου µε ενσωµατωµένη αεριοποίηση άνθρακα (IGCC) ρ. Αντώνιος Τουρλιδάκης Καθηγητής Τµ. Μηχανολόγων Μηχανικών, Πανεπιστήµιο υτικής Μακεδονίας 1 ιαδικασίες, σχήµατα

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΡΜΙΚΕΣ Ι ΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ Ι ΙΟΤΗΤΕΣ ΞΥΛΟΥ

ΘΕΡΜΙΚΕΣ Ι ΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ Ι ΙΟΤΗΤΕΣ ΞΥΛΟΥ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ Ι ΙΟΤΗΤΕΣ ΞΥΛΟΥ ΘΕΡΜΙΚΕΣ Ι ΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ ρ. Γεώργιος Μαντάνης Εργαστήριο Επιστήµης Ξύλου Τµήµα Σχεδιασµού & Τεχνολογίας Ξύλου - Επίπλου ΙΑΣΤΟΛΗ - ΣΥΣΤΟΛΗ Όταν θερµαίνεται το ξύλο αυξάνονται

Διαβάστε περισσότερα

«Βιοκαύσιμα και περιβάλλον σε όλο τον κύκλο ζωής»

«Βιοκαύσιμα και περιβάλλον σε όλο τον κύκλο ζωής» «Βιοκαύσιμα και περιβάλλον σε όλο τον κύκλο ζωής» Δρ Γιώργος Αγερίδης Μηχανολόγος Μηχανικός Μέλος της Επιστημονικής Επιτροπής του Ecocity Υπεύθυνος της Διεύθυνσης Οικονομικών Υπηρεσιών & Διαχείρισης του

Διαβάστε περισσότερα

Κωνσταντίνος Π. (Β 2 ) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ

Κωνσταντίνος Π. (Β 2 ) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ Κωνσταντίνος Π. (Β 2 ) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ Βιοενεργητική είναι ο κλάδος της Βιολογίας που μελετά τον τρόπο με τον οποίο οι οργανισμοί χρησιμοποιούν ενέργεια για να επιβιώσουν και να υλοποιήσουν τις

Διαβάστε περισσότερα

Αναερόβιες Μονάδες για την παραγωγή βιο-αερίου από βιοµάζα

Αναερόβιες Μονάδες για την παραγωγή βιο-αερίου από βιοµάζα Αναερόβιες Μονάδες για την παραγωγή βιο-αερίου από βιοµάζα Βιο-αέριο? Το αέριο που παράγεται από την ζύµωση των οργανικών, ζωικών και φυτικών υπολειµµάτων και το οποίο µπορεί να χρησιµοποιηθεί για την

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΘΕΤΗ Νίκος ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΒΙΟΜΑΖΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΒΙΟΝΤΙΖΕΛ

ΚΑΘΕΤΗ Νίκος ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΒΙΟΜΑΖΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΒΙΟΝΤΙΖΕΛ Παραγωγή, ιαχείριση και Επεξεργασία της Βιοµάζας για την Παραγωγή Βιοκαυσίµων Συµβουλές Μελέτες Εφαρµογές Κατασκευές Αυγεροπούλου 1 173 42 Άγ. ηµήτριος Αττική Τηλ.: 210 9915300, 210 9939100 Fax: 210 9960150

Διαβάστε περισσότερα

α(6) Ο επιθυμητός στόχος, για την καύση πετρελαίου σε κινητήρες diesel οχημάτων, είναι

α(6) Ο επιθυμητός στόχος, για την καύση πετρελαίου σε κινητήρες diesel οχημάτων, είναι ΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Μάθημα: ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΥΣΙΜΩΝ (ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΚΑΥΣΗΣ) ιδάσκων: ρ.αναστάσιος Καρκάνης ΘΕΜΑΤΑ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ εξετάσεων Ακαδημαϊκού έτους 2017-18 ΘΕΜΑ 1

Διαβάστε περισσότερα

Παραγωγή Καυσίµου Ντίζελ από Ανανεώσιµες Πρώτες Ύλες

Παραγωγή Καυσίµου Ντίζελ από Ανανεώσιµες Πρώτες Ύλες Ο ΠΕΤΡΕΛΑΪΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α 29-30 Μαΐου 2009, Αλεξανδρούπολη Παραγωγή Καυσίµου Ντίζελ από Ανανεώσιµες Πρώτες Ύλες Νίκος Παπαγιαννάκος Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Σχολή Χηµικών Μηχανικών 1 ΒΙΟΚΑΥΣΙΜΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑΔΑΣ Περιφερειακό Τμήμα Νομού Αιτωλοακαρνανίας

ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑΔΑΣ Περιφερειακό Τμήμα Νομού Αιτωλοακαρνανίας ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑΔΑΣ Περιφερειακό Τμήμα Νομού Αιτωλοακαρνανίας Παρατηρήσεις για την λειτουργία μονάδας ηλεκτροπαραγωγής με χρήση βιορευστών καυσίμων, στον Δήμο Μεσολογγίου. Αγρίνιο 10-7-2017 1.

Διαβάστε περισσότερα

Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας

Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας Ορισμός «Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) είναι οι μη ορυκτές ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, δηλαδή η αιολική, η ηλιακή και η γεωθερμική ενέργεια, η ενέργεια κυμάτων, η παλιρροϊκή ενέργεια, η υδραυλική

Διαβάστε περισσότερα

Είναι: µίγµα αέριων υδρογονανθράκων µε κύριο συστατικό το µεθάνιο, CH 4 (µέχρι και 90%)

Είναι: µίγµα αέριων υδρογονανθράκων µε κύριο συστατικό το µεθάνιο, CH 4 (µέχρι και 90%) Φυσικό αέριο Βιοαέριο Αλκάνια ΦΥΣΙΚΟ ΑΕΡΙΟ Είναι: µίγµα αέριων υδρογονανθράκων µε κύριο συστατικό το µεθάνιο, CH 4 (µέχρι και 90%) Χρησιµοποιείται ως: Καύσιµο Πρώτη ύλη στην πετροχηµική βιοµηχανία Πλεονεκτήµατα

Διαβάστε περισσότερα

ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΒΙΟΜΑΖΑΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΔΥΤ.ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ

ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΒΙΟΜΑΖΑΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΔΥΤ.ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΒΙΟΜΑΖΑΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΔΥΤ.ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Αναστασία Α.Ζαμπανιώτου, Αν.Καθ. Τμήμα Χημικών Μηχανικών, ΑΠΘ Υπεύθυνη Ομάδας Βιομάζας Θ. Χατζηαυγουστής, Ερευνητής Πεδίου Βασιλική

Διαβάστε περισσότερα

3.2 ΕΝΖΥΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΚΑΤΑΛΥΤΕΣ

3.2 ΕΝΖΥΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΚΑΤΑΛΥΤΕΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΣΤΟ 3 Ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ: ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΚΥΡΙΑΚΟΣ Γ. Β1 3.1 ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ Όλοι οι οργανισμοί προκειμένου να επιβιώσουν και να επιτελέσουν τις λειτουργίες τους χρειάζονται ενέργεια. Οι φυτικοί

Διαβάστε περισσότερα

ΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΑΝΑΠΝΟΗ. Καρβουντζή Ηλιάνα Βιολόγος

ΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΑΝΑΠΝΟΗ. Καρβουντζή Ηλιάνα Βιολόγος ΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΑΝΑΠΝΟΗ Η τροφή αποτελείται και από ουσίες μεγάλου μοριακού βάρους (πρωτεΐνες, υδατάνθρακες, λιπίδια, νουκλεϊνικά οξέα). Οι ουσίες αυτές διασπώνται (πέψη) σε απλούστερες (αμινοξέα, απλά σάκχαρα,

Διαβάστε περισσότερα

Ορθή περιβαλλοντικά λειτουργία μονάδων παραγωγής βιοαερίου με την αξιοποίηση βιομάζας

Ορθή περιβαλλοντικά λειτουργία μονάδων παραγωγής βιοαερίου με την αξιοποίηση βιομάζας Ορθή περιβαλλοντικά λειτουργία μονάδων παραγωγής βιοαερίου με την αξιοποίηση βιομάζας ΑΡΓΥΡΩ ΛΑΓΟΥΔΗ Δρ. Χημικός TERRA NOVA ΕΠΕ περιβαλλοντική τεχνική συμβουλευτική ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΕΕ «ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ»

Διαβάστε περισσότερα

Καύσιµα Μεταφορών και Αειφορός Ανάπτυξη

Καύσιµα Μεταφορών και Αειφορός Ανάπτυξη ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑ ΟΣ / ΤΜΗΜΑ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ «ΚΑΥΣΙΜΑ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ & ΑΕΙΦΟΡΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗ» Παρασκευή 28 Νοεµβρίου 2008 ΑΜΦΙΘΕΑΤΡΟ ΤΟΠΟΓΡΑΦΩΝ «ΑΛ. ΤΣΙΟΥΜΗΣ» ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΑΠΘ Καύσιµα Μεταφορών

Διαβάστε περισσότερα

Εναλλακτικών & Ανανεώσιμων Καυσίμων FUELS

Εναλλακτικών & Ανανεώσιμων Καυσίμων FUELS ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΖΩΙΚΩΝ ΥΠΟΠΡΟΙOΝΤΩΝ - ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ ΣΕ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ Λέκτορας,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ 3.1 ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ

ΕΡΓΑΣΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ 3.1 ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ ΕΡΓΑΣΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ 3.1 ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ Οι οργανισμοί εξασφαλίζουν ενέργεια, για τις διάφορες λειτουργίες τους, διασπώντας θρεπτικές ουσίες που περιέχονται στην τροφή τους. Όμως οι φωτοσυνθετικοί

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΥΣΗΣ & ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΚΑΥΣΗΣ

ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΥΣΗΣ & ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΚΑΥΣΗΣ Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Σχολή Μηχανολόγων Μηχανικών ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΥΣΗΣ & ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΚΑΥΣΗΣ Εισαγωγή στη Βιομάζα Πηγές Ιδιότητες - Βιοκαύσιμα Καθ. Μ. Φούντη Δ. Γιαννόπουλος, Μηχ. Μηχ., MSc Περιεχόμενα 2 1.

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 3 ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ

Κεφάλαιο 3 ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ Κεφάλαιο 3 ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ 3.1 Ενέργεια και οργανισμοί Όλοι οι οργανισμοί, εκτός από αυτούς από αυτούς που έχουν την ικανότητα να φωτοσυνθέτουν, εξασφαλίζουν ενέργεια διασπώντας τις θρεπτικές ουσιές που περιέχονται

Διαβάστε περισσότερα

Προοπτικές ανάπτυξης ενεργειακών καλλιεργειών στην Ελλάδα και ΕΕ. Επιπτώσεις στο περιβάλλον Φάνης Γέμτος, Εργαστήριο Γεωργικής Μηχανολογίας,

Προοπτικές ανάπτυξης ενεργειακών καλλιεργειών στην Ελλάδα και ΕΕ. Επιπτώσεις στο περιβάλλον Φάνης Γέμτος, Εργαστήριο Γεωργικής Μηχανολογίας, Προοπτικές ανάπτυξης ενεργειακών καλλιεργειών στην Ελλάδα και ΕΕ. Επιπτώσεις στο περιβάλλον Φάνης Γέμτος, Εργαστήριο Γεωργικής Μηχανολογίας, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Εισαγωγή Η ΕΕ και η χώρα μας δεν διαθέτουν

Διαβάστε περισσότερα

ΚΟΚΚΙΝΟΥΛΗ ΝΙΚΟΛΕΤΑ, Χηµικός Μηχανικός, MSc

ΚΟΚΚΙΝΟΥΛΗ ΝΙΚΟΛΕΤΑ, Χηµικός Μηχανικός, MSc ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΕ ΤΙΤΛΟ : «ΚΕΛΙΑ ΚΑΥΣΙΜΟΥ ΜΕ ΑΠΕΥΘΕΙΑΣ ΤΡΟΦΟ ΟΣΙΑ ΒΙΟΑΙΘΑΝΟΛΗΣ» ΚΟΚΚΙΝΟΥΛΗ ΝΙΚΟΛΕΤΑ, Χηµικός Μηχανικός, MSc ΟΜΗ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΚΥΨΕΛΙ ΕΣ ΚΑΥΣΙΜΟΥ ΘΕΡΜΟ ΥΝΑΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

Για την αντιμετώπιση του προβλήματος της διάθεσης των παραπάνω αποβλήτων, τα Ελληνικά τυροκομεία ως επί το πλείστον:

Για την αντιμετώπιση του προβλήματος της διάθεσης των παραπάνω αποβλήτων, τα Ελληνικά τυροκομεία ως επί το πλείστον: Ο κλάδος της τυροκόμησης είναι παραδοσιακά ο κλάδος με τη μικρότερη απόδοση προϊόντων σε σχέση με την πρώτη ύλη. Για κάθε τόνο γάλακτος παράγονται περίπου 350 κιλά προϊόντος και περίπου 2,6 τόνοι απόβλητα

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΓΕΩΧΗΜΙΚΟΙ ΚΥΚΛΟΙ Βιογεωχημικός κύκλος

ΒΙΟΓΕΩΧΗΜΙΚΟΙ ΚΥΚΛΟΙ Βιογεωχημικός κύκλος ΒΙΟΓΕΩΧΗΜΙΚΟΙ ΚΥΚΛΟΙ Βιογεωχημικός κύκλος ενός στοιχείου είναι, η επαναλαμβανόμενη κυκλική πορεία του στοιχείου στο οικοσύστημα. Οι βιογεωχημικοί κύκλοι, πραγματοποιούνται με την βοήθεια, βιολογικών, γεωλογικών

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΒΙΟΜΑΖΑΣ. Απόστολος Βλυσίδης Καθηγητής ΕΜΠ

ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΒΙΟΜΑΖΑΣ. Απόστολος Βλυσίδης Καθηγητής ΕΜΠ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΒΙΟΜΑΖΑΣ Απόστολος Βλυσίδης Καθηγητής ΕΜΠ Η ενέργεια από βιόµαζα είναι µία ανανεώσιµη µορφή ενέργειας Τι ονοµάζουµε ανανεώσιµη ενέργεια ; Η ενέργεια που αναπληρώνεται από το φυσικό

Διαβάστε περισσότερα

Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας

Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας Εισηγητές : Βασιλική Σπ. Γεμενή Διπλ. Μηχανολόγος Μηχανικός Δ.Π.Θ Θεόδωρος Γ. Μπιτσόλας Διπλ. Μηχανολόγος Μηχανικός Π.Δ.Μ Λάρισα 2013 1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΑΠΕ 2. Ηλιακή ενέργεια

Διαβάστε περισσότερα

Ενεργειακή Αξιοποίηση Βιομάζας. Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2007, ΠΤΟΛΕΜΑΙΔΑ

Ενεργειακή Αξιοποίηση Βιομάζας. Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2007, ΠΤΟΛΕΜΑΙΔΑ Τμ. Μηχανικών ιαχείρισης Ενεργειακών Πόρων Ενεργειακή Αξιοποίηση Βιομάζας Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2007, ΠΤΟΛΕΜΑΙΔΑ 1. Εισαγωγή 1.1 Ορισμοί και Είδη Βιομάζας 1.2 ιαθεσιμότητα Βιομάζας

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ ΕΝΟΤΗΤΑΣ Α ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ ΕΝΟΤΗΤΑΣ Α ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ ΕΝΟΤΗΤΑΣ Α ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ ΕΝΟΤΗΤΑΣ Γ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι (Παραρτήμα V της Οδηγίας 2009/28/EK και Παράρτημα IV της Οδηγίας 98/70/ΕΚ όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 1 περ. 13 της Οδηγίας 2009/30/ΕΚ)

Διαβάστε περισσότερα

3 ο κεφάλαιο. καύσιμα και καύση

3 ο κεφάλαιο. καύσιμα και καύση 3 ο κεφάλαιο καύσιμα και καύση 1. Τι ονομάζουμε καύσιμο ; 122 Είναι διάφοροι τύποι υδρογονανθράκων ΗC ( υγρών ή αέριων ) που χρησιμοποιούνται από τις ΜΕΚ για την παραγωγή έργου κίνησης. Το καλύτερο καύσιμο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ «ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΥΚΛΟΥ ΖΩΗΣ ΒΙΟΑΙΘΑΝΟΛΗΣ ΣΤΙΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ» 2 ο Πανελλήνιο Συνέδριο Εναλλακτικών Καυσίµων και Βιοκαυσίµων Καρδίτσα 26-27 Απριλίου,,

Διαβάστε περισσότερα

οικονομία- Τεχνολογία ΜΑΘΗΜΑ: : OικιακήO : Σχολικό έτος:2011 Β2 Γυμνασίου Νεάπολης Κοζάνης

οικονομία- Τεχνολογία ΜΑΘΗΜΑ: : OικιακήO : Σχολικό έτος:2011 Β2 Γυμνασίου Νεάπολης Κοζάνης ΜΑΘΗΜΑ: : OικιακήO οικονομία- Τεχνολογία Σχολικό έτος:2011 :2011-20122012 Β2 Γυμνασίου Νεάπολης Κοζάνης ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΣΥΜΒΑΤΙΚΕΣ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΠΟΥ ΕΡΓΑΣΤΗΚΑΝ: J ΧΡΗΣΤΟΣ ΣΑΝΤ J ΣΤΕΡΓΙΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΑ ΠΛΑΣΙΑ ΤΟΥ PROJECT

ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΑ ΠΛΑΣΙΑ ΤΟΥ PROJECT ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΑ ΠΛΑΣΙΑ ΤΟΥ PROJECT Οι μαθήτριες : Αναγνωστοπούλου Πηνελόπη Αποστολοπούλου Εύα Βαλλιάνου Λυδία Γερονικόλα Πηνελόπη Ηλιοπούλου Ναταλία Click to edit Master subtitle style ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012 Η ΟΜΑΔΑ

Διαβάστε περισσότερα

1. Τί ονομάζουμε καύσιμο ή καύσιμη ύλη των ΜΕΚ; 122

1. Τί ονομάζουμε καύσιμο ή καύσιμη ύλη των ΜΕΚ; 122 Απαντήσεις στο: Διαγώνισμα στο 4.7 στις ερωτήσεις από την 1 η έως και την 13 η 1. Τί ονομάζουμε καύσιμο ή καύσιμη ύλη των ΜΕΚ; 122 Είναι διάφοροι τύποι υδρογονανθράκων ΗC ( υγρών ή αέριων ) που χρησιμοποιούνται

Διαβάστε περισσότερα

ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΒΙΟΑΕΡΙΟΥ ΑΠΟ ΒΙΟΜΑΖΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ

ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΒΙΟΑΕΡΙΟΥ ΑΠΟ ΒΙΟΜΑΖΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΒΙΟΑΕΡΙΟΥ ΑΠΟ ΒΙΟΜΑΖΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ 1 ΒΙΟΕΝΕΡΓΕΙΑ ΑΠΟ ΒΙΟΑΕΡΙΟ Το Βιοαέριο μπορεί να χρησιμοποιηθεί και στις τρεις μορφές ενέργειας όπου επιδιώκεται περιστολή των εκπομπών

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ ΚΑΙ ΒΙΟΚΑΥΣΙΜΑ ΩΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΗΣ ΒΙΟΜΑΖΑΣ

ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ ΚΑΙ ΒΙΟΚΑΥΣΙΜΑ ΩΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΗΣ ΒΙΟΜΑΖΑΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ ΚΑΙ ΒΙΟΚΑΥΣΙΜΑ ΩΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΗΣ ΒΙΟΜΑΖΑΣ Project για το μάθημα: «Οικονομική του Περιβάλλοντος και των Φυσικών Πόρων» ΒΛΑΣΣΗ ΕΛΕΝΗ Α.Μ.: 2419 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ

Διαβάστε περισσότερα

Ενέργεια από Μονάδα Βιοαερίου

Ενέργεια από Μονάδα Βιοαερίου Ενέργεια από Μονάδα Βιοαερίου... Επενδυτικές Ευκαιρίες σε Μονάδες Βιοαερίου. - Βασικά στοιχεία για το Βιοαέριο - Οι Βασικές Πρώτες Ύλες για την λειτουργία μονάδας και εργοστασίου παραγωγής - Παραδείγματα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΥΠΟΛΕΙΜΜΑΤΙΚΗΣ ΒΙΟΜΑΖΑΣ: Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΗΛΙΑΝΘΟΥ

ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΥΠΟΛΕΙΜΜΑΤΙΚΗΣ ΒΙΟΜΑΖΑΣ: Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΗΛΙΑΝΘΟΥ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΥΠΟΛΕΙΜΜΑΤΙΚΗΣ ΒΙΟΜΑΖΑΣ: Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΗΛΙΑΝΘΟΥ Ιορδανίδης Ανδρέας, Βασιλειάδου Αγάπη, Ασβεστά Αργυρώ, Κόιος Κύρος, Κουμτσίδης Κωνσταντίνος και Κολιογιάννης-Κουτμηρίδης Θεμιστοκλής

Διαβάστε περισσότερα

Διερεύνηση των Επιλογών στις Χρήσεις Γης και των Δυνατοτήτων Επίτευξης των Στόχων του 2020 στη Βιοενέργεια

Διερεύνηση των Επιλογών στις Χρήσεις Γης και των Δυνατοτήτων Επίτευξης των Στόχων του 2020 στη Βιοενέργεια Διερεύνηση των Επιλογών στις Χρήσεις Γης και των Δυνατοτήτων Επίτευξης των Στόχων του 2020 στη Βιοενέργεια Βασίλης Λυχναράς (ΚΕΠΕ) Καλλιόπη Πανούτσου(Imperial College) Ελληνική Γεωργία 2012 2020: Η Αγροτική

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΘΕΡΜΑΝΣΗΣ ΚΑΥΣΗ

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΘΕΡΜΑΝΣΗΣ ΚΑΥΣΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΘΕΡΜΑΝΣΗΣ ΚΑΥΣΗ Την εργασία επιμελήθηκαν οι: Αναστασοπούλου Ευτυχία Ανδρεοπούλου Μαρία Αρβανίτη Αγγελίνα Ηρακλέους Κυριακή Καραβιώτη Θεοδώρα Καραβιώτης Στέλιος Σπυρόπουλος Παντελής Τσάτος Σπύρος

Διαβάστε περισσότερα

7. Βιοτεχνολογία. α) η διαθεσιμότητα θρεπτικών συστατικών στο θρεπτικό υλικό, β) το ph, γ) το Ο 2 και δ) η θερμοκρασία.

7. Βιοτεχνολογία. α) η διαθεσιμότητα θρεπτικών συστατικών στο θρεπτικό υλικό, β) το ph, γ) το Ο 2 και δ) η θερμοκρασία. 7. Βιοτεχνολογία Εισαγωγή Τι είναι η Βιοτεχνολογία; Η Βιοτεχνολογία αποτελεί συνδυασμό επιστήμης και τεχνολογίας. Ειδικότερα εφαρμόζει τις γνώσεις που έχουν αποκτηθεί για τις βιολογικές λειτουργίες των

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΜΠΑΡΑΓΩΓΗ ΑΠΟ ΒΙΟΑΕΡΙΟ Βασικές γνώσεις - Παραδείγματα

ΣΥΜΠΑΡΑΓΩΓΗ ΑΠΟ ΒΙΟΑΕΡΙΟ Βασικές γνώσεις - Παραδείγματα ΣΥΜΠΑΡΑΓΩΓΗ ΑΠΟ ΒΙΟΑΕΡΙΟ Βασικές γνώσεις - Παραδείγματα Dr. Stefan Junne Chair of Bioprocess Engineering, TU Berlin Seite 1 Γιατί βιοαέριο? Α)Είναι η μόνη Ανανεώσιμη Πηγή Ενέργειας που είναι ανεξάρτητη

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΟ ΑΕΡΙΟ. Κυριζάκη Χριστίνα ΑΜ: Διδάσκων Καρκάνης Αναστάσιος

ΦΥΣΙΚΟ ΑΕΡΙΟ. Κυριζάκη Χριστίνα ΑΜ: Διδάσκων Καρκάνης Αναστάσιος ΦΥΣΙΚΟ ΑΕΡΙΟ Κυριζάκη Χριστίνα ΑΜ:151058 Διδάσκων Καρκάνης Αναστάσιος Εισαγωγικά στοιχεία Καύσιμο αέριο μείγμα H/C κυρίως μεθάνιο (CH4) Αλκάλια: αιθάνιο, προπάνιο, βουτάνιο Άλλες ενώσεις και στοιχεία:

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΜΠΑΡΑΓΩΓΗ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ

ΣΥΜΠΑΡΑΓΩΓΗ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ ΣΥΜΠΑΡΑΓΩΓΗ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ ΒΑΘΜΟΙ ΑΠΟΔΟΣΗΣ Συντελεστής διάθεσης ενέργειας - EUF (Energy Utilisation Factor) ΒΑΘΜΟΙ ΑΠΟΔΟΣΗΣ ΚΑΙ ΑΛΛΟΙ ΟΡΙΣΜΟΙ P ch-s : η συνολική χημική ισχύς των καυσίμων

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ:Κ.Κεραμάρης ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ

ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ:Κ.Κεραμάρης ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ:Κ.Κεραμάρης ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ Κωνσταντίνος Ρίζος Γιάννης Ρουμπάνης Βιοτεχνολογία με την ευρεία έννοια είναι η χρήση ζωντανών

Διαβάστε περισσότερα

Ενεργειακά φυτά Βιομάζα. Εισαγωγή στην καλλιέργεια, συγκομιδή, διακίνηση και χρήση βιομάζας

Ενεργειακά φυτά Βιομάζα. Εισαγωγή στην καλλιέργεια, συγκομιδή, διακίνηση και χρήση βιομάζας Ενεργειακά φυτά Βιομάζα. Εισαγωγή στην καλλιέργεια, συγκομιδή, διακίνηση και χρήση βιομάζας Θ.Α.Γέμτος Εργαστήριο Γεωργικής Μηχανογίας, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Εισαγωγή Χρήση βιομάζας δηλαδή χρήση βιολογικών

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΘΡΑΚΙΚΕΣ ΕΝΩΣΕΙΣ. Συνολική ποσότητα άνθρακα στην ατμόσφαιρα: 700 x 10 9 tn

ΑΝΘΡΑΚΙΚΕΣ ΕΝΩΣΕΙΣ. Συνολική ποσότητα άνθρακα στην ατμόσφαιρα: 700 x 10 9 tn ΑΝΘΡΑΚΙΚΕΣ ΕΝΩΣΕΙΣ CO 2, CO, CH 4, NMHC Συνολική ποσότητα άνθρακα στην ατμόσφαιρα: 700 x 10 9 tn Διοξείδιο του άνθρακα CO 2 : Άχρωμο και άοσμο αέριο Πηγές: Καύσεις Παραγωγή τσιμέντου Βιολογικές διαδικασίες

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΣΕΓΕΣ ΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α

ΠΑΣΕΓΕΣ ΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α ΠΑΣΕΓΕΣ ΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α Βιοκαύσιµα Καύσιµα παραγόµενα από βιόµαζα σε ειδικές βιοµηχανικές εγκαταστάσεις µε εφαρµογή φυσικών και χηµικών διεργασιών

Διαβάστε περισσότερα

Δ. Μείωση του αριθμού των μικροοργανισμών 4. Να αντιστοιχίσετε τα συστατικά της στήλης Ι με το ρόλο τους στη στήλη ΙΙ

Δ. Μείωση του αριθμού των μικροοργανισμών 4. Να αντιστοιχίσετε τα συστατικά της στήλης Ι με το ρόλο τους στη στήλη ΙΙ Κεφάλαιο 7: Εφαρμογές της Βιοτεχνολογίας 1. Η βιοτεχνολογία άρχισε να εφαρμόζεται α. μετά τη βιομηχανική επανάσταση (18ος αιώνας) β. μετά την ανακάλυψη της δομής του μορίου του DNA από τους Watson και

Διαβάστε περισσότερα

2. Τεμαχισμένο / θρυμματισμένο ξύλο (woodchips) foto

2. Τεμαχισμένο / θρυμματισμένο ξύλο (woodchips) foto Δ. ΚΑΥΣΙΜΑ ΕΙΔΗ ΒΙΟΜΑΖΑΣ ΤΥΠΟΙ ΚΑΥΣΙΜΩΝ α). ΛΙΓΝΟ ΚΥΤΤΑΡΙΝΟΥΧΑ (ΞΥΛΩΔΗΣ) ΒΙΟΜΑΖΑ 1. Κούτσουρα (Woodlogs)foto 2. Τεμαχισμένο / θρυμματισμένο ξύλο (woodchips) foto 3. Κομμάτια ξύλου (Hogfuel ) foto 4. Πελλέτες

Διαβάστε περισσότερα

Φυσικό αέριο. Ορισμός: Το φυσικό αέριο είναι μίγμα αέριων υδρογονανθράκων με κύριο συστατικό το μεθάνιο, CH 4 (μέχρι και 90%).

Φυσικό αέριο. Ορισμός: Το φυσικό αέριο είναι μίγμα αέριων υδρογονανθράκων με κύριο συστατικό το μεθάνιο, CH 4 (μέχρι και 90%). Φυσικό αέριο Ορισμός: Το φυσικό αέριο είναι μίγμα αέριων υδρογονανθράκων με κύριο συστατικό το μεθάνιο, CH 4 (μέχρι και 90%). Το φυσικό αέριο χρησιμοποιείται ως καύσιμο και παρουσιάζει δύο βασικά πλεονεκτήματα

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 8: Λοιπές Πηγές Ενέργειας. Αιολική & Ηλιακή ενέργεια 30/5/2016. Αιολική ενέργεια. Αιολική ενέργεια. Αιολική ισχύς στην Ευρώπη

Κεφάλαιο 8: Λοιπές Πηγές Ενέργειας. Αιολική & Ηλιακή ενέργεια 30/5/2016. Αιολική ενέργεια. Αιολική ενέργεια. Αιολική ισχύς στην Ευρώπη Ενεργειακές Πηγές & Ενεργειακές Πρώτες Ύλες Αιολική ενέργεια Κεφάλαιο 8: Λοιπές Πηγές Ενέργειας Ανεμογεννήτριες κατακόρυφου (αριστερά) και οριζόντιου άξονα (δεξιά) Κίμων Χρηστάνης Τομέας Ορυκτών Πρώτων

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Περιεχόμενα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Περιεχόμενα ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΟΛΟΓΟΣ... 1 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 3 1.1 ΤΟ ΒΙΟΑΕΡΙΟ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ... 3 1.1.1 Το βιοαέριο στην Ελλάδα... 6 1.2 ΛΥΜΑΤΑ ΧΟΙΡΟΣΤΑΣΙΟΥ... 8 1.2.1 Σύσταση των λυμάτων χοιροστασίου... 8 1.2.1.1 Νερό... 8

Διαβάστε περισσότερα

ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ

ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ Το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο είναι δύο μίγματα υδρογονανθράκων που χρησιμοποιούνται σε διάφορους τομείς από τους ανθρώπους σε όλο τον κόσμο.

Διαβάστε περισσότερα

Τμήμα Τεχνολογίας Τροφίμων

Τμήμα Τεχνολογίας Τροφίμων Τμήμα Τεχνολογίας Τροφίμων Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα (Τ.Ε.Ι.) Θεσσαλίας Επεξεργασία & Αξιοποίηση Αγρο-Διατροφικών Αποβλήτων Μέρος Ι: Απόβλητα της βιομηχανίας τροφίμων - Εισαγωγικά Ενότητα Ι.2: Βιοδιύλιση

Διαβάστε περισσότερα

INTERREG IIIa Πρόγραμμα BIOSIS ΕΛΑΙΟΔΟΤΙΚΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ ΓΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΒΙΟΝΤΗΖΕΛ Κ. ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΣ-Α. ΚΟΥΒΕΛΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ

INTERREG IIIa Πρόγραμμα BIOSIS ΕΛΑΙΟΔΟΤΙΚΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ ΓΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΒΙΟΝΤΗΖΕΛ Κ. ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΣ-Α. ΚΟΥΒΕΛΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ INTERREG IIIa Πρόγραμμα BIOSIS ΕΛΑΙΟΔΟΤΙΚΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ ΓΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΒΙΟΝΤΗΖΕΛ Κ. ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΣ-Α. ΚΟΥΒΕΛΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ-ΒΙΟΚΑΥΣΙΜΑ Τα ορυκτά καύσιμα τελειώνουν Τα ορυκτά

Διαβάστε περισσότερα

Καθ. Μαρία Λοϊζίδου. Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Μονάδα Περιβαλλοντικής Επιστήμης & Τεχνολογίας Σχολή Χημικών Μηχανικών

Καθ. Μαρία Λοϊζίδου. Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Μονάδα Περιβαλλοντικής Επιστήμης & Τεχνολογίας Σχολή Χημικών Μηχανικών Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Μονάδα Περιβαλλοντικής Επιστήμης & Τεχνολογίας Σχολή Χημικών Μηχανικών ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΣΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ Καθ. Μαρία Λοϊζίδου email: mloiz@chemeng.ntua.gr website:

Διαβάστε περισσότερα

Ισορροπία στη σύσταση αέριων συστατικών

Ισορροπία στη σύσταση αέριων συστατικών Ισορροπία στη σύσταση αέριων συστατικών Για κάθε αέριο υπάρχουν μηχανισμοί παραγωγής και καταστροφής Ρυθμός μεταβολής ενός αερίου = ρυθμός παραγωγής ρυθμός καταστροφής Όταν: ρυθμός παραγωγής = ρυθμός καταστροφής

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΩΣ ΒΑΣΙΚΟΣ ΠΥΛΩΝΑΣ ΣΤΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ

Η ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΩΣ ΒΑΣΙΚΟΣ ΠΥΛΩΝΑΣ ΣΤΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ Η ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΩΣ ΒΑΣΙΚΟΣ ΠΥΛΩΝΑΣ ΣΤΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ ΑΒΡΑΑΜ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΙΔΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ-ΣΟΦΟΚΛΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΑΠΘ Εργαστήριο Μετάδοσης Θερμότητας & Περιβαλλοντικής

Διαβάστε περισσότερα

Ολοκληρωμένη αξιοποίηση αποβλήτων από αγροτοβιομηχανίες. για την παραγωγή ενέργειας. Μιχαήλ Κορνάρος Αναπλ. Καθηγητής

Ολοκληρωμένη αξιοποίηση αποβλήτων από αγροτοβιομηχανίες. για την παραγωγή ενέργειας. Μιχαήλ Κορνάρος Αναπλ. Καθηγητής Ολοκληρωμένη αξιοποίηση αποβλήτων από αγροτοβιομηχανίες για την παραγωγή ενέργειας Μιχαήλ Κορνάρος Αναπλ. Καθηγητής ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ Τμήμα Χημικών Μηχανικών Εργαστήριο Βιοχημικής Μηχανικής και Τεχνολογίας

Διαβάστε περισσότερα

Ο ρόλος της βιομάζας για την ανάπτυξη της Ελληνικής οικονομίας

Ο ρόλος της βιομάζας για την ανάπτυξη της Ελληνικής οικονομίας 4η Ενότητα: «Βιοκαύσιμα 2ης Γενιάς» Ο ρόλος της βιομάζας για την ανάπτυξη της Ελληνικής οικονομίας Αντώνης Γερασίμου Πρόεδρος Δ.Σ. Ελληνικής Εταιρείας Βιοµάζας ΕΛ.Ε.Α.ΒΙΟΜ ΒΙΟΜΑΖΑ Η αδικημένη μορφή ΑΠΕ

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην αεριοποίηση βιομάζας

Εισαγωγή στην αεριοποίηση βιομάζας ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΕΡΕΥΝΑΣ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΧΗΜΙΚΩΝ ΔΙΕΡΓΑΣΙΩΝ & ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΩΝ ΠΟΡΩΝ Κεντρικό: 6 ο χλμ. oδού Χαριλάου-Θέρμης Τ.Θ. 60361 570 01 Θέρμη, Θεσσαλονίκη Τηλ.: 2310-498100 Fax: 2310-498180

Διαβάστε περισσότερα

Ήπιες Μορφές Ενέργειας

Ήπιες Μορφές Ενέργειας Ήπιες Μορφές Ενέργειας Ενότητα 9: Εισαγωγή στη Βιομάζα, Πηγές - Ιδιότητες - Βιοκαύσιμα Ελευθέριος Αμανατίδης Πολυτεχνική Σχολή Τμήμα Χημικών Μηχανικών Περιεχόμενα Eνότητας Ορισμός Bιομάζας Ιστορική Εξέλιξη

Διαβάστε περισσότερα

ΦΩΤΟΣΥΝΘΕΣΗ. Αυτότροφοι και ετερότροφοι οργανισμοί. Καρβουντζή Ηλιάνα Βιολόγος

ΦΩΤΟΣΥΝΘΕΣΗ. Αυτότροφοι και ετερότροφοι οργανισμοί. Καρβουντζή Ηλιάνα Βιολόγος ΦΩΤΟΣΥΝΘΕΣΗ Αυτότροφοι και ετερότροφοι οργανισμοί Η ζωή στον πλανήτη μας στηρίζεται στην ενέργεια του ήλιου. Η ενέργεια αυτή εκπέμπεται με τη μορφή ακτινοβολίας. Ένα πολύ μικρό μέρος αυτής της ακτινοβολίας

Διαβάστε περισσότερα

BIOENERGY CONFERENCE 2013

BIOENERGY CONFERENCE 2013 BIOENERGY CONFERENCE 2013 Παραγωγή ενέργειας με πυρόλυση- αεριοποίησης βιομάζας γεωργικών υπολειμμάτων Σωτήριος Καρέλλας Επίκουρος Καθηγητής ΕΜΠ Εργαστήριο Ατμοκινητήρων και Λεβήτων, Σχολή Μηχανολόγων

Διαβάστε περισσότερα

Βιοκαύσιμα υποκατάστατα του πετρελαίου Ντίζελ

Βιοκαύσιμα υποκατάστατα του πετρελαίου Ντίζελ Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (ΕΜΠ) Σχολή Χημικών Μηχανικών - Τομέας ΙΙ Μονάδα Μηχανικής Διεργασιών Υδρογονανθράκων και Βιοκαυσίμων Βιοκαύσιμα υποκατάστατα του πετρελαίου Ντίζελ Ν. Παπαγιαννάκος Καθηγητής

Διαβάστε περισσότερα

3.1 Ενέργεια και οργανισμοί..σελίδα 2 3.2 Ένζυμα βιολογικοί καταλύτες...σελίδα 4 3.3 Φωτοσύνθεση..σελίδα 5 3.4 Κυτταρική αναπνοή.

3.1 Ενέργεια και οργανισμοί..σελίδα 2 3.2 Ένζυμα βιολογικοί καταλύτες...σελίδα 4 3.3 Φωτοσύνθεση..σελίδα 5 3.4 Κυτταρική αναπνοή. 5ο ΓΕΛ ΧΑΛΑΝΔΡΙΟΥ Μ. ΚΡΥΣΤΑΛΛΙΑ 2/4/2014 Β 2 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ 3.1 Ενέργεια και οργανισμοί..σελίδα 2 3.2 Ένζυμα βιολογικοί καταλύτες...σελίδα 4 3.3 Φωτοσύνθεση..σελίδα 5 3.4 Κυτταρική

Διαβάστε περισσότερα

Ανάπτυξη Έργων Βιοαερίου στην Κρήτη

Ανάπτυξη Έργων Βιοαερίου στην Κρήτη Ανάπτυξη Έργων Βιοαερίου στην Κρήτη Ομιλητής: Αντώνης Πουντουράκης, MSc Μηχανικός Περιβάλλοντος Εμπορικός Διευθυντής Plasis Τεχνική - Ενεργειακή Χανιά Νοέμβριος 2015 Plasis Τεχνική-Ενεργειακή Δραστηριοποιείται

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΓΕΝΙΚΟ ΜΕΡΟΣ ΟΡΓΑΝΙΚΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΓΕΝΙΚΟ ΜΕΡΟΣ ΟΡΓΑΝΙΚΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΓΕΝΙΚΟ ΜΕΡΟΣ ΟΡΓΑΝΙΚΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ Οργανικές ενώσεις Οργανική Χημεία είναι ο κλάδος της Χημείας που ασχολείται με τις ενώσεις του άνθρακα (C). Οργανικές ενώσεις ονομάζονται οι χημικές ενώσεις που

Διαβάστε περισσότερα

Θερµοχηµικής Μετατροπής

Θερµοχηµικής Μετατροπής ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ «ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ» ΜΑΘΗΜΑ «ΒΙΟΜΑΖΑ» Παραγωγή Υγρών Καυσίµων Από Καλάµιαα Μέσω Θερµοχηµικής Μετατροπής Δημήτριος Καρακούσης

Διαβάστε περισσότερα

Τεχνολογίες Παραγωγής και Αξιοποίησης του Βιοαερίου

Τεχνολογίες Παραγωγής και Αξιοποίησης του Βιοαερίου Τεχνολογίες Παραγωγής και Αξιοποίησης του Βιοαερίου Λευτέρης Γιακουμέλος (Φυσικός) Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών και Εξοικονόμησης Ενέργειας (ΚΑΠΕ) Τμήμα Εκπαίδευσης 1 Περιεχόμενα Τεχνολογίες αξιοποίησης του

Διαβάστε περισσότερα

3.1 Ενέργεια και οργανισμοί

3.1 Ενέργεια και οργανισμοί Δημήτρης Η. Β 1 25.3.14 3 Ο Κεφάλαιο 3.1 Ενέργεια και οργανισμοί Η ενέργεια έχει κεντρική σημασία για έναν οργανισμό, γιατί ό,τι και να κάνουμε χρειαζόμαστε ενέργεια. Ο κλάδος της βιολογίας που ασχολείται

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΣΤΗΝ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ

ΔΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΣΤΗΝ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΤΜΗΜΑ ΧΗΜΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΔΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΣΤΗΝ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην Επιστήμη του Μηχανικού Περιβάλλοντος Δ Ι Δ Α Σ Κ Ο Υ Σ Α Κ Ρ Ε Σ Τ Ο Υ Α Θ Η Ν Α Δ Ρ. Χ Η Μ Ι Κ Ο Σ Μ Η Χ Α Ν Ι Κ Ο Σ

Εισαγωγή στην Επιστήμη του Μηχανικού Περιβάλλοντος Δ Ι Δ Α Σ Κ Ο Υ Σ Α Κ Ρ Ε Σ Τ Ο Υ Α Θ Η Ν Α Δ Ρ. Χ Η Μ Ι Κ Ο Σ Μ Η Χ Α Ν Ι Κ Ο Σ Εισαγωγή στην Επιστήμη του Μηχανικού Περιβάλλοντος Δ Ι Δ Α Σ Κ Ο Υ Σ Α Κ Ρ Ε Σ Τ Ο Υ Α Θ Η Ν Α Δ Ρ. Χ Η Μ Ι Κ Ο Σ Μ Η Χ Α Ν Ι Κ Ο Σ Εισαγωγή στην Επιστήμη του Μηχανικού Περιβάλλοντος 1 ΜΑΘΗΜΑ 2 Ο & 3 O

Διαβάστε περισσότερα

1. Να οξειδωθούν και να παράγουν ενέργεια. (ΚΑΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ)

1. Να οξειδωθούν και να παράγουν ενέργεια. (ΚΑΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ) Θάνος Α. Β1 ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ 3.1 ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ Όλοι οι οργανισμοί προκειμένου να επιβιώσουν και να επιτελέσουν τις λειτουργίες τους χρειάζονται ενέργεια. Οι φυτικοί οργανισμοί μετατρέπουν

Διαβάστε περισσότερα

Βιοµηχανική παραγωγή βιοντίζελ στην Θεσσαλία. Κόκκαλης Ι. Αθανάσιος Χηµικός Μηχ/κός, MSc Υπεύθυνος παραγωγής

Βιοµηχανική παραγωγή βιοντίζελ στην Θεσσαλία. Κόκκαλης Ι. Αθανάσιος Χηµικός Μηχ/κός, MSc Υπεύθυνος παραγωγής Βιοµηχανική παραγωγή βιοντίζελ στην Θεσσαλία Κόκκαλης Ι. Αθανάσιος Χηµικός Μηχ/κός, MSc Υπεύθυνος παραγωγής Ορισµοί 1. Βιοµάζα : το βιοαποικοδοµήσιµο κλάσµα προϊόντων, αποβλήτων και καταλοίπων που προέρχονται

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΕΥΘΥΝΕΣ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΕΣ: Κωνσταντινιά Τσιρογιάννη. Βασιλική Χατζηκωνσταντίνου (ΠΕ04)

ΥΠΕΥΘΥΝΕΣ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΕΣ: Κωνσταντινιά Τσιρογιάννη. Βασιλική Χατζηκωνσταντίνου (ΠΕ04) ΥΠΕΥΘΥΝΕΣ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΕΣ: Κωνσταντινιά Τσιρογιάννη (ΠΕ02) Βασιλική Χατζηκωνσταντίνου (ΠΕ04) Β T C E J O R P Υ Ν Η Μ Α Ρ Τ ΤΕ Α Ν Α Ν Ε Ω ΣΙ Μ ΕΣ Π Η ΓΕ Σ ΕΝ Ε Ρ ΓΕ Ι Α Σ. Δ Ι Ε Ξ Δ Σ Α Π ΤΗ Ν Κ Ρ Ι ΣΗ 2 Να

Διαβάστε περισσότερα