ΕΘΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΤΕΛΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΕΠΕΝ ΥΤΙΚΕΣ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΕΣ Ο.Τ.Α. ΚΙΝΗΤΡΑ: Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΗΜΟΥ ΒΟΛΟΥ

Transcript

1 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΗΜΟΣΙΑΣ ΙΟΙΚΗΣΗΣ & ΑΥΤΟ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΘΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΕΛΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΕΠΕΝ ΥΤΙΚΕΣ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΕΣ Ο.Τ.Α. ΚΙΝΗΤΡΑ: Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΗΜΟΥ ΒΟΛΟΥ Σπουδάστρια: ΗΜΗΤΡΑ ΜΠΡΟΥΣΟΒΑΝΑ Επιβλέπουσα: ρ. εληθέου Βασιλική Β ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΗ ΣΕΙΡΑ ΑΘΗΝΑ 2008

2 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Στα πλαίσια της παγκοσµιοποίησης ο σηµαντικός ρόλος που διαδραµατίζουν οι Οργανισµοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.) α βαθµού στην ανάπτυξη είναι ιδιαίτερα σηµαντικός. Μάλιστα έχει παρατηρηθεί ότι οι υπηρεσίες που προσφέρουν οι Ο.Τ.Α. α βαθµού έχουν αναβαθµιστεί κατά πολύ τα τελευταία χρόνια καθώς αναγνωρίζεται το γεγονός ότι η αποκέντρωση αρµοδιοτήτων διευκολύνει το έργο τους και ενισχύει το ρόλο τους στην τοπική ανάπτυξη. Είναι γεγονός βέβαια ότι οι Ο.Τ.Α. αντιµετωπίζουν αρκετά προβλήµατα οικονοµικού και οργανωτικού χαρακτήρα, τα οποία όµως µε το χρόνο εξαλείφονται µε τις κατάλληλες πολιτικές που εφαρµόζει η κεντρική διοίκηση. Η εµπειρία έχει δείξει ότι ο ρόλος που µπορούν να διαδραµατίσουν στον επενδυτικό τοµέα είναι ιδιαίτερα αξιόλογος και θα µπορούσε να ενισχυθεί µε την εφαρµογή των κατάλληλων κινήτρων. Εξάλλου η ανάληψη επενδυτικών πρωτοβουλιών από τους ήµους έρχεται σε απόλυτη συµφωνία µε τις πολιτικές της Ε.Ε. οι οποίες επιδιώκουν την τοπική και την περιφερειακή ανάπτυξη. 2

3 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΠΙΝΑΚΩΝ & ΕΙΚΟΝΩΝ... 6 ΠΙΝΑΚΑΣ ΣΥΝΤΜΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΩΝ... 7 ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΜΕΛΕΤΗΣ ABSTRACT ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΚΟΠΟΣ ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ ΣΤΟΧΟΙ ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Κριτήρια επιλογής πεδίου Μέθοδος συλλογής στοιχείων οµή συνεντεύξεων Περιγραφή δείγµατος συνεντεύξεων ιάρθρωση κεφαλαίων Α ΜΕΡΟΣ: ΘΕΩΡΗΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΤΩΝ ΕΠΕΝ ΥΤΙΚΩΝ ΚΙΝΗΤΡΩΝ ΣΤΟΥΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟ ΙΟΙΚΗΣΗΣ Α ΒΑΘΜΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ο : ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟ ΙΟΙΚΗΣΗΣ Α ΒΑΘΜΟΥ ΓΕΝΙΚΑ Αποκεντρωτικό σύστηµα διοίκησης Σύσταση δήµων και κοινοτήτων Αρµοδιότητες δήµων και κοινοτήτων Ευθύνες των αιρετών ηµοτική αποκέντρωση Περιουσία των Ο.Τ.Α ιαδηµοτική Συνεργασία ιεθνείς Σχέσεις: ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Ο : Ο.Τ.Α. & ΕΠΕΝ ΥΣΕΙΣ ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΑΡΟΧΗΣ ΕΠΕΝ ΥΤΙΚΩΝ ΚΙΝΗΤΡΩΝ Ορισµός Επένδυσης Ζητήµατα που αφορούν την πραγµατοποίηση µιας επένδυσης Ο.Τ.Α. και Επενδύσεις Οφέλη των επενδύσεων στους Ο.Τ.Α Θεσµικό και Νοµοθετικό πλαίσιο παροχής επενδυτικών κινήτρων Αναπτυξιακός προγραµµατισµός Επενδυτικός Νόµος 3299/ ηµοτικός και Κοινοτικός Κώδικας Κανόνες σύστασης επιχειρήσεων ηµοτικές και Κοινοτικές Κοινωφελείς Επιχειρήσεις Ανώνυµες Εταιρείες Ο.Τ.Α Αστικές Εταιρείες Ο.Τ.Α. µη κερδοσκοπικού χαρακτήρα Ειδικές Ρυθµίσεις για τις Επιχειρήσεις Ο.Τ.Α Συγχώνευση Μετατροπή Λύση επιχειρήσεων Εκτέλεση έργων Επιχειρησιακά Προγράµµατα ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Ο : ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΑΡΟΧΗΣ ΕΠΕΝ ΥΤΙΚΩΝ ΚΙΝΗΤΡΩΝ

4 3.1 Περιφερειακό Πρόγραµµα ηµοσίων Επενδύσεων Κεντρικοί Αυτοτελείς Πόροι (Κ.Α.Π.) Εισαγωγή Σύνθεση των Κ.Α.Π. της πρωτοβάθµιας αυτοδιοίκησης ιάθεση και κατανοµή των Κ.Α.Π. της Πρωτοβάθµιας Αυτοδιοίκησης Κ.Α.Π. για λειτουργικές και γενικές δαπάνες Κ.Α.Π. για επενδυτικές δαπάνες (ΣΑΤΑ) Αναπτυξιακό Πρόγραµµα «ΘΗΣΕΑΣ» Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και Ο.Τ.Α Συµπράξεις ηµόσιου και Ιδιωτικού Τοµέα και Ο.Τ.Α ΜΕΡΟΣ Β : ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΩΝ ΕΠΕΝ ΥΤΙΚΩΝ ΚΙΝΗΤΡΩΝ ΣΤΗΝ ΤΟΠΙΚΗ ΑΥΤΟ ΙΟΙΚΗΣΗ - ΕΜΠΕΙΡΙΚΗ ΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Ο : ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ: Ο ΗΜΟΣ ΒΟΛΟΥ, ΦΟΡΕΙΣ ΠΟΥ ΡΑΣΤΗΡΙΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΣΤΟΝ ΕΠΕΝ ΥΤΙΚΟ ΤΟΜΕΑ Γενικά χαρακτηριστικά της περιοχής µελέτης Πληθυσµιακά χαρακτηριστικά Γενικά στοιχεία των επενδύσεων στην περιοχή µελέτης ήµος Βόλου Ιστορική Αναφορά ιάρθρωση Υπηρεσιών και Προσωπικό ηµοτικές Επιχειρήσεις Ε.ΜΕ.Κ.Α.Β. ( ηµοτική Επιχείρηση Μελετών Κατασκευών και Ανάπτυξης Βόλου) Ε.Ο.Β ( ηµοτικός Εκπαιδευτικός Οργανισµός Βόλου) Η.Κ.Ι. ( ηµοτικό Κέντρο Ιστορίας και Τεκµηρίωσης) ΗΤΕΒ ( ηµοτική Τουριστική Επιχείρηση Βόλου) ΟΥΚ ( ηµοτικός Οργανισµός Υγείας και Κοινωνικής Πρόνοιας) ΕΥΑΜΒ ( ηµοτική Επιχείρηση Υδρεύσεως και Αποχετεύσεως ήµων και Κοινοτήτων Μείζονος Περιοχής Βόλου) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 Ο : ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ, ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ, ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟ ΟΡΑΜΑ ΚΑΙ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ Προβλήµατα Που αντιµετωπίζουν οι υπηρεσίες και τα Νοµικά Πρόσωπα του ήµου Βόλου Οργάνωση υπηρεσιών Οικονοµική δραστηριότητα Ανθρώπινο υναµικό Προβλήµατα Νοµικών Προσώπων του ήµου Βόλου Προοπτικές Μεσογειακοί Αγώνες Αργώ Νέο Οργανόγραµµα ήµου Βόλου Αναπτυξιακό Όραµα του ήµου Βόλου Στρατηγική για την επίτευξη του οράµατος Άξονες προτεραιότητας του Επιχειρησιακού Προγράµµατος του ήµου Βόλου Περιβάλλον και αστικός χώρος Αθλητισµός Πολιτισµός Μεταφορές και τεχνικές υποδοµές Κοινωνική συνοχή Ανθρώπινο δυναµικό Ενίσχυση ανταγωνιστικότητας και επιχειρηµατικότητας

5 Αναβάθµιση των υπηρεσιών του ήµου Βόλου Ενίσχυση της συνοχής και του µητροπολιτικού ρόλου του Πολεοδοµικού Συγκροτήµατος Βόλου ιοργάνωση των Μεσογειακών Αγώνων και αξιοποίησή τους ως µοχλού ευρύτερης και µακροχρόνιας βιώσιµης ανάπτυξης της περιοχής ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ο : ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ, ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ & ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Γενικά για την εµπειρική έρευνα στην περιοχή µελέτης Παρατηρήσεις που προέκυψαν από τη διεξαγωγή των συνεντεύξεων Προβλήµατα ίκτυα Οικονοµική ενίσχυση Ανθρώπινο υναµικό ηµοτικές Επιχειρήσεις και ο νέος ηµοτικός και Κοινοτικός Κώδικας Προτάσεις Προοπτικές ΕΣΠΑ Τουρισµός Αργώ Μεσογειακοί Αγώνες ευτερογενής Τοµέας ηµοτικές Επιχειρήσεις SWOT ανάλυση του ήµου Βόλου ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

6 ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΠΙΝΑΚΩΝ & ΕΙΚΟΝΩΝ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΠΙΝΑΚΩΝ Πίνακας Πίνακας Πίνακας Πίνακας Πίνακας Πίνακας Πίνακας Πίνακας ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΕΙΚΟΝΩΝ Εικόνα Εικόνα Εικόνα Εικόνα

7 ΠΙΝΑΚΑΣ ΣΥΝΤΜΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΩΝ Α.Ο..Β.: Β.Ε.Π.Ε: Γ.Ο.Κ.:.Ε.ΜΕ.Κ.Α.Β.:.Ε.Ο.Β.:.Ε.Υ.Μ.Β.:.Ι.Ε.Κ.:.Ο.Υ.Κ.: Η.Κ.Ι.: Η.ΠΕ.ΘΕ.: Η.Τ.Ε.Β.: ΗΜΕΚΒ: Ε.Α.Κ.: Ε.Ε.: Ε.Ε.Τ.Α.Α.: Ε.Π. Ε.Π.Τ.Α.: Ε.Τ.Επ.: Ε.Υ..Α.Π.: ΕΣΠΑ: Ι.Κ.Α.: Κ.Α.Π.: Αθλητικός Οργανισµός ήµου Βόλου Βιοµηχανικές Επιχειρηµατικές Περιοχές Γενικός Οικοδοµικός Σχεδιασµός ηµοτική Επιχείρηση Μελετών Κατασκευών και Ανάπτυξης ηµοτικός Εκπαιδευτικός Οργανισµός Βόλου ηµοτική Επιχείρηση Ύδρευσης και Αποχέτευσης ήµων και Κοινοτήτων Μείζονος Περιοχής Βόλου ηµοτικό Ινστιτούτο Επαγγελµατικής Κατάρτισης ηµοτικός Οργανισµός Υγείας και Πρόνοιας ηµοτικό Κέντρο Ιστορίας & Τεκµηρίωσης ηµοτικό Περιφερειακό Θέατρο ηµοτική Τουριστική Επιχείρηση Βόλου ηµοτικό Κέντρο Ερευνών και Μελετών του ήµου Βόλου Εθνικό Αθλητικό Κέντρο Ευρωπαϊκή Ένωση Ελληνική Εταιρεία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης Επιχειρησιακό Πρόγραµµα Ειδικό Πρόγραµµα Τοπικής Αυτοδιοίκησης Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων Ελληνική Εταιρεία Ύδρευσης και Αποχέτευσης Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς Ίδρυµα Κοινωνικών Ασφαλίσεων Κεντρικοί Αυτοτελείς Πόροι 7

8 Κ.Α.Π.Η.: Κ.Ε..Κ.Ε.: Κ.Ε.Κ.: Κ.Ε.Π.: Κ.Ο..Β.: Κ.Υ.Α.: ΚΕ.Μ.Θ.: Μ.Α.: Ν.Α.Π.: Ν.Π...: Ν.Π.Ι..: Ο.ΚΕΠ Β.: Ο.Τ.Α.: Κέντρα Ανοικτής Προστασίας Ηλικιωµένων Κεντρική Ένωση ήµων και Κοινοτήτων Ελλάδος Κέντρο Επαγγελµατικής Κατάρτισης Κέντρο Εξυπηρέτησης Πολιτών Καλλιτεχνικός Οργανισµός ήµου Βόλου Κέντρο Υποστήριξης της Απασχόλησης Κέντρο Μουσικού Θεάτρου Μεσογειακοί Αγώνες Νοµαρχιακά Αναπτυξιακά Προγράµµατα Νοµικά Πρόσωπα ηµοσίου ικαίου Νοµικά Πρόσωπα Ιδιωτικού ικαίου Οργανισµός Εκπαίδευσης Κέντρο Παιδιού ήµου Βόλου Οργανισµοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης Π.Α.Θ.Ε.: Οδικός Άξονας Πατρών Αθήνας Θεσσαλονίκης Ευζώνων Π.Α.Π.: Π.Γ.Ε.: Π..: Π..Ε.: Π.Ο.Π.: Π.Π..Ε.: Π.Σ. Σ.Α.Ε.: Σ.Α.Ε.Π.: Σ.Α.Ν.Α.: Σ.Α.Τ.Α.: Περιφερειακά Αναπτυξιακά Προγράµµατα Προϊόντα Γεωγραφικής Ένδειξης Προεδρικό ιάταγµα Πρόγραµµα ηµοσίων Επενδύσεων Προστατευόµενη Ονοµασία Προέλευσης Περιφερειακό Πρόγραµµα ηµοσίων Επενδύσεων Πολεοδοµικό Συγκρότηµα Συλλογική Απόφαση Έργων Συλλογικές Αποφάσεις Έργων Περιφέρειας Συλλογικές Αποφάσεις Νοµαρχιακής Αυτοδιοίκησης Συλλογικές Αποφάσεις Τοπικής Αυτοδιοίκησης 8

9 Σ..Ι.Τ.: ΣΥ. Ι.Σ.Α.: Τ.Α..Κ.Υ.: Τ.Α.Π.: Τ.Ε..Κ.: Τ.Π. & ανείων: Τ.Υ..Κ.Υ.: ΥΠ.ΕΣ...Α.: Φ.Ε.Φ.Ν.Π.: Συµπράξεις ηµόσιου Ιδιωτικού Τοµέα Σύνδεσµος ιαχείρισης Στερεών Αποβλήτων Ταµείο Ασφάλισης ηµοτικών και Κοινοτικών Υπαλλήλων Τοπικά Αναπτυξιακά Προγράµµατα Τοπική Ένωση ήµων και Κοινοτήτων Ταµείο Παρακαταθηκών και ανείων Ταµείο Υγείας ηµοτικών και Κοινοτικών Υπαλλήλων Υπουργείο Εσωτερικών ηµόσιας ιοίκησης και Αποκέντρωσης Φόρος Εισοδήµατος Φυσικών και Νοµικών Προσώπων 9

10 ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Η παρούσα µελέτη δε θα µπορούσε να ολοκληρωθεί χωρίς τη συµβολή ορισµένων προσώπων, καθένας από τους οποίους µε βοήθησε µε το δικό του τρόπο. Θέλω να εκφράσω την ευγνωµοσύνη µου στους καθηγητές της Εθνικής Σχολής Τοπικής Αυτοδιοίκησης, οι οποίοι µε βοήθησαν µέσα από τις διαλέξεις τους ώστε να ανταποκριθώ στα ζητήµατα που διαπραγµατεύεται η µελέτη. Στην κ. εληθέου Βασιλική, διδάκτορα του Χαροκόπειου Πανεπιστηµίου θα ήθελα να εκφράσω ιδιαίτερες ευχαριστίες για την καθοδήγηση, τις παρατηρήσεις της καθ όλη τη διάρκεια της προετοιµασίας για τη διπλωµατική εργασία. Ήταν πάντα παρούσα και απαντούσε µε προθυµία στα ζητήµατα που προέκυπταν κατά τη συγγραφή της µελέτης. Ταυτόχρονα µου δόθηκε η δυνατότητα να αντιµετωπίσω αυτόνοµα τυχόν προβλήµατα και εκφράσω προσωπικές θέσεις και απόψεις. Ακόµα θέλω να ευχαριστήσω τους υπαλλήλους του ήµου Βόλου και των επιχειρήσεών του οι οποίοι ήταν πρόθυµοι να απαντήσουν στα ερωτήµατα που τους έθεσα για τους σκοπούς της παρούσας εργασίας και να µε καθοδηγήσουν στην εµπειρική έρευνα που διεξήγαγα. Τέλος, οφείλω ιδιαίτερη ευγνωµοσύνη στους γονείς µου και την αδελφή για την υλική και ηθική υποστήριξη που µου παρείχαν όλα αυτά τα χρόνια. Ελπίζω αυτή µου η προσπάθεια να αποτελέσει ισχυρό αντιστάθµισµα στην αγωνία τους. Η αφιέρωση της παρούσας εργασίας στους ίδιους αποτελεί την ελάχιστη αναγνώριση της καθοριστικής συµβολής τους. ήµητρα Σ. Μπρουσοβάνα Ηράκλειο, Νοέµβριος

11 ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΜΕΛΕΤΗΣ Στην παρούσα εργασία επιχειρείται µία σκιαγράφηση των επενδυτικών πρωτοβουλιών που αναλαµβάνουν οι Οργανισµοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης α βαθµού ( ήµοι και Κοινότητες) µέσω της διεξαγωγής συγκεκριµένης µελέτης περίπτωσης. Η παρούσα εργασία στηρίζεται σε δύο θεµατικούς άξονες, αφενός το νοµοθετικό και θεσµικό πλαίσιο παροχής επενδυτικών κινήτρων από την πλευρά της κεντρικής διοίκησης στους Ο.Τ.Α. και αφετέρου την πρακτική εφαρµογή του πλαισίου αυτού µέσα από τη µελέτη περίπτωσης που είναι ο ήµος Βόλου. Η ανάλυση του νοµοθετικού και θεσµικού πλαισίου επικεντρώνεται κυρίως στον Επενδυτικό Νόµο (Ν. 3299/2004) και στο νέο Κώδικα ήµων και Κοινοτήτων (Ν.3463/2006). Μία επένδυση βέβαια δε δύναται να πραγµατοποιηθεί αν δεν υπάρξει η ανάλογη χρηµατοδότηση γι αυτό και η αναφορά στα χρηµατοδοτικά εργαλεία των επενδυτικών πρωτοβουλιών των δήµων κατέστη απαραίτητη. Επίσης οποιαδήποτε θεωρητική αναφορά στις επενδυτικές δραστηριότητες είναι µερική αν δε συνοδευθεί από την πρακτική εφαρµογή τους. Γι αυτό κατέστη αναγκαία η αναφορά σε συγκεκριµένη µελέτη περίπτωσης στην οποία να διαφαίνεται κατά πόσο οι ήµοι συγκεκριµένα κάνουν χρήση των επενδυτικών κινήτρων που τους χορηγεί το κράτος. Ως περιοχή µελέτης περίπτωσης επιλέχθηκε ο ήµος Βόλου, καθώς ο συγκεκριµένος ήµος παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον όσον αφορά τις επενδυτικές πρωτοβουλίες που έχει αναλάβει και χαρακτηρίζεται από την ύπαρξη ενός κατάλληλα εκπαιδευµένου ανθρώπινου δυναµικού. Στόχος της παρούσας εργασίας εποµένως είναι να εξετάσει τον τρόπο µε τον οποίο οι ήµοι κάνουν χρήση των επενδυτικών κινήτρων που τους χορηγούνται και τις συνέπειες που έχουν οι επενδυτικές δραστηριότητες στην ανάπτυξη των περιοχών που τις πραγµατοποιούν. Μετά την θεωρητική ανάλυση ακολουθεί η εξέταση της µελέτης περίπτωσης που είναι ο ήµος Βόλου όπου γίνεται αναφορά στα νοµικά του εκείνα πρόσωπα που δραστηριοποιούνται στον επενδυτικό τοµέα. Στα πλαίσια της παραπάνω ανάλυσης είναι επίσης απαραίτητο να σκιαγραφηθούν η παρούσα κατάσταση, τα προβλήµατα και οι προοπτικές της περιοχής µελέτης ώστε να εξαχθούν και τα κατάλληλα συµπεράσµατα. Η µεθοδολογία που ακολουθήθηκε κατά τη συγγραφή της παρούσας εργασίας περιλαµβάνει τη µελέτη του νοµοθετικού και θεσµικού πλαισίου και της υπάρχουσας 11

12 βιβλιογραφίας, την αναζήτηση στοιχείων σε επίσηµους δικτυακούς τόπους αλλά και επιτόπια έρευνα στο ήµο Βόλου όπου και διενεργήθηκαν συνεντεύξεις µε τα στελέχη του. 12

13 ABSTRACT In the present paper we attempt to outline the investment initiatives undertaken by the municipalities, through the conduct of a specific case study. The present paper is based on two thematic axes, the first is the legislative and institutional framework through which the state provides investment motives and the second is the application of this framework through the case study, which is the municipality of Volos. The legislative and institutional framework is focused mostly on the Investment Law (Law 3299/2004) and the new Code of Municipalities and Communities (Law 3463/2006). An investment however cannot be realized if the suitable funding does not exist so a reference on the funding tools of investment initiatives curried out by the municipalities is necessary. Furthermore any theoretical reference on investment activities is partial if it is not accompanied by its application. So the reference in a specific case study which shows the way the Municipalities in particular use the incentive motives granted by the state is necessary. The Municipality of Volos was chosen as a case study, since the specific municipality has developed important investment initiatives and is characterized by the existence of a highly trained workforce. Therefore the goal of the current study is to examine the way through the Municipalities make use of the investment motives granted to them and the consequences of investments in the development of the areas that conduct them. After the theoretical analysis we examine the case study which is the Municipality of Volos, where we reference to those sectors which take up investment opportunities. In the framework of the above analysis it is necessary to outline the current situation, the problems and the perspectives of the area of examination in order to withdraw the suitable conclusions. The methodology that was followed during the writing of the present paper includes the study of the legislative and institutional framework and of the existing literature, the search in formal sites as well as the research on the Municipality of Volos where interviews with its employees have taken place. 13

14 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1. ΣΚΟΠΟΣ Σκοπός της παρούσας µελέτης είναι να παρουσιάσει αρχικά το νοµοθετικό και το θεσµικό πλαίσιο παροχής κινήτρων για πραγµατοποίηση επενδυτικών πρωτοβουλιών και στη συνέχεια να δει πως εφαρµόζονται στην πράξη οι πολιτικές επενδυτικών δραστηριοτήτων στους Οργανισµούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης µε εξειδίκευση στην περίπτωση του ήµου Βόλου. 2. ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ ΣΤΟΧΟΙ Επιµέρους στόχοι της παρούσας εργασίας αποτελούν η συλλογή στοιχείων για την περιοχή µελέτης και η διεξαγωγή συνεντεύξεων ώστε να εξαχθούν τα κατάλληλα συµπεράσµατα. 3. ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Η υπόθεση της εργασίας µε βάση την οποία ξεκίνησε η παρούσα µελέτη είναι κατά πόσον οι Ο.Τ.Α. α βαθµού και κατ επέκταση τα νοµικά τους πρόσωπα, είτε µόνοι τους είτε σε συνεργασία µε τον ιδιωτικό τοµέα, µπορούν να αναλάβουν επενδυτικές πρωτοβουλίες. Ποια είναι δηλαδή τα κίνητρα εκείνα που χορηγούνται τόσο σε θεσµικό όσο και σε νοµοθετικό επίπεδο από το κράτος ώστε να προβούν σε επενδυτικές δραστηριότητες οι ήµοι. Οι επενδύσεις αποτελούν σηµαντικό κοµµάτι της οικονοµικής δραστηριότητας οποιασδήποτε µονάδας είτε αυτή είναι δηµόσια είτε ιδιωτική. Είναι σηµαντικό εποµένως για τους ήµους να προβαίνουν σε επενδύσεις ώστε να παράγουν προϊόντα και υπηρεσίες απαραίτητα για τους δηµότες τους. 4. ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Στόχος της έρευνας η οποία πραγµατοποιήθηκε στα πλαίσια της παρούσας µελέτης, είναι η καταγραφή της παρούσας κατάστασης, των προβληµάτων και των προοπτικών που παρουσιάζει ο ήµος Βόλου, όσον αφορά τα επενδυτικά κίνητρα που του έχουν δοθεί και τις επενδυτικές πρωτοβουλίες τις οποίες έχει αναλάβει Κριτήρια επιλογής πεδίου Το βασικό κριτήριο διαµόρφωσης της µεθόδου µε βάση την οποία αντλήσαµε τις πληροφορίες για τις συνεντεύξεις ήταν οι δυνατότητες και οι προοπτικές των ήµων 14

15 γενικότερα στην ανάληψη επενδυτικών πρωτοβουλιών, λαµβάνοντας υπόψη τα κίνητρα που δίνονται από τους κεντρικούς φορείς σε νοµοθετικό και σε θεσµικό επίπεδο. Ως περιοχή µελέτης της παρούσας εργασίας επιλέχθηκε ο ήµος Βόλου, δεδοµένου ότι και ο ίδιος αλλά και οι επιχειρήσεις του παρουσιάζουν σηµαντικό έργο όσον αφορά τις επενδυτικές πρωτοβουλίες και γενικότερα έχει τις δυνατότητες τόσο σε υποδοµές όσο και σε έµψυχο υλικό που του επιτρέπουν να αναλαµβάνει επενδυτικές πρωτοβουλίες σε επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης. Επίσης η πόλη του Βόλου ειδικότερα και ο νοµός Μαγνησίας γενικότερα κατέχει ηγετική θέση στην περιφέρεια Θεσσαλίας, η οποία ενισχύεται από τη ύπαρξη του λιµανιού και την αξιόλογη γεωγραφική θέση. Επίσης αξίζει να σηµειωθεί ότι ο ήµος Βόλου διαδραµατίζει σηµαντικό ρόλο στην περιφέρεια Θεσσαλίας στην οποία και ανήκει και οι προοπτικές ανάπτυξής του αποδεικνύονται ευοίωνες όπως θα φανεί και στη συνέχεια. Βέβαια θα πρέπει να τονιστεί ότι ο προς διερεύνηση ήµος που αποτέλεσε και το πεδίο της εµπειρικής έρευνας δεν είναι αντιπροσωπευτικό δείγµα του συνόλου των ήµων της χώρας δεδοµένου ότι κάθε περίπτωση είναι µοναδική. Παρ όλαυτά δεν πρέπει να παραγνωρίζεται η σηµασία των επενδυτικών δραστηριοτήτων που αναπτύσσει ο συγκεκριµένος ήµος, η οποία θα γίνει εµφανής στα πλαίσια της παρούσας έρευνας Μέθοδος συλλογής στοιχείων Όπως αναφέρθηκε παραπάνω το αντικείµενο µελέτης της παρούσας έρευνας είναι οι επενδυτικές πρωτοβουλίες που έχει αναλάβει ο ήµος Βόλου και τα νοµικά του πρόσωπα. Προηγήθηκε ο σχεδιασµός της δοµής των συνεντεύξεων και ακολούθησε η επίσκεψη στο ήµο Βόλου και σε κάποια από τα νοµικά του πρόσωπα, ώστε να γίνει η συλλογή των απαραίτητων στοιχείων και πληροφοριών της παρούσας µελέτης. Οι συνεντεύξεις αποτέλεσαν το βασικό µεθοδολογικό εργαλείο της παρούσας έρευνας. Μέσω των συνεντεύξεων µου δόθηκε η δυνατότητα να συζητήσω µε αρκετά στελέχη του ήµου (14 συνολικά), αντιδηµάρχους και διευθυντές, αλλά και µε τους εργαζοµένους, οι οποίοι µου έδωσαν χρήσιµες πληροφορίες για τις επενδυτικές πρωτοβουλίες και τα κίνητρα που έχει αναλάβει ο ήµος γενικότερα. 15

16 4.3. οµή συνεντεύξεων Οι ερωτήσεις των συνεντεύξεων που απευθύνονταν στα στελέχη και στους υπαλλήλους του ήµου και των Νοµικών του Προσώπων αφορούσαν σε συζήτηση γύρω από συγκεκριµένα θέµατα σχετικά µε τις πρωτοβουλίες που έχει αναλάβει. Συγκεκριµένα οι συνεντεύξεις αφορούσαν δοµηµένες ερωτήσεις που αφορούσαν τα εξής ζητήµατα: Την οργανωτική δοµή του ήµου Βόλου και των Νοµικών του Προσώπων. Την επενδυτική στρατηγική που ακολουθείται. Τα Νοµικά Πρόσωπα του ήµου που αναλαµβάνουν επενδυτικές πρωτοβουλίες. Τα προβλήµατα που αντιµετωπίζουν τα Νοµικά Πρόσωπα ενόψει των ρυθµίσεων του Νέου ηµοτικού και Κοινοτικού Κώδικα. Τις προοπτικές που προβλέπονται ενόψει των νέων αλλαγών. Τα επενδυτικά κίνητρα που δίνονται. Τις δυνατότητες συνεργασίας µεταξύ των πόλεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Τις επενδυτικές ευκαιρίες που παρουσιάζει η πόλη του Βόλου στους τρεις τοµείς της οικονοµίας µε έµφαση στον τοµέα του τουρισµού, σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήµατα του ήµου Βόλου. Τα προβλήµατα που αντιµετωπίζει ο ήµος. Το όραµα του ήµου και τη στρατηγική που θα ακολουθήσει για την επίτευξη του Περιγραφή δείγµατος συνεντεύξεων Ο συνολικός αριθµός των συνεντεύξεων στα στελέχη (αντιδήµαρχοι και διευθυντές) και στους υπαλλήλους του ήµου Βόλου και των Νοµικών του Προσώπων ήταν 14. Στα πλαίσια της παρούσας εργασίας κατέστη δυνατό να συγκεντρωθούν συνεντεύξεις από όλα τα τµήµατα του ήµου και των νοµικών του προσώπων, ώστε τα αποτελέσµατα της παρούσας έρευνας να είναι αξιόπιστα και αντιπροσωπευτικά. 16

17 5. ιάρθρωση κεφαλαίων Η παρούσα µελέτη είναι δοµηµένη σε κεφάλαια. Στο πρώτο κεφάλαιο παρατίθενται γενικές πληροφορίες για τους Οργανισµούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης α βαθµού. Στο πλαίσιο αυτό αναφέρονται τα ζητήµατα της σύστασης τους, των αρµοδιοτήτων τους, των ευθυνών των αιρετών, της δηµοτικής αποκέντρωσης, της περιουσίας τους, ρυθµίσεις διαδηµοτικής συνεργασίας και διεθνών σχέσεων. Το δεύτερο κεφάλαιο εστιάζεται στις επενδυτικές πρωτοβουλίες που αναλαµβάνουν οι ήµοι. Συγκεκριµένα δίνονται γενικές πληροφορίες περί των επενδύσεων, όπως είναι τα ζητήµατα που αφορούν την πραγµατοποίηση της επένδυσης, τα είδη των επενδύσεων και οι συνέπειες των τελευταίων στους Οργανισµούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Επίσης υπάρχει αναφορά στο θεσµικό και νοµοθετικό πλαίσιο παροχής επενδυτικών κινήτρων. Γίνεται δηλαδή αναφορά στους νόµους εκείνους που σχετίζονται µε τις επενδύσεις όπως είναι ο Επενδυτικός Νόµος 3299/2004 και ο νέος ηµοτικός και Κοινοτικός Κώδικας (Ν.3463/2006). Το τρίτο κεφάλαιο καλύπτει το χρηµατοδοτικό πλαίσιο των επενδυτικών κινήτρων, αναλύοντας ειδικότερα το Πρόγραµµα ηµοσίων Επενδύσεων, τους Κεντρικούς Αυτοτελείς Πόρους (Κ.Α.Π.) και το αναπτυξιακό πρόγραµµα «ΘΗΣΕΑΣ», την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και τις Συµπράξεις ηµόσιου και Ιδιωτικού Τοµέα. 1 Το τέταρτο κεφάλαιο καλύπτει τη µελέτη περίπτωσης που είναι ο ήµος Βόλου και συγκεκριµένα αναφέρεται γενικότερα στις δηµόσιες επενδύσεις που έχουν πραγµατοποιηθεί σ αυτόν και στα νοµικά πρόσωπα του ειδικότερα που έχουν αναπτύξει επενδυτικές πρωτοβουλίες. Το πέµπτο κεφάλαιο αναφέρεται στα προβλήµατα που αντιµετωπίζουν τα νοµικά πρόσωπα του ήµου ενόψει και των νέων ρυθµίσεων του νέου ηµοτικού και Κοινοτικού Κώδικα, τις προοπτικές που παρουσιάζονται, το αναπτυξιακό του όραµα, τη στρατηγική που θα ακολουθηθεί για την επίτευξη του οράµατος και τους άξονες προτεραιότητας του επιχειρησιακού σχεδιασµού. 2 Στο έκτο και τελευταίο κεφάλαιο παρατίθενται συµπεράσµατα, κριτικές παρατηρήσεις και προτάσεις. Συγκεκριµένα παρατίθενται τα αποτελέσµατα της εµπειρικής 1 Όλα τα παραπάνω εξετάζονται σε σχέση µε τους Οργανισµούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης και τις ευκαιρίες που τους δίνονται όσον αφορά τα χρηµατοδοτικά εργαλεία. 2 Τα ζητήµατα αυτά προκύπτουν από την εµπειρική έρευνα που διεξήχθηκε στο ήµο Βόλου, σηµαντικό κοµµάτι της οποίας ήταν η διεξαγωγή συνεντεύξεων µε τα στελέχη του. 17

18 έρευνας, αναφέρονται κριτικές παρατηρήσεις που προέκυψαν από την όλη διαδικασία και προτείνονται κάποιες δράσεις για την περαιτέρω ανάπτυξη του Βόλου. 3 Λέξεις κλειδιά Επενδυτικές πρωτοβουλίες, επενδυτικά κίνητρα, θεσµικό πλαίσιο, νοµοθετικό πλαίσιο, χρηµατοδοτικά εργαλεία 3 Τα συµπεράσµατα προέκυψαν από την εµπειρική έρευνα και ειδικότερα από τη διεξαγωγή συνεντεύξεων, όπου οι υπάλληλοι µου ανέλυσαν τις απόψεις τους για την κατάσταση του ήµου γενικότερα. 18

19 Α ΜΕΡΟΣ: ΘΕΩΡΗΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΤΩΝ ΕΠΕΝ ΥΤΙΚΩΝ ΚΙΝΗΤΡΩΝ ΣΤΟΥΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟ ΙΟΙΚΗΣΗΣ Α ΒΑΘΜΟΥ 19

20 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ο : ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟ ΙΟΙΚΗΣΗΣ Α ΒΑΘΜΟΥ ΓΕΝΙΚΑ Προτού αναφερθούµε στα επενδυτικά κίνητρα που δίνονται στους Οργανισµούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης σε θεσµικό και νοµοθετικό επίπεδο θα γίνει µία εισηγητική προσέγγιση για τη σκοπιµότητα ύπαρξης τους. Συγκεκριµένα ο ηµοτικός και Κοινοτικός Κώδικας (Ν.3463/2006) αναφέρεται µεταξύ άλλων στη σύσταση των ήµων και Κοινοτήτων, στις αρµοδιότητές τους, στις ευθύνες των αιρετών, στην περιουσία τους, στις διαδηµοτικές συνεργασίες και στις διεθνείς σχέσεις που αναπτύσσουν. Πιο αναλυτικά για τους ήµους και τις Κοινότητες σύµφωνα µε το Σύνταγµα και το ηµοτικό Κώδικα προβλέπονται τα εξής: 1.1. Αποκεντρωτικό σύστηµα διοίκησης «Το άρθρο 101 του Συντάγµατος καθιερώνει το αποκεντρωτικό σύστηµα διοίκησης για ολόκληρη τη χώρα 4, ενώ προβλέπει τη συγκρότηση και λειτουργία περιφερειακών οργάνων µε γενική αποφασιστική αρµοδιότητα για τις υποθέσεις της περιφέρειάς τους. 5 Το άρθρο 102 του Συντάγµατος ορίζει ότι: - Η διοίκηση των τοπικών υποθέσεων ανήκει στους οργανισµούς τοπικής αυτοδιοίκησης πρώτου και δεύτερου βαθµού. Υπέρ των οργανισµών τοπικής αυτοδιοίκησης συντρέχει τεκµήριο αρµοδιότητας για τη διοίκηση των τοπικών υποθέσεων. Νόµος καθορίζει το εύρος και τις κατηγορίες των τοπικών υποθέσεων, καθώς και την κατανοµή τους στους επί µέρους βαθµούς. Με νόµο µπορεί να ανατίθεται στους οργανισµούς τοπικής αυτοδιοίκησης η άσκηση αρµοδιοτήτων που συνιστούν αποστολή του Κράτους. - Το Κράτος λαµβάνει τα νοµοθετικά, κανονιστικά και δηµοσιονοµικά µέτρα που απαιτούνται για την εξασφάλιση της οικονοµικής αυτοτέλειας και των πόρων που είναι αναγκαίοι για την εκπλήρωση της αποστολής και την άσκηση των αρµοδιοτήτων των οργανισµών τοπικής αυτοδιοίκησης µε ταυτόχρονη διασφάλιση της διαφάνειας κατά τη 4 Σύµφωνα µε την παρ. 1 του άρθρου 101 «η διοίκηση του κράτους οργανώνεται κατά το αποκεντρωτικό σύστηµα» 5 Τα περιφερειακά ή αποκεντρωµένα όργανα του Κράτους έχουν κατά τόπο αρµοδιότητα εντός συγκεκριµένης εδαφικής περιφέρειας. Η σύσταση αποκεντρωµένων οργάνων του Κράτους επιδιώκει την µεγαλύτερη εγγύτητα της ηµόσιας ιοίκησης στους πολίτες, ώστε να τους δίνεται η δυνατότητα άµεσης επαφής µε τα αποκεντρωµένα όργανα του Κράτους προκειµένου να λύσουν καλύτερα τα προβλήµατα που αντιµετωπίζουν µε τη ιοίκηση. 20

21 διαχείριση των πόρων αυτών. Νόµος ορίζει τα σχετικά µε την απόδοση και κατανοµή, µεταξύ των οργανισµών τοπικής αυτοδιοίκησης, των φόρων ή τελών που καθορίζονται υπέρ αυτών και εισπράττονται από το Κράτος. Κάθε µεταβίβαση αρµοδιοτήτων από κεντρικά ή περιφερειακά όργανα του Κράτους προς την τοπική αυτοδιοίκηση συνεπάγεται και τη µεταφορά των αντίστοιχων πόρων. Νόµος ορίζει τα σχετικά µε τον καθορισµό και την είσπραξη τοπικών εσόδων απευθείας από τους οργανισµούς τοπικής αυτοδιοίκησης. Το Σύνταγµα προβλέπει ρητά την συγκρότηση και λειτουργία δύο βαθµών αυτοδιοίκησης χωρίς να ονοµάζει τους αντίστοιχους ΟΤΑ ή να παραπέµπει σε κάποια πολιτικο-διοικητική διαίρεση της χώρας.» 6 (Καλλιαντάσης, 2008 σελ. 1) 1.2. Σύσταση δήµων και κοινοτήτων Στο άρθρο 2 του ηµοτικού και Κοινοτικού Κώδικα (Ν. 3463/2006) ορίζεται ποιοι Οργανισµοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης αποτελούν δήµους και ποιοι κοινότητες. Πιο συγκεκριµένα είναι όσες έχουν ήδη συσταθεί ή διατηρηθεί µε νόµο. Όσες Κοινότητες κατά την τελευταία απογραφή έχουν πληθυσµό πάνω από κατοίκους αναγνωρίζονται, σύµφωνα µε την παρ.1 περ. γ του Ν.3463/2006 ως δήµοι. Τοπικό διαµέρισµα σύµφωνα µε τον ίδιο νόµο ονοµάζεται κάθε καταργηθείς Ο.Τ.Α. ή προσαρτηθείς οικισµός σε ήµο ή Κοινότητα του Ν. 2539/1997. Σηµαντική καινοτοµία του Κώδικα είναι η εισαγωγή της έννοιας του τοπικού δηµοψηφίσµατος (άρθρο 216). Στο άρθρο 3 προβλέπεται η ίδρυση του Ειδικού Προγράµµατος Ενώσεων το οποίο χρηµατοδοτείται από τους Κεντρικούς Αυτοτελείς Πόρους και από άλλες εθνικές ή κοινοτικές πηγές χρηµατοδότησης και ενισχύει τους δήµους και τις κοινότητες που συνενώνονται. (Νόµος 3463/2006, άρθρα 2, 3 και 218) 1.3. Αρµοδιότητες δήµων και κοινοτήτων Στα άρθρα 75 έως 85 του ηµοτικού και Κοινοτικού Κώδικα περιγράφονται οι αρµοδιότητες των ήµων και Κοινοτήτων οι οποίες απορρέουν από τη διοίκηση των τοπικών υποθέσεων. Συγκεκριµένα το άρθρο 75 ορίζει ότι οι αρµοδιότητες των ήµων και Κοινοτήτων αφορούν, κυρίως, τους τοµείς: α) Ανάπτυξης, 6 Άρθρο 101 «Η διοίκηση του Κράτους οργανώνεται σύµφωνα µε το αποκεντρωτικό σύστηµα. Η διοικητική διαίρεση της χώρας διαµορφώνεται µε βάση τις γεωοικονοµικές κοινωνικές και συγκοινωνιακές συνθήκες. Τα περιφερειακά όργανα του κράτους έχουν γενική αποφασιστική αρµοδιότητα για τις υποθέσεις της περιφέρειάς τους. Τα κεντρικά όργανα του Κράτους, εκτός από ειδικές αρµοδιότητες έχουν τη γενική κατεύθυνση, το συντονισµό και τον έλεγχο νοµιµότητας των πράξεων των περιφερειακών οργάνων, όπως νόµος ορίζει. 21

22 β) Περιβάλλοντος, γ) Ποιότητας ζωής και εύρυθµης λειτουργίας των πόλεων και των οικισµών, δ) Απασχόλησης, ε) Κοινωνικής προστασίας και αλληλεγγύης, στ) Παιδείας, πολιτισµού και αθλητισµού, ζ) Πολιτικής προστασίας. Στο άρθρο 76 του Κώδικα ορίζεται ο τρόπος άσκησης των αρµοδιοτήτων των ήµων και Κοινοτήτων. Στο ίδιο άρθρο παρέχονται σε νησιωτικούς ή ορεινούς ήµους και Κοινότητες ή σε φθίνουσες και µειονεκτικές περιοχές ειδικά κίνητρα και χρηµατοδοτήσεις για την κάλυψη αρµοδιοτήτων. 7 (Νόµος 3463/2006, άρθρα 75 85) 1.4. Ευθύνες των αιρετών Στα άρθρα 141 έως 147 του ηµοτικού και Κοινοτικού Κώδικα ορίζονται τα θέµατα ευθύνης των αιρετών. Ειδικότερα στο άρθρο 141 ρυθµίζονται τα θέµατα της αστικής ευθύνης των αιρετών. Στα υπόλοιπα άρθρα ορίζονται επί της πειθαρχικής δικαιοδοσίας της κρατικής εξουσίας επί των αιρετών των Ο.Τ.Α. α βαθµού ηµοτική αποκέντρωση Στο άρθρο 117 ρυθµίζονται τα θέµατα της δηµοτικής αποκέντρωσης. Πιο συγκεκριµένα η δηµοτική αποκέντρωση αναβαθµίζεται µε την απευθείας ανάθεση αρµοδιοτήτων στα τοπικά συµβούλια όπως είναι η συντήρηση και λειτουργία εγκαταστάσεων. Επίσης υπάρχει πρόβλεψη διάθεσης στο τεχνικό πρόγραµµα κάθε ήµου του 30% των πιστώσεων του αποκλειστικά και µόνο για έργα στα τοπικά διαµερίσµατα. Στόχος των ρυθµίσεων για τη δηµοτική αποκέντρωση είναι η ύπαρξη επιτυχούς παρουσίας του ήµου στα τοπικά πράγµατα και η δυνατότητα άµεσης επέµβασης για την καλύτερη εξυπηρέτηση του πολίτη. (Νόµος 3463/2006, άρθρο 117) 1.6. Περιουσία των Ο.Τ.Α. Στο άρθρο 178 του Κώδικα ήµων και Κοινοτήτων ορίζεται ότι οι ήµοι και οι Κοινότητες είναι υποχρεωµένοι να διατηρούν, να προστατεύουν και να διαχειρίζονται την 7 Για κάθε ένα από τους τοµείς δραστηριότητας υπάρχει ενδεικτική αρίθµηση τοπικών υποθέσεων στις οποίες έχουν αρµοδιότητα οι Ο.Τ.Α. α βαθµού, ώστε να είναι όσο το δυνατόν πληρέστερη η καταγραφή των τοπικών υποθέσεων, µε έµφαση στις αρµοδιότητες εκείνες που επηρεάζουν την καθηµερινότητα του πολίτη. 22

23 κάθε είδους περιουσία τους και να την καταγράφουν στα βιβλία τους. Ορίζονται επίσης οι γενικές προϋποθέσεις διάθεσης των περιουσιακών τους στοιχείων. Στα άρθρα 179 έως 199 ρυθµίζονται όλα τα επιµέρους ζητήµατα που αφορούν την περιουσία των δήµων και κοινοτήτων. (Νόµος 3463/2006, άρθρα ) 1.7. ιαδηµοτική Συνεργασία Με το νέο ηµοτικό και Κοινοτικό Κώδικα και συγκεκριµένα µε το άρθρο 222 επανακαθορίζεται το θεσµικό πλαίσιο που αφορά τις µορφές διαδηµοτικής συνεργασίας. Συγκεκριµένα επαναδιατυπώνεται το θεσµικό πλαίσιο των συµβάσεων διαδηµοτικής συνεργασίας που έχουν τη δυνατότητα να συνάπτουν οι Ο.Τ.Α. α βαθµού που ανήκουν στον ίδιο νοµό ή είναι όµοροι. Στο άρθρο 224 του Νόµου 3463/2006 προβλέπεται η συνεργασία του ιδιωτικού τοµέα µε την Τοπική Αυτοδιοίκηση, στο πλαίσιο της ενίσχυσης του αναπτυξιακού της ρόλου µε σκοπό τη βελτίωση την καθηµερινότητα του πολίτη. Καθορίζονται γι αυτό το λόγο οι συµπράξεις των Ο.Τ.Α. µε τον ιδιωτικό τοµέα για την εκτέλεση έργων και την παροχή υπηρεσιών προς τους πολίτες. 8 (Νόµος 3463/2006, άρθρο 222) 1.8 ιεθνείς Σχέσεις: Στα άρθρα 219 έως 221 ρυθµίζονται τα ζητήµατα των συνεργασιών των Ο.Τ.Α. β βαθµού σε διεθνές και ευρωπαϊκό επίπεδο. Πέραν των άλλων ζητηµάτων που θίγονται στα εν λόγω άρθρα ρυθµίζονται θέµατα που έχουν να κάνουν µε την προαγωγή οικονοµικών, πολιτιστικών, µορφωτικών και κοινωνικών σχέσεων. Πιο συγκεκριµένα σε διεθνές επίπεδο αναφέρεται η συµµετοχή των Ο.Τ.Α. σε δίκτυα πόλεων και ενώσεων για την προαγωγή της διαπεριφερειακής και συνοριακής συνεργασίας. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο ορίζεται η συµµετοχή τους σε προγράµµατα, δίκτυα και πρωτοβουλίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Συµβουλίου της Ευρώπης. Καινοτοµία αποτελεί η συµµετοχή αιρετών των Ο.Τ.Α. α βαθµού στις εργασίες της αντιπροσωπευτικής συνέλευσης της Επιτροπής των Περιφερειών. (Νόµος 3463/2006, άρθρο ) 8 Σηµαντικές καινοτοµίες του Ν.3463/2006 είναι ο καθορισµός των αρµοδιοτήτων που αποτελούν αντικείµενο ανάθεσης σε φυσικά ή νοµικά πρόσωπα, ότι το αντικείµενο το συµβάσεων µπορεί να αποτελέσει και η βεβαίωση και είσπραξη τελών, δικαιωµάτων, εισφορών και προστίµων και ο προσδιορισµός των πηγών χρηµατοδότησης των συµβάσεων αυτών. 23

24 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Ο : Ο.Τ.Α. & ΕΠΕΝ ΥΣΕΙΣ ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΑΡΟΧΗΣ ΕΠΕΝ ΥΤΙΚΩΝ ΚΙΝΗΤΡΩΝ 2.1 Ορισµός Επένδυσης Ως επένδυση ορίζεται η διάθεση χρηµατικών πόρων ή περιουσιακών στοιχείων για τη δηµιουργία νέου παραγωγικού κεφαλαίου που θα αποφέρει µακροπρόθεσµα ή βραχυπρόθεσµα οφέλη. Ένα βασικό χαρακτηριστικό της επένδυσης είναι ότι οι διαθέσιµοι οικονοµικοί πόροι δε χρησιµοποιούνται για άµεση κατανάλωση, αλλά διατίθενται για κάποια οικονοµική δραστηριότητα από την αναµένονται µελλοντικά οικονοµικά οφέλη ή εξυπηρετούνται αναγκαίοι κοινωφελείς σκοποί. Βασική προϋπόθεση για την υλοποίηση µιας επένδυσης είναι η ύπαρξη καλά σχεδιασµένων αποφάσεων και ενεργειών διάθεσης πόρων. 9 ( εληθέου, 2007) 2.2. Ζητήµατα που αφορούν την πραγµατοποίηση µιας επένδυσης Η πραγµατοποίηση µιας επένδυσης εξαρτάται από τους εξής παράγοντες: Σκοπιµότητα της επένδυσης, αν δηλαδή θα προκύψουν οφέλη από την πραγµατοποίηση της συγκεκριµένης επένδυσης Μέγεθος της επένδυσης που αναµένεται να πραγµατοποιηθεί Εναλλακτικές λύσεις, εναλλακτικά επενδυτικά σχέδια τα οποία αναµένεται να έχουν καλύτερα αποτελέσµατα Αφού διευθετηθούν εκείνα τα ζητήµατα που σχετίζονται µε τις επενδύσεις ακολουθεί η πραγµατοποίηση της επένδυσης. Ταξινόµηση επενδύσεων Οι επενδύσεις ανάλογα µε τα επιµέρους χαρακτηριστικά και τον σκοπό που εξυπηρετούν ταξινοµούνται ως εξής: Αντικείµενο της επένδυσης Σε σχέση µε το αντικείµενό τους οι επενδύσεις χαρακτηρίζονται ως ( εληθέου, 1996) : 1. Παραγωγικές, επενδύσεις που αποσκοπούν στην παραγωγή άµεσων αγαθών ή υπηρεσιών 9 Μάλιστα κατά µία προσέγγιση η επένδυση είναι η δηµιουργία νέου πάγιου κεφαλαίου και σε µακροοικονοµικό επίπεδο επένδυση είναι η µετατροπή κεφαλαίων σε κεφαλαιουχικά παραγωγικά µέσα. 24

25 2. κερδοσκοπικές, επενδύσεις των οποίων η αξία αναµένεται αν αυξηθεί στο µέλλον 3. Μικτές, στις οποίες οι επενδυτές εµπλέκονται ενεργά στην παραγωγική διαδικασία και ελπίζουν σε ανατίµηση του περιουσιακού στοιχείου. Φυσικό αντικείµενο της επένδυσης Ανάλογα µε το φυσικό αντικείµενο η επένδυση µπορεί να αφορά ( εληθέου, 1996) 1. Μια νέα µονάδα παραγωγής κάποιου αγαθού 2. Επέκταση µιας υπάρχουσας παραγωγικής µονάδας 3. Συµπλήρωση ή προσαρµογή του παραγωγικού δυναµικού µιας υφιστάµενης µονάδας 4. Ανακατασκευή, ανανέωση ή εκσυγχρονισµό µηχανολογικού εξοπλισµού 5. Συµµετοχή σε υφιστάµενη παραγωγική δραστηριότητα 6. Αγορά υφιστάµενης παραγωγικής µονάδας 7. Πρόγραµµα δράσης που αφορά δαπάνη για την προώθηση κάποιου επιχειρηµατικού σκοπού Ένταξη στους παραγωγικούς κλάδους της οικονοµίας Ανάλογα µε την ένταξη µιας επένδυσης στους παραγωγικούς κλάδους της οικονοµίας τα επενδυτικά σχέδια µπορούν να διακριθούν σε ( εληθέου, 1996): 1. Σχέδια αγροτικής ανάπτυξης 2. Βιοµηχανικά σχέδια 3. Σχέδια µεταλλείων 4. Σχέδια περιβάλλοντος 5. Σχέδια µεταφορών 6. Ενεργειακά σχέδια 7. Τουριστικά σχέδια κ.ο.κ. Μέγεθος της επένδυσης Με βάση το µέγεθος της επένδυσης και της κλίµακας τους τα επενδυτικά σχέδια διακρίνονται σε: 1. Μικρά 2. Μεσαία 3. Μεγάλα Φορέας εκπόνησης της επένδυσης Ανάλογα µε τον φορέα που αναλαµβάνει µια επένδυση οι επενδύσεις διακρίνονται σε ( εληθέου, 2007): 1. Ιδιωτικές επενδύσεις οι οποίες υλοποιούνται από ιδιωτικούς φορείς 25

26 2. ηµόσιες επενδύσεις τις οποίες αναλαµβάνει κάποιος κρατικός φορέας και αποσκοπούν στην πραγµατοποίηση έργων συλλογικής ή κοινωνικής ωφέλειας 3. Επενδύσεις µικτού ή κοινού ενδιαφέροντος, οι οποίες υλοποιούνται από µικτούς ιδιωτικούς, συνεταιριστικούς ή ηµικρατικούς φορείς. Σκοπός της επένδυσης Ανάλογα µε τους στόχους που τίθενται τα επενδυτικά σχέδια διακρίνονται σε ( εληθέου, 2007): 1. Σχέδια επενδύσεων ενός σκοπού, τα οποία αποβλέπουν σε µία µονάχα παραγωγική επιδίωξη 2. Σχέδια επενδύσεων πολλαπλού σκοπού, που στοχεύουν στην ταυτόχρονη υλοποίηση πολλών διαφορετικών παραγωγικών σκοπών. Βαρύτητα χρήσης ή εισροής συγκεκριµένου είδους πόρου Με κριτήριο τη βαρύτητα χρησιµοποίησης ενός συγκεκριµένου πόρου οι επενδύσεις διακρίνονται σε: 1. Επενδύσεις εντάσεως κεφαλαίου, στις οποίες απαιτείται σηµαντική εισροή κεφαλαίων 2. Επενδύσεις εντάσεως εργασίας, στις οποίες απαιτείται σηµαντικό εργατικό δυναµικό 3. Επενδύσεις εντάσεως εδαφικών πόρων, στις οποίες είναι απαραίτητη η χρήση σηµαντικών εκτάσεων γης. Επιφάνεια επιρροής της επένδυσης Με βάση τη γεωγραφική κάλυψη οι επενδύσεις διακρίνονται σε ( εληθέου, 2007): 1. Τοπικές 2. Περιφερειακές 3. Κοινοτικές (ΕΕ) 4. Πολυεθνικές ή Παγκόσµιες Επιφάνεια επιρροής της επένδυσης Ανάλογα µε το βαθµό επικινδυνότητας οι επενδύσεις διακρίνονται σε: 1. Απολύτως εξασφαλισµένες έναντι στον επενδυτικό κίνδυνο (ρίσκο) και την αβεβαιότητα 2. Χαµηλού κινδύνου 3. Υψηλού κινδύνου 26

27 2.3 Ο.Τ.Α. και Επενδύσεις Όµως και το ίδιο το κράτος µπορεί να αναλάβει επενδυτικές πρωτοβουλίες. Όπως αναφέρθηκε παραπάνω υπάρχουν και δηµόσια επενδυτικά σχέδια τα οποία µπορεί να αναλάβει είτε αποκλειστικά το δηµόσιο είτε σε συνεργασία µε ιδιωτικούς φορείς είτε να τα αναθέσει στον ιδιωτικό τοµέα µε παραχώρηση. Το δηµόσιο αναλαµβάνει συνήθως έργα κοινής ωφέλειας, προς όφελος των πολιτών δηλαδή. ιάφοροι φορείς του ηµοσίου µπορούν να αναλάβουν τέτοιου είδους επενδυτικά έργα, ανάµεσα σ αυτούς τους φορείς είναι και οι Οργανισµοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης α βαθµού. 10 Οι δήµοι και οι κοινότητες εποµένως αναλαµβάνουν επενδυτικές πρωτοβουλίες οι οποίες στοχεύουν στη βελτίωση της ζωής των πολιτών. Τέτοιες πρωτοβουλίες µπορεί να είναι αστικές αναπλάσεις, κατασκευή χώρων άθλησης, χώρων στάθµευσης, βιβλιοθήκες, κ.λπ. Μέσω αυτών των έργων επιδιώκεται η βελτίωση της εικόνας του δήµου και φυσικά η εξυπηρέτηση του πολίτη, που είναι ο τελικός αποδέκτης και χρήστης των έργων. Όσον αφορά τον φορέα υλοποίησής τους αυτός µπορεί να είναι είτε αποκλειστικά ο Ο.Τ.Α., είτε ο Ο.Τ.Α. σε σύµπραξη µε τον ιδιώτη (Συµπράξεις ηµόσιου και Ιδιωτικού Τοµέα), είτε µε σύµβαση παραχώρησης. Το γεγονός ότι τα έργα αυτά δε γίνονται µε σκοπό το κέρδος δε σηµαίνει ότι δεν είναι σηµαντικά δεδοµένου ότι κάποια από αυτά έχουν έντονο κοινωνικό χαρακτήρα όπως είναι η κατασκευή ενός Κέντρου Προστασίας Ηλικιωµένων και καλύπτουν σηµαντικές ανάγκες των δηµοτών. Εξάλλου αυτά τα έργα παρέχουν σηµαντικές υπηρεσίες στους πολίτες και απαραίτητες για την καθηµερινή τους ζωή και ως εκ τούτου η κατασκευή τους είναι ιδιαίτερα σηµαντική. ( εληθέου, 2007) 2.4 Οφέλη των επενδύσεων στους Ο.Τ.Α. Τα οφέλη από την πραγµατοποίηση επενδύσεων δεν περιορίζονται µόνο στον οικονοµικό τοµέα, αλλά είναι ποικίλα και εµφανή σε άλλους τοµείς. Πιο συγκεκριµένα η υλοποίηση επενδύσεων σε µια περιοχή συµβάλει στην αύξηση του ρυθµού ανάπτυξης, στην αύξηση της απασχόλησης, του κατά κεφαλή εισοδήµατος και στην επίτευξη κοινωνικής σταθερότητας. 10 Γενικότερα οι δηµόσιες επενδύσεις είναι εκείνες οι επενδύσεις που χρηµατοδοτούνται από τον προϋπολογισµό του Προγράµµατος ηµοσίων Επενδύσεων και έχουν ως σκοπό την οικονοµική, κοινωνική και πολιτιστική ανάπτυξη της χώρας. Εκτελούνται από ηµόσιους φορείς και Οργανισµούς ανάµεσα στους οποίους εντάσσονται και οι Ο.Τ.Α. 27

28 Επίσης η υλοποίηση διαφόρων επενδυτικών σχεδίων αποτρέπει την εκροή εγχώριου συναλλάγµατος σε άλλες χώρες, ενώ συµβάλει ταυτόχρονα στη βελτίωση των εξαγωγών και την αύξηση των δηµοσίων εσόδων. Μάλιστα έχει παρατηρηθεί ότι όταν σε µία περιοχή πραγµατοποιούνται επενδυτικά σχέδια, είτε αυτά είναι ιδιωτικά είτε δηµοσία είτε συνδυασµός τους, εξασφαλίζεται οικονοµική σταθερότητα, αναπτύσσεται κλίµα εµπιστοσύνης για τους επενδυτές και βελτιώνεται η οικονοµία της χώρας. Η πραγµατοποίηση επενδύσεων αποτελεί κινητήριο µοχλό για την οικονοµία και ταυτόχρονα απαραίτητη προϋπόθεση για την επίτευξη οικονοµικής ανάπτυξης. Γι αυτό είναι σηµαντικό για τα κράτη να δίνουν ιδιαίτερη έµφαση στην προσέλευση επενδυτών εφαρµόζοντας τις κατάλληλες πολιτικές κινήτρων. Μάλιστα η Τοπική Αυτοδιοίκηση µε τις δραστηριότητες που αναλαµβάνει προωθεί την τοπική οικονοµική ανάπτυξη µε ταχύτερους ρυθµούς, δηµιουργεί εξωτερικές οικονοµίες που µετασχηµατίζουν την τοπική και ευρύτερη αγορά. Μέσω των επενδυτικών σχεδίων στους δήµους δηµιουργούνται οι κατάλληλες υποδοµές, αυξάνονται οι θέσεις απασχόλησης και δηµιουργούνται νέες επιχειρήσεις που συνδέονται µε το συγκριτικό πλεονέκτηµα της τοπικής κοινωνίας. Επίσης ένας Ο.Τ.Α. µέσω µιας υγιούς και σωστά σχεδιασµένης αναπτυξιακής πολιτικής εξασφαλίζει την ανύψωση του κοινωνικού, πολιτιστικού και του µορφωτικού επιπέδου των δηµοτών καθώς τους δίνεται η δυνατότητα να έρθουν σε επαφή µε νέες ιδέες καθώς δηµιουργούνται νέα πρότυπα, νέες τάσεις ζωής και οι ίδιοι αναλαµβάνουν προσωπικές πρωτοβουλίες. 11 ( εληθέου, 2007) 2.5 Θεσµικό και Νοµοθετικό πλαίσιο παροχής επενδυτικών κινήτρων Απαραίτητες προϋποθέσεις για την επίτευξη τοπικής και περιφερειακής ανάπτυξης είναι η ύπαρξη του κατάλληλου θεσµικού και χρηµατοδοτικού πλαισίου που επιτρέπουν στους Ο.Τ.Α. την ανάληψη επενδυτικών πρωτοβουλιών, τα οποία πλαίσια παρέχουν κινήτρων για την πραγµατοποίηση παραγωγικών επενδύσεων, προωθούν τη συνεργασία µεταξύ του δηµόσιου και ιδιωτικού τοµέα, εξασφαλίζουν τη χρηµατοδότηση έργων τεχνικής 11 Μάλιστα στα πλαίσια της παγκοσµιοποιηµένης κοινωνίας οι Ο.Τ.Α. µπορούν να συµβάλλουν σηµαντικά στην τοπική ανάπτυξη, δεδοµένου ότι ο ρόλος τους αναβαθµίζεται µέσω των κινήτρων που τους παρέχονται από το κράτος σε θεσµικό και νοµοθετικό επίπεδο. Επιπλέον ο επενδυτικός ρόλος των Ο.Τ.Α. ενισχύεται και από τις πολιτικές της Ε.Ε. η οποία προωθεί την τοπική και περιφερειακή ανάπτυξη. 28

29 και κοινωνικής υποδοµής και γενικότερα παρακολουθούν την πορεία υλοποίησης των έργων ( εληθέου, 1996) Αναπτυξιακός προγραµµατισµός «Ο Νόµος 1622/1986 προσδιορίζει τη διαδικασία, το περιεχόµενο και τα όργανα του δηµοκρατικού προγραµµατισµού : Σε νοµαρχιακό επίπεδο, τα 57 Νοµαρχιακά Συµβούλια εκπονούν τα Νοµαρχιακά Αναπτυξιακά Προγράµµατα (Ν.Α.Π.), στα πλαίσια των σχετικών κατευθύνσεων που προσδιορίζονται από τα αντίστοιχα Π.Α.Π. Σε τοπικό επίπεδο, οι ήµοι εκπονούν τα Τοπικά Αναπτυξιακά Προγράµµατα (Τ.Α.Π.), στα πλαίσια των σχετικών κατευθύνσεων που προσδιορίζονται από τα αντίστοιχα Ν.Α.Π. Ο Νόµος 2503/1997 ενισχύει την περιφερειακή κρατική διοίκηση µε την αποσυγκέντρωση αρµοδιοτήτων και λειτουργιών της κεντρικής διοίκησης : Καθορίζει τις διαδικασίες µεταφοράς αρµοδιοτήτων, πόρων, µέσων και προσωπικού στις Περιφέρειες, Νοµαρχιακές Αυτοδιοικήσεις, ήµους και Κοινότητες. Με το Ν.2647/98 µεταβιβάστηκαν συγκεκριµένες αρµοδιότητες στους αντίστοιχους φορείς. Ο Νόµος 2539/1997 αναβαθµίζει τα όργανα του τοπικού αναπτυξιακού προγραµµατισµού : Επιλύει µε ριζικό τρόπο το πρόβληµα του κατακερµατισµού των δήµων και των κοινοτήτων, εφαρµόζοντας τις σχεδιασµένες συνενώσεις (από πρωτοβάθµιοι Ο.Τ.Α. σε 1.031) και δηµιουργώντας τις ουσιαστικές προϋποθέσεις για την εκπόνηση και υλοποίηση των Τ.Α.Π. Εξασφαλίζει σε ικανοποιητικό βαθµό τη χρηµατοδότηση των επενδυτικών σχεδίων και ορισµένων λειτουργικών δαπανών των νέων δήµων µε τη θεσµοθέτηση του Ειδικού Προγράµµατος Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ε.Π.ΤΑ) και επιβάλει επίσης το συντονισµό των εθνικών και κοινοτικών προγραµµάτων για όλες τις επενδύσεις τοπικής ανάπτυξης. Με το Ν.3274/2004 θεσπίστηκε το Νέο Αναπτυξιακό Πρόγραµµα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης «ΘΗΣΕΑΣ», µε σηµαντικές καινοτοµίες όσον αφορά τη χρηµατοδότηση, τις επιλέξιµες ενέργειες και τις διαδικασίες υλοποίησης. Αντικείµενο του προγράµµατος είναι η υποστήριξη των δήµων και των κοινοτήτων για να υλοποιήσουν επενδύσεις τοπικής ανάπτυξης και να βελτιώσουν την ποιότητα των υφιστάµενων υποδοµών και υπηρεσιών µε κριτήριο την ισόρροπη και βιώσιµη ανάπτυξη. Το πρόγραµµα έχει πενταετή διάρκεια,

30 2009 και συγχρηµατοδοτείται από πόρους της τοπικής αυτοδιοίκησης (65%) και της κεντρικής διοίκησης (35%).» (Καλλιαντάσης, 2008 σελ. 2-4) Επενδυτικός Νόµος 3299/2004 Ένα σηµαντικό εργαλείο για την παροχή επενδυτικών κινήτρων από την πλευρά του κράτους είναι ο Επενδυτικός Νόµος 3299/2004 όπως τροποποιήθηκε από τον Ν. 3522/2006. Ο αναπτυξιακός νόµος 3299/2004 «ΚΙΝΗΤΡΑ Ι ΙΩΤΙΚΩΝ ΕΠΕΝ ΥΣΕΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΣΥΓΚΛΙΣΗ» (ΦΕΚ 261/ΤΕΥΧΟΣ Α / ) θέτει τους εξής στόχους ( 1. Η ισόρροπη περιφερειακή ανάπτυξη 2. Η αύξηση της απασχόλησης 3. Η ενδυνάµωση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων 4. Η προστασία του περιβάλλοντος 5. Η εισαγωγή νέων τεχνολογιών 6. Η ενθάρρυνση της επιχειρηµατικότητας 7. Η ενίσχυση της επενδυτικής δραστηριότητας των µικροµεσαίων επιχειρήσεων 8. Η αναδιάρθρωση της οικονοµίας Τα βασικά σηµεία του Νόµου 3299/2004 είναι 12 ( «Επιχειρηµατικές δραστηριότητες που υπάγονται στον Αναπτυξιακό Νόµο περιοχές κινήτρων στις οποίες χωρίζεται η χώρα Παρεχόµενες Ενισχύσεις Προϋποθέσεις και όροι ενισχύσεων Ενισχυόµενες απάνες Αρµοδιότητες και διαδικασίες εφαρµογής των ενισχύσεων Παρακολούθηση και έλεγχος Ειδικά καθεστώτα ενίσχυσης Κατηγορίες επιχειρηµατικών δραστηριοτήτων Τα σηµεία αυτά πιο αναλυτικά είναι τα εξής: 12 Τα βασικά σηµεία του Ν. 3299/2004 αναφέρονται σε συνδυασµό µε την τροποποίηση του µε το Ν. 3522/

31 Επιχειρηµατικές δραστηριότητες που υπάγονται στον Αναπτυξιακό Νόµο Στον αναπτυξιακό νόµο υπάγονται επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στους πιο κάτω τοµείς: πρωτογενή (π.χ. θερµοκήπια, κτηνοτροφικές µονάδες, επιχειρήσεις ιχθυοκαλλιέργειας, κ.α.). δευτερογενή (π.χ. µεταποιητικές επιχειρήσεις, ενέργεια, κ.α.). τριτογενή: - τουρισµός (ξενοδοχειακές µονάδες, συνεδριακά κέντρα, µαρίνες, θεµατικά πάρκα, γήπεδα γκολφ, αξιοποίηση ιαµατικών πηγών, κέντρα θαλασσοθεραπείας, κέντρα προπονητικού-αθλητικού τουρισµού, κέντρα τουρισµού υγείας, κ.α.). - λοιπές υπηρεσίες (π.χ. εργαστήρια εφαρµοσµένης βιοµηχανικής έρευνας, εµπορευµατικά κέντρα, ανάπτυξη λογισµικού, υπηρεσίες εφοδιαστικής αλυσίδας, διαµετακοµιστικά κέντρα, κ.α.). Οι επιχειρηµατικές δραστηριότητες που υπάγονται στις διατάξεις του Νόµου διακρίνονται σε δύο (2) κατηγορίες και περιγράφονται αναλυτικά. Αναφέρονται επίσης οι εξαιρούµενες περιπτώσεις που υπάγονται σε άλλες µορφές ενίσχυσης. Περιοχές κινήτρων στις οποίες χωρίζεται η χώρα ( Για την εφαρµογή των διατάξεων του παρόντος νόµου, η Επικράτεια κατανέµεται σε τρεις (3) ζώνες ως εξής: Ζώνη Α: Περιλαµβάνει τους Νοµούς Αττικής και Θεσσαλονίκης πλην των Βιοµηχανικών Επιχειρηµατικών Περιοχών (Β.Ε.ΠΕ.) και των νησιών τον Νοµών αυτών που εντάσσονται στη Ζώνη Β'. Ζώνη Β: Περιλαµβάνει τους Νοµούς της Περιφέρειας Θεσσαλίας (Καρδίτσας, Λάρισας, Μαγνησίας, Τρικάλων), τους Νοµούς της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου (Κυκλάδων, ωδεκανήσου), τους Νοµούς της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων (Κέρκυρας, 31

32 Λευκάδας, Κεφαλληνίας, Ζακύνθου), τους Nοµούς της Περιφέρειας Κρήτης (Ηρακλείου, Λασιθίου, Ρεθύµνου, Χανίων), τους Νοµούς της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας (Χαλκιδικής, Σερρών, Κιλκίς, Πέλλας, Ηµαθίας, Πιερίας), τους Νοµούς της Περιφέρειας υτικής Μακεδονίας (Γρεβενών, Κοζάνης, Φλώρινας, Καστοριάς), καθώς και τους Νοµούς της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας (Φθιώτιδας, Φωκίδας, Εύβοιας, Βοιωτίας, Ευρυτανίας). Ζώνη Γ: Περιλαµβάνει τους Νοµούς της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης (Καβάλας, ράµας, Ξάνθης, Ροδόπης, Έβρου), τους Νοµούς της Περιφέρειας Ηπείρου (Άρτας, Πρέβεζας, Ιωαννίνων, Θεσπρωτίας), τους Νοµούς της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου (Λέσβου, Χίου, Σάµου), τους Νοµούς της Περιφέρειας Πελοποννήσου (Λακωνίας, Μεσσηνίας, Κορινθίας, Αργολίδας, Αρκαδίας), καθώς και τους Νοµούς της Περιφέρειας υτικής Ελλάδας (Αχαϊας, Αιτωλοακαρνανίας, Ηλείας). Παρεχόµενες ενισχύσεις Στα επενδυτικά σχέδια που εντάσσονται στο νόµο παρέχονται τα ακόλουθα είδη ενισχύσεων ( Επιχορήγηση που συνίσταται στην κάλυψη τµήµατος της δαπάνης του επενδυτικού σχεδίου από το ηµόσιο, ή/και Επιδότηση χρηµατοδοτικής µίσθωσης (leasing) που συνίσταται στην κάλυψη από το ηµόσιο τµήµατος των καταβαλλοµένων δόσεων χρηµατοδοτικής µίσθωσης που συνάπτεται για την απόκτηση της χρήσης καινούργιου µηχανολογικού και λοιπού εξοπλισµού, ή Επιδότηση του µισθολογικού κόστους της δηµιουργούµενης από την επένδυση απασχόλησης. Ή εναλλακτικά Φορολογική απαλλαγή. Η ενίσχυση αυτή συνίσταται στην απαλλαγή από την καταβολή φόρου εισοδήµατος µη διανεµοµένων κερδών για την πρώτη δεκαετία από την πραγµατοποίηση της επένδυσης, µε το σχηµατισµό αφορολόγητου αποθεµατικού. Οι ως άνω ενισχύσεις παρέχονται υπό όρους και προϋποθέσεις που ορίζονται στο Νόµο( 32

33 Για τα επενδυτικά σχέδια παρέχονται κατά ζώνη και ανά κατηγορία οι ακόλουθες ενισχύσεις: (α) Επιχορήγηση ή/και επιδότηση χρηµατοδοτικής µίσθωσης ή επιδότηση του κόστους της δηµιουργούµενης απασχόλησης κατά τα ποσοστά του πίνακα: Πίνακας 1 Κατηγορία Επένδυσης Zώνη A Zώνη B Zώνη Γ Κατηγορία 1 20% 30% 40% Κατηγορία 2 15% 25% 35% Πηγή: (Τελευταία επίσκεψη /11/2008) Στις µεσαίες επιχειρήσεις παρέχεται επιπλέον ποσοστό ενίσχυσης έως δέκα τοις εκατό (10%). Στις πολύ µικρές και µικρές επιχειρήσεις παρέχεται επιπλέον ποσοστό ενίσχυσης έως είκοσι τοις εκατό (20%). Φορολογική απαλλαγή κατά τα ποσοστά του πίνακα: Πίνακας 2 Κατηγορία Επένδυσης Zώνη A Zώνη B Zώνη Γ Κατηγορία 1 60% 100% 100% Κατηγορία 2 50% 100% 100% Πηγή: (Τελευταία επίσκεψη /11/2008) Σηµειώνουµε ότι: (α) Θέσεις απασχόλησης συνδεόµενες µε την επένδυση θεωρούνται οι νέες θέσεις απασχόλησης που δηµιουργούνται µέσα στην πρώτη τριετία από την ολοκλήρωση και έναρξη παραγωγικής λειτουργίας της επένδυσης για την εξυπηρέτησή της. (β) Η ενίσχυση καταβάλλεται επί του µισθολογικού κόστους για το σύνολο των συνδεόµενων µε την επένδυση θέσεων απασχόλησης και παρέχεται για τα δύο πρώτα έτη από την δηµιουργία της κάθε θέσης απασχόλησης. Το µισθολογικό κόστος περιλαµβάνει το µισθό πριν από την αφαίρεση των φόρων καθώς και των υποχρεωτικών εισφορών κοινωνικής ασφάλισης. ικαιούχοι είναι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε όλους τους τοµείς της οικονοµίας, 33

34 εφόσον πληρούν τα κριτήρια υπαγωγής στο καθεστώς των ενισχύσεων, όπως ορίζονται από το Νόµο. Προϋποθέσεις και όροι ενισχύσεων ( (i) 'Ιδια συµµετοχή του επενδυτή. Το ποσοστό της ίδιας συµµετοχής του επενδυτή στις επενδύσεις που εντάσσονται στο καθεστώς ενίσχυσης της επιχορήγησης ή/και επιδότησης χρηµατοδοτικής µίσθωσης, δεν µπορεί να είναι κατώτερο του 25% των ενισχυόµενων δαπανών, ενώ στις επενδύσεις που εντάσσονται στο καθεστώς της φορολογικής απαλλαγής ή της επιδότησης του κόστους της δηµιουργούµενης απασχόλησης, τουλάχιστον το 25% του κόστους πρέπει να καλύπτεται από χρηµατοδοτική συµβολή του φορέα της επένδυσης που συνίσταται σε ίδια κεφάλαια ή δάνειο, εφόσον δεν συνοδεύεται το τµήµα αυτό από κρατική ενίσχυση. (ii) 'Εναρξη υλοποίησης των επενδυτικών σχεδίων που εντάσσονται στις διατάξεις του παρόντος. Η έναρξη υλοποίησης των επενδυτικών σχεδίων γίνεται µετά τη δηµοσίευση της απόφασης υπαγωγής στις διατάξεις του παρόντος νόµου. Όµως, µε την υποβολή της αίτησης υπαγωγής ο επενδυτής δύναται να ζητήσει επιβεβαίωση επιλεξιµότητας προκειµένου να προχωρήσει σε έναρξη υλοποίησης, η οποία χορηγείται εντός πέντε (5) εργάσιµων ηµερών. Ως έναρξη νοείται είτε η έναρξη κατασκευαστικών εργασιών είτε η πρώτη βέβαιη ανάληψη δέσµευσης για παραγγελία εξοπλισµού, εκτός των προκαταρκτικών µελετών σκοπιµότητας. Η αναµόρφωση του κόστους επένδυσης δεν µπορεί να υπερβεί το 5%. Στην απόφαση υπαγωγής ορίζεται προθεσµία ολοκλήρωσης, η οποία δύναται να παραταθεί κατ ανώτατο όριο για δύο (2) έτη, υπό όρους. Ενισχυόµενες απάνες ( Ο καθορισµός των δαπανών που ενισχύονται ανά κατηγορία επένδυσης γίνεται µε υπουργική απόφαση. Ο Νόµος περιέχει κατάλογο αυτών, καθώς και των δαπανών που δεν υπάγονται στις διατάξεις του. Οι ενισχυόµενες δαπάνες πρέπει να αφορούν πάγια στοιχεία. υνατή η ενίσχυση και άυλων επενδύσεων ή αµοιβών µελετών συµβούλων, ωστόσο µόνο µέχρι ποσοστό 10% του κόστους του επενδυτικού σχεδίου. Μη ενίσχυση λειτουργικών δαπανών.( 34

35 Αρµοδιότητες και διαδικασίες εφαρµογής των ενισχύσεων ( Α) Υποβολή αιτήσεων υπαγωγής στις διατάξεις του νόµου. Αιτήσεις επενδύσεων πλην αυτών που αφορούν την ενίσχυση της φορολογικής απαλλαγής για τις οποίες δεν απαιτείται υποβολή αίτησης, υποβάλλονται καθ όλη τη διάρκεια του έτους ως εξής: (i) Στην Γενική ιεύθυνση Ιδιωτικών Επενδύσεων του Υπουργείου Οικονοµίας και Οικονοµικών υποβάλλονται οι αιτήσεις υπαγωγής επενδύσεων, ύψους άνω των τεσσάρων εκατοµµυρίων ( ) Ευρώ, που πραγµατοποιούνται στα όρια της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, καθώς και οι επενδύσεις ύψους άνω των δύο εκατοµµυρίων ( ) Ευρώ που πραγµατοποιούνται στην υπόλοιπη Επικράτεια, καθώς και ορισµένες ανεξαρτήτως ποσού βάσει ρητής πρόβλεψης. ii) Στις ιευθύνσεις Σχεδιασµού και Ανάπτυξης των Περιφερειών υποβάλλονται αιτήσεις υπαγωγής επενδύσεων ύψους µέχρι δύο εκατοµµυρίων ( ) Ευρώ, που πραγµατοποιούνται µέσα στα όρια κάθε ιοικητικής Περιφέρειας ή προκειµένου για την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας ύψους µέχρι τέσσερα εκατοµµύρια ( ) Ευρώ. iii) Στον Οργανισµό Invest in Greece (πρώην ΕΛΚΕ) υποβάλλονται οι αιτήσεις υπαγωγής επενδύσεων ύψους άνω των δεκαπέντε εκατοµµυρίων ( ) Ευρώ, καθώς και οι επενδύσεις ή επιχειρηµατικά σχέδια τριών εκατοµµυρίων ( ) Ευρώ και άνω, εφόσον το 50% τουλάχιστον της ίδιας συµµετοχής προέρχεται από κεφάλαια εξωτερικού. iv) Στη Γενική Γραµµατεία Βιοµηχανίας του Υπουργείου Ανάπτυξης συγκεκριµένες αιτήσεις υπαγωγής επενδύσεων ορισµένων προβλεπόµενων υποπεριπτώσεων υπό όρους. Β) Συνοδευτικά της αίτησης έγγραφα (α) Οικονοµοτεχνική µελέτη (β) Αποδεικτικό καταβολής χρηµατικού ποσού (γ) Επιπλέον κατά περίπτωση απαιτούµενα δικαιολογητικά Γ) ιαδικασία έγκρισης Η διαδικασία εξέτασης κάθε αίτησης για υπαγωγή επένδυσης ολοκληρώνεται, από την αρµόδια υπηρεσία και την αρµόδια γνωµοδοτική επιτροπή, το αργότερο εντός δύο (2) µηνών από την ηµεροµηνία υποβολής της αίτησης, η δε απόφαση υπαγωγής εκδίδεται το αργότερο εντός µηνός από τη γνωµοδότηση της επιτροπής, εντός του οποίου δηµοσιεύεται και η περίληψή της στην Εφηµερίδα της Κυβερνήσεως. Για την εισαγωγή των αιτήσεων υπαγωγής 35

36 στην αρµόδια γνωµοδοτική επιτροπή τηρείται η απόλυτη σειρά προτεραιότητας µε την οποία έχουν υποβληθεί οι αιτήσεις αυτές. ( ) Καταβολή των ενισχύσεων Ο Νόµος προβλέπει τις προϋποθέσεις, τους όρους και τους περιορισµούς που αφορούν την πιθανότητα χρησιµοποίησης δανείου. (α) Καταβολή της επιχορήγησης: Η καταβολή του ποσού της επιχορήγησης πραγµατοποιείται σε δόσεις ως εξής: Το 50% του ποσού της επιχορήγησης καταβάλλεται µετά την υλοποίηση του 50% της επένδυσης και την πιστοποίηση αυτού και της συµµόρφωσης του επενδυτή στους όρους της απόφασης υπαγωγής από το αρµόδιο όργανο ελέγχου. Το υπόλοιπο 50% του ποσού της επιχορήγησης καταβάλλεται µετά την πιστοποίηση της ολοκλήρωσης και της έναρξης της παραγωγικής λειτουργίας της επένδυσης από το αρµόδιο όργανο ελέγχου. Η εκταµίευση λαµβάνει χώρα εντός 5 µηνών. Παρέχεται η δυνατότητα εφάπαξ προκαταβολής (ως µέρους της συνολικής επιχορήγησης) η οποία δεν υπερβαίνει το 50% της προβλεπόµενης στη σχετική απόφαση υπαγωγής της επένδυσης επιχορήγησης µε την προσκόµιση ισόποσης εγγυητικής επιστολής, προσαυξηµένης κατά 10%, από τράπεζα που είναι εγκατεστηµένη και λειτουργεί νόµιµα στην Ελλάδα. ( Η επιχορήγηση καταβάλλεται απευθείας στον επενδυτή ή απευθείας στην δανειοδοτούσα τράπεζα η οποία χορήγησε βραχυπρόθεσµο δανεισµό στην εταιρεία η οποία υλοποιεί το επενδυτικό σχέδιο. (β) Καταβολή επιδότησης χρηµατοδοτικής µίσθωσης: Η καταβολή γίνεται µετά την εγκατάσταση των µηχανηµάτων κλπ και την πιστοποίηση αυτής και συνίσταται αρχικά στο 50% µέχρι την λήξη του χρόνου ολοκλήρωσης που προβλέπεται στην απόφαση υπαγωγής, ενώ το υπόλοιπο καταβάλλεται µετά την παρέλευση αυτής, εφόσον πιστοποιείται η ολοκλήρωση της επένδυσης και η έναρξη της λειτουργίας. (γ) Καταβολή επιχορήγησης κόστους απασχόλησης: Η καταβολή αυτή γίνεται ανά εξάµηνο, µετά από αντίστοιχη αίτηση του ενδιαφεροµένου. ( 36

37 Παρακολούθηση και έλεγχος Παρακολούθηση των επενδύσεων που εγκρίνονται γίνεται από τις αρµόδιες υπηρεσίες και οι διαφόρων µορφών έλεγχοι γίνονται από όργανα που συγκροτούνται µε απόφαση του εκάστοτε αρµόδιου φορέα υπαγωγής. Ειδικά καθεστώτα ενίσχυσης Με κοινές αποφάσεις των Υπουργών Οικονοµίας και Οικονοµικών και Ανάπτυξης, καθώς και των κατά περίπτωση συναρµόδιων υπουργών, ορίζονται οι αναγκαίες παρεκκλίσεις από τις ρυθµίσεις του παρόντος που αφορούν στην ίδια συµµετοχή, στη διαδικασία παροχής των επιχορηγήσεων, στα ποσοστά και το ύψος της επιχορήγησης, στο ύψος του δανείου, στα ποσοστά επιδότησης της χρηµατοδοτικής µίσθωσης, της επιδότησης του κόστους της δηµιουργούµενης απασχόλησης και στη φορολογική απαλλαγή, στις προϋποθέσεις µεταβίβασης των µετοχών της επιχείρησης, καθώς και στη δυνατότητα συµµετοχής στην επένδυση δηµοσίων επιχειρήσεων για επενδύσεις ύψους πενήντα (50) εκατοµµυρίων Ευρώ, µε σηµαντική επίδραση στη διεθνή ανταγωνιστικότητα της χώρας και στην απασχόληση (δηµιουργία τουλάχιστον εκατό είκοσι πέντε (125) θέσεων µόνιµης απασχόλησης, εκ των οποίων ένας αριθµός δύναται να δηµιουργείται σε δορυφορικές επιχειρήσεις σαν άµεσο αποτέλεσµα της προτεινόµενης επένδυσης). Επίσης µε τις ίδιες αποφάσεις µπορεί να καθορίζεται η κατασκευή µε δηµόσια δαπάνη ειδικών έργων υποδοµής προς διευκόλυνση της γενικότερης λειτουργίας της µονάδας. ( Κατηγορίες Επιχειρηµατικών ραστηριοτήτων Επιχειρηµατικές δραστηριότητες οι οποίες υπάγονται στον αναπτυξιακό νόµο: ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 1 Επενδυτικά σχέδια για την ίδρυση δηµόσιας χρήσης κλειστών σταθµών ιδιωτικής χρήσεως επιβατηγών αυτοκινήτων χωρητικότητας τουλάχιστον σαράντα (40) θέσεων, επιπλέον εκείνων που επιβάλλει ο Γενικός Οικοδοµικός Κανονισµός (Γ.Ο.Κ) για την κάλυψη των µόνιµων αναγκών που προκύπτουν από τις χρήσεις του κτιρίου, εφόσον γίνονται από επιχειρήσεις εκµετάλλευσης δηµοσίας χρήσεως, υπέργειων, υπόγειων ή 37

38 και πλωτών σταθµών αυτοκινήτων. Επίσης, επενδυτικά σχέδια για την ίδρυση δηµόσιας χρήσης στεγασµένων ή/και ηµιστεγασµένων σταθµών φορτηγών, λεωφορείων και άλλων εν γένει βαρέων οχηµάτων τουλάχιστον 30 θέσεων. Επενδυτικά σχέδια παραγωγής ηλεκτρισµού από ήπιες µορφές ενέργειας και ειδικότερα την αιολική, την ηλιακή, την υδροηλεκτρική, τη γεωθερµική και τη βιοµάζα, επενδυτικά σχέδια συµπαραγωγής ηλεκτρισµού και θερµότητας. Επενδυτικά σχέδια για τη µετεγκατάσταση βυρσοδεψείων από τους Νοµούς Αττικής, Θεσσαλονίκης και Χανίων εντός Βιοµηχανικών και Επιχειρηµατικών Περιοχών (Β.Ε.ΠΕ.), στις οποίες υφίστανται οι κατάλληλες υποδοµές και προβλέπεται η εγκατάστασή τους. Εκσυγχρονισµός ολοκληρωµένης µορφής λειτουργουσών ξενοδοχειακών µονάδων κατηγορίας τουλάχιστον δύο αστέρων (2*), πρώην Γ' τάξης ή ξενοδοχειακών µονάδων που έχουν διακόψει προσωρινά τη λειτουργία τους για πέντε έτη κατ' ανώτατο όριο, χωρίς στο διάστηµα αυτό να έχει γίνει αλλαγή στη χρήση του κτιρίου και υπό τον όρο ότι κατά το χρόνο της προσωρινής διακοπής της λειτουργίας τους ήταν τουλάχιστον κατηγορίας δύο αστέρων (2*), πρώην Γ' τάξης. Εκσυγχρονισµός ολοκληρωµένης µορφής λειτουργουσών ξενοδοχειακών µονάδων κατώτερης κατηγορίας των δύο αστέρων (2*), πρώην Γ' τάξης, σε κτίρια που χαρακτηρίζονται διατηρητέα ή παραδοσιακά, εφόσον µε τον εκσυγχρονισµό τους αναβαθµίζονται τουλάχιστον σε κατηγορία δύο αστέρων (2*), πρώην Γ' τάξης.. Επίσης εκσυγχρονισµός ολοκληρωµένης µορφής ξενοδοχειακών µονάδων που έχουν διακόψει προσωρινά τη λειτουργία τους για πέντε έτη κατ' ανώτατο όριο, χωρίς στο διάστηµα αυτό να έχει γίνει αλλαγή στη χρήση του κτιρίου και υπό τον όρο ότι µε τον εκσυγχρονισµό τους αναβαθµίζονται τουλάχιστον σε κατηγορία δύο αστέρων (2*), πρώην Γ' τάξης. Εκσυγχρονισµός ξενοδοχειακών µονάδων που αφορά τη δηµιουργία συµπληρωµατικών εγκαταστάσεων µε την προσθήκη νέων κοινόχρηστων χώρων, νέων χρήσεων επί κοινοχρήστων χώρων, πισινών και αθλητικών εγκαταστάσεων σε ξενοδοχειακές µονάδες τουλάχιστov κατηγορίας δύο αστέρων (2*), πρώην Γ' τάξης, µε σκοπό την παροχή πρόσθετων υπηρεσιών. Μετατροπή παραδοσιακών ή διατηρητέων κτιρίων σε ξενοδοχειακές µονάδες τουλάχιστον κατηγορίας δύο αστέρων (2*), πρώην Γ' τάξης. ( Εκσυγχρονισµός ολοκληρωµένης µορφής λειτουργουσών τουριστικών οργανωµένων κατασκηνώσεων (campings) τουλάχιστον Γ' τάξης. 38

39 Ίδρυση, επέκταση, εκσυγχρονισµός συνεδριακών κέντρων. Ίδρυση, επέκταση, εκσυγχρονισµός χιονοδροµικών κέντρων. Ίδρυση, επέκταση, εκσυγχρονισµός αξιοποίησης ιαµατικών πηγών. Ίδρυση, επέκταση, εκσυγχρονισµός τουριστικών λιµένων σκαφών αναψυχής (µαρίνες) για επενδυτικά σχέδια που γίνονται µε πρωτοβουλία οποιουδήποτε φυσικού ή νοµικού προσώπου ιδιωτικού δικαίου. Ίδρυση, επέκταση, εκσυγχρονισµός γηπέδων γκολφ. Ίδρυση, επέκταση, εκσυγχρονισµός κέντρων θαλασσοθεραπείας. Ίδρυση, επέκταση, εκσυγχρονισµός κέντρων τουρισµού υγείας. Ίδρυση, επέκταση, εκσυγχρονισµός κέντρων προπονητικού-αθλητικού τουρισµού. Επενδυτικά σχέδια συνεργαζόµενων εµπορικών και µεταφορικών επιχειρήσεων, υπό ενιαίο φορέα, για την δηµιουργία εµπορευµατικών σταθµών και διαµετακοµιστικών κέντρων, όπως αυτά θα οριστούν µε την κοινή υπουργική απόφαση. Επενδυτικά σχέδια των µεταφορικών επιχειρήσεων για τη δηµιουργία υποδοµών αποθήκευσης, συσκευασίας και τυποποίησης καθώς και κλειστών χώρων στάθµευσης φορτηγών οχηµάτων, όπως αυτά θα οριστούν µε την κοινή υπουργική απόφαση. Επενδυτικά σχέδια για την παροχή υπηρεσιών εφοδιαστικής αλυσίδας. Επενδυτικά σχέδια για τη δηµιουργία ευρυζωνικών δικτυακών υποδοµών και συναφούς εξοπλισµού που εξασφαλίζει την πρόσβαση σε πολίτες ή επιχειρήσεις, σε επίπεδο ΟΤΑ, Περιφερειών κλπ. ή άλλης γεωγραφικής περιοχής µε επιχειρηµατικό ενδιαφέρον. Επενδυτικά σχέδια παροχής καινοτοµικών τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών ευρείας κλίµακας τα οποία βασίζονται στην ευρυζωνική υποδοµή. Επενδυτικά σχέδια ανάπτυξης λογισµικού. Επενδυτικά σχέδια για τη δηµιουργία εργαστηρίων εφαρµοσµένης βιοµηχανικής, ενεργειακής, µεταλλευτικής, γεωργικής, κτηνοτροφικής, δασικής και ιχθυοκαλλιεργητικής έρευνας. Επίσης, επενδυτικά σχέδια ανάπτυξης τεχνολογιών και βιοµηχανικών σχεδίων. ( Επενδυτικά σχέδια για την παροχή υπηρεσιών εξαιρετικά προηγµένης τεχνολογίας. Επενδυτικά σχέδια για τη δηµιουργία εργαστηρίων παροχής υπηρεσιών ποιότητας ή/και υψηλής τεχνολογίας, πιστοποιήσεων, δοκιµών ελέγχου και διακριβώσεων. Επενδυτικά σχέδια των επιχειρήσεων εκµετάλλευσης µέσων µεταφοράς ανθρώπων και εµπορευµάτων σε αποµονωµένες, δυσπρόσιτες και αποµακρυσµένες περιοχές, 39

40 όπως ορίζονται µε κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονοµίας και Οικονοµικών και Εµπορικής Ναυτιλίας. Επενδυτικά σχέδια προστασίας του περιβάλλοντος, περιορισµού της ρύπανσης του εδάφους, του υπεδάφους, των υδάτων και της ατµόσφαιρας, αποκατάστασης του φυσικού περιβάλλοντος και ανακύκλησης του ύδατος και αφαλάτωσης θαλασσινού ή υφάλµυρου νερού. Επενδυτικά σχέδια για αξιοποίηση ανανεώσιµων πηγών ενέργειας, υποκατάσταση υγρών καυσίµων ή ηλεκτρικής ενέργειας µε αέρια καύσιµα, επεξεργασµένα απορριπτόµενα υλικά από εγχώριες βιοµηχανίες, ανανεώσιµες πηγές ενέργειας, ανάκτηση απορριπτόµενης θερµότητας, καθώς και συµπαραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και θερµότητας. Επενδυτικά σχέδια για εξοικονόµηση ενέργειας, υπό την προϋπόθεση ότι το επενδυτικό σχέδιο δεν αφορά τον παραγωγικό εξοπλισµό, αλλά τον εξοπλισµό και τις εγκαταστάσεις κίνησης λειτουργίας της µονάδας και από αυτήν προκύπτει µείωση τουλάχιστον 10% της καταναλισκόµενης ενέργειας. Επενδυτικά σχέδια παραγωγής νέων προϊόντων ή/και υπηρεσιών ή προϊόντων εξαιρετικά προηγµένης τεχνολογίας. Επενδυτικά σχέδια για ίδρυση, επέκταση, εκσυγχρονισµό εργαστηρίων εφαρµοσµένης βιοµηχανικής ή µεταλλευτικής ή ενεργειακής έρευνας. Επενδυτικά σχέδια εισαγωγής και προσαρµογής περιβαλλοντικά φιλικής τεχνολογίας στην παραγωγική διαδικασία. Επενδυτικά σχέδια παραγωγής καινοτοµικών προϊόντων ή υπηρεσιών εισαγωγής καινοτοµιών στην παραγωγική διαδικασία και εµπορευµατοποίησης πρωτοτύπων προϊόντων και υπηρεσιών. Επενδυτικά σχέδια που στοχεύουν στην αναβάθµιση της ποιότητας των παραγόµενων προϊόντων ή και υπηρεσιών. ( Επενδυτικά σχέδια για αγορά και εγκατάσταση νέων σύγχρονων συστηµάτων αυτοµατοποίησης διαδικασιών και µηχανοργάνωσης αποθηκών συµπεριλαµβανοµένου και του αναγκαίου λογισµικού για την δηµιουργία επέκταση ή/και ανάπτυξη στον χώρο του βιοµηχανοστασίου στο πλαίσιο του εκσυγχρονισµού της εφοδιαστικής αλυσίδας. Επενδυτικά σχέδια ίδρυσης ή επέκτασης βιοµηχανικών ή βιοτεχνικών µονάδων για την εναλλακτική διαχείριση συσκευασιών και άλλων προϊόντων που έχουν αναλωθεί στην Ελλάδα, για παραγωγή πρώτων υλών και λοιπών υλικών από αυτά. 40

41 Επενδυτικά σχέδια υλοποίησης ολοκληρωµένου πολυετούς (2-5 ετών) επιχειρηµατικού σχεδίου φορέων (για τους οποίους έχει παρέλθει πενταετία από τη σύστασή τους) των µεταποιητικών και µεταλλευτικών επιχειρήσεων ελαχίστου συνολικού κόστους ΕΥΡΩ, και επιχειρήσεων ανάπτυξης λογισµικού ελάχιστου συνολικού κόστους ΕΥΡΩ που περιλαµβάνουν τον τεχνολογικό, διοικητικό, οργανωτικό και επιχειρησιακό εκσυγχρονισµό και ανάπτυξη, καθώς και τις αναγκαίες ενέργειες κατάρτισης των εργαζοµένων, µε ένα η περισσότερους από του επόµενους στόχους: ( 1. Ενίσχυση της ανταγωνιστικής τους θέσης στη διεθνή αγορά. 2. Παραγωγή και προώθηση Επώνυµων Προϊόντων και / ή Υπηρεσιών. 3. Καθετοποίηση παραγωγής / Ανάπτυξη ολοκληρωµένων συστηµάτων προϊόντων / υπηρεσιών ή συµπληρωµατικών προϊόντων και υπηρεσιών. 4. Παραγωγή προϊόντων ή/ και υπηρεσιών σηµαντικά ή τελείως διαφοροποιηµένων των υφιστάµενων βασικών προϊόντων ή υπηρεσιών της επιχείρησης. 5. Μεταφορά παραγωγικών - ερευνητικών δραστηριοτήτων από το εξωτερικό στην Ελληνική Επικράτεια. 6. Παραγωγή προϊόντων / υπηρεσιών από την σύµπραξη µη οµοειδών επιχειρήσεων (κατά προτίµηση από διαφορετικούς κλάδους) µε στόχο την παραγωγή σηµαντικά ή τελείως διαφοροποιηµένων των υφιστάµενων προϊόντων ή υπηρεσιών των επιχειρήσεων αυτών. ( ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 2 Επενδυτικά σχέδια εξόρυξης και θραύσης βιοµηχανικών ορυκτών και αδρανών υλικών. Επενδυτικά σχέδια σε µηχανικά µέσα σποράς, καλλιέργειας και συγκοµιδής αγροτικών προϊόντων τα οποία πραγµατοποιούνται από αγροτικούς ή αγροτοβιοµηχανικούς συνεταιρισµούς, καθώς και οµάδες παραγωγών ή ενώσεις οµάδων παραγωγών, οι οποίες έχουν συσταθεί σύµφωνα µε την Κοινοτική νοµοθεσία. Επενδυτικά σχέδια τυποποίησης, συσκευασίας ή συντήρησης γεωργικών ή κτηνοτροφικών προϊόντων ή προϊόντων αλιείας και ιχθυοτροφίας µη προερχόµενα από µεταποιητική δραστηριότητα. 41

42 Επενδυτικά σχέδια γεωργικών επιχειρήσεων θερµοκηπιακού τύπου και βιολογικής γεωργίας, κτηνοτροφικών επιχειρήσεων εσταυλισµένου ή ηµιεσταυλισµένου τύπου και αλιευτικές επιχειρήσεις (υδατοκαλλιέργειες) σύγχρονης τεχνολογίας. Επενδυτικά σχέδια εξόρυξης, επεξεργασίας και εν γένει αξιοποίησης βιοµηχανικών ορυκτών. Επενδυτικά σχέδια λατόµευσης και αξιοποίησης µαρµάρων υπό την προϋπόθεση ότι περιλαµβάνουν εξοπλισµό κοπής και επεξεργασίας. Μεταλλευτικά επενδυτικά σχέδια. Επενδυτικά σχέδια στον τοµέα της µεταποίησης, πλην εκείνων για τα οποία απαιτείται για την υπαγωγή τους έκδοση κοινής υπουργικής απόφασης. Επενδυτικά σχέδια παραγωγής ενέργειας σε µορφή θερµού νερού ή ατµού. Επενδυτικά σχέδια παραγωγής βιοκαυσίµων ή στερεών καυσίµων από βιοµάζα, επενδυτικά σχέδια παραγωγής βιοµάζας από φυτά, µε σκοπό τη χρήση της ως πρώτης ύλης για την παραγωγή ενέργειας. Επενδυτικά σχέδια για την αφαλάτωση θαλασσινού ή υφάλµυρου νερού για την παραγωγή πόσιµου ύδατος. Επενδυτικά σχέδια για την παραγωγή ή/και τυποποίηση προϊόντων γεωγραφικής ένδειξης (Π.Γ.Ε.) ή/και προϊόντων προστατευόµενης ονοµασίας προέλευσης (Π.Ο.Π.) εφόσον γίνονται από επιχειρήσεις που στεγάζονται σε παραδοσιακά ή διατηρητέα λιθόκτιστα κτίρια ή και κτιριακά συγκροτήµατα βιοµηχανικού χαρακτήρα, πλην εκείνων για τα οποία απαιτείται έκδοση κοινής υπουργικής απόφασης. Ίδρυση, επέκταση, εκσυγχρονισµός θεµατικών πάρκων που αποτελούν οργανωµένες µορφές τουρισµού οι οποίες διαφοροποιούν ή διευρύνουν το τουριστικό προϊόν και παρέχουν ολοκληρωµένης µορφής υποδοµές και υπηρεσίες συµπεριλαµβανοµένων κατ ελάχιστον των υπηρεσιών στέγασης σίτισης, στέγασης ψυχαγωγίας και κοινωνικής µέριµνας. Ίδρυση, επέκταση, εκσυγχρονισµός αυτοκινητοδροµίων απαραίτητων για την τουριστική ανάπτυξη της χώρας. Επενδυτικά σχέδια για την ανέγερση και εκµετάλλευση βιοτεχνικών κέντρων και κτιρίων στις ειδικές βιοτεχνικές και βιοµηχανικές ζώνες που καθορίζονται στο πλαίσιο του πολεοδοµικού και χωροταξικού σχεδιασµού, καθώς και χώρων κοινωνικών και πολιτιστικών λειτουργιών, κεντρικών αγορών και σφαγείων που γίνονται από επιχειρήσεις Ο.Τ.Α. α ή β βαθµού ή συνεταιρισµούς. Επίσης επενδυτικά σχέδια των ως άνω φορέων για τη µετασκευή και διαµόρφωση παλαιών 42

43 βιοµηχανοστασίων και λοιπών εγκαταστάσεων για χώρους κοινωνικών και πολιτιστικών λειτουργιών, εκθεσιακών κέντρων, κεντρικών αγορών και σφαγείων. Επενδυτικά σχέδια επιχειρήσεων υγρών καυσίµων και υγραερίων, για τη δηµιουργία εγκαταστάσεων αποθήκευσης ή για την προµήθεια εξοπλισµού µεταφοράς υγρών καυσίµων και υγραερίων σε νησί. Επενδυτικά σχέδια για τη δηµιουργία κέντρων αποθεραπείας και αποκατάστασης, όπως αυτά καθορίζονται µε το άρθρο 10 του Ν. 2072/1992 και επενδυτικά σχέδια για την παροχή στέγης αυτόνοµης διαβίωσης, σε άτοµα µε ειδικές ανάγκες. Ίδρυση ή επέκταση ξενοδοχειακών µονάδων κατηγορίας τουλάχιστον τριών αστέρων (3*), πρώην Β' τάξης.» ( ηµοτικός και Κοινοτικός Κώδικας Πέραν του Επενδυτικού Νόµου, επενδυτικά κίνητρα παρέχει και ο ηµοτικός και Κοινοτικός Κώδικας (Ν.3463/2006). Βάσει εποµένως του Νόµου 3463/2006 δίνεται η δυνατότητα στους δήµους και τις κοινότητες να συστήσουν τα εξής είδη επιχειρήσεων: ηµοτικές και Κοινοτικές κοινωφελείς επιχειρήσεις και Ανώνυµες Εταιρείες Ο.Τ.Α. Επιχειρήσεις ειδικού σκοπού. Στον ηµοτικό και Κοινοτικό Κώδικα προβλέπονται όλα εκείνα τα ζητήµατα που σχετίζονται µε τη σύσταση, τη λειτουργία και τη χρηµατοδότηση των παραπάνω επιχειρήσεων και αναλύονται ειδικότερα παρακάτω Κανόνες σύστασης επιχειρήσεων Πιο αναλυτικά σύµφωνα µε το άρθρο 252 του ηµοτικού και Κοινοτικού Κώδικα δίνεται η δυνατότητα στους ήµους και τις Κοινότητες να συνιστούν ή να συµµετέχουν σε 13 Σύµφωνα µε το άρθρο 3 του Ν. 3299/2004, παράγραφο 4β στις διατάξεις του υπάγονται οι εταιρείες Ο.Τ.Α. α και β βαθµού, ενώ σύµφωνα µε το Ν. 3522/2006 (τροποποίηση του Ν. 3299/2004) δεν υπάγονται στις διατάξεις του Νόµου «ενισχύσεις σε επενδυτικά σχέδια που πραγµατοποιούνται µε πρωτοβουλία και για λογαριασµό του ηµοσίου από ιδιώτη βάσει σχετικής συµβάσεως εκτελέσεως έργου, παραχώρησης ή παροχής υπηρεσιών και ενισχύσεις σε φορείς επενδυτικών σχεδίων για τους οποίους εκκρεµεί εντολή ανάκτησης ενισχύσεων κατόπιν προηγούµενης απόφασης της Επιτροπής µε την οποία οι ενισχύσεις κηρύσσονται παράνοµες και ασυµβίβαστες µε την κοινή αγορά». 43

44 επιχειρήσεις, οι οποίες καλούνται επιχειρήσεις Ο.Τ.Α. Οι µορφές αυτών των επιχειρήσεων είναι οι εξής: α. ηµοτικές ή κοινοτικές κοινωφελείς επιχειρήσεις. β. Ανώνυµες εταιρείες Ο.Τ.Α.. γ. Επιχειρήσεις ειδικού σκοπού. Σύµφωνα µε το ίδιο άρθρο προβλέπεται ότι ήµος ή Κοινότητα έχει τη δυνατότητα σύστασης δηµοτικών ή κοινοτικών κοινωφελών επιχειρήσεων οι οποίες έχουν ως αντικείµενο την ανάπτυξη δραστηριοτήτων συναφών µε τις δραστηριότητες που αναπτύσσουν. 14 Οι ανώνυµες εταιρείες Ο.Τ.Α. µπορούν να συσταθούν είτε µόνον από έναν ή περισσότερους ήµους ή Κοινότητες είτε µε Νοµαρχιακές Αυτοδιοικήσεις ή και άλλους φορείς Τοπικής Αυτοδιοίκησης ή τρίτους. Οι εταιρείες λειτουργούν βάσει των διατάξεων του Ν. 2190/1920. Οι ανώνυµες εταιρείες που συνιστώνται από περισσότερους ήµους ή Κοινότητες ή µε Νοµαρχιακές Αυτοδιοικήσεις ή µε άλλους φορείς Τοπικής Αυτοδιοίκησης θεωρούνται επιχειρήσεις Ο.Τ.Α. µε την προϋπόθεση ότι τα νοµικά αυτά πρόσωπα διαθέτουν την πλειοψηφία του εταιρικού τους κεφαλαίου. Σ αυτού του είδους τις επιχειρήσεις µπορεί να συµµετάσχει είτε το ηµόσιο είτε Ν.Π Το αντικείµενο των ανώνυµων εταιρειών, στο εταιρικό κεφάλαιο των οποίων συµµετέχουν µόνον Ο.Τ.Α. α και β βαθµού ή και άλλοι φορείς Τοπικής Αυτοδιοίκησης είναι µεταξύ άλλων η επιστηµονική και τεχνική υποστήριξη των Ο.Τ.Α., την προώθηση της επιχειρηµατικής ανάπτυξης του ήµου ή της Κοινότητας, την ανάπτυξη δραστηριοτήτων προστασίας του περιβάλλοντος και την εφαρµογή σχετικών πολιτικών σε διαδηµοτικό ή σε ευρύτερο γεωγραφικό χώρο. Η ευθύνη του ήµου ή της Κοινότητας που συµµετέχει σε επιχείρηση Ο.Τ.Α. περιορίζεται στο τµήµα της συµµετοχής τους στο κεφάλαιο της επιχείρησης. (Ν. 3463/2006 άρθρο 252) Στο άρθρο 253 ορίζονται οι κανόνες σύστασης των επιχειρήσεων των Ο.Τ.Α. Ειδικότερα ισχύουν τα εξής: Προκειµένου να συσταθεί ή να υπάρξει συµµετοχή σε επιχείρηση οποιασδήποτε µορφής πρέπει να προηγηθεί απόφαση του δηµοτικού ή κοινοτικού συµβουλίου, στην οποία καθορίζονται η επωνυµία, η κατηγορία, ο σκοπός, η διάρκεια, η έδρα της επιχείρησης, το 14 Το χαρακτηριστικό της κατηγορίας αυτών των επιχειρήσεων είναι ότι δεν έχουν κερδοσκοπικό χαρακτήρα και µέσω αυτών επιδιώκεται η καλύτερη και αποτελεσµατικότερη άσκηση συγκεκριµένων αρµοδιοτήτων κοινωφελούς χαρακτήρα. 15 Οι ανώνυµες εταιρείες διακρίνονται στους εξής τύπους: τις κοινές ανώνυµες εταιρείες του Ν. 2190/1920, τις αναπτυξιακές ανώνυµες εταιρίες και τις µονοµετοχικές ανώνυµες εταιρείες. 44

45 κεφάλαιο, η διοίκηση, οι πόροι και κάθε άλλο στοιχείο αναγκαίο σύµφωνα µε την κρίση του δηµοτικού ή κοινοτικού συµβουλίου. (Ν. 3463/2006 άρθρο 253) ηµοτικές και Κοινοτικές Κοινωφελείς Επιχειρήσεις Σύµφωνα µε το άρθρο 254 σκοπός της δηµοτικής ή κοινοτικής κοινωφελούς επιχείρησης είναι η οργάνωση λειτουργιών ή δραστηριοτήτων και η παροχή υπηρεσιών συναφών ή συνδεόµενων µε τις αρµοδιότητές των ήµων και Κοινοτήτων, που σχετίζονται µε τους τοµείς της κοινωνικής προστασίας και αλληλεγγύης, της παιδείας, του πολιτισµού, του αθλητισµού και του περιβάλλοντος. Επιπλέον αυτού του είδους οι επιχειρήσεις µπορούν να δραστηριοποιούνται στους τοµείς της οργάνωσης της δηµοτικής συγκοινωνίας και της εκπόνησης και εφαρµογής προγραµµάτων έρευνας και τεχνολογίας για την ανάπτυξη της περιοχής τους. Γενικότερα οι δηµοτικές και κοινοτικές κοινωφελείς επιχειρήσεις µπορούν να αναλάβουν και άλλες δραστηριότητες συναφείς µεταξύ τους µε την προϋπόθεση ότι δεν έχουν εµπορικό ή βιοµηχανικό χαρακτήρα. Βάσει του Κώδικα δεν επιτρέπεται η συµµετοχή κοινωφελούς επιχείρησης σε άλλες επιχειρήσεις Ο.Τ.Α.. 16 Όσον αφορά τα θέµατα διοίκησης των δηµοτικών και κοινωφελών επιχειρήσεων στο Ν.3463/2006 και ειδικότερα στο άρθρο 255 αναφέρεται ότι οι κοινωφελείς επιχειρήσεις διοικούνται από διοικητικό συµβούλιο, το οποίο αποτελείται από επτά (7) έως έντεκα (11) µέλη, τα οποία ορίζονται µαζί µε τους αναπληρωτές τους από το δηµοτικό ή κοινοτικό συµβούλιο. Στο συµβούλιο αυτό συµµετέχουν αιρετοί εκπρόσωποι του ήµου ή της Κοινότητας, ένας (1) εκπρόσωπος των εργαζοµένων στην επιχείρηση, αν αυτή απασχολεί περισσότερους από είκοσι (20) εργαζόµενους και ένας (1) εκπρόσωπος κοινωνικού φορέα της περιοχής. Τα υπόλοιπα µέλη του συµβουλίου είναι δηµότες ή κάτοικοι του ήµου ή της Κοινότητας οι οποίοι έχουν πείρα ή γνώσεις σχετικές µε το αντικείµενο της επιχείρησης. (Ν. 3463/2006 άρθρο 254 και 255) Σύµφωνα µε το άρθρο 259 του Ν. 3463/2006 η κοινωφελής επιχείρηση χρηµατοδοτείται από τον οικείο Ο.Τ.Α. για τις δραστηριότητες και τις υπηρεσίες που παρέχει ύστερα από σχετική απόφαση του δηµοτικού ή κοινοτικού συµβουλίου. Προκειµένου να γίνει αυτό θα πρέπει η επιχείρηση να έχει καταθέσει διετές πρόγραµµα δράσης στο οποίο αναφέρονται οι δραστηριότητες, οι υπηρεσίες, η οικονοµική δαπάνη και η χρηµατοδότησή τους από άλλους πόρους. Στο άρθρο 260 η διαχείριση των κοινωφελών επιχειρήσεων γίνεται βάσει ιδιαίτερου προϋπολογισµού εσόδων και εξόδων και είναι ανεξάρτητη από την 16 Η σύσταση κοινωφελούς επιχείρησης γίνεται µε απόφαση του δηµοτικού ή κοινοτικού συµβουλίου και πράξη του Γενικού Γραµµατέα της Περιφέρειας που δηµοσιεύεται στην εφηµερίδα της Κυβερνήσεως. 45

46 υπόλοιπη δηµοτική ή κοινοτική διαχείριση και οι επιχειρήσεις αυτές είναι υποχρεωµένες να τηρούν βιβλία του Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων Γ κατηγορίας και την ισχύουσα νοµοθεσία. (Ν. 3463/2006 άρθρο 259) Ανώνυµες Εταιρείες Ο.Τ.Α. Όσον αφορά τις Ανώνυµες Εταιρείες ΟΤΑ σύµφωνα µε το άρθρο 265 ορίζεται ότι οι ήµοι και οι Κοινότητες, µόνοι ή µε Νοµαρχιακές Αυτοδιοικήσεις ή και άλλους φορείς Τοπικής Αυτοδιοίκησης ή τρίτους, έχουν τη δυνατότητα σύστασης ανωνύµων εταιρειών, οι οποίες λειτουργούν σύµφωνα µε τις διατάξεις της εµπορικής και φορολογικής νοµοθεσίας και τις ειδικότερες ρυθµίσεις των παραγράφων του ηµοτικού και Κοινοτικού Κώδικα. (Ν. 3463/2006 άρθρο 265) Οι ήµοι, οι Κοινότητες, οι Νοµαρχιακές Αυτοδιοικήσεις και οι λοιποί φορείς Τοπικής Αυτοδιοίκησης διατηρούν την πλειοψηφία του µετοχικού κεφαλαίου των ανωνύµων εταιρειών και στο υπόλοιπο µπορεί να συµµετέχουν το ηµόσιο και φυσικά ή νοµικά πρόσωπα δηµοσίου ή ιδιωτικού δικαίου. Η συγχώνευση, η διάσπαση ή η λύση των ανώνυµων εταιρειών Ο.Τ.Α. γίνεται σύµφωνα µε τις οικείες διατάξεις του Ν. 2190/1920. Οι εταιρείες αυτές λύονται υποχρεωτικά, αν για τρεις συνεχείς εταιρικές χρήσεις µετά διετία από την ίδρυσή τους είναι ζηµιογόνες ή, αν για ισάριθµες φορές εντός δεκαετίας τα ίδια κεφάλαια αυτών, γίνουν κατώτερα του πενήντα τοις εκατό (50%) του µετοχικού κεφαλαίου. Το εταιρικό κεφάλαιο που καταβάλλεται από τους Ο.Τ.Α. δεν µπορεί να υπερβαίνει ποσοστό µεγαλύτερο του ενός δεύτερου (1/2) αυτού. Σύµφωνα µε το άρθρο 266 δίνεται η δυνατότητα στους ήµους και τις Κοινότητες να συστήσουν ανώνυµες εταιρείες για την αξιοποίηση της ακίνητής τους περιουσίας. Σ αυτή την περίπτωση οι ήµοι και οι Κοινότητες εισφέρουν το σύνολο του εταιρικού κεφαλαίου. Οι εταιρείες του άρθρου αυτού διέπονται από τις ρυθµίσεις των ανωνύµων εταιρειών Ο.Τ.Α. και τον Ν. 2190/ (Ν. 3463/2006 άρθρο 266) Αστικές Εταιρείες Ο.Τ.Α. µη κερδοσκοπικού χαρακτήρα Στον ηµοτικό και Κοινοτικό Κώδικα και συγκεκριµένα στο άρθρο 267 υπάρχει αναφορά στις αστικές εταιρείες Ο.Τ.Α. µη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, όπου ορίζεται ότι οι 17 Οι κανόνες πρόσληψης προσωπικού, τη σύναψη συµβάσεων µισθώσεως έργου, όπως και η αναθέσεως έργων είναι αντίστοιχοι µε τους κανόνες που ισχύουν για τις δηµοτικές ή κοινοτικές κοινωφελείς επιχειρήσεις. 46

47 υφιστάµενες αστικές εταιρείες µη κερδοσκοπικού χαρακτήρα συνεχίζουν να λειτουργούν µέχρι τη λήξη του χρόνου που προβλέπεται στη συστατική τους πράξη. Στο ίδιο άρθρο ορίζεται ότι πλέον η σύσταση από ήµους ή Κοινότητες ή άλλους φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης αστικής εταιρείας µη κερδοσκοπικού χαρακτήρα επιτρέπεται, µόνο εφόσον αυτό προβλέπεται ρητά από ειδική νοµοθετική ρύθµιση ή από το κανονιστικό πλαίσιο εθνικών ή κοινοτικών προγραµµάτων. (Ν. 3463/2006 άρθρο 267) Ειδικές Ρυθµίσεις για τις Επιχειρήσεις Ο.Τ.Α. Στο άρθρο 268 ορίζεται µεταξύ άλλων η απευθείας ανάθεση σε κοινωφελείς επιχειρήσεις ή σε αναπτυξιακές ανώνυµες εταιρείες Ο.Τ.Α. ή σε επιχειρήσεις Ο.Τ.Α. ειδικού σκοπού η παροχή υπηρεσιών συναφών ή συνδεόµενων µε το αντικείµενο της δραστηριότητάς τους µε την προϋπόθεση ότι ο προϋπολογισµός του αντικειµένου της ανάθεσης δεν υπερβαίνει το ποσό των σαράντα πέντε χιλιάδων ευρώ (45.000) και ότι οι υπηρεσίες θα παρασχεθούν από τις ίδιες τις επιχειρήσεις. (Ν. 3463/2006 άρθρο 268) Συγχώνευση Μετατροπή Λύση επιχειρήσεων Τα θέµατα που αφορούν στη συγχώνευση, µετατροπή και λύση επιχειρήσεων αναφέρονται στο άρθρο 269. Ειδικότερα ορίζεται όσες επιχειρήσεις Ο.Τ.Α., οι οποίες έχουν συσταθεί από ήµους είτε συµµετέχουν σε αυτές κατά πλειοψηφία φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, δεν προσαρµόσουν το καταστατικό τους στις διατάξεις του του Ν.3463/2006 λύονται και τίθενται υπό εκκαθάριση Εκτέλεση έργων Ο Κώδικας ήµων και Κοινοτήτων εκτός από τη σύσταση των επιχειρήσεων προβλέπει επίσης την εκτέλεση έργων από τους Ο.Τ.Α. για την κάλυψη των αναγκών τους. Ειδικότερα στο άρθρο 208 ορίζεται ότι τα ηµοτικά και Κοινοτικά Συµβούλια αποφασίζουν για το ετήσιο τεχνικό πρόγραµµα στο οποίο περιλαµβάνονται µε σειρά προτεραιότητας τα 18 Σ αυτό το σηµείο πρέπει να αναφερθεί ότι στον κώδικα υπάρχει ειδική πρόβλεψη για τις αστικές εταιρείες Ο.Τ.Α. µη κερδοσκοπικού χαρακτήρα στο άρθρο 267, όπου και προβλέπεται ότι οι εταιρείες αυτές συνεχίζουν να λειτουργούν µέχρι τη λήξη του χρόνου που προβλέπεται στη συστατική τους πράξη. 47

48 έργα που πρέπει να εκτελεστούν και η δαπάνη τους καλύπτεται από τα έσοδα του προϋπολογισµού. (Ν. 3463/2006 άρθρο 208) 19 Η υλοποίηση των έργων µπορεί να γίνει µε τη µέθοδο των Συµπράξεων ηµόσιου και Ιδιωτικού Τοµέα (Σ ΙΤ). Η σύµπραξη ηµόσιου και Ιδιωτικού Τοµέα αποτελεί τη µακροχρόνια συνεργασία για οικονοµικό όφελος και συνάπτεται εγγράφως µεταξύ του ηµόσιου και του Ιδιωτικού Φορέα για την εκτέλεση έργων ή των παροχή υπηρεσιών. Τα οφέλη από την υλοποίηση έργων µε τη µέθοδο των Σ ΙΤ είναι σηµαντικά τόσο για τους Ο.Τ.Α. όσο και για τους χρήστες. Συγκεκριµένα η µέθοδος αυτής κατασκευής των έργων απελευθερώνει πόρους, οι οποίοι διατίθενται για άλλους τοµείς της οικονοµίας, διευκολύνει σηµαντικά την καθηµερινή ζωή του πολίτη και µειώνει σηµαντικά το κόστος χρήσης των έργων για τον πολίτη. Γενικά έχει παρατηρηθεί ότι η ποιότητα των έργων είναι σηµαντικά υψηλότερη από εκείνη των έργων που υλοποιούνται µέσω συµβάσεων έργων καθώς και ότι το επίπεδο των υπηρεσιών είναι υψηλότερο Επιχειρησιακά Προγράµµατα Σηµαντικό εργαλείο για τους Ο.Τ.Α. όσον αφορά την παροχή επενδυτικών κινήτρων είναι τα Επιχειρησιακά Προγράµµατα. Στα πλαίσια της αποστολής τους οι δήµοι έχουν τη δυνατότητα να εκπονούν Επιχειρησιακά Προγράµµατα τα οποία περιλαµβάνουν ένα συνεκτικό σύνολο αξόνων προτεραιότητας για δράσεις τοπικής ανάπτυξης και επιδιώκουν την υλοποίηση του αναπτυξιακού τους σχεδιασµού. 20 Το άρθρο 204 του Ν. 3463/2006 αναφέρει ότι το ηµοτικό Συµβούλιο είναι υπεύθυνο για την κατάρτιση του επιχειρησιακού προγράµµατος στο οποίο περιλαµβάνονται οι δράσεις τοπικής ανάπτυξης και οργάνωσης των υπηρεσιών των Ο.Τ.Α.. Στο επιχειρησιακό πρόγραµµα αναφέρονται όλες οι δράσεις των δηµοτικών ή κοινοτικών κοινωφελών επιχειρήσεων, των δηµοτικών ή κοινοτικών ανωνύµων εταιρειών, των νοµικών προσώπων δηµοσίου δικαίου και των δηµοτικών ή κοινοτικών ιδρυµάτων τους. Στο άρθρο 205 ορίζεται ότι ο χρόνος εκπόνησης του επιχειρησιακού προγράµµατος ανάγεται στο πρώτο εξάµηνο της δηµοτικής περιόδου και υπάρχει δυνατότητα αναθεώρησης κάθε διετία. 19 Το άρθρο δε 209 ορίζει ότι οι προµήθειες των ήµων, των Κοινοτήτων, των Συνδέσµων τους, των νοµικών τους προσώπων δηµοσίου δικαίου και των ιδρυµάτων τους διενεργούνται σύµφωνα µε τις διατάξεις των Ενιαίου Κανονισµού Προµηθειών Οργανισµών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ε.Κ.Π.Ο.Τ.Α.) 20 Η σπουδαιότητα ύπαρξης των Επιχειρησιακών Προγραµµάτων έγινε περισσότερο έντονη, µετά την ελλιπή εφαρµογή των Τοπικών Αναπτυξιακών Προγραµµάτων τα οποία σε αντίθεση µε τα Επιχειρησιακά δεν έχουν χρηµατοδοτικό πλαίσιο σηµείο αναφοράς. 48

49 Στο δε άρθρο 206 του Ν. 3463/2006 προσδιορίζεται το περιεχόµενο και η δοµή των Επιχειρησιακών Προγραµµάτων. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι σ αυτά περιλαµβάνονται οι στρατηγικοί στόχοι, οι προτεραιότητες της τοπικής ανάπτυξης όπως και η οργάνωση των υπηρεσιών των Ο.Τ.Α. και των επιχειρήσεών τους. Παράλληλα εξειδικεύονται οι δράσεις της τετραετίας για την επίτευξη των παραπάνω στόχων. (Ν. 3463/2006 άρθρο ) Όσον αφορά την πρακτική εφαρµογή των επιχειρησιακών προγραµµάτων στην Υπουργική Απόφαση 18183/ του Υπουργείου Εσωτερικών, η οποία εκδόθηκε σε εκτέλεση των διατάξεων του Ν. 3463/2006, καθορίζονται το περιεχόµενο, η δοµή και τρόπος υποβολής των επιχειρησιακών προγραµµάτων των Ο.Τ.Α. α βαθµού. Σύµφωνα µε αυτή την απόφαση «το επιχειρησιακό πρόγραµµα περιλαµβάνει τις εξής ενότητες και κεφάλαια: Ενότητα 1: Στρατηγικός σχεδιασµός Κεφάλαιο 1.1.: Περιγραφή και αξιολόγηση της υφιστάµενης κατάστασης Κεφάλαιο 1.2.: Στρατηγική των Ο.Τ.Α. και αναπτυξιακές προτεραιότητες Ενότητα 2: Επιχειρησιακός προγραµµατισµός Κεφάλαιο 2.1.: Στόχοι και ράσεις Κεφάλαιο 2.2.: Τετραετής προγραµµατισµός των δράσεων Ενότητα 3: Οικονοµικός προγραµµατισµός, δείκτες παρακολούθησης και αξιολόγησης Κεφάλαιο 3.1.: Οικονοµικός προγραµµατισµός Κεφάλαιο 3.2.: είκτες παρακολούθησης και αξιολόγησης του προγράµµατος (Γιώτη, 2008 σελ. 27) Ειδικότερα στο πρώτο κεφάλαιο του στρατηγικού σχεδιασµού περιγράφονται τα χαρακτηριστικά της περιοχής του Ο.Τ.Α., τα χαρακτηριστικά του ίδιου του Ο.Τ.Α. και των Νοµικών Προσώπων του, ως οργανισµών, και αξιολογείται η υφιστάµενη κατάσταση. Στο δεύτερο κεφάλαιο του στρατηγικού σχεδιασµού περιλαµβάνονται τα ακόλουθα: Α) ιατύπωση του αναπτυξιακού οράµατος για την περιοχή του Ο.Τ.Α. και των κατευθυντήριων αρχών, που πρέπει να διέπουν τον τρόπο λειτουργίας τους και τον τρόπο διοίκησης των τοπικών υποθέσεων. 49

50 Β) Προσδιορισµός της στρατηγικής του Ο.Τ.Α., δηλαδή των γενικών στρατηγικών στόχων προκειµένου να πετύχει το όραµά του. Γ) Προσδιορισµός των αναπτυξιακών προτεραιοτήτων, σύµφωνα µε τις οποίες θα διαρθρωθεί το επιχειρησιακό πρόγραµµα, λαµβάνοντας υπόψη τις εθνικές και περιφερειακές αναπτυξιακές προτεραιότητες. Στο πρώτο κεφάλαιο του επιχειρησιακού προγραµµατισµού εξειδικεύονται οι γενικοί στρατηγικοί στόχοι σε ειδικότερους στόχους. Ακολούθως, κάθε άξονας εξειδικεύεται σε µέτρα, που αντιστοιχούν σε έναν ή περισσότερους ειδικότερους στόχους, που πρέπει να επιτευχθούν κατά προτεραιότητα από τον Ο.Τ.Α. την επόµενη τετραετία. Ενδεικτικά τα µέτρα αυτά µπορεί να αφορούν: Ύδρευση και Αποχέτευση, ιαχείριση απορριµµάτων, Κοινωνική φροντίδα, Πολιτισµό και Αθλητισµό, Απασχόληση, Τουριστική ανάπτυξη, Οικονοµικά του Ο.Τ.Α., καθώς και ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναµικού του Ο.Τ.Α. και των Νοµικών Προσώπων του. Στο δεύτερο κεφάλαιο του επιχειρησιακού προγραµµατισµού ιεραρχούνται οι δράσεις για την επίτευξη των στόχων του κάθε µέτρου και προσδιορίζονται οι δράσεις πρώτης προτεραιότητας. Τουλάχιστον για τις δράσεις αυτές συµπληρώνεται τυποποιηµένο έντυπο προγραµµατισµού, στο οποίο κατ ελάχιστον προσδιορίζονται: α. Ο άξονας και το µέτρο του επιχειρησιακού προγράµµατος, όπου εντάσσεται η δράση. β. Οι στόχοι του µέτρου στην επίτευξη των οποίων θα συµβάλλουν τα αναµενόµενα αποτελέσµατα της δράσης. γ. Οι εκροές που θα παραχθούν από την υλοποίηση της δράσης. δ. Οι φάσεις υλοποίησης της δράσης. ε. Η υπηρεσία του Ο.Τ.Α. και των Νοµικών Προσώπων του που είναι υπεύθυνη για την υλοποίηση της δράσης. στ. Η χωροθέτηση της δράσης. ζ. Το χρονοδιάγραµµα υλοποίησης, ανά έτος. η. Οι αναγκαίοι ανθρώπινοι και υλικοί πόροι και άλλες προϋποθέσεις για την υλοποίηση της δράσης θ. Ο προϋπολογισµός δαπανών και οι πηγές χρηµατοδότησης. (Γιώτη, 2008 σελ. 27 και επόµενες) 50

51 Στο κεφάλαιο «Οικονοµικός προγραµµατισµός» περιλαµβάνονται τα ακόλουθα: α. Εκτιµώνται τα έσοδα του Ο.Τ.Α. και των Νοµικών Προσώπων του, ανά πηγή χρηµατοδότησης για κάθε έτος της επόµενης τετραετίας. Β. υπολογίζονται συνοπτικά οι λειτουργικές και οι επενδυτικές δαπάνες των δράσεων του προγράµµατος. γ. Καταρτίζονται οι χρηµατοδοτικοί πίνακες του προγράµµατος ανά άξονα και µέτρο. Στο κεφάλαιο «είκτες παρακολούθησης και αξιολόγησης του προγράµµατος», καταρτίζονται δείκτες αποτελεσµάτων για την παρακολούθηση και αξιολόγηση του βαθµού επίτευξης των στόχων και δείκτες υλοποίησης ή εκροών για την παρακολούθηση και αξιολόγηση του βαθµού υλοποίησης των δράσεων του προγράµµατος.» (Γιώτη, 2008 σελ ) 51

52 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Ο : ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΑΡΟΧΗΣ ΕΠΕΝ ΥΤΙΚΩΝ ΚΙΝΗΤΡΩΝ ΓΕΝΙΚΑ Ο ρόλος των Ο.Τ.Α είναι διπλός, από τη µία πλευρά καλούνται να δίνουν λύσεις στα προβλήµατα που αντιµετωπίζουν οι δηµότες τους και από την άλλη στα πλαίσια των υποχρεώσεών τους επιδιώκουν την ενίσχυση της τοπικής ανάπτυξης. Μάλιστα ο ρόλος τους στην τοπική και περιφερειακή ανάπτυξη συνεχώς διευρύνεται δεδοµένου ότι η ζήτηση των πολιτών για νέες υπηρεσίες και προϊόντα που συµβάλλουν στη βελτίωση της ποιότητας της ζωής τους αυξάνεται. Προκειµένου να προβούν σε επενδύσεις οι Ο.Τ.Α. θα πρέπει να έχουν την κατάλληλη χρηµατοδότηση τόσο από το κεντρικό κράτος όσο και από την Ε.Ε. η οποία επιδιώκει µε τις πολιτικές της, την ισόρροπη ανάπτυξη των πόλεων σε συνδυασµό µε την ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής. Τα χρηµατοδοτικά αυτά εργαλεία των Ο.Τ.Α. αναλύονται στις ενότητες που ακολουθούν. 3.1 Περιφερειακό Πρόγραµµα ηµοσίων Επενδύσεων «Το βασικό χρηµατοδοτικό εργαλείο της περιφερειακής και τοπικής ανάπτυξης είναι το Περιφερειακό Πρόγραµµα ηµοσίων Επενδύσεων (Π.Π..Ε.), το οποίο χρηµατοδοτεί τα έργα τεχνικής υποδοµής και κοινωνικού εξοπλισµού και συγχρηµατοδοτεί τις ιδιωτικές παραγωγικές επενδύσεις και τα προγράµµατα επαγγελµατικής κατάρτισης. Έργα, παραγωγικές επενδύσεις και προγράµµατα µε σηµαντικές επιπτώσεις στην περιφερειακή ανάπτυξη, χρηµατοδοτούν επίσης το Εθνικό Πρόγραµµα ηµοσίων Επενδύσεων και οι δηµόσιες επιχειρήσεις και οργανισµοί. Στα πλαίσια του περιφερειακού προγράµµατος εντάσσονται το Νοµαρχιακό Πρόγραµµα ηµοσίων Επενδύσεων, το οποίο εκπονεί και διαχειρίζεται η Νοµαρχιακή Αυτοδιοίκηση και τα έργα της πρωτοβάθµιας Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Η ένταξη έργων και επενδύσεων στα παραπάνω προγράµµατα πραγµατοποιείται µέσω των Συλλογικών Αποφάσεων Έργων, οι οποίες καθορίζουν το ύψος των πιστώσεων που θα διατεθούν ετησίως και τους φορείς εκτέλεσης των έργων (Καλλιαντάσης: 1) Συλλογικές Αποφάσεις Έργων Περιφέρειας - Σ.Α.Ε.Π. 2) Συλλογικές Αποφάσεις Νοµαρχιακής Αυτοδιοίκησης - Σ.Α.Ν.Α., οι οποίες κατανέµονται σε ΣΑΝΑ -1 (έργα και επενδύσεις που χρηµατοδοτούνται από εθνικούς πόρους) και ΣΑΝΑ 2-3 (έργα και επενδύσεις που χρηµατοδοτούνται από κοινοτικούς πόρους). 52

53 3) Συλλογική Απόφαση Τοπικής Αυτοδιοίκησης - Σ.Α.Τ.Α, η οποία περιλαµβάνει τα έργα των δήµων και των κοινοτήτων. Οι πρωτοβάθµιοι Ο.Τ.Α. εκτελούν επίσης έργα µε ίδιους πόρους ή µε συγχρηµατοδοτήσεις Κοινοτικών προγραµµάτων. Αξιόλογο ποσοστό του Προγράµµατος ηµοσίων Επενδύσεων καλύπτεται από πόρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ειδικότερα : - Από το 3ο Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης, που περιλαµβάνει 11 Εθνικά Επιχειρησιακά Προγράµµατα (Εκπαίδευση, Απασχόληση, Κοινωνία της Πληροφορίας, Υγεία - Πρόνοια, Περιβάλλον, Πολιτισµός, Αγροτική Ανάπτυξη, Αλιεία, Ανταγωνιστικότητα, Οδικοί Άξονες - Λιµάνια - Αστική Ανάπτυξη, Σιδηρόδροµοι - Αεροδρόµια - Αστικές Συγκοινωνίες) και 13 Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράµµατα. - Από το Ταµείο Συνοχής, που συγχρηµατοδοτεί υποδοµές µεταφορών και έργα προστασίας περιβάλλοντος - Από τις Κοινοτικές Πρωτοβουλίες : Interreg, Leader+, Urban και Equal.» Τέλος δεν πρέπει να παραλειφθούν οι δυνατότητες δανειοδότησης έργων και επενδύσεων που προσφέρει η τραπεζική αγορά και ειδικά η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων. (Καλλιαντάσης, 2008 σελ. 5 6) 3.2 Κεντρικοί Αυτοτελείς Πόροι (Κ.Α.Π.) Εισαγωγή «Με τους Κεντρικούς Αυτοτελείς Πόρους (Κ.Α.Π.), που θεσµοθετήθηκαν αρχικά για την πρωτοβάθµια αυτοδιοίκηση (δήµοι και κοινότητες) και αργότερα για την Νοµαρχιακή Αυτοδιοίκηση, το σύστηµα των κρατικών επιχορηγήσεων προς την αυτοδιοίκηση συνδέθηκε άµεσα µε την απόδοση συγκεκριµένων φόρων και τελών. Η µεταρρύθµιση αυτή είχε ως αποτέλεσµα αφενός µεν τον ετήσιο προσδιορισµό του ύψους της κρατικής επιχορήγησης µε αντικειµενικά και µετρήσιµα κριτήρια (αποδόσεις συγκεκριµένων φόρων και τελών), αφετέρου δε τη σύνδεση της τελευταίας µε τις δηµοσιονοµικές - φορολογικές πολιτικές και µέτρα που προωθούσε η κεντρική διοίκηση είτε αυτόνοµα στα πλαίσια των αναπτυξιακών της επιλογών είτε µε βάση τις προτεραιότητες του Συµφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης και της Οικονοµικής και Νοµισµατικής Ένωσης (φορολογική εναρµόνιση). 53

54 Με τη θεσµοθέτηση των Κ.Α.Π. οι κρατικοί πόροι που κατανέµονται στην αυτοδιοίκηση επιβάλλονται µεν και εισπράττονται από την κεντρική διοίκηση (κεντρικοί), το ύψος τους όµως δεν εξαρτάται από την βούληση της κεντρικής διοίκησης και από συγκυριακές πολιτικές αποφάσεις κυβερνητικών οργάνων αλλά από τη δυναµικότητα των συγκεκριµένων φόρων και τελών (αυτοτελείς). Τα οικονοµικά της αυτοδιοίκησης, µε την χρηµατοδότησή της µέσα από συγκεκριµένα και από το νόµο καθορισµένα κριτήρια, µπήκαν σε νέα βάση και έγινε µία σηµαντική προσπάθεια εκσυγχρονισµού και εξορθολογισµού τους. Έγινε ένα µεγάλο βήµα προς την οικονοµική αυτοδυναµία της αυτοδιοίκησης και την δυνατότητα δράσης και άσκησης πολιτικής µε πρόγραµµα. (Καλλιαντάσης, 2008 σελ.9) Σύνθεση των Κ.Α.Π. της πρωτοβάθµιας αυτοδιοίκησης Ο Νόµος 1828/89 αποτελεί σταθµό για τα οικονοµικά της πρωτοβάθµιας τοπικής αυτοδιοίκησης, ήταν ένα µεγάλο βήµα προς την οικονοµική αυτοτέλεια των ΟΤΑ και την δυνατότητα δράσης τους µε πρόγραµµα. Οι κεντρικοί αυτοτελείς πόροι των ΟΤΑ θεσµοθετήθηκαν µε το άρθρο 25 του νόµου 1828/89 και αντικατέστησαν την τακτική οικονοµική ενίσχυση των ΟΤΑ από τον κρατικό προϋπολογισµό, η οποία είχε καθιερωθεί µε τις διατάξεις των άρθρων 37 του Ν 4260/62 και 16 του Ν 703/70. Οι Κ.Α.Π. προέρχονται από τις παρακάτω πηγές εσόδων : α) Ποσοστό 19,5% των συνολικών ετήσιων καθαρών εισπράξεων από το φόρο εισοδήµατος φυσικών και νοµικών προσώπων (Φ.Ε.Φ.Ν.Π.) β)ποσοστό 50% από τα τέλη κυκλοφορίας των αυτοκινήτων που εισπράττονται κάθε χρόνο. γ)ποσοστό 3% από τις συνολικές εισπράξεις του φόρος µεταβίβασης ακινήτων και πλοίων. δ)ποσοστό 20% των συνολικών ετήσιων καθαρών εισπράξεων από το φόρο στους τόκους των τραπεζικών καταθέσεων. (Καλλιαντάσης, 2008 σελ. 10) Στους Κ.Α.Π. ενσωµατώθηκαν οι ειδικές επιχορηγήσεις του Υπουργείου Υγείας και Πρόνοιας για την κάλυψη των λειτουργικών δαπανών και των δαπανών µισθοδοσίας των ΚΑΠΗ (άρθρο 68 παρ. 1 Ν. 1416/84) και του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και 54

55 Θρησκευµάτων για την αντιµετώπιση των λειτουργικών αναγκών των σχολείων (άρθρο 44 παρ. 2 Ν. 1566/85) Οι δαπάνες αυτές καλύπτονται πλέον από τους ίδιους τους ΟΤΑ, µε πιστώσεις που προέρχονται από τους Κ.Α.Π. Με µεταγενέστερες διατάξεις από τους Κ.Α.Π. καλύπτονται επίσης: - οι δαπάνες µισθοδοσίας, συντήρησης και λειτουργίας των κρατικών παιδικών και βρεφονηπιακών σταθµών, που µεταβιβάσθηκαν στους Ο.Τ.Α. (άρθρο 12 παρ. 6 Ν. 2880/2001) - οι δαπάνες επισκευής και συντήρησης των σχολικών κτιρίων (άρθρο 13 παρ. 1 Ν. 2880/2001) - οι δαπάνες µισθοδοσίας, συντήρησης και λειτουργίας των εθνικών γυµναστηρίων που µεταβιβάσθηκαν στους Ο.Τ.Α. (άρθρο 14 παρ. 6 Ν. 2880/2001) - Οι αποζηµιώσεις που καταβάλλουν οι σχολικές επιτροπές στους σχολικούς τροχονόµους (άρθρο 14 παρ. 45 Ν. 2817/2000) Με τη παρ. 1 του άρθρου 21 του Ν. 2008/92 είχε ορισθεί, ότι δεν περιλαµβάνονται στο Φ.Ε.Φ.Ν.Π., για τον υπολογισµό του ποσοστού που αποδίδεται στους ΟΤΑ, ο φόρος που επιβλήθηκε στους τόκους των τραπεζικών καταθέσεων µε το άρθρο 21 παρ.1 του Ν. 1921/91. Υστερα από τις έντονες αντιδράσεις της αυτοδιοίκησης θεσπίσθηκε νεότερη διάταξη (άρθρο 9 παρ. 5 του Ν. 2503/97), σύµφωνα µε την οποία από τις καθαρές ετήσιες εισπράξεις του φόρου αυτού αποδίδεται στους ΟΤΑ ποσοστό 15% από 1/1/1999 και 20% συνολικά από το έτος Ποσοστό 80% των εσόδων από το φόρο αυτό διατίθεται για τη χρηµατοδότηση του αναπτυξιακού προγράµµατος «ΘΗΣΕΑΣ» του Ν. 3274/2004. Για τον προσδιορισµό του ποσοστού που αποδίδεται στους ΟΤΑ, το Υπουργείο Οικονοµικών αφαιρεί από τις ετήσιες εισπράξεις του Φ.Ε.Φ.Ν.Π. τα αχρεωστήτως εισπραχθέντα ποσά που επιστρέφονται κατά τη διάρκεια του οικονοµικού έτους, τις προσαυξήσεις και τα πρόστιµα καθώς και τις εισπράξεις φόρου παρελθόντων οικονοµικών ετών (άρθρο 40 παρ. 3 Ν. 2065/92). (Καλλιαντάσης, 2008 σελ ) 55

56 ιάθεση και κατανοµή των Κ.Α.Π. της Πρωτοβάθµιας Αυτοδιοίκησης Κ.Α.Π. για λειτουργικές και γενικές δαπάνες Ποσό ίσο µε - τα δύο τρίτα (2/3) του 19,5% των εσόδων του Κράτους από το φόρο εισοδήµατος φυσικών και νοµικών προσώπων (Φ.Ε.Φ.Ν.Π), - 50% των τελών κυκλοφορίας αυτοκινήτων και - 3% του φόρου µεταβίβασης ακινήτων εγγράφεται στον τακτικό προϋπολογισµό του Κράτους και κατανέµεται στους ΟΤΑ µε βάση κριτήρια και τη διαδικασία που καθορίζεται µε κοινή απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών, ηµόσιας ιοίκησης και Αποκέντρωσης και Οικονοµίας και Οικονοµικών, ύστερα από πρόταση της ΚΕ ΚΕ (άρθρο 25 παρ. 5 Ν. 1828/89, όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 13 παρ. 10 Ν. 2539/97). Τα ποσά αυτά, µε εξαίρεση τις περιπτώσεις που αναφέρονται παρακάτω, αποτελούν γενικάανειδίκευτα έσοδα για τους ΟΤΑ και µπορούν να διατεθούν για την κάλυψη οποιασδήποτε νόµιµης δαπάνης. - Το ποσό που αποδίδεται για τις δαπάνες µισθοδοσίας, συντήρησης και λειτουργίας των κρατικών παιδικών και βρεφονηπιακών σταθµών, που µεταβιβάσθηκαν στους Ο.Τ.Α. (άρθρο 12 παρ. 6 Ν. 2880/2001). Το ποσό εισπράττεται σε ιδιαίτερο κωδικό εσόδων (0612) και αποδίδεται στους παιδικούς σταθµούς από ιδιαίτερο κωδικό εξόδων (6712) - Το ποσό που αποδίδεται για τις δαπάνες µισθοδοσίας, συντήρησης και λειτουργίας των δηµοτικών και κοινοτικών χώρων άθλησης που µεταβιβάσθηκαν στους Ο.Τ.Α. (άρθρο 14 παρ. 6 Ν. 2880/2001). Το ποσό εισπράττεται σε ιδιαίτερο κωδικό εσόδων (0613) και αποδίδεται στους παιδικούς σταθµούς από ιδιαίτερο κωδικό εξόδων (6713) - Ποσοστό 12% του ΦΕΦΝΠ που αποδίδεται κάθε χρόνο στους ΟΤΑ, το οποίο διατίθεται υποχρεωτικά για την αντιµετώπιση των λειτουργικών δαπανών των σχολείων. Το ποσό αποδίδεται από το ΥΠ.ΕΣ- Α στους ΟΤΑ σε τέσσαρες δόσεις και κατανέµεται στις σχολικές επιτροπές µε απόφαση του δηµοτικού ή κοινοτικού συµβουλίου η οποία εκδίδεται µετά από εισήγηση της δηµοτικής ή κοινοτικής επιτροπής παιδείας. - Το ποσό που αποδίδεται στους ΟΤΑ και κατανέµεται στις σχολικές επιτροπές για την αποζηµίωση στους σχολικούς τροχονόµους (άρθρο 14 παρ. 45 Ν. 2817/2000) 56

57 - Ποσοστό 1 µέχρι 5 διατίθεται για τη χρηµατοδότηση της ΕΕΤΑΑ - Με απόφαση του Υπουργού ΕΣ Α,ύστερα από πρόταση της ΚΕ ΚΕ, καθορίζονται οι εισφορές των δήµων και κοινοτήτων στις ΤΕ Κ και την ΚΕ ΚΕ σε ποσοστό 1,5% έως 2% των ΚΑΠ που εγγράφονται στον τακτικό προϋπολογισµό του κράτους και αποδίδονται από το υπουργείο χωρίς την µεσολάβηση των ΟΤΑ. - Από το 2005 ποσοστό 10% των ΚΑΠ και 80% του 20% του φόρου στους τόκους των τραπεζικών καταθέσεων παρακρατείται για την χρηµατοδότηση του αναπτυξιακού προγράµµατος της τοπικής αυτοδιοίκησης «ΘΗΣΕΑΣ» (άρθρο 8 Ν. 3274/04), που διαδέχθηκε το Ειδικό Πρόγραµµα Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΕΠΤΑ ), για το οποίο η αντίστοιχη χρηµατοδότηση ανερχόταν στο 8,5%. Το ποσό που αποµένει ύστερα από την διάθεση των παραπάνω ποσών και ποσοστών κατανέµεται στους ΟΤΑ κάθε µήνα (τακτική επιχορήγηση) µε βάση τα κριτήρια που έχουν θεσµοθετηθεί µέσω διαφόρων νόµων. Από το ποσό των ΚΑΠ που αναλογεί σε κάθε ΟΤΑ παρακρατούνται : - οι οφειλόµενες εισφορές των ΟΤΑ προς τους συνδέσµους των οποίων είναι µέλη - οι ληξιπρόθεσµες οφειλές προς την ΕΥ ΑΠ - οι οφειλές από δάνεια που έχει χορηγήσει το Τ.Π. και ανείων - η ετήσια εισφορά στο ΤΑ ΚΥ - οι ληξιπρόθεσµες ασφαλιστικές εισφορές προς το ΙΚΑ και το ΤΥ ΚΥ (ύστερα από ειδοποίηση του ασφαλιστικού φορέα) (Καλλιαντάσης, 2008 σελ ) Κ.Α.Π. για επενδυτικές δαπάνες (ΣΑΤΑ) Το ένα τρίτο (1/3) του 19,5% των εσόδων που προέρχονται από το φόρο εισοδήµατος φυσικών και νοµικών προσώπων (Φ.Ε.Φ.Ν.Π.) εγγράφεται στον προϋπολογισµό δηµοσίων επενδύσεων (Π..Ε.) και διατίθεται για την χρηµατοδότηση επενδυτικών δραστηριοτήτων των Ο.Τ.Α. Στο ποσό αυτό προστίθενται και οι πιστώσεις του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευµάτων για την επισκευή και συντήρηση των σχολικών κτιρίων (άρθρο 13 Ν. 2880/2001) Το ανωτέρω ποσό, µε βάση την κωδικοποίηση του Π..Ε., έχει πάρει την ονοµασία Συλλογική Απόφαση Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Σ.Α.ΤΑ) και διατίθεται αποκλειστικά για την 57

58 εκπόνηση µελετών και την εκτέλεση έργων και όχι για άλλου είδους δαπάνες των ΟΤΑ (εγκύκλιος ΥΠΕΣ Α 13654/ , 33858/ ) - Από το 2005 ποσοστό 25% των ΚΑΠ που εγγράφεται στο προϋπολογισµό δηµοσίων επενδύσεων παρακρατείται για την χρηµατοδότηση του αναπτυξιακού προγράµµατος της τοπικής αυτοδιοίκησης «ΘΗΣΕΑΣ» (άρθρο 8 Ν. 3274/04), που διαδέχθηκε το Ειδικό Πρόγραµµα Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΕΠΤΑ ), για το οποίο η αντίστοιχη χρηµατοδότηση ανερχόταν στο 20%. Το υπόλοιπο ποσοστό 80% της ΣΑΤΑ κατανέµεται στους ΟΤΑ κάθε τετράµηνο µε βάση τα κριτήρια και τη διαδικασία που καθορίζονται µε κοινή απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών, ηµόσιας ιοίκησης και Αποκέντρωσης και Οικονοµίας και Οικονοµικών, που εκδίδεται ύστερα από πρόταση της ΚΕ ΚΕ και δηµοσιεύεται στην εφηµερίδα της κυβέρνησης. Το ποσό της ΣΑΤΑ, παρά την άποψη ότι ως τµήµα των ΚΑΠ αποτελεί αναµφίβολα τακτικό έσοδο, περιλαµβάνεται στα έκτακτα έσοδα των δήµων (εγκύκλιοι ΥΠΕΣ Α 5662/1998, 2951/1999) και εγγράφεται σε ιδιαίτερο κωδικό αριθµό του προϋπολογισµού του δήµου (1311) από την αρχή του έτους. Εποµένως δεν λαµβάνεται υπόψη για τον υπολογισµό των υποχρεωτικών εισφορών που υπολογίζονται µε βάση τα τακτικά έσοδα. Στις τιµές των έργων που χρηµατοδοτούνται από τη ΣΑΤΑ θα προστίθεται εργολαβικό όφελος 19% (άρθρο 5 παρ.4 Π 609/85), µε εξαίρεση την περίπτωση απ ευθείας ανάθεσης που προβλέπει το εδάφιο ε της παρ. 2 του άρθρου 9 του Π 171/87, κατά την οποία δεν καταβάλλεται στον ανάδοχο ποσοστό εργολαβικού οφέλους. Στα έργα αυτά γίνονται οι κρατήσεις που προβλέπονται για τα έργα του Π Ε.» (Καλλιαντάσης, 2008 σελ. 9 14) 3.3. Αναπτυξιακό Πρόγραµµα «ΘΗΣΕΑΣ» «Με τα άρθρα 6-12 του Ν.3274/2004 «Οργάνωση και λειτουργία των Οργανισµών Τοπικής Αυτοδιοίκησης πρώτου και δεύτερου βαθµού» θεσπίστηκε το Νέο Αναπτυξιακό Πρόγραµµα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης «ΘΗΣΕΑΣ», µε σηµαντικές καινοτοµίες στη χρηµατοδότηση, τις επιλέξιµες ενέργειες και τις διαδικασίες υλοποίησης. Αντικείµενο του προγράµµατος είναι η υποστήριξη των δήµων και των κοινοτήτων για να υλοποιήσουν επενδύσεις τοπικής ανάπτυξης και να βελτιώσουν την ποιότητα των υφιστάµενων υποδοµών και υπηρεσιών µε κριτήριο την ισόρροπη και βιώσιµη ανάπτυξη. 58

59 Το πρόγραµµα έχει πενταετή διάρκεια, , µε δυνατότητα διετούς παράτασης µε απόφαση του Υπουργικού Συµβουλίου και συγχρηµατοδοτείται από πόρους της τοπικής αυτοδιοίκησης (65%) και της κεντρικής διοίκησης (35%). Το πρόγραµµα έχει τρεις στόχους (Καλλιαντάσης, 2008 σελ. 39): 1. το συντονισµό των πολιτικών που προωθούν τα διάφορα Υπουργεία και έχουν σχέση µε τους Ο.Τ.Α. 2. την ορθολογική αξιοποίηση των χρηµατοδοτήσεων προς τους Ο.Τ.Α. και τη βελτίωση της αποδοτικότητάς τους 3. την ενίσχυση της αποτελεσµατικότητας των δήµων και κοινοτήτων και αποτελείται από τα ακόλουθα υποπρογράµµατα : - Υποπρόγραµµα 1 «οργάνωση και ανάπτυξη των υπηρεσιών των ΟΤΑ» - Υποπρόγραµµα 2 «τοπική ανάπτυξη και προστασία περιβάλλοντος» - Υποπρόγραµµα 3 «κοινωνικές και πολιτιστικές υποδοµές και δραστηριότητες» - Υποπρόγραµµα 4 «τεχνική στήριξη» Πόροι του «ΘΗΣΕΑΣ» είναι: α) Ποσοστό 25% της ΣΑΤΑ β) Ποσοστό 10% των ΚΑΠ γ)ποσοστό 80% του φόρου των τόκων καταθέσεων του άρθρου 9 παρ. 5α του ν. 2503/1997 δ) Το ποσό των τόκων των χρηµατικών υπολοίπων του άρθρου 232 παρ. 1 του Π.. 410/1995, που διαχειρίζεται το Υπουργείο Εσωτερικών, ηµόσιας ιοίκησης και Αποκέντρωσης. ε) Εθνικοί πόροι του Προγράµµατος ηµοσίων Επενδύσεων, µε τους οποίους χρηµατοδοτούνται έργα δήµων και κοινοτήτων και οι οποίοι αντιστοιχούν τουλάχιστον στο τριάντα πέντε τοις εκατό (35%) του συνόλου των πόρων των παραπάνω περιπτώσεων α, β και γ. Οι πόροι αυτοί εγγράφονται σε ειδική Συλλογική Απόφαση Έργων (Σ.Α.Ε.) του Υπουργείου Εσωτερικών, ηµόσιας ιοίκησης και Αποκέντρωσης. Το ως άνω ποσοστό συντίθεται από ποσοστά συµµετοχής ανά φορέα χρηµατοδότησης. Το σύνολο των πόρων κατατίθεται σε Ειδικό Λογαριασµό, που τηρείται στο Ταµείο Παρακαταθηκών και ανείων, µε τίτλο «Πόροι του Προγράµµατος ΘΗΣΕΑΣ». Οι πιστώσεις του ανωτέρω Ειδικού Λογαριασµού διατίθενται για την πληρωµή των έργων του Προγράµµατος «ΘΗΣΕΑΣ» µε αποφάσεις του Υπουργού Εσωτερικών, ηµόσιας ιοίκησης και Αποκέντρωσης. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών, ηµόσιας ιοίκησης 59

60 και Αποκέντρωσης και Οικονοµίας και Οικονοµικών ρυθµίζεται η ποσοστιαία συµµετοχή κάθε Περιφέρειας στη διαµόρφωση του συνολικού ποσού, µε το οποίο οι Περιφέρειες συµβάλλουν στο Πρόγραµµα «ΘΗΣΕΑΣ». Τα ποσά των ειδικών λογαριασµών και λοιπών εθνικών πόρων του Κρατικού Προϋπολογισµού, τα οποία διαχειρίζονται Υπουργεία, Περιφέρειες, αυτοτελείς δηµόσιες υπηρεσίες και δηµόσιοι οργανισµοί που αφορούν έργα των Ο.Τ.Α. πρώτου βαθµού, δεν µεταφέρονται στον Ειδικό Λογαριασµό. Η αρµοδιότητα παρακολούθησης της πορείας πραγµατοποίησης των αντίστοιχων έργων και οι οικείες πληρωµές γίνονται από τα αντίστοιχα Υπουργεία και Περιφέρειες, σύµφωνα µε την κείµενη νοµοθεσία. Τα ανωτέρω ποσά προσυπολογίζονται υποχρεωτικώς στους πόρους που διατίθενται από το Πρόγραµµα «ΘΗΣΕΑΣ» κατά την ακόλουθη διαδικασία (Καλλιαντάσης, 2008 σελ ): α) Η πρόταση του αρµόδιου Υπουργού ή του Γενικού Γραµµατέα Περιφέρειας γνωστοποιείται στην Κεντρική Επιτροπή Παρακολούθησης του Προγράµµατος «ΘΗΣΕΑΣ». Η πρόταση περιλαµβάνει όλα τα απαραίτητα στοιχεία, όπως τίτλος έργου, προϋπολογισµός, διάρκεια κατασκευής έργου, φορέας υλοποίησης του έργου κ.λπ. β) Η Κεντρική Επιτροπή Παρακολούθησης του Προγράµµατος «ΘΗΣΕΑΣ» εκδίδει βεβαίωση ότι η πρόταση εντάσσεται στο πρόγραµµα, η οποία και αποστέλλεται στον αρµόδιο Υπουργό ή Γενικό Γραµµατέα Περιφέρειας. γ) Η βεβαίωση αυτή κοινοποιείται αµέσως στις αντίστοιχες Περιφερειακές Επιτροπές Παρακολούθησης του Προγράµµατος «ΘΗΣΕΑΣ», µε παράλληλη ενηµέρωση του µηχανογραφικού συστήµατος. δ) Οποιαδήποτε εντολή πληρωµής σε βάρος κωδικού αριθµού, στον οποίο έχει εγγραφεί πίστωση χωρίς να τηρηθεί η καθοριζόµενη από το παρόν άρθρο διαδικασία, είναι άκυρη και δεν εκτελείται από τον αρµόδιο δηµοτικό ή κοινοτικό ταµία. ε) Η ίδια διαδικασία ισχύει και στην περίπτωση τροποποίησης των ανωτέρω έργων ή δράσεων. Για την κατάρτιση, παρακολούθηση, υποστήριξη και διοίκηση της εφαρµογής του «ΘΗΣΕΑ» συγκροτούνται κεντρική και περιφερειακές επιτροπές παρακολούθησης, καθώς τεχνικές επιτροπές νοµού. Το ΥΠΕΣ Α συντονίζει και υποστηρίζει τους κεντρικούς και περιφερειακούς φορείς που εµπλέκονται στις διαδικασίες του προγράµµατος, ενώ τα κριτήρια 60

61 ένταξης έργων, µελετών η ενεργειών στο πρόγραµµα έχουν ως εξής (Καλλιαντάσης, 2008 σελ. 42): - Εύρυθµη και αποτελεσµατική λειτουργία των Ο.Τ.Α. - Ανάδειξη της ενότητας των ΟΤΑ - Λειτουργική ολοκλήρωση των έργων που συγχρηµατοδοτούνται από την Ε.Ε. - Εξασφάλιση ενός ελαχίστου επιπέδου κοινωνικών και τεχνικών υποδοµών - υνατότητα ωρίµανσης έργων - Προώθηση της διαδηµοτικής συνεργασίας - Προώθηση της απασχόλησης και καταπολέµηση του κοινωνικού αποκλεισµού - Εξοικονόµηση δηµόσιων πόρων µέσω των συµπράξεων µε τον ιδιωτικό τοµέα Στο Πρόγραµµα «ΘΗΣΕΑΣ» εντάσσονται έργα, µελέτες και ενέργειες που προέρχονται από δήµους και κοινότητες και νοµικά πρόσωπα δηµοσίου και ιδιωτικού δικαίου των Ο.Τ.Α. πρώτου βαθµού, συνδέσµους δήµων και κοινοτήτων, συµπολιτείες και κάθε µορφής διαδηµοτικές συνεργασίες αναπτυξιακού χαρακτήρα, όπως ειδικότερα προσδιορίζονται στα επί µέρους Τεχνικά ελτία των Μέτρων και ανταποκρίνονται στο σκοπό και το περιεχόµενο του Προγράµµατος «ΘΗΣΕΑΣ» Τα έργα, οι µελέτες και οι ενέργειες αυτής της παραγράφου εντάσσονται στο Πρόγραµµα «ΘΗΣΕΑΣ» σε δύο φάσεις, την προένταξη και την οριστική. Η Κεντρική Επιτροπή Παρακολούθησης του Προγράµµατος «ΘΗΣΕΑΣ» αποφασίζει για την ένταξη έργων, µελετών και ενεργειών στο Πρόγραµµα «ΘΗΣΕΑΣ», ύστερα από πρόταση του Υπουργού Εσωτερικών, ηµόσιας ιοίκησης και Αποκέντρωσης ένταξη. Σύµφωνα µε την απόφαση 1/ , της επιτροπής του άρθρου 9 του Ν. 3274/04, οι πόροι του προγράµµατος «ΘΗΣΕΑΣ» θα κατανεµηθούν : 1. Στην τυπική κατανοµή ποσοστό 45% ή εκ 2. Στην κατανοµή µε προγραµµατικά κριτήρια 35% ή εκ. 61

62 3. Στο προβλεπόµενο, από τα άρθρα 7 και 10 του 3274/2004, ποσοστό 20%, ύψους 700 εκ. για οριζόντιες δράσεις, έκτακτες και επείγουσες ανάγκες και υποστήριξη της προσυµβατικής διαδικασίας για τις συµπράξεις ΟΤΑ µε ιδιώτες.» (Καλλιαντάσης, 2008 σελ ) Η κατανοµή µε προγραµµατικά κριτήρια ξεκίνησε από το 2006 και έχει την εξής εξέλιξη: ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΠΟΡΩΝ ΜΕ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ Σε εκ Πίνακας 3 ΕΤΟΣ ΣΥΝΟΛΟ ΠΟΣΟ Πηγή: Καλλιαντάσης, 2008 σελ. 43 Κατανοµή προγράµµατος «ΘΗΣΕΑΣ» Πίνακας 4 Τυπική Προγραµµατικά Οριζόντιες Έτος κατανοµή κριτήρια δράσεις κλπ ΣΥΝΟΛΟ (45%) (35%) (20%) ΣΥΝΟΛΟ Πηγή: Καλλιαντάσης, 2008, σελ Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και Ο.Τ.Α. Όπως αναφέρθηκε παραπάνω οι Ο.Τ.Α. στα πλαίσια των αρµοδιοτήτων τους καλούνται να αναπτύσσουν επενδυτικές πρωτοβουλίες ώστε να αναδείξουν τις δυνατότητες τους και να αποτελέσουν πόλο έλξης για τις επιχειρήσεις. Αρωγός σ αυτό το εγχείρηµα των Ο.Τ.Α. είναι 62

63 εκτός από τα παραπάνω χρηµατοδοτικά εργαλεία είναι η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ), η οποία τους παρέχει δάνεια. Η ΕΤΕπ αποτελεί το χρηµατοπιστωτικό όργανο της Ε.Ε.. Αποτελεί δηλαδή για τράπεζα, αλλά ταυτόχρονα και θεσµικό όργανο της Ε.Ε. Μέσω της ΕΤΕπ η Ε.Ε. χρηµατοδοτεί έργα που προάγουν την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, την ισόρροπη ανάπτυξη, και την ανάπτυξη της οικονοµίας που στηρίζεται στη γνώση και την καινοτοµία. Η ΕΤΕπ αποτελεί το εργαλείο της Ε.Ε. για την επίτευξη των στόχων της µέσω της χρηµατοδότησης αξιόλογων επενδύσεων. Μάλιστα το χαρακτηριστικό της ΕΤΕπ είναι ότι προσφέρει δάνεια µε πολύ καλούς όρους, σε σχέση µε τις υπόλοιπες τράπεζες τα οποία µπορούν να χρηµατοδοτήσουν επενδύσεις, που θα συµβάλλουν στην οικονοµική ανάπτυξη και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής. 21 ( Είναι γεγονός εξάλλου ότι οι Ο.Τ.Α. αντιµετωπίζουν αρκετά προβλήµατα που αφορούν κυρίως τις υποδοµές και τη χρηµατοδότηση τους. Εδώ ακριβώς καθίσταται σηµαντική η συνδροµή της ΕΤΕπ η οποία µέσω των χαµηλότοκων δανείων που παρέχει µπορεί να δώσει στους Ο.Τ.Α. τη δυνατότητα να επιτελέσουν το ρόλο τους ως φορέα ανάπτυξης. Προκειµένου οι Ο.Τ.Α. να αξιοποιήσουν τις ευκαιρίες που προσφέρονται από την ΕΤΕπ θα πρέπει να διαθέτει πρωτίστως το κατάλληλα εκπαιδευµένο προσωπικό που θα µπορεί να αξιολογήσει τις επιλογές τους και θα µπορεί να προτείνει το κατάλληλο σχέδιο για χρηµατοδότηση. Επιπλέον θα πρέπει να διαθέτουν δική τους περιουσία και το κράτος θα πρέπει να τους παρέχει τις κατάλληλες εγγυήσεις για τη χρηµατοδότηση των σχεδίων τους. Η Ε.Ε. επιδιώκει µε τις πολιτικές της την προώθηση της τοπικής και της περιφερειακής ανάπτυξης και οι Ο.Τ.Α. µπορούν να αποτελέσουν σηµαντικό πόλο ανάπτυξης. Μάλιστα ο νέος µεγάλος στόχος είναι η «προαγωγή αειφόρου ανάπτυξης», που µπορεί να επιτευχθεί µέσω της ενίσχυσης των δράσεων των Ο.Τ.Α.. Οι Ο.Τ.Α. µπορούν να αναπτύξουν σηµαντικές επενδυτικές πρωτοβουλίες και αρωγός σ αυτό τον τοµέα θα είναι η ΕΤΕπ. η οποία µέσω των δανείων που παρέχει θέτει τις βάσεις για τοπική ανάπτυξη. Οι Ο.Τ.Α. θα πρέπει να αξιοποιήσουν αυτό το σηµαντικό χρηµατοδοτικό εργαλείο και να αντισταθούν στον διεθνή ανταγωνισµό της παγκοσµιοποίησης. ( 21 Αποστολή της ΕΤΕπ είναι η επένδυση σε σχέδια που προάγουν την ισόρροπη οικονοµική ανάπτυξη και συµβάλλουν στην επίτευξη των στόχων της Ε.Ε. Η ΕΤΕπ λειτουργεί σε µη κερδοσκοπική βάση και χρηµατοδοτείται µε δανεισµό από τις κεφαλαιαγορές και τους µετόχους της τα κράτη µέλη της Ε.Ε. 63

64 3.5. Συµπράξεις ηµόσιου και Ιδιωτικού Τοµέα και Ο.Τ.Α. Όπως αναφέρθηκε και στην ενότητα που αφορά στα έργα, ως επενδυτικό κίνητρο, ένα εργαλείο που µπορεί να χρησιµοποιήσουν οι Ο.Τ.Α. α βαθµού είναι οι λεγόµενες Σ..Ι.Τ.. Η σύµπραξη δηµόσιου και ιδιωτικού τοµέα είναι µια µακροχρόνια διαδικασία η οποία συνάπτεται µεταξύ του δηµόσιου και του ιδιωτικού φορέα µε σκοπό το οικονοµικό όφελος για την εκτέλεση έργων ή την παροχή υπηρεσιών. (Κουµής, 2008 σελ.4) Η κατασκευή έργων µε τη µέθοδο αυτή είναι ιδιαίτερα ελκυστική για τους Ο.Τ.Α. διότι µέσω αυτής απελευθερώνονται πόροι που µπορούν να διατεθούν αλλού. Επίσης µε τη µέθοδο Σ..Ι.Τ. δίνεται η δυνατότητα στους Ο.Τ.Α. να κατασκευάσουν έργα τα οποία υπό άλλες συνθήκες θα ήταν απαγορευτικά για αυτούς δεδοµένου του υψηλού τους κόστους. Τα έργα αυτά µάλιστα είναι ιδιαίτερα σηµαντικά για τους πολίτες δεδοµένου ότι µέσω αυτών βελτιώνεται σηµαντικά η ποιότητα της ζωής τους. εν πρέπει να ξεχνάµε επίσης ότι τα έργα αυτού του είδους µειώνουν σηµαντικά το κόστος χρήσης για τον πολίτη ο οποίος εξοικονοµεί σηµαντικά έξοδα. Τέλος στα πλεονεκτήµατα των έργων εντάσσεται και η ποιότητά τους η οποία είναι σαφώς υψηλότερη από εκείνων που πραγµατοποιούνται µέσω συµβάσεων δηµοσίων έργων και το επίπεδο των υπηρεσιών που προσφέρουν είναι εξαιρετικό. 22 Απαραίτητες προϋποθέσεις για την υλοποίηση έργων µε τη µέθοδο των Σ..Ι.Τ. είναι η ύπαρξη αξιόπιστων τεχνικών, κυκλοφοριακών µελετών και µελετών αγοράς πριν την έναρξη της διαγωνιστικής διαδικασίας, οι οποίες πρέπει να βασίζονται σε έγκυρα στοιχεία και σε πρόσφατες µελέτες και έρευνες. Σηµαντική προϋπόθεση είναι επίσης η ύπαρξη του κατάλληλου σχεδιασµού ώστε να ανταποκρίνεται στις ανάγκες που πρόκειται να καλύψει. Προκειµένου να πληρούνται οι παραπάνω προϋποθέσεις θα πρέπει να υπάρχει το κατάλληλο εκπαιδευµένο ανθρώπινο δυναµικό το οποίο θα συµµετέχει ενεργά στη διαδικασία που αφορά την εκπόνηση των µελετών και του σχεδιασµού των έργων που επιδιώκει να πραγµατοποιήσει ο εκάστοτε Ο.Τ.Α.. Θα πρέπει δηλαδή οι εργαζόµενοι να συµµετέχουν ουσιαστικά στην όλη διαδικασία η οποία έχει ως σκοπό την ικανοποίηση του δηµότη. Βασικός σκοπός του ήµου θα πρέπει προς τούτο να είναι η συνεχής βελτίωση των έργων που πραγµατοποιεί και των υπηρεσιών που προσφέρει. 22 Γενικά οι µέθοδοι υλοποίησης Σ..Ι.Τ. είναι οι εξής: Η µέθοδος Κατασκευής/Λειτουργίας/Μεταβίβασης, η µέθοδος πρωτοβουλίας ιδιωτικής χρηµατοδότησης, η µέθοδος χρηµατοδότησης από τον κατασκευαστή, η µέθοδος µίσθωσης/διαµόρφωσης/λειτουργίας, η µέθοδος µίσθωσης/αγοράς, η µέθοδος πώλησης/επαναµίσθωσης και η µέθοδος µε το κλειδί στο χέρι. 64

65 ΜΕΡΟΣ Β : ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΩΝ ΕΠΕΝ ΥΤΙΚΩΝ ΚΙΝΗΤΡΩΝ ΣΤΗΝ ΤΟΠΙΚΗ ΑΥΤΟ ΙΟΙΚΗΣΗ - ΕΜΠΕΙΡΙΚΗ ΙΕΡΕΥΝΗΣΗ 65

66 Εικόνα 1 Άποψη του Βόλου από το λιµάνι ι είναι αυτό που κάνει την πόλη µου διαφορετική από τις άλλες; Είναι πιο όµορφη, Τ έχει περισσότερα µνηµεία, είναι άραγε πιο σηµαντική; Οι πόλεις αλλάζουν µέσα από τα µάτια µας, µέσα από το πώς τις βλέπουµε, από το πως αναγνωρίζουµε τις µυρωδιές τους. Το κρύο αεράκι που κατεβαίνει από το Πήλιο το χειµώνα, ο ελαφρύς κυµατισµός της θάλασσας τις πρώτες µέρες του φθινοπώρου, οι µυρωδιές από τους κήπους στις πάνω γειτονιές, το φως που συντροφεύει τον τόπο µου παρέα µε τη θάλασσα που πάνω της ταξιδεύουν καράβια εδώ και χρόνια. Κυριακή πρωί. Αργές κινήσεις. Ο κόσµος που κατευθύνεται στον Άγιο Κωνσταντίνο, στον Άγιο Νικόλαο. Καλοκαίρι στον Άναυρο, η άµµος στα πόδια, άσπρα πανιά που ξεµακραίνουν στη θάλασσα, κουκκίδες µικρές στον κλειστό κόλπο. Κόσµος που δέχεται πάνω του τη γλύκα των νερών της θάλασσας. Κυριακή απόγευµα στην παραλία. Ο παγωτατζής µε την άσπρη ποδιά, τα παιδιά µε τα ποδήλατα, ο ήλιος την ώρα της δύσης, ο θερινός κινηµατογράφος, ο κόσµος που περπατάει ανακαλύπτοντας ρυθµούς σταθερούς, χαµένους για λίγο. Ερµού, ηµητριάδος, Ιωλκού, Ιάσονας, Πολυµέρη. Τα καφενεδάκια στον Άναυρο, η αυλή του Μουσείου, το Κάστρο του Παλιά... Κρυµµένες γωνίες, η ιστορία που δε χάνεται. Το λυκαυγές από τη µεριά του αγαπηµένου βουνού, το λυκόφως από τη µεριά της θάλασσας. Ε συ, κοριτσάκι µε το κόκκινο φουστάνι, που πας; Πετάω και ονειρεύοµαι τις πόλεις του κόσµου. Τις πόλεις των παραµυθιών αλλά και τις άλλες των ταξιδιών µου. Τα ανοιχτά παράθυρα ψάχνω αυτά που δίνουν υποψία ζωής σ αυτόν που τα προσπερνά από τις σκιές που διακρίνει να κινούνται. «Εκατοµµύρια µάτια υψώνονται σε παράθυρα, γέφυρες, θάµνους κάπαρης κι είναι σα να διατρέχουν µιαν άσπρη σελίδα». Τα δικά µου µάτια που είναι; Τι βλέπουν; 66

67 «Πολλές είναι οι πόλεις, όπως... ο Βόλος, που ξεγλιστράνε από το βλέµµα, εκτός, αν τις αιφνιδιάσεις». Ε, κοριτσάκι, κατά που φυσάει ο άνεµος; 67

68 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Ο : ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ: Ο ΗΜΟΣ ΒΟΛΟΥ, ΦΟΡΕΙΣ ΠΟΥ ΡΑΣΤΗΡΙΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΣΤΟΝ ΕΠΕΝ ΥΤΙΚΟ ΤΟΜΕΑ ΓΕΝΙΚΑ Όπως αναφέρθηκε και στην εισαγωγή, στο ήµο Βόλου διεξήχθη επιτόπια έρευνα η οποία συνίστατο στη συλλογή ποιοτικών και ποσοτικών στοιχείων. Τα στοιχεία αυτά αφορούσαν κυρίως τα επενδυτικά κίνητρα που έχουν δοθεί στο ήµο και τις αντίστοιχες πρωτοβουλίες που έχει αναλάβει είτε ο ίδιος είτε τα νοµικά του πρόσωπα. Πέρα όµως από τη συλλογή των απαραίτητων στοιχείων για τους σκοπούς της παρούσας εργασίας διενεργήθηκαν και συνεντεύξεις µε τους υπαλλήλους του ήµου, οι οποίοι εξέθεσαν τις απόψεις τους για τα προβλήµατα και τις προοπτικές που αντιµετωπίζουν όσον αφορά τη στελεχιακή επάρκεια, τα επενδυτικά κίνητρα που του χορηγούνται, τις αλλαγές που προβλέπονται στα πλαίσια του ηµοτικού και Κοινοτικού Κώδικα και τις προβλέψεις για την πορεία του ήµου στο µέλλον. 4.1 Γενικά χαρακτηριστικά της περιοχής µελέτης Ο νοµός Βόλου, µαζί µε τους νοµούς Καρδίτσας, Λαρίσης και Τρικάλων ανήκει στην Περιφέρεια Θεσσαλίας. Η περιφέρεια Θεσσαλίας κατέχει σηµαντική θέση στο βασικό αναπτυξιακό άξονα της χώρας. Η πόλη του Βόλου είναι µία από τις έξι µεγαλύτερες πόλεις του ελληνικού χώρου µε πληθυσµό που ξεπερνά τις κατοίκους, είναι η πρωτεύουσα του Νοµού Μαγνησίας και τοποθετείται γεωγραφικά στην περιοχή της κεντρικής Ελλάδας, και ειδικότερα στο πεδινό τµήµα του νοµού. Η πόλη έχει έντονο αστικό χαρακτήρα, ενώ η παρουσία της βιοµηχανίας και του τουρισµού είναι ιδιαίτερα σηµαντική. Επίσης στην πόλη ζει ένας αξιοσηµείωτος αριθµός νέων ανθρώπων, κυρίως λόγω της ύπαρξης του Πανεπιστηµίου Θεσσαλίας. Τα παραπάνω χαρακτηριστικά γνωρίσµατα συµβάλουν στη διαµόρφωση της ταυτότητα της πόλης του Βόλου. (Επιχειρησιακό Πρόγραµµα ήµου Βόλου Ενότητα 1 Στρατηγικός Σχεδιασµός) Το Π.Σ. του Βόλου έχει στρατηγική θέση δεδοµένου ότι βρίσκεται σε επαφή µε τη θάλασσα και σε ίση απόσταση από την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη. 68

69 4.2. Πληθυσµιακά χαρακτηριστικά Ειδικότερα, ο Βόλος χαρακτηρίζεται από µια θετική πληθυσµιακή δυναµική σε σχέση µε τα υπόλοιπες πόλεις της Θεσσαλίας, αλλά και από ένα ανθρώπινο δυναµικό υψηλού µορφωτικού επιπέδου. Η επένδυση στα παραπάνω χαρακτηριστικά δηµιουργεί τις βάσεις για τη βελτίωση του οικονοµικού και αναπτυξιακού επιπέδου της πόλης, άρα και για την αύξηση του βαθµού ευηµερίας των κατοίκων της πόλης. Ωστόσο, θα πρέπει να επισηµανθεί ότι η προαναφερθείσα δηµογραφική δυναµική προέρχεται κυρίως από την πληθυσµιακή δυναµική του ήµου Βόλου, ενώ το αναβαθµισµένο εκπαιδευτικό επίπεδο αφορά κυρίως το ήµο Βόλου και περισσότερο τους άνδρες. Γι αυτό είναι σηµαντικό οι όποιες επενδυτικές πρωτοβουλίες να επικεντρωθούν στη µείωση του πληθυσµιακού χάσµατος µεταξύ των διαφόρων αστικών κέντρων του ήµου Βόλου και της διαφοράς του µορφωτικού επιπέδου µεταξύ ανδρών και γυναικών. 24 Πίνακας 5 Πηγή: Επιχειρησιακό Πρόγραµµα ήµου Βόλου 1 Στρατηγικός Σχεδιασµός 4.3. Σχετικά στοιχεία των επενδύσεων στο Βόλο 4.3. Γενικά στοιχεία των επενδύσεων στην περιοχή µελέτης «Στον Πίνακα 6 παρουσιάζονται οι δηµόσιες επενδύσεις σε υποδοµές κατά τοµέα στο νοµό Μαγνησίας και στο σύνολο της χώρας για την περίοδο Οι επενδύσεις αυτές αποτελούν το δηµόσιο κεφάλαιο που υπάρχει στον Νοµό και στην χώρα όπως έχει 24 Το µεγαλύτερο µέρος του πληθυσµού της Μαγνησίας συγκεντρώνεται στο Π.Σ. Βόλου το οποίο καταλαµβάνει το 60,1 % του πληθυσµού στο νοµό. Παράλληλα σηµειώνεται πληθυσµιακή αύξηση στη Λάρισα. 69

70 διαµορφωθεί από την συσσώρευση των δηµοσίων επενδύσεων τα τελευταία 26 χρόνια.» (Επιχειρησιακό Πρόγραµµα ήµου Βόλου Ενότητα 1 Στρατηγικός Σχεδιασµός) Πίνακας 1: ηµόσιες επενδύσεις κατά τοµέα : Νοµός Μαγνησίας και Σύνολο χώρας (ποσά σε χιλ. ρχ., σταθερές τιµές 1970) Πίνακας 6 ΥΠΟ ΟΜΕΣ ΝΟΜΟΣ ΣΥΝΟΛΟ % ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ΧΩΡΑΣ % Πρωτογενή Τοµέα , ,2 ευτερογενή , ,1 Τοµέα Μεταφορών , ,6 Σιδηρόδροµος , ,6 Τουρισµός- Πολιτισµός , ,6 Εκπαίδευση , ,1 Οικισµός , ,0 Υγεία- Πρόνοια , ,8 Ύδρευση- Αποχέτευση , ,9 ηµόσια ιοίκηση , ,6 Έρευνα , ,0 Νοµαρχιακά Έργα , ,7 Ειδικά έργα 15 0, ,9 ιάφορα , ,9 ΣΥΝΟΛΟ , ,0 70

71 Πηγή: Επιχειρησιακό Πρόγραµµα ήµου Βόλου , Ενότητα 1 Στρατηγικός Σχεδιασµός Από τον παραπάνω Πίνακα παρατηρούµε ότι το µεγαλύτερο µέρος των δηµοσίων επενδύσεων στο Νοµό (περίπου το 60%) γίνεται από κεντρικούς φορείς, ενώ το υπόλοιπο 40% γίνεται µέσω των Νοµαρχιακών Προγραµµάτων στα οποία περιλαµβάνονται και τα προγράµµατα της Α βαθµίδας τοπικής αυτοδιοίκησης. Στο σύνολο χώρας η αναλογία αυτή είναι διαφορετική και συγκεκριµένα το 80% των δηµοσίων επενδύσεων γίνεται από κεντρικούς φορείς και το 20% µέσω των Νοµαρχιακών Προγραµµάτων. Εποµένως η σχετική βαρύτητα των Έργων των Ο.Τ.Α. α και β βαθµού στο νοµό Μαγνησίας είναι µεγαλύτερη από τη σχετική βαρύτητα των αντίστοιχων Έργων στο σύνολο της χώρας ήµος Βόλου Ιστορική Αναφορά Ο ήµος Βόλου συστάθηκε µε το Β. της 31ης (ΦΕΚ 126) και ονοµαζόταν ως το 1954 ήµος Παγασών. Η πρώτη αιρετή δηµοτική αρχή της πόλης ανέλαβε τα καθήκοντά της τον Ιούνιο του Το 1954 (αποφ..σ 109/ ), ο ήµος Παγασών µετονοµάστηκε σε ήµο Βόλου. Τωρινός ήµαρχος, ο οποίος εκλέχθηκε το 2007, είναι ο Αλέκος Βούλγαρης. ( 25 Από τον πίνακα προκύπτει επίσης ότι παρουσιάζεται υστέρηση και στους 3 τοµείς της οικονοµίας (πρωτογενής, δευτερογενής και τριτογενής) στο νοµό Μαγνησίας σε σχέση µε το σύνολο της χώρας. 71

72 Εικόνα 2 ηµαρχείο Βόλου ιάρθρωση Υπηρεσιών και Προσωπικό Οι Υπηρεσίες του ήµου Βόλου διαρθρώνονται ως εξής: Προγραµµατισµού Τεχνική Πολεοδοµία Πρασίνου Καθαριότητας ιοικητικών Οικονοµικών Αυτοτελείς ηµοτική Αστυνοµία ΚΕΠ Ο ήµος Βόλου απασχολεί ένα σηµαντικό αριθµό εργαζοµένων ποικίλων κλάδων και ειδικοτήτων οι οποίοι κατανέµονται στα διάφορα τµήµατα και διευθύνσεις του Οργανισµού. Πέρα από αυτούς ο ήµος απασχολεί και ένα µεγάλο αριθµό υπαλλήλων, µε διάφορες σχέσεις εργασίας, µέσω των Νοµικών του Προσώπων, Ιδιωτικού και ηµοσίου ικαίου. ( 72

73 Πίνακας 7 ΟΡΓΑΝΟΓΡΑΜΜΑ ΗΜΟΥ ΒΟΛΟΥ ΗΜΟΣ ΒΟΛΟΥ Γραφείο Γενικού Γραµµατέα Γραφείο Ιδιαίτερου γραµµατέα του ηµάρχου Γραφεία Ειδικών Συµβούλων & Ειδικού Συνεργάτη Τµήµα Νοµικής Υπηρεσίας Τµήµα Επικοινωνίας & ηµοσίων Σχέσεων /νση Προγραµµατισµού και Νέων Τεχνολογιών Γενική /νση οικ/κών & Οικ/κών Υπηρεσιών Γενική /νση Τεχνικών Υπηρεσιών /νση ιοκητικών Υπηρεσιών /νση Τεχνικών Υπηρεσιών /νση Οικονοµικών Υπηρεσιών /νση Πολεοδοµίας /νση ΚΕΠ /νση Καθαριότητας /νση ηµοτικής Αστυνοµίας /νση Πρασίνου Πηγή: Επιχειρησιακό Πρόγραµµα ήµου Βόλου , Ενότητα 1 Στρατηγικός Σχεδιασµός 73

74 ηµοτικές Επιχειρήσεις Στα πλαίσια της λειτουργίας του ήµου Βόλου εντάσσεται και ένας αριθµός ηµοτικών Επιχειρήσεων και Οργανισµών που συνεπικουρούν το έργο του, των οποίων οι δραστηριότητες αφορούν τους εξής τοµείς 26 : Εκπαίδευση Κατάρτιση Υγεία Κοινωνικά Θέµατα Πολιτισµός Αθλητισµός Τουρισµός Ανάπτυξη Σχεδιασµός Ενδεικτικά αναφέρουµε στον τοµέα της εκπαίδευσης το ηµοτικό Ινστιτούτο Επαγγελµατικής Κατάρτισης, τον Οργανισµό Εκπαίδευσης Κέντρου Παιδιού ήµου Βόλου και τον Καλλιτεχνικό Οργανισµό ήµου Βόλου. Στον τοµέα της υγείας και των Κοινωνικών Θεµάτων εντάσσεται η λειτουργία των Κ.Α.Π.Η., ενώ στον τοµέα του πολιτισµού δραστηριοποιούνται επιχειρήσεις όπως είναι ο Καλλιτεχνικός Οργανισµός ήµου Βόλου, το ηµοτικό Περιφερειακό Θέατρο και η Φιλαρµονική. Οι δηµοτικές επιχειρήσεις που ασχολούνται µε το κοµµάτι του αθλητισµού είναι ο Αθλητικός Οργανισµός και το Εθνικό Αθλητικό Κέντρο. Η ηµοτική Τουριστική Επιχείρηση Βόλου και το InfoCenter που είναι το Κέντρο Τουριστικής Πληροφόρησης του ήµου δραστηριοποιούνται στον τοµέα του τουρισµού. Τέλος η ηµοτική Επιχείρηση Μελετών και Κατασκευών του Βόλου ασχολείται µε το κοµµάτι της ανάπτυξης και του σχεδιασµού. ( Μέσω των Επιχειρήσεων και των Οργανισµών που έχει ο ήµος αναπτύσσει διάφορες επενδυτικές πρωτοβουλίες στους τοµείς που αναφέρονται παραπάνω συµβάλλοντας έτσι στην ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής του Βόλου και τη βελτίωσης της ποιότητας ζωής των πολιτών. Ειδικότερα ο ήµος Βόλου έχει αναλάβει διάφορες επενδυτικές πρωτοβουλίες, µέσω των δηµοτικών και διαδηµοτικών επιχειρήσεων του. Οι δηµοτικές επιχειρήσεις µέσω των οποίων έχει αναπτύξει επενδυτικές πρωτοβουλίες είναι οι εξής: 26 Ο ήµος Βόλου διαθέτει συνολικά 18 δηµοτικές επιχειρήσεις, ο αριθµός των οποίων θα µειωθεί (αναµένεται να είναι µονοψήφιος) ενόψει του νέου ηµοτικού και Κοινοτικού Κώδικα (Ν.3463/2006) 74

75 Ε.ΜΕ.Κ.Α.Β. ( ηµοτική Επιχείρηση Μελετών Κατασκευών και Ανάπτυξης Βόλου) Η.Ε.ΜΕ.Κ.Α.Β. ιδρύθηκε το 1986 και λειτουργεί µε τη µορφή του Νοµικού Προσώπου Ιδιωτικού ικαίου του ήµου Βόλου. Ασχολείται µε τη µελέτη οικονοµικών, κοινωνικών και αναπτυξιακών θεµάτων που αφορούν την ευρύτερη περιοχή του Βόλου, την οικονοµική και κοινωνική ανάπτυξη και τη βελτίωση του περιβάλλοντος µέσω της υλοποίησης ολοκληρωµένων παρεµβάσεων και της ανάληψης καινοτόµων δράσεων. Η συγκεκριµένη επιχείρηση επιδιώκει επίσης τη διευρωπαϊκή συνεργασία και την ταυτόχρονη απόκτηση τεχνογνωσίας, µέσω της συµµετοχής της σε ευρωπαϊκά δίκτυα και προγράµµατα. Στα πλαίσια των δραστηριοτήτων της επιχείρησης εντάσσεται και η λειτουργία του Περιφερειακού Κέντρου Ενέργειας Θεσσαλίας (ΠΕΚΘ) το οποίο έχει σαν στόχο την εξοικονόµηση ενέργειας και την ανάπτυξη ανανεώσιµων πηγών ενέργειας για την Θεσσαλία. Η.Ε.ΜΕ.Κ.Α.Β. λόγω των δραστηριοτήτων που έχει αναπτύξει αποτελεί σηµαντικό επιχειρησιακό και συντονιστικό εργαλείο του ήµου Βόλου για την αρτιότερη εφαρµογή της δηµοτικής πολιτικής. 27 (Επιχειρησιακό Πρόγραµµα ήµου Βόλου Ενότητα 1 Στρατηγικός Σχεδιασµός) Ε.Ο.Β ( ηµοτικός Εκπαιδευτικός Οργανισµός Βόλου) Ο.Ε.Ο.Β. λειτουργεί ως Κέντρο Επαγγελµατικής Κατάρτισης (ΚΕΚ) από το Η συγκεκριµένη δηµοτική επιχείρηση εµφανίζει µία µεγάλη δραστηριότητα τα τελευταία χρόνια και στην αποτελεί το κύριο εργαλείο πολιτικής του ήµου Βόλου όσον αφορά την προώθηση της απασχόλησης και της κατάρτισης των εργαζοµένων. Οι τοµείς στους οποίους δραστηριοποιείται ΕΟΒ είναι, η εφαρµογή Προγραµµάτων Επαγγελµατικής Κατάρτισης, Κοινοτικών Πρωτοβουλιών και Ολοκληρωµένων Παρεµβάσεων, η εκπόνηση διαφόρων ερευνών µελετών και τέλος η διοργάνωση ηµερίδων και διαλέξεων µε σηµείο αναφοράς την προώθηση και βελτίωση της απασχόλησης στην περιοχή του Βόλου. Προκειµένου να επιτύχει τους παραπάνω στόχους ενσωµατώνει στις δοµές του το Κέντρο Υποστήριξης της Απασχόλησης (ΚΥΑ) του οποίου κύριος σκοπός είναι ο επαγγελµατικός προσανατολισµός και η υποστήριξη των ανέργων. Ο Οργανισµός έχει εκπονήσει επιχειρησιακό σχέδιο δράσης 27 Η Επιχείρηση αυτή δηµιουργήθηκε για να καλύψει τις ανάγκες άλλων υπηρεσιών του ήµου και παρουσιάζει µεγάλη ανισορροπία στο προσωπικό η οποία προκαλεί ορισµένα προβλήµατα στη λειτουργία της. 75

76 του οποίου τα αποτελέσµατα εφαρµογής του θα διαφανούν στο επόµενο χρονικό διάστηµα. (Επιχειρησιακό Πρόγραµµα ήµου Βόλου Ενότητα 1 Στρατηγικός Σχεδιασµός) Η.Κ.Ι. ( ηµοτικό Κέντρο Ιστορίας και Τεκµηρίωσης) Το ( Η.Κ.Ι.) λειτουργεί από το Το ΗΚΙ επιδεικνύει σηµαντικό έργο το οποίο γίνεται άµεσα αντιληπτό τόσο στην επιστηµονική κοινότητα όσο και σε ευρύ ποσοστό των πολιτών του Βόλου. Οι κυριότερες αρµοδιότητες του Κέντρου είναι η διατήρηση δηµοτικών και ιδιωτικών ιστορικών αρχείων που αφορούν την πόλη του Βόλου, η επιστηµονική εποπτεία και ο συντονισµός των βιβλιοθηκών του ήµου Βόλου, η διαχείριση των δηµοτικών συλλογών και των µουσείων που αναφέρονται στην ιστορία της πόλης, η λειτουργία τµήµατος τεκµηρίωσης, το οποίο συγκεντρώνει, διαχειρίζεται και επεξεργάζεται τις πηγές, που συνδέονται µε τη διαχρονική εξέλιξη της πόλης και της περιοχής, η προβολή της ιστορίας και της φυσιογνωµίας της πόλης µέσω της διοργάνωσης συνεδρίων, ηµερίδων και εκθέσεων, η εκπόνηση και υλοποίηση ερευνητικών προγραµµάτων, καθώς και η συνδροµή σε ερευνητικές προσπάθειες τρίτων µε κεντρική αναφορά τον Βόλο. Το ΗΚΙ έχει αναπτύξει ποικίλες δραστηριότητες ανάµεσα στις οποίες είναι η λειτουργία αυτόνοµου εκδοτικού τµήµατος καθώς και η διατήρηση εργαστηρίου συντήρησης διαφόρων συλλογών. (Επιχειρησιακό Πρόγραµµα ήµου Βόλου Ενότητα 1 Στρατηγικός Σχεδιασµός) ΗΤΕΒ ( ηµοτική Τουριστική Επιχείρηση Βόλου) Η Η.Τ.Ε.Β. η οποία συστήθηκε το 1986 µε στόχο την ανάδειξη της πόλης του Βόλου ως σηµαντικού τουριστικού προορισµού, αναλαµβάνει την εφαρµογή δράσεων και παρεµβάσεων, που στοχεύουν στο συντονισµό του ανθρώπινου και πάγιου κεφαλαίου της πόλης προς την κατεύθυνση αυτή. Η συγκεκριµένη δηµοτική επιχείρηση καλύπτει µε τη λειτουργία της ένα ευρύ φάσµα δραστηριοτήτων και λόγω αυτού του γεγονότος θεωρείται µία από τις σηµαντικότερες επιχειρήσεις του ήµου Βόλου. Οι κυριότερες αρµοδιότητες της επιχείρησης είναι οι εξής (Επιχειρησιακό Πρόγραµµα ήµου Βόλου Ενότητα 1 Στρατηγικός Σχεδιασµός): Η λειτουργία του Κέντρου Τουριστικής Πληροφόρησης, Η λειτουργία του «Γραφείου Περιβάλλοντος», Η επίβλεψη της αναβίωσης του ταξιδιού της «ΑΡΓΟΥΣ», 76

77 Η διαχείριση και εκµετάλλευση σηµαντικού αριθµού ακινήτων, Η διοργάνωση πολιτιστικών και αθλητικών εκδηλώσεων, Η εφαρµογή προγραµµάτων ανακύκλωσης, Η ανάπτυξη και διαχείριση των ακτών της πόλης, Η συµµετοχή σε επιχειρησιακά προγράµµατα Η εφαρµογή προγράµµατος κοινωνικού τουρισµού ΟΥΚ ( ηµοτικός Οργανισµός Υγείας και Κοινωνικής Πρόνοιας) Ο ΟΥΚ που ιδρύθηκε το 1992 αποτελεί τον κύριο φορέα άσκησης των πολιτικών πρόνοιας του ήµου Βόλου. 28 (Επιχειρησιακό Πρόγραµµα ήµου Βόλου Ενότητα 1 Στρατηγικός Σχεδιασµός) Οι κυριότεροι πυλώνες δράσης του Οργανισµού είναι οι εξής: Η ολοκληρωµένη κάλυψη αναγκών ηλικιωµένων ατόµων Η παρέµβαση στον τοµέα υπηρεσιών και προγραµµάτων για παιδιά και νέους. Οι δραστηριότητες κοινωνικής και επαγγελµατικής ένταξης ΑΜΕΑ. Η κάλυψη των αναγκών ευάλωτων κοινωνικών οµάδων. Η ανάπτυξη πολιτικών και δράσεων για την ποιότητα ζωής του πολίτη, την πρόληψη, την αγωγή και την προαγωγή της υγείας ΕΥΑΜΒ ( ηµοτική Επιχείρηση Υδρεύσεως και Αποχετεύσεως ήµων και Κοινοτήτων Μείζονος Περιοχής Βόλου) Η ΕΥΑΜΒ η οποία συστήθηκε µε το Ν. 890/79 ασχολείται µε την κατασκευή, συντήρηση, εκµετάλλευση του δικτύου ύδρευσης και αποχετεύσεων των όµβριων και ακαθάρτων υδάτων στην ευρύτερη περιοχή του πολεοδοµικού συγκροτήµατος Βόλου. Πέρα από τις παραπάνω δραστηριότητες η επιχείρηση αναπτύσσει και άλλες λειτουργίες όπως (Επιχειρησιακό Πρόγραµµα ήµου Βόλου Ενότητα 1 Στρατηγικός Σχεδιασµός) : Τη µελέτη, εκτέλεση, επίβλεψη και εκµετάλλευση έργων διανοµής φυσικού αερίου στην περιοχή δραστηριότητάς της Την ανάληψη της αρµοδιότητας ελέγχου της αερορύπανσης στη µείζονα 28 Μάλιστα ο ΟΥΚ αναπτύσσει ένα µεγάλο εύρος που τον καθιστούν ως µία από τις µεγαλύτερες δηµοτικές επιχειρήσεις µε πολύπλοκη δοµή υπηρεσιών και λειτουργιών. Έχει εκπονήσει επιχειρησιακό πρόγραµµα για την περίοδο

78 περιοχή του Βόλου Την κατασκευή υδροηλεκτρικών σταθµών ενέργειας ισχύος µέχρι 5 MW Η επιχείρηση έχει τη δυνατότητα να εντάξει και άλλους δήµου του Ν.Μαγνησίας στις δοµές της, αρκεί να υπάρχει απόφαση του ηµοτικού Συµβουλίου του υπό ένταξη ήµου. 78

79 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 Ο : ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ, ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ, ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟ ΟΡΑΜΑ ΚΑΙ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ 5.1 Προβλήµατα Που αντιµετωπίζουν οι υπηρεσίες και τα Νοµικά Πρόσωπα του ήµου Βόλου Οργάνωση υπηρεσιών Όσον αφορά το κοµµάτι της οργάνωσης των υπηρεσιών του ο ήµος Βόλου αντιµετωπίζει προβλήµατα που συνίστανται κυρίως σε οργανωτικές αδυναµίες, στην ύπαρξη γραφειοκρατίας η οποία δυσχεραίνει την εφαρµογή των δικαστικών αποφάσεων, η µεγάλη γεωγραφική διασπορά των υπηρεσιών του ήµου η οποία εµποδίζει την οµαλή συνεργασία των τµηµάτων και την εξυπηρέτηση του πολίτη. Σηµαντική αδυναµία είναι επίσης η έλλειψη ενός συστήµατος µέτρησης της αποδοτικότητας του κάθε τµήµατος, όπως και έλλειψη πιστοποίησης και συντονισµού δράσεων του ήµου και των Νοµικών του Προσώπων Οικονοµική δραστηριότητα Στο κοµµάτι της οικονοµικής δραστηριότητας σηµαντικό πρόβληµα αποτελεί η οικονοµική εξάρτηση από την κεντρική διοίκηση η οποία περιορίζει την αυτονοµία δράσεων και αποφάσεων. Παρατηρείται επίσης έλλειψη συντονισµού στην ανάληψη δραστηριοτήτων µεταξύ ήµου και Νοµικών Προσώπων. Σηµαντικό επίσης πρόβληµα στον οικονοµικό τοµέα είναι οι περικοπές επιχορηγήσεων από τους κεντρικούς φορείς και ασυνέχειες στις εισροές χρηµατοδοτήσεων από την ΕΕ και τους κεντρικούς φορείς Ανθρώπινο υναµικό Στο τοµέα του ανθρώπινου δυναµικού ο ήµος Βόλου καλείται να αντιµετωπίσει την κάλυψη των οργανικών του θέσεων µε ικανά στελέχη που θα εφαρµόσουν τη δηµοτική πολιτική. Οι ανάγκες είναι αυξανόµενες και θα πρέπει να καλυφθούν από αντίστοιχη αύξηση προσωπικού. Η ύπαρξη ικανών στελεχών είναι ιδιαίτερα σηµαντική για την υλοποίηση των δράσεων και την ανάπτυξη της περιοχής. Μάλιστα ένα σηµαντικό ζήτηµα που εντόπισε η 30 Ο ήµος Βόλου εξάλλου παρουσιάζει τα τελευταία χρόνια αρνητικά αποτελέσµατα χρήσης και δεν έχει καταρτίσει επίσης ένα σχέδιο αξιοποίησης της περιουσίας του. 79

80 ιεύθυνση Προσωπικού είναι αυτό της επιµόρφωσης των υπαλλήλων η οποία βρίσκεται σε καλό στάδιο αλλά χρειάζεται να ενισχυθεί περισσότερο ώστε να ανταποκρίνονται οι υπάλληλοι στις νέες συνθήκες. Εξάλλου ο ανθρώπινος παράγοντας αποτελεί σηµαντικό στοιχείο του δηµόσιου µάνατζµεντ ενόψει των εξελίξεων σε κοινωνικό και οικονοµικό επίπεδο. Η χρηστή διαχείριση των ανθρώπινων πόρων αποτελεί σηµαντικό εργαλείο για την παροχή ποιοτικών υπηρεσιών προς τον πολίτη. Η αποτελεσµατική διοίκηση ανθρώπινων πόρων έχει θετικές συνέπειες στο άτοµο, στο δηµόσιο φορέα και στην κοινωνία γενικότερα. Ο υπεύθυνος των ανθρώπινων πόρων εξάλλου διερευνά τις ικανότητες των εργαζοµένων και τους τοποθετεί στις κατάλληλες θέσεις, ώστε να είναι όσο το δυνατό περισσότερο αποδοτικοί. (Παπαγεωργίου, Ράµµατα, Φραγκούλης, 2008) Προβλήµατα Νοµικών Προσώπων του ήµου Βόλου Τα Νοµικά Πρόσωπα Ιδιωτικού ικαίου του ήµου Βόλου αντιµετωπίζουν αρκετές αδυναµίες οι οποίες απορρέουν από τον υπερβολικό αριθµό τους, την πολυδιάσπαση, την επικάλυψη αρµοδιοτήτων και τον εσωτερικό ανταγωνισµό. Οι οργανισµοί αυτοί αντιµετωπίζουν και προβλήµατα στέγασης και γενικότερα ακαταλληλότητας χώρων λειτουργίας. Παρουσιάζεται επίσης το φαινόµενο καθυστέρησης εκτέλεσης δράσεων, αποσυντονισµού και αναντιστοιχίας δραστηριοτήτων και προσόντων του προσωπικού που τις εκτελεί. Οι επιχειρήσεις αυτές αντιµετωπίζουν επίσης σηµαντικά οικονοµικά προβλήµατα δεδοµένου ότι εµφανίζουν σηµαντικά οικονοµικά ελλείµµατα και επισφαλείς απαιτήσεις. Επιπλέον η έλλειψη κατάλληλης τιµολογιακής πολιτικής στις προσφερόµενες υπηρεσίες µε αποτέλεσµα να χάνονται σηµαντικά έσοδα. Πολλές φορές τα ΝΠΙ και τα ΝΠ λειτουργούν ανταγωνιστικά µε συνέπεια την εκτέλεση ταυτόσηµων δράσεων ενώ άλλα πεδία δραστηριοτήτων µένουν ανεκµετάλλευτα. Οι επιχειρήσεις όµως αυτές δέχονται ισχυρές ανταγωνιστικές πιέσεις και από άλλες επιχειρήσεις του κλάδου στον οποίο δραστηριοποιούνται και πολλές φορές µάλιστα είναι ιδιαίτερα δύσκολο να αντέξουν σ αυτές τις πιέσεις. Επιπλέον στα πλαίσια του νέου θεσµικού πλαισίου λειτουργίας των δηµοτικών επιχειρήσεων που προβλέπει ο νέος Κώδικας ήµων και Κοινοτήτων, στο ήµο Βόλου βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη η διαδικασία αναδιάρθρωσης των επιχειρήσεων και οργανισµών του. Τα σηµαντικότερα προβλήµατα που αντιµετωπίζει ο ήµος Βόλου σ αυτό τον τοµέα αφορούν τη δηµιουργία της νέας Αναπτυξιακής Εταιρείας την οποία θα συναπαρτίζουν η 80

81 ηµοτική Τουριστική Επιχείρηση ( ΗΤΕΒ) και η ηµοτική Επιχείρηση Μελετών και Κατασκευών του ήµου Βόλου ( ΕΜΕΚΑΒ). Η καλύτερη λύση που προτείνεται είναι αυτή της εκκαθάρισης, αλλά το θέµα είναι κατά πόσο ο εκκαθαριστής που θα οριστεί θα τρέξει γρήγορα τις διαδικασίες που θα οδηγήσουν στη µετεξέλιξη της νέας Αναπτυξιακής Επιχείρησης Προοπτικές Πέρα όµως από τα προαναφερθέντα προβλήµατα οι προοπτικές του ήµου Βόλου είναι ιδιαίτερα αξιόλογες Μεσογειακοί Αγώνες 2013 Η διοργάνωση των Μεσογειακών Αγώνων του 2013 ανατέθηκε στο Βόλο και στη Λάρισα, ύστερα από µία πετυχηµένη διαδικασία διεκδίκησης. Η πρόκληση για την περιοχή µελέτης είναι ακόµα µεγαλύτερη δεδοµένου ότι στην ευρύτερη περιοχή του Βόλου χωροθετείται το µεγαλύτερο τµήµα των αθλητικών και συνοδευτικών εγκαταστάσεων. Η εµπειρία που αποκτήθηκε από τη διοργάνωση των Ολυµπιακών Αγώνων του 2004 αποτελεί σηµαντικό εργαλείο στα χέρια των αρµοδίων ώστε να διεκπεραιωθεί ένα έργου τέτοιου βεληνεκούς. Εξάλλου η εµπειρία έχει δείξει ότι τέτοιου είδους µεγάλης κλίµακας είναι ιδιαίτερα απαιτητικά όσον αφορά τη διοργάνωσή τους εξαιτίας των άκαµπτων χρονοδιαγραµµάτων αλλά ταυτόχρονα αποτελούν αξιόλογες ευκαιρίες αποκόµισης ωφελειών σε πολλά επίπεδα και σε διάφορους χρονικούς ορίζοντες. Βασική προϋπόθεση για την επιτυχή διοργάνωση είναι η έγκαιρη ολοκλήρωση των απαραίτητων υποδοµών και διαδικασιών. Οι υποδοµές αυτές συνίστανται σε αυτές που προβλέπονται από το φάκελο και σε αυτές θα κριθούν απαραίτητες κατά την πορεία υλοποίησης του έργου όπως αυτό προβλέπεται και µεταφράζεται από τον βασικό στρατηγικό σχεδιασµό του. Μάλιστα αρκετές οµάδες υποδοµών και διαδικασιών θα προσδιοριστούν στο µέλλον, δεδοµένου ότι πολλές πληροφορίες που αφορούν τη διοργάνωση του έργου δεν είναι γνωστές στην παρούσα φάση. Είναι σηµαντικό στην παρούσα φάση να καταρτισθεί ένας αναλυτικός επιχειρησιακός σχεδιασµός της διοργάνωσης των ΜΑ, δηλαδή ένα είδος business plan (επιχειρησιακού προγράµµατος), ώστε να προσδιοριστούν οι απαραίτητες υποδοµές. Παρολ αυτά ορισµένες 31 Βέβαια οι αλλαγές που ρυθµίζει ο νέος «Κώδικας ήµων και Κοινοτήτων» αποτελούν ταυτόχρονα και ευκαιρίες γιατί µέσω αυτών ο ήµος µπορεί να επωφεληθεί εφαρµόζοντας διάφορες διατάξεις που µπορούν να βελτιώσουν τη συνολική λειτουργία του και την εξυπηρέτηση των πολιτών. 81

82 τέτοιες υποδοµές και διαδικασίες µπορούν µε σχετική βεβαιότητα, να προσδιοριστούν από σήµερα. Ενδεικτικά, αναφέρονται συµπληρωµατικά έργα υποδοµών συγκοινωνιακού χαρακτήρας (πχ. ανισόπεδοι κόµβοι περιφερειακής οδού Βόλου, χώροι στάθµευσης...), µεγάλες αναπλάσεις, πολιτιστικές υποδοµές, λοιπές υποδοµές (µεταξύ των οποίων και ορισµένες του ιδιωτικού τοµέα, όπως πχ. οι ξενοδοχειακές), προγράµµατα για την κυκλοφορία κατά τη διάρκεια της διοργάνωσης, σχέδια ασφάλειας, προγράµµατα για την εικόνα της πόλης κά Αργώ Η αναβίωση του µυθικού πλοίου της Αργούς και η αναβίωση του ταξιδιού της προς τις χώρες της Μαύρης θάλασσας αποτελεί σηµαντική πρόκληση για την πόλη του Βόλου. Μέσω αυτού του εγχειρήµατος επιδιώκεται η ανάπτυξη ενός δικτύου συνεργασίας και ανάπτυξης µεταξύ πόλεων και χωρών και αφετέρου για την δηµιουργία ενός νέου πολιτιστικού πόρου που θα συµβάλλει στην τοπική τουριστική ανάπτυξη και πολιτιστική ενίσχυση. 32 Η κατασκευή της Αργούς και η αναβίωση της Αργοναυτικής Εκστρατείας αποτελεί ένα όραµα για την πόλη του Βόλου. Ο µύθος έχει σηµαντικό ιστορικό και τοπικό ενδιαφέρον και έχει γίνει αντιληπτό ότι η αναβίωση του ταξιδιού της Αργούς προσφέρει προοπτικές αξιοποίησης του σε διπλωµατικό, ιστορικό, πολιτιστικό, επικοινωνιακό και επιχειρηµατικό επίπεδο. Η Αργώ συνδέεται µε τους µε του Μεσογειακούς Αγώνες 2013 που θα διενεργηθούν από τη Λάρισα και το Βόλο δεδοµένου ότι ενσωµατώθηκε στο φάκελο διεκδίκησης των Αγώνων. Η Αργώ δηλαδή αποτέλεσε τον πυρήνα της πολιτιστικής πρότασης που συνόδευε το αγωνιστικό πρόγραµµα, µε το τίτλο «Πολιτιστική Μεσογειάδα». Λόγω αυτής της συσχέτισης της Αργούς µε τους Μεσογειακούς Αγώνες η πρόκληση της διοργάνωσης του πειραµατικού ταξιδιού της Αργούς καθίσταται ακόµα µεγαλύτερη. Η ανακατασκευή της «Αργούς», εντάσσεται σ ένα ολοκληρωµένο ερευνητικό πρόγραµµα Πειραµατικής Ναυτικής Αρχαιολογίας, που υλοποιήθηκε σύµφωνα µε όλους τους κανόνες επιστηµονικής δεοντολογίας και µε αυθεντικά υλικά, εργαλεία, τεχνικές και διαδικασίες της εποχής που αφορά. 32 Πρόκειται για την αναβίωση του µυθικού πλοίου της Αργούς µε την ανακατασκευή της πεντηκοντόρου και την αναβίωση του ταξιδιού προς τις χώρες της Μαύρης Θάλασσας. 82

83 Οι εµπλεκόµενοι φορείς στην υλοποίηση του συγκεκριµένου προγράµµατος είναι ο ήµος Βόλου που αποτελεί τον εµπνευστή και το χρηµατοδότη και η 8-µελής διεπιστηµονική Ερευνητική Οµάδα του «Ινστιτούτου Έρευνας της Αρχαίας Ναυπηγικής και Τεχνολογίας- ΝΑΥ ΟΜΟΣ», η οποία ευθύνεται για τη ιεύθυνση του Προγράµµατος, για τη διεξαγωγή της όλης Έρευνας, για τη Ναυπήγησης του πλοίου, και την εκτέλεση του Πειραµατικού Ταξιδιού. Μέσω του συγκεκριµένου εγχειρήµατος, δηλαδή της αναβίωσης του ταξιδιού της «Αργούς» επιδιώκεται να ενισχυθεί η εικόνα του Βόλου προς τα έξω, να αυξηθεί ο τουρισµός και να δηµιουργηθούν νέες προοπτικές για εµπορικές και οικονοµικές συνεργασίες της πόλης. Επιπρόσθετα, στο έργο προβλέπονται επόµενες δράσεις αξιοποίησης του µυθικού πλοίου, και ανάδειξης του ταξιδιού. Στόχος είναι, µε την ολοκλήρωση του ταξιδιού και την επιστροφή της Αργούς στον Βόλο, που αποτελεί και το σηµείο αφετηρίας, το µυθικό πλοίο να στεγαστεί σε κατάλληλο και επισκέψιµο χώρο. Εικόνα 3 Αργώ Νέο Οργανόγραµµα ήµου Βόλου Όσον αφορά το εσωτερικό περιβάλλον του ο ήµος καλείται να εφαρµόσει νέο οργανόγραµµα στα πλαίσια της αναδιάρθρωσης των Νοµικών του Προσώπων όπως ορίζει ο Ν. 3463/2006. Η εφαρµογή ενός τέτοιου έργου αναµένεται να αλλάξει τη φυσιογνωµία του 83

84 ήµου τα επόµενα χρόνια και θα συντµήσει το ήδη κατακερµατισµένο µοντέλο διοίκησης που υιοθετήθηκε στις αρχές της δεκαετίας του Πιο συγκεκριµένα το νέο οργανόγραµµα προβλέπει τη δηµιουργία Κοινωφελούς Επιχείρησης Πολιτισµού στην οποία θα υπαχθούν Ο Καλλιτεχνικός Οργανισµός ήµου Βόλου (ΚΟ Β), το ηµοτικό Περιφερειακό Θέατρο ( ΗΠΕΘΕ), το Κέντρο Μουσικού Θεάτρου (ΚΕΜΘ), Κέντρο Ντε Κρίκο, ηµοτικό Κέντρο Ιστορίας και Τεκµηρίωσης ( ΗΚΙ). Το Εθνικό Αθλητικό Κέντρο (ΕΑΚ) και ο Αθλητικός Οργανισµός θα συγχωνευθούν σε ένα Νοµικό Πρόσωπο ηµοσίου ικαίου, το οποίο θα µετεξελιχθεί σε ιεύθυνση Αθλητισµού. Τα Νοµικά Πρόσωπα ΚΑΠΗ και ο Οργανισµός του Κέντρου Παιδιού του ήµου θα µετεξελιχθούν σε ιεύθυνση Κοινωνικών Υπηρεσιών, στην οποία θα µεταβιβασθούν αρµοδιότητες του ηµοτικού Οργανισµού Υγείας και κοινωνικών θεµάτων του ήµου ( ΟΥΚ). Ο ηµοτικός Οργανισµός υγείας και Κοινωνικών Θεµάτων ( ΟΥΚ), ο ηµοτικός Εκπαιδευτικός Οργανισµός ( ΕΟΒ) και το ηµοτικό Ινστιτούτο Επαγγελµατικής Κατάρτισης ( ΙΕΚ) θα συγχωνευθούν σε µία Κοινωφελή Επιχείρηση. Η Α.Ε. Ειδικού Σκοπού που έχει συσταθεί για το ηµοτικό Ραδιόφωνο, το «Μουσείο Αλέξανδρου άµτσα» και η Φιλαρµονική του ήµου θα παραµείνουν ως έχουν. Το ηµοτικό Κέντρο Ερευνών και Μελετών του ήµου ( ΗΜΕΚΒ) καταργείται και η Πολυφωνική Χορωδία του ήµου θα γίνει αστική µη κερδοσκοπική εταιρεία. (Τσελέντης, 2008) 5.3. Αναπτυξιακό Όραµα του ήµου Βόλου Το όραµα σε έναν οργανισµό είναι το πλαίσιο γύρω από το οποίο διαµορφώνονται οι επιχειρησιακές στρατηγικές και πολιτικές. Το όραµα ενθαρρύνει την αναζήτηση της αλλαγής και τον επαναπροσδιορισµό της δράσης ενός οργανισµού (δηµόσιο ή ιδιωτικό) προς τον πελάτη. Η διατύπωση ενός αξιόπιστου οράµατος επαρκώς διαδεδοµένου σε όλα τα µέλη ενός οργανισµού αποτελεί µεταξύ άλλων σηµαντικό παράγοντα υποκίνησης των εργαζοµένων. Την κύρια ευθύνη για την διατύπωση του οράµατος την έχει η ηγεσία ενός οργανισµού. (Ακρίβος, Μιχαλόπουλος, Παππάς, 2008) Η πόλη του Βόλου παρουσιάζει αρκετά ισχυρά πλεονεκτήµατα ενώ ταυτόχρονα έχει και αδυναµίες, οι περισσότερες των οποίων είναι τυπικές του Ελληνικού αστικού χώρου. Το αναπτυξιακό όραµα της πόλης που επιδιώκει να αξιοποιήσει τα πλεονεκτήµατα που διαθέτει και να αντιµετωπίσει τις αδυναµίες που εµφανίζει, βασίζεται στους εξής πυλώνες: Έµφαση στις παραγωγικές εξειδικεύσεις της πόλης και ανάδειξη του σηµαντικού ρόλου του τριτογενή τοµέα 84

85 Ενίσχυση των υποδοµών λειτουργίας του αστικού χώρου και προώθηση της εικόνας της πόλης σε συµφωνία µε τις παραγωγικές εξειδικεύσεις Ενίσχυση του διπόλου Βόλου Λάρισας µε την προοπτικής της µετατροπής του Βόλου και της ευρύτερης περιοχής στο τρίτο κέντρο της χώρας Προώθηση της πολιτιστικής και επικοινωνιακής λειτουργίας της Αργούς Έµφαση στην οργάνωση των Μεσογειακών Αγώνων Κεντρική στρατηγική επιλογή για την πόλη του Βόλου είναι η µετεξέλιξή της σε µία ανταγωνιστική και βιώσιµη πόλη ελκυστική για τις επιχειρήσεις, τους επισκέπτες και το ανθρώπινο δυναµικό. Επίσης η πόλη θα πρέπει να αναπτύξει νέες εξειδικεύσεις σε δυναµικούς τοµείς, να διαθέτει µια διαφοροποιηµένη παραγωγική βάση που να δηµιουργεί ικανοποιητικά εισοδήµατα και θέσεις εργασίας, να προσφέρει υψηλή ποιότητα περιβάλλοντος και διαβίωσης και να διαθέτει ένα πλέγµα κοινωνικής προστασίας για τις ευπαθείς οµάδες. Προκειµένου να το πετύχει αυτό ο ήµος Βόλου θα πρέπει σε συνεργασία µε τους ιδιωτικούς φορείς να σχεδιάσει και να εφαρµόσει εκείνες τις πολιτικές και τα κίνητρα που θα βελτιώσουν την ανταγωνιστικότητα των προϊόντων και των υπηρεσιών που προσφέρονται (είτε από το δηµόσιο είτε από τον ιδιωτικό φορέα είτε µε συνεργασία των δύο). Θα πρέπει επίσης να δηµιουργηθούν οι κατάλληλες υποδοµές και να αναπτυχθεί ένα εύρος από σύγχρονες οικονοµικές δραστηριότητες, µέσω πολιτικών οι οποίες θα αξιοποιούν τις ευκαιρίες και θα υπερκεράσουν τις απειλές Στρατηγική για την επίτευξη του οράµατος Η στρατηγική ενός οργανισµού προσδιορίζει την κατεύθυνση και τους στόχους ενός οργανισµού σε µακροχρόνιο ορίζοντα, µε σκοπό να καλύψει τις ανάγκες των πελατών του. Προκειµένου να το επιτύχει αυτό θα πρέπει να χρησιµοποιήσει σωστά και αποτελεσµατικά όλους τους πόρους του (ανθρώπινο δυναµικό, χρηµατικά κεφάλαια, πάγιος εξοπλισµός κ.λπ.) και να ελέγχει την πορεία της στρατηγικής που επιλέχθηκε. Η στρατηγική ενός οργανισµού (δηµόσιου ή ιδιωτικού) θα πρέπει να προνοεί για το µέλλον του και να µέριµνα για τις ανάγκες των πολιτών πελατών. Ειδικότερα η στρατηγική ενός Ο.Τ.Α. να περιλαµβάνει αποδοτικές επενδύσεις οι οποίες θα συµβάλλουν στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και 33 Το όραµα του ήµου Βόλου είναι συµβατό µε τους στόχους του Στρατηγικού Σχεδίου Ανάπτυξης του Νοµού, του Χωροταξικού Σχεδίου και του Επιχειρησιακού Προγράµµατος της Περιφέρειας Θεσσαλίας και του Εθνικού Στρατηγικού Πλαισίου Αναφοράς Είναι βέβαια προσαρµοσµένο στα δεδοµένα, τις ανάγκες και τις δυνατότητες της πόλης. 85

86 στην βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών. Στη στρατηγική θα πρέπει να προσδιορίζεται τόσο ο γενικότερος στόχος όσο και οι προοπτικές ενός Ο.Τ.Α.. όπως είναι για παράδειγµα η συνεχής βελτίωση των παρεχόµενων υπηρεσιών. Επίσης η στρατηγική θα πρέπει να εµπνέει στους εργαζόµενους την ικανοποίηση ότι αξίζει να δουλεύουν για αυτό τον Ο.Τ.Α.. Προκειµένου ένας ήµος να διαµορφώσει τη στρατηγική µέσω της οποίας θα επιτευχθεί το όραµά τους θα πρέπει να λάβει υπόψη του τις αλλαγές που τον επηρεάζουν και να είναι έτοιµος να προσαρµοστεί στο νέο περιβάλλον προχωρώντας στις επενδυτικές πρωτοβουλίες εκείνες που θα του επιτρέψουν να ανταποκριθεί στις ανάγκες των πολιτών του. Το αν ένας οργανισµός έχει επιλέξει την κατάλληλη στρατηγική αυτό επιβεβαιώνεται την ικανότητά του να την υλοποιήσει µε επιτυχία. Εξάλλου η επιτυχηµένη εφαρµογή των διαφόρων σχεδίων εξαρτάται σε σηµαντικό βαθµό από την ικανότητα των ηγετών managers να µεταδώσουν το όραµα του Οργανισµού στα υπόλοιπα στελέχη του, ώστε να εξασφαλιστεί η υποστήριξή τους στην επίτευξη των στόχων του. Αυτό που πρέπει να εξασφαλιστεί είναι η συσχέτιση των ικανοτήτων του κάθε εργαζοµένου µε το εργασιακό του περιβάλλον και η δηµιουργία των κατάλληλων συνθηκών επικοινωνίας και ευκαιριών που θα ενεργοποιήσουν το προσωπικό. Φυσικά η στρατηγική θα πρέπει να εφαρµοστεί σε όλα τα τµήµατα του οργανισµού. (Ακρίβος, Μιχαλόπουλος, Παππάς, 2008) Η επενδυτική στρατηγική του ήµου Βόλου στηρίζεται στους εξής πυλώνες: 1. Ενίσχύση της ποιότητας ζωής, των υποδοµών, του περιβάλλοντος, της αισθητικής και της ταυτότητας της πόλης. 2. Βελτίωση της ποιότητας του ανθρώπινου δυναµικού και διαµόρφωση της νέας βιοµηχανίας της γνώσης που θα στηρίζεται στο ισχυρό επιστηµονικό ερευνητικό πόλο ανάπτυξης του Πανεπιστηµίου. 3. Ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής µε έµφαση στις ευπαθείς κοινωνικά οµάδες 4. Ανάπτύξη του τουρισµού της πόλης και διεύρυνση των δυνατοτήτων αναψυχής αξιοποιώντας την ιστορία, τη µυθολογία και τον πολιτισµό της πόλης του Βόλου. 5. Ενίσχυση της βιοµηχανικής ταυτότητας της πόλης και ανάπτυξη δραστηριοτήτων που θα στηρίζονται στη γνώση και την καινοτοµία. 6. Αξιοποίηση εκείνων των δυνατοτήτων οικονοµικής ολοκλήρωσης σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο που θα αναδείξουν την πόλη σε τρίτο πόλο ανάπτυξης της χώρας. 86

87 Άξονες προτεραιότητας του Επιχειρησιακού Προγράµµατος του ήµου Βόλου Η στρατηγική ανάπτυξης που θα ακολουθήσει ο ήµος τα επόµενα χρόνια βασίζεται στους εξής άξονες, οι οποίοι στηρίζονται στις κατευθύνσεις αναµόρφωσης της διαρθρωτικής πολιτικής για την περίοδο και αντανακλούν τις στρατηγικές ανάπτυξης των τριών περιφερειών της Θεσσαλίας Ηπείρου - Στερεάς (Επιχειρησιακό Πρόγραµµα του ήµου): ΑΞΟΝΑΣ 1. Περιβάλλον και αστικός χώρος ΑΞΟΝΑΣ 2. Αθλητισµός Πολιτισµός ΑΞΟΝΑΣ 3. Μεταφορές και τεχνικές υποδοµές ΑΞΟΝΑΣ 4. Κοινωνική συνοχή ΑΞΟΝΑΣ 5. Ανθρώπινο δυναµικό ΑΞΟΝΑΣ 6. Ενίσχυση ανταγωνιστικότητας και επιχειρηµατικότητας ΑΞΟΝΑΣ 7. Αναβάθµιση των υπηρεσιών του ήµου Βόλου ΑΞΟΝΑΣ 8. Ενίσχυση της συνοχής και του µητροπολιτικού ρόλου του Πολεοδοµικού Συγκροτήµατος Βόλου ΑΞΟΝΑΣ 9. ιοργάνωση των Μεσογειακών Αγώνων και αξιοποίηση του ως µοχλού ευρύτερης και µακροχρόνιας βιώσιµης ανάπτυξης της περιοχής Περιβάλλον και αστικός χώρος Η προτεραιότητα «Περιβάλλον και αστικός χώρος» περιλαµβάνει πολλούς επιµέρους άξονες, όπως η είναι καταπολέµηση της ρύπανσης, η προστασία της φύσης, η καθηµερινότητα, η λειτουργία της πόλης, η διαχείριση των αποβλήτων, η βελτίωση της ποιότητας του νερού, οι αστικές αναπλάσεις κ.ά. Ο ήµος Βόλου εµπλέκεται σ αυτό τον άξονα µέσω των εξής τµηµάτων και φορέων του: Τµήµα Επικοινωνίας και ηµόσιων Σχέσεων ιεύθυνση Προγραµµατισµού και Νέων Τεχνολογιών ιεύθυνση Πολεοδοµίας ιεύθυνση Τεχνικών Υπηρεσιών 34 Οι άξονες προτεραιότητας αντανακλούν το νέο ευρωπαϊκό περιβάλλον έτσι όπως διαµορφώθηκε µετά την διεύρυνση της Ε.Ε. και τις κατευθύνσεις αναµόρφωσης της διαρθρωτικής πολιτικής για την περίοδο Αντανακλούν, επίσης, το πλαίσιο ανάπτυξης της ελληνικής οικονοµίας, τον εθνικό αναπτυξιακό σχεδιασµό και τις στρατηγικές ανάπτυξης των τριών περιφερειών της Θεσσαλίας Ηπείρου Στερεάς. 87

88 ιεύθυνση Καθαριότητας ιεύθυνση Πρασίνου.Ε.ΜΕ.Κ.Α.Β. Ε.Υ.Α.ΜΒ ΣΥ Ι.ΣΑ Σύνδεσµος Κοιµητηρίου Αθλητισµός Πολιτισµός Σ αυτό τον άξονα προτεραιότητας περιλαµβάνεται η διοργάνωση των Μεσογειακών Αγώνων η οποία δηµιουργεί προϋποθέσεις για δοµικές και µακροχρόνιες αλλαγές στον τοµέα του αθλητισµού. Τα µέτρα της προτεραιότητας είναι ο Αθλητισµός και ο Πολιτισµός Ο ήµος Βόλου εµπλέκεται σ αυτό τον άξονα προτεραιότητας µέσω των εξής φορέων και Νοµικών Προσώπων: Τµήµα Επικοινωνίας και ηµοσίων Σχέσεων ιεύθυνση Προγραµµατισµού και Νέων Τεχνολογιών ιεύθυνση Τεχνικών Υπηρεσιών ιεύθυνση Πρασίνου Η.Κ.Ι. Η.ΠΕ.ΘΕ. Βόλου Συµφωνική Ορχήστρα ΕΑΚ Βόλου ΑΟ Β Φιλαρµονική Πολυφωνική ΚΟ Β ΚΕΜΘ ΗΤΕΒ Μεταφορές και τεχνικές υποδοµές Οι µεταφορές και οι λοιπές τεχνικές υποδοµές αποτελούν σηµαντικό στοιχείο της αναπτυξιακής πολιτικής του ήµου Βόλου και µέσω αυτού του άξονα επιδιώκεται η 88

89 βελτίωση της ποιότητας της ζωής του αστικού χώρου. Κάποια από τα µέτρα εξειδίκευσης αυτής της προτεραιότητας είναι οι οδικές υποδοµές, η στάθµευση και οι δηµόσιες συγκοινωνίες. Ο ήµος Βόλου εµπλέκεται στο συγκεκριµένο άξονα προτεραιότητας µέσω της ιεύθυνσης Προγραµµατισµού και Νέων Τεχνολογιών, της ιεύθυνση Τεχνικών Υπηρεσιών, της ιεύθυνση Πολεοδοµίας και της.ε.με.κ.α.β Κοινωνική συνοχή Αυτός ο άξονας προτεραιότητας αφορά ευπαθείς κοινωνικές οµάδες όπως είναι τα παιδιά, οι γυναίκες, οι άνεργοι, οι άστεγοι και οι ηλικιωµένοι. Ο ήµος Βόλου εµπλέκεται σ αυτόν τον άξονα προτεραιότητας µέσω της ιεύθυνσης των ΚΕΠ, του.ε.ο.β, του Η.Κ.Ι. του ΙΕΚ, του ΟΥΚ, του ΚΟ Β, του ΕΑΚ. Βόλου- ΑΟ Β, των ΚΑΠΗ και του ΟΚΕΠ Β Ανθρώπινο δυναµικό Σ ένα µεταβαλλόµενο περιβάλλον κοινωνικής και οικονοµικής προόδου είναι σηµαντικό να αναχθεί ο ανθρώπινος παράγοντας σε βασικό µέσο για όλα τα επίπεδα διοίκησης. Η χρηστή διαχείριση και ανάπτυξη των ανθρώπινων πόρων εξασφαλίζει την παροχή ποιοτικών υπηρεσιών προς τον πολίτη, που είναι και το ζητούµενο κάθε οργανισµού ιδιαίτερα ενός ήµου. Γι αυτό το λόγο η διαχείριση ανθρώπινου δυναµικού οφείλει να αποτελεί άξονα προτεραιότητας της στρατηγικής ενός οργανισµού ώστε αυτός να µπορέσει να υλοποιήσει τις επενδυτικές του δραστηριότητες. Το ανθρώπινο δυναµικό αποτελεί άξονα προτεραιότητας µε διαχρονικά αυξανόµενο βάρος. Ο ήµος Βόλου διαθέτει ισχυρό συγκριτικό πλεονέκτηµα στον τοµέα αυτό λόγω της ύπαρξης του Πανεπιστηµίου, αλλά και του αρκετά υψηλού µορφωτικού επίπεδου του πληθυσµού. Τα µέτρα της προτεραιότητας επιµερίζονται στα πιο κάτω πεδία: 1.1-βάθµια και 2-βάθµια εκπαίδευση 2. Πανεπιστήµιο 3. Επιµόρφωση 4. Στέγαση 5. Γενικές οργανωτικές ρυθµίσεις 89

90 6. Στήριξη απασχόλησης Η αναβάθµιση του ανθρώπινου δυναµικού µπορεί να υποστηριχθεί άµεσα από τις εξής υπηρεσίες και φορείς του ήµου: ιεύθυνση Τεχνικών Υπηρεσιών ιεύθυνση Πολεοδοµίας ιεύθυνση ΚΕΠ ιεύθυνση Προγραµµατισµού και Νέων Τεχνολογιών.Ε.Ο.Β..Ι.Ε.Κ. ΚΟ Β Ενίσχυση ανταγωνιστικότητας και επιχειρηµατικότητας Ο συγκεκριµένος άξονας προτεραιότητας αφορά την ενίσχυση των επιχειρηµατικών υποδοµών, τη βελτίωση του θεσµικού πλαισίου για την ανταγωνιστικότητα και την επιχειρηµατικότητα και την προώθηση του τουρισµού. Ο ήµος στο κοµµάτι της ανταγωνιστικότητας και της επιχειρηµατικότητας µπορεί να λειτουργήσει έµµεσα µέσω της προσπάθειας κινητοποίησης άλλων φορέων, του δηµόσιου και του ιδιωτικού τοµέα, µέσω των εξής φορέων: Τµήµα Επικοινωνίας και ηµόσιων Σχέσεων ιεύθυνση Προγραµµατισµού και Νέων Τεχνολογιών ιεύθυνση Πολεοδοµιας.Ε.ΜΕ.Κ.Α.Β..Ε.ΟΒ. ΗΤΕΒ ΙΕΚ Αναβάθµιση των υπηρεσιών του ήµου Βόλου Σ αυτό τον άξονα προτεραιότητας περιλαµβάνονται δράσεις, όπως είναι η βελτίωση των υποδοµών, την ψηφιακή σύγκλιση, τη βελτίωση του ανθρώπινου δυναµικού οι οποίες θα αναβαθµίσουν το επίπεδο λειτουργίας των υπηρεσιών και φορέων του ήµου. 90

91 Εκείνοι οι φορείς του ήµου που µπορούν να έχουν άµεση εµπλοκή στο πλαίσιο αυτό είναι το τµήµα Νοµικής Υπηρεσίας, η ιεύθυνση ιοικητικών Υπηρεσιών, η ιεύθυνση Οικονοµικών Υπηρεσιών, η ιεύθυνση Προγραµµατισµού και Νέων Τεχνολογιών και ο.ε.ο.β Ενίσχυση της συνοχής και του µητροπολιτικού ρόλου του Πολεοδοµικού Συγκροτήµατος Βόλου Ο συγκεκριµένος άξονας αναφέρεται κυρίως σε εκείνες τις δράσεις περιφερειακής ολοκλήρωσης και ανάπτυξης του ιπόλου Βόλου-Λάρισας. Ο ήµος Βόλου θα στηρίξει άµεσα αυτά τα µέτρα µέσω των πολιτικών οργάνων του, του τµήµατος Επικοινωνίας και ηµόσιων Σχέσεων, της ιεύθυνση Προγραµµατισµού και Νέων Τεχνολογιών και της.ε.με.κ.α.β ιοργάνωση των Μεσογειακών Αγώνων και αξιοποίησή τους ως µοχλού ευρύτερης και µακροχρόνιας βιώσιµης ανάπτυξης της περιοχής Όπως αναφέρθηκε παραπάνω η διοργάνωση των Μεσογειακών Αγώνων σε συνεργασία µε τη Λάρισα αποτελεί σηµαντική πρόκληση για την πόλη του Βόλου. Και σ αυτό τον άξονα προτεραιότητας συµµετέχει ενεργά ο ήµος Βόλου µέσω της ιεύθυνσης Προγραµµατισµού και Νέων Τεχνολογιών, της ιεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών, της ιεύθυνσης Πολεοδοµίας, της.ε.με.κ.α.β κ.ά. 91

92 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ο : ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ, ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ & ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ 6.1. Γενικά για την εµπειρική έρευνα στην περιοχή µελέτης Τα συµπεράσµατα που προέκυψαν από την εµπειρική έρευνα για την περιοχή µελέτης, που είναι ο ήµος Βόλου εστιάζονται στα κίνητρα που δίνονται για επενδυτικές πρωτοβουλίες στους Ο.Τ.Α, και στο κατά πόσο οι τελευταίοι αξιοποιούν τις επενδυτικές ευκαιρίες που τους παρέχονται. Η αναφορά στο θεωρητικό πλαίσιο παροχής επενδυτικών κινήτρων από την πλευρά της κεντρικής διοίκησης κατέστη απαραίτητη διότι είναι απαραίτητη η σκιαγράφηση του νοµοθετικού και θεσµικού πλαισίου προκειµένου να καταστεί σαφές τι επενδυτικές δυνατότητες έχουν στην πραγµατικότητα οι Ο.Τ.Α. Η µελέτη περίπτωσης επικεντρώθηκε κατά πρώτο λόγο στα Νοµικά Πρόσωπα του ήµου Βόλου που δραστηριοποιούνται στον επενδυτικό τοµέα και κατά δεύτερο λόγο στα προγράµµατα που έχουν αναλάβει και που πρόκειται να αναλάβουν στο µέλλον. Το βασικό ζητούµενο της µελέτης είναι κατά ποσό στην πράξη οι Ο.Τ.Α. αναλαµβάνουν επενδυτικές πρωτοβουλίες όπως αυτές προωθούνται από την πλευρά της κεντρικής διοίκησης Παρατηρήσεις που προέκυψαν από τη διεξαγωγή των συνεντεύξεων Η εµπειρική έρευνα της παρούσας µελέτης αφορούσε µεταξύ άλλων και τη διεξαγωγή συνεντεύξεων µε στελέχη όπως είναι οι αντιδήµαρχοι και οι διευθυντές τµηµάτων αλλά και µε υπαλλήλους τόσο του ήµου Βόλου όσο και των Νοµικών του Προσώπων. Μέσω των συνεντεύξεων, οι οποίες αποτελούνταν από ένα σύνολο δοµηµένων ερωτήσεων, επιχειρήθηκε να σκιαγραφηθεί η παρούσα κατάσταση της περιοχής µελέτης, µέσω της καταγραφής των προβληµάτων, των προοπτικών που αναδεικνύονται, του οράµατος και της αναπτυξιακής στρατηγικής που θα ακολουθηθεί για την επίτευξή του Προβλήµατα 92

93 Τα στελέχη του ήµου Βόλου εντόπισαν ορισµένα προβλήµατα που αντιµετωπίζει ο ήµος και οι φορείς, τα οποία θα πρέπει να αντιµετωπιστούν άµεσα ώστε να εφαρµόσει την επενδυτική του στρατηγική. Τα προβλήµατα εστιάζονται κυρίως στους εξής τοµείς: ίκτυα Ειδικότερα όσον αφορά τα προβλήµατα εκείνο που ξεχώρισε και το οποίο θα έπρεπε να αντιµετωπιστεί άµεσα είναι η ενίσχυση των δικτύων τόσο στο εσωτερικό του Νοµού Μαγνησίας όσο και έξω από αυτόν προκειµένου να καταστεί ευκολότερη η σύνδεσή του µε τα υπόλοιπα αστικά κέντρα (Λάρισα, Θεσσαλονίκη, Αθήνα). Βάσει των συνεντεύξεων προέκυψε ότι η πόλη του Βόλου αποτελεί στην πραγµατικότητα ένα σταθµό µεταφόρτωσης ενώ ο περιφερειακός είναι κάτι που δεν έχει ακόµα πραγµατοποιηθεί µε αποτέλεσµα να µην έχει τα απαραίτητα δίκτυα, σε αντίθεση µε τα άλλα αστικά κέντρα όπως είναι η Λάρισα. Μάλιστα η πόλη του Βόλου βρίσκεται εκτός του Οδικού Άξονα ΠΑΘΕ (Πατρών Αθήνας Θεσσαλονίκης - Ευζώνων). Παρόµοια προβλήµατα παρουσιάζει και το Πήλιο στο οποίο δεν έχει κατασκευαστεί περιφερειακός ώστε να διευκολύνονται οι µεταφορές. Επιπλέον το Πήλιο δεν έχει αξιοποιηθεί επαρκώς όσον αφορά τον τουρισµό, αν και αποτελεί σηµαντικό πόλο έλξης για τους τουρίστες κάθε χρόνο και παρουσιάζει αξιόλογες δυνατότητες τουριστικής ανάπτυξης Οικονοµική ενίσχυση Βέβαια όλα τα παραπάνω συνδέονται µε το ζήτηµα της οικονοµικής ενίσχυσης. Για να πραγµατοποιηθεί µια επενδυτική δραστηριότητα πρέπει να υπάρχει οικονοµική ενίσχυση, η οποία πολλές φορές απουσιάζει εντελώς ή είναι πληµµελής. Πολλές φορές µάλιστα είναι δύσκολο κάποιες δράσεις να εξασφαλίσουν χρηµατοδότηση Ανθρώπινο υναµικό Ένα σηµαντικό πρόβληµα που συνδέεται µε την εν γένει δραστηριότητα του ήµου Βόλου είναι η έλλειψη προσωπικού και ειδικότερα η έλλειψη του κατάλληλα καταρτισµένου προσωπικού. Οι απαιτήσεις τόσο από την κεντρική διοίκηση όσο και από την Ευρωπαϊκή 93

94 Ένωση αυξάνονται συνεχώς εποµένως είναι επιτακτική η ανάγκη για την επιµόρφωση του προσωπικού ώστε να ανταποκριθεί στις νέες συνθήκες και απαιτήσεις. Το ανθρώπινο δυναµικό της τοπικής αυτοδιοίκησης επιτελεί ένα βαρυσήµαντο έργο ως φορέας κρατικής εξουσίας για πολιτικές τέτοιες που επηρεάζουν την ποιότητα ζωής τους πολίτη. εδοµένου του σηµαντικού ρόλου που επιτελούν οι υπάλληλοι των Ο.Τ.Α. θα πρέπει να ακολουθούνται βέλτιστες µέθοδοι επιλογής προσωπικού και να εφαρµοστούν πολιτικές ενδυνάµωσης και ανάπτυξης προσωπικού σε όλα τα ιεραρχικά επίπεδα ώστε να προσφέρουν το καλύτερο δυνατό για το κοινό συµφέρον. Εξάλλου ο δηµόσιος τοµέας γενικότερα και η Τοπική Αυτοδιοίκηση ειδικότερα θα πρέπει να εκµεταλλευθεί το γεγονός ότι µέσω των πρακτικών πρόσληψης προσωπικού που ακολουθούνται εξασφαλίζεται η επαγγελµατική ποιότητα των ατόµων και η ικανότητά τους να αντεπεξέρχονται στις νέες συνθήκες. Επίσης θα πρέπει να εκµεταλλευθεί τις δυνατότητες κατάρτισης που προσφέρουν αρκετοί φορείς οι οποίοι δίνουν στους υπαλλήλους δυνατότητες ευκαιρίες για ανάπτυξη και ενδυνάµωση. (Παπαγεωργίου, Ράµµατα, Φραγκούλης, 2008) ηµοτικές Επιχειρήσεις και ο νέος ηµοτικός και Κοινοτικός Κώδικας Τέλος όπως είχε αναφερθεί και σε προηγούµενη ενότητα της παρούσας µελέτης οι δηµοτικές επιχειρήσεις παρουσιάζουν αρκετά προβλήµατα και ενόψει των ρυθµίσεων του Νέου ηµοτικού και Κοινοτικού Κώδικα πολλές από αυτές θα πάψουν να λειτουργούν ως έχουν, που σηµαίνει ότι κάποιες είτε θα συγχωνευθούν είτε θα καταργηθούν. Τα προβλήµατα που αναµένεται να προκύψουν επικεντρώνονται κυρίως στο συντονισµό των δραστηριοτήτων των νέων επιχειρήσεων που θα προκύψουν αλλά και του προσωπικού τους Προτάσεις Προοπτικές Βάσει των συνεντεύξεων από τα στελέχη του ήµου προέκυψαν διάφορες προτάσεις για την ανάπτυξη του ήµου Βόλου, τα οποία εστιάζονται στους εξής τοµείς: ΕΣΠΑ Καταρχήν στα πλαίσια του Εθνικού Στρατηγικού Πλαισίου Αναφοράς (ΕΣΠΑ) προτείνεται αναπτυξιακή στρατηγική µεταξύ πόλεων που έχουν κοινά χαρακτηριστικά και 94

95 κοινό συµφέρον ώστε να µοιραστούν το κόστος µιας αναπτυξιακής επένδυσης. Προτείνονται επίσης κίνητρα για αναζωογόνηση πόλεων και αναβίωση διαφόρων κτιρίων εκτός παραγωγικής λειτουργίας µέσω Συµπράξεων ηµόσιου και Ιδιωτικού Τοµέα (Σ ΙΤ). Μάλιστα υπάρχει η εµπειρία από το Γ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης µε την πρωτοβουλία URBAN όπου παλιά κτίρια εκτός λειτουργίας αξιοποιήθηκαν µε την παραχώρησή τους σε χρήση Τουρισµός Όσον αφορά τον τοµέα του τουρισµού αν και ο ήµος διαθέτει δηµοτική τουριστική επιχείρηση η ανάπτυξη του τουρισµού επαφίεται κυρίως στον ιδιωτικό τοµέα και γενικότερα οι επενδύσεις που γίνονται σ αυτό τον τοµέα δεν είναι σοβαρές, µε αποτέλεσµα να µιλάµε για µικροµεσαίο πακέτο. Εποµένως αυτό που θα µπορούσε ο ήµος να κάνει ώστε να ενισχύσει τον τουρισµό είναι να διαφηµίσει και να προβάλει το τουριστικό προϊόν περισσότερο και να δώσει πρόσθετα κίνητρα σε όσους σκοπεύουν να αναπτύξουν τουριστικές δραστηριότητες στο Νοµό Μαγνησίας. Επίσης θα πρέπει να αναπτύξει συντονιστικό ρόλο σε όλες τις ενέργειες και να θέτει προδιαγραφές των οποίων την εφαρµογή θα ελέγχει. Θα πρέπει επίσης να ευνοεί τις Συµπράξεις ηµόσιου και Ιδιωτικού Τοµέα (Σ ΙΤ) υπό όρους όµως. Ο ήµος θα πρέπει επίσης να εκµεταλλευτεί τις ευκαιρίες που προσφέρει το ΕΣΠΑ ιδιαίτερα σε σχέση µε τα έργα υποδοµής, τα δίκτυα καθώς µπορούν να εξασφαλισθούν οικονοµίες κλίµακας και έτσι πολλαπλασιάζεται το όφελος. Εξάλλου το ΕΣΠΑ ευνοεί προσπάθειες συνεργασίας πόλεων, τη λεγόµενη «local distictiveness» που στην ουσία αποτελεί την τοπική ιδιαιτερότητα µε έµφαση στα τοπικά χαρακτηριστικά. Επίσης µιλώντας για τον τοµέα του τουρισµού δεν µπορούµε να παραβλέψουµε το Πήλιο και τις Βόρειες Σποράδες (Σκιάθος, Σκόπελος, Αλόννησος). Στο Πήλιο είναι απαραίτητο να καταρτισθεί ειδικό σχέδιο που θα στηρίζεται στην ποιότητα και όχι στην πολυκοσµία µε έµφαση στις εναλλακτικές µορφές τουρισµού. Στις Βόρειες Σποράδες δε θα πρέπει να ενισχυθούν οι υποδοµές και να εφαρµοσθεί ένα µοντέλο παρόµοιο µε αυτό των Κυκλάδων. 95

96 Εικόνα 4 Πήλιο Αργώ Μεσογειακοί Αγώνες Η Αργώ που αποτελεί το έµβληµα της πόλης αφορά την ανακατασκευή του πλοίου που πήγε στην Αργοναυτική όπως αυτή προκύπτει από τις περιγραφές εκστρατεία σηµαντικό εγχείρηµα του ήµου Βόλου ο οποίος χρηµατοδότησε την κατασκευή του σκάφους. Ο σκοπός του όλου εγχειρήµατος είναι η προβολή του µύθου της Αργούς σε πραγµατικές συνθήκες µέσω της επικοινωνίας µε τους λαούς της θάλασσας. Το σχέδιο της πολιτιστικής πλευράς αξιοποιεί το στοιχείο της αναγνωρισιµότητας. Εδώ εντάσσονται και η διοργάνωση των Μεσογειακών Αγώνων 2013 σε συνεργασία µε την πόλη της Λάρισας, όπου µπορούν να αξιοποιηθεί η γειτνίαση των δύο πόλεων (Βόλος Λάρισα) ευτερογενής Τοµέας Όσον αφορά τον δευτερογενή τοµέα (βιοµηχανίες, βιοτεχνίες κ.λπ.) τα εργοστάσια θα πρέπει να ανταποκρίνονται στις διεθνείς συνθήκες και να ξεφύγουν από το παλιό µοντέλο και να εφαρµόσουν νέες τεχνολογίες. Στον τοµέα αυτό ο ήµος µπορεί να λειτουργήσει µόνο επικουρικά µε το να δηµιουργήσει µια πόλη ελκυστική µε έµφαση στο περιβάλλον και τις υποδοµές. Η πόλη θα πρέπει να είναι ελκυστική τόσο για τους επισκέπτες όσο και για τους µόνιµους κατοίκους. Θα πρέπει να εφαρµόσει εποµένως τις κατάλληλες πολιτικές ώστε να διατηρήσει και να αυξήσει το ανθρώπινο δυναµικό της ηµοτικές Επιχειρήσεις Τέλος όσον αφορά τις δηµοτικές επιχειρήσεις ο σχεδιασµός του ήµου Βόλου προβλέπει µονοψήφιο αριθµό επιχειρήσεων από 18 που είναι τώρα. Η συγχώνευση των επιχειρήσεων αναµένεται να λύσει αρκετά προβλήµατα και να επιφέρει πολλαπλά οφέλη. Εξάλλου στο παρελθόν οι επιχειρήσεις λειτουργούσαν ανταγωνιστικά. Πλέον επιδιώκεται να 96

97 επιτευχθούν οικονοµίες κλίµακας καθώς όλα τα Νοµικά Πρόσωπα του ήµου θα υπάγονται πλέον σε µία ιεύθυνση, τη ιεύθυνση Προγραµµατισµού, η οποία θα συντονίζει καλύτερα τις επενδυτικές δραστηριότητες ενώ το προσωπικό τους θα µεταφερθεί στο ήµο. Μάλιστα προβλέπεται να υπάρξει και δεύτερο στάδιο για περαιτέρω συρρίκνωση των Νοµικών Προσώπων του ήµου SWOT ανάλυση του ήµου Βόλου Θα κλείσουµε την εξέταση της µελέτης περίπτωσης µε τη SWOT ανάλυση, η οποία προκύπτει από τη συνολική έρευνα που έγινε για την πόλη του Βόλου γενικότερα, αλλά και για το ήµο Βόλου ειδικότερα. Πίνακας 8 ΙΣΧΥΡΑ ΣΗΜΕΙΑ Α ΥΝΑΜΙΕΣ Ανθρώπινο δυναµικό υψηλού µορφωτικού επιπέδου το οποίο ενδυναµώνεται από την ύπαρξη του Πανεπιστηµίου Θεσσαλίας και των ιδρυµάτων Ύπαρξη πλούσιας πολιτιστικής κληρονοµιάς υναµική ηµογραφική εξέλιξη Αξιόλογη βιοµηχανική παράδοση Επαρκείς εγκαταστάσεις και πλούσια υλικοτεχνική υποδοµή στο ήµο Εµπειρία προσωπικού Συµµετοχή σε ευρωπαϊκά και εθνικά προγράµµατα Αύξηση της ζήτησης υπηρεσιών από τους δηµότες Έλλειψη επαρκών δικτύων τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό Επικάλυψη αρµοδιοτήτων µεταξύ περιοχών (π.χ. Βόλου και Ν.Ιωνίας) Μεγάλος αριθµός (18) ηµοτικών Επιχειρήσεων οι οποίες πολλές φορές δρουν ανταγωνιστικά Έλλειψη επιχειρηµατικής και τουριστικής κουλτούρας ιαρθρωτικές αδυναµίες στον τουρισµό Ελλιπής τουριστική αξιοποίηση του Πηλίου και των Β.Σποράδων Ελλείψεις µεταφορικών υποδοµών Μεγάλη γεωγραφική διασπορά κτιριακών εγκαταστάσεων του 97

98 ήµου Ανάπτυξη συνεργασιών µε άλλες πόλεις Έλλειψη συντονισµού δράσεων ήµου και Νοµικών Προσώπων Αύξηση των πόρων για επενδύσεις και αξιοποίηση του προγράµµατος ΘΗΣΕΑΣ ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ ΑΠΕΙΛΕΣ Ευκαιρίες που προσφέρει ο νέος ηµοτικός και Κοινοτικός Κώδικας σχετικά µε τις δηµοτικές επιχειρήσεις Αργώ Μεσογειακοί Αγώνες 2013 Νέα επενδυτικά κίνητρα που προσφέρονται µέσω του νέου Αναπτυξιακού Νόµου Προγράµµατα επιµόρφωσης Το πανεπιστήµιο Θεσσαλίας ως τροφοδότης γνώσεων Περιορισµός κοινοτικών και εθνικών πόρων Καθυστερήσεις στη στελέχωση του προσωπικού του ήµου Ασυνέχειες στις χρηµατοδοτήσεις από Ε.Ε. και από κεντρικούς φορείς Ύπαρξη ανταγωνισµού από άλλες πόλεις της περιφέρειας Θεσσαλίας (π.χ. Λάρισα) ιαρθρωτικές αλλαγές στην οικονοµία Ύπαρξη δύσκαµπτου θεσµικού πλαισίου σε εθνικό επίπεδο Επίτευξη οικονοµιών κλίµακας µέσω των συγχωνεύσεων των νοµικών προσώπων του ήµου Ευκαιρίες που προσφέρει το ΕΣΠΑ Νέα χρηµατοδοτικά προγράµµατα Περαιτέρω Τουριστική αξιοποίηση Πηλίου και Β.Σποράδων 98

99 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1) Πρωτογενείς πηγές ΦΕΚ Α 114 ( ), ΝΟΜΟΣ 3463/2006, Κύρωση του Κώδικα ήµων και Κοινοτήτων ΦΕΚ 261 Α (23/12/2004), Νόµος 3299/2004, Κίνητρα Ιδιωτικών Επενδύσεων για την Οικονοµική Ανάπτυξη και την Περιφερειακή Σύγκλιση. ΦΕΚ 1878 Β (30/12/2005), Τροποποίηση και κωδικοποίηση Ο.Ε.Υ. του ήµου Βόλου ΦΕΚ 276 Α ( ), ΝΟΜΟΣ 3522/2006, Τροποποίηση των διατάξεων του Ν. 3299/2004 Υπουργική Απόφαση 18183/ , Περιεχόµενο, δοµή και τρόπος υποβολής των επιχειρησιακών προγραµµάτων των Οργανισµών Τοπικής Αυτοδιοίκησης α βαθµού ΦΕΚ 195/Α ( ), ΝΟΜΟΣ 3274/2004, Οργάνωση και Λειτουργία των Οργανισµών Τοπικής Αυτοδιοίκησης α και β βαθµού. 2) Βιβλία Αθανασόπουλο, Κ. (1982) Νοµοθεσία Περιφερειακής Ανάπτυξης, Αθήνα Ακρίβος, Χ., Μιχαλόπουλος, Ν., και Παππάς, Κ., (2008), Σηµειώσεις εκ των παραδόσεων: Στρατηγική Ανάπτυξη των Οργανισµών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, Εθνική Σχολή Τοπικής Αυτοδιοίκησης Αναστασίου Α., (2008) οµή και Λειτουργία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, Σηµειώσεις ΕΣΤΑ, Αθήνα Γιώτη, Ε. (2008). Σηµειώσεις εκ των παραδόσεων: Επιχειρησιακά Προγράµµατα και διαδικασίες επιχειρησιακού σχεδιασµού των Οργανισµών Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Αθήνα. Εθνική Σχολή Τοπικής Αυτοδιοίκησης. εληθέου Β., (2004). Τοπική Ανάπτυξη & Αυτοδιοίκηση Θεσµικό πλαίσιο Αναπτυξιακά προγράµµατα & παγκοσµιοποίηση, Αθήνα εληθέου, Β. Μιχαλοπούλου και Σ. Μπουφούνου, Π. (2007). Σηµειώσεις εκ των παραδόσεων: Έργα προµήθειες και προσέλκυση επενδύσεων των Οργανισµών Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Αθήνα, Εθνική Σχολή Τοπικής Αυτοδιοίκησης. 99

100 εληθέου, Β., (1996). Το νοµικό καθεστώς προστασίας ξένων κεφαλαίων και επενδύσεων αναπτυξιακού χαρακτήρα στην Ελλάδα, Αθήνα, εληθέου, Β., (2007). Θεσµικό Πλαίσιο Περιφερειακής Ανάπτυξης και Οργάνωσης της ιοίκησης του Κράτους, Μέρος Α, Β και Γ,Αθήνα,, Καλλιαντάσης Γ., (2008) Συστήµατα Κατανοµής Κρατικών Χρηµατοδοτήσεων Ίδιοι Πόροι των Οργανισµών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, Σηµειώσεις ΕΣΤΑ, Αθήνα Καλλιαντάσης, Γ. (2008). Σηµειώσεις εκ των παραδόσεων: Συστήµατα κατανοµής κρατικών χρηµατοδοτήσεων ίδιοι πόροι των Οργανισµών Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Αθήνα. Εθνική Σχολή Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Κανελλόπουλος, Χ., (1994). Εισαγωγή στην οργάνωση και διοίκηση επιχειρήσεων, Αθήνα Κανελλόπουλος, Χ., (2003). Μάνατζµεντ Αποτελεσµατική ιοίκηση, Γ Έκδοση, Αθήνα Καταστατικό ΕΤΕπ 2005 Καφατσάκη Σ., (2008) Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης, Περιφερειακά και Τοµεακά Ε.Π. Κοινοτικές Πρωτοβουλίες, Σηµειώσεις ΕΣΤΑ, τόµος Α και Β. Αθήνα. Κουµής, Γ. (2008). Σηµειώσεις εκ των παραδόσεων Συνεργασία & Συµπράξεις της Τοπικής Αυτοδιοίκησης µε τον ιδιωτικό τοµέα. Αθήνα. Εθνική Σχολή Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Μπενέκος, Η., (2005). ιευρύνονται οι Αρµοδιότητες της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, Επιθεώρηση Τοπικής Αυτοδιοίκησης, 1, 110. Μπέσιλα Βήκα, Ε. (2005). Τοπική Αυτοδιοίκηση (Τόµος 2). Αθήνα: Εκδόσεις Σάκκουλα Μπουραντάς, Παπαλεξανδρή Ν., (1998) Εισαγωγή στη ιοίκηση Επιχειρήσεων, Εκδόσεις Μπένου Μπουραντάς,. (1992) Μάνατζµεντ Οργανωτική Θεωρία και Συµπεριφορά, ΤΕΑΜ Ε.Π.Ε. Όµιλος ΕΤΕπ, Έκθεση δραστηριοτήτων 2005, Λουξεµβούργο 2005 Παπαγεωργίου, Γ., Ράµµατα, Μ., Φραγκούλης, Χ., (Μέρος Α ), Αλεξόπουλος, Ν., Κανδηλώρου, Μ., Νάκος, Γ., (Μέρος Β ), (2007) Σηµειώσεις εκ των παραδόσεων: ιοίκηση Ανθρώπινων Πόρων: Θεωρία και Τεχνικές ιοίκησης Ανθρώπινου υναµικού, Εθνική Σχολή Τοπικής Αυτοδιοίκησης 100

101 Παπαδάκης Β., (1999) Στρατηγική των οργανισµών: Ελληνική και ιεθνής Εµπειρία, 3 η έκδ., Εκδ. Ε.Μπένου, Αθήνα Παπαδάκης, Β., (1995) Στρατηγική των επιχειρήσεων: Ελληνική & ιεθνής εµπειρία, Εκδόσεις Μπένου. Παπαδοπούλου Ε., Θεοδωράτος Η., ρόσος Σ., Τσαντίλας Π. (2007) Θεσµικό Πλαίσιο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, Σηµειώσεις ΕΣΤΑ, Αθήνα Ταµείο Παρακαταθηκών και ανείων, έκδοση 2006 Τβιβάκης, Φ., Σκούφη, Α., Οικονόµου, Κ., (1998) Έσοδα Τ.Α. α βαθµού, Αθήνα Χυτήρης, Λ. (2001). ιοίκηση Ανθρωπίνων Πόρων, Interbooks 3) Άρθρα Καραµούζης Ν. (2007). Χρηµατοοικονοµικές ευκαιρίες για την Τοπική Αυτοδιοίκηση. (29 Μαρτίου 2007) Ηµερίδα Σούλτη Ο. (2006). Συµπράξεις ηµόσιου Ιδιωτικού Τοµέα ΤΑ 114/2007 Τσελέντης, Α. (2008). Το νέο Οργανόγραµµα στο ήµο Βόλου. Βόλος. Ταχυδρόµος, 17. 4) ιαδικτυακές πηγές τόποι «Επίσηµη ιστοσελίδα πρόσβασης σε βιβλιογραφικές πηγές πληροφοριών που διατίθενται στην Ελλάδα και σε όλο τον κόσµο» (Τελευταία επίσκεψη 16/11/2008) «Επίσηµη ιστοσελίδα της ηµοτικής Επιχείρησης Μελετών Κατασκευών και Ανάπτυξης Βόλου» (Τελευταία επίσκεψη 16/11/2008) «Επίσηµη ιστοσελίδα της Ελληνικής Εταιρίας Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης» (Τελευταία επίσκεψη 16/11/2008) «Επίσηµη ιστοσελίδα της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων» (Τελευταία επίσκεψη 16/11/2008) «Επίσηµη ιστοσελίδα του Ελληνικού Κέντρου Επενδύσεων» (Τελευταία επίσκεψη 16/11/2008) «Επίσηµη δικτυακή πύλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης» (Τελευταία επίσκεψη 16/11/2008) «Επίσηµη µηχανή αναζήτησης πληροφοριών» (Τελευταία επίσκεψη 16/11/2008) 101

102 «Επίσηµη ιστοσελίδα Ινστιτούτου Τοπικής Αυτοδιοίκησης» (Τελευταία επίσκεψη 16/11/2008) «Επίσηµη ιστοσελίδα της Κεντρικής Ένωσης ήµων και Κοινοτήτων Ελλάδος» (Τελευταία επίσκεψη 16/11/2008) «Επίσηµη ιστοσελίδα του Υπουργείου Οικονοµίας και Οικονοµικών» (Τελευταία επίσκεψη 16/11/2008) «Επίσηµη ιστοσελίδα των Συµπράξεων ηµόσιου και Ιδιωτικού Τοµέα» (Τελευταία επίσκεψη 16/11/2008) «Επίσηµη ιστοσελίδα της Περιφέρειας Θεσσαλίας» (Τελευταία επίσκεψη 16/11/2008) «Επίσηµη ιστοσελίδα του ήµου Βόλου» (Τελευταία επίσκεψη 16/11/2008) «Επίσηµη ιστοσελίδα του Υπουργείου Εσωτερικών» (Τελευταία επίσκεψη 16/11/2008) 5) Άλλες πηγές Επιχειρησιακό πρόγραµµα ήµου Βόλου Ενότητα 1 Στρατηγικός Σχεδιασµός Επιχειρησιακό πρόγραµµα ήµου Βόλου Ενότητα 2 Επιχειρησιακός και Οικονοµικός Προγραµµατισµός Τελική Έκδοση 102

103 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΗΜΟΥ ΒΟΛΟΥ Ενότητα 2 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΕΙΚΤΕΣ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ Βασικό κείµενο αναφοράς Άξονες, Μέτρα, Προγράµµατα ράσης και Έργα Συνολική παρουσίαση 103

104 104

105 105

106 106

107 107

108 108

109 109

110 110

111 111

112 112

113 113

114 114

115 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2: ΕΝ ΕΙΚΤΙΚΟ ΤΕΧΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΗΜΟΥ ΒΟΛΟΥ 2008 HMOΣ BOΛOY /NΣH TEXN.YΠHPEΣIΩN ANAKEΦAΛAIΩΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΕΡΓΩΝ AΠANEΣ EPΓΩN ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠAPATHPHΣEIΣ ΠPOEΛEYΣH XPHMATO OTHΣEΩN 2008 ΕΞΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΑ ΙΕΚ ΙΚΟΥΜΕΝΑ I EPΓA AΠO ΣATA-I IOYΣ ΠOPOYΣ II ΕΡΓΑ ΑΠΟ ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΗΣΗ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΗΜ. ΙΟΙΚΗΣΗΣ & ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΣΗΣ ΙΙΙ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ - ΙΕΚ ΙΚΟΥΜΕΝΑ IV ΕΡΓΑ ΑΠΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΘΗΣΕΑΣ 45% V ΕΡΓΑ ΑΠΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΘΗΣΕΑΣ 35% VI ΕΡΓΑ ΑΠΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΘΗΣΕΑΣ ΟΡΙΖΟΝΤΙΕΣ ΡΑΣΕΙΣ VII ΕΡΓΑ ΑΠΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΘΗΣΕΑΣ ΙΑ ΗΜΟΤΙΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ VIII ΕΡΓΑ ΑΠΟ ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΗΣΗ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΗΜΟΣΙΑΣ ΤΑΞΗΣ ΙΧ ΕΡΓΑ ΑΠΟ 3ο Κ.Π.Σ Χ ΕΡΓΑ ΑΠΟ 4ο Κ.Π.Σ. ΧΙ EPΓA AΠO AYTOXPHM/THΣH - ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟΣ ΝΟΜΟΣ - Σ ΙΤ ΧΙΙ ΕΡΓΑ ΑΠΟ ΑΝΕΙΣΜΟ & Ι ΙΟΥΣ ΠΟΡΟΥΣ XIIΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΖΟΜΕΝΑ ΕΡΓΑ - ΙΕΚ ΙΚΗΣΕΙΣ ΕΡΓΑ ΑΡΜΟ ΙΟΤΗΤΑΣ /NΣΕΩΝ ΠOΛEO OMIAΣ - ΠΡΑΣΙΝΟΥ - XIV ΚΑΘΑΡΙΟΤΗΤΑΣ ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ

116 ΤΕΧΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΤΟΥΣ 2008 AΠANEΣ EPΓΩN ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠAPATHPHΣEIΣ ΠPOEΛEYΣH XPHMATO OTHΣEΩN 2008 ΕΞΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΑ ΙΕΚ ΙΚΟΥΜΕΝΑ I EPΓA AΠO ΣATA-I IOYΣ ΠOPOYΣ II ΕΡΓΑ ΑΠΟ ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΗΣΗ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΗΜ. ΙΟΙΚΗΣΗΣ & ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΣΗΣ ΙΙΙ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ - ΙΕΚ ΙΚΟΥΜΕΝΑ IV ΕΡΓΑ ΑΠΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΘΗΣΕΑΣ 45% V ΕΡΓΑ ΑΠΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΘΗΣΕΑΣ 35% VI ΕΡΓΑ ΑΠΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΘΗΣΕΑΣ ΟΡΙΖΟΝΤΙΕΣ ΡΑΣΕΙΣ VII ΕΡΓΑ ΑΠΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΘΗΣΕΑΣ ΙΑ ΗΜΟΤΙΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ VIII ΕΡΓΑ ΑΠΟ ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΗΣΗ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΗΜΟΣΙΑΣ ΤΑΞΗΣ ΙΧ ΕΡΓΑ ΑΠΟ 3ο Κ.Π.Σ Χ ΕΡΓΑ ΑΠΟ 4ο Κ.Π.Σ. ΧΙ EPΓA AΠO AYTOXPHM/THΣH - ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟΣ ΝΟΜΟΣ - Σ ΙΤ ΧΙΙ ΕΡΓΑ ΑΠΟ ΑΝΕΙΣΜΟ & Ι ΙΟΥΣ ΠΟΡΟΥΣ XIIΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΖΟΜΕΝΑ ΕΡΓΑ - ΙΕΚ ΙΚΗΣΕΙΣ XIV ΕΡΓΑ ΑΡΜΟ ΙΟΤΗΤΑΣ /NΣΕΩΝ ΠOΛEO OMIAΣ - ΠΡΑΣΙΝΟΥ - ΚΑΘΑΡΙΟΤΗΤΑΣ ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ

117 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2: ΕΠΕΝ ΥΤΙΚΟΣ ΝΟΜΟΣ 3299/

118 118

119 119

120 120

121 121

122 122

123 123

124 124

125 125

126 126

127 127

128 128

129 129

130 130

131 131

132 132

133 133

134 134

135 135

136 136

137 137

138 138

139 139

140 140

141 141

142 142

143 143