«Προβλέπουμε τα πάντα, στην αρχή της εγκυμοσύνης»

Transcript

1 Tεύχος 15 - Aπρίλιος 2012 υγεία > ψυχολογία > διατροφή ΨΥΧΟΣΩΜΑΤΙΚΑ Προβλήματα γένους... θηλυκού GARY SMITH Στο εργαστήριο, μιμούμαστε τη φύση ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ Οι γονείς, το κλειδί της επιτυχίας ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ Σχέσεις σε αδιέξοδο ΚΥΠΡΟΣ ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ: «Προβλέπουμε τα πάντα, στην αρχή της εγκυμοσύνης» ΔΙΑΝΕΜΕΤΑΙ ΔΩΡΕΑΝ ΜΕ ΤΟΝ ΤΥΠΟ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

2

3

4 Tεύχος 15 - Aπρίλιος 2012 υγεία > ψυχολογία > διατροφή 22 Περιεχόμενα life positive > life positive > life positive > life positive ΕΙΔΗΣΕΙΣ > Μικρές και ενδιαφέρουσες 10+1 ΑΠΟΡΙΕΣ > για τα αλλεργικά τεστ ΚΥΠΡΟΣ ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ > Aπό την αρχή της εγκυμοσύνης είναι όλα προβλέψιμα ΓΥΝΑΙΚΑ > Προβλήματα γένους... θηλυκού ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΕΥΕΡΕΘΙΣΤΟΥ ΕΝΤΕΡΟΥ > Γιατί «προτιμά» τους αγχώδεις; ΑΚΡΑΤΕΙΑ > Η πάνα δεν είναι λύση ΗΠΑΤΙΤΙΔΑ Β > Η «σιωπηλή» επιδημία

5

6 υγεία life positive > life positive > life positive > life positive > life GARY SMITH > Στο εργαστήριο, προσπαθούμε να μιμηθούμε τη φύση ΦΛΕΒΙΚΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ > Λύση το εκχύλισμα κόκκινης αμπέλου ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ > Γονείς, το «κλειδί» για την επιτυχία ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ > Η σχέση βρήκε... τοίχο; ΤΥΡΙ > Πρωταγωνιστεί στο τραπέζι μας ΡΕΠΟΡΤΑΖ ΑΓΟΡΑΣ TEΛΕΥΤΑΙΑ ΛΕΞΗ Το επόμενο τεύχος του > Life > Positive < θα κυκλοφορήσει την Κυριακή 20 Mαΐου >Life>Positive< ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ-ΕΚΔΟΣΗ > Μ. ΠΙΤΣΙΛΙΔΗΣ Α.Ε. Αγ. Νικολάου 102, Γλυφάδα Τηλ: , Fax: ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ > Νινέττα Βατικιώτη ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ > Θεόδουλος Παπαβασιλείου ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΞΙΑ > Νεκταρία Καρακώστα ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ > Ειρήνη Πιτσιλίδη ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ > Γιώργος Παναγόπουλος ΔΗΜΟΣΙOΓΡΑΦΙΚΗ ΟΜΑΔΑ > Βιβέττα Λαϊνιώτη > Eλπίδα Aυγέρη ΕΙΔIΚΟΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ > Ορέστης Γιωτάκος, ψυχίατρος > Γρηγόρης Λάσκαρης, φαρμακοποιός > Θεόδωρος Ροκκάς, γαστρεντερολόγος > Στέλιος Σπαντιδέας, διατροφολόγος > Κώστας Σπίγγος, νευρολόγος ΥΠΟΔΟΧΗ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ > Σοφία Κολοβού ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟ > Σταμάτης Κωνσταντάτος ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ > Όλγα Κοσσυβάκη ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ > istockphoto > shutterstock images ΕΚΔΟΤΗΣ > Μιχάλης Πιτσιλίδης ART DIRECTOR > Μάτα Παρασύρη ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ > Βασιλική Κούτσικου ΕΚΤΥΠΩΣΗ -ΒΙΒΛΙΟΔΕΣΙΑ: > ΕΚΤΥΠΩΣΕΙΣ IRIS A.E.Β.Ε. Το >Life>Positive< είναι μηνιαίο περιοδικό και διανέμεται δωρεάν, την τρίτη Κυριακή κάθε μήνα, με τον «Τύπο της Κυριακής»

7 H Bristol-Myers Squibb είναι µια παγκόσµια H Bristol-Myers βιοφαρµακευτική Squibb είναι εταιρεία µε αποστολή µια παγκόσµια της να βιοφαρµακευτική ανακαλύπτει, να εταιρεία αναπτύσσει µε αποστολή και να παρέχει της να ανακαλύπτει, καινοτόµα φάρµακα να αναπτύσσει που και συµβάλλουν να παρέχει καινοτόµα στην αποτελεσµατική φάρµακα που αντιµετώπιση συµβάλλουν σοβαρών στην αποτελεσµατική ασθενειών. αντιµετώπιση σοβαρών ασθενειών. Together we can prevail. Together we can prevail. Together we can prevail. Together we can prevail. Bristol-Myers Squibb A.E. Αττικής & Προποντίδος 2, Τ.Κ Βριλήσσια, Αττική ΤΘ Bριλήσσια, Τ.Κ , Αττική Τηλ.: & , Φαξ: , ΑΡ.Μ.Α.Ε /01ΑΤ/Β/07/148

8 > editοrial του Mιχάλη Πιτσιλίδη Από την κρίση στο έμφραγμα 6 Στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης καταγράφεται, από τις αρχές της δεκαετίας του 1990, μία δραματική αύξηση των θανάτων από εμφράγματα και εγκεφαλικά. Εξαιτίας αυτής της κατάστασης, στη Ρωσία, μέσα σε 4 χρόνια ( ) το προσδόκιμο επιβίωσης μειώθηκε κατά 5 ολόκληρα χρόνια! Αντίστοιχες τάσεις παρατηρούνται στην Ουκρανία, τη Λιθουανία, τη Λετονία και άλλες χώρες. Σουηδοί επιστήμονες προσπάθησαν να ερμηνεύσουν το φαινόμενο. Για τον σκοπό αυτό, συνέκριναν την καρδιακή νοσηρότητα μεταξύ της Λιθουανικής πόλης Vilnius και της Σουηδικής Linkoping. Βρέθηκε, λοιπόν, ότι στο Vilnius ο αριθμός των εμφραγμάτων και των εγκεφαλικών ήταν 4 φορές μεγαλύτερος από αυτό του Linkoping! Οι επιστήμονες δεν μπόρεσαν να εξηγήσουν αυτή τη διαφορά με κανένα συμβατικό παράγοντα καρδιαγγειακής «επικινδυνότητας», όπως η χοληστερίνη, το κάπνισμα, η παχυσαρκία, η καθιστική ζωή κ.λπ. Η μόνη απομένουσα εξήγηση ήταν οι ψυχο-κοινωνικοί παράγοντες. Πράγματι, στη Λιθουανία, μετά την πτώση του κομμουνιστικού καθεστώτος, οι κάτοικοι ήρθαν αντιμέτωποι με μία βίαιη πολιτικοοικονομική αλλαγή. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την αποδιοργάνωση του κοινωνικού ιστού, την έκρηξη της ανεργίας, την αποσάθρωση των μηχανισμών κοινωνικής στήριξης, την υποβάθμιση της υγειονομικής περίθαλψης και την οικονομική εξαθλίωση. Όλα αυτά δημιούργησαν ένα πρωτόγνωρο ψυχοκοινωνικό στρες, το οποίο οι Σουηδοί ειδικοί περιέγραψαν ως «εξάντληση του άξονα HPA» (άξονας υποθαλάμου-υπόφυσης-επινεφριδίων). Ο άξονας αυτός ρυθμίζει, μεταξύ άλλων, την έκκριση κορτιζόλης και αδρεναλίνης στον οργανισμό μας. Σε καταστάσεις στρες έχουμε άφθονη έκκριση αυτών των ορμονών που σκοπό έχουν να μας προετοιμάσουν για «μάχη ή φυγή». Έτσι, η πίεση ανεβαίνει, το ίδιο και οι σφυγμοί, ώστε να έχουν άφθονο αίμα οι μύες του σώματος κ.ο.κ. Ένα έντονο και συνεχές στρες, όπως αυτό που βιώνουμε όλοι και ιδίως οι άνεργοι - σε συνθήκες κοινωνικής αποδόμησης και οικονομικής καταστροφής, έχει ως αποτέλεσμα την εξάντληση και απορρύθμιση του άξονα, με σοβαρές βραχυχρόνιες αλλά και μακροχρόνιες, στην «ποιότητα» των αγγείων, επιπτώσεις. Ας δούμε τι βρήκαν οι Σουηδοί. Οι μετρήσεις ήταν αποκαλυπτικές. Στους Λιθουανούς, η παραγωγή κορτιζόλης περιοριζόταν μόλις στις 18,1 μονάδες, σε σύγκριση με τους ευημερούντες Σουηδούς, που παρήγαγαν 88,4! Σύμφωνα με τους υπεύθυνους της έρευνας, η προσπάθεια φυσικής και ψυχολογικής προσαρμογής στις δραματικές κοινωνικές αλλαγές, οδήγησε τον οργανισμό των Λιθουανών σε «ζωτική εξάντληση», η οποία εξηγεί την αυξημένη καρδιαγγειακή νοσηρότητα. Το παράδειγμα της Λιθουανίας αποτελεί προειδοποιητικό σήμα κινδύνου για ό,τι πρόκειται να συμβεί στην Ελλάδα τα επόμενα 20 χρόνια. Κι είναι να απορεί (;) κανείς με την αδιαφορία των γιατρών που ξημεροβραδιάζονταν στα κανάλια για να στηρίξουν ανύπαρκτες επιδημίες γρίπης ή την αντικαπνιστική υστερία ή να προβάλουν νέα θαυματουργά φάρμακα και μηχανήματα. Είναι βέβαιο ότι όταν τα καρδιαγγειακά προβλήματα αρχίζουν να πληθαίνουν, όλοι αυτοί θα ξιφουλκούν κατά του καπνίσματος και της χοληστερίνης <

9 Λ. Συγγρού Αθήνα Τ F E. To προϊόν δεν αποτελεί υποκατάστατο μίας ισορροπημένης διατροφής Αριθ. Πρωτ. Γνωστοποίησης ΕΟΦ: 35975/

10 > υγεία Μικρά & ενδιαφέροντα > Εργαζόμενος σκύλος! > Goodbye άνοια! 8 Καμία εταιρεία δεν σου επιτρέπει να φέρεις στο γραφείο τον σκύλο σου. Πρόσφατη έρευνα όμως απέδειξε ότι η παρουσία του σκύλου στον εργασιακό χώρο μπορεί να μειώσει το στρες και να καταστήσει πιο ικανοποιητική την εργασία. Μήπως οι μάνατζερ θα πρέπει να το ξανασκεφτούν; Αμερικανοί ερευνητές ανακάλυψαν ότι όσοι πήγαιναν στη δουλειά με τον σκύλο τους, εμφάνιζαν λιγότερο στρες, σε σχέση με όσους πήγαιναν μόνοι. Η έρευνα, που πραγματοποιήθηκε σε 75 συμμετέχοντες, έδειξε ότι η παρουσία ενός σκύλου στον χώρο εργασίας ενισχύει το ηθικό και μειώνει τα επίπεδα στρες του προσωπικού. Η ομάδα ερευνητών του Virginia Commonwealth University, βρέθηκε σε μια κατασκευαστική εταιρεία που επέτρεπε στους εργαζόμενους της να φέρνουν τον σκύλο τους μαζί τους και συνέκρινε, για μια εβδομάδα περίπου, τα επίπεδα στρες των εργαζομένων που είχαν μαζί τον σκύλο τους, με εκείνους που τον είχαν στο σπίτι. Πέρα από το στρες, στο πλαίσιο της έρευνας μετρήθηκε και ο παράγοντας της ικανοποίησης από την εργασία, αλλά και τα αισθήματα των εργαζομένων σε σχέση με την εταιρεία τους. Κατά τη διάρκεια της ημέρας, μετρούνταν τα επίπεδα στρες χρησιμοποιώντας δείγμα σάλιου. Το πρωί, μεταξύ των 3 ομάδων δεν υπήρχε διαφορά. Ωστόσο, κατά τη διάρκεια της ημέρας τα επίπεδα στρες φάνηκε να μειώνονται για τους εργαζόμενους που είχαν σκύλο και αυξάνονταν για όσους άφηναν το σκύλο σπίτι ή δεν είχαν καθόλου. Ο ερευνητής Randolph Barker, δήλωσε ότι οι σκύλοι μπορούν να συνεισφέρουν θετικά στον εργασιακό χώρο. Οι παρατηρούμενες άλλωστε διαφορές στο στρες μεταξύ των ημερών που οι σκύλοι ήταν παρόντες και απόντες ήταν σημαντικές. Ο καθηγητής Barker σημείωσε ότι η ύπαρξη σκύλων στον εργασιακό χώρο μπορεί να συμβάλει στην απόδοση και ικανοποίηση του εργαζόμενου. Όχι δεν πρόκειται για αστείο! Νέα έρευνα του Πανεπιστημίου York στο Τορόντο, αναφέρει πως η γνώση περισσότερων από μιας ξένων γλωσσών μπορεί να οδηγήσει σε επιβράδυνση της εμφάνισης άνοιας στην τρίτη ηλικία. Οι ερευνητές, αφού μελέτησαν τα αρχεία ανοϊκών ασθενών που μιλούσαν μία ή δύο γλώσσες, διαπίστωσαν πως εκείνοι που γνώριζαν δύο γλώσσες διαγνώστηκαν με άνοια κατά μέσο όρο 3-4 χρόνια αργότερα, από εκείνους που μιλούσαν μόνο μία. Η μέση ηλικία διάγνωσης της άνοιας ήταν τα 75,4 έτη για όσους μιλούσαν μία γλώσσα και τα 78,6 για όσους μιλούσαν δύο. Στην ίδια έρευνα, οι ερευνητές θέλησαν να μετρήσουν πόσο γρήγορα οι ηλικιωμένοι ολοκληρώνουν τις εργασίες τους, όταν «αφαιρεθούν» και τι διαφορές υπήρχαν μεταξύ των ομάδων. Συμπέραναν λοιπόν, πως όσοι μιλούσαν δύο γλώσσες, μπορούσαν να φέρνουν πιο καλά εις πέρας τις εργασίες τους. Η ερευνήτρια Ellen Bialystok, με αφορμή τα αποτελέσματα της μελέτης, δήλωσε πως «το να έχει μάθει κανείς δύο γλώσσες, συνεπάγεται την ενεργοποίηση συγκεκριμένων εγκεφαλικών δικτύων, δημιουργώντας μια πιο αποτελεσματική βάση για εκτελεστικό έλεγχο και τη διατήρηση καλύτερης νοητικής επίδοσης σε όλη του τη ζωή».

11

12 > υγεία μικρά & ενδιαφέροντα > Ηλεκτροβελονισμός κατά της κατάθλιψης Ηχεί περίεργο στα αυτιά μας, όμως σύμφωνα με νέα έρευνα, η ενίσχυση της επίδρασης των βελονών που χρησιμοποιούνται στον βελονισμό με χαμηλό ηλεκτρικό ρεύμα μπορεί ενδεχομένως να είναι αποτελεσματική στην αντιμετώπιση της κατάθλιψης. Ερευνητές του πανεπιστημίου του Χονγκ Κονγκ, με επικεφαλής τον Zhang Zhang-jin, χρησιμοποίησαν ηλεκτροβελονισμό για να διεγείρουν 7 σημεία στο κεφάλι, σε 73 άτομα που τα τελευταία 7 χρόνια παρουσίαζαν συμπτώματα κατάθλιψης. Ο ηλεκτροβελονισμός χρησιμοποιήθηκε επικουρικά στη φαρμακευτική αγωγή, την οποία λάμβαναν ήδη οι ασθενείς. Οι μισοί ασθενείς υποβλήθηκαν σε ηλεκτροβελονισμό 9 φορές σε διάστημα 3 εβδομάδων, ενώ στους υπόλοιπους -ομάδα placebo τοποθετήθηκαν βελόνες, επιφανειακά στο κεφάλι. Αναλύοντας τα αποτελέσματα της μελέτης, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η ομάδα που υποβλήθηκε σε ηλεκτροβελονισμό ήταν αρκετά πιο χαρούμενη. Η πιθανότερη εξήγηση είναι ότι μέσω του βελονισμού διεγείρονται τα εγκεφαλικά κέντρα που είναι υπεύθυνα για την παραγωγή της σεροτονίνης, η ανισορροπία στα επίπεδα της οποίας έχει συνδεθεί με την κατάθλιψη. Η κατάθλιψη επηρεάζει περίπου το 20% των ανθρώπων, κάποια περίοδο της ζωής τους. Ο Zhang δήλωσε ότι σκέφτεται να ξεκινήσει σύντομα και μία άλλη έρευνα, με χρήση μόνο ηλεκτροβελονισμού, σε δείγμα ασθενών με ελαφριά κατάθλιψη. > Οι κίνδυνοι της...υπαίθρου Οι μικροτραυματισμοί είναι σύνηθες απρόοπτο των εκδρομών και των εξορμήσεων στην ύπαιθρο, όπου μικροί και μεγάλοι επιδίδονται σε δραστηριότητες με τις οποίες δεν είναι εξοικειωμένοι. Σε περίπτωση τραυματισμού, η χρυσή συμβουλή είναι να μην χάσετε την ψυχραιμία σας! Πλύντε καλά την πληγή με νερό. Αν η αιμορραγία δεν σταματά, πιέστε την πληγή ελαφρά με μια γάζα. Αφού απολυμάνετε το τραύμα με αντισηπτικό, εφαρμόστε ένα προϊόν που να βοηθά στη γρήγορη επούλωση και καλύψτε το με γάζα. Σήμερα, υπάρχουν προϊόντα που εξισορροπώντας την υγρασία στην πληγή, επιταχύνουν την ανανέωση των κυττάρων και άρα την επούλωση. Τα προϊόντα αυτά έχουν το πλεονέκτημα ότι ανακουφίζουν άμεσα από τον πόνο και αποτρέπουν τη δημιουργία ουλών ή σημαδιών. Σύνηθες φαινόμενο των δραστηριοτήτων έξω από το σπίτι, είναι και το ηλιακό έγκαυμα. Η πολύωρη έκθεση στον ήλιο, κάνει το δέρμα να κοκκινίζει, να πονάει και να εμφανίζει φαγούρα. Το ηλιακό έγκαυμα, απαιτεί άμεση αντιμετώπιση και φροντίδα.

13

14 > υγεία Aπορίες για τo αλλεργικά τεστ Τώρα την άνοιξη έχουν την... τιμητική τους. Ο λόγος για τις αλλεργίες, που ταλαιπωρούν κάθε χρόνο μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού. Εκτός από τις ανοιξιάτικες αλλεργίες, πολλοί πάσχουν από αλλεργία στα ακάρεα, στα τσιμπήματα των εντόμων ή σε συγκεκριμένα τρόφιμα. Για να αντιμετωπίσετε τα ενοχλητικά συμπτώματα των αλλεργιών, πρέπει πρώτα από όλα να μάθετε τι σας προκαλεί την αλλεργία. Ο Αλλεργιολόγος-Υπεύθυνος Αλλεργιολογικού τµήµατος Νοσοκοµείου Μετροπόλιταν, κ. Διονύσης Γιαννακόπουλος, απαντά σε όλες μας τις απορίες σχετικά με τα αλλεργικά τεστ. τα που αναφέρει ο ασθενής είναι αλλεργικής αιτιολογίας και να εντοπίσει τον «ένοχο» παράγοντα ανά περίπτωση, ώστε να προτείνει ειδική θεραπεία. Τα τεστ διακρίνονται σε δερματολογικά και αιματολογικά, με υπεροχή των δερματικών σε 1τι ειναι τα αλλεργικα τεστ; Είναι ένας εργαστηριακός τρόπος διερεύνησης των αλλεργικών παθήσεων, που ακολουθεί τη λήψη λεπτομερούς ιστορικού. Ουσιαστικά, είναι τα «εργαλεία» του αλλεργιολόγου προκειμένου να διευκρινίσει εάν τα συμπτώμααξιοπιστία. Οι δερματικές δοκιμασίες είναι απλές στην εφαρμογή τους, γρήγορες στο αποτέλεσμά τους, ακριβείς, ασφαλείς, γίνονται σε όλες σχεδόν τις ηλικίες και είναι σχετικά μη-δαπανηρές. Στην εσωτερική επιφάνεια του αντιβραχίου του ασθενούς τοποθετείται μικρή σταγόνα διαλύματος του αλλεργιογόνου και με μία καρφίδα προκαλείται ένας μικρός νυγμός (ξύσιμο) στο δέρμα (είναι ανώδυνος, πρέπει απλώς να εισέλθει ελάχιστη ποσότητα του διαλύματος στο δέρμα). Mετά από αναμονή λεπτών γίνεται η ανάγνωση του αποτελέσματος. Επί θετικού ευρήματος, σχηματίζεται τοπικά ένας πομφός, που μοιάζει με τσίμπημα κουνουπιού και γύρω -γύρω κοκκινίλα. Τα αιματολογικά τεστ, είναι πιο δαπανηρά και τα αποτελέσματά τους αργούν. Χρησιμοποιούνται όταν δεν μπορούν να πραγματοποιηθούν δερματικά τεστ, π.χ. σε ασθενείς που παίρνουν ορισμένα φάρμακα ή σε άτομα που η κατάσταση της επιδερμίδας τους μπορεί να παρεμποδίσει το δερματικό τεστ ή και σε άλλες περιπτώσεις. 2για ποια αλλεργιογονα γινεται ελεγχος; Για τα αερο-αλλεργιογόνα (όπως π.χ. οι γύρεις, τα επιθήλια ζώων, τα ακάρεα της οικιακής σκόνης, οι ατμοσφαιρικοί μύκητες), για τα τροφικά αλλεργιογόνα, για τα αλλεργιογόνα των δηλητηρίων των υμενόπτερων (σφηκών και

15 μελισσών), αλλά και για ορισμένα φάρμακα και μερικά χημικά αλλεργιογόνα (π.χ. νικέλιο, συστατικά καλλυντικών κ.λπ.). Η βασική πληροφορία που παρέχουν τα αλλεργικά τεστ είναι η εξειδίκευση, η διαφορική διάγνωση και η επιβεβαίωση των ευρημάτων του ιστορικού. 3ποτε ειναι σκοπιμο να υποβληθει καποιος σε αλλεργικο τεστ; πως αποφασιζεται ποιο τεστ θα γινει σε καθε ασθενη; Απόλυτο κριτήριο είναι το ιστορικό του ασθενούς. Οι αποφάσεις λαμβάνονται μετά από λήψη λεπτομερούς ιστορικού και εφόσον υπάρχουν τα κατάλληλα τεστ. Είναι πολύ σημαντικό να γίνεται σωστή επιλογή της δοκιμασίας στην οποία θα υποβληθεί ο ασθενής, αφού ανάλογα με το αλλεργικό νόσημα που διερευνάται, υπάρχει το αντίστοιχο αλλεργικό τεστ. 4υπαρχει περιπτωση τα τεστ να μην δειξουν τιποτα, ακομα και αν υπαρχουν συμπτωματα; ειναι καποια τεστ πιο αξιοπιστα απο αλλα; Πιο αξιόπιστα θεωρούνται τα δερματικά τεστ. Η ευαισθησία τους φτάνει το 96%, που είναι από τα μεγαλύτερα ποσοστά για εργαστηριακό έλεγχο. Εκτός από αυτό το -πραγματικά ελάχιστοπαράθυρο λάθους, αρνητικά θα βγουν σε καταστάσεις που μοιάζουν με αλλεργίες (οπότε θα επιμένουν τα συμπτώματα ασχέτως αιτίου), ενώ δεν είναι τελικά αλλεργίες. Μερικά φάρμακα μπορεί να παρέμβουν στα δερματικά τεστ. Ειδικότερα, τα αντιισταμινικά μπορούν να εμποδίσουν μερικές αντιδράσεις. Γι αυτό και η χρήση αντιισταμινικών θα πρέπει να διακόπτεται, αρκετές μέρες προτού κάποιος υποβληθεί σε δερματικό τεστ. 5ποσο ασφαλη ειναι; Κατά κανόνα, τα αλλεργικά τεστ είναι ασφαλή. Για κάποια εξ αυτών, υπάρχει μικρή πιθανότητα εκδήλωσης αλλεργικής αντίδρασης κατά τη διενέργειά τους. Εφόσον όμως γίνονται από εξειδικευμένο προσωπικό, οι κίνδυνοι ελαχιστοποιούνται. 6για τα παιδια ισχυει ο,τι και για τους ενηλικες; Κατά κανόνα ναι. Αν και δεν είναι δύσκολα ή επίπονα τα τεστ, προτιμάμε να τα κάνουμε όταν τα παιδιά είναι σε ηλικίες που συνεννοούνται στοιχειωδώς για πρακτικούς λόγους, χωρίς να χάνουν την αξία και τη σημασία τους και για τα μικρότερης ηλικίας παιδιά. 7το αλλεργικο παιδι θα γινει αλλεργικος ενηλικας; Αυτό ισχύει για ορισμένες αλλεργικές παθήσεις, αλλά για άλλες όχι. 8μπορουν τα τεστ να προβλεψουν ενα αλλεργικο σοκ; Αν και η χρήση των αλλεργικών τεστ δεν είναι προγνωστική, για ορισμένες κατηγορίες αλλεργιογόνων (που έχουν όμως ήδη προκαλέσει ήπιες αλλεργικές αντιδράσεις στον ασθενή που διερευνούμε), πραγματικά μπορεί να προβλέψουν ακόμα και σοκ. 9υπαρχουν τεστ που δεν ειναι αποδεκτα απο την επιστημονικη κοινοτητα; Υπάρχουν σαφώς, όπως σε όλες τις παθήσεις. Καλό είναι οι ασθενείς να απευθύνονται σε αλλεργιολόγους, διότι ο έλεγχος που συστήνει η Ευρωπαϊκή και η Αμερικανική Ακαδημία Αλλεργιολογίας και ο τομέας Αλλεργιολογίας του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας είναι συγκεκριμένος. τα αλλεργικα τεστ 10 μπορουν να οδηγησουν σε βελτιωση της ζωης του πασχοντα; Σαφέστατα, με αιτιολογικές θεραπείες, εξαιρετικά στοχευμένες (συμπτωματική θεραπεία ή απευαισθητοποίηση), με βάση τα ευρήματα των τεστ. Επίσης, με αποφυγή των ύποπτων αλλεργιογόνων, που συνεπάγονται μείωση των ενοχλητικών συμπτωμάτων (πρόληψη). τι φερνει το μελλον 11 στον τομεα των αλλεργικων τεστ; Ακόμη μεγαλύτερο εύρος στην επιλογή αλλεργιογόνων και ακόμη μεγαλύτερη εξειδίκευση. < 13

16 > συνέντευξη > της Νεκταρίας Καρακώστα ΚΥΠΡΟΣ ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ «Πιστεύω ότι όλα είναι προβλέψιμα από την αρχή της εγκυμοσύνης» 14 Όλα τα προβλήματα της εγκυμοσύνης μπορούν να προβλεφθούν από το πρώτο τρίμηνο της κύησης, τονίζει ο κορυφαίος, διεθνούς φήμης επιστήμονας στην Ιατρική του Εμβρύου, καθηγητής στο King s College και στο University College του Λονδίνου, κ. Κύπρος Νικολαΐδης. Ο άνθρωπος που ανακάλυψε την αυχενική διαφάνεια (εξέταση που ελαχιστοποιεί σήμερα την ανάγκη για αμνιοπαρακέντηση) βρέθηκε πρόσφατα στην Αθήνα, καλεσμένος του μαιευτηρίου ΛΗΤΩ του Ομίλου ΥΓΕΙΑ, για να παρουσιάσει μια νέα κατάκτηση. Μια εξέταση στο αίμα της εγκύου, από την οποία μπορούν να απομονωθούν κύτταρα του εμβρύου και να εξαχθούν σημαντικά συμπεράσματα για τη χρωμοσωμιακή του σύνθεση. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα τη γέννηση λιγότερων παιδιών με σύνδρομο Down και άλλα συγγενή νοσήματα. Μιλώντας στο life positive, o «πατέρας» της αυχενικής διαφάνειας και θεμελιωτής της Ιατρικής του εμβρύου, θεωρεί ότι επίπεδο της ιατρικής παροχής στην Ελλάδα είναι πάρα πολύ υψηλό. Πόσο σημαντικός είναι ο πρώιμος έλεγχος, ο έλεγχος νωρίς στην εγκυμοσύνη; Ο σημερινός τρόπος παρακολούθησης της γυναίκας στην εγκυμοσύνη είναι στηριγμένος σε μια πολιτική απόφαση της αγγλικής κυβέρνησης, του 1929, που λέει ότι θα πρέπει να βλέπουμε τις γυναίκες κάθε 4 εβδομάδες, μέχρι την 28 η εβδομάδα, κάθε δύο εβδομάδες, μέχρι την 36 η εβδομάδα και κάθε μία μέχρι να γεννήσει. Αυτή είναι η πυραμίδα της προγεννητικής φροντίδας. Τείνουμε να παρακολουθούμε πάρα πολύ στενά τις γυναίκες προς το τέλος, στη βάση μιας φιλοσοφίας που πρεσβεύει ότι τα περισσότερα προβλήματα της εγκυμοσύνης συμβαίνουν στο τέλος της, και ότι δεν είναι αναγκαίο να τα βλέπεις στην αρχή, γιατί δεν είναι προβλέψιμα. Οι μελέτες όμως τα τελευταία 20 χρόνια δείχνουν ακριβώς το αντίθετο! Πιστεύω ότι ΟΛΑ είναι προβλέψιμα και μάλιστα στην αρχή της εγκυμοσύνης. Όλη η έρευνά μου συγκεντρώνεται ακριβώς σε αυτό το σημείο: στα προβλήματα της εγκυμοσύνης που μπορούμε να προβλέψουμε στην 12 η εβδομάδα, ώστε από την πρόβλεψή μας, να χαραχθεί η πορεία της παρακολούθησης της κάθε γυναίκας ξεχωριστά (individualization of care), και να περιοριστούν αυτοί οι κίνδυνοι. Γι αυτό και έχω προτείνει το αναποδογύρισμα της πυραμίδας της προγεννητικής φροντίδας. Για να πούμε π.χ. κατά πόσο το παιδί έχει σύνδρομο

17 15 Down, καθορίσαμε μια σειρά από υπερηχογραφικούς δείκτες: την αυχενική διαφάνεια (όσο περισσότερο το υγρό πίσω στον αυχένα, κάτω από το δέρμα, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος το μωρό να έχει σύνδρομο Down), το ρινικό οστούν, η ροή αίματος μέσα από την καρδιά του εμβρύου, η ροή αίματος μέσα από το ήπαρ. Όλα αυτά μπαίνουν μαζί σε μια μαθηματική εξίσωση, που το καθένα αυξάνει ή μειώνει τον κίνδυνο, ανάλογα με το τι βρίσκεις. Όλα αυτά συνδυάζονται και με την ηλικία της γυναίκας, με το προφίλ της, το πόσο ψηλή είναι, το πόσο λεπτή, πώς έμεινε έγκυος κ.λπ. και με τους βιοχημικούς της δείκτες. Εκτός από την πιθανότητα εμφάνισης συνδρόμου Down, το μαθηματικό αυτό σύστημα μπορεί επίσης να δείξει τον κίνδυνο προεκλαμψίας που διατρέχει η έγκυος, τον κίνδυνο εμβρυϊκού θανάτου κ.λπ. Η ηλικία έχει πάψει πλέον να είναι ο κύριος παράγοντας κινδύνου για την εμφάνιση συνδρόμου Down; Ναι. Ήταν παράγοντας κινδύνου το Σήμερα, η ηλικία είναι ένας από τους δείκτες, αλλά ίσως ο λιγότερο σημαντικός από όλους. Έχουμε σίγουρα αντιστρέψει την πυραμίδα για το σύνδρομο Down, Μεταφέρουμε σιγά σιγά τον υπέρηχο, από την 20 ή

18 > συνέντευξη Κύπρος Νικολαΐδης εβδομάδα, στη 12 η εβδομάδα. Ήδη, σε πολλά από τα μαιευτήρια, όπου βρίσκονται γιατροί που έχω εκπαιδεύσει, δίνουν τη διάγνωση ενός αρκετά μεγάλου αριθμού σοβαρών ανωμαλιών ήδη από την 12 η εβδομάδα! Τα επόμενα 5 χρόνια, πιστεύω ότι θα έχει αναποδογυριστεί ολόκληρη η πυραμίδα του προγεννητικού ελέγχου! 16 Σήμερα γίνονται λιγότερες αμνιοπαρακεντήσεις, σε σχέση με το παρελθόν; Πριν από χρόνια, οι γυναίκες παντρεύονταν νωρίς, έκαναν τα παιδιά τους και στα τους χρόνια είχαν εγγόνια. Η νέα γενιά των γυναικών σπουδάζουν, εργάζονται, καθυστερούν να παντρευτούν και να κάνουν παιδιά. Το 1970, μόλις 5% των εγκύων γυναικών ήταν άνω των 35 ετών, ενώ σήμερα το 25% των εγκύων είναι πάνω από τα 35. Αν λοιπόν συνεχίζαμε με την προηγούμενη τακτική, να κάνουμε αμνιοπαρακέντηση στις γυναίκες, μόνο και μόνο γιατί είναι πάνω από τα 35, θα υποβάλλαμε σε αμνιοπαρακέντηση στο 1/3 των εγκύων. Σε χώρες όπως στην Αγγλία, η βιοψία τροφοβλάστης και οι αμνιοπαρακεντήσεις γίνονται σήμερα σε λιγότερο από το 2,5% των εγκύων. Με τις νέες μεθόδους, με τις οποίες εντοπίζουμε με μεγαλύτερη ακρίβεια κατά πόσο το μωρό είναι καλά ή όχι, έχουμε καταφέρει δύο πράγματα: να ελαττώσουμε δραματικά την ανάγκη για επεμβάσεις και να αυξήσουμε δραματικά το ποσοστό των ανωμαλιών που μπορούμε να εντοπίσουμε. Κάνουμε δηλαδή πολύ λιγότερες αμνιοπαρακεντήσεις και εντοπίζουμε πολύ περισσότερες ανωμαλίες, σε σχέση με το παρελθόν. Η αυχενική διαφάνεια έχει παίξει πολύ σημαντικό ρόλο σε αυτό, όμως βρεθήκατε στην Ελλάδα για να παρουσιάσετε κάτι ακόμη πιο νέο. Στις πιο πρόσφατες έρευνες, παίρνοντας αίμα από τη μητέρα, μπορείς να εξετάσεις το DNA του εμβρύου. Όταν τα κύτταρα πεθαίνουν, απελευθερώνουν DNA το οποίο βρίσκεται ελεύθερο μέσα στον ορό του πλάσματος. Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, το 10% από αυτό το «ελεύθερο DNA» προέρχεται από το έμβρυο. Αναλύοντας λοιπόν αυτό το ελεύθερο DNA, μπορούμε με μεγάλη ακρίβεια να προσδιορίσουμε κατά πόσο το έμβρυο έχει σύνδρομο Down ή όχι. Προς το παρόν, αυτές οι εξετάσεις αυτές είναι ακόμη πολύ ακριβές στις ΗΠΑ κοστίζουν δολάρια. Όταν για πρώτη φορά είδα ότι υπάρχει ζωή μέσα στη μήτρα, ένα έμβρυο, μού γεννήθηκαν χίλιες ερωτήσεις, για το πώς σκέφτεται, το πώς μεγαλώνει, το πώς αναπτύσσεται, το πώς και το γιατί πηγαίνουν τα πράγματα στραβά. Πιστεύω όμως, ότι στους επόμενους 2-3 μήνες, το κόστος τους θα πέσει κάτω από τα 500 δολάρια, ενώ μέσα σε μια 5ετία, θα γίνουν τόσο φθηνές, που θα είναι προσβάσιμες σε όλον τον πληθυσμό. Πέρα από τη διάγνωση του συνδρόμου Down, πού αλλού μπορεί να βοηθήσει αυτή η εξέταση; Ήδη βοηθά σε έναν αυξανόμενο αριθμό χρωματοσωματικών ανωμαλιών, όπως η τρισωμία 18 (σύνδρομο Edwards), η τρισωμία 13 (σύνδρομο Patau). Με αυτήν την εξέταση, μπορούμε επίσης να εντοπίσουμε την ομάδα αίματος του εμβρύου. Περίπου το 10% των γυναικών έχουν ομάδα αίματος Rh- και αν το έμβρυο είναι Rh+, τότε η μητέρα μπορεί να δημιουργήσει αντισώματα που καταστρέφουν τα ερυθρά αιμο-

19

20 > συνέντευξη Κύπρος Νικολαΐδης 18 H ανεστραμμένη πυραμίδα προγεννητικής φροντίδας που έχει προτείνει ο κ. Nικολαΐδης. σφαίρια του εμβρύου, με αποτέλεσμα αυτό να πεθαίνει στις εβδομάδες. Παλαιότερα, έπρεπε να κάνουμε αμνιοπαρακέντηση, να πάρουμε αίμα από το έμβρυο και να δούμε την ομάδα αίματος. Υπάρχουν επίσης μια σειρά από ανωμαλίες που έχουν σχέση με το φύλο του εμβρύου- η αιμοφιλία για παράδειγμα, είναι αρρώστια που επηρεάζει τα αρσενικά έμβρυα. Παλιά, για να βρούμε το φύλο, απαιτείτο επίσης αμνιοπαρακέντηση ή υπέρηχος την 16 η -20 ή εβδομάδα. Με το DNA από το αίμα της μητέρας, μπορούμε σήμερα να διαπιστώσουμε το φύλο του εμβρύου, ήδη από την 8 η εβδομάδα της εγκυμοσύνης. Πόσο δύσκολο είναι να πεισ σε έναν γονιό ότι το παιδί του έχει πρόβλημα; Έχει πολύ μεγάλη σημασία, ο γιατρός να είναι κατάλληλα εκπαιδευμένος, τόσο για να κάνει τη σωστή διάγνωση, όσο και για να δώσει το counseling, να εξηγήσει δηλαδή στους γονείς τι ακριβώς συμβαίνει. Δίνω ίση σημασία στο πόσο καλός είναι κάποιος στο να κάνει τη διάγνωση και στο πώς επικοινωνεί με τους γονείς, για να τους εξηγήσει τι συμβαίνει και να τους βοηθήσει να φτάσουν σε σωστές αποφάσεις για τα επόμενα στάδια. Πώς αποφασίσατε να ασχοληθείτε με την Ιατρική του εμβρύου; Κατά λάθος! Στο τελευταίο έτος της Ιατρικής στην Αγγλία, > MΙΚΡΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΕΜΒΡΥΟΥ «Οι πρώτες επεμβάσεις, που πραγματοποιήθηκαν το 1980, ήταν μεταγγίσεις αίματος στο έμβρυο, για περιπτώσεις σαν της μητέρας με το Rh-, που καταστρέφει το αίμα του μωρού της. Μπαίναμε με μια βελόνα στον ομφάλιο λώρο και κάναμε μεταγγίσεις αίματος κάθε 2-3 εβδομάδες, αποφεύγοντας το θάνατο του εμβρύου. Όταν γεννιόταν το μωρό, ήταν τελείως φυσιολογικό, αφού δεν υπήρχαν πια τα αντισώματα της μητέρας να του καταστρέφουν το αίμα. Στη συνέχεια, περάσαμε σε άμεσες χειρουργικές επεμβάσεις. Η πιο συχνή αφορούσε στις περιπτώσεις της έμβρυο-εμβρυικής μετάγγισης, όταν δηλαδή έχουμε δύο ομοζυγωτικά έμβρυα (δίδυμη κύηση), που μοιράζονται την ίδια κυκλοφορία. Σε αυτές τις περιπτώσεις, το ένα από τα δύο έμβρυα συνήθως πεθαίνει. Βάζοντας ενδοσκόπιο στην μήτρα, εντοπίζουμε τα κοινά αιμοφόρα αγγεία των δύο εμβρύων και χρησιμοποιώντας λέιζερ κάνουμε τον διαχωρισμό. Έκανα την πρώτη τέτοια επέμβαση το Έκτοτε έχουν γίνει χιλιάδες τέτοιες επεμβάσεις. Οι τελευταίες επεμβάσεις που κάνουμε και έχουν γίνει και σε παιδιά από την Ελλάδα- αντιμετωπίζουν τη διαφραγματοκήλη στο έμβρυο. Όταν υπάρχει τρύπα στο διάφραγμα του εμβρύου, το έντερο, το συκώτι κ.λπ. ανεβαίνουν στον θώρακά του και δεν αφήνουν τους πνεύμονες να αναπτυχθούν κανονικά. Έτσι, το έμβρυο, που κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης παίρνει το οξυγόνο από τον ομφάλιο λώρο, μόλις γεννηθεί δεν μπορεί να αναπνεύσει και πεθαίνει. Σε αυτές τις περιπτώσεις, περνάμε με ένα ενδοσκόπιο, ένα μπαλονάκι στον λαιμό του εμβρύου, στην τραχεία, που εμποδίζει την έγχυση των υγρών που παράγουν οι πνεύμονες προς τα έξω. Έτσι, αυτά μένουν μέσα στους πνεύμονες και τους φουσκώνουν, διεγείροντας την ανάπτυξή τους».

21 DNA 3 γράµµατα. Όλες οι απαντήσεις. Η αποκωδικοποίηση του DNA ανοίγει κάθε µέρα νέους δρόµους θεραπείας. Όσο η επιστήµη θα παράγει διαρκώς νέα γνώση, τα όρια της υγείας θα διευρύνονται. Το αδύνατο θα γίνεται κάθε µέρα πιο δυνατό. Για εµάς στην GENESIS Pharma, η βιοτεχνολογία είναι ταυτόσηµη µε το µέλλον στο χώρο του φαρµάκου και µε την ελπίδα για την ανθρώπινη ζωή. Γι αυτό επιλέξαµε να εστιάσουµε εκεί όλες µας τις δυνάµεις. Εδώ και 14 χρόνια, εργαζόµαστε καθηµερινά για να διασφαλίσουµε στους Έλληνες ασθενείς άµεση πρόσβαση σε σύγχρονα και καινοτόµα φάρµακα βιοτεχνολογίας. GEN/KTX/HANDS05/11 Μάθετε περισσότερα στο

22 > συνέντευξη Κύπρος Νικολαΐδης > ΠΡΟΓΕΝΝΗΤΙΚΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ «Πώς κρίνετε το επίπεδο της προγεννητικής φροντίδας που παρέχεται σήμερα στην Ελλάδα;», ρωτήσαμε τον κ. Νικολαΐδη. Η απάντησή του μας εξέπληξε ευχάριστα! «Το επίπεδο των υπερήχων που παρέχεται σε μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού, στην Ελλάδα, είναι πολύ υψηλότερο από ό,τι στη μεγάλη πλειοψηφία των νοσοκομείων της Αμερικής και ακόμη και της Αγγλίας. Πιστεύω ότι τουλάχιστον το 50% των Ελληνίδων έχουν πρόσβαση σε πολύ καλό επίπεδο προγεννητικού ελέγχου. Για να σας δώσω ένα παράδειγμα, γιατροί τους οποίους εκπαίδευσα εγώ και πήγαν στο Yale, δεν μπορούσαν με τους υπερήχους που υπήρχαν εκεί να κάνουν διάγνωση ανεγκεφαλίας στη 12 η εβδομάδα. Και αυτό πριν από μόλις 1,5 χρόνο! Στις ΗΠΑ, μπορεί να υπάρχουν νοσοκομεία που να είναι π.χ. εξαιρετικά στην λαπαροσκοπική χειρουργική, στην υπογονιμότητα, στις εγχειρήσεις καρδιάς. Για την μεγάλη πλειοψηφία του λαού της Αμερικής όμως, για τον μέσο Αμερικάνο, το επίπεδο της υγείας είναι πολύ πιο χαμηλό, σε σχέση με αυτό που παρέχεται στον μέσο Έλληνα ή στον μέσο Κύπριο. Στην Ελλάδα υπήρχε αυχενική διαφάνεια από τη δεκαετία του 1990, ενώ στην Αμερική εισάγεται τώρα, και μάλιστα μόνο στις δυτικές και στις ανατολικές ακτές! 20 το πανεπιστήμιο μάς στέλνει στο εξωτερικό για 3 μήνες, για να κάνουμε το λεγόμενο «elective». Οι περισσότεροι γιατροί αντιμετωπίζουν αυτή τη δυνατότητα σαν ευκαιρία για διακοπές και επιλέγουν να πάνε να εκπαιδευθούν σε...εξωτικούς προορισμούς. Εγώ, επειδή δεν μου αρέσει το ταξίδι με αεροπλάνο, επέλεξα να παραμείνω στο νοσοκομείο. Έτυχε, λοιπόν, τότε στο νοσοκομείο να φέρουν τους πρώτους υπερήχους και ασχολήθηκα όλο εκείνο το τρίμηνο με τους υπερήχους. Όταν είδα για πρώτη φορά ότι υπάρχει ζωή μέσα στη μήτρα, ένα έμβρυο, μού γεννήθηκαν χίλιες ερωτήσεις, για το πώς σκέφτεται, το πώς μεγαλώνει, το πώς αναπτύσσεται, το πώς και το γιατί πηγαίνουν τα πράγματα στραβά, διάφορα ηθικά θέματα, νομικά θέματα... Έτσι, αγάπησα αυτό το κομμάτι. Οι περισσότερες ανακαλύψεις που έχετε κάνει έχουν φέρει και αντιδράσεις. Στο τέλος όμως βαδίζουμε στον δρόμο που εσείς δείχνετε. Πώς αισθάνεστε για αυτό; Στην εξέλιξη της επιστήμης είναι σημαντικό να αμφισβητείται ο καθένας. Οι περισσότερες έρευνες που έχω κάνει ξεκινούσαν ακριβώς από την αμφισβήτηση. Kαλείσαι να αποδείξεις κάτι που πιστεύεις ότι είναι σωστό. Και αυτό σε βοηθά. <

23

24 > υγεία > της Bιβέττας Λαϊνιώτη Ανέκαθεν η γυναίκα θεωρείτο ως το κατ εξοχήν πεδίο της «ψυχοσωματικής ολότητας». Οι συνεχείς μεταβολές στα επίπεδα των ορμονών φέρουν αναπόφευκτα, ψυχικές και σωματικές αλλαγές στο γυναικείο οργανισμό. Έτσι, δεν είναι λίγες οι φορές που σε μια γυναικεία πάθηση εξετάζεται και ο παράγοντας... ψυχολογία!

25 ΓΥΝΑΙΚΑ Προβλήματα γένους... θηλυκού Εμμηνόπαυση. Είναι περίοδος μεγάλης ψυχοσωματικής αλλαγής για γυναίκες ηλικίας ετών. Τα κυριότερα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης είναι εξάψεις, ιδρώτες, αίσθημα καύσου και κολπική ξηρότητα. Συχνά, παρατηρείται και αύξηση βάρους, καθώς ο μεταβολισμός επιβραδύνεται επειδή συμβαίνουν ορμονικές μεταβολές. Συμπτώματα, όπως άγχος, συναισθηματική αστάθεια, υπερένταση, εύκολη κόπωση, ευερεθιστότητα, ζαλάδες και αϋπνία, δεν οφείλονται στις ορμονικές μεταβολές της εμμηνόπαυσης, αλλά στη στάση που έχει κάθε γυναίκα απέναντι σε αυτήν την αλλαγή που συμβαίνει στη ζωή της. Οι γυναίκες με ιστορικό κατάθλιψης σε νεότερη ηλικία ή στην εγκυμοσύνη, αλλά και εκείνες που αντιμετωπίζουν με... δέος τα «γηρατειά», εμφανίζουν πιο έντονα ψυχολογικά προβλήματα στη διάρκεια της εμμηνόπαυσης. Σήμερα, συνιστάται γενικά πιο δύσκολα η ορμονική θεραπεία υποκατάστασης για τις γυναίκες στην εμμηνόπαυση, ενώ παράλληλα, τα σκευάσματα που περιέχουν φυτικά συστατικά όπως τα φυτο-οιστρογόνα και το ΕΡΟ (Evening primrose oil) κερδίζουν έδαφος. Καλό είναι η γυναίκα στην εμμηνόπαυση να ελέγξει την οστική της πυκνότητα για να γνωρίζει σε τι κατάσταση βρίσκονται τα οστά της, ιδιαιτέρως αν έχει κληρονομικότητα στην οστεοπόρωση. Για την κολπική ξηρότητα, στα φαρμακεία υπάρχουν πολλά εξειδικευμένα προϊόντα. Προεμμηνορυσιακό σύνδρομο Το σύνδρομο είχε περιγραφεί ως «μια απερίγραπτη ένταση 10 έως και 7 μέρες πριν την εμμηνορρυσία. Οι ασθενείς παραπονούνται για υπερένταση, ευερέθιστη διάθεση και παράξενες σκέψεις. Μία με δύο ώρες μετά την έναρξη της εμμήνου ρύσεως όλα τα συμπτώματα υποχωρούν». Όπως επισημαίνει η γυναικολόγος, κυρία Καρολίνα Κολιοπούλου, «το προεμμηνορρυσιακό σύνδρομο είναι πολύ συχνό, καθώς αφορά 3 στις 4 γυναίκες. Η εμφάνιση ενός ή μερικών από μια ομάδα συμπτωμάτων μία έως δύο εβδομάδες πριν από την έναρξη της περιόδου αποτελεί το προεμμηνορρυσιακό σύνδρομο. Τα συμπτώματα υποχωρούν στις πρώτες μέρες της περιόδου. Σε κάποιες γυναίκες προκαλεί πολύ μικρή ενόχληση, ενώ αντίθετα σε άλλες αλλοιώνει την ποιότητα της ζωής τους και επηρεάζει την καθημερινότητά τους σε μεγάλο βαθμό. Εξάλλου, στην ίδια γυναίκα, τα συμπτώματα κάποιους μήνες μπορεί να είναι 23