Ο εθιςμόσ ωσ κοινωνικό πρόβλημα Ερευνητική εργαςία Α Λυκείου

Transcript

1 Ο εθιςμόσ ωσ κοινωνικό πρόβλημα Ερευνητική εργαςία Α Λυκείου Γενικό Εςπερινό Λύκειο Κιλκίσ Ιανουάριοσ 2013 Υπεύθυνεσ καθηγήτριεσ: ΒιολέτταΚωφίδου ΠΕ09 Αναςταςία Κατρανίδου ΠΕ19

2 Περιετόμενα Δθιζμόρ ζηα ναπκωηικά... 3 Οπιζμόρ... 3 Οςζίερ πος πποκαλούν καηάσπηζη και εξάπηηζη... 3 Γιαθοπά ανάμεζα ζε μια ζςνήθεια και ηον εθιζμό... 4 Καηηγοπίερ ναπκωηικών... 4 Αιηίερ πος οδηγούν ζηα ναπκωηικά... 6 Σπόποι θεπαπείαρ και ανηιμεηώπιζηρ... 6 Αλκοολιζμόρ... 7 Οπιζμόρ... 7 ςμπηώμαηα αλκοολιζμού... 8 Δίδη ηος αλκοολιζμού... 8 Λόγοι εθιζμού ζηο αλκοόλ... 9 Δπιπηώζειρ ζηην ςγεία Δθιζμόρ ζηον ηζόγο Οπιζμόρ Χαπακηηπιζηικά Αίηια ςμπηώμαηα Θεπαπεςηική ανηιμεηώπιζη Ο εθιζμόρ ζηο Γιαδίκηςο Οπιζμόρ Αίηια ςμπηώμαηα Ποιερ ηλικιακέρ ομάδερ εμθανίζοςν εξάπηηζη Ανηιμεηώπιζη εθιζμού Δίδη εθιζμού ζηο Γιαδίκηςο Δθιζμόρ ζηο Facebook Οπιζμόρ Ιζηοπικά ζηοισεία Πεπιγπαθή Δθιζμόρ και ανηιμεηώπιζη Βοςλιμία Οπιζμόρ Αίηια Ανηιμεηώπιζη Νεςπική ανοπεξία Οπιζμόρ

3 Αίηια ςμπηώμαηα εξομανία Οπιζμόρ ςμπηώμαηα Χαπακηηπιζηικά Αιηίερ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

4 Εθιςμόσ ςτα ναρκωτικά Οριςμόσ Γηα λα ζεσξεζεί θάπνηνο εμαξηεκέλνο ζηα λαξθσηηθά αξθεί λα παξνπζηάδεη κφλν θάπνηα απφ ηα αθφινπζα: Αλνρή (αλάγθε γηα πεξαηηέξσ αίζζεζε ησλ απνηειεζκάησλ) Χπρνινγηθή εμάξηεζε (επηζπκία, πνπ πνηθίιεη απφ πνιχ κηθξή κέρξη πνιχ έληνλε) Σπκπηψκαηα ζηεξεηηθνχ ζπλδξφκνπ (απνθηά φινπο ηνπο ηχπνπο ζσκαηηθψλ αληηδξάζεσλ κφιηο ζηακαηήζεη ηε ρξήζε) Φξήζε ηεο νπζίαο ή πηνζέηεζε ζπγθεθξηκέλεο ζπκπεξηθνξάο γηα ηνλ πεξηνξηζκφ ησλ ζηεξεηηθψλ ζπκπησκάησλ Απνηπρεκέλεο πξνζπάζεηεο γηα λα ειέγμεη ηε ρξήζε ή ηε ζπκπεξηθνξά. Σπαηάιε ρξφλνπ ηφζν γηα ηελ ρξήζε (νπζηψλ) ή ηελ επαλάιεςε ηεο ζπκπεξηθνξάο ζηελ νπνία είλαη εζηζκέλνο φζν θαη θαηά ηελ δηαδηθαζία αλάξξσζεο. Καηαζηξνθηθέο ζπλέπεηεο εμαηηίαο ηεο ρξήζεο ηφζν ζηνπο ίδηνπο ηνπο εζηζκέλνπο φζν θαη ζηνπο αλζξψπνπο ηνπ πεξηβάιινληφο ηνπο (πξνβιήκαηα ζηε δνπιεηά ή ην ζρνιείν, ζπγθξνχζεηο κε ηνπο αλζξψπνπο πνπ βξίζθνληαη ζην θνληηλφ πεξηβάιινλ, αθηέξσζε ιηγφηεξνπ ρξφλνπ γηα ρφκπη, αζζέλεηεο θ.ι.π) Φξήζε νπζηψλ πην ζπρλή θαη ζε κεγαιχηεξεο δφζεηο απ' φηη ζρεδηάδεηαη. Δμαθνινχζεζε ηεο ρξήζεο αθφκα θη αλ ην γλσξίδεη φηη απηφ είλαη θαηαζηξνθηθφ γηα ηνλ εαπηφ ηνπ. Ουςίεσ που προκαλούν κατάχρηςη και εξάρτηςη Αιθνφι Οπηνεηδή (π.ρ. εξσίλε, κνξθίλε) Ακθεηακίλεο θαη αλάινγεο νπζίεο Κνθαΐλε Χεπδαηζζεζηνγφλα (π.ρ. LSD) Φαηλθπθιηδίλε (PCP) ή παξφκνηεο νπζίεο Ζξεκηζηηθά (αγρνιπηηθά, ππλσηηθά) Νηθνηίλε Καθεΐλε 3

5 Άλζξσπνη κε έλαλ εζηζκφ δελ έρνπλ ηνλ έιεγρν ζην ηη θάλνπλ. Ο εζηζκφο ηνπο κπνξεί λα θηάζεη ζε έλα ζεκείν ζην νπνίν είλαη επηβιαβέο. Δμαξηήζεηο δελ πεξηιακβάλνπλ κφλν ηα θπζηθά πξάγκαηα πνπ θαηαλαιψλνπκε, φπσο ηα θάξκαθα ή αιθνφι, αιιά κπνξεί λα πεξηιακβάλεη ζρεδφλ ηα πάληα, φπσο αθεξεκέλα πξάγκαηα φπσο ηα ηπρεξά παηρλίδηα ζε θαηλνκεληθά αβιαβή πξντφληα, φπσο ε ζνθνιάηα κε άιια ιφγηα, εζηζκφο κπνξεί λα αλαθέξεηαη ζε εμάξηεζε απφ νπζίεο (π.ρ. θάξκαθα εζηζκφο) ή ηεο ζπκπεξηθνξάο εζηζκνχ (π.ρ. εζηζκνχ ζηα ηπρεξά παηρλίδηα). Έλαο ζεκαληηθφο αξηζκφο ησλ ςπρνιφγσλ επηκέλεη φηη ε ςπρνινγηθή εμάξηεζε, φπσο κπνξεί λα ζπκβαίλεη κε ηα ηπρεξά παηρλίδηα, Γηαδίθηπν, εξγαζία, άζθεζε, θιπ.. ζα πξέπεη επίζεο λα ππνινγίδεηαη σο εζηζκφο, νηηδήπνηε κπνξεί επίζεο λα νδεγήζεη ζε αηζζήκαηα ελνρήο, ληξνπή, απειπηζία, απνηπρία, απφξξηςε, άγρνπο θαη ηαπείλσζε. Μηα ζπλήζεηα κπνξεί ηειηθά λα εμειηρζεί ζε εζηζκφ. Πνιινί απφ εκάο κπνξεί λα ρξεζηκνπνηνχκε νπζίεο ή λα ζπκκεηέρνπκε ζε δξαζηεξηφηεηεο ρσξίο ζεκαληηθά πξνβιήκαηα. Μεξηθνί άλζξσπνη, σζηφζν, κπνξνχλ λα εκθαλίζνπλ ςπρνινγηθέο θαη ζσκαηηθέο βιάβεο. Διαφορά ανάμεςα ςε μια ςυνήθεια και τον εθιςμό Δθιζμός: ην πξφζσπν δελ είλαη ζε ζέζε λα ειέγμεη ηηο πηπρέο ηνπ εζηζκνχ ηνπ ρσξίο ηε βνήζεηα εηδηθψλ. Σσνήθεια: γίλεηαη απφ ηελ επηινγή. Τν άηνκν κπνξεί λα επηιέμεη κηα ζπλήζεηα ή θαη λα ηε δηαθφςεη, θαη ζηε ζπλέρεηα λα ηε ζηακαηήζεη κε επηηπρία, εάλ ζέιεη. Με απιά ιφγηα κε κηα ζπλήζεηα θάπνηνο έρεη ηνλ έιεγρν ησλ επηινγψλ ηνπ, ελψ ζε έλαλ εζηζκφ δελ έρεη ηνλ έιεγρν ησλ επηινγψλ ηνπ. Ο εζηζκφο ζε νπζίεο ή δξαζηεξηφηεηεο κπνξεί κεξηθέο θνξέο λα νδεγήζεη ζε ζνβαξά πξνβιήκαηα ζην ζπίηη, ζηελ εξγαζία, ζηελ ζρνιηθή θαη θνηλσληθή δσή. Κατηγορίεσ ναρκωτικών Τα λαξθσηηθά ρσξίδνληαη ζε δηάθνξεο θαηεγνξίεο, ηξεηο απφ ηηο νπνίεο πεξηγξάθνληαη παξαθάησ. 4

6 1. Δλαθρά ναρκφηικά (μαριτοσάνα, υστεδελικά): Γίλνπλ έλα ζπλαίζζεκα επεμίαο, εξεκίαο θαη εζσηεξηθήο ηθαλνπνίεζεο. Οη έλλνηεο ηνπ ρψξνπ θαη ηνπ ρξφλνπ αιινηψλνληαη. Απνηεινχλ θνηλσληθφ θίλδπλν γηαηί αλνίγνπλ ην δξφκν ζηε δνθηκή ησλ ζθιεξψλ λαξθσηηθψλ φπσο ε εξσίλε θαη ε κνξθίλε. Οη ζπλήζεηο ρξήζηεο είλαη νη λένη. Οη ιφγνη πνπ ηνπο νδεγνχλ ζηηο νπζίεο απηέο είλαη γηα λα αηζζαλζνχλ φηη κεγάισζαλ, γηα λα δηαθηλδπλεχζνπλ ή λα επαλαζηαηήζνπλ ή γηα λα ηθαλνπνηήζνπλ ηελ πεξηέξγεηά ηνπο. 2. Σκληρά ναρκφηικά a. Ηρφίνη: Ναξθσηηθφ πνπ πξνθαινχλ γξήγνξε εμάξηεζε θαη εζηζκφ. Οη ρξήζηεο ηνπο γίλνληαη ζθιάβνη ησλ λαξθσηηθψλ απηψλ, κέζα ζε ιίγεο κέξεο θαη θάλνπλ ηα πάληα γηα λα ηα πξνκεζεπηνχλ απφ ηνπο εκπφξνπο λαξθσηηθψλ. Ζ επεμία θαη ε ππνηηζέκελε επηπρία πνπ πξνζθέξνπλ πξνθαινχλ γξήγνξε ςπρνζσκαηηθή θαηαζηξνθή θαη απψιεηα θάζε εζηθήο αμίαο. Ζ πεπνίζεζε φηη νη ρξήζηεο εξσίλεο είλαη πάληα άηνκα κε νηθνγελεηαθά θαη ςπρνινγηθά πξνβιήκαηα, ρακειήο κφξθσζεο, ή απφ θαηψηεξα θνηλσληθά ζηξψκαηα είλαη αλαιεζήο γηαηί ελψ νη παξαπάλσ παξάγνληεο κπνξνχλ λα δεκηνπξγήζνπλ πξνδηάζεζε γηα ρξήζε λαξθσηηθψλ, ζηελ πξαγκαηηθφηεηα, νη ιφγνη πνπ νδεγνχλ θάπνηνλ ζηελ εμάξηεζε είλαη πεξηζζφηεξνη θαη πνιππινθφηεξνη. Ζ νηθνγέλεηα παίδεη κεγάιν ξφιν ζην λα ελεκεξψζεη ηα παηδηά γηα ηα λαξθσηηθά αιιά ν θφζκνο είλαη κεγάινο θαη επηξξνέο κπνξνχκε λα δερηνχκε απφ παληνχ. Δπίζεο, ηα λαξθσηηθά δελ είλαη ζέκα θνηλσληθνχ status. Πνιινί ρξήζηεο θνθαΐλεο, θαηαιήγνπλ λα θάλνπλ ρξήζε εξσίλεο, πξνθεηκέλνπ λα αληηκεησπίζνπλ ηελ λεπξηθφηεηα πνπ επέξρεηαη κεηά ηε ρξήζε ηεο. Τέινο, νη ςπρνινγηθέο δπζθνιίεο σζνχλ θάπνηνπο ζηα λαξθσηηθά άιια νη πεξηζζφηεξνη ρξήζηεο επηδηψθνπλ αλ βηψζνπλ έληνλα θαη επράξηζηα ζπλαηζζήκαηα θη είλαη αθξηβψο ιφγσ απηψλ ησλ ζεηηθψλ ζπλαηζζεκάησλ πνπ ε εξσίλε είλαη ςπρνινγηθά εζηζηηθή. b. Αμθεηαμίνες: Απφ ηηο πην επηθίλδπλεο θαηεγνξίεο ρεκηθψλ νπζηψλ πνπ θπθινθνξνχλ. Γηεγείξνπλ ην θεληξηθφ λεπξηθφ ζχζηεκα, δεκηνπξγνχλ πεξηνξηζκφ ηεο πλεπκαηηθήο θαη κπτθήο θφπσζεο θαη βειηίσζε ηεο δηάζεζεο ηνπ αλζξψπνπ θαη δηάζεζε γηα εξγαζία. Αθφκε πξνθαινχλ αχμεζε ησλ κπτθψλ δπλάκεσλ. Φξεζηκνπνηνχληαη επξχηαηα απφ άηνκα πνπ ζέινπλ λα κελ θνηκεζνχλ ηε λχρηα γηα λα εξγαζηνχλ, απφ αζιεηέο γηα λα απμήζνπλ ηηο δπλάκεηο θαη ηηο επηδφζεηο ηνπο (ληνπάξηζκα), απφ γπλαίθεο γηα λα κεηψζνπλ ηελ φξεμε ηνπ θαγεηνχ θαη λα κελ παραίλνπλ, 5

7 απφ θαθνπνηνχο γηα λα έρνπλ ζάξξνο θαη ςπρξαηκία θαηά ηε δηάπξαμε εγθιεκάησλ. c. Βαρβιηοσρικά:Δπηδξνχλ σο θαηαπξαυληηθά θαη ππλσηηθά. Φξεζηκνπνηνχληαη γηα ηελ θαηαζηνιή ηνπ θεληξηθνχ λεπξηθνχ ζπζηήκαηνο. Γίλνληαη εχθνια ζπλήζεηα θαη απαηηνχλ φιν θαη κεγαιχηεξεο δφζεηο. Έηζη κεηαηξέπνληαη ζε λαξθσηηθά θαη γίλνληαη επηθίλδπλα. Υπάξρεη κεγάινο θίλδπλνο φηαλ ε ιήςε ηνπο ζπλδπάδεηαη κε νηλνπλεπκαηψδε πνηά ή άιια λαξθσηηθά. Φνξεγνχληαη θαηφπηλ νδεγίαο γηαηξνχ θαη θπθινθνξνχλ ζε ηακπιέηεο, θάςνπιεο θαη ελέζεηο. Απφ ηε ρξήζε ηνπο έρνπλ πξνθιεζεί πνιινί ζάλαηνη. Αιτίεσ που οδηγούν ςτα ναρκωτικά 1. Απιή δνθηκή-πεξηέξγεηα 2. Απάληεζε ζηελ έιιεηςε κνλαμηάο θαη απηνπεπνίζεζεο 3. Ζ ρξήζε λαξθσηηθψλ κπνξεί λα ζεσξεζεί ηνικεξή θαη ζπλαξπαζηηθή πξάμε 4. Τα νηθνγελεηαθά πξνβιήκαηα πνπ ππάξρνπλ κέζα ζην ζπίηη 5. Ζ ρξήζε λαξθσηηθψλ ιχλεη πξνζσξηλά ηα πξνβιήκαηα ησλ λέσλ θάλνληάο ηνπο λα μεραζηνχλ Σρόποι θεραπείασ και αντιμετώπιςησ Ζ ζεξαπεία γηα άηνκα ηα νπνία ρξεζηκνπνηνχλ λαξθσηηθά αιιά πνπ δελ έρνπλ αθφκε ππνζηεί εζηζκφ, πεξηιακβάλεη ςπρνζεξαπεία κε ζηφρν ηελ αιιαγή ηεο ζπκπεξηθνξάο φπσο γλσζηαθή θαη ζπκπεξηθνξηθή ζεξαπεία, ζπκβνπιεπηηθή πξνζέγγηζε, νκάδεο ζηήξημεο θαη νηθνγελεηαθή ζεξαπεία. Όκσο γηα άηνκα πνπ έρνπλ ππνζηεί εζηζκφ, ε ζεξαπεπηηθή αληηκεηψπηζε, πεξηιακβάλεη ζπρλά ζπλδπαζκφ απφ ζπκπεξηθνξηθέο ζεξαπείεο θαη θάξκαθα. Φάξκαθα φπσο (κεζαδφλε, Subutex, Nalorex θ.η.ι.) είλαη απνηειεζκαηηθά ζηελ θαηαζηνιή ησλ ζπκπησκάησλ ζηέξεζεο θαη αθαηάζρεηεο επηζπκίαο γηα ιήςε λαξθσηηθνχ πνπ ραξαθηεξίδνπλ ηνλ εζηζκφ ζηηο εμαξηεζηνγφλεο νπζίεο. Έηζη ηα ελ ιφγσ θάξκαθα κεηψλνπλ ηε ρξήζε παξάλνκσλ νπζηψλ θαη βειηηψλνπλ ηεο πηζαλφηεηεο ηνπ λαξθνκαλνχο αζζελνχο λα αθνινπζήζεη ηε ζεξαπεία απεμάξηεζεο. 6

8 Ο πξσηαξρηθφο ζηφρνο ηεο ζεξαπείαο απεμάξηεζεο κε ηελ ρξήζε θαξκάθσλ, είλαη λα δίλεηαη ζηνλ αζζελή κηα αλάινγε κε ηα λαξθσηηθά νπζία ε νπνία φκσο λα δεκηνπξγεί ιηγφηεξν έληνλα ζπκπηψκαηα ζηέξεζεο. Μεηά ζηαδηαθά, απνζχξεηαη θαη ηα θάξκαθν ππνθαηάζηαζεο πνπ ρξεζηκνπνηείηαη. Σε αζζελείο πνπ αδπλαηνχλ λα απέρνπλ απφ ηε ρξήζε ησλ νπηνεηδψλ, ρνξεγείηαη ζεξαπεία ζπληήξεζεο κε κεζαδφλε. Ζ κεζαδφλε πξνιακβάλεη ηα ζπκπηψκαηα ζηέξεζεο γηα ηελ εξσίλε. Δπίζεο, απνηξέπεη ηνπο αζζελείο απφ ην λα βηψλνπλ ηελ θαηάζηαζε επθνξίαο πνπ ε εξσίλε πξνθαιεί. Με ηνλ ηξφπν απηφλ, κεηψλεηαη ν θίλδπλνο δηάδνζεο ηνπ AIDS κεηαμχ ησλ λαξθνκαλψλ θαη ζπλνιηθά κεηψλεη ην πνζνζηφ ησλ ζαλάησλ ιφγσ λαξθσηηθψλ. Δπίζεο, ηα πξνγξάκκαηα πνπ παξέρνπλ νινθιεξσκέλε ζηήξημε, ζπκβνπιεπηηθέο ππεξεζίεο, ηαηξηθή θξνληίδα παξάιιεια κε ηελ κεζαδφλε, έρνπλ θαιχηεξα απνηειέζκαηα απφ ηα πξνγξάκκαηα πνπ παξέρνπλ ιηγφηεξεο ή ειάρηζηεο ππεξεζίεο. Αλκοολιςμόσ Οριςμόσ Ο εζηζκφο ζην αιθνφι αλαγλσξίζηεθε σο «αζζέλεηα» ζηα ηέιε ηνπ 18νπ - αξρέο ηνπ 19νπ αηψλα. Αιθννιηζκφο ζεκαίλεη δειεηεξίαζε απφ αιθνφι θαη παξνπζηάδεηαη ζε δχν κνξθέο, ηελ νμεία θαη ρξφληα κέζε. Σηελ νμεία κέζε, αλάινγα κε ηελ πνζφηεηα ηνπ νηλνπλεχκαηνο πνπ έρεη θαηαλαισζεί θαη ηελ θαηάζηαζε ηνπ αηφκνπ (βαζκφ πιεξψζεσο ζηνκάρνπ, ηδηνζπγθξαζία, θχιν θ.η.ι.) ππάξρνπλ δηαηαξαρέο ζπλεηδήζεσο, αλαζηνιή θξαγκψλ, κεησκέλε αληίιεςε έσο θψκα θαη ζάλαηνο. Σηε ρξφληα κέζε έρνπκε θαζεκεξηλή ρξήζε κεγάιεο πνζφηεηαο αηζαλφιεο. Τα άηνκα απηά, αλίθαλα λα αληηζηαζνχλ ζηελ απμεκέλε επηζπκία ηνπο, νδεγνχληαη ζηγά-ζηγά ζε αδπλακία λα ιεηηνπξγήζνπλ εάλ δελ πηνχλ (ζπκπηψκαηα ζηέξεζεο), πξάγκα θαηαζηξνθηθφ ηφζν γηα ηνπο ίδηνπο φζν θαη γηα ηνλ πεξίγπξν. Χαρακτηριςτικά αλκοολικού ατόμου Ο εζηζκφο ζην αιθνφι είλαη απφ ηηο πην ηζρπξέο εμαξηήζεηο. Ζ ςπρνινγηθή εμάξηεζε πνπ πξνθαιεί ην αιθνφι είλαη πνιχ ηζρπξφ θαη ζπλήζσο εληζρχεηαη απφ θνηλσληθνχο παξάγνληεο. Αιθννιηθφο ζεσξείηαη θάζε άλζξσπνο πνπ θάλεη ππεξβνιηθή ρξήζε αιθνφι, ηφζν ζε πνζφηεηα φζν θαη ζε ζπρλφηεηα κε απνηέιεζκα λα παξνπζηάδεη πξνβιήκαηα πγείαο θαη θνηλσληθήο ζπκπεξηθνξάο. Τν είδνο ηεο εμάξηεζεο θαζνξίδεη ην είδνο ησλ ζπκπησκάησλ θαη ησλ πξνβιεκάησλ πγείαο. 7

9 Σηνλ ρξφλην αιθννιηζκφ, παξνπζηάδνληαη δηαηαξαρέο πνηθίινπ βαζκνχ ηνπ λεπξηθνχ ζπζηήκαηνο ηνπ ήπαηνο ηνπ θπθινθνξηθνχ ζπζηήκαηνο (ηξεκνχιηαζκα, πνιπλεπξίηηδα, δηαλνεηηθή ζχγρπζε, παξαηζζήζεηο, ηξνκψδεο παξαιήξεκα, αιθννιηθή θίξξσζε, δειαδή θαηαζηξνθή ηνπ ηζηνχ ηνπ νξγάλνπ, αξηεξηνζθιήξσζε, θιπ). Δπηπιένλ ηα άηνκα πνπ πάζρνπλ απφ αιθννιηζκφ παξνπζηάδνπλ ζπλήζσο δηαηαξαρέο ηεο ζπκπεξηθνξάο, ραξαθηεξηδφκελεο απφ αζηάζεηα ηεο ςπρηθήο δηαζέζεσο, πεξηνξηζκφ ηεο ηθαλφηεηαο θξίζεο θαη ηεο βνχιεζεο, εζηθή θαηάπησζε. Με απιά ιφγηα ν φξνο αιθννιηζκφο ζεκαίλεη ηελ ππεξβνιηθή ρξήζε νηλνπλεχκαηνο, ηελ εμάξηεζε απφ ην νηλφπλεπκα αιιά θαη ηηο βιάβεο πνπ απηφ πξνθαιεί. υμπτώματα αλκοολιςμού Τα ζπκπηψκαηα ζηεξεηηθνχ ζπλδξφκνπ είλαη δπζάξεζηεο ζσκαηηθέο αληηδξάζεηο πνπ ιακβάλνπλ ρψξα φηαλ ε ρξήζε ησλ νπζηψλ είλαη κεησκέλε ή αζπλερήο. Σε αξρηθφ ζηάδην εζηζκνχ ην άηνκν εκθαλίδεη θεθαιαιγία, αλεζπρία, αίζζεκα θφβνπ, λαπηία, κπτθνί πφλνη, πξνβιήκαηα ζπγθέληξσζεο, αυπλία, άγρνο θαη εθηάιηεο. Σε πξνρσξεκέλν ζηάδην εζηζκνχ λαπηία, εκεηφο, ππξεηφο, παξαηζζήζεηο, επηιεπηηθέο θξίζεηο, εθίδξσζε, ηξνκψδεο παξαιήξεκα (ην νπνίν κπνξεί λα είλαη λα αθφκε θαη ζαλαηεθφξν). Δπίζεο άλζξσπνη πνπ δελ βηψλνπλ ζπκπηψκαηα αλνρήο θαη/ή ζπκπηψκαηα ζηεξεηηθνχ ζπλδξφκνπ, κπνξεί λα είλαη εμαξηεκέλνη απφ ηελ νπζία. Κάλνπλ επαλαιακβαλφκελεο θαη αλεπηηπρείο πξνζπάζεηεο λα πεξηνξίζνπλ ή λα ειέγμνπλ ηε ρξήζε ηεο νπζίαο, ή θάλνπλ ρξήζε ηεο νπζίαο γηα κεγαιχηεξε ρξνληθή δηάξθεηα ή ζε κεγαιχηεξε πνζφηεηα απ' φηη αξρηθά είραλ ζρεδηάζεη. Γηα λα πξνκεζεπηνχλ ηελ νπζία, λα θάλνπλ ρξήζε ηεο θαη λα απαιιαρζνχλ απφ ηηο ζπλέπεηέο ηεο απαηηείηαη πνιχο ρξφλνο. Έηζη, παξακεινχλ ζεκαληηθέο δξαζηεξηφηεηεο φπσο ηελ εξγαζία, ην ζρνιείν, ηηο θνηλσληθέο επαθέο ή ζηακαηνχλ ηειείσο απηέο ηηο δξαζηεξηφηεηεο. Είδη του αλκοολιςμού Τν ζχλνιν ησλ αιθννιηθψλ κπνξεί λα θαηαηαρζεί ζε πέληε θαηεγνξίεο. Οη θαηεγνξίεο απηέο πήξαλ ην φλνκα ηνπο απφ ην ειιεληθφ αιθάβεην. Αλκοολιζμός ηύποσ Α: Πξφθεηηαη γηα θαζαξά ςπρνινγηθή εμάξηεζε απφ ην αιθνφι, ρσξίο βηνινγηθέο επηπινθέο. 8

10 Αλκοολιζμός Τύποσ Β: Παξνπζηάδεηαη φηαλ ζσκαηηθά πξνβιήκαηα, φπσο θίξξσζε ηνπ ήπαηνο θαη άιια, πξνθαινχληαη εμαηηίαο ηεο ρξήζεο ηνπ αιθνφι, ρσξίο ην άηνκν παξάιιεια λα είλαη ςπρνινγηθά εμαξηεκέλν. Αλκοολιζμός Τύποσ Γ: Αιινησκέλε βηνινγηθή αληίδξαζε ηνπ αιθνφι, πνπ νδεγεί ζε απζφξκεηε ρξήζε ηεο νπζίαο θαη ραξαθηεξίδεηαη απφ αδπλακία ειέγρνπ ηεο πνζφηεηαο πνπ θαηαλαιψλεηαη. Αλκοολιζμός Τύποσ Γ: Αιινησκέλε βηνινγηθή αληίδξαζε ηνπ αιθνφι, πνπ νδεγεί ζε αδπλακία απνρήο απφ ην αιθνφι. Αλκοολιζμός Τύποσ Δ: Άηαθηε πεξηνδηθή ρξήζε ηνπ αιθνφι Λόγοι εθιςμού ςτο αλκοόλ Σχκθσλα κε ηελ ςπρνινγία ε ζπρλή θαηαλάισζε αιθνφι κπνξεί λα θηάζεη ζε ζεκείν εζηζκνχ θαη απηφ ζπλήζσο νθείιεηαη ζε ςπρνγελή αίηηα. Όπσο καο ιέεη ε ςπρνινγία ν εζηζκφο ζην αιθνφι απμάλεηαη επηθίλδπλα ηα ηειεπηαία ρξφληα θαη ηνπο θιεξνλνκηθνχο παξάγνληεο επηβαξχλνπλ νη δπζκελείο νηθνλνκηθέο, επαγγεικαηηθέο θαη θαη επέθηαζε ζπλαηζζεκαηηθέο ζπλζήθεο. Βέβαηα, ζρεδφλ ζε θάζε θαλφλα ζηελ ςπρνινγία ππάξρνπλ θαη εμαηξέζεηο. Τν πξφβιεκα ζχκθσλα κε ηελ ςπρνινγία έγθεηηαη ζην ίδην ην γεγνλφο θαη φρη ζηελ αηηία ηνπ, πνπ πξέπεη ηψξα λα θαηεπζχλνπκε ηελ πξνζνρή ζαο. Ο άλζξσπνο πνπ ζηελ αξρή ληψζεη ηθαλνπνηεκέλνο ζχκθσλα κε ηελ ςπρνινγία κε έλα πνηήξη θξαζί θαηά ην δείπλν, δηαπηζηψλεη κεηά απφ ιίγν, φηη δεηά ιίγν παξαπάλσ θαη ακέζσο κεηά θη άιιν, θη άιιν. Σηελ ςπρνινγία, ε αχμεζε ηεο επηζπκίαο κπνξεί λα είλαη πνιχ αξγή, αιιά απηφ ζπλερίδεηαη ζίγνπξα κέρξη πνπ ζην ηέινο, έλα κπνπθάιη δελ είλαη ηίπνηα κπξνζηά ζηα πνιιά, γηα λα θαιχςεη ηηο λέεο ηνπ αλάγθεο. Δίλαη ε ίδηα αθξηβψο πεξίπησζε φπσο κε ηε ρξήζε θάζε άιιεο κνξθήο αιθννινχρνπ πνηνχ ή άιιεο εμαξηεζηνγφλνπ νπζίαο. Υπάξρνπλ βέβαηα άλζξσπνη ηφζν ζπγθξνηεκέλνη πνπ είλαη ηθαλνί λα ειέγρνπλ απηήλ ηελ φξεμε κέζα ζε νξηζκέλα πιαίζηα απηνζπγθξάηεζεο γηα καθξά ζεηξά εηψλ, ή αθφκε θαη γηα κηα νιφθιεξε δσή. Υπνθέξνπλ ελ ηέιεη απφ ζσκαηηθέο αζζέλεηεο νη νπνίεο είλαη ζίγνπξα ζπλέπεηεο ηεο παξαηεηακέλεο επαθήο ηνπ αιθννιηθνχ δειεηήξηνπ κε ηηο επαίζζεηεο δνκέο ηνπ ζψκαηνο, πνιιέο κε νδπλεξφ ραξαθηήξα, πνπ κεηψλνπλ ηε 9

11 δηάξθεηα ηεο θπζηθήο δσήο ηνπο. Αιιά εμαθνινπζνχλ λα είλαη ζε ζέζε λα πίλνπλ ρσξίο λα έρνπλ απμεκέλε επηζπκία γηα αιθνφι, ψζηε λα θηάζνπλ έλαλ αλεμέιεγθην βαζκφ. Αιιά θαλείο άλζξσπνο πνπ μεθηλά ηε ρξήζε ηνπ αιθνφι δελ κπνξεί ηειηθψο λα πξνβιέςεη πνηα ζα είλαη ε επίδξαζή ηνπ ζην ζψκα ή ην κπαιφ ηνπ. Γεθάδεο ρηιηάδεο άλζξσπνη φηαλ γίλνπλ εμνινθιήξνπ αζπλαίζζεηνη απφ ηνπο θηλδχλνπο ηεο πεγήο απηήο θιείλνληαη ζε εηήζηνπο ζπλαηζζεκαηηθνχο ηάθνπο κέζεο. Τν ζέκα ηνπ αιθννιηζκνχ, κε ηα πλεπκαηηθά θαη εζηθά αίηηα πνπ νδεγνχλ ζε απηφλ, έρνπλ πξνζειθχζεη κεγάιε θαη έλζεξκε πξνζνρή. Γηαηξνί, ςπρνιφγνη, επηβιέπνληεο δηεπζπληέο αζχισλ, θχιαθεο θπιαθψλ, λνκνζέηεο θαη θηιάλζξσπνη έρνπλ παξαηεξήζεη θαη κειεηήζεη ηηο πνιπάξηζκεο ιππεηεξέο θαη απνθξνπζηηθέο θάζεηο ηνπ, θαη έρνπλ θαηαγξάςεη πνξίζκαηα θαη γλσκνδνηήζεηο. Δλψ θαηαγξάθνληαη αληηθξνπφκελεο απφςεηο ζε νξηζκέλα ζεκεία, φπσο, γηα παξάδεηγκα, αλ ε κέζε είλαη κάιινλ κηα ςπρηθή αζζέλεηα ε νπνία αθνχ δεκηνπξγεζεί ην άηνκν παχεη λα είλαη ππεχζπλν θαη ζα πξέπεη λα ππφθεηηαη ζηνλ πεξηνξηζκφ θαη ηε ζεξαπεία φπσο ζηηο ςπρψζεηο ή ζηνλ ππξεηφ, ή κήπσο έλα έγθιεκα γηα ην νπνίν πξέπεη λα ηηκσξεζνχλ, ή κήπσο κηα ακαξηία γηα ηελ νπνία πξέπεη λα κεηαλνήζεη θαη ζεξαπεπηεί απφ ηνλ ςπρνιφγν. Όινη ζπκθσλνχλ φηη ππάξρεη κηα θιεξνλνκηθή ή επίθηεηε ςπρηθή θαη λεπξηθή θαηάζηαζε πνπ θαζηζηά θάζε ρξήζε αιθνφι εμαηξεηηθά επηθίλδπλε. Τν ζεκείν πνπ ζέινπκε λα μεθαζαξίζνπκε είλαη φηη ν άλζξσπνο δελ κπνξεί ελδερνκέλσο λα γλσξίδεη κέρξηο φηνπ θαηαλαιψζεη νηλνπλεπκαηψδε πνηά γηα έλα νξηζκέλν ρξνληθφ δηάζηεκα, εάλ έρεη ή δελ έρεη απηήλ ηελ θιεξνλνκηθή ή επίθηεηε ζσκαηηθή ή ςπρηθή θαηάζηαζε. Καη φηη κπνξεί λα είλαη πνιχ αξγά, ηε ζηηγκή πνπ αλαθαιπθζεί κηα ηέηνηα ππάξρνπζα θαηάζηαζε. Σχκθσλα κε κηα έξεπλα ππάξρνπλ άλζξσπνη πνπ ν νξγαληζκφο ηνπο ζα κπνξνχζε λα νλνκαζηεί «αιθννιηθή ηδηνζπγθξαζία». Καη πάιη, βξίζθνπκε κηα άιιε θαηεγνξία αηφκσλ απηνχο κε πγηείο γνλείο πνπ ηνπο έδσζαλ πγηή αλαηξνθή θαη έρνπλ ζπλεζίζεη ζηηο θαιέο θνηλσληθέο επηξξνέο, εζηθέο θαη θνηλσληθέο, αιιά θαη ε ηδηνζπγθξαζία θαη ε θπζηθή θαηάζηαζε ησλ νπνίσλ είλαη ηέηνηα ψζηε, φηαλ κηα θνξά ζα παξαδνζνχλ ζηε ρξήζε δηεγεξηηθψλ νπζηψλ ηηο νπνίεο βξίζθνπλ επράξηζηεο, ζπλερίδνπλ λα επηδίδνληαη ζπλήζσο πάλσ απφ ηε κέηξηα θαηαλάισζε ζηελ ππεξβνιηθή. 10

12 Έλαο δηεθζαξκέλνο εζηζκφο θαιιηεξγείηαη, θαη ηνπο νδεγεί αξγά, αιιά ζηαζεξά, ζηελ θαηαζηξνθή. Δθεί πξέπεη ην άηνκν λα αληηιεθζεί πξψηα πσο έρεη πξφβιεκα, θαη ακέζσο κεηά λα δεηήζεη ηε βνήζεηα ησλ εηδηθψλ. Επιπτώςεισ ςτην υγεία Σφμαηικές επιπηώζεις Ζ ππεξβνιηθή θαηαλάισζε αιθνφιεο πξνθαιεί θαηά έλα κεγάιν πνζνζηφ πνιιά θαξδηαγγεηαθά λνζήκαηα φπσο ηε λφζν ηνπ κπνθαξδίνπ θαζψο θαη ζε πνιιέο πεξηπηψζεηο ηνλ αηθλίδην ζάλαην. Μεηαμχ άιισλ ην αιθνφι πξνθαιεί θαη θίξξσζε ηνπ ήπαηνο. Δπίζεο έρεη παξαηεξεζεί ζεκαληηθή κείσζε ηνπ αξηζκνχ ησλ ιεπθψλ αηκνζθαηξίσλ, γεγνλφο πνπ ζεκαίλεη φηη θαηαζηξέθεη ην αλνζνπνηεηηθφ ζχζηεκα ηνπ αλζξψπνπ. Δπίζεο ζχκθσλα κε έξεπλεο, ν αιθννιηζκφο πξνθαιεί ζπρλά νηθηαθά θαη εξγαηηθά αηπρήκαηα, ελψ είλαη ηδηαίηεξα επηθίλδπλνο ζηελ πεξίπησζε πνπ ν αιθννιηθφο νδεγεί θάπνην φρεκα. Ψστικές επιπηώζεις Ο αιθννιηζκφο πξνθαιεί θαη ςπρηθέο επηπηψζεηο ζηελ αλζξψπηλε πγεία. Οη αιθννιηθνί ζπρλά εκθαλίδνπλ θαηαζιηπηηθέο θαη απηνθαηαζηξνθηθέο ηάζεηο. Σπρλά παξαηεξείηαη κείσζε ηεο ζεμνπαιηθήο απφδνζεο θαη ην άηνκν ζπρλά παξνπζηάδεη παξαηζζήζεηο Σχκθσλα κε κηα έξεπλα κηαο Διιελίδαο εξεπλήηξηαο, δηαπηζηψζεθε φηη νη άλζξσπνη μερλάλε ηηο ρεηξφηεξεο εκπεηξίεο πνπ είραλ απφ ην πνηφ, γηα απηφ πίλνπλ μαλά θαη μαλά. Με άιια ιφγηα, ν εζηζκφο ζην αιθνφι νθείιεηαη θαη ζηελ ακλεζία πνπ απηφ πξνθαιεί. Σχκθσλα κε ηελ έξεπλα, ην αιθνφι επεξεάδεη ηε κλήκε επηιεθηηθά. Τν πνηφ επηηξέπεη ζε θάπνηνλ λα ζπκάηαη πεξηζζφηεξν ηα θαιά πξάγκαηα θαη ιηγφηεξν ηα άζρεκα πνπ ζπλέβεζαλ. Απηή ε αληθαλφηεηα λα ζπκεζεί θαλείο ηηο ρεηξφηεξεο εκπεηξίεο κεηά απφ ππεξβνιηθή θαηαλάισζε αιθνφι, είλαη κηα απφ ηηο θχξηεο αηηίεο πνπ δχζθνια θαλείο δηαθφπηεη ην πνηφ. Τν αιθνφι, φπσο έρνπλ επηβεβαηψζεη πνιιέο κειέηεο, επεξεάδεη θαζνξηζηηθά ηελ δηάζεζε θάπνηνπ. Μεηψλεη ην άγρνο, δεκηνπξγεί επθνξία θαη εμαθαλίδεη ηηο αλαζηνιέο. Ζ επίδξαζή ηνπ ζηε κλήκε ήηαλ σο ηψξα έλα απφ ηα ιηγφηεξα θαηαλνεηά δεηήκαηα, φκσο απνδεηθλχεηαη ηειηθά φηη είλαη θαη απφ ηα πην ζεκαληηθά. Τεζη κλήκεο πνπ έγηλαλ ζε εζεινληέο, πξηλ, ζηε δηάξθεηα θαη κεηά απφ κεζχζη, έδεημαλ φηη ππήξρε ζαθήο ππνβάζκηζε ηεο κλήκεο φζν αχμαλε ην αιθνφι ζην αίκα. Άιιεο κειέηεο έρνπλ δείμεη φηη ε θαηάρξεζε ηνπ αιθνφι απμάλεη ηνλ θίλδπλν ιαλζαζκέλσλ θξίζεσλ θαη παξνξκεηηθψλ απνθάζεσλ θαη κεηψλεη ηελ ηθαλφηεηα απηνειέγρνπ θαη ζρεδηαζκνχ. 11

13 Εθιςμόσ ςτον τζόγο Οριςμόσ Δζηζκφο ζηα ηπρεξά παηρλίδηα, γλσζηφο επίζεο σο θαηαλαγθαζηηθφ παηρλίδη, είλαη έλαο ηχπνο δηαηαξαρήο ειέγρνπ ηεο παξφξκεζεο. Οη θαηαλαγθαζηηθνί παίθηεο δελ κπνξνχλ λα ειέγμνπλ ηελ ψζεζε γηα λα παίμνπλ, αθφκα θαη φηαλ μέξνπλ φηη ην παηρλίδη βιάπηεη εθείλνπο ή ηνπο αγαπεκέλνπο ηνπο. Οη εζηζκέλνη ζηνλ ηδφγν, έρνπλ ζην κπαιφ ηνπο ζηα ηπρεξά παηρλίδηα ηα νπνία είλαη ην κφλν πνπ κπνξνχλ λα ζθεθηνχλ, ρσξίο λα ηνπο απαζρνινχλ νη ζπλέπεηεο. Οη θαηαλαγθαζηηθνί παίθηεο ζπλερίδνπλ είηε αηζζάλνληαη θαιά κε ή ρσξίο ρξήκαηα, επηπρείο ή θαηαζιηπηηθνί. Αθφκα θαη φηαλ μέξνπλ φηη νη πηζαλφηεηεο είλαη ελάληηα ηνπο, αθφκα θαη φηαλ δελ κπνξνχλ λα αληέμνπλ νηθνλνκηθά λα ράζνπλ, ηα εζηζκέλα άηνκα ζηα ηπρεξά παηρλίδηα δελ κπνξνχλ λα κείλνπλ καθξηά απφ ην ηδφγν. Ο εζηζκφο ζηα ηπρεξά παηρλίδηα αλαθέξεηαη κεξηθέο θνξέο σο "θξπκκέλε αζζέλεηα" επεηδή δελ ππάξρεη θαλέλα πξνθαλέο θπζηθφ ζεκάδη ή ζπκπηψκαηα φπσο ππάξρεη ζηνλ εζηζκφ λαξθσηηθψλ ή νηλνπλεχκαηνο. Οη πξνβιεκαηηθνί παίθηεο αξλνχληαη ραξαθηεξηζηηθά ή ειαρηζηνπνηνχλ ην πξφβιεκα. Μπαίλνπλ ζε άιιεο δηαδηθαζίεο γηα λα θξχςνπλ ην παηρλίδη. Παξφιν πνπ νη ζπκπεξηθνξέο ξίζθνπ θαη ηδφγνπ θέξνπλ αλαθνξέο απφ ηελ αξραηφηεηα, ε θαηάηαμε ηεο εμάξηεζεο ζην ηδφγν ζε ςπρηθή πάζεζε έγηλε γηα πξψηε θνξά ην Μέρξη ηφηε ζηε δηεζλή βηβιηνγξαθία ηεο ε πξνβιεκαηηθή απηή απνηεινχζε έλα «πάζνο», κηα θαηαζηξεπηηθή ζπλήζεηα, έλα «βίηζην». Σην επίπεδν ηεο δηάγλσζεο ζπγθαηαιεγφηαλ ζαλ ζχκπησκα ζπγθεθξηκέλσλ ςπρηθψλ παζήζεσλ (καλία, αληηθνηλσληθή δηαηαξαρή πξνζσπηθφηεηαο), αιιά δελ απνηεινχζε θαηεμνρήλ πάζεζε. Ζ δπζθνιία ηεο επηζηεκνληθήο θνηλφηεηαο κέρξη ηφηε λα κηιήζεη γηα εμάξηεζε ζηνλ ηδφγν νθείιεηαη ζην φηη δελ κεζνιαβεί θάπνηα ςπρνδξαζηηθή νπζία ζηελ ελαζρφιεζε κε ηνλ ηδφγν, φπσο αλαθέξακε παξαπάλσ, φζν θαη ζην γεγνλφο φηη ζπλέπεηα ηνπ ηδφγνπ αιιά θαη αηηία γηα ηνλ εζηζκφ ζε απηφλ κπνξεί λα απνηειέζεη θάπνηα ςπρηαηξηθή πάζεζε. Σχκθσλα κε ηα ζεκεξηλά επηζηεκνληθά δεδνκέλα ζηελ ςπρνινγία, ε εμάξηεζε ζηνλ ηδφγν ηνπνζεηείηαη ηφζν ζηελ πξνβιεκαηηθή ηεο δηαηαξαρήο ειέγρνπ ησλ παξνξκήζεσλ φζν θαη ζε απηή ηεο εμάξηεζεο. 12

14 Χαρακτηριςτικά Αίτια Αλαδεηψληαο ηελ αηηηνινγία ηεο εμάξηεζεο ζηνλ ηδφγν έρεη ζεκαζία λα επηρεηξήζνπκε κηα πεξηγξαθή ηνπ πξνβιήκαηνο κε κηα αληηθεηκεληθή πξνζέγγηζε ησλ γεληθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ ησλ εμαξηεκέλσλ. Θα κπνξνχζακε λα δηαθξίλνπκε ηξία ραξαθηεξηζηηθά ζηνλ παζνινγηθφ ηδφγν: α) ηελ παξνξκεηηθφηεηα, β) ηνλ ςπραλαγθαζκφ, γ) ηελ εζηζηηθή ζπκπεξηθνξά. Ζ παξνξκεηηθφηεηα δίλεη ηελ επηζπκία ζηνλ αζζελή λα ξηζθάξεη, λα αλαδεηήζεη έληνλεο ζπγθηλήζεηο, ελψ ην ζπλαίζζεκα είλαη ηδηαίηεξα επκεηάβιεην κε κεγάιεο απνθιίζεηο ζηε δηαθχκαλζή ηνπ. Πην ζπγθεθξηκέλα, ν παζνινγηθφο ηδνγαδφξνο δελ κπνξεί λα βηψζεη ζε ηθαλφ βαζκφ απιέο θαη θαζεκεξηλέο θαηαζηάζεηο, φπσο ηελ ζπλαλαζηξνθή ηνπ κε ηελ νηθνγέλεηά ηνπ ή δηάθνξεο θνηλσληθέο δξαζηεξηφηεηεο. Θα κπνξνχζακε λα πνχκε ραξαθηεξηζηηθά φηη ε ηθαλφηεηά ηνπ λα βηψλεη θαζεκεξηλά ζπλαηζζήκαηα έρεη «απνξπζκηζηεί» θαζψο ε ελαζρφιεζε ηνπ κε ηνλ ηδφγν δίλεη ζηνλ εμαξηεκέλν πνιιαπιάζηα πνζνηηθά ζπλαηζζήκαηα, ηφζν ζεηηθά φζν αξλεηηθά. Σαλ ζπλέπεηα έξρεηαη ε αλεδνλία θαη ε απάζεηα αλαθνξηθά κε νπνηνδήπνηε ζπλαηζζεκαηηθφ εξεζηζκφ, πνπ αθνξά ηελ θαζεκεξηλφηεηα εθηφο ηδφγνπ, θαζψο ν εμαξηεκέλνο δελ κπνξεί λα ηα ληψζεη επαξθψο φια απηά ηα ζπλαηζζήκαηα, αθνχ είλαη ππνπνιιαπιάζηα πνζνηηθά ησλ ζπλαηζζεκάησλ πνπ αθνξνχλ θαζεκεξηλέο δξαζηεξηφηεηεο θαη δηαπξνζσπηθέο ζρέζεηο (έλαο θαθέο κε έλα θίιν, ε ελαζρφιεζε ηνπ εμαξηεκέλνπ κε ηα παηδηά ηνπ, θιπ.). Αληίζεηα, ν εμαξηεκέλνο αλαγθάδεηαη λα αλαδεηά ηελ έληνλε ζπγθίλεζε είηε ηνπ θέξδνπο είηε ηεο ραζνχξαο γηα λα πξνζιάβεη κηα ζηηγκηαία ζπλαηζζεκαηηθή εθθφξηηζε. Οη απνθάζεηο ηνπ παζνινγηθνχ ηδνγαδφξνπ παίξλνληαη ζην ιεπηφ, θαζψο θαζεηί πνπ ζα θάλεη ή ζα πεη είλαη άκεζν θαη δελ ζπλνδεχεηαη απφ ηδηαίηεξε ζθέςε. Ζ δηάζεζή ηνπ είλαη νμπκέλε θαη ν ίδηνο βξίζθεηαη ζε έληαζε, ζε αλεζπρία θαη ην κπαιφ ηνπ ηξέρεη κε κεγάιε ηαρχηεηα, βξίζθνληαο πξνζσξηλέο ιχζεηο, θηηάρλνληαο ζελάξηα γηα ην ηη ζα πεη ζε πνηνλ, πσο ζα δηθαηνινγήζεη ηε ραζνχξα, ηελ θαζπζηέξεζή ηνπ, θ.α. Οηηδήπνηε θάλεη θάπνηνο ζηνλ ηδφγν, ην θάλεη κε πάζνο, θεξδίδεη θαη ράλεη κε πάζνο, ηζαθψλεηαη θαη επαλαζπλδέεηαη κε ηα αγαπεκέλα ηνπ πξφζσπα, ζπρλά ππνηηκά θαη πξνζβάιεη ηνλ εαπηφ ηνπ ελψ άιινηε δεη κε έλα αίζζεκα κεγαιείνπ θαη εμπςψλεη ηηο ηθαλφηεηέο ηνπ θαη ηελ πξνζσπηθφηεηα ηνπ. Αλαθνξηθά κε ηνλ ςπραλαγθαζκφ, ν παζνινγηθφο ηδνγαδφξνο ζπλερίδεη θαη παίδεη δηαηεξψληαο ηελ πεπνίζεζε φηη αλ κείλεη κέζα ζην παηρλίδη, θάπνηα ζηηγκή ζα ηνπ γπξίζεη θαη ζα πηάζεη θάπνην θαιφ πνληάξηζκα. Απηή ε πεπνίζεζε ζηνηρεηψλεη ην κπαιφ ηνπ 13

15 παίρηε θαη ηνλ εμαλαγθάδεη λα ζπλερίδεη λα παίδεη αλειιηπψο, κε ηνλ θφβν φηη εάλ δελ παίμεη θάπνηα ζηηγκή, ζε θάπνην πνληάξηζκα, ηφηε ζα ράζεη ην ζπγθεθξηκέλν, πνπ ζα έπηαλε θάπνην κεγάιν θέξδνο. Φαξαθηεξηζηηθφ παξάδεηγκα απνηειεί θακπάληα δηαθήκηζεο γλσζηνχ παηρληδηνχ ηδφγνπ πνπ βαζίδεηαη ζηελ αηάθα: «θη αλ ζνπ θάηζεη», θαζψο ν εμαξηεκέλνο ηδνγαδφξνο δηαηεξεί ζπλεηδεηά ηνλ ςπραλαγθαζηηθφ θφβν φηη αλ ράζεη θάπνην πνληάξηζκα ζα κπνξνχζε λα είλαη ην πνληάξηζκα κε ην νπνίν ζα ηνπ «θαζφηαλ ε θαιή». Άιινπ είδνπο ςπραλαγθαζηηθέο ζθέςεηο απνηεινχλ νη ηειεηνπξγίεο κε αξηζκνχο ή κε ηξφπνπο ζηνηρεκάησλ, είηε ζπζηήκαηα παημίκαηνο πνπ ελψ ν εμαξηεκέλνο βιέπεη φηη δελ ηνπ βγαίλνπλ, εθφζνλ βξίζθεηαη ζην ζχλνιν ρακέλνο, δηαηεξεί ηα ζπζηήκαηα απηά θαη ηα εληζρχεη δηθαηνινγψληαο ηα θαη ξίρλνληαο ην θηαίμηκν ζε νπνηνδήπνηε άιιν παξάγνληα. Αλαθνξηθά κε ηελ εζηζηηθή ζπκπεξηθνξά, ην βηνινγηθφ θνκκάηη ηνπ εζηζκνχ ζηνλ ηδφγν βαζίδεηαη ζην θαηλφκελν ηεο ζπλαηζζεκαηηθήο έληαζεο πνπ εκθαλίδεηαη ζηε λεπξνδηαβίβαζε ηνπ εγθεθάινπ ηε ζηηγκή πνπ ιακβάλεη ην απνηέιεζκα ηνπ ζηνηρήκαηνο είηε ηνπ πνληαξίζκαηνο. Ζ έληαζε ηεο απφιαπζεο, ζεηηθή ή/θαη αξλεηηθή κεγηζηνπνηείηαη ηελ ζηηγκή απηή, θαζψο κέζα ζε θιάζκαηα ηνπ δεπηεξνιέπηνπ ελαιιάζζνληαη ζθέςεηο θαη ζπλαηζζήκαηα ζρεηηθά κε ηελ πξνζδνθία ηνπ θέξδνπο θαη ηνλ θφβν ηεο ραζνχξαο. Απηή ε ελαιιαγή είλαη ζπλερφκελε θαη πνιιαπιή, θαζψο κπνξεί λα πεξάζνπλ δεθάδεο ηέηνηεο ζθέςεηο ζηα ειάρηζηα δεπηεξφιεπηα πνπ κεζνιαβνχλ ζηελ αλακνλή ηνπ απνηειέζκαηνο (π.ρ. ζην γχξηζκα ηεο κπίιηαο ζηε ξνπιέηα ή ζηελ θιήξσζε ησλ αξηζκψλ ζην KINO), ρσξίο ν εμαξηεκέλνο λα κπνξεί λα ηηο απνκνλψζεη ή λα ηηο θαηαλνήζεη, θαζψο δξνπλ παξαηζζεηηθά. Τα αξλεηηθά ή ηα ζεηηθά ζπλαηζζήκαηα ηεο αλαγγειίαο ηνπ απνηειέζκαηνο (απνγνήηεπζε, καηαίσζε, ζπκφο/ αίζζεκα ζξηάκβνπ, επηβεβαίσζε) δηαδέρνληαη ηελ έληαζε ηεο αξρηθήο πξνζδνθίαο ηνπ θέξδνπο. Τν θαηλφκελν απηφ ζα κπνξνχζακε λα πνχκε φηη πξνθαιεί κηα «δηαθνξά δπλακηθνχ», κηα κέγηζηε θνξχθσζε ζε ζπλαηζζεκαηηθφ επίπεδν, νπνχ ν παίρηεο ζα δεηά ηελ επαλαπξφζιεςε απηήο θαη απνηειεί ηελ θχξηα αηηία πνπ θάπνηνο εζίδεηαη ζηνλ ηδφγν, φζνλ αθνξά ηελ λεπξνδηαβίβαζε ηνπ εγθεθάινπ. υμπτώματα Αληίζεηα κε ηελ θνηλή πεπνίζεζε φηη ε εμάξηεζε ζην ηδφγν κεηξηέηαη κε ηα πνζά πνπ ν εμαξηεκέλνο μνδεχεη θαη ην ρξφλν πνπ αθηεξψλεη ζην παηρλίδη, νη δχν απηέο παξάκεηξνη απνηεινχλ επηκέξνπο παξακέηξνπο ζηελ αμηνιφγεζε. Γηα ηελ αμηνιφγεζε ηεο εμάξηεζεο ππάξρνπλ δηάθνξα εξσηεκαηνιφγηα, κε πην γλσζηφ ην SOGS, ηα νπνία αμηνινγνχλ εάλ θάπνηνο είλαη απιφο παίθηεο, ή εάλ έρεη κηα πξνβιεκαηηθή ζρέζε ή εμάξηεζε κε ηνλ ηδφγν. Ζ εμάξηεζε ζην ηδφγν νξίδεηαη κεηαμχ άιισλ παξακέηξσλ, θπξίσο απφ ην πφζν 14

16 ζεκαληηθφ είλαη ην παηρλίδη ζηελ θαζεκεξηλφηεηα ηνπ εμαξηεκέλνπ θαη ηη επηπηψζεηο έρεη ζε φινπο ηνπο ηνκείο ηεο δσήο ηνπ (επαγγεικαηηθφ, πξνζσπηθφ, νηθνγελεηαθφ, θηιηθφ, θ.α). Δλδεηθηηθά αλαθέξνπκε φηη γηα λα κηιήζνπκε γηα εμάξηεζε ζηνλ ηδφγν, ζα πξέπεη λα γίλεη αμηνιφγεζε απφ εηδηθφ, θαζψο ε θιηληθή εηθφλα ηεο εμάξηεζεο ζην ηδφγν κπνξεί λα πεξηπιέθεηαη απφ άιιεο ςπρηαηξηθέο παζήζεηο ή ςπρηθέο θαηαζηάζεηο. Θεραπευτικήαντιμετώπιςη Ο εζηζκφο ζηνλ ηδφγν απνηειεί ςπρηθή πάζεζε ε νπνία ρξήδεη εηδηθήο αληηκεηψπηζεο. Ζ ςπρνζεξαπεπηηθή παξέκβαζε αλαθνξηθά κε ηελ εμάξηεζε ζηνλ ηδφγν ζπλίζηαηαη ζην λα βνεζήζεη ηνλ αζζελή λα δηαρεηξηζηεί ηελ επηζπκία γηα λα παίμεη, λα παξέρεη ζηνλ ίδην έλα πξνζηαηεπηηθφ ζχζηεκα, νχησο ψζηε λα ηνλ απνηξέπεη απφ ηελ επηζπκία ηνπ λα αζρνιείηαη κε ην ηδφγν. Δπίζεο, θχξηα επηδίσμε είλαη λα βνεζήζεη ηνλ πάζρνληα λα αλαπηχμεη ηελ ηερλνγλσζία θαη ηελ ςπρηθή ηθαλφηεηα λα κπνξεί λα δηαρεηξηζηεί ηηο θαηαζηάζεηο ππνηξνπήο. Σην πξψην ζηάδην ηεο ζεξαπείαο θχξην κέιεκα ηνπ ζεξαπεπηή είλαη λα εμαζθαιίζεη ζε ζπλεξγαζία κε ηνλ εμαξηεκέλν θαη ηελ νηθνγέλεηα, ηελ απνρή ηνπ ηδνγαδφξνπ κε πξαθηηθνχο ηξφπνπο, φπσο είλαη ε απαγφξεπζε εηζφδνπ ζηα θαδίλν, ην πάγσκα ησλ ινγαξηαζκψλ ηνπ ζηηο ζειίδεο ειεθηξνληθνχ ηδφγνπ θαη ε δηαρείξηζε ησλ νηθνλνκηθψλ ηνπ απφ θάπνην ηξίην άηνκν εκπηζηνζχλεο. Παξάιιεια παξέρεηαη νκαδηθή θαη αηνκηθή ζεξαπεία πνπ έρεη ζαλ ζηφρν λα βξεζνχλ νη θαηάιιεινη ηξφπνη, νχησο ψζηε ν εζηζκέλνο λα απέρεη νξηζηηθά θαη καθξνρξφληα απφ ηνλ ηδφγν. Ζ ζεξαπεία έρεη ζαλ ζηφρν αξρηθά λα μεπεξάζεη ν εμαξηεκέλνο ηηο παξάινγεο ζθέςεηο πνπ έρεη αλαπηχμεη. Αλαθέξνπκε ελδεηθηηθά ηελ ππνηίκεζε ηεο ραζνχξαο κε ηελ παξάιιειε ππεξηίκεζε ηνπ θέξδνπο θαη ηελ αίζζεζε ειέγρνπ ηνπ απνηειέζκαηνο κε δηάθνξα ζπζηήκαηα πνληαξίζκαηνο θαη παξάδνμνπο ηξφπνπο παημίκαηνο. Δμίζνπ ζεκαληηθή είλαη θαη ε ζπκβνπιεπηηθή παξέκβαζε ζηελ νηθνγέλεηα, αθνχ κε απηφλ ηνλ ηξφπν νη νηθείνη ηνπ ζεξαπεπφκελνπ έρνπλ ηε δπλαηφηεηα λα αλαγλσξίζνπλ ηηο δηθέο ηνπο δπζθνιίεο αλαθνξηθά κε ηελ πάζεζε απηή θαη λα αιιάμνπλ ηνλ ηξφπν αληηκεηψπηζεο. 15

17 Ο εθιςμόσ ςτο Διαδίκτυο Οριςμόσ Ο εζηζκφο ζην Γηαδίθηπν (Internetaddiction) είλαη κηα ζρεηηθά λέα κνξθή εμάξηεζεο, ε νπνία βξίζθεηαη ππφ εμέηαζε απφ ηελ επηζηεκνληθή θνηλφηεηα πξνθεηκέλνπ λα νξηνζεηεζεί, αθνχ ε εμάξηεζε απφ ην Γηαδίθηπν δελ είλαη αθφκε κηα θιηληθή νληφηεηα πνπ ζπλαληάκε ζε εγρεηξίδηα ςπρηαηξηθά. Απηή ε κνξθή εζηζκνχ νξίδεηαη σο ηελ «ελαζρφιεζε κε ην Γηαδίθηπν γηα άληιεζε αηζζήκαηνο ηθαλνπνίεζεο πνπ ζπλνδεχεηαη κε αχμεζε ηνπ ρξφλνπ πνπ θαηαλαιψλεηαη γηα ηελ άληιεζε απηνχ ηνπ αηζζήκαηνο». Αίτια Τν Γηαδίθηπν έρεη ηελ ηθαλφηεηα λα θαιχςεη ζπγθεθξηκέλεο ςπρνινγηθέο αλάγθεο ελφο αηφκνπ. Έλα απφ ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ κέζνπ πνπ πξνθχπηεη απφ ηε θχζε ηνπ είλαη φηη κπνξεί λα δεκηνπξγήζεη κηα «ηδαληθή θαηάζηαζε εαπηνχ», φπνπ ην άηνκν κπνξεί λα εμεξεπλήζεη δηάθνξεο πηπρέο ηεο πξνζσπηθφηεηαο ηνπ ρσξίο λα έρεη πεξηνξηζκνχο θαη ζπλέπεηεο. Σην Γηαδίθηπν δελ ππάξρνπλ άκεζεο ζπλέπεηεο ησλ πξάμεσλ, ν ρξήζηεο κπνξεί λα κπεη θαη λα βγεη φπνηε ζέιεη, ελψ κπνξεί λα θαιχςεη ηελ φπνηα εμσηεξηθή εκθάληζε, αθνχ δελ ππάξρεη, πνιιέο θνξέο, νπηηθή επαθή. Ταπηφρξνλα, ν έθεβνο κπνξεί λα ελζαξθψζεη δηαθνξεηηθνχο ξφινπο, ή λα πηνζεηήζεη δηαθνξεηηθέο ηαπηφηεηεο αλάινγα κε ηελ εθάζηνηε δηαδηθηπαθή εκπεηξία, εμαηηίαο ηεο αλσλπκίαο, πνπ ζπληζηά θαηεμνρήλ ραξαθηεξηζηηθφ ηνπ Γηαδηθηχνπ. Σπλήζσο, ηα παηδηά πνπ αληηκεησπίδνπλ ην πξφβιεκα ηνπ εζηζκνχ ζην δηαδίθηπν είλαη αγφξηα θαη κεγαιψλνπλ ζε δχζθνιεο θαηαζηάζεηο (δπζιεηηνπξγηθέο νηθνγέλεηεο). Ο εζηζκφο ησλ εθήβσλ ζην δηαδίθηπν κπνξεί, επίζεο λα είλαη ην απνηέιεζκα άιισλ ςπρηθψλ δηαηαξαρψλ, φπσο θαηάζιηςε, αγρψδεηο δηαηαξαρέο, δηαηαξαρέο πξνζσπηθφηεηαο, ππεξθηλεηηθφηεηα θαη θνηλσληθή θνβία. υμπτώματα 1. Δθνχζηα ή αθνχζηα θίλεζε δαθηπινγξάθεζεο ησλ δαθηχισλ ηνπ ρεξηνχ, άγρνοέκκνλε ζθέςε γηα ην δηαδίθηπν θαη φλεηξα γηα ην δηαδίθηπν. 16

18 2. Καηαλάισζε ππεξβνιηθνχ ρξφλνπ ή θαη ρξήκαηνο ζε δξαζηεξηφηεηεο ζρεηηθέο κε ην δηαδίθηπν (ινγηζκηθά, ζθιεξνί δίζθνη θ.ιπ.) 3. Γπζθνιία ηνπ αηφκνπ λα ιεηηνπξγήζεη ζε θνηλσληθφ, νηθνγελεηαθφ αιιά θαη πξνζσπηθφ επίπεδν. 4. Μεησκέλε επίδνζε ζην ζρνιείν ιφγσ ησλ πνιιψλ σξψλ πνπ πεξλάεη ν έθεβνο ζην δηαδίθηπν. 5. Σε πξνρσξεκέλεο πεξηπηψζεηο ν έθεβνο δελ θνηκάηαη, παξακειεί ηελ πξνζσπηθή ηνπ πγηεηλή, κπνξεί λα ζηακαηήζεη αθφκα θαη ην ζρνιείν. Αθφκε, απνκνλψλεηαη, απφ ηελ νηθνγέλεηα θαη ηνπο θίινπο ηνπ, γίλεηαη επηζεηηθφο, κπνξεί λα θιέβεη ρξήκαηα απφ ηνπ γνλείο γηα λα παίδεη. Τέινο, θηάλεη ζε ζεκείν λα κελ ηξψεη ή θαη ην αληίζεην( λα παραίλεη πνιχ). Ποιεσ ηλικιακέσ ομάδεσ εμφανίζουν εξάρτηςη Τν θαηλφκελν κπνξεί λα εκθαληζηεί ζε εθήβνπο θαηά ηελ πξψηκε εθεβεία (10-14 εηψλ) ή θαη ζε κηθξφηεξε αθφκε ειηθία. Δίλαη πην ζπρλφ θαηά ηελ κέζε εθεβεία (15-17 εηψλ), θαηά ηελ νπνία νη έθεβνη πεηξακαηίδνληαη θαη ζηαδηαθά απηνλνκνχληαη, θαζψο θαη θαηά ηελ φςηκε εθεβεία (> 17 εηψλ). Οη πεξηζζφηεξνη εμαξηεκέλνη έθεβνη αζρνινχληαη κε «παηρλίδηα» ζην ζπίηη ή ηα Internetcafe. Αντιμετώπιςη εθιςμού Ο εζηζκφο απφ ην δηαδίθηπν αλαγλσξίδεηαη πηα απφ ηελ ςπρηαηξηθή θνηλφηεηα σο μερσξηζηή ςπρνζσκαηηθή δηαηαξαρή γη απηφ ρξήδεη εηδηθήο ζεξαπείαο. Σηελ Διιάδα ππάξρνπλ πνιιά θέληξα πνπ βνεζνχλ ηνπο εθήβνπο λα μεθχγνπλ απφ ηνλ εζηζκφ ηνπο. Ζ παξαθνινχζεζε θάζε πεξίπησζεο γίλεηαη απφ ηεηξακειή νκάδα ζηελ νπνία ζπκκεηέρνπλ παηδίαηξνο, παηδνςπρίαηξνο, παηδνςπρνιφγνο θαη νηθνγελεηαθφο ζχκβνπινο. Καηά ηε δηάξθεηα ηεο ζεξαπείαο δε δηαθφπηεηαη ε ρξήζε, αιιά ν έθεβνο καζαίλεη λα ζέηεη φξηα ζηε ρξήζε θαη λα αξρίζεη θαη πάιη ηελ ελαζρφιεζε κε άιιεο δξαζηεξηφηεηεο. Παξ φια απηά, ζε πεξίπησζε πνπ θάπνην απφ ηα παηδηά αληηκεησπίδεη θαη άιια πξνβιήκαηα πέξα απφ ηνλ εζηζκφ ηνπ, ππάξρεη θαη θαηάιιειε θαξκαθνινγία. Σχκθσλα κε κειέηεο, ην 1/3 απφ ηα παηδηά αληαπνθξίλεηαη πνιχ ζεηηθά, εηδηθά φηαλ ε εμάξηεζε βξίζθεηαη ζε πξψηκν ζηάδην. Είδη εθιςμού ςτο Διαδίκτυο Πνιινί ρξήζηεο κπνξεί λα εζίδνληαη ζε δηαθνξεηηθέο ρξήζεηο ηνπ δηαδηθηχνπ. Οη ζπρλφηεξεο κνξθέο εζηζκνχ ζε ελήιηθεο είλαη ζε δηαδηθηπαθφ ζεμ (cybersex) θαη ζέαζε 17

19 δηαδηθηπαθνχ πνξλνγξαθηθνχ πιηθνχ (cyberporn). Ζ επέθηαζε ησλ ζεμνπαιηθψλ δηαζηξνθψλ κέζσ ηνπ δηαδηθηχνπ (παηδνθηιία, παξαθηιίεο, ζεμνπαιηθή παξελφριεζε) ζπληζηά έλα λέν θνηλσληθφ πξφβιεκα. Δθαξκνγέο φπσο ηα chatrooms θαη ην instantmessaging κπνξεί λα απνθηήζνπλ επίζεο θαηαλαγθαζηηθά ζηνηρεία. Ο εζηζκφο ζην παζνινγηθφ ηπρεξφ παηρλίδη κέζσ ηνπ δηαδηθηχνπ είλαη κία δηπιά πξνβιεκαηηθή ζπκπεξηθνξά. Ο εζηζκφο ζην δηαδηθηπαθφ παηρλίδη, ηδηαίηεξα ζπρλφ πξφβιεκα ζηνλ καζεηηθφ, εθεβηθφ θαη θνηηεηηθφ πιεζπζκφ, κπνξεί λα είλαη ε πξψηε θαη κνλαδηθή παξνπζίαζε πξνβιεκαηηθήο ζπκπεξηθνξάο ζε απηέο ηηο ειηθηαθέο νκάδεο. Πνιχ ζπρλά ε πξψηε γλσξηκία ηνπ αηφκνπ κε ηνλ ππνινγηζηή γίλεηαη κέζσ ηνπ ειεθηξνληθνχ παηρληδηνχ φπσο θαη ε πξψηε γλσξηκία κε ην δηαδίθηπν κέζσ ηνπ δηαδηθηπαθνχ παηρληδηνχ. Εθιςμόσ ςτο Facebook Οριςμόσ Τν Facebook είλαη ηζηνζειίδα θνηλσληθήο δηθηχσζεο πνπ μεθίλεζε ην Οη ρξήζηεο κπνξνχλ λα επηθνηλσλνχλ κέζσ κελπκάησλ κε ηηο επαθέο ηνπο θαη λα εηδνπνηνχληαη φηαλ αλαλεψλνπλ ηηο πξνζσπηθέο πιεξνθνξίεο ηνπο. Ιςτορικά ςτοιχεία Ο ΜαξθΕάθεξκπεξγθ ίδξπζε ην Facebook σο κέινο ηνπ παλεπηζηεκίνπ ηνπ Harvard. Αξρηθά δηθαίσκα ζπκκεηνρήο είραλ κφλν νη θνηηεηέο ηνπ Harvard ελψ αξγφηεξα επεθηάζεθε. Τν φλνκα ηεο ηζηνζειίδαο πξνέξρεηαη απφ ηα έγγξαθα παξνπζίαζεο ησλ κειψλ παλεπηζηεκηαθψλ θνηλνηήησλ κεξηθψλ Ακεξηθάληθσλ θνιεγίσλ θαη πξνπαξαζθεπαζηηθψλ ζρνιείσλ πνπ ρξεζηκνπνηνχζαλ νη λενεηζεξρφκελνη ζπνπδαζηέο γηα λα γλσξηζηνχλ κεηαμχ ηνπο. Τν 2005 ην δηθαίσκα πξφζβαζεο επεθηάζεθε ζε καζεηέο ζπγθεθξηκέλσλ ιπθείσλ θαη κέιε νξηζκέλσλ καζεηηθψλ θνηλνηήησλ, ελψ ην 2006 ε 18

20 ππεξεζία έγηλε πξνζβάζηκε ζε θάζε άλζξσπν ηνπ πιαλήηε πνπ ε ειηθία ηνπ μεπεξλνχζε ηα 13 ρξφληα. Περιγραφή Τν Facebook ζήκεξα έρεη πάλσ απφ 1 δηζεθαηνκκχξην ελεξγνχο ρξήζηεο, θαηαηάζζνληάο ην σο κηα απφ ηηο δεκνθηιέζηεξεο ηζηνζειίδεο ηνπ πιαλήηε (2ν κεηά ην Google). Δπίζεο, ην Facebook είλαη έλα απφ ηα δεκνθηιέζηεξεο ηζηνζειίδεο γηα αλέβαζκα θσηνγξαθηψλ κε πάλσ απφ 14 εθαηνκκχξηα θσηνγξαθίεο θαζεκεξηλά. Με αθνξκή ηε δεκνηηθφηεηά ηνπ, ην Facebook έρεη ππνζηεί θξηηηθή θαη θαηεγνξεζεί ζε ζέκαηα πνπ αθνξνχλ ηα πξνζσπηθά δεδνκέλα θαη ηηο πνιηηηθέο απφςεηο ησλ ηδξπηψλ ηνπ. Ψζηφζν ε ζπγθεθξηκέλε ηζηνζειίδα παξακέλεη ε πην δηάζεκε θνηλσληθή πεξηνρή δηθηχσζεο ζε πνιιέο ρψξεο. Τν Facebook είλαη έλαο θαιφο ηξφπνο δηθηχσζεο κε θίινπο θαη γλσζηνχο. Παξά ην φηη ελέρεη θηλδχλνπο (θπξίσο γηα παξαβίαζε πξνζσπηθψλ δεδνκέλσλ), ν πξνζεθηηθφο ρξήζηεο δελ έρεη πξφβιεκα. Τν Facebook αθφκα παξέρεη παηρλίδηα θαη ππάξρεη ε δπλαηφηεηα αλεβάζκαηνο θσηνγξαθηψλ θαη βίληεν. Εθιςμόσ και αντιμετώπιςη Υπάξρνπλ θνξέο πνπ ην Facebook κπνξεί λα παξέρεη κηα πγηή απφζπαζε ηεο πξνζνρήο ή έλα επράξηζην δηάιεηκκα θαηά ηε δηάξθεηα ηεο εξγάζηκεο εκέξαο. Δπίζεο, γηα πνιινχο απνηειεί έλαλ δηαζθεδαζηηθφ ηξφπν γηα λα πεξάζνπλ ηνλ ειεχζεξν ρξφλν ηνπο. Ζ απεπζείαο ζχλδεζε επηθνηλσλίαο πνιχ ζπρλά παίξλεη ηε ζέζε ηεο πξαγκαηηθήο αιιειεπίδξαζεο. Γελ ππάξρεη θακία ακθηβνιία φηη ην Facebook βνεζά ηνπο αλζξψπνπο λα θξαηήζνπλ επαθή κε θίινπο θαη ζπγγελείο πνπ κπνξεί λα βξίζθνληαη ή λα δνπλ πνπ δνπλ πνιχ καθξηά. Ψζηφζν, ην Facebook μεθεχγεη ζπρλά απφ απηά ηα κηθξά δηαιείκκαηα θαη αξρίδεη λα γίλεηαη κηα εζηζηηθή αζρνιία ζηελ θαζεκεξηλή δσή νξηζκέλσλ αηφκσλ. Όηαλ ε ρξήζε ηνπ Facebook μεπεξλάεη ζε ρξφλν απηνχ ελφο κέηξηνπ παηρληδηνχ θαη κεηακνξθψλεηαη ζε θαζεκεξηλφ εζηζκφ, ε παξαγσγηθφηεηα ηνπ αηφκνπ κεηψλεηαη ζην ειάρηζην. Δίλαη πάξα πνιχ εχθνιν λα ράζεη κεγάιεο πνζφηεηεο ηνπ ρξφλνπ ηνπ, πξνζπαζψληαο λα απνθηήζεη λένπο θίινπο ζην Facebook, παίδνληαο παηρλίδηα ζε απηφ, θαη επηθεληξψλνληαο ην ελδηαθέξνλ ηνπ ζηελ ιήςε επηπφιαησλ θνπίδ. Παξαηεξείηαη ην θαηλφκελν ηα ζπκπηψκαηα εζηζκνχ ζην Facebook λα ηα παξνπζηάδνπλ εηδηθφηεξα νη έθεβνη, νη νπνίνη είλαη θαη νη πην εμνηθεησκέλνη κε ην Γηαδίθηπν. 19

21 Γηα ηνλ ιφγν απηφ ζα πξέπεη λα αξρίζνπκε λα κηιάκε γηα ηελ νξζή ρξήζε ηεο ηερλνινγίαο ζπρλά θαη απφ λσξίο θαη ηελ νηθνδφκεζε εκπηζηνζχλεο, έηζη ψζηε φηαλ ππάξρεη πξφβιεκα, ν έθεβνο λα κπνξεί λα κηιήζεη γη' απηφ κε ηνπο γνλείο ηνπ. Δίλαη ζεκαληηθφ λα κπνξνχλ νη γνλείο λα αμηνινγνχλ ηηο δξαζηεξηφηεηεο ηνπ παηδηνχ ηνπο ζε ηφπνπο θνηλσληθήο δηθηχσζεο. Δπίζεο, νη γνλείο ζα πξέπεη λα δψζνπλ ηδηαίηεξε πξνζνρή ζηηο ηειεπηαίεο ηερλνινγίεο, ηζηνζειίδεο θαη εθαξκνγέο πνπ ρξεζηκνπνηνχλ ηα παηδηά. Βουλιμία Οριςμόσ Ζ βνπιηκία είλαη κία δηαηαξαρή δηαηξνθήο θαη αλαθέξεηαη ζηελ ππεξβνιηθή θαηαλάισζε ηξνθήο κέρξη ζεκείνπ ππεξβνιηθνχ θνξεζκνχ, πνπ ζπρλά ζπλνδεχεηαη απφ ηελ αίζζεζε απψιεηαο ηνπ ειέγρνπ. Σηε ζπλέρεηα ην άηνκν εθδειψλεη αληηζηαζκηζηηθέο ζπκπεξηθνξέο απφ θφβν κήπσο απμεζεί ην ζσκαηηθφ ηνπ βάξνο. Σηηο ζπκπεξηθνξέο απηέο ζπγθαηαιέγνληαη ε πξφθιεζε εκεηνχ, ε ρξήζε θαζαξηηθψλ/δηνπξεηηθψλ, ε ππεξβνιηθή εθγχκλαζε θιπ. Αλ ζπλερηζηεί απηή ε θαηάζηαζε είλαη δπλαηφλ λα πξνθιεζνχλ πξνβιήκαηα ζσκαηηθήο πγείαο. Οη πην ζπλεζηζκέλεο επηπηψζεηο ζρεηίδνληαη κε ηηο αληηζηαζκηζηηθέο ζπκπεξηθνξέο, φπσο ε θζνξά ησλ δνληηψλ, ην πξήμηκν ηνπ πξνζψπνπ, ν αθαλφληζηνο θαξδηαθφο ξπζκφο θαη ε κπτθή αηνλία πνπ πξνθαινχληαη απφ ηνπο ζπρλνχο εκεηνχο. Ψζηφζν εμίζνπ ζεκαληηθέο είλαη νη επηπηψζεηο ζε ςπρηθφ επίπεδν. Αίτια Ζ βνπιηκία αλαπηχζζεηαη ζπρλά κεηά απφ κία ςπρνπηεζηηθή θαηάζηαζε, δειαδή κεηά απφ κία δχζθνιε εκπεηξία πνπ βηψλεη έλαο άλζξσπνο. Σην ηζηνξηθφ πνιιψλ αζζελψλ κε βνπιηκία, ελδέρεηαη λα βξεη θαλείο ζρέζεηο ζηηο νπνίεο ην άηνκν βίσζε κεγάιεζπλαηζζεκαηηθή ακθηηαιάληεπζε θαη ακθηζπκία.δπεηδή ην βνπιηκηθφ άηνκν αηζζάλεηαη φηη ράλεη ηνλ έιεγρν θαη ηα φξηα ζηηο αλζξψπηλεο ζρέζεηο απνπεηξάηαη λα ηα αλαθηήζεη ζηε ζρέζε ηνπ κε ην θαγεηφ, φπνπ θαληαζηψλεηαη πσο έρεη ηνλ πιήξε έιεγρν. 20

22 Αντιμετώπιςη Έλα κεγάιν κέξνο ηεο θαηαπνιέκεζεο ηνπ πξνβιήκαηνο εζηηάδεηαη ζηνλ εληνπηζκφ ησλ ζπλαηζζεκάησλ πνπ πξνθαινχλ ηα πξνβιήκαηα θαη ζηελ εθκάζεζε λέσλ ηξφπσλ αληηκεηψπηζεο ησλ ζπλαηζζεκάησλ απηψλ. Σθνπφο δελ είλαη κφλν λα επηηεπρζεί ηζνξξνπία ζηηο δηαηξνθηθέο ζπκπεξηθνξέο ηνπ αηφκνπ, αιιά θαη ζηε ζπλαηζζεκαηηθή ηνπ δσή. Μνηάδεη παξάδνμν, αιιά ην πξψην θέξδνο απφ ηελ επαθή κε έλαλ εηδηθφ είλαη ε αλαθνχθηζε πνπ ληψζεη θαλείο φηαλ εθκπζηεξεχεηαη ην πξφβιεκά ηνπ. Ζ απφθαζε γηα ηνλ ηξφπν αληηκεηψπηζεο ηνπ πξνβιήκαηνο αλήθεη βέβαηα ζε απηφλ πνπ ηνλ απαζρνιεί άκεζα. Νευρική ανορεξία Οριςμόσ Ζ λεπξηθή αλνξεμία είλαη κηα ςπρνγελήο αζζέλεηα, πνπ δελ πξνθαιείηαη απφ θαλέλαλ ηφ ή κηθξφβην αιιά απφ ην ίδην ην κπαιφ. Δίλαη κία κνξθή δηαηξνθηθήο δηαηαξαρήο, θαηά ηελ νπνία ην άηνκν πνπ ππνθέξεη δηαθαηέρεηαη απφ έλαλ έληνλν θφβν πξφιεςεο βάξνπο θαη πξνθαιεί ην κεγαιχηεξν αξηζκφ ζαλάησλ απφ φιεο ηηο ςπρηαηξηθέο παζήζεηο. Ζ αλνξεμία είλαη πνιχ ζπρλά ζπλδεδεκέλε κε δηάζεκα άηνκα απφ ην ρψξν ηεο κφδαο, κε εζνπνηνχο ή ηξαγνπδίζηξηεο. Γπζηπρψο φκσο δελ πεξηνξίδεηαη κφλν ζην ρψξν ηεο showbiz, αιιά κπνξεί λα εκθαληζηεί αθφκα θαη ζην ίδην καο ην ζπίηη θαη λα πξνθαιέζεη αθφκα θαη ην ζάλαην. Σηαξ ηνπ θηλεκαηνγξάθνπ, κνληέια αιιά θαη εζηεκκέλεο, φπσο ε απηνθξάηεηξα Σίζζπ, απνηεινχλ ηα ζχκαηα ηεο ςπρνγελνχο αλνξεμίαο. Πεξηγξάθεθε πξψηε θνξά ην 1689, σο απηνιηκνθηνλία, ελψ ηνλ 20ν αηψλα αλαγλσξίζηεθε θαη θαηεγνξηνπνηήζεθε σο δηάγλσζε απφ ηελ ηαηξηθή θνηλφηεηα. Υπάξρνπλ δχν ηχπνη λεπξηθήο αλνξεμίαο. Σηνλ έλα ηχπν νη πεξηπηψζεηο αλνξεμίαο ραξαθηεξίδνληαη απφ ζηέξεζε θαγεηνχ (αλνξεμία πεξηνξηζηηθνχ ηχπνπ). Σην δεχηεξν ηχπν ραξαθηεξίδνληαη απφ πεξηφδνπο ζηέξεζεο, πνπ ελαιιάζζνληαη απφ επεηζφδηα βνπιηκίαο κε ππεξθαγία πνπ αθνινπζνχληαη φκσο απφ εκεηνχο πνπ πξνθαιεί ην ίδην ην άηνκν (αλνξεμία πεξηνξηζηηθνχ-βνπιηκηθνχ ηχπνπ). Αίτια Αηηία απηνχ ηνπ θαηλφκελνπ είλαη ε ζπζρέηηζε πνπ θάλνπλ ηα λεαξά θνξίηζηα ηνπ ιεπηνχ κε ην σξαίν. Πηζηεχνπλ φηη φπνηνο είλαη ιεπηφο, είλαη θαη φκνξθνο, φηη κπνξεί λα θεξδίζεη 21

23 ηελ απνδνρή θαη ηελ αλαγλψξηζε απφ ηνπο ππνινίπνπο. Όκσο φια απηά ηα πξνθαιεί ε ίδηα ε θνηλσλία καο, θαζψο ηα Μέζα Μαδηθήο Δλεκέξσζεο θαη ε κφδα πξνβάιινπλ θαζεκεξηλά παλέκνξθα, ςειά, γπκλαζκέλα, ππέξνρα θαη κεξηθέο θνξέο απνζηεσκέλα κνληέια, αλαγθάδνληαο ηνπο απινχο αλζξψπνπο λα ζέινπλ λα ηνπο κνηάζνπλ απεγλσζκέλα. Εικόνα 1. Άτομα με ανοπεξία υμπτώματα Σηα άηνκα πνπ πάζρνπλ απφ λεπξηθή αλνξεμία, παξνπζηάδεηαη κία ζπζηεκαηηθή άξλεζε σο πξνο ηελ πξφιεςε θαγεηνχ κε απνηέιεζκα ηε ζπλερή απψιεηα βάξνπο. Δπίζεο απηά ηα άηνκα έρνπλ ηε ζπλήζεηα λα δηαρσξίδνπλ ηηο ηξνθέο ζε ''θαιέο" θαη "θαθέο" θαζψο θαη λα αηζζάλνληαη κηα γεληθφηεξε δπζθνξία ζε φ,ηη αθνξά ην θαγεηφ. Δπίζεο απνθηνχλ ηελ ηάζε λα γπκλάδνληαη εμαληιεηηθά. Σαλ απνηέιεζκα, επεηδή ππάξρεη έιιεηςε ελέξγεηαο, ηα άηνκα απηά έρνπλ ζπρλνχο πνλνθεθάινπο, αυπλίεο, είλαη άθεθα, αδχλακα, θξπψλνπλ αθφκα θαη αλ ε ζεξκνθξαζία είλαη θαλνληθή, ε πίεζε ηνπ αίκαηφο ηνπο ρακειψλεη θαη ηα καιιηά ηνπο πέθηνπλ. Δπηπιένλ, δηαθφπηεηαη ε έκκελνο ξχζε, ηα λχρηα αδπλαηνχλ θαη ξαγίδνπλ, ην δέξκα γίλεηαη δχζρξσκν θαη μεξφ, παξαηεξείηαη δπζθνηιηφηεηα, θνηιηαθέο ελνριήζεηο αιιά θαη ππεξθηλεηηθφηεηα. Αθφκε, παξνπζηάδεηαη κία θαζπζηέξεζε ζηε θπζηνινγηθή αλάπηπμε θαζψο ηα ζηήζε δελ κεγαιψλνπλ θαη δελ θπηξψλεη εβηθφ ηξίρσκα, αλ ε πάζεζε θάλεη ηελ εκθάληζή ηεο πξηλ ηελ εθεβεία. Όκσο, νη ζπλέπεηεο ηεο αλνξεμίαο δελ πεξηνξίδνληαη κφλν ζε ζσκαηηθέο βιάβεο αιιά θαη ζε ςπρηθέο αθνχ ην άηνκν πνπ πάζρεη, αιιάδεη ζπκπεξηθνξά, απνκαθξχλεηαη θαη απνκνλψλεηαη απφ ηνλ θνηλσληθφ ηνπ πεξίγπξν κε απνηέιεζκα ηε θαηάζιηςε ή θαη κεξηθέο θνξέο ηε πξνζθφιιεζε ζηελ νηθνγέλεηα. 22

24 εξομανία Οριςμόσ Ο φξνο ζεμνπαιηθφο εζηζκφο (sexaddiction) ή αιιηψο ζεμνκαλία ρξεζηκνπνηείηαη γηα λα πεξηγξάςεη ην θαηλφκελν θαηά ην νπνίν ην άηνκν κνηάδεη θαηαλαγθαζηηθά λα αλαδεηεί ζεμνπαιηθέο εκπεηξίεο ελψ εκθαλίδεη έληνλε δπζθνξία θαη ζπκπηψκαηα ζηέξεζεο φηαλ δελ ππάξρεη δπλαηφηεηα ηθαλνπνίεζεο ησλ παξνξκήζεσλ ηνπ. υμπτώματα Γηα λα ζεσξεζεί θάπνηνο ζεμνκαλήο πξέπεη λα εκθαλίδεη ηνπιάρηζηνλ πέληε ή επηά ζπκπηψκαηα απφ ηνλ «δεθάινγν ηνπ εζηζκνχ»: 1. ζπλερείο αιιαγέο ζρέζεσλ, 2. δηαθνπή κηαο ζρέζεο κε ζθνπφ ηε ζπλέρηζε κε ηνλ επφκελν «ζσζηφ» εξαζηή, 3. κε πξνγξακκαηηζκέλεο εγθπκνζχλεο θαη εθηξψζεηο γηα ηηο γπλαίθεο, 4. ζεμνπαιηθά κεηαδηδφκελα λνζήκαηα θαη γηα ηα δχν θχια, 5. ζπλαηζζήκαηα ληξνπήο χζηεξα απφ θάζε επαθή, 6. κεησκέλε παξαγσγηθφηεηα ζηε δνπιεηά, 7. πξνβιήκαηα ζηε ζρέζε ή ζηνλ γάκν, 8. θαηάζιηςε, 23

25 9. θαηάρξεζε νπζηψλ, 10. παξακέιεζε νηθνγέλεηαο θαη θίισλ. Τα ζπκπηψκαηα απηήο ηεο ζθνηεηλήο ςπρνζσκαηηθήο εξσηηθήο δπζιεηηνπξγίαο ήηαλ γλσζηά απφ αξραηνηάησλ ρξφλσλ. Ψζηφζν ν πξψηνο πνπ επηρείξεζε λα ηα κειεηήζεη επηζηεκνληθά, ήηαλ ν Γεξκαλφο ςπρίαηξνο RichardvonKrafft-Ebing ζηα ηέιε ηνπ 19νπ αηψλα. Σην θιαζηθφ εγθπθινπαηδηθφ έξγν ηνπ «PsychopathiaSexualis» ν πξσηνπφξνο ζεμνιφγνο πεξηέγξαςε πξψηνο ην 1886 ηελ ςπρνπαζνινγηθή εκκνλή θάπνησλ αζζελψλ ηνπ κε ην ζεμ: γη' απηνχο ε άκεζε ηθαλνπνίεζε ησλ «αθχζηθσλ» θαη ππεξβνιηθψλ εξσηηθψλ επηζπκηψλ ηνπο ήηαλ ε απφιπηε πξνηεξαηφηεηά ηνπο, αθφκε θαη αλ ήηαλ απνιχησο ζαθέο φηη κπνξνχζε λα ηνπο θαηαζηξέςεη. Απφ ηφηε κέρξη ζήκεξα πνιιά έρνπλ αιιάμεη, φκσο ε παξαπάλσ πεξηγξαθή, αλ θαη αξθεηά γεληθφινγε, ζεσξείηαη αθφκε έγθπξε. Σήκεξα βέβαηα νη εηδηθνί γηα λα θαζνξίζνπλ ηελ παξνπζία ή φρη ζεμνπαιηθήο εμάξηεζεο θαηαθεχγνπλ θαη ζε άιια θξηηήξηα: εθηφο απφ ηελ ηπθιή εκκνλή κε ην ζεμ, φπνηνο ππνθέξεη απφ απηή νθείιεη επίζεο λα εκθαλίδεη κηα αιινηξησκέλε εκπεηξία θαη κηα δηαζηξεβισηηθή αληίιεςε γηα ηηο ζπλέπεηεο ησλ ίδησλ ηνπ ησλ πξάμεσλ. Σηελ θιίκαθα ησλ πξνηεξαηνηήησλ ηνπ «ζεμνκαλνχο» νηηδήπνηε δελ ζπκβάιιεη ή δελ εληζρχεη ηελ άκεζε ηθαλνπνίεζε ησλ ζεμνπαιηθψλ ηνπ νξέμεσλ ζεσξείηαη απηνκάησο απνξξηπηέν ή θαη ερζξηθφ. Δπηπιένλ, γηα λα ζεσξεζεί θάπνηνο ή θάπνηα ζεμνκαλήο νθείιεη λα εκθαλίδεη αθφκε δχν απνθαζηζηηθά ραξαθηεξηζηηθά: εθηφο απφ ηελ ςπραλαγθαζηηθή θαη κνλφηνλε εκκνλή ηνπ κε ην ζεμ, ζα πξέπεη λα έρεη «εζηζκφ» θαη «ζχλδξνκν ζηέξεζεο» απφ ην ζεμ Πην ζπγθεθξηκέλα, «εζηζκφ ζην ζεμ» παξνπζηάδεη εθείλνο πνπ ελψ θάλεη έξσηα κε ην αληηθείκελν ηνπ πφζνπ ηνπ, δελ κπνξεί λα ηθαλνπνηεζεί εξσηηθά θαη ζπλεπψο απνδεηάεη λέεο θαη πην αθξαίεο εξσηηθέο εκπεηξίεο. Όζν γηα ην «ζχλδξνκν ζηέξεζεο», απηφ εθδειψλεηαη κε ηε λεπξηθφηεηα, ηελ θαθνδηαζεζία θαη ελίνηε κε ηελ εμαηξεηηθά βίαηε ζπκπεξηθνξά ηνπ αληθαλνπνίεηνπ ζεμνκαλνχο. Χαρακτηριςτικά Οη άλζξσπνη πνπ πάζρνπλ απφ ζεμνκαλία, ληψζνπλ ηελ αλεμέιεγθηε επηζπκία λα θάλνπλ ακέζσο ζεμ κε θάζε άηνκν πνπ ζπλαληνχλ θαη ηνπο δηεγείξεη εξσηηθά. Σπλήζσο νη εηδηθνί επηζηήκνλεο πεξηγξάθνπλ απηή ηελ ςπραλαγθαζηηθή ζεμνπαιηθή παξφξκεζε σο εξσηνκαλία, ππεξζεμνπαιηθφηεηα, δνλδνπαληζκφ, λπκθνκαλία, ελψ εμίζνπ απαμησηηθνχο ραξαθηεξηζκνχο επηθπιάζζνπλ γηα ηα ζχκαηα απηήο ηεο εξσηηθήο δηαηαξαρήο: ζεμνκαλείο, εμαξηεκέλνη απφ ην ζεμ, αθφκε θαη λαξθνκαλείο ηνπ έξσηα. Όπσο ζπκβαίλεη 24

26 κε θάζε ηνμηθνκαλή, ν/ε εξσηνκαλήο εκθαλίδεη φια ηα ηππηθά ζπκπηψκαηα ηεο ςπρνζσκαηηθήο εμάξηεζεο απφ ην ζεμ. Πξάγκαηη, ε δσή απηψλ ησλ αλδξψλ θαη γπλαηθψλ πεξηζηξέθεηαη βαζαληζηηθά γχξσ απφ ηελ αλαδήηεζε ζεμνπαιηθήο ηθαλνπνίεζεο. Αιτίεσ Δίλαη πιένλ ζαθέο ζε φινπο ηνπο εξεπλεηέο φηη πξφθεηηαη γηα κηα ζπκπεξηθνξά πνπ ζπκίδεη έληνλα άιιεο κνξθέο εμάξηεζεο, φπσο π.ρ. ηελ εμάξηεζε απφ ηα λαξθσηηθά. Οη εκπεηξίεο απφ ηε ρξήζε λαξθσηηθψλ φζν θαη νη εξσηηθέο εκπεηξίεο αλαδχνληαη θαη βηψλνληαη απφ έλα θνηλφ ζε φινπο ηνπο αλζξψπνπο βηνινγηθφ ππφζηξσκα: ηνλ αλζξψπηλν εγθέθαιν. Πξφθεηηαη, θαηλνκεληθά, γηα απνιχησο θπζηνινγηθά άηνκα πνπ βηψλνπλ κηα αζπλήζηζηα απμεκέλε εξσηηθή επηζπκία, ε νπνία ζπλήζσο, ιφγσ ησλ εγγελψλ ςπρνινγηθψλ ή ζσκαηηθψλ δπζιεηηνπξγηψλ, δελ θαηαθέξλεη λα εθθξαζηεί κε θπζηνινγηθφ ηξφπν. Αθφκε θαη γηα ηνλ έκπεηξν εηδηθφ γηαηξφ (ζεμνιφγν) δελ είλαη εχθνιν λα αληηιεθζεί ακέζσο φηη πξφθεηηαη γηα άηνκα εμαξηεκέλα απφ ην ζεμ. Όζν γηα ηα πξαγκαηηθά βηνςπρνινγηθά αίηηα ηεο ςπραλαγθαζηηθήο αλαδήηεζεο ζεμνπαιηθήο ηθαλνπνίεζεο, απηά κπνξνχλ θάιιηζηα λα απνδνζνχλ είηε ζε ςπρνινγηθά ηξαχκαηα θαηά ηελ ηξπθεξή παηδηθή ειηθία είηε ζε λεπξνινγηθέο ή νξκνληθέο δπζιεηηνπξγίεο. Πξάγκαηη, ε επηζηεκνληθή θνηλφηεηα δελ έρεη, κέρξη ζηηγκήο, απνθαζίζεη αλ ηα πξσηαξρηθά αίηηα είλαη ακηγψο ςπρνινγηθά-θνηλσληθά ή αλ, αληίζεηα, φια αλάγνληαη ζε ζπγθεθξηκέλεο αλσκαιίεο ζηε δνκή θαη ηε ιεηηνπξγία ηνπ εγθεθάινπ ηνπ εξσηνκαλνχο. Όπσο δηαβεβαηψλνπλ αξθεηνί εηδηθνί ςπρνζεξαπεπηέο, απφ ηελ αλάιπζε ησλ ζεμνκαλψλ πξνθχπηεη φηη απηά ηα άηνκα ζπλήζσο έρνπλ βηψζεη δηάθνξεο ηξαπκαηηθέο εκπεηξίεο θαηά ηελ παηδηθή ηνπο ειηθία, ηηο νπνίεο αξγφηεξα επηρείξεζαλ λα «δηαρεηξηζηνχλ» κέζσ θάπνηαο κνξθήο ςπραλαγθαζηηθήο ζεμνπαιηθήο εμάξηεζεο. Όζν γηα ηνπο θνηλσληθνχο ςπρνιφγνπο, επηκέλνπλ φηη ε εκθάληζε θαη ε έμαξζε απηψλ ησλ θαηλνκέλσλ θαζνξίδεηαη απνθιεηζηηθά απφ θνηλσληθνχο παξάγνληεο. Τν γεγνλφο φηη ε επηβεβιεκέλε θαη νξγηαζηηθή εξσηηθή δξαζηεξηφηεηα έρεη δεκηνπξγήζεη λέεο δηαηαξαρέο, φπσο π.ρ. ην κεγάιν άγρνο γηα ηε ζρεδφλ αζιεηηθή ππέξβαζε ησλ 25

27 ζεμνπαιηθψλ καο επηδφζεσλ, δελ θαίλεηαη λα απαζρνιεί ζνβαξά ηνπο φςηκνπο νπαδνχο ηεο ζεκεξηλήο εξσηηθήο «ειεπζεξίαο». Όζνλ αθνξά ηελ παιηνκνδίηηθε έλλνηα ηνπ «κε θπζηνινγηθνχ» ζηηο εξσηηθέο καο πξαθηηθέο, απηή εθ ησλ πξαγκάησλ ζηεξείηαη νπζηαζηηθνχ λνήκαηνο ζε κηα επνρή φπνπ νη εξσηηθέο καο επηζπκίεο ρεηξαγσγνχληαη απφ ηα ΜΜΔ θαη δηακεζνιαβνχληαη απφ ην Γηαδίθηπν. Απηφ ην πξσηφγλσξν θαηλφκελν ηεο Γηαδηθηπαθήο Σεμνπαιηθήο Δμάξηεζεο (InternetSexualAddiction) κε ηελ αλψλπκε, θαη άξα απελνρνπνηεηηθή, πξφζβαζε ζην «θπβεξλνζέμ» απνηειεί γηα φιν θαη πεξηζζφηεξα άηνκα κηα κνξθή θπγήο απφ ηε ζπρλά γθξίδα θαη θνηλφηνπε εξσηηθή ηνπο πξαγκαηηθφηεηα. Άηνκα κε απνιχησο αλεπαξθή πξαγκαηηθή εξσηηθή δσή ζηξέθνληαη ζήκεξα ζην Γηαδίθηπν επηδεηψληαο λα αλαπιεξψζνπλ «εηθνληθά» ηηο κέρξη ζήκεξα αλεθπιήξσηεο ζεμνπαιηθέο ηνπο νξέμεηο. Με ηνλ θαηξφ ν εζηζκφο ζην εηθνληθφ ζεμ παξαιχεη ηηο φπνηεο δπλαηφηεηεο είραλ απηά ηα άηνκα γηα πξαγκαηηθέο εξσηηθέο επαθέο, θαη αζθαιψο είλαη απνιχησο θαηαζηξνθηθφο φηαλ πξφθεηηαη γηα άηνκα λεαξήο ειηθίαο. Απφ φζα αλαθέξακε ζρεηηθά κε ηνπο παξάγνληεο πνπ δηακνξθψλνπλ ηε «ζεμνπαιηθή εμάξηεζε» (βηνινγηθέο πξνδηαζέζεηο, νξκνληθέο-εγθεθαιηθέο δπζιεηηνπξγίεο, παηδηθά ηξαχκαηα, θαηάξξεπζε ησλ θαζηεξσκέλσλ θνηλσληθψλ πξνηχπσλ) ειπίδνπκε λα έγηλε ζαθέο φηη ηα αίηηα απηνχ ηνπ πνιχπινθνπ βηνςπρνινγηθνχ θαηλφκελνπ παξακέλνπλ αλνηρηά, θαη επνκέλσο ην αίηεκα κηαο λέαο θνηλσληθήο δηεπζέηεζήο ηνπ είλαη ζήκεξα πεξηζζφηεξν επίθαηξν φζν πνηέ. Δίηε αλαθεξφκαζηε ζε ζχκπησκα, ζε πάζεζε ή ζε λέν εζηζκφ ζαθψο ην άηνκν ρξήδεη βνήζεηαο θαη ζεξαπείαο απφ εηδηθφ. 26

28 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ