Η ανάγνωση στη μετάφραση και ο μεταφραστής ως αναγνώστης Μια επαγγελματική πρακτική; Τιτίκα Δημητρούλια Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Η ανάγνωση στη μετάφραση και ο μεταφραστής ως αναγνώστης Μια επαγγελματική πρακτική; Τιτίκα Δημητρούλια Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης"

Transcript

1 Η ανάγνωση στη μετάφραση και ο μεταφραστής ως αναγνώστης Μια επαγγελματική πρακτική; Τιτίκα Δημητρούλια Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης «Άλλοι ας καυχιούνται για τα βιβλία που έχουν γράψει, εγώ είμαι περήφανος γι αυτά που έχω διαβάσει.» J. L. Borges 1 Abstract: Although crucial for the translation as a process and as a phenomenon, reading is not systematically examined in the translation studies: the main issue considered and analyzed is the existence or not of a particular mode of reading during the translation process. Most academics concur in the fact that reading in order to translate is different from ordinary, silent reading and this paper deals with this particularity in order to stress the professional aspect of the translator's reading. An effort is made to show, through the examination of multiple forms of professional reading and concrete examples, that the translator's reading is mainly professional and marks the whole reading activity of the translator, who cannot read even for pleasure without identifying translation difficulties and solutions. Keywords: Translation Process, Reading Strategies, Professional Reading, Reading for Pleasure, Reading Body 1. Εισαγωγή Στο βιβλίο του Η επινόηση της καθημερινής πρακτικής, ο Michel de Certeau αναδεικνύει την ανάγνωση ως πανταχού παρούσα πρακτική στον νεωτερικό/μετανεωτερικό κόσμο, έναν κόσμο της όρασης (ή του θεάματος κατά τον Guy Debord, 2000): 1 Προμετωπίδα στη βιβλιογραφία περί ανάγνωσης της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας, Visages et usages de la lecture (Όψεις και πρακτικές της ανάγνωσης): ( ) 1

2 Από την τηλεόραση ως την εφημερίδα, από τη διαφήμιση ως όλα τα εμπορικά επιφάνια, η κοινωνία μας δίνει καρκινική ανάπτυξη στην όραση, μετρά κάθε πραγματικότητα με γνώμονα την ικανότητά της να δείξει ή να δειχτεί και μετατρέπει την επικοινωνία σε ταξίδια του ματιού. [...] Το διώνυμο παραγωγήκατανάλωση θα μπορούσε να υποκατασταθεί από το γενικό ισοδύναμό του γραφή-ανάγνωση.» (2010: 70). Το ίδιο δίπολο κυριαρχεί με ποικίλους τρόπους και στο διαδίκτυο, στο οποίο είναι αδιαμφισβήτητη η ηγεμονία του υπερκειμένου. 2 O de Certeau ωστόσο αρνείται ότι η ανάγνωση είναι το «αποκορύφωμα της παθητικότητας που υποτίθεται πως χαρακτηρίζει τον καταναλωτή» (ibid.) και υποστηρίζει ότι «η αναγνωστική δραστηριότητα εμφανίζει όλα τα γνωρίσματα μιας σιωπηλής παραγωγής». (ibid.) Θεωρεί δε ότι η ανάγνωση μοιάζει, με «μια καινοτομία που διηθείται στο κείμενο, και μάλιστα στους όρους μιας παράδοσης», με τη διαφορά ότι σήμερα δεν υπάρχει βιβλίο αναφοράς, όπως στον Μεσαίωνα, αλλά «η κοινωνία ολόκληρη [που] έχει γίνει κείμενο, [που] έχει αποβεί γραφή του ανώνυμου νόμου της παραγωγής». (ό.π.: 72). Ο de Certeau αναφέρεται στο σύνολο των αναγνωστικών πρακτικών της καθημερινότητας στη νεωτερικότητα/μετανεωτερικότητα, μέσα από τις οποίες συντελείται σε όλα τα επίπεδα η κατασκευή και μετάδοση του νοήματος, η διαρκής σύσταση και ανασύσταση της κουλτούρας. Σ αυτή την κοινωνία-κείμενο, η μετάφραση, ως πολύτροπο κείμενο πολλαπλά εγγεγραμμένο σε έναν επίσης πολύτροπα οριζόμενο χώρο, αναδεικνύεται ακόμη περισσότερο στην πολιτισμική της σημασία, είτε στο πλαίσιο της καινοτομίας είτε της παράδοσης. Αποτελεί μάλιστα κατεξοχήν εφαρμογή του δίπολου ανάγνωση-γραφή, όντας όπως λέει ο Lefevere μια επαναγραφή, μια δεύτερη γραφή, διαμεσολαβημένη από την ανάγνωση (1992: vii) ή ένα διακείμενο 2 Για το υπερκείμενο, βλ. ενδεικτικά George P. Landow, (2006) Hypertext 3.0: Critical Theory and New Media in an Era of Globalization. Baltimore: The Johns Hopkins University Press. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι ο Παγκόσμιος Ιστός μοιάζει ωστόσο να υποχωρεί υπέρ μιας πιο πολύπλοκης δομής. Βλ. σχετικά C. Anderson & M.l Wolff, Wired, August 17, ( ). 2

3 όπως λέει ο Venuti (2006: 19 κ.ε.). Από την άλλη, ο μεταφραστής διαβάζει την κοινωνία-κείμενο με ποικίλους τρόπους και για ποικίλους λόγους και έχει σημασία να εξετάσουμε εάν και κατά πόσον οι αναγνώσεις του αυτές, εντός και εκτός της διαδικασίας της μετάφρασης, σχετίζονται ή όχι με την επαγγελματική του ιδιότητα, αν δηλαδή η δουλειά του επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο διαβάζει τα προς μετάφραση κείμενα αφενός και συνολικά τον τρόπο με τον οποίο διαβάζει τα κείμενα και τον κόσμο αφετέρου. 3 Ως προς το πρώτο, η σχέση ανάγνωσης και μετάφρασης, παρότι οργανική, πολύ πρόσφατα μόνο αντιμετωπίστηκε συστηματικά στο πλαίσιο της μεταφρασεολογίας (Plassard 2007: 13). Υπήρχε ωστόσο επί μακρόν ένας διάσπαρτος σχετικός προβληματισμός (ό.π.: 14 κ.ε.). Το ερώτημα που τίθεται δε συνήθως είναι κατά πόσο διαφοροποιείται η ανάγνωση κατά τη μεταφραστική διαδικασία από τη συνήθη, ως επί το πλείστον σιωπηλή ανάγνωση, με έμφαση είτε στον στόχο της είτε στις στρατηγικές στις οποίες προσφεύγει ο μεταφραστής. Το παρόν άρθρο προτίθεται να συνεισφέρει στον προβληματισμό σχετικά με την παραγωγική διάσταση της ανάγνωσης στη μετάφραση και της ανάγνωσης του μεταφραστή γενικότερα, ορίζοντας την ανάγνωση, ή καλύτερα τις πολλαπλές αναγνώσεις σε πολλαπλές γλώσσες στη διάρκεια της μετάφρασης, αλλά και πέραν αυτής, ως επαγγελματική ανάγνωση / traduction professionnelle, ανάγνωση-εργασία / lecture-travail (Brouillette 1996), ανάγνωση για επαγγελματικούς σκοπούς / Reading for Professional Purposes RPP. Επιδιώκει να προσδιορίσει την ιδιαιτερότητα της ανάγνωσης του μεταφραστή σε σχέση με το επάγγελμά του, αλλά και εκτός αυτού, στην ανάγνωση των ποικίλων κειμένων που συνθέτουν τον κόσμο. Ο προβληματισμός αυτός, πέραν των άλλων, θα μπορούσε να συνεισφέρει στη μεγάλη συζήτηση σήμερα σχετικά με την επαγγελματική και τη μη 3 Στο σημείο αυτό πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι η μετάφραση αποτελεί μια πολύμορφη πρακτική και οι μεταφραστές προέρχονται από και εργάζονται σε διαφορετικούς χώρους. 3

4 επαγγελματική μετάφραση. Τελική απόβλεψη, ωστόσο, θα μπορούσε να είναι η ενδεχόμενη συμπερίληψη της ανάγνωσης και των τεχνικών της, ειδικά όπως επαναπροσδιορίζεται στο νέο περιβάλλον επικοινωνίας των ηλεκτρονικών μέσων και του διαδικτύου μία εξαιρετικά σημαντική παράμετρος για τον σύγχρονο μεταφραστή, 4 στον σχεδιασμό των προγραμμάτων σπουδών στην εκπαίδευση μεταφραστών, ως σημαντικό στοιχείο της κατάρτισής τους, κάτι που δεν συμβαίνει συστηματικά σήμερα Προσεγγίσεις της επαγγελματικής ανάγνωσης Η επαγγελματική ανάγνωση αφορά μια σειρά επαγγελματίες, όπως οι εκπαιδευτικοί, οι σπουδαστές, οι βιβλιοθηκονόμοι, οι επιστήμονες ή τα στελέχη επιχειρήσεων που διαβάζουν ειδικά κείμενα σε πολλές γλώσσες, αλλά και πολλές άλλες κατηγορίες στις οποίες ωστόσο ακόμη δεν έχει διερευνηθεί συστηματικά ως κατηγορία, όπως οι κριτικοί λογοτεχνίας, οι λογοτεχνικοί πράκτορες, οι αναγνώστες των εκδοτικών οίκων, οι μεταφραστές. Η διαγλωσσική και διαπολιτισμική συνιστώσα στις έρευνες για την επαγγελματική ανάγνωση, οι οποίες αρχικά αφορούσαν ως επί το πλείστον τη μητρική γλώσσα, έχει αναδειχτεί από τη δεκαετία του 1980 (Ulinj 1984: iv). Είναι προφανές ότι η πολυγλωσσία και η μετάφραση έχουν σημειώσει έκτοτε αλματώδη ανάπτυξη, στο πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης, της δικτύωσης και της κοινωνίας της πληροφορίας. 6 Μια σειρά από εργασίες προϋποθέτουν, όπως σωστά επισημαίνει ο Ulijn (ό.π.), όλο και πιο σημαντικές δεξιότητες ανάγνωσης, αλλά όχι αναγκαστικά ομιλίας, σε πολλές 4 Για την ανάγνωση στην ψηφιακή εποχή, βλ. Michel Roland Guill, De la lecture numérique, ( ). Για μια ιστορία της ανάγνωσης, βλ. Cavallo G.-Chartier R. (2008). 5 Οι εξαιρέσεις προγραμμάτων που ενσωματώνουν μια ενεργή ανάγνωση / lecture active στο πρόγραμμά τους απλώς επιβεβαιώνουν τον κανόνα, βλ. Herbulot et Simoneau, 1998: 69-75, παρατίθεται από την Plassard, ό.π.: Για τη μετάφραση στην παγκοσμιοποίηση, βλ. ενδεικτικά Cronin (2003), Said M. Shiyab (2010). Για τους νέους τύπους μετάφρασης στο παγκοσμιοποιημένο, ψηφιακό, δικτυωμένο περιβάλλον, όπως η επιχώρια προσαρμογή, βλ. Esselink (2000), Pym (2004). Για τον αντίκτυπο στην εκπαίδευση μεταφραστών, βλ. Pym (2006), Sandrini (2006). 4

5 γλώσσες. Δημιουργείται έτσι επιτακτικά η ανάγκη για την εξέταση των νέων μορφών επαγγελματικής ανάγνωσης. Ο Ulijn, στην εισαγωγή ήδη του κειμένου του «Reading for professional purposes: psycholinguistic evidence in a cross-linguistic perspective», περιγράφει τη διαπολιτισμική διάσταση της επαγγελματικής ανάγνωσης με αναφορά σε έναν Ολλανδό μηχανικό: Η ανάγνωση για επαγγελματικούς σκοπούς είναι σπανίως μονόγλωσση. Ένας Ολλανδός μηχανικός λόγου χάρη πρέπει να διαβάζει όχι μόνο στα ολλανδικά, αλλά και στα αγγλικά (που συνήθως είναι η δεύτερη γλώσσα εργασίας) και στα ρωσικά, στα γερμανικά και στα γαλλικά. Κάποια στιγμή στο μέλλον ενδέχεται να του ζητηθεί να γνωρίζει ιαπωνικά, κινεζικά ή αραβικά. Αυτό κυρίως συμβαίνει στο πλαίσιο του ανταγωνισμού για την απόκτηση αναλυτικής πληροφορίας από πρώτο χέρι σχετικά με την τεχνολογική καινοτομία, η οποία δεν είναι διαθέσιμη πάντα στα αγγλικά, παρότι τα αγγλικά είναι η lingua franca της διεθνούς επιστήμης, τεχνολογίας και βιομηχανίας (1984: 66). 7 Γι αυτόν τον λόγο άλλωστε, όπως τονίζει, δεν περιορίζει την έρευνά του στα αγγλικά για ακαδημαϊκή χρήση (EAP English for Academic Purposes), στα οποία εστιάζουν πολλές μελέτες ανάγνωσης, ή στα αγγλικά της επιστήμης και της τεχνολογίας (EST English for Science and Technology), αλλά αναφέρεται στη Γλώσσα για επαγγελματικό σκοπό (LPP Language for Professional Purpose). Στο πλαίσιο που αδρά διαγράφεται στις αρχές της δεκαετίας του 80, η επαγγελματική ανάγνωση συσχετίζεται ήδη όπως φαίνεται με τους «εργάτες γνώσης» / travailleurs du savoir / knowledge workers. 8 Με δεδομένη την κομβική σημασία της μετάφρασης στην παγκοσμιοποίηση (Cronin 2003), ο μεταφραστής γίνεται και ο ίδιος ένας εργάτης γνώσης: κατέχει την ειδική πληροφορία πολύ πριν αυτή παραδοθεί στον ειδήμονα, ειδικά στο πλαίσιο της πολύγλωσσης στρατηγικής επαγρύπνησης / veille 7 Όπου δεν σημειώνεται μεταφραστής, η μετάφραση είναι δική μας. 8 Βλ. σχετικά Reinhardt, W., Schmidt, B., Sloep, P., & Drachsler, H. (2011). «Knowledge worker roles and actions results of two empirical studies»..knowledge and Process Management, 18.3, Pyöriä, P. (2005). «The concept of knowledge work revisited». Journal of Knowledge Management, 9.3,

6 stratégique σε όλες τις μορφές της, με αποτέλεσμα να γίνεται λόγος για στρατηγική μετάφραση / traduction stratégique (Guidère 2008: 13 κ.ε.). Παράλληλα, εντάσσεται στο γενικότερο πλαίσιο της επικοινωνίας ως φορέας της πολύγλωσσης επικοινωνίας / communicateur multilingue και μηχανικός πολύγλωσσης επικοινωνίας / (Franjie 2008: 59, Gouadec 2003: 541). Στο σημείο αυτό, καλό είναι να επισημάνουμε πάντως τη σημασία της χρήσης συστημάτων αυτόματης μετάφρασης για την ανάκτηση βασικής πληροφορίας, απαραίτητης στον βαθμό που κανένας επαγγελματίας δεν μπορεί να μαθαίνει διαρκώς γλώσσες. Δεν είναι τυχαίο ότι σήμερα αναπτύσσεται ιλιγγιωδώς η συνέργεια ανθρώπου-μηχανής στο επίπεδο αυτό στη μη επαγγελματική ή εθελοντική μετάφραση, ειδικά στο διαδίκτυο. 9 O Ulijn έχοντας επισημάνει προηγουμένως ότι η διαδικασία της ανάγνωσης συναρτάται σε μεγάλο βαθμό προς τον σκοπό της, αναφέρει ότι διαβάζουμε: α. διατρέχοντας β. σαρώνοντας γ. εξερευνώντας δ. προσλαμβάνοντας ε. ανταποκρινόμενοι (σ)το κείμενο (1981: 261). Σε διαφορετικό επίπεδο, oι Hochon και Évrard συνοψίζουν την διάκριση του Bellenger (1978) ανάμεσα στην μπαρτική ανάγνωση-απόλαυση, την ανάγνωση-οικειοποίηση (σε βάθος κατανόηση ενός κειμένου), την ανάγνωσηεξερεύνηση (αναζήτηση ειδικής πληροφορίας), την ανάγνωση-αφομοίωση (απόκτηση γνώσεων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν περαιτέρω), την ανάγνωση-έμπνευση που οδηγεί σε νέα κείμενα. Στην επαγγελματική ανάγνωση αποκλείεται κατ αυτόν η απόλαυση, ενώ όλες οι άλλες μορφές ανάγνωσης μπορεί να συνυπάρχουν (το παραθέτει η Brouillette, ό.π.). 9 Για την εθελοντική και μη επαγγελματική μετάφραση στο διαδίκτυο, οι οποίες διακρίνονται σαφώς, εφόσον εθελοντική μετάφραση μπορεί να κάνει και ο επαγγελματίας μεταφραστής, βλ. T. Dimitroulia, Everyday practices on the Internet and the expansion of crowdsourced translation (υπό δημοσίευση στο: Grigoris Paschalidis and Lia Yioka, Semiotics and Hermeneutics of the Everyday, Cambridge Scholars Publishing. 6

7 Στο άρθρο της, στο οποίο επιχειρεί να ορίσει την επαγγελματική ανάγνωση από τη σκοπιά των βιβλιοθηκονόμων, αλλά με αξιώσεις γενίκευσης στο χώρο των εργατών γνώσης, η Brouillette δίνει έναν πρώτο ορισμό της επαγγελματικής ανάγνωσης, κατ αντιπαράθεση προς την μπαρτική ανάγνωση-απόλαυση: Έτσι, η ανάγνωση ως εργασία, αν την αντιπαραθέσουμε στη φάση αυτή στην καθαρή απόλαυση, δεν ευνοεί, όπως φαίνεται, ένα πεδίο ηδονής στο οποίο σπινθηρίζει η αποκάλυψη της πληροφορίας. Μάλλον προβάλλει μια γυμνότητα της πληροφορίας και την άμεση πρόσβαση σ αυτήν. Εκτός αυτού, η ανάγνωση ως εργασία κινητοποιείται από ένα σχέδιο που διατυπώνεται πριν από το κείμενο και αναδιατυπώνεται μετά από το κείμενο: εντάσσεται έτσι σε μια διαδικασία εγγεγραμμένη στο χρόνο, προσανατολισμένη και με παραγωγικό στόχο. Διατυπώνει ωστόσο και μια επιφύλαξη ως προς την αναγωγή της απόλαυσης σε λυδία λίθο για τη διάκριση ανάμεσα στην επαγγελματική και τη μη επαγγελματική ανάγνωση, στον βαθμό που και η ειδική πληροφορία μπορεί να χαροποιήσει εξαιρετικά έναν ερευνητή λόγου χάρη όπως και ένα εύρημα έναν μεταφραστή άλλωστε. Θεωρεί ότι ο επαγγελματισμός «έχει να κάνει περισσότερο με τη στάση του αναγνώστη παρά με την κειμενική ύλη στην οποία επενεργεί» αναφέρεται στην περίσταση της ανάγνωσης, που ορίζει την ειδική στόχευση και ως εκ τούτου τη μορφή της, με αποτέλεσμα η ανάγνωση να επιταχύνεται και να εφαρμόζονται κατά περίπτωση διαφορετικές στρατηγικές ανάγνωσης, να υπάρχει μια ευελιξία (Richaudeau 1994: 29, το παραθέτει η Brouillette, ό.π.). Από την άλλη, η Brouillette επισημαίνει κάτι ενδιαφέρον, το οποίο εντοπίζει και η Plassard (ό.π.: 95), την ανίχνευση, κατά την επαγγελματική ανάγνωση, σημαντικών στοιχείων του κειμένου, σε επίπεδο περιεχομένου και μορφής, που λειτουργούν ως σήμανση (balisage / tagging) για τον αναγνώστη με τον ίδιο τρόπο που λειτουργούν και για τα λογισμικά οπτικής αναγνώρισης χαρακτήρων και μεταφραστικής τεχνολογίας. Τέλος, θέτει το μείζον ζήτημα του ανήκειν σε μία κοινότητα αλλά και της αρχής της οικονομίας που συνδέεται 7

8 με την αποδοτικότητα και με τον τρόπο αυτόν επανασυνδέεται με τους εργάτες γνώσης και το εκάστοτε επάγγελμα. Στη συνέχεια, θα εξετάσουμε αν και κατά πόσο τα χαρακτηριστικά της επαγγελματικής ανάγνωσης, όπως ορίστηκε παραπάνω, έχουν εφαρμογή στη ανάγνωση του μεταφραστή, εντός και εκτός μεταφραστικής διαδικασίας. 3. Ανάγνωση και μετάφραση: από τη μεταφραστική διαδικασία στον μεταφραστή-αναγνώστη 3.1 Αναγνωστικές στρατηγικές στη μεταφραστική διαδικασία Στη μεταφραστική διαδικασία, το προς μετάφραση κείμενο (ασχέτως τύπου) αποτελεί τον άξονα στην αναγνωστική σύμβαση (pacte de lecture) μεταξύ συγγραφέα και αναγνώστη (και αναγνώστη-μεταφραστή), η οποία ορίζει νόρμες και κανόνες στους οποίους υπακούει το κείμενο και προς τους οποίους, ως επί το πλείστον, συμμορφώνονται οι ορίζοντες προσδοκίας του αναγνώστη. 10 Στην περίπτωση του μεταφραστή, ορισμένοι μελετητές θεωρούν ότι «διαβάζω και μεταφράζω σημαίνει διαβάζω για να μεταφράσω» (Claude & Jean Demanuelli 1991: 8), αναφερόμενοι στο ξένο κείμενο 11 και ορίζοντας τη διαφοροποίηση της ανάγνωσης μέσω της στόχευσης. Η Plassard από την άλλη, διακρίνει ανάμεσα στην εξερευνητική και την ολοκληρωμένη ανάγνωση, ορίζοντας ποικίλες υποκατηγορίες τους (2007: 89 κ.ε.). Ειδικότερα ως προς τα λογοτεχνικά κείμενα, 12 η ανάγνωση με στόχο τη μετάφραση συνδέεται άμεσα με την ερμηνεία του κειμένου, τις πολλαπλές ερμηνείες δεδομένης της υποκειμενικότητας της αντίληψης, αλλά και την έμφαση στην αντιμετάθεση ξένου- 10 Για την ανάγνωση και τη διακειμενικότητα, βλ. Τ. Δημητρούλια (2012). 11 Η επιλογή του όρου "ξένο κείμενο" σε σχέση με το παραδοσιακό "πρωτότυπο" γίνεται με βάση την πρόταση του Lawrence Venuti, που καταργεί έτσι τις κειμενικές ιεραρχίες στη μετάφραση. 12 Μπορεί η διάκριση του Antoine Berman ανάμεσα σε λογοτεχνική και τεχνική μετάφραση να μην είναι πάντα λειτουργική στο διευρυμένο πεδίο των μεταφραστικών σπουδών, εν προκειμένω όμως ο ορισμός του της λογοτεχνικής μετάφρασης ως μετάφρασης έργων μας καλύπτει, στο βαθμό που δεν θέλουμε να υπεισέλθουμε σε μια αναλυτική συζήτηση περί τυπολογίας των κειμένων. Παρά ταύτα, επικουρικά παραπέμπουμε και στην κλασική τυπολογία της Κ. Reiss (2002).. 8

9 μεταφρασμένου κειμένου, στον βαθμό που «η μετάφραση είναι ο πιο τέλειος, ο πιο ολοκληρωμένος τρόπος ανάγνωσης» (Plassard, όπ.: 21). Την ίδια στιγμή, η μετάφραση είναι μια ανάγνωση με στόχο τη γραφή (ibid.) και είναι πολύ ενδιαφέρουσα η άποψη του Berman ότι ο μεταφραστής διαβάζει πραγματικά με έναν ιδιαίτερο τρόπο, η ανάγνωσή του είναι μια «ανάγνωση-μετάφραση», μια «προ-μετάφραση» (Berman 1984: 248). Οι διαφορές σε επίπεδο στρατηγικών επισημαίνονται ακόμη και από τους μελετητές που θεωρούν ότι η ανάγνωση με στόχο τη μετάφραση δεν διαφοροποιείται σημαντικά από τη συνήθη ανάγνωση (Shreve, Schäffner κ.ά. 1993). 13 Πλάι σε όλες τις ιδιαιτερότητες της ανάγνωσης που σχετίζονται με το υποκείμενο / αναγνώστη, όπως έχουν αναλυθεί γνωσιακά, ψυχολογικά και ψυχαναλυτικά, 14 αλλά και σε σχέση με τη στόχευση της ανάγνωσης, ανακύπτει και το ζήτημα της γνώσης και της μνήμης της γνώσης από την πλευρά του μεταφραστή, 15 που έχει να κάνει, μεταξύ άλλων, με συγκεκριμένες κειμενικές νόρμες αφενός και με το πεδίο και τη γενικότερη κουλτούρα στην οποία εντάσσεται το ξένο κείμενο αλλά και το μετάφρασμα αφετέρου. Θεωρητικά, ο αναγνώστης-μεταφραστής είναι ένας πρότυπος αναγνώστης κατά τον Eco, που είναι σε θέση να εντοπίζει την προθετικότητα του συγγραφέα και πολύ περισσότερο τα διακείμενα που συγκροτούν και συγκρατούν το νόημα του κειμένου. Πρακτικά, δεν μπορεί κανείς να μην δεχτεί την ύπαρξη της εντροπίας στη μετάφραση, ως κατεξοχήν 13 Μπορεί οι διάφορες απόψεις να συναρτώνται προς διαφορετικά κείμενα, λογοτεχνικά και μη λογοτεχνικά, αλλά επί της ουσίας παραμένει ισχυρή η γνωστή ρήση του George Steiner ότι «το μυστήριο της εννοηματωμένης μεταφοράς είναι, ουσιαστικά, είτε μεταφράζουμε την επόμενη φορτωτική είτε τον Paradiso» (Steiner, 2004: 431). 14 Για την ψυχανάλυση ειδικότερα, βλ. την ανάλυση του Sigmund Freud σχετικά με τις παραδρομές στην ανάγνωση και τη γραφή στην Ψυχοπαθολογία της καθημερινής ζωής (1951: 95 κ.ε.). Για μια επισκόπηση της έρευνας στο πεδίο της ανάγνωσης εν γένει, βλ. P. David Pearson (2011). 15 Η μνήμη αποτελεί άλλο ένα καίριο στοιχείο στη μεταφραστική διαδικασία που δεν έχει επαρκώς μελετηθεί, καθώς αφορά άμεσα τις δεξαμενές κειμένων και λόγων από τις οποίες αντλεί ο μεταφραστής για τη δουλειά του, αλλά και τις συνειδητές και ασύνειδες εγγραφές που λειτουργούν οδηγητικά στη σκέψη και την πράξη του. Για το ρόλο της μνήμης στη μετάφραση, που προφανώς μπορεί να συνδεθεί με την έξη και το πεδίο, βλ. Δημητρούλια (2011). Για το διακείμενο ως μνήμη της λογοτεχνίας, βλ. Tiphaine Samoyault (2011). 9

10 επικοινωνιακή διαδικασία, την αβεβαιότητα δηλαδή λόγω υπερβάλλουσας πληροφορίας στο κανάλι της επικοινωνίας, 16 ή απλώς λόγω φυσιολογίας, όπως θα δούμε στη συνέχεια. Το σημαντικότερο όλων σήμερα, όμως, είναι αφενός η μετάβαση από το επάγγελμα του μεταφραστή στα επαγγέλματα της μετάφρασης, όπως το διατυπώνει ο Gouadec (2009: 53), στη ριζική αναδιευθέτηση του μεταφραστικού πεδίου, που πλέον περιλαμβάνει πάρα πολλές υποκατηγορίες του επαγγέλματος του μεταφραστή, οι οποίες απαιτούν ιδιαίτερες δεξιότητες, σχετίζονται με εντελώς διαφορετικές δραστηριότητες και θέτουν επί τάπητος το ζήτημα αν σήμερα η ίδια η λέξη «μεταφραστής» έχει νόημα, αν αποδίδει αυτή την πολύτροπη πια δραστηριότητα (ό.π.) και αφετέρου στην αποεπαγγελματικοποίηση του πεδίου της μετάφρασης με τις ποικίλες μορφές μη επαγγελματικής μετάφρασης, όπως προαναφέραμε. Παραμένοντας στο πεδίο των επαγγελμάτων, ωστόσο, σε όλα τα μεταφραστικά επαγγέλματα, που χαρακτηρίζονται από κοινή οργάνωση εργασίας, η ανάγνωση παραμένει στο επίκεντρο της μετάφρασης, παρά τις όποιες αλλαγές επιβάλλει ο κειμενικός τύπος, η στρατηγική ή το μέσο (support). Η «ανάγνωση-ανάλυση του υλικού» (ό.π.: 54-5), όπως την ονομάζει ο Gouadec, και η τελική ανάγνωση-έλεγχος (ό.π.: 556) αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της μεταφραστικής διαδικασίας: Όσο επιτακτικές και πιεστικές και αν είναι οι προθεσμίες, όλοι οι μεταφραστές πραγματοποιούν καταρχήν μια ολοκληρωμένη ανάγνωση του υλικού διότι 1. δεν μπορεί κανείς να μεταφράσει αν δεν γνωρίζει καλά και ολοκληρωμένα περί τίνος πρόκειται 2. η ολοκληρωμένη ανάγνωση επιτρέπει τη διευκρίνηση ασαφειών, αμφισημιών και τη συγκρότηση μιας γνώσης πολύ χρήσιμης για την αποσαφήνιση κάθε συνιστώσας ή τμήματος του συνόλου (ό.π.: 55). Η αλλαγή της ανάγνωσης αφορά την προσαρμογή του μεταφραστή στα νέα δεδομένα, στο πλαίσιο της ενισχυμένης κειμενικής πολυτροπικότητας (Gambier, 16 Για την έννοια της εντροπίας στο μοντέλο επικοινωνίας των Shannon and Weaver, βλ. ενδεικτικά Fiske (1992: 18 κ.ε.). 10

11 Gottlieb 2001 Gottlieb 2005), με την ανάπτυξη του οπτικού γραμματισμού (Elkins 2007) 17 και του υπερκειμενικού προσανατολισμού, σε έναν χώρο της γραφής, αποτέλεσμα υλικών συστατικών, πολιτισμικών επιλογών και πρακτικών, που αποτελεί ταυτοχρόνως και χώρο ανάγνωσης (Bolter, 2004: 22) Ανάγνωση προς μετάφραση: τεχνικά / πληροφοριακά και πολυτροπικά κείμενα Στη συνέχεια, θα διερευνήσουμε με παραδείγματα την επαγγελματική αναγνωστική προσέγγιση των κειμένων από τον μεταφραστή κατά τη μετάφραση, με δεδομένη στόχευση και συγκεκριμένες στρατηγικές, οι οποίες συνδυάζονται στις διάφορες αναγνώσεις του κειμένου. Στόχος μας είναι να διαπιστώσουμε, τελικά, κατά πόσον η ανάγνωση του μεταφραστή όχι μόνο εντός αλλά και εκτός μεταφραστικής διαδικασίας είναι επίσης μια επαγγελματική ανάγνωση. Αν δηλαδή ο μεταφραστής, όπως και ο μεταφρασεολόγος ενδεχομένως, λόγω της ίδιας της δουλειάς του καταλήγει να αναζητά διαρκώς λύσεις σε προβλήματα πραγματικά και ενδεχομενικά, ακόμη και όταν διαβάζει για αναψυχή ή, αλλιώς, για απόλαυση. Το πρώτο παράδειγμα ως προς την ανάγνωση του μεταφραστή, στο πλαίσιο του επαγγέλματός τους καταρχάς, προέρχεται από ένα εγχειρίδιο με οδηγίες χρήσης πλυντηρίου ( UA.pdf). 17 Για μια εισαγωγική βιβλιογραφία σχετικά με τον οπτικό γραμματισμό, βλ. ( ). 18 Ιδιαίτερο ενδιαφέρον σε επίπεδο πολυτροπικότητας παρουσιάζει η μετάφραση βιντεοπαιχνιδιών. Βλ. σχετικά Carmen Mangiron and Minako O Hagan (2006). 11

12 Για τον μεταφραστή, η πρώτη σελίδα, την οποία απλώς σαρώνει, έχει διαφορετική σημασία από ό,τι για τον απλό αναγνώστη. Δεν αντλεί πληροφορία προς πρακτική χρήση. Διαπιστώνει το είδος του κειμένου (οδηγίες χρήσεως), τοποθετεί το κείμενο στο υπερσύνολο των οδηγιών χρήσης και στο υποσύνολο των οδηγιών χρήσης για πλυντήρια. Η ολοκληρωμένη ανάγνωση του κειμένου άλλοτε προηγείται και άλλοτε έπεται της αναζήτησης ορολογίας και συχνά η πρώτη ανάγνωση είναι μια διαγώνια ανάγνωση και μόνο τη στιγμή της αναδιατύπωσης ο μεταφραστής ασχολείται εξαντλητικά μες το κείμενο. Η ανάγνωση από την άλλη των κειμένων αναφοράς στο πλαίσιο της τεκμηρίωσης γίνεται ακριβώς εν όψει της απολεξικοποίησης και της αναδιατύπωσης, εξού και είναι εξαρχής προσανατολισμένη στον εντοπισμό των όρων / στοιχείων που ενδιαφέρουν τον μεταφραστή. Η κατανόηση του κειμένου δηλαδή προκύπτει από την επιλεκτική 12

13 ανάγνωση άλλων κειμένων, τη διερευνητική / εξερευνητική ανάγνωση που προσπορίζει στον μεταφραστή (τεχνικών κειμένων) την ad hoc γνώση (Lagarde, Gile 2011: 189). Το πέρασμα στην πράξη, στη γραφή, οδηγεί σε μια άλλη ανάγνωση: τον τελικό έλεγχο της αντιπαραβολής, της επαλήθευσης, η οποία εν προκειμένω αφορά τόσο τη μορφή όσο και το περιεχόμενο του κειμένου. Το δε μεταφρασμένο κείμενο αποτελεί την αρχή για ένα νέο κύκλο αναγνώσεων, τόσο από άλλους μεταφραστές όσο και από τους άμεσα ενδιαφερόμενους, τους αγοραστές του πλυντηρίου. Στη συνέχεια, παίρνουμε ένα απόσπασμα από την έκθεση με τα ετήσια αποτελέσματα ενός ομίλου ( και ειδικά το τμήμα για τις μετοχές του ομίλου: 13

14 Ο μεταφραστής, ασχέτως με τις σπουδές του, διαβάζει το προς μετάφραση κείμενο ως κείμενο έντασης ορολογίας. Συμβουλεύεται λεξικά και μονόγλωσσες και πολύγλωσσες ορολογικές βάσεις, στο πλαίσιο μιας διερευνητικής / εξερευνητικής ανάγνωσης. Διαβάζει κείμενα αναφοράς στη γλώσσα-στόχο. Για τον μεταφραστή που δεν έχει γνώσεις οικονομίας, η ανάγνωση αυτή δεν μπορεί να είναι επιλεκτική, στο βαθμό που οφείλει να κατανοήσει τις έννοιες προκειμένου η μετάφρασή του να είναι ακριβής. Διαφορετικά, εάν δηλαδή και εφόσον έχει ειδικές γνώσεις οικονομίας, μπορεί να είναι και πάλι εξερευνητική. Οι ισολογισμοί οδηγούν σε οικονομικά κείμενα επί οικονομικών κειμένων, έως ότου αποκτήσει μια στερεή βάση στην οποία θα στηρίξει τη μετάφρασή του: η ανάγνωσή του είναι αφομοιωτική ή προσλαμβάνουσα. Η 14

15 αναδιατύπωση του κειμένου βασίζεται και πάλι σε πολλαπλές αναγνώσεις και αποτελεί τη βάση για εξίσου πολλές περαιτέρω αναγνώσεις. 19 Εντελώς ενδεικτικά αναφέρουμε ότι στην περίπτωση της επιχώριας προσαρμογής ενός ιστότοπου η ανάγνωση αποτελεί και πάλι την αφετηρία, παρά τον σημαντικό ρόλο της εικόνας και των λειτουργιών της ιστοσελίδας στη λειτουργία του ιστότοπου: 20 Από τα τρία παραδείγματα διαπιστώνουμε ότι η θέση του Berman, πως η ανάγνωση του μεταφραστή είναι μια προμετάφραση, ισχύει για τα πληροφοριακά κείμενα και την τεχνική μετάφραση αλλά και για τα πολυτροπικά κείμενα. Εξίσου ισχύει δε και η θέση των Demanuelli & Demanuelli ότι η ανάγνωση του μεταφραστή είναι μια ανάγνωση με 19 Η απαίτηση για προσαρμοστικότητα του μεταφραστή και η δυνατότητα διαχείρισης πολλών διαφορετικών θεματικά κειμένων διατυπώνεται στο προφίλ του μεταφραστή κοινοτικών κειμένων στη Γενική Διεύθυνση Μετάφρασης της ΕΕ είναι ενδεικτική της θέσης του μεταφραστή γενικότερα: ( ). 20 Στα πολυτροπικά κείμενα, επιφυλασσόμαστε να επανέλθουμε σε άλλο άρθρο μας. 15

16 στόχο τη γραφή. Όπως είδαμε παραπάνω, η ανάγνωση αυτή δεν είναι μία, αλλά αρχής γενομένης από τον πρώτο αναγνώστη του κειμένου-στόχου και ως τον τελικό αναγνώστη του μεταφράσματος, έως ότου το κείμενο αποτελέσει κείμενο αναφοράς για άλλη μετάφραση, δημιουργείται ένα αναγνωστικό-ερμηνευτικό δίκτυο εκτός του οποίου δεν είναι δυνατή η μεταφραστική διαδικασία (και δεν περιορίζεται σε καμία περίπτωση στην αποκωδικοποίηση του κειμένου-πηγής). Στην πραγματικότητα, η ανάγνωση του μεταφραστή είναι εξαρχής γραφή: σημειώνει τόσο πάνω στο κείμενο όσο και πάνω στα υποστηρικτικά κείμενα τεκμηρίωσης, μεταφράζει, καταγράφει την διαδικασία της μετάφρασης μέσα από απορίες και σχόλια, δημιουργεί μονοπάτια ερμηνείας, με βέλη, υπογραμμίσεις, ευρήματα, ποικίλα σημεία στίξης, παραπομπές, σημειώσεις, στο χαρτί ή στην οθόνη και πάντα στο πλαίσιο που ορίζει η τροπικότητα του κειμένου. Όλα αυτά τα στοιχεία λειτουργούν, εικονικά, ως ένας ερμηνευτικός χάρτης που καθοδηγεί τον μεταφραστή στην αναδιατύπωση του κειμένου. 3.3 Ανάγνωση προς μετάφραση και λογοτεχνικά κείμενα Στη συνέχεια, θα εξετάσουμε δύο παραδείγματα λογοτεχνικής μετάφρασης, ξεκινώντας με ένα απόσπασμα από το διήγημα του Παπαδιαμάντη «Όνειρο στο κύμα»: Ο κυρ Μόσχος είχεν ως συντροφιάν το τσιμπούκι του, το κομβολόγι του, το σκαλιστήρι του και την ανεψιάν του την Μοσχούλαν. Η παιδίσκη θα ήτον ως δύο έτη νεωτέρα εμού. Μικρή επήδα από βράχον εις βράχον, έτρεχεν από κολπίσκον εις κολπίσκον, κάτω εις τον αιγιαλόν, έβγαζε κοχύλια κ' εκυνηγούσε τα καβούρια. Ήτον θερμόαιμος και ανήσυχος ως πτηνόν του αιγιαλού. Ήτον ωραία μελαχροινή, κ' ενθύμιζε την νύμφην του Άσματος την ηλιοκαυμένην, την οποίαν οι υιοί της μητρός της είχαν βάλει να φυλάη τ' αμπέλια Ιδού εί καλή, η πλησίον μου, ιδού εί καλή οφθαλμοί σου περιστεραί.... Ο λαιμός της, καθώς έφεγγε και υπέφωσκεν υπό την τραχηλιάν της, ήτον απείρως λευκότερος από τον χρώτα του προσώπου της. 16

17 Ο μεταφραστής, ο οποίος προφανώς έχει επιλέξει το κείμενο μετά από μια πρώτη ανάγνωση-απόλαυση, 21 έρχεται αντιμέτωπος με το ζήτημα της καθαρεύουσας, του πολιτισμικού στοιχείου αλλά και του διακειμενικού δεσμού (nœud intertextuel) κατά τον Venuti (2006), ο οποίος στο εν λόγω απόσπασμα είναι ρητός. Βρίσκεται επίσης μπροστά στη σύμβαση του είδους, του ηθογραφικού διηγήματος, την οποία οφείλει να διαχειριστεί με βάση τα δεδομένα της γλώσσας-στόχου. Το ζητούμενο είναι στην περίπτωση αυτή να βρεθούν και να αναγνωστούν άλλα κείμενα στη γλώσσα-στόχο, τα οποία θα επιτρέψουν τη μεταφορά της παπαδιαμαντικής ιδιοπροσωπίας μέσα στα ιστορικά της συμφραζόμενα, γλωσσικά και πολιτισμικά: ο μεταφραστής καλείται να επιλύσει το ζήτημα αυτό με επιλογές ξενοποιητικές ή οικειοποιητικές, με άξονα τις διαλέκτους, παλαιότερους γλωσσικούς τύπους κ.ά. Σε κάθε περίπτωση, η ανάγνωση του εν λόγω κειμένου προς μετάφραση πόρρω απέχει από την πρώτη ανάγνωση-απόλαυση και μάλιστα προφανώς υπονομεύει την ενδεχόμενη απόλαυση που θα αντλούσε ο μεταφραστής διαβάζοντας και τα κείμενα της γλώσσας του, εφόσον η ανάγνωσή τους υπόκειται στο σχέδιο της μετάφρασης, υπακούει σε συγκεκριμένο σκοπό. Μια διαφορετική δυσκολία εντοπίζεται στην επισήμανση και τη μετάφραση της διαλογικότητας/διαρρηματικότητας (dialogisme/interdiscursivité), στο παρακάτω ποίημα του Μανόλη Αναγνωστάκη: Μ. Αναγνωστάκης: Σε τι βοηθά λοιπόν Σε τι βοηθά λοιπόν η ποίηση (Αυτή εδώ η ποίηση, λέω) Στα υψηλά σου ιδανικά, στη συνείδηση του χρέους Στο μεγάλο πέρασμα από τον καταναγκασμό Στις συνθήκες της ελευθερίας; Σε τι βοηθά λοιπόν η ποίηση 21 Οι διαφορές ανάμεσα στους μεταφραστές λογοτεχνικών και μη λογοτεχνικών κειμένων αποτελούν μια σημαντική παράμετρο στη συζήτηση περί του μεταφραστικού πεδίου. Ορισμένες φορές, συγκεκριμένοι και καταξιωμένοι μεταφραστές λογοτεχνίας προτείνουν οι ίδιοι τα βιβλία που θα μεταφράσουν, κάτι που εξ αντικειμένου δεν ισχύει στην τεχνική μετάφραση. Για μια τυπολογία των μεταφραστών στη λογοτεχνική μετάφραση, βλ. Casanova (2002). 17

18 Αυτό, έστω, που εγώ ποίηση ονομάζω («Ας ζήσουμε λοιπόν και μ αυτά ή μόνο μ αυτά») Οι στίχοι 3-5 αναπαράγουν πιστά το κομμουνιστικό ιδίωμα, λειτουργώντας ειρωνικά στο πλαίσιο ενός ποιήματος που θα μπορούσε να διαβαστεί και ως αγωνιστικό. Η αντίληψη της υπόρρητης διακειμενικότητας κατά την ανάγνωση αποτελεί έτσι όρο για την ερμηνεία και την αναδιατύπωση του ποιήματος, με διατήρηση της ειρωνικής αμφισημίας του. Η ανάγνωση του ποιήματος οδηγεί σε άλλες αναγνώσεις στην ελληνική και την ξένη γλώσσα, χωρίς τις οποίες δεν μπορεί να υπάρξει ούτε ερμηνεία ούτε πολύ περισσότερο μετάφραση. Το ερώτημα που τίθεται από αυτή την επισκόπηση είναι κατά πόσο η χρησιμοποίηση των αναγνωστικών στρατηγικών και ο συνδυασμός τους στη μεταφραστική διαδικασία μπορούν να ορίσουν την εμπρόθετη αυτή ανάγνωση ως επαγγελματική και μας οδηγεί, άμεσα, στον ορισμό του επαγγέλματος και συνακόλουθα στη διάκριση μιας επαγγελματικής από μια μη επαγγελματική μετάφραση. Από τα παραδείγματα που ενδεικτικά αναφέραμε, προκύπτει ότι ο τρόπος ανάγνωσης του μεταφραστή διαφέρει από του κοινού αναγνώστη, που θα θελήσει απλώς να μάθει να χρησιμοποιεί το πλυντήριο (δεν θα ανατρέξει σε πολύγλωσσα ή μονόγλωσσα κείμενα αναφοράς με στόχο την ορολογική τεκμηρίωση και τη συνέπεια λόγου χάρη), να διαβάσει τα αποτελέσματα χρήσης μιας τράπεζας όντας μη ειδικός, τον Παπαδιαμάντη και τον Αναγνωστάκη για λόγους αισθητικής απόλαυσης. Υπέρ αυτού θα μπορούσε να συνηγορήσει και η αντιπαραβολή της ανάγνωσης του μεταφραστή με εκείνη άλλων φορέων του μεταφραστικού πεδίου: του αναγνώστη του ξένου βιβλίου που εισηγείται την έκδοσή του (όταν αυτός δεν συμπίπτει με τον μεταφραστή), ο οποίος κρίνει το κείμενο με βάση την ενδεχόμενη απήχησή του στη γλώσσα υποδοχής, χωρίς να επιμένει στη λεπτομέρεια του διορθωτή / επιμελητή, που διαβάζει ένα ολοκληρωμένο κείμενο 18

19 και μπορεί να σταθεί στη λεπτομέρεια περισσότερο και από τον μεταφραστή που δένεται με το κείμενο και χάνει την αντικειμενικότητα και τη διαύγειά του του κριτικού λογοτεχνίας, που αποτιμά τη συνολική έκδοση, πρωτότυπο και μετάφραση, συχνά μιλώντας για το πρωτότυπο σα να μην υπάρχει η μετάφραση, όπως έχει τονίσει ο Venuti και τόσοι άλλοι μετά από αυτόν. 22 Από την άλλη, η ανάγνωση του επαγγελματία μεταφραστή παρουσιάζει κοινά με την ανάγνωση του 3.δ Ο μεταφραστής-αναγνώστης Η ανάγνωση του μεταφραστή αποτελεί, όπως είδαμε, τον πυρήνα του μεταφραστικού ενεργήματος, ως όρος της κατανόησης και της ερμηνείας του, το υποστηρίζει, συνιστά τη βάση για την κατανόηση και την πραγμάτωσή του. Ο συνδυασμός δε πολλαπλών πρακτικών (διαγώνια ανάγνωση, σάρωση, διερεύνησηεξερεύνηση, αφομοιωτική-συστηματική μελέτη κ.λπ.) και η αναγκαιότητα διαρκούς προσαρμογής τους στο κειμενικό υλικό ανάγει την ανάγνωση σε δεξιότητα κορμού για τον μεταφραστή, με δεδομένη την άποψη του Bellenger ότι «η ανάγνωση είναι όλα αυτά αλλά την ίδια στιγμή είναι επίσης πάντα αυτό που θέλει να την κάνει ο αναγνώστης και αυτό που τελικά την κάνει» (Bellenger 1985: 23). Εξού και η τεράστια σημασία του προσώπου του μεταφραστή: ο μεταφραστής καθορίζει την ανάγνωση, η οποία αποτελεί κατασκευή και όχι ανακατασκευή νοήματος (Goulemot 1985: 120). Ο ίδιος καθορίζεται εν μέρει από μια σειρά παράγοντες που συναιρούνται στην έξη / habitus του (Bourdieu 1980: 117), ως πολιτιστικοί και επαγγελματικοί επικαθορισμοί χωρίς αυτό να σημαίνει ότι απεμπολεί την αυτοβουλία του. Από την άλλη, με δεδομένη την διεπιστημονική εξέταση της ανάγνωσης, στο 22 Για τον αόρατο, διαφανή μεταφραστή, βλ. Venuti (1995). 19

20 σημείο συνάντησης επιστημών όπως η νευροβιολογία, 23 η ψυχολογία, η κοινωνιολογία και άλλες, ο Goulemot κάνει λόγο για το «αναγιγνώσκον σώμα». Το σώμα αυτό προσδιορίζεται πολιτισμικά από την τεχνολογία, το κλίμα αλλά και τη θεσμική αντίληψη της ανάγνωσης, όπως αυτή επιβάλλεται στο σχολείο ή αποτυπώνεται στις αναπαραστάσεις της, από το ίδιο το βιβλίο και το είδος του. Όπως όμως τονίζει ο Goulemot: πέρα από τις ιδιαίτερες στάσεις των διαφόρων γενεών ή των τεχνικών ή κλιματολογικών δεδομένων (κερί, πορτατίφ λόγου χάρη), υπάρχει μια προσωπική τοποθέτηση του καθενός απέναντι στο διάβασμα. Μια τελετουργία θα έλεγα. Είμαστε ένα σώμα που διαβάζει, κουρασμένο, νυσταγμένο, που χασμουριέται, αισθάνεται πόνο, τσούξιμο, έχει κράμπες (ό.π.:., σ ). είτε διαβάζει επαγγελματικά, είτε για ψυχαγωγία, καθώς ο αναγνώστης «ορίζεται από μια φυσιολογία, μια ιστορία και μια βιβλιοθήκη» (ό.π.: 120). Ο αναγνώστηςμεταφραστής παραμένει πάντα μεταφραστής, υπό την έννοια ότι διαβάζει διαρκώς και τα πάντα προσανατολισμένος στην τεκμηρίωση και την επίλυση δυσκολιών και στον εμπλουτισμό της εν λόγω βιβλιοθήκης, μιας «βιωμένης βιβλιοθήκης», λογοτεχνικής κατά τον Goulemot, η οποία όμως έχει εφαρμογή και σε κάθε άλλο τύπο κειμένου. Όλα αυτά ενώ ο ίδιος προσδιορίζεται από το εκτός κειμένου / hors texte, από «μια συλλογική και μια προσωπική ιστορία». Με όλα αυτά, εντούτοις, ο μεταφραστής-αναγνώστης, κάθε φορά που διαβάζει ένα έργο, εντοπίζει σπάνιες λέξεις, λέξεις που δεν γνωρίζει και εικάζει ότι θα του χρειαστούν, λέξεις ξεχασμένες ή ιδιωματικές, φράσεις, συντάξεις, ρυθμούς φράσης και στίχου: ο μεταφραστής-αναγνώστης είναι πάντα προσανατολισμένος στη μελλοντική μετάφραση γενικά και ειδικά και αντιμετωπίζει όλα τα κείμενα ως πρώτη ύλη για τη δουλειά του. 23 Βλ. ενδεικτικά Kenneth R. Pugh et al., «Neurobiological studies of reading and reading disability», Journal of Communication Disorders 34 (2001)

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΓΕΝΙΚΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ Ι

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΓΕΝΙΚΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ Ι ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΓΕΝΙΚΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ Ι Ενότητα 2: Τα στάδια της μετάφρασης Οι ρόλοι του μεταφραστή Ελπίδα Λουπάκη Επίκουρη Καθηγήτρια Άδειες Χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

Διερευνώντας την ανάγνωση. Νεκτάριος Στελλάκης

Διερευνώντας την ανάγνωση. Νεκτάριος Στελλάκης Διερευνώντας την ανάγνωση Νεκτάριος Στελλάκης Τι σημαίνει «ξέρω να διαβάζω»; Τι δεν μπορεί να κάνει αυτός που δεν ξέρει να διαβάζει; Υπάρχει μια διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στο «ξέρω» και «δεν ξέρω»; Τι

Διαβάστε περισσότερα

Πολυτροπικότητα και διδασκαλία των ξένων γλωσσών στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση

Πολυτροπικότητα και διδασκαλία των ξένων γλωσσών στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση Μαρία ημάση Μακρίνα Ζαφείρη Γρηγορία-Καρολίνα Κωνσταντινίδου Πολυτροπικότητα και διδασκαλία των ξένων γλωσσών στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση Πλυτροπικότητα: η έννοια Ως πολυτροπικότητα, multimodality, ορίζεται

Διαβάστε περισσότερα

Η ΜΕΣΩ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ Φρειδερίκη ΜΠΑΤΣΑΛΙΑ Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Ελένη ΣΕΛΛΑ Ιόνιο Πανεπιστήμιο, Κέρκυρα

Η ΜΕΣΩ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ Φρειδερίκη ΜΠΑΤΣΑΛΙΑ Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Ελένη ΣΕΛΛΑ Ιόνιο Πανεπιστήμιο, Κέρκυρα 1 Η ΜΕΣΩ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ Φρειδερίκη ΜΠΑΤΣΑΛΙΑ Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Ελένη ΣΕΛΛΑ Ιόνιο Πανεπιστήμιο, Κέρκυρα Στο: Γλωσσολογικές έρευνες για την Ελληνική Ι, Πρακτικά του 5 ου

Διαβάστε περισσότερα

Νέες μέθοδοι-ορολογία. Μετά την. επικοινωνιακή προσέγγιση: η παιδαγωγική των κειμενικών ειδών. Κειμενικά είδη για διδακτική χρήση.

Νέες μέθοδοι-ορολογία. Μετά την. επικοινωνιακή προσέγγιση: η παιδαγωγική των κειμενικών ειδών. Κειμενικά είδη για διδακτική χρήση. Νέες μέθοδοι-ορολογία. Μετά την επικοινωνιακή προσέγγιση: η παιδαγωγική των κειμενικών ειδών. Κειμενικά είδη για διδακτική χρήση. Γραμματισμός: έννοια-παιδαγωγικές συνέπειες Σήμερα, στην αναπτυγμένη τεχνολογικά

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΠΡΟΕΡΓΑΣΙΑ ΓΙΑ ΝΑ ΓΡΑΨΟΥΜΕ ΜΙΑ ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΠΡΟΕΡΓΑΣΙΑ ΓΙΑ ΝΑ ΓΡΑΨΟΥΜΕ ΜΙΑ ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η Περίληψη είναι μικρής έκτασης κείμενο, με το οποίο αποδίδεται συμπυκνωμένο το περιεχόμενο ενός ευρύτερου κειμένου. Έχει σαν στόχο την πληροφόρηση των άλλων, με λιτό και περιεκτικό τρόπο, για

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτική της Λογοτεχνίας

Διδακτική της Λογοτεχνίας ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Διδακτική της Λογοτεχνίας Ενότητα 1: Σκοποί της διδασκαλίας της λογοτεχνίας l Βενετία Αποστολίδου Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Λογοτεχνική Μετάφραση Ι

Λογοτεχνική Μετάφραση Ι ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 1: Πολιτισμός Λογοτεχνία Λογοτεχνική μετάφραση Τιτίκα Δημητρούλια Τομέας Μετάφρασης Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό

Διαβάστε περισσότερα

Αιτιολογική έκθεση. µεγάλων δυσκολιών που η κρίση έχει δηµιουργήσει στον εκδοτικό χώρο και στους

Αιτιολογική έκθεση. µεγάλων δυσκολιών που η κρίση έχει δηµιουργήσει στον εκδοτικό χώρο και στους Αιτιολογική έκθεση Η Επιτροπή Κρατικών Bραβείων Λογοτεχνικής Μετάφρασης εργάστηκε για τα βραβεία του 2013, όπως και την προηγούµενη χρονιά, έχοντας επίγνωση α. των µεγάλων δυσκολιών που η κρίση έχει δηµιουργήσει

Διαβάστε περισσότερα

III_Β.1 : Διδασκαλία με ΤΠΕ, Γιατί ;

III_Β.1 : Διδασκαλία με ΤΠΕ, Γιατί ; III_Β.1 : Διδασκαλία με ΤΠΕ, Γιατί ; Eρωτήματα ποιες επιλογές γίνονται τελικά; ποιες προκρίνονται από το Π.Σ.; ποιες προβάλλονται από το εγχειρίδιο; ποιες υποδεικνύονται από το ίδιο το αντικείμενο; με

Διαβάστε περισσότερα

Η διαπολιτισμική διάσταση των φιλολογικών βιβλίων του Γυμνασίου: διδακτικές προσεγγίσεις

Η διαπολιτισμική διάσταση των φιλολογικών βιβλίων του Γυμνασίου: διδακτικές προσεγγίσεις Έργο: «Ένταξη παιδιών παλιννοστούντων και αλλοδαπών στο σχολείο - για τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση (Γυμνάσιο)» Επιμορφωτικό Σεμινάριο Η διαπολιτισμική διάσταση των φιλολογικών βιβλίων του Γυμνασίου: διδακτικές

Διαβάστε περισσότερα

Ανάλυση και παραγωγή λόγου Ι

Ανάλυση και παραγωγή λόγου Ι ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 6: Περί ύφους - Γλωσσικοί πόροι Τιτίκα Δημητρούλια Τομέας Μετάφρασης Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες

Διαβάστε περισσότερα

Κατάλογος Εικόνων και Πινάκων... xi Εκδοτική Επιτροπή... xiii Πρόλογος...xv. ΜΕΡΟΣ 1ο ΕΙΣΑΓΩΓΗ, ΤΥΠΙΚΑ ΣΕΝΑΡΙΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΕΡΕΥΝΑΣ

Κατάλογος Εικόνων και Πινάκων... xi Εκδοτική Επιτροπή... xiii Πρόλογος...xv. ΜΕΡΟΣ 1ο ΕΙΣΑΓΩΓΗ, ΤΥΠΙΚΑ ΣΕΝΑΡΙΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΕΡΕΥΝΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Κατάλογος Εικόνων και Πινάκων... xi Εκδοτική Επιτροπή... xiii Πρόλογος...xv ΜΕΡΟΣ 1ο ΕΙΣΑΓΩΓΗ, ΤΥΠΙΚΑ ΣΕΝΑΡΙΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΕΡΕΥΝΑΣ 1. Πληροφοριακή Συμπεριφορά: Εισαγωγή... 3 1.1.

Διαβάστε περισσότερα

ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΕΧΤΕΛΙΔΗΣ, ΥΒΟΝ ΚΟΣΜΑ

ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΕΧΤΕΛΙΔΗΣ, ΥΒΟΝ ΚΟΣΜΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η παιδική ηλικία είναι ένα ζήτημα για το οποίο η κοινωνιολογία έχει δείξει μεγάλο ενδιαφέρον τα τελευταία χρόνια. Από τις αρχές της δεκαετίας του 1980 έως σήμερα βρίσκεται υπό εξέλιξη ένα πρόγραμμα

Διαβάστε περισσότερα

Σωφρόνης Χατζησαββίδης. Οι σύγχρονες κριτικές γλωσσοδιδακτικές προσεγγίσεις στη διδασκαλία της γλώσσας ως δεύτερης και ξένης

Σωφρόνης Χατζησαββίδης. Οι σύγχρονες κριτικές γλωσσοδιδακτικές προσεγγίσεις στη διδασκαλία της γλώσσας ως δεύτερης και ξένης Σωφρόνης Χατζησαββίδης Οι σύγχρονες κριτικές γλωσσοδιδακτικές προσεγγίσεις στη διδασκαλία της γλώσσας ως δεύτερης και ξένης 1 ΣΚΟΠΟΣ Oι σύγχρονες κριτικές προσεγγίσεις που έχουν αναπτυχθεί τα τελευταία

Διαβάστε περισσότερα

Εφαρμογές πρακτικών της παιδαγωγικής του γραμματισμού και των πολυγραμματισμών. Άννα Φτερνιάτη Επίκουρη Καθηγήτρια ΠΤΔΕ Παν/μίου Πατρών

Εφαρμογές πρακτικών της παιδαγωγικής του γραμματισμού και των πολυγραμματισμών. Άννα Φτερνιάτη Επίκουρη Καθηγήτρια ΠΤΔΕ Παν/μίου Πατρών Εφαρμογές πρακτικών της παιδαγωγικής του γραμματισμού και των πολυγραμματισμών Άννα Φτερνιάτη Επίκουρη Καθηγήτρια ΠΤΔΕ Παν/μίου Πατρών Οι σύγχρονες τάσεις που κυριαρχούν στη διδακτική του γλωσσικού μαθήματος

Διαβάστε περισσότερα

Η ΣΧΟΛΗ ΜΑΣ. metafrasi.brochure indd 1 10/07/ :06

Η ΣΧΟΛΗ ΜΑΣ. metafrasi.brochure indd 1 10/07/ :06 Η ΣΧΟΛΗ ΜΑΣ Το Κέντρο Εκπαίδευσης Μεταφραστών meta φραση ιδρύθηκε το 2001 από επαγγελματίες μεταφραστές και καθηγητές του Βρετανικού Συμβουλίου με πείρα 25 ετών στον τομέα της Εκπαίδευσης Μεταφραστών.

Διαβάστε περισσότερα

Γραμματισμός στο νηπιαγωγείο. Μαρία Παπαδοπούλου

Γραμματισμός στο νηπιαγωγείο. Μαρία Παπαδοπούλου Γραμματισμός στο νηπιαγωγείο Μαρία Παπαδοπούλου ΠΩΣ ΜΑΘΑΙΝΟΥΝ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ; ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗΣ ΑΝΤΙΛΗΨΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ Η διδακτέα ύλη αντιμετωπίζεται με «ακαδημαϊκό» τρόπο. Θεωρητική προσέγγιση

Διαβάστε περισσότερα

Μαθηση και διαδικασίες γραμματισμού

Μαθηση και διαδικασίες γραμματισμού Μαθηση και διαδικασίες γραμματισμού Τι είδους δραστηριότητα είναι ο γραμματισμός; Πότε, πώς και γιατί εμπλέκονται οι άνθρωποι σε δραστηριότητες εγγραμματισμού; Σε ποιες περιστάσεις και με ποιο σκοπό; Καθημερινές

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΩΝ

ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΩΝ 2017 2018 ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΩΝ Η ΣΧΟΛΗ ΜΑΣ Το Κέντρο Εκπαίδευσης Μεταφραστών meta φραση ιδρύθηκε το 2001 από επαγγελματίες μεταφραστές και καθηγητές του Βρετανικού Συμβουλίου με πείρα 25 ετών

Διαβάστε περισσότερα

Mάθηση και διαδικασίες γραμματισμού

Mάθηση και διαδικασίες γραμματισμού Mάθηση και διαδικασίες γραμματισμού Διαβάστε προσεκτικά την λίστα που ακολουθεί. Ποιες από τις δραστηριότητες που αναφέρονται θεωρείτε ότι θα συνέβαλαν περισσότερο στην προώθηση του γραμματισμού των παιδιών

Διαβάστε περισσότερα

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ! Δ. ΜΑΛΑΦΑΝΤΗΣ. το ΠΑΙΔΙ ΚΑΙ Η ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΣΤΑΣΕΙΣ, ΠΡΟΤΙΜΗΣΕΙΣ, ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ. @ Επιστήμες της αγωγής Διευθυντής Μιχάλης Κασσωτάκης.

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ! Δ. ΜΑΛΑΦΑΝΤΗΣ. το ΠΑΙΔΙ ΚΑΙ Η ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΣΤΑΣΕΙΣ, ΠΡΟΤΙΜΗΣΕΙΣ, ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ. @ Επιστήμες της αγωγής Διευθυντής Μιχάλης Κασσωτάκης. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ! Δ. ΜΑΛΑΦΑΝΤΗΣ το ΠΑΙΔΙ ΚΑΙ Η ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΣΤΑΣΕΙΣ, ΠΡΟΤΙΜΗΣΕΙΣ, ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ @ Επιστήμες της αγωγής Διευθυντής Μιχάλης Κασσωτάκης ί>ηγο^η 26 Επιστήμες της Αγωγής 26 ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Δ. ΜΑΛΑΦΑΝΤΗΣ ΤΟ

Διαβάστε περισσότερα

«Παιδαγωγική προσέγγιση της ελληνικής ιστορίας και του πολιτισμού μέσω τηλεκπαίδευσης (e-learning)»

«Παιδαγωγική προσέγγιση της ελληνικής ιστορίας και του πολιτισμού μέσω τηλεκπαίδευσης (e-learning)» «Παιδαγωγική προσέγγιση της ελληνικής ιστορίας και του πολιτισμού μέσω τηλεκπαίδευσης (e-learning)» Εισαγωγικά Στη σημερινή πρώτη μας συνάντηση θα επιχειρήσουμε να παρουσιάσουμε με απλό και ευσύνοπτο τρόπο

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ.

ΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ. 2 ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ (Ι) ΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ. ΤΙ ΟΝΟΜΑΖΟΥΜΕ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ; Στο μάθημα «Κοινωνική Θεωρία της Γνώσης (I)» (όπως και στο (ΙΙ) που ακολουθεί) παρουσιάζονται

Διαβάστε περισσότερα

Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών Π.Τ.Δ.Ε. Παν/μίου Κρήτης «Επιστήμες Αγωγής»

Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών Π.Τ.Δ.Ε. Παν/μίου Κρήτης «Επιστήμες Αγωγής» Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών Π.Τ.Δ.Ε. Παν/μίου Κρήτης «Επιστήμες Αγωγής» Ειδίκευση B «Γραμματισμός, αφήγηση και διδασκαλία της Ελληνικής ως πρώτης και ως δεύτερης/ξένης» Στην ειδίκευση αυτή προσφέρονται

Διαβάστε περισσότερα

Τίτλος: The nation, Europe and the world: Textbooks and Curricula in Transition

Τίτλος: The nation, Europe and the world: Textbooks and Curricula in Transition ACADEMIA ISSN, 2241-1402 http://hepnet.upatras.gr Volume 4, Number 1, 2014 BOOK REVIEW Τίτλος: The nation, Europe and the world: Textbooks and Curricula in Transition Συγγραφέας: Hanna Schlisser, Yasemin

Διαβάστε περισσότερα

5. Λόγος, γλώσσα και ομιλία

5. Λόγος, γλώσσα και ομιλία 5. Λόγος, γλώσσα και ομιλία Στόχοι της γλωσσολογίας Σύμφωνα με τον Saussure, βασικός στόχος της γλωσσολογίας είναι να περιγράψει τις γλωσσικές δομές κάθε γλώσσας με στόχο να διατυπώσει θεωρητικές αρχές

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΜΟΥΣΕΙΑ ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΜΟΥΣΕΙΑ ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ Τίτλος μαθήματος ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΜΟΥΣΕΙΑ ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΤΥΠΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: Επιλογής / Ενότητα Τεχνών (ΤΕ) ΔΙΔΑΣΚΟΥΣΑ: ΕΙΡΗΝΗ ΝΑΚΟΥ ΚΩΔΙΚΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: ΚΤ1121 ΜΟΝΑΔΕΣ ECTS:

Διαβάστε περισσότερα

Κοινότητες πρακτικής. Θανάσης Καραλής. πρακτικής.

Κοινότητες πρακτικής. Θανάσης Καραλής. πρακτικής. Κοινότητες πρακτικής Θανάσης Καραλής Μια κοινότητα πρακτικής είναι µια οµάδα ανθρώπων η οποία µοιράζεται ένα κοινό ενδιαφέρον σε ένα πεδίο ανθρώπινης δραστηριότητας και δεσµεύεται σε µια διαδικασία συλλογικής

Διαβάστε περισσότερα

Περιβαλλοντική Εκπαίδευση

Περιβαλλοντική Εκπαίδευση ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 5: Η κοινωνική διάσταση της καινοτομίας ως μοχλός της αειφορίας Αφροδίτη Παπαδάκη-Κλαυδιανού Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΩΝ

ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΩΝ 2019 2020 ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΩΝ Η ΣΧΟΛΗ ΜΑΣ Το Κέντρο Εκπαίδευσης Μεταφραστών meta φραση ιδρύθηκε το 2001 από επαγγελματίες μεταφραστές και καθηγητές του Βρετανικού Συμβουλίου, οι οποίοι πλέον

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣ : ΚΟΙΝ.: Ι. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ

ΠΡΟΣ : ΚΟΙΝ.: Ι. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ----- ΕΝΙΑΙΟΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ Π/ΘΜΙΑΣ & Δ/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ Δ/ΝΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ Δ/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ ΤΜΗΜΑ Α Να διατηρηθεί μέχρι... Βαθμός Ασφαλείας...

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτική Γλωσσικών Μαθημάτων (ΚΠΒ307)

Διδακτική Γλωσσικών Μαθημάτων (ΚΠΒ307) ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ Διδακτική Γλωσσικών Μαθημάτων (ΚΠΒ307) Ενότητα #4: Λειτουργικός και Κριτικός Γραμματισμός Διδάσκων: Κατσαρού Ελένη ΤΜΗΜΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

14 Δυσκολίες μάθησης για την ανάπτυξη των παιδιών, αλλά και της εκπαιδευτικής πραγματικότητας. Έχουν προταθεί διάφορες θεωρίες και αιτιολογίες για τις

14 Δυσκολίες μάθησης για την ανάπτυξη των παιδιών, αλλά και της εκπαιδευτικής πραγματικότητας. Έχουν προταθεί διάφορες θεωρίες και αιτιολογίες για τις ΠΡΟΛΟΓΟΣ Οι δυσκολίες μάθησης των παιδιών συνεχίζουν να απασχολούν όλους όσοι ασχολούνται με την ανάπτυξη των παιδιών και με την εκπαίδευση. Τους εκπαιδευτικούς, οι οποίοι, μέσα στην τάξη τους, βρίσκονται

Διαβάστε περισσότερα

Το μυστήριο της ανάγνωσης

Το μυστήριο της ανάγνωσης Βενετία Αποστολίδου Το μυστήριο της ανάγνωσης Γιατί κάποιοι διαβάζουν και κάποιοι όχι; Είναι σημαντική η ανάγνωση; Γιατί μας αρέσει η ανάγνωση; Τι είναι η φιλαναγνωσία; Τα σημερινά παιδιά διαβάζουν; Η

Διαβάστε περισσότερα

Βιβλιογραφία κοινωνικής έρευνας

Βιβλιογραφία κοινωνικής έρευνας Εισαγωγή στην κοινωνική έρευνα Earl Babbie Κεφάλαιο 14 Βιβλιογραφία κοινωνικής έρευνας 14-1 Σύνοψη κεφαλαίου Ανάγνωση κοινωνικών ερευνών Συνετή χρήση του διαδικτύου Συγγραφή κοινωνικών ερευνών Η δεοντολογία

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΩΝ

ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΩΝ 2018 2019 ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΩΝ Η ΣΧΟΛΗ ΜΑΣ Το Κέντρο Εκπαίδευσης Μεταφραστών meta φραση ιδρύθηκε το 2001 από επαγγελματίες μεταφραστές και καθηγητές του Βρετανικού Συμβουλίου με πείρα άνω των

Διαβάστε περισσότερα

ΤΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΟΡΟΛΟΓΙΑΣ ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ. Νικολιδάκης Συμεών, Τσάνταλη Καλλιόπη,

ΤΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΟΡΟΛΟΓΙΑΣ ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ. Νικολιδάκης Συμεών, Τσάνταλη Καλλιόπη, ΕΠΑΝΕΓΓΡAΦΟΝΤΑΣ ΤΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΟΡΟΛΟΓΙΑΣ ΤΗΣ ΑΓΓΛΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ Νικολιδάκης Συμεών, simosnikoli@yahoo.gr Τσάνταλη Καλλιόπη, calliopetsantali@yahoo.gr ta oo Εισαγωγή Στην

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση μεταφράσεων ιταλικής ελληνικής γλώσσας

Αξιολόγηση μεταφράσεων ιταλικής ελληνικής γλώσσας ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Αξιολόγηση μεταφράσεων ιταλικής ελληνικής γλώσσας Ενότητα 3: Σημειωτική ανάγνωση εικόνων του κόσμου Κασάπη Ελένη Άδειες Χρήσης Το παρόν

Διαβάστε περισσότερα

Γιούλη Χρονοπούλου Μάιος Αξιολόγηση περίληψης

Γιούλη Χρονοπούλου Μάιος Αξιολόγηση περίληψης Γιούλη Χρονοπούλου Μάιος 2018 Αξιολόγηση περίληψης Η δυσκολία συγκρότησης (και αξιολόγησης) της περίληψης Η περίληψη εμπεριέχει μια (φαινομενική) αντίφαση: είναι ταυτόχρονα ένα κείμενο δικό μας και ξένο.

Διαβάστε περισσότερα

Η μεταφραστική διαδικασία στον εκδοτικό οίκο. Τιτίκα Δημητρούλια Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

Η μεταφραστική διαδικασία στον εκδοτικό οίκο. Τιτίκα Δημητρούλια Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Η μεταφραστική διαδικασία στον εκδοτικό οίκο Τιτίκα Δημητρούλια Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Abstract This paper presents concisely the place and position of literature, social sciences and humanities

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΙΑΙΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ

ΕΝΙΑΙΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΝΙΑΙΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΙΣΧΥΕΙ ΚΑΤΑ ΤΟ ΜΕΡΟΣ ΠΟΥ ΑΦΟΡΑ ΤΟ ΛΥΚΕΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΙΣΧΥΟΥΝ ΤΟ ΔΕΠΠΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΤΠΕ στη Διδακτική των γλωσσών - Πολύγλωσσα ψηφιακά περιβάλλοντα γλωσσικής διδασκαλίας

ΤΠΕ στη Διδακτική των γλωσσών - Πολύγλωσσα ψηφιακά περιβάλλοντα γλωσσικής διδασκαλίας ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΤΠΕ στη Διδακτική των γλωσσών - Πολύγλωσσα ψηφιακά περιβάλλοντα γλωσσικής διδασκαλίας Ενότητα 1: Γενική Εισαγωγή στο μάθημα Παναγιώτης

Διαβάστε περισσότερα

Η εκμάθηση μιας δεύτερης/ξένης γλώσσας. Ασπασία Χατζηδάκη, Επ. Καθηγήτρια Π.Τ.Δ.Ε 2011-12

Η εκμάθηση μιας δεύτερης/ξένης γλώσσας. Ασπασία Χατζηδάκη, Επ. Καθηγήτρια Π.Τ.Δ.Ε 2011-12 Η εκμάθηση μιας δεύτερης/ξένης γλώσσας Ασπασία Χατζηδάκη, Επ. Καθηγήτρια Π.Τ.Δ.Ε 2011-12 Βασικοί όροι και έννοιες- Δεύτερη # Ξένη γλώσσα Δεύτερη γλώσσα είναι οποιαδήποτε γλώσσα κατακτά ή μαθαίνει ένα άτομο

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ. Η αγγλική και οι άλλες γλώσσες της Ευρωπαϊκής Ένωσης

ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ. Η αγγλική και οι άλλες γλώσσες της Ευρωπαϊκής Ένωσης ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Κείμενο 1 Η αγγλική και οι άλλες γλώσσες της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ο ενιαίος ευρωπαϊκός χώρος αποτελεί ήδη πεδίο δραστηριότητας, αλλά και ανταγωνισμού των γλωσσών. Από την εποχή της ίδρυσης

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ ΚΥΚΛΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΤΠΕ ΣΤΗ ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

ΤΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ ΚΥΚΛΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΤΠΕ ΣΤΗ ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΤΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ ΚΥΚΛΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΤΠΕ ΣΤΗ ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Έκδοση Α Διεύθυνση Επιμόρφωσης & Κατάρτισης Ιανουάριος 2013 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Το μοντέλο των τριών κύκλων... 3 1.1 Α κύκλος:

Διαβάστε περισσότερα

Επιμορφωτικό υλικό για την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών Τεύχος 3 (Κλάδος ΠΕ02) γ έκδοση 396

Επιμορφωτικό υλικό για την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών Τεύχος 3 (Κλάδος ΠΕ02) γ έκδοση 396 Επιμορφωτικό υλικό για την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών Τεύχος 3 (Κλάδος ΠΕ02) γ έκδοση 396 2.4. Άξονες ανάγνωσης του τρόπου διδακτικής αξιοποίησης των ψηφιακών μέσων (ΤΠΕ) στη γλωσσική εκπαίδευση: το

Διαβάστε περισσότερα

«Ο ρόλος και το έργο των Διπλωματούχων Μηχανικών Δημοσίων Υπαλλήλων» Πέμπτη 09.06.2005

«Ο ρόλος και το έργο των Διπλωματούχων Μηχανικών Δημοσίων Υπαλλήλων» Πέμπτη 09.06.2005 Καθ. Bασίλης Ασημακόπουλος Ειδικός Γραμματέας για την Κοινωνία της Πληροφορίας Χαιρετισμός στο πλαίσιο της Ημερίδας της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ενώσεων Μηχανικών Δημοσίων Υπαλλήλων Διπλωματούχων Ανωτάτων

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΠΑΛ (ΟΜΑ Α Β ) 2010

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΠΑΛ (ΟΜΑ Α Β ) 2010 ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΠΑΛ (ΟΜΑ Α Β ) 2010 ΚΕΙΜΕΝΟ Με τον όρο αυτομόρφωση περιγράφουμε μία σύνθετη εκπαιδευτική διαδικασία της οποίας θεμελιώδης κινητήρια δύναμη

Διαβάστε περισσότερα

Παρουσίαση Βιβλίου. Δημήτρης Γερμανός Τμήμα Επιστήμων Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

Παρουσίαση Βιβλίου. Δημήτρης Γερμανός Τμήμα Επιστήμων Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Επιστημονική Επετηρίδα, Παιδαγωγικού Τμήματος Νηπιαγωγών Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Τόμος 8 (2015) Παρουσίαση Βιβλίου Ρέντζου, Κ., Σακελλαρίου, Μ. (2014). Ο χώρος ως παιδαγωγικό πεδίο σε προσχολικά περιβάλλοντα

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ & ΠΗΓΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ & ΠΗΓΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ ΙΟΝΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΕΙΟΝΟΜΙΑΣ, ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΟΝΟΜΙΑΣ & MΟΥΣΕΙΟΛΟΓΙΑΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ & ΠΗΓΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ Χριστίνα Μπάνου, επίκουρος καθηγήτρια cbanou@ionio.gr 1o μάθημα Α Εξάμηνο Ακαδ. Έτος: 2016-2017

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαίδευση Ενηλίκων: Εμπειρίες και Δράσεις ΑΘΗΝΑ, Δευτέρα 12 Οκτωβρίου 2015

Εκπαίδευση Ενηλίκων: Εμπειρίες και Δράσεις ΑΘΗΝΑ, Δευτέρα 12 Οκτωβρίου 2015 Εκπαίδευση Ενηλίκων: Εμπειρίες και Δράσεις ΑΘΗΝΑ, Δευτέρα 12 Οκτωβρίου 2015 Μάθηση και γνώση: μια συνεχής και καθοριστική αλληλοεπίδραση Αντώνης Λιοναράκης Στην παρουσίαση που θα ακολουθήσει θα μιλήσουμε

Διαβάστε περισσότερα

Η ανάπτυξη της Εποικοδομητικής Πρότασης για τη διδασκαλία και τη μάθηση του μαθήματος της Χημείας. Άννα Κουκά

Η ανάπτυξη της Εποικοδομητικής Πρότασης για τη διδασκαλία και τη μάθηση του μαθήματος της Χημείας. Άννα Κουκά Η ανάπτυξη της Εποικοδομητικής Πρότασης για τη διδασκαλία και τη μάθηση του μαθήματος της Χημείας Άννα Κουκά Μοντέλα για τη διδασκαλία της Χημείας Εποικοδομητική πρόταση για τη διδασκαλία «Παραδοσιακή»

Διαβάστε περισσότερα

Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης Εσωτερικοποίηση του πολιτιστικού υποσυστήματος και εκπαίδευση: Talcott Parsons

Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης Εσωτερικοποίηση του πολιτιστικού υποσυστήματος και εκπαίδευση: Talcott Parsons Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης Εσωτερικοποίηση του πολιτιστικού υποσυστήματος και εκπαίδευση: Talcott Parsons Διδάσκων: Δρ. Βασίλης Ντακούμης 1 Διάγραμμα της παρουσίασης Μάθημα 3ο (σελ. 67-79) 2 Talcott

Διαβάστε περισσότερα

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΑΠΟΔΕΛΤΙΩΣΗ

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΑΠΟΔΕΛΤΙΩΣΗ Ημερομηνία 10/3/2016 Μέσο Συντάκτης Link http://www.in.gr Τζωρτζίνα Ντούτση http://www.in.gr/entertainment/book/interviews/article/?aid=1500064083 Νικόλ Μαντζικοπούλου: Το μυστικό για την επιτυχία είναι

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτική της Λογοτεχνίας

Διδακτική της Λογοτεχνίας ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Διδακτική της Λογοτεχνίας Ενότητα 2: Σκοποί της διδασκαλίας της λογοτεχνίας ll Βενετία Αποστολίδου Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Α. Στόχοι σε επίπεδο γνώσεων και δεξιοτήτων

Α. Στόχοι σε επίπεδο γνώσεων και δεξιοτήτων ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΣΕΝΑΡΙΟΥ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ Οριζόντια αντιστοίχιση Στόχων Μεθόδων Δραστηριοτήτων - Εποπτικού Υλικού - Αξιολόγησης Α. Στόχοι σε επίπεδο γνώσεων και δεξιοτήτων ΣΤΟΧΟΙ ΜΕΘΟΔΟΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΕΠΟΠΤΙΚΟ

Διαβάστε περισσότερα

Διγλωσσία και Εκπαίδευση

Διγλωσσία και Εκπαίδευση ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 1: Ορισμοί και Είδη Διγλωσσίας Διδάσκουσα: Ρούλα Τσοκαλίδου Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

Ιδανικός Ομιλητής. Δοκιμασία Αξιολόγησης Α Λυκείου. Γιάννης Ι. Πασσάς, MEd Εκπαιδευτήρια «Νέα Παιδεία» 22 Μαΐου 2018 ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Ιδανικός Ομιλητής. Δοκιμασία Αξιολόγησης Α Λυκείου. Γιάννης Ι. Πασσάς, MEd Εκπαιδευτήρια «Νέα Παιδεία» 22 Μαΐου 2018 ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Γιάννης Ι. Πασσάς, MEd Εκπαιδευτήρια «Νέα Παιδεία» 22 Μαΐου 2018 Ιδανικός Ομιλητής Δοκιμασία Αξιολόγησης Α Λυκείου ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α1. Σύμφωνα με τον συγγραφέα του κειμένου «προσεκτικός ομιλητής»

Διαβάστε περισσότερα

Ε Θ Ν Ι Κ Ο Μ Ε Τ Σ Ο Β Ι Ο Π Ο Λ Υ Τ Ε Χ Ν Ε Ι Ο

Ε Θ Ν Ι Κ Ο Μ Ε Τ Σ Ο Β Ι Ο Π Ο Λ Υ Τ Ε Χ Ν Ε Ι Ο Ε Θ Ν Ι Κ Ο Μ Ε Τ Σ Ο Β Ι Ο Π Ο Λ Υ Τ Ε Χ Ν Ε Ι Ο ΣΧΟΛΗ Α Ρ Χ Ι Τ Ε Κ Τ Ο Ν Ω Ν Μ Η Χ Α Ν Ι Κ Ω Ν Τ Ο Μ Ε Α Σ Π Ο Λ Ε Ο Δ Ο Μ Ι Α Σ Κ Α Ι Χ Ω Ρ Ο Τ Α Ξ Ι Α Σ Πατησίων 42, 10682 Αθήνα τηλ. 30(1) 772 3818

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ -ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ -ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ Σχέδιο Διδασκαλίας Τάξη: Β Γυμνασίου Μάθημα: Νεοελληνική Γλώσσα Θέμα: Η συνοχή ενός ευρύτερου Κειμένου Διάρκεια: Μία περίοδος Στην τέταρτη ενότητα ο προγραμματισμός προβλέπει έξι περιόδους. Η συγκεκριμένη

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ. Έκφραση-Έκθεση Α Λυκείου. Τετάρτη 23 Δεκεμβρίου [Το Κρατικό Πιστοποιητικό Γλωσσομάθειας]

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ. Έκφραση-Έκθεση Α Λυκείου. Τετάρτη 23 Δεκεμβρίου [Το Κρατικό Πιστοποιητικό Γλωσσομάθειας] ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Έκφραση-Έκθεση Α Λυκείου Τετάρτη 23 Δεκεμβρίου 2015 [Το Κρατικό Πιστοποιητικό Γλωσσομάθειας] Κείμενο Το Κρατικό Πιστοποιητικό Γλωσσομάθειας στοχεύει στο να ελέγξει τον βαθμό, στον οποίο οι υποψήφιοι,

Διαβάστε περισσότερα

Επίπεδο Γ2. Χρήση γλώσσας (20 μονάδες) Διάρκεια: 30 λεπτά. Ερώτημα 1 (5 μονάδες)

Επίπεδο Γ2. Χρήση γλώσσας (20 μονάδες) Διάρκεια: 30 λεπτά. Ερώτημα 1 (5 μονάδες) Γ2 (20 μονάδες) Διάρκεια: 30 λεπτά Ερώτημα 1 (5 μονάδες) Ο φίλος σας έγραψε μία μελέτη σχετικά με τρόπους βελτίωσης της αναγνωστικής ικανότητας των μαθητών. Επειδή, όμως, είναι ξένος, κάνει ακόμη λάθη,

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτική της Λογοτεχνίας

Διδακτική της Λογοτεχνίας ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Διδακτική της Λογοτεχνίας Ενότητα 4: Το ζήτημα των αξιών κατά τη διδασκαλία της λογοτεχνίας Βενετία Αποστολίδου Άδειες Χρήσης Το παρόν

Διαβάστε περισσότερα

Ηγεσία. Ενότητα 1: Εισαγωγικές έννοιες. Δρ. Καταραχιά Ανδρονίκη Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής

Ηγεσία. Ενότητα 1: Εισαγωγικές έννοιες. Δρ. Καταραχιά Ανδρονίκη Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής Ηγεσία Ενότητα 1: Εισαγωγικές έννοιες Δρ. Καταραχιά Ανδρονίκη Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Δραστηριότητες γραμματισμού: Σχεδιασμός

Δραστηριότητες γραμματισμού: Σχεδιασμός Δραστηριότητες γραμματισμού: Σχεδιασμός Αφροδίτη Οικονόμου Νηπιαγωγός afoikon@uth.gr Μαρία Παπαδοπούλου Αν. Καθηγήτρια, Π.Τ.Π.Ε., Π.Θ. mariapap@uth.gr Η παρουσίαση αναπτύχθηκε για την πλατφόρμα Ταξίδι

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ ΦΙΛΑΝΑΓΝΩΣΙΑΣ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ ΦΙΛΑΝΑΓΝΩΣΙΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ ΦΙΛΑΝΑΓΝΩΣΙΑΣ Διδασκαλία της λογοτεχνίας με τη μέθοδο project ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΕΚΠ/ΚΟΣ: ΗΛΙΑΔΗ ΑΜΑΛΙΑ ΠΕ02, ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ-ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ 1 ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ: Απελευθέρωση του μαθητή αναγνώστη από το άγχος

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΕΙΔΙΚΟΥ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ. ΚΑΘΗΓΗΤΗ κ. ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΑΣΗΜΑΚΟΠΟΥΛΟΥ. ΜΕ ΘΕΜΑ «IT: Excellence in Practice»

ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΕΙΔΙΚΟΥ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ. ΚΑΘΗΓΗΤΗ κ. ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΑΣΗΜΑΚΟΠΟΥΛΟΥ. ΜΕ ΘΕΜΑ «IT: Excellence in Practice» ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΕΙΔΙΚΟΥ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗ κ. ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΑΣΗΜΑΚΟΠΟΥΛΟΥ ΣΤΟ 14 ο ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ (WCIT 2004) ΜΕ ΘΕΜΑ «IT: Excellence in Practice» Αγαπητοί φίλοι

Διαβάστε περισσότερα

Τρόποι αναπαράστασης των επιστημονικών ιδεών στο διαδίκτυο και η επίδρασή τους στην τυπική εκπαίδευση

Τρόποι αναπαράστασης των επιστημονικών ιδεών στο διαδίκτυο και η επίδρασή τους στην τυπική εκπαίδευση Τρόποι αναπαράστασης των επιστημονικών ιδεών στο διαδίκτυο και η επίδρασή τους στην τυπική εκπαίδευση Κ. Χαλκιά Εθνικόν και Καποδιστριακόν Πανεπιστήμιον Αθηνών 2 Το διαδίκτυο: αποτελεί ένα νέο διδακτικό

Διαβάστε περισσότερα

Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Αθήνας

Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Αθήνας Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Αθήνας Τμήμα Ιατρικών εργαστηρίων & Προσχολικής Αγωγής Συντονίστρια: Επίκουρη Καθηγήτρια, Ελένη Μουσένα [Σύγχρονες Τάσεις στην Παιδαγωγική Επιστήμη] «Παιδαγωγικά μέσω Καινοτόμων

Διαβάστε περισσότερα

Αγαπητές/οί συνάδελφοι, σε αυτό το τεύχος σας προτείνουµε µερικά ενδιαφέροντα βιβλία που αφορούν βασικές αρχές της Συµβουλευτικής.

Αγαπητές/οί συνάδελφοι, σε αυτό το τεύχος σας προτείνουµε µερικά ενδιαφέροντα βιβλία που αφορούν βασικές αρχές της Συµβουλευτικής. Αγαπητές/οί συνάδελφοι, σε αυτό το τεύχος σας προτείνουµε µερικά ενδιαφέροντα βιβλία που αφορούν βασικές αρχές της Συµβουλευτικής. Arist Von Schlippe, Jochen Schweitzer επιµέλεια: Βιργινία Ιωαννίδου µετάφραση:

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ (1) ΓΕΝΙΚΑ ΣΧΟΛΗ Κοινωνικών Επιστημών ΤΜΗΜΑ Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας ΕΠΙΠΕΔΟ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟ ΚΩΔΙΚΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΠΟΛ201 ΕΞΑΜΗΝΟ ΣΠΟΥΔΩΝ 1 ο ΤΙΤΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΘΕΩΡΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

Ευθύς και πλάγιος λόγος. Μια εναλλακτική πρόταση για τη διδασκαλία τους στο δημοτικό σχολείο μέσω των κόμικς

Ευθύς και πλάγιος λόγος. Μια εναλλακτική πρόταση για τη διδασκαλία τους στο δημοτικό σχολείο μέσω των κόμικς Ευθύς και πλάγιος λόγος. Μια εναλλακτική πρόταση για τη διδασκαλία τους στο δημοτικό σχολείο μέσω των κόμικς Αμαραντίδου Κυριακή, Εκπαιδευτικός ΠΕ70, υποψ. PhD Πουγαρίδου Παρασκευή, Εκπαιδευτικός ΠΕ70,

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΑΣ ΘΕΜΑΤΟΓΡΑΦΙΑ. Τι, πώς, γιατί;

ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΑΣ ΘΕΜΑΤΟΓΡΑΦΙΑ. Τι, πώς, γιατί; ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΑΣ ΘΕΜΑΤΟΓΡΑΦΙΑ Τι, πώς, γιατί; Κοινωνία Μάθηση Εκπαιδευτική Πολιτική Διδασκαλία Σχολικό Εγχειρίδιο Σκοπός Στόχοι Πρόγραμμα Σπουδών Κοινωνία Μάθηση Εκπαιδευτική Πολιτική Διδασκαλία Σκοπός Στόχοι

Διαβάστε περισσότερα

Η προσέγγιση του γραπτού λόγου και η γραφή. Χ.Δαφέρμου

Η προσέγγιση του γραπτού λόγου και η γραφή. Χ.Δαφέρμου Η προσέγγιση του γραπτού λόγου και η γραφή Πώς μαθαίνουν τα παιδιά να μιλούν? Προσπαθώντας να επικοινωνήσουν Πώς μαθαίνουν τα παιδιά να γράφουν? Μαθαίνoυν να γράφουν γράφοντας Η γραφή λύνει προβλήματα

Διαβάστε περισσότερα

«Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία» Γ ημερήσιου και Γ και Δ εσπερινού ΓΕΛ

«Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία» Γ ημερήσιου και Γ και Δ εσπερινού ΓΕΛ «Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία» Γ ημερήσιου και Γ και Δ εσπερινού ΓΕΛ Μ. Κασκαντάμη, Χρ. Κουμπάρου Συντονίστριες Εκπαιδευτικού Έργου 6 ο ΠΕ.Κ.Ε.Σ. Αττικής Από πού διδάσκουμε; Από τα «παλιά» βιβλία;

Διαβάστε περισσότερα

Μεθοδολογία Έρευνας Διάλεξη 1 η : Εισαγωγή στη Μεθοδολογία Έρευνας

Μεθοδολογία Έρευνας Διάλεξη 1 η : Εισαγωγή στη Μεθοδολογία Έρευνας Μεθοδολογία Έρευνας Διάλεξη 1 η : Εισαγωγή στη Μεθοδολογία Έρευνας 1 Δρ. Αλέξανδρος Αποστολάκης Email: aapostolakis@staff.teicrete.gr Τηλ.: 2810379603 E-class μαθήματος: https://eclass.teicrete.gr/courses/pgrad_omm107/

Διαβάστε περισσότερα

Μετάφραση Ειδικών Κειμένων Ι

Μετάφραση Ειδικών Κειμένων Ι ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 3: Ορολογία και ειδική μετάφραση Τιτίκα Δημητρούλια Τομέας Μετάφρασης Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΗΣ ΑΣΛΑΝΙΔΗΣ Φυσικός, M.Ed. Εκπαιδευτικός-Συγγραφέας

ΑΡΗΣ ΑΣΛΑΝΙΔΗΣ Φυσικός, M.Ed. Εκπαιδευτικός-Συγγραφέας ΑΡΗΣ ΑΣΛΑΝΙΔΗΣ Φυσικός, M.Ed. Εκπαιδευτικός-Συγγραφέας Ομιλία με θέμα: ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ & ΦΥΣΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΕΝΩΣΗ ΕΛΛΗΝΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ Εκδήλωση αριστούχων μαθητών: Οι μαθητές συναντούν τη Φυσική και η Φυσική

Διαβάστε περισσότερα

Θεόδωρος Βυζάς Ελευθερία Δογορίτη ΤΕΙ ΗΠΕΙΡΟΥ

Θεόδωρος Βυζάς Ελευθερία Δογορίτη ΤΕΙ ΗΠΕΙΡΟΥ Αυτόνομη και συλλογική διαχείριση της ορολογίας μέσα από συναφή και παράλληλα κείμενα με την υποστήριξη εργαλείου κοινωνικής επισήμανσης στο μάθημα της εξειδικευμένης μετάφρασης Θεόδωρος Βυζάς Ελευθερία

Διαβάστε περισσότερα

Το FUTURE Time Traveller έκλεισε ένα χρόνο!

Το FUTURE Time Traveller έκλεισε ένα χρόνο! Το FUTURE Time Traveller έκλεισε ένα χρόνο! Πριν από 12 μήνες, η πολυεθνική μας ομάδα ξεκίνησε μια μελλοντική πρωτοβουλία με στόχο να μετασχηματίσει τον προσανατολισμό της σταδιοδρομίας για την Γενιά Z

Διαβάστε περισσότερα

5η ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΕΛΛΗΝΟΦΩΝΩΝ ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΟΛΟΓΩΝ

5η ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΕΛΛΗΝΟΦΩΝΩΝ ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΟΛΟΓΩΝ 5η ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΕΛΛΗΝΟΦΩΝΩΝ ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΟΛΟΓΩΝ Θεσσαλονίκη, 21-23 Μαΐου 2015 Γεώργιος Βεϊκόπουλος Επίσημος μεταφραστής γαλλικής γλώσσας Αντιπρόεδρος Πανελληνίου Συλλόγου Επισήμων Μεταφραστών Υπουργείου Εξωτερικών

Διαβάστε περισσότερα

Σκούρτου, Ε. (2011). Η Διγλωσσία στο Σχολείο. Αθήνα: Gutenberg. Γλώσσες και Διγλωσσία στον Κόσμο. Κεφάλαιο Πρώτο

Σκούρτου, Ε. (2011). Η Διγλωσσία στο Σχολείο. Αθήνα: Gutenberg. Γλώσσες και Διγλωσσία στον Κόσμο. Κεφάλαιο Πρώτο Σκούρτου, Ε. (2011). Η Διγλωσσία στο Σχολείο. Αθήνα: Gutenberg. Γλώσσες και Διγλωσσία στον Κόσμο Κεφάλαιο Πρώτο Η διγλωσσία / πολυγλωσσία είναι ένα παλιό φαινόμενο. Πάει χέρι με χέρι με τις μετακινήσεις

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση μεταφράσεων ιταλικής ελληνικής γλώσσας

Αξιολόγηση μεταφράσεων ιταλικής ελληνικής γλώσσας ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Αξιολόγηση μεταφράσεων ιταλικής ελληνικής γλώσσας Ενότητα 10: Εύρεση μεταφραστικών προτύπων για επαγγελματική μετάφραση Κασάπη Ελένη Άδειες

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση μεταφράσεων ιταλικής ελληνικής γλώσσας

Αξιολόγηση μεταφράσεων ιταλικής ελληνικής γλώσσας ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Αξιολόγηση μεταφράσεων ιταλικής ελληνικής γλώσσας Ενότητα 11: Μεταφραστικές ομάδες από προπτυχιακούς/ μεταπτυχιακούς φοιτητές και ομαδική

Διαβάστε περισσότερα

Το νέο Πρόγραμμα Σπουδών για τη Γλώσσα στην Υποχρεωτική Εκπαίδευση

Το νέο Πρόγραμμα Σπουδών για τη Γλώσσα στην Υποχρεωτική Εκπαίδευση Το νέο Πρόγραμμα Σπουδών για τη Γλώσσα στην Υποχρεωτική Εκπαίδευση Μαρία Παπαδοπούλου Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Π.Τ.Π.Ε., Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας mariapap@uth.gr Η παρουσίαση αναπτύχθηκε για την πλατφόρμα

Διαβάστε περισσότερα

Π Ι Σ Τ Ο Π Ο Ι Η Σ Η Ε Π Α Ρ Κ Ε Ι Α Σ Τ Η Σ ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑΣ Χ Ρ Η Σ Η Γ Λ Ω Σ Σ Α Σ Π Ρ Ω Τ Η Σ Ε Ι Ρ Α Δ Ε Ι Γ Μ Α Τ Ω Ν 2 0 Μ 0 Ν Α Δ Ε Σ

Π Ι Σ Τ Ο Π Ο Ι Η Σ Η Ε Π Α Ρ Κ Ε Ι Α Σ Τ Η Σ ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑΣ Χ Ρ Η Σ Η Γ Λ Ω Σ Σ Α Σ Π Ρ Ω Τ Η Σ Ε Ι Ρ Α Δ Ε Ι Γ Μ Α Τ Ω Ν 2 0 Μ 0 Ν Α Δ Ε Σ Ε Π Α Ρ Κ Ε Ι Α Σ Τ Η Σ ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑΣ Χ Ρ Η Σ Η Γ Λ Ω Σ Σ Α Σ Π Ρ Ω Τ Η Σ Ε Ι Ρ Α Δ Ε Ι Γ Μ Α Τ Ω Ν 2 0 Μ 0 Ν Α Δ Ε Σ 1 Y Π Ο Υ Ρ Γ Ε Ι Ο Π Α Ι Δ Ε Ι Α Σ Κ Α Ι Θ Ρ Η Σ Κ Ε Υ Μ Α Τ Ω Ν Κ Ε Ν Τ Ρ Ο Ε Λ Λ

Διαβάστε περισσότερα

Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών MA in Education (Education Sciences) ΑΣΠΑΙΤΕ-Roehampton ΠΜΣ MA in Education (Education Sciences) Το Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών στην Εκπαίδευση (Επιστήμες της Αγωγής),

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΌ ΤΗ «ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ»ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΆΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΏΝ ΣΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΉ ΤΗΣ ΣΤΗΝ ΤΆΞΗ Ε.ΚΟΛΈΖΑ

ΑΠΌ ΤΗ «ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ»ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΆΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΏΝ ΣΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΉ ΤΗΣ ΣΤΗΝ ΤΆΞΗ Ε.ΚΟΛΈΖΑ ΜΑΘΗΣΗ ΜΕΣΩ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ 1 ΑΠΌ ΤΗ «ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ»ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΆΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΏΝ ΣΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΉ ΤΗΣ ΣΤΗΝ ΤΆΞΗ Ε.ΚΟΛΈΖΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΕΙΣΗΓΗΣΗΣ 1. Τι αλλαγές επιχειρούν τα νέα ΠΣ; 2 2. Γιατί το πέρασμα στην πράξη (θα)

Διαβάστε περισσότερα

Μερικά βασικά ευρήματα για την αποτελεσματικότητα των Ανοιχτών και εξ Αποστάσεως Μαθημάτων

Μερικά βασικά ευρήματα για την αποτελεσματικότητα των Ανοιχτών και εξ Αποστάσεως Μαθημάτων Μερικά βασικά ευρήματα για την αποτελεσματικότητα των Ανοιχτών και εξ Αποστάσεως Μαθημάτων Βασίλης Δαγδιλέλης Τμήμα Εκπαιδευτικής και Κοινωνικής Πολιτικής Ανοιχτά και εξ Αποστάσεως Μαθήματα The Greek way

Διαβάστε περισσότερα

Γ φάση: Γιατί έτσι κι όχι αλλιώς;

Γ φάση: Γιατί έτσι κι όχι αλλιώς; Ζωγραφιά: Β. Χατζηβαρσάνης 2014, ΚΠΕ Ελευθερίου Κορδελιού & Βερτίσκου Γ φάση: Γιατί έτσι κι όχι αλλιώς; 95 Οδηγίες για τις δραστηριότητες της Γ φάσης Έχοντας συζητήσει για την κατάσταση της γειτονιάς μας

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΟΙΟΤΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ. Γεράσιμος Παπαναστασάτος, Ph.D. Αθήνα, Σεπτέμβριος 2016

ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΟΙΟΤΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ. Γεράσιμος Παπαναστασάτος, Ph.D. Αθήνα, Σεπτέμβριος 2016 ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΟΙΟΤΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Γεράσιμος Παπαναστασάτος, Ph.D. Αθήνα, Σεπτέμβριος 2016 ΚΕΘΕΑ Τομέας Έρευνας Η ποιοτική έρευνα επιχειρεί να περιγράψει, αναλύσει, κατανοήσει, ερμηνεύσει κοινωνικά φαινόμενα,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΟΙΟΤΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ

ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΟΙΟΤΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΟΙΟΤΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Γεράσιμος Παπαναστασάτος, Ph.D. Αθήνα, Σεπτέμβριος 2016 ΚΕΘΕΑ Τομέας Έρευνας Η ποιοτική έρευνα επιχειρεί να περιγράψει, αναλύσει, κατανοήσει, ερμηνεύσει κοινωνικά φαινόμενα,

Διαβάστε περισσότερα

Οργανώνοντας την έρευνα ΒΑΣΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΜΙΑΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Οργανώνοντας την έρευνα ΒΑΣΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΜΙΑΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Οργανώνοντας την έρευνα ΒΑΣΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΜΙΑΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Προκαταρκτική έρευνα Διερευνήστε πριν απ όλα την περιοχή μέσα στην οποία μπορεί να βρεθεί ένα ερευνητικό ερώτημα. Τυπικές

Διαβάστε περισσότερα

1. Σχολή Οικονομικών, Διοίκησης και Πληροφορικής

1. Σχολή Οικονομικών, Διοίκησης και Πληροφορικής Κατάλογος νέων προγραμμάτων (πιστοποιημένα και στο τελικό στάδιο πιστοποίησης από τον Φορέα Διασφάλισης και Πιστοποίησης της Ποιότητας της Ανώτερης Εκπαίδευσης (ΔΙΠΑΕ). Σήμανση με αστερίσκο): 1. Σχολή

Διαβάστε περισσότερα

Επιλογή του τομέα σπουδών της Βιβλιοθηκονομίας Πληροφόρησης : Μία συστηματική βιβλιογραφική επισκόπηση των πρόσφατων ερευνητικών μελετών

Επιλογή του τομέα σπουδών της Βιβλιοθηκονομίας Πληροφόρησης : Μία συστηματική βιβλιογραφική επισκόπηση των πρόσφατων ερευνητικών μελετών Επιλογή του τομέα σπουδών της Βιβλιοθηκονομίας Πληροφόρησης : Μία συστηματική βιβλιογραφική επισκόπηση των πρόσφατων ερευνητικών μελετών Βαλεντίνη Μονιάρου- Παπακωνσταντίνου Αναπληρώτρια Καθηγήτρια ΤΕΙ

Διαβάστε περισσότερα

Η ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ

Η ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ Η ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ Δρ Ειρήνη Ροδοσθένους, Λειτουργός Π.Ι. ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ Επικοινωνιακή διδασκαλία της γλώσσας: η ίδια η γλώσσα συνιστά και ορίζεται ως κοινωνική

Διαβάστε περισσότερα

Παιδαγωγικές δραστηριότητες μοντελοποίησης με χρήση ανοικτών υπολογιστικών περιβαλλόντων

Παιδαγωγικές δραστηριότητες μοντελοποίησης με χρήση ανοικτών υπολογιστικών περιβαλλόντων Παιδαγωγικές δραστηριότητες μοντελοποίησης με χρήση ανοικτών υπολογιστικών περιβαλλόντων Βασίλης Κόμης, Επίκουρος Καθηγητής Ερευνητική Ομάδα «ΤΠΕ στην Εκπαίδευση» Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της

Διαβάστε περισσότερα

Τα σχέδια μαθήματος 1 Εισαγωγή

Τα σχέδια μαθήματος 1 Εισαγωγή Τα σχέδια μαθήματος 1 Εισαγωγή Τα σχέδια μαθήματος αποτελούν ένα είδος προσωπικών σημειώσεων που κρατά ο εκπαιδευτικός προκειμένου να πραγματοποιήσει αποτελεσματικές διδασκαλίες. Περιέχουν πληροφορίες

Διαβάστε περισσότερα

Οδηγίες Συγγραφής και Μορφοποίησης Κειμένου

Οδηγίες Συγγραφής και Μορφοποίησης Κειμένου Οδηγίες Συγγραφής και Μορφοποίησης Κειμένου Περιεχόμενα 1. Στοιχεία κειμένου 5 2. Διαμόρφωση και διάταξη σελίδας 5 2.1. Έκταση κειμένου 5 2.2. Μορφοποίηση σελίδας 5 2.3. Μορφοποίηση κειμένου 5 2.4. Τίτλοι

Διαβάστε περισσότερα