ΑΝΤΙΛΗΨΕΙΣ ΚΑΙ ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΣΤΟΝ 18ο ΑΙΩΝΑ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΑΝΤΙΛΗΨΕΙΣ ΚΑΙ ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΣΤΟΝ 18ο ΑΙΩΝΑ"

Transcript

1 ΑΝΤΙΛΗΨΕΙΣ ΚΑΙ ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΣΤΟΝ 18ο ΑΙΩΝΑ Πρόδρομη ανακοίνωση Η ΕΡΕΥΝΑ ΤΗΝ ΟΠΟΙΑ προτείνω εδώ βασίζεται σε αντιλήψεις πού εκφράζονται καθώς και σε θεωρητικές απόψεις πού αναπτύσσονται σε προλογικά κείμενα. 1 Φυσικά δεν είμαι ή πρώτη μα ούτε και ή τελευταία, φαντάζομαι, πού θα τονίσω την ιδιάζουσα σημασία αύτοΰ του παρακειμένου (paratexte), σύμφωνα με τον Gérard Genette. 2 Καθρέφτης της στιγμής πού το δημιουργεί, περισσότερο ακόμη καί άπο το ϊδιο το μεταφρασμένο έ'ργο, πού αμύνεται έν τέλει καλύτερα κατά τής αναπότρεπτης φθοράς πού επιφέρει ό χρόνος, ό Πρόλογος περιέχει την εξαιρετικά εύθραυστη μαρτυρία του παρόντος καί ακολουθεί τήν μοίρα του: γρήγορα ξεπερνιέται, ξεχνιέται ή αφαιρείται σκοπίμως από τις επανεκδόσεις, τίθεται σε αδράνεια ή σε αμφισβήτηση, μια καί άλλες προτεραιότητες ορίζουν τήν επόμενη στιγμή το εκδοτικό γεγονός. Σε γενικές γραμμές, ή μεταφραστική καμπύλη τής εποχής πού θα μας απασχολήσει εδώ χαρακτηρίζεται άπο καινοτομίες και αντιστάσεις, τήν τάση άπο τήν μια μεριά για ευθυγράμμιση με τήν φωτισμένη Ευρώπη άλλα καί επιβιώσεις άπο τήν άλλη μιας ισχυρής καί βαθιά ριζωμένης παράδοσης. Ωστόσο, ή κορύφωση του μεταφραστικού ενδιαφέροντος δεν μπορούσε παρά να συνεπιφέρει καί τήν γένεση ενός σημαίνοντος προβληματισμού πού επικεντρώθηκε στην ανίχνευση μιας μεταφραστικής θεωρίας. Καί πάλι, αναπότρεπτα, σε ορισμένα προλογικά κείμενα θα αναζητήσουμε τα ψήγματα του προβληματισμού. Ένας προβληματισμού που βρίσκεται πολύ κοντά, θα έλεγα, τηρουμένων τών αναλογιών, στις νέες 1. 'Αναπτύσσω ορισμένες πρώτες σκέψεις πού αποτελούν τήν αφετηρία εκτεταμένης μελέτης τήν οποία ετοιμάζω. Τμήμα τής παρούσας εργασίας θα περιληφθεί στον τόμο Ξένοι συγγραφείς μεταφρασμένοι ελληνικά. Αυτοτελείς εκδόσεις. Τόμος Β', 18ος αι. Ό Διαφοίτισμός, 'Αθήνα, ΚΝΕ/ΕΙΕ, υπό έκδοση. 2. Gerard Genette, Seuils, Παρίσι, Éditions du Seuil, coll. «Poétique», 1987, σ Ευχαριστώ τήν φίλη συνάδελφο κυρία Ράνια Πολυκανδριώτη για τήν υπόδειξη τής παραπάνω μελέτης.

2 "Αννα Ταμπάκη, ΑΝΤΙΛΗΨΕΙΣ ΚΑΙ ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ 177 αντιλήψεις πού καλλιέργησε δ ευρωπαϊκός Διαφωτισμός καί, δλοος ιδιαιτέρως, οι γάλλοι εγκυκλοπαιδιστές. 'Αντιδρώντας στην παράδοση δύο αιώνων (17ος-18ος), οπού σύμφωνα με τους κανόνες του κλασικισμού ή ακρίβεια της απόδοσης θυσιαζόταν στον βωμό τοΰ «ωραίου» 3 αισθητική επιβίωση κατά κάποιο τρόπο τοΰ δυαλισμοΰ της χριστιανικής παράδοσης ανάμεσα στο γράμμα καί στο πνεύμα 4 -^, ή γαλλική 'Εγκυκλοπαίδεια των D'Alembert, Diderot θα φιλοξενήσει στα σχετικά με τήν μετάφραση άρθρα της νεόκοπες απόψεις. Στον 16ο τόμο της, στο άρθρο Traduction, θέτει τον δρο σε αντιδιαστολή με αυτόν της Version (Version des Septante, Version vulgate) 5 άρθρο πού γνωρίζει καί μνημονεύει καί ό Δημ. Καταρτζής, δπως θα δούμε πιο κάτω. Ό συντάκτης τοΰ κειμένου τονίζει πώς ή καλή μετάφραση οφείλει να αποδίδει οπωσδήποτε το πνεύμα {génie) της γλώσσας τοΰ δέκτη το «γκένιο» της γλώσσας καθώς θα έ'λεγε ό Καταρτζής καί για να στηρίξει καλύτερα τις θέσεις του αναφέρεται στα δσα επισημαίνει ό Charles Batteux, στο καθιερωμένο έργο του Cours de belles-lettres: «Quand il s'agit de représenter dans une autre langue les choses, les pensées, les expressions, les tours, les tons d'un ouvrage, les choses telles qu'elles sont, sans rien ajouter, ni retrancher, ni déplacer; les pensées dans leurs couleurs, leurs degrés, leurs nuances; les tours qui donnent le feu, l'esprit, la vie au discours; les expressions naturelles, figurées, fortes, riches, gratieuses, délicates [...]». Κρατώ ακόμη καί το παρακάτω: «L'auteur qui compose, conduit seulement par une sorte d'instinct toujours libre, et par sa matière qui lui présente des idées qu'il peut accepter ou rejetter à son gré, est maître absolu de ses pensées et de ses expressions [...]. Le traducteur n'est maître de rien; il est obligé de suivre 3. Βλ. για παράδειγμα τήν μελέτη τοΰ Roger Zuber, Les «Belles infidèles» et la formation du goût classique. Perrot d'ablancourt et Guez de Balzac, Παρίσι, Armand Colin, H968. Καί Constance R.West, «La théorie de la traduction au XVIIIe siècle par rapport surtout aux traductions françaises d'ouvrages anglais», Revue de Littérature Comparée, 1932, Henri Meschonnic, Pour la poétique IL Epistemologie de récriture. Poétique de la traduction, Παρίσι, Gallimard, σ «La version est littérale, plus attachée aux procédés propres de la langue originale, et plus asservie dans les moyens aux vues de la construction analytique; et que la traduction est plus occupée du fond des pensées, plus attentive à les présenter sous la forme qui peut leur convenir dans la langue nouvelle...», Encyclopédie ou Dictionnaire Raisonné..., τ. XVI, A Neufchâtel 1755, σ J2

3 178 Ο Ε Ρ Α Ν Ι Σ Τ II Σ, 21 (1997) par-tout son auteur, et de se plier à toutes ses variations avec une souplesse infinie». 6 Στο Supplément τής μνημειώδους αυτής Βίβλου των Φώτων, 7 ξαναβρίσκουμε λήμμα σχετικό με την μετάφραση. Το υπογράφει μάλιστα ένας σημαντικός εκπρόσωπος των αισθητικών ανακατατάξεων της εποχής, ό Marmontel. Θα μεταφέρω εδώ την πρώτη παράγραφο: «Les opinions ne s'accordent pas sur l'espèce de tâche que s'impose le traducteur, ni sur l'espèce de mérite que doit avoir la traduction. Les uns pensent que c'est une folie que de vouloir assimiler deux langues dont le génie est différent; que le devoir du traducteur est de se mettre à la place de son auteur autant qu'il est possible, de se remplir de son esprit, et de le faire s'exprimer dans la langue adoptive, comme il se fût exprimé lui-même s'il eût écrit dans cette langue. Les autres pensent que ce n'est pas assez; ils veulent retrouver dans la traduction, non seulement le caractère de l'écrivain original, mais le génie de la langue, et s'il est permis de le dire, l'air du climat et le goût du terroir». 8 Συγκρατώ, τέλος, τις κύριες αρετές τής καλής μετάφρασης πού είναι ή σαφήνεια {clarté), ή ορθότητα (justesse), ή ακρίβεια (précision) και ή ευπρέπεια (décence). Γίνεται φανερό μέσα άπο αυτά τα επιλεγμένα αποσπάσματα πόση σημασία αρχίζει να δίνει ό αιώνας τών Φα>των στις λεπταίσθητες γλωσσικές και υφολογικές διεργασίες προκειμένου να συντελεστεί ή ακριβής μετάβαση του κειμένου, μέ τα ποικίλα συστατικά πού το ορίζουν, από τον πομπό στον δέκτη. 'Ενώ εμπρός σε άλλα μεγάλα αισθητικά θέματα, 6πως αυτό τής μίμησης και τής πρωτοτυπίας, 9 ή σκέψη απελευθερώνεται και ή φαντασία μπορεί πια να αποδεσμευτεί δημιουργικά, 10 στο ζήτημα τής 6. "Ο.π., σ Σχετικά μέ το πρόβλημα τών εκδόσεων τής Encyclopédie, αρκούμαι να παραπέμψω στην διεξοδική μελέτη τοϋ Robert Darn ton, The Business of Enlightenment. A Publishing History of the Encyclopédie S00, The Belknap Press of Harvard University Press, Cambridge, Massachusetts, and London, England, Supplément à Γ'Encyclopédie..., τ. IV, Λ Amsterdam, Chez M. M. Rey, 1777, G Roland Mortier, L'originalité; une nouvelle catégorie esthétique au siècle des Lumières, Γενεύη, Droz, 'Ακόμη και σε ενα επί το πλείστον παραδοσιακό πλαίσιο αναφοράς, είναι δυνατόν να συναντήσουμε φράσεις Οπως αυτή του Chevalier de Jaucourt, «la bonne imitation est une continuelle invention», Encyclopédie, τ. VIII, δ.π., 1765, σ. 568 (άρθρο Imitation).

4 "Αννα Ταμπάκη, ΑΝΤΙΛΗΨΕΙΣ ΚΑΙ ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ TUN ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ 179 μετάφρασης, ή ποιότητα της δημιουργίας έγκειται στη συστηματικότητα, και εδώ ακριβώς τον πρωτεύοντα ρόλο παίζει è χειρισμός του γλωσσικού εργαλείου. Δέν είναι τυχαίο, νομίζω, πώς αυτές τις ανησυχίες εξέφρασαν, ό καθένας με τον τρόπο του και με την σειρά του, οι μεταφραστές στους οποίους θα σταθούμε: ό "Ιώσηπος Μοισιόδαξ, ο Δημήτριος Καταρτζής και b Παναγιώτης Κοδρικάς, όπως δέν είναι ασφαλώς τυχαίο πώς προέρχονται καί οι τρεις εξέχουσες αυτές περιπτώσεις άπο το 'ίδιο περιβάλλον, τον χώρο τών Φαναριωτών. Το πρώτο κείμενο πού θα μας απασχολήσει είναι το «Προοίμιον του Μεταφραστου», το όποιο προτάσσει ό Ίώσηπος Μοισιόδαξ στην Ηθική φιλοσοφία του (Βιέννη 1760). n Πρόκειται για την μετάφραση του παιδαγωγικού συγγράμματος του Ludovico Antonio Muratori, La filosofia morale esposta e proposta ai giovani. 12 "Ας ειπωθεί πώς ο ιταλός στοχαστής καί ιερωμένος υπήρξε μία σημαντική φυσιογνωμία πού εξέφρασε ανανεωτικές καί ριζοσπαστικές θέσεις στο πλαίσιο πάντοτε του καθολικισμού. 13 Ή φήμη τοΰ έργου του ξεπέρασε τα εθνικά σύνορα καί επηρέασε συγχρόνους του άλλα καί μεταγενέστερους στοχαστές. Στην "Ηθική φιλοσοφία συνυφαίνονται τα «γνωσιολογικά μέ τα ηθικά ζητήματα α ένα σύστημα φιλοσοφικής ανθρωπολογίας». 14 Ό έλληνας μεταφραστής επέλεξε ακριβώς ένα έργο πού προτείνει, μέσα από τήν αυτογνωσία, τον έλεγχο τών παθών καί τήν προσαρμογή στην κοινωνική τάξη, ένα σύνολο άξιων, απαραίτητων για τή διαμόρφωση της νέας ηθικής φυ- 11. Για τήν προσωπικότητα καί τήν δράση τοΰ Μοισιόδακα βλ. τις ενδιαφέρουσες απόψεις τοΰ "Αλκή 'Αγγέλου πού επιμελήθηκε στην σειρά ΝΕΒ τοΰ «Έρμη» τήν επανέκδοση της 'Απολογίας, (α' εκδ. Βιέννη 1780) τοΰ φαναριώτη λογίου καθώς καί τήν βιογραφική προσέγγιση τοΰ Πασχάλη Μ. Κιτρομηλίδη, Ίώσηπος Μοισιόδαξ. Οι συντεταγμένες της βαλκανικής σκέψης τον 18ο αιώνα, 'Αθήνα, ΜΙΕΤ, Ό Ίώσηπος Μοισιόδαξ βρισκόταν για σπουδές στην ΓΙάντοβα γύρω στο 1759 μέ Πρβλ. μέ Anna Burlini-Galapaj (Centro Studi Muratoriani, Padova), «La critica della chiesa nelle scritti de L. A. Muratori», εισήγηση στην Συνάντηση 'Εργασίας «Lumières et critique des Églises et /ou de la Religion au XVIIIe siècle», στο πλαίσιο τοΰ προγράμματος της European Science Foundation, Concepts and Symbols of the Eighteenth Century in Europe. Σχετικά μέ τήν προσο;>πικότητα τοΰ L. Α. Muratori βλ. καί Fr. Venturi, Settecento riformatore. Da Muratori a Beccaria, Torino, Giulio Einaudi Editore, Π. Μ. Κιτρομηλίδης, δ.π., σ

5 180 Ο Ε Ρ Α Ν Ι Σ Τ Η Σ, 21 (1997) σιογνωμίας του άτομου. 15 "Ας συγκρατήσουμε ακόμη την πίστη του Μοισιόδακα στην εμβέλεια του συγγράμματος, του οποίου ή κοινή ωφέλεια είναι προφανής, άφοΰ οι ηθικοί κανόνες πού περιέχει απευθύνονται προς δλες τις ηλικίες καί τις κοινωνικές κατηγορίες. 16 'Από τα πιο προωθημένα πνεύματα της εποχής του, ό Μοισιόδαξ αντιλαμβάνεται εγκαίρως, δπως έχει συχνά ειπωθεί καί γραφεί, πόση «χρεία» έχει ή Ελλάδα άπο τα φώτα της Ευρώπης, δταν «ή μία πλημμυρεΐ, καί ή άλλη ύστερεΐται ως καί τα άξιολογώτερα φώτα τής Μαθήσεως». 17 Μόνη ή μετάφραση άπο τις ξένες ευρωπαϊκές γλώσσες θα θέσει τέλος στην άγνοια καί θα συγκεντρώσει όλους τους θησαυρούς τής γνώσης: «Ρήτορες, Ιστορικοί, Διαλεκτικοί, Φυσικοί, Μεταφυσικοί, Μαθηματικοί, 'Ηθικοί: όλοι, δλοι επιθυμούν να την δουλεύσουν με τα Πονήματα των». 18 Πέρα ωστόσο άπο τήν καίρια παιδαγωγική διάσταση πού προσλαμβάνει ή μετάφραση τής 'Ηθικής φιλοσοφίας, πολύ ενδιαφέρουσα παραμένει για μας καί μία άλλη δευτερογενής παράμετρος προβληματισμού, ή όποια ξεπροβάλλει ακριβώς εξαιτίας τής μετάφρασης. Ή μεταφραστική εργασία αυτή καθαυτή, εργασία επίπονη, χρονοβόρα, πού θέτει επί τάπητος ενα πλήθος ερωτημάτων, απασχολεί σοβαρά τον φαναριώτη λόγιο. Όρμο.)μένος ό νεωτεριστής λόγιος άπο βαθιά επίγνωση του εθνικού παρελθόντος καί του παρόντος, δεν διστάζει, ωστόσο, νά υιοθετήσει μία κριτική στάση ως προς τήν προσέγγιση τής κλασικής αρχαιότητας άπο τους συγχρόνους του: «Τήν σήμερον ή Ελλάς τρέφει, καί περιποιείται δύο ελαττώματα τα πλέον ανοίκεια εις τήν δόξαν της. Αυτή κυριεύεται κατά κράτος άπο τήν Ύπόληψιν καί άπο τήν Άμέλειαν τής 'Αρχαιότητος. Ή πρώτη τής έγέννησεν έκείνην τήν άκμαίαν Πρόληψιν, δτι δσα ή έφεύρηκαν, ή έκαλλιέργησαν οι Παλαιοί, δλα γενναία, δλα ακριβή: καί ή δευτέρα τής έπροξένησε τήν σπάνιν, καί μάλιστα τήν έρημίαν τών περισσοτέρων πα- 15. Ίώσηπος Μοισιόδαξ, 'Ηθική φιλοσοφία, Α', Βιέννη, 1769, σ. κη': «Ή ύλη του Συγγράμματος [...] είναι 'Ηθική, ήγουν μία Πραγματεία, όπου χρησιμεύει κάθε ήλικίαν, κάθε κατάστασιν: καθότι ερμηνεύει πώς ό "Ανθρωπος έχει να γνωρίζη εαυτόν, εϊτουν πώς να φέρεται προς τον Θεόν, όθεν έλαβε το είναι του: πώς προς τους άλλους 'Ανθρώπους, ομού με τους οποίους συμπολιτεύεται: καί πώς αυτός προς εαυτόν, τουτέστι πώς να οίκονομή τήν Άτομικήν του Σύστασιν, καί πώς να συντηρή τήν Έσωτερικήν Άταραξίαν τής Ψυχής του». 16. 'Ηθική φιλοσοφία, δ.π., σ. κθ': «"Αρχοντες, Ίδιώται, Πλούσιοι, Πτωχοί, Γέροντες, Νέοι, 'Εκκλησιαστικοί, Λαϊκοί, με βραχυλογίαν δλοι ημπορούν να φωτισθούν άπο αυτό, δλοι ημπορούν να κατηχηθούν, έκαστος το ίδιαίτερον χρέος του». 17. Ίώσηπος Μοισιόδαξ, Ηθική φιλοσοφία, δ.π., σ. κα'. 18. 'Ηθική φιλοσοφία, δ.π., σ. λ'.

6 "Αννα Ταμπάκη, ΑΝΤΙΛΗΨΕΙΣ ΚΑΙ ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ.ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ 181 λαιών Συγγραμμάτων. Ή Πρόληψις έπειτα της έφύτρωσεν ενα α,σττονβον μίσος εναντίον πάντων τών Νεωτέρων, και ή σπάνις την έγύμνωσεν, σχεδόν άπο δλας τάς κεφαλαιωδεστέρας ειδήσεις τών Παλαιών». 19 Ή μίμηση της Ευρώπης αποτελεί για τον Μοισιόδακα την μόνη και ασφαλή οδό προόδου και σε αυτό το σημείο ή μετάφραση επωμίζεται τον κύριο ρόλο μεταφοράς και εκλαΐκευσης της γνώσης. Ό φαναριώτης λόγιος έ'χει καταρτίσει ενα μεταφραστικό πρόγραμμα με σαφείς παιδευτικούς στόχους. 20 Είδαμε πώς, εμπρός στο δίλημμα της πλήρους ένδειας επιστημονικών συγγραμμάτων, ό μεταφραστής προκρίνει ως πλέον αναγκαία τήν γνώση της 'Ηθικής. Άλλα δεν σταματά και σε έναν τυχαίο τίτλο. 'Αναζητά μέσα άπο ενα πλήθος συγγραμμάτων τήν απλότητα, τήν ευκρίνεια και τήν σαφήνεια της γραφής, στοιχεία πού φαίνεται ότι συγκεντρώνει ό Muratori: «Αυτός μου έφάνη σ.πλοϋς^ μέτριος, ευκολονόητος άπο δλους, ή σχεδόν άπο όλους». 21 Καί ξεκινά ο μεταφραστικός άθλος. Ζώντας μέσα στον φαναριώτικο κύκλο τών Παραδουνάβιων Ηγεμονιών, ό Μοισιόδαξ έ'χει πιθανόν εξοικειωθεί με τήν πιο ανάλαφρη Οψη του θέματος. "Εχει συνηθίσει 'ίσως στους πειραματισμούς τών γλωσσομαθών αυτών κύκλων, σε μία άσκηση πού προκαλούσε τήν ευχαρίστηση καί στρεφόταν κατά κύριο λόγο, όπως είχαμε τήν ευκαιρία να πούμε καί άλλου, σε αφηγηματικά, λογοτεχνικά κείμενα. Ωστόσο το δικό του εγχείρημα για να αποδοθεί στα ελληνικά ενα ηθικό σύγγραμμα επιστημονικών αξιώσεων θέτει ασφαλώς δυσκολίες άλλης τάξης, πού σχετίζονται κυρίως με τήν απόδοση εννοιών, δρων, άλλα καί τήν επιλογή του κατάλληλου «ύφους» [= γλώσσας]. "Ας προσέξουμε τήν παρακάτω καίρια διαπίστωση «... κάθε Μετάφρασες είναι δυσκολωτάτη! μάρτυρες (το επαναλαμβάνω καί αύθις) δσοι περιέργως τήν έδοκίμασαν, ή τήν έ'κριναν. 'Αλλ' ϊσως τινάς αυτά τα νομίζει ωσάν τόσα παιγνίδια. Καί δμως ας κάμη τήν δοκιμήν, οποίος καί αν εΐναι, καί τότε βλέπει εάν διαφέρει ή παιδιά άπο τήν Μετάφρασιν». 22 Δύο μείζονα ζητήματα ανακύπτουν για τον μεταφραστή: πρώτον ή Μετάφραση στην ολότητα της «έ'ργον δυσκολώτατον, καθώς 19. Ηθική φιλοσοφία, «Προοίμιον του Μεταφραστοϋ», σ. ιζ'-ιζ'. Πρβλ. με Κ. Θ. Δημαρά, 'Ιστορία της νεοελ.ληνικής λογοτεχνίας. 'Αθήνα, "Ικαρος, , σ 'Ηθική φιλοσοφία, ο.π., σ. κβ'. 21. Στο ίδιο. "Ας προσέξουμε εδώ πώς ή επιλογή του Μοισιόδακα μοιάζει να εΐναι καίρια μια καί τα συγγράμματα πού συνέθεσε ό Muratori στην ιταλική γλώσσα (καί δχι στην λατινική) έχουν ακριβώς εκλαϊκευτικούς στόχους. 22. "Ο.π., σ. κδ'-κε'.

7 182 Ο Ε Ρ Α Ν Ι Σ Τ II Σ, 21 (1997) όλοι εκ συμφώνου οι 'Ακριβέστεροι. Μεταφρασταί το κηρύττουν» 23 και δεύτερον ή γλωσσική ομοιομορφία, «ή άναπλήρωσις του αύτοΰ "Υφους». 24 Ή άγο^νία του Μοισιόδακα γίνεται εύκολα κατανοητή αν αναλογιστούμε τήν πρωιμότητα του εγχειρήματος του και συνεπώς τήν έλλειψη ενός συναφούς πλούσιου πειραματισμού. Γιατί εδώ ό μεταφραστής δεν ενδιαφέρεται μόνον για τήν ποιοτική απόδοση τοΰ αλλότριου κειμένου, πού όπως εξομολογείται θα ήταν σχετικά εύκολο να επιτευχθεί στο "Ελληνικον νφος, στην αρχαΐζουσα δηλαδή γλώσσα. Οί εκλαϊκευτικοί, παιδαγωγικοί στόχοι πού έχει θέσει εξαρχής τού επιβάλλουν να επιλέξει τήν απλή, καθομιλουμένη γλώσσα, το Κοινον νφος: «'Έκαμε χρεία, δτι να προσυλλογισθώ και με ποιον "Υφος, ήγουν με το Έλληνικόν, ή με το Κοινον να μεταφράσω το Πόνημα. Το πρώτον μοΰ ήτον εύκολον και σύνηθες, αλλ' ούτως έσυνέβαινε, να ζημιωθούν οί απλούστεροι: πράγμα όπου μήτε το έσυγχώρει ό ζήλος μου. Το δεύτερον εκ τού εναντίου μού έφαίνετο, ναί, άρμοδιώτερον, και όμως δια τήν φυσικήν του πτωχίαν μοΰ έφαίνετο κατά το αυτό και παντελώς δυσκολοπιχείρητον. Μ' δλον τούτο εγώ απεφάσισα να προτιμήσω το κοινον όφελος, και να μή λυπηθώ τους "ίδρο^τάς μου. 'Επεχείρησα λοιπόν τήν Μετάφρασιν με το απλούν "Υφος». 25 Σ' αύτο το γλωσσικό υλικό, ακατέργαστο ακόμη, πάσχισε è μεταφραστής να δίόσει ευφράδεια και σαφήνεια, κοπίασε για να υπερβεί τις δυσκολίες πού έθετε το ίδιο το πρωτότυπο κείμενο. 'Από τις κυριότερες αιτίες τοΰ κόπου του στάθηκε κατ' αρχήν ή πολυσημία τοΰ συγγράμματος πού τοΰ επέβαλε να αναζήτα τήν κυριολεξία τοΰ δρου από το οπλοστάσιο τών 'Αρχαίων και για ενα μεγάλο εύρος επιστημονικών γνώσεων. Ή μοναξιά τοΰ πρωτοπόρου, πού εξερευνά πρώτος άγνωστες περιοχές, και οφείλει μόνος να εφεύρει τις κατάλληλες λύσεις, τίθεται στή συνέχεια επί τάπητος. Σ' αυτά προστίθεται το χρέος τοΰ μεταφραστή να επεμβαίνει δημιουργικά προς όφελος τοΰ κειμένου του: «ό Συγγραφεύς εις μερικούς τόπους ήτον ή σ,τονος, ή άσαφής, οπού επρεπεν η να τον ζ^αφηνισο^, η να τον ζωοποιήσω». επομένως, στή συνείδηση τοΰ Μοισιόδακα ή μετάφραση είναι «δημιουργική πράξη» και επιτάσσει τήν ακρίβεια, τήν σαφήνεια της απόδοσης καθώς και τήν ζωντάνια τοΰ συνόλου: για τον λόγο αύτο είναι εξάλλου θεμιτές υφολογικές και διορθωτικές επεμβάσεις πού βελτιώνουν τήν κατανόηση 23. Στο ίδιο, σ. κγ'. 24. Στο Ιδιο. 25. Στο ϊδιο. 26. Στο ϊδιο, σ. κδ'.

8 "Αννα Ταμπάκη, ΑΝΤΙΛΗΨΕΙΣ ΚΑΙ ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ TUN ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ 183 του αρχικού κειμένου. 27 Ή επίπονη μεταφραστική διαδικασία αντιμετωπίστηκε άπο τον Ίώσηπο Μοισιόδακα ως μία ενσυνείδητη άσκηση, και όλως ιδιαιτέρως, καθώς μας εξομολογείται, ως μία αναμέτρηση με την «φυσική ιδιότητα του κοινού "Υφους». 28 Ό δεύτερος σταθμός μας είναι ό Πρόλογος του Δημ. Καταρτζή στην ανέκδοτη μετάφραση του έργου του Real de Curban, Science du gouvernement, πού εκπόνησε γύρω στο Παρόλο πού το πόνημα του φαναριώτη μεταρρυθμιστή λογίου δεν έφθασε ποτέ στο τυπογραφείο, δεν είναι δυνατόν να λείψει άπο τήν προσέγγιση μας, καθώς εκφράζει με ωριμότητα καί πολύ στοχαστικά θεωρητικές πτυχές του μεταφραστικού φαινομένου κατά τον 18ο αιώνα. Στην περίπτωση του Καταρτζή, καθώς ήδη είναι διακριβωμένες οι συναρτήσεις τής σκέψης του με τήν γαλλική φιλοσοφία τής εποχής καί τον Εγκυκλοπαιδισμό, 30 μας ανοίγει ό δρόμος προκειμένου να εμβαθύνουμε περαιτέρω καί, ενδεχομένους, να διασταυρώσουμε τις κατευθυντήριες των πηγών του. Ή μεταφορά στα ελληνικά του έργου πολιτικής θεωρίας του Real de Curban, έργου πού εκφράζει τα 'ιδεώδη τού πεφωτισμένου δεσποτισμού, 31 έγινε, δπως είναι γνωστό, με τήν προτροπή τοΰ ηγεμόνα Μιχαήλ Σούτσου. Σ' αυτόν καί αφιερώνει το μετάφρασμα του ό Καταρτζής: στον μεγαλοπρεπή καί φωτισμένο ηγεμόνα πού δεν αρκέστηκε να μεριμνήσει για την ευδαιμονία του λαού του άλλα καί «έστοχάσθηκε πρώτος να βάλη να μεταφράσουνε βιβλία άπο άλλαις γλώσσαις στα ρωμαϊκά, πράγμα περισπού- 27. Στο Ίόιο, σ. κε'. 28. Στο ϊοιο, σ. κζ'. 29. Δημ. Καταρτζής, Τα Ευρισκόμενα, έκδοση Κ. Θ. Δημαράς, 'Αθήνα, ΟΜΕΔ, 1970 (Πρόλογος στη μετάφραση του Ρεάλ), σ. 311 κ.έ. Το έργο τοΰ Gaspard Real de Curban ( ), Science du gouvernement; ouvrage moral, de droit et de politique qui contient les principes du commandement et de l'obéissance, etc. (Aix-la-Chapelle - Paris, ), εκδόθηκε άπο τον ανεψιό του άββά Balthasar Burle de Curban σέ 8 τόμους. Ώς προς το περιεχόμενο, οι διαδοχικοί τόμοι τοΰ έργου πραγματεύονταν τήν διαμόρφωση τών πολιτικών κοινωνιών καί τα σχετικά οφέλη πού προέκυψαν, ανέλυαν τα παλαιά καί τα νεώτερα πολιτεύματα, ανέπτυσσαν τήν ιδέα τοΰ φυσικού δικαίου και τοΰ δημοσίου δικαίου, τήν έννοια τών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τήν ιδέα τής πολιτικής καί αυτήν τοΰ εκκλησιαστικού δικαίου (βλ. J.-M. Quérard, La France littéraire ou Dictionnaire Bibliographique, τ. VII, Paris, G.-P. Maisonneuve et Larose, 1964, σ. 482). 30. Βλ. τήν περιεκτική εισαγωγή τοΰ Κ. Θ. Δημαρά στον τόμο Δημ. Καταρτζής, Δοκίμια. 'Επιμέλεια Κ. Θ. Δημαράς, 'Αθήνα, 'Ερμής, σειρά ΝΕΒ, Πρβλ. με Δοκίμια, δ.π., σ. μδ'.

9 184 Ο Ε Ρ Α Ν Ι Σ Τ Η Σ, 21 (1997) δαστο και τουρα σ' ολα τα βασίλεια, και πράγμα πού το άρχησ' ό Πτολεμαίος...». 32 C H αναφορά πού συνοδεύει τις τελευταίες σκέψεις για την μετάφραση των Έβδομήκοντα είναι το άρθρο «Septante, version de» της 'Εγκυκλοπαίδειας. Οι κριτικές παρατηρήσεις του Καταρτζή διαπνέονται άπο την προφανή τάση να ίστορικευοεΐ το μεταφραστικό γεγονός. Ωστόσο, ή εμβέλεια της κριτικής του ματιάς αγκαλιάζει οχι μόνον τήν ιστορική διαχρονία, οχι μόνον ένα μείζονα γεωγραφικό χώρο, δπου συντελείται ή μεταφραστική διαδικασία, άλλα και μία ποικιλία κειμένων: π.χ. τήν μετάφραση του «Περί Γήρως» του Κικέρωνα άπο τον Θ. Γαζή, τά γυμνάσματα του D'Alembert άπο τον Τάκιτο, τις χειρόγραφες φαναριώτικες μεταφράσεις έργων του Μολιέρου και του Μεταστασίου. Αυτήν ακριβώς τήν ποικίλη πνευματική αρματωσιά θα χρησιμοποιήσει λάβει «ιδέα καλής μετάφρασις» και να κατασκευάσει μία «θεωρία άπάνου σ' αύτήνα». 33 Ό προκειμένου να κεντρικός άξονας πού διατρέχει το πρωτοποριακό αυτό κείμενο άπο τήν μιά του άκρη στην άλλη είναι ακριβώς ή απόλυτη σημασία του καλού χειρισμού της γλώσσας στην ανάπλαση τοΰ κειμένου άπο το αλλότριο ι δίωμα στο -ημέτερο ώστε να μήν αποστερηθεί τις βασικές αρετές του καθώς και τήν ενδεχόμενη αρχική του χάρη. 34 Ή μετάφραση είναι συστηματική εργασία και οφείλει: 1. να ακολουθεί αρχές, να έχει αμέθοδο μεταβολή», 2. να διατηρεί τις αισθητικές αρετές τοΰ πρωτοτύπου, να έχει «νοστιμάδα», τήν «ανάλογη νοστιμάδα πώχουνε τά πρωτότυπα», και 3. να έχει «τήν αυτήν σαφήνεια, πού ειν' ή πρώτη αρετή λόγου». 35 στή Είναι φανερή, νομίζω, ή συγγένεια τού παραπάνω προβληματισμού μέ τις θέσεις πού συναντά κανείς στα σχετικά μέ το ζήτημα τής μετάφρασης άρθρα της 9 Εγκυκλοπαίδειας, και ακόμη, μέ τις αντιλήψεις πού εκφράζονται επωνύμως, όπως λ.χ. τοΰ Marmontel, τον οποϊο στο κείμενο του, δίπλα στον D'Alembert και τον Diderot. Οι μεταφραστικοί κανόνες, è τρόπος ξεχωρίζει και ό Καταρτζής τής μετάφρασης, τί άλλο μπορούν να σημαίνουν παρά τήν αποτελεσματική χρήση τοΰ γλωσσικού έρ- 32. Δημ. Καταρτζής, Τά Ευρισκόμενα, 6.π., σ Καθώς παρατηρεί ό Κ. Θ. Δημαράς ( \οκίμια, σ. μβ'), ενδεχόμενο «προανάκρουσμα στον μεταφραστικό προγραμματισμό του Μιχαήλ Σούτσου» να ήταν και το δοκίμιο τοϋ Καταρτζή, Συμβουλή στους νέους πώς να ώφελιοΰνται και να μη βλάπτοννται απτά βιβλία τα φράγκικα και τά τούρκικα, και ποια νά 'ναι ή καθ' αυτό τους σπονδή)) (ca. 1783). 33. "Ο.π., σ Στο ϊοιο, σ Στο loto, σ. 316.

10 "Αννα Ταμπάκη, ΑΝΤΙΛΗΨΕΙΣ ΚΑΙ ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ 185 γαλείου. 'Απομονωμένος νιώθει και ό Καταρτζής, δίχως λεξικά, δίχως τήν καταγραμμένη εμπειρία των παλαιοτέρων, δίχως μία γλώσσα συστηματική, με διαμορφωμένους γραμματικούς κανόνες. Κοινωνός, ωστόσο, των θεωρητικών συζητήσεων της εποχής, γνωρίζει και πιστεύει στο α ξίωμα τής Γενικής γραμματικής {Grammaire générale) τών γάλλων φιλοσόφων, τής «καθόλου γραμματικής», τής οποίας «οί κανόνες... είναι στερεοί και αμετάβλητοι». 30 'Αντιβαίνει τον ορθό λόγο ή πρόληψη πώς μια γλώσσα δεν υφίσταται εάν δεν έχει ((γραμμένη γραμματική» τουναντίον ό Καταρτζής φρονζϊ πώς και ή «ρωμαΐκια γλώσσα», ώς ζώσα γλώσσα, έχει φυσική γραμματική, τής οποίας μπορούν να εξαχθούν οί κανόνες, και αυτό προσπαθεί να κάνει ακριβώς στή συνέχεια τοΰ προλογικού του κειμένου, εμμένοντας κυρίους σε ζητήματα ζν,φορ^ς τού λόγου και προσωδίας. Φυσικά δεν θα επεκταθώ εδώ στις γλωσσικές απόψεις τις όποιες με τόση ζέση εκφράζει ό Καταρτζής, μα ούτε είναι και τής αρμοδιότητας μου να το επιχειρήσω. Έάν στέκομαι λίγο σε αυτές τίς έννοιες, είναι α κριβώς για να διαπιστο)σουμε τον συνεκτικό κρίκο τών επιρροών πού δέχτηκε και αφομοίωσε, μέσα άπο τον δίαυλο τών εγκυκλοπαιδιστών, σχετικά μέ τήν φυσική γλο^σσα, και ακόμη, για να αξιολογήσουμε τήν απόλυτη υπεροχή πού κατέχει ή γλωσσική έκφραση στον στοχασμό του. Αίγες σελίδες πιο κάτω, ό Δημ. Καταρτζής επανέρχεται στο σημείο εκκίνησης: ξαναγυρίζει στην μετάφραση τού Ρεάλ: (('Εγώ, καθώς είπα, βλέπωντας το Γαζή και το μουσιοΰ Νταλαμπέρτ, και θαυμάζωντας τα φιλοπονήματά τους εις άκρον, έπάσχησα να τους μιμηθώ το κατά δύναμιν, κ έκαμα εκείνο πού εικάζω νά 'καμαν κ' εκείνοι απλούστατα στης γλώσσαις όπου μετάφραζαν δηλονότι το νόημα πού ήταν στή μεταφρασθησόμενη τήν περίοδο, στοχάζουμουν πώς να το εκφράσω γλαφυρά, ανθηρά και φυσικά ρουμαϊκα, και μέ φαίνεται πολλαΐς φοραΐς να το πέτυχα. "Οθεν σέ πολλαΐς μεριαΐς ειν' ή μετάφρασι όμορφώτερη άπτο κείμενο (και τούτο είναι καθαυτό άπτήν υπεροχή τής γλώσσας μας), σ' άλλαις μεριαΐς είναι 'ίσια ϊσια, καί σέ πολλόταταις χειρότερη». 37 Ή μετάφραση 36. Το ϊοιο, σ Βλ. καί X'icholas-Bakalar, «Language and Logic: Diderot and the grammairiens-philosophes», Studies on Voltaire and the 18th Century, τ. CXXXI (1975), σ. 113 κ.έ. 'Αναφορικά μέ τήν εισδοχή τών σχετικών με τήν Γενική Γραμματική καί τήν καθολική γλώσσα {langue universelle) απόψεων στην νεοελληνική πνευματική ζωή, βλ. τήν εργασία τής Ρωξάνης Δ. 'Αργυροπούλου, ((Γλωσσολογικά τοΰ νεοελληνικού Διαφωτισμού», 'Αφιέρωμα στον Ε. Π. Παπανούτσο, 'Αθήνα 1980, σ J. 37. Δημ. Καταρτζής, Τα Ευρισκόμενα, δ.π., σ Παραθέτει επίσης καί με-

11 ί 86 Ο Ε Ρ Α Ν Ι Σ Τ Η Σ, 21 (1997) λοιπόν εϊναι ανάπλαση του αρχικού κειμένου στην φυσική ροή της γλωσσάς πού το υποδέχεται. Ώς συστηματική διαδικασία επιδέχεται συνεχή βελτίωση δ Καταρτζής αναφέρεται εδώ τόσο στην έλλειψη προϋπάρχουσας μεταφραστικής εμπειρίας άπο το συλλογικό σώμα της παιδείας της εποχής του, στην ανυπαρξία ειδικών χρηστικών βοηθημάτων (λεξικών) άλλα και στην προσωπική του απειρία, στην έλλειψη κατάλληλης άσκησης. "Ενα ακόμη στοιχείο θα κρατήσω, σχεδόν καταληκτήριο, άπο τον Πρόλογο στον Ρεάλ: την πεποίθηση του Καταρτζή οτι το πόνημα του, αναγκαίο ως προς το περιεχόμενο του, «ώντας επιστήμη πολιτικών», πλουτίζει τήν παιδεία του Γένους με λέξεις και δρους εξίσου αναγκαίους, πού πρέπει να μπουν σέ χρήση. ((Προσέτι δύναται αυτή [ή μετάφραση] να χρησιμεύση και σ' εκείνον πού βουληθή να κάμη παρόμοιον κόπο, μεθοδικό, να μετάφραση άλλο τίποτες, οπού και να δουλεύεται ή γλώσσα μας και να αποχτούμε και βιβλία στα ρωμαϊκά με τωριναΐς λογαριασμένους ίδέαις, για να φωτίζεται το έθνος μας και να γίνεται κοινή ή προκοπή με τον 'ίδιον τρόπο πού γένηκε καί στα άλλα έθνη* το όποιον δεν κατορθώνεται αλλιώς, παρά όταν μπορούμε πρόχειρα καί γρήγορα να καταλαβαίνουμε της ίδέαις των άλλων, και όταν μπορούμε να κοινολογούμε ομοίως το τί Ηρουμε σ άλλους, δ έστι σα συγγράφουμε όλοι στή γλώσσα πού λαλούμε, νοούμε και γράφουμε σ' δλην τή ζ(θή μας».^8 Το τρίτο κείμενο πού Οά μας απασχολήσει προτάσσεται στην μετάφραση τοΰ Περί πληθνος κόσμ(»ν (1794) τού Foritene]!c 39 καί προέρχεται άπο τήν γραφίδα τού Παναγ. Κοδρικά. Έν αρχή ή αγωνία τού μεταφραστή: «Δυσκολώτερον, καί άργότερον πράγμα δεν με φαίνεται να είναι άλλο τόσον πολλά, δσον το να έμβη εις τάξιν το άτακτον, το να κανονισθη το άκανόνιστον. καί να έπιστηριχθή εις γενικάς καί κοινάς αρχάς το μηδ' αρχήν μηδέ βάσιν έχον». 40 Βασικές έννοιες-κλειδιά: ή κατασκευή ενός συστήματος, ή θέσπιση κοινών άρχων καί κανόνων, πού αφορούν, όπως ρικούς γενικούς κανόνες πού ακολούθησε σχετικά με τήν μεταφορά στα ελληνικά μερών τοΰ λόγου, των ρημάτων πού δηλώνουν ενέργεια π.χ., ή όσων έχουν μεταφορική χρήση, opcov ή εκφράσεων πού δεν υπήρχε απόλυτη αντιστοιχία στα ελληνικά, σχετικά με τήν απόδοση τών ουσιαστικών, επιθέτων καί επιρρημάτων, με τήν απόδοση ί,τής ασύνδετης σύνταξης στα γαλλικά, ή τέλος, σχετικά μέ το πλάσιμο όρων πού δεν υ πήρχαν στή γλο'^σσα υποδοχής (σ ). 38. "O.K., σ Πρόκειται για το σύγγραμμα του Fonteiielle, Entretiens sur la pluralité des inondes, Όμιλίαι περί πληθύος κόσμων τον κνρίον Φοντενέλ [...], Βιέννη, Γ. Βεντότης, 1794, «Προς τους Άναγινώσκοντας», σ. XIV.

12 "Αννα Ταμπάκη, ΑΝΤΙΛΗΨΕΙΣ ΚΑΙ ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ J 87 θα δούμε στη συνέχεια, την γλωσσική έκφραση, και, κατά συνέπεια, σφραγίζουν την μεταφραστική εργασία και προσδιορίζουν απολύτως τήν ποιότητα της. Θα συναντήσουμε και εδώ να επαναλαμβάνεται ή διάρθρωση ενός κοινού, στα μείζονα θέματα του, προβληματισμού. 'Αναφορά κατ' αρχήν στην πολιτική παρακμή της αρχαίας Ελλάδας, στις διαδοχικές κατακτήσεις πού υπέστη, στις τύχες της ελληνικής γλώσσας, τήν πολυμιξία και τήν διαφθορά της: «Με μίαν τοιαύτην διεφθαρμένην Γλώσσαν όπου μόλις ευπορει τας προς δήλωσιν τών πλέον τετριμμένων ιδεών λέξεις, καί έκείνας τας πλείω ξένας. καί ούτε καν προσοικειωμένας, πώς -ημπορεί τινάς να μετάφραση βιβλία επιστημονικά, να έκφραση ιδέας εύγενικάς, ή να έκθεση αρχάς συστηματικάς, δόξας πολιτικάς, ή Οεο^ρίας ήθικάς; ενα χάος πανταχόθεν τον περικαλύπτει. "Ενα κενόν εις κάθε νόημα τον άπεκδέχεται, και ή κάθε περίοδος είναι δι' αυτόν μία νέα απορία, καί το όλον όλη αμηχανία». 41 Ό Κοδρικάς θεωρεί αδύνατη τήν χρήση του λεξιλογίου και τών έκφράσεο^ν της κοινής ομιλίας στο μεταφραστικό έργο, λόγω της ά μετρης ποικιλίας του καί τών ξένων λέξεων πού έχουν παρεισφρήσει σ' αυτήν. Χρειάζεται λοιπόν να προσδιοριστεί «εν ύφος κοινόν», ενα γλωσσικό σύστημα δηλαδή ενιαίο, άλλα αυτό ασφαλώς δεν σημαίνει τήν υποταγή σε μία υφολογική ομοιομορφία" ή ύλη τού κάθε βιβλίου επιβάλλει κατά κανόνα και τον τρόπο γραφής του: «"Οθεν λέγωντας ένα κοινόν ύφος υποτιθέμενον τοις πάσιν ως κανών και ύπογραμμός, μήτε εννοώ ενα μόνον τρόπον εκθέσεως, μήτε στέργω ενός μόνου είδους φράσεις καί λέξεις, ώστε με τον αυτόν τρόπον, με τάς αύτας λέξεις, με τας ιδίας στροφάς καί φράσεις, οπού πρέπει να μεταφρασθή ό Μολλιέρ, να μεταφράζεται 6 'Ρεάλ, ή να μεταφρασθή ό Φοντενέλ καθώς πρέπει να μεταφρασθή ό Μοντεσκιού. "Αλλη ύλη του ενός, καί άλλη τού άλλου, προς άλλους ό ένας, και άλλους ο άλλος αποτείνεται" καί επομένως άλλη πρέπει να είναι τού ενός ή φράσις, και άλλη τού άλλου». 42 Με αυτήν τήν τελευταία επισήμανση τού Κοδρικά πού ξαφνιάζει, θα έλεγα, τοποθετημένη στον Πρόλογο ενός επιστημονικού καθαρά συγγράμματος, θα ήθελα να κλείσω προς τό παρόν το θεωρητικό πλέγμα τής μεταφραστικής δραστηριότητας στον 18ο αιώνα. Ή αισθητική του παρατήρηση για τήν ιδιάζουσα χροιά τού ύφους μή ομοειδών κειμένων μας θυμίζει τις αντίστοιχες παρατηρήσεις τού Marmontel, σχετικά με τήν διαφορετι- 41. "Ο.π., σ. XIX. 42. Στο ϊδιο, σ. XXVII.

13 188 Ο Ε Ρ Α Ν Ι Σ Τ Η Σ, 21 (1997) κότητα ανάμεσα σε ιστορικά και λογοτεχνικά κείμενα, ανάμεσα στον πεζό λόγο και την ποίηση. 43 Οι συναρτήσεις πού μας οδηγούν στον Μαρμοντέλ δεν πρέπει εξάλλου να μας ξενίσουν, αφού ή ελληνική μετάφραση των 'Ομιλιών συνοδεύεται από πλούσιο υπομνηματισμό πού αποδεικνύει τήν χρήση τόσο της Encyclopédie méthodique του Marmontel οσο και της Encyclopédie των D'Alembert, Diderot. Στεκόμαστε πάντως στην αντίληψη πού θεμελιώνει ό Κοδρικάς καθώς προασπίζεται τήν οντότητα του διαφορετικού, του ξεχωριστού και μας προτρέπει να σεβαστούμε τήν μοναδικότητα, τήν εσωτερική αλήθεια τού κάθε κειμένου. Τα τρία παραδείγματα πού επέλεξα άποκρυσταλλούνουν στάσεις και διαθέσεις απέναντι στο αλλότριο κείμενο πού προσομοιάζουν λίγο πολύ μεταξύ τους. Και οι τρεις μεταφραστές, κορυφαίοι εκπρόσωποι των γραμμάτων μας, προστρέχουν ενσυνείδητα στην μεταφραστική διαδικασία προκειμένου να μπολιάσουν τήν παιδεία της εποχής τους με χρήσιμα και καινούρια στοιχεία. "Εντονος είναι καί στα τρία κείμενα ό παιδαγωγικός χαρακτήρας. Καί οι τρεις προβληματίζονται σοβαρά γύρω άπο τήν αποτελεσματικότητα τού γλωσσικού εργαλείου, κορυφαίου όπλου τού μεταφραστή. 44 Θέτουν αξιώσεις ακρίβειας, σαφήνειας καί καθαρότητας στην απόδοση τους. Χωρίς τήν παραμική ολιγωρία, ανασύρουν, θέτουν επί τάπητος καί εισάγουν στην ελληνική πρακτική το ζήτημα της πιστής ανάπλασης, της συνεπούς άνα-δημιουργίας τού αρχικού κειμένου, 45 ζήτημα πού, όπως είδαμε, απασχολεί τήν ίδια εποχή μερικά άπο τα πιο φωτεινά πνεύματα τού ευρωπαϊκού Διαφωτισμού. ANNA TAMII ΑΚΗ 43. Βλ. πρόχειρα Literature and Translation. New Perspectives in Literary Studies with a Basic Bibliography of Books on Translation Studies, Edited by James Holmes, José Lambert and Raymond Van der Broeck, Leuven, AC CO, 1978, σ 'Αρκούμαι να παραπέμψω στην κλασική πια προσέγγιση του Georges ΛΙο-unin, Les problèmes théoriques de la traduction, Παρίσι, Gallimard, Για «μετασχηματισμό» θα μιλήσει ό Γ. Ν. Σούτσος στο «Προοίμιον τοΰ μεταφραστοΰ», κείμενο πού προτάσσεται στην μετάφραση του Πιστού Βοσκού του G. Β. Guarini (Βενετία 1804). Πρώτος ό Γ. Βαλέτας, ((Μεταφραστικές θεωρίες στα 1804», Νέα 'Εστία, 35 (1944) , επισημαίνει τις πλούσιες αποχρώσεις τού παραπάνω κειμένου. Άλλα δεν είναι προς το παρόν ετούτης της ώρας ή συζήτηση.

ΑΝΝΑ ΤΑΜΠΑΚΗ. Ιστορία και θεωρία της µετάφρασης 18 ος αιώνας Ο Διαφωτισµός

ΑΝΝΑ ΤΑΜΠΑΚΗ. Ιστορία και θεωρία της µετάφρασης 18 ος αιώνας Ο Διαφωτισµός ΑΝΝΑ ΤΑΜΠΑΚΗ Ιστορία και θεωρία της µετάφρασης 18 ος αιώνας Ο Διαφωτισµός Αθήνα 1995 Η εργασία αυτή εκπονήθηκε στο πλαίσιο του προγράµµατος του Κέντρου (τώρα Ινστιτούτου) Νεοελληνικών Ερευνών του Εθνικού

Διαβάστε περισσότερα

2. Αναγέννηση και ανθρωπισμός

2. Αναγέννηση και ανθρωπισμός κεφάλαιο 6 ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΛΩΣΗ ΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗΣ ΚΑΙ ΤΙΣ ΑΝΑΚΑΛΥΨΕΙΣ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΧΩΡΩΝ ΩΣ ΤΗ ΣΥΝΘΗΚΗ ΤΗΣ ΒΕΣΤΦΑΛΙΑΣ (1453-1648) 2. Αναγέννηση και ανθρωπισμός Ορισμός Πρόκειται για μια γενικότερη πνευματική

Διαβάστε περισσότερα

Αιτιολογική έκθεση. µεγάλων δυσκολιών που η κρίση έχει δηµιουργήσει στον εκδοτικό χώρο και στους

Αιτιολογική έκθεση. µεγάλων δυσκολιών που η κρίση έχει δηµιουργήσει στον εκδοτικό χώρο και στους Αιτιολογική έκθεση Η Επιτροπή Κρατικών Bραβείων Λογοτεχνικής Μετάφρασης εργάστηκε για τα βραβεία του 2013, όπως και την προηγούµενη χρονιά, έχοντας επίγνωση α. των µεγάλων δυσκολιών που η κρίση έχει δηµιουργήσει

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΦΡΑΣΗ ΕΚΘΕΣΗ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΕΚΦΡΑΣΗ ΕΚΘΕΣΗ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ Το δοκίµιο περιλαµβάνει την εισαγωγή, την πειθώ, τη γλώσσα και την οργάνωση του δοκιµίου. Εισαγωγή στο δοκίµιο Δοκίµιο ονοµάζεται το είδος του πεζού λόγου που έχει µέση έκταση, ποικιλία θεµάτων (κοινωνικού,

Διαβάστε περισσότερα

Περί Μελαγχολίας. Διδάσκων: Αναπλ. Καθηγητής Δημήτριος Καργιώτης. 2 η ενότητα: «Η μελαγχολία στην αρχαιότητα»

Περί Μελαγχολίας. Διδάσκων: Αναπλ. Καθηγητής Δημήτριος Καργιώτης. 2 η ενότητα: «Η μελαγχολία στην αρχαιότητα» Περί Μελαγχολίας Διδάσκων: Αναπλ. Καθηγητής Δημήτριος Καργιώτης 2 η ενότητα: «Η μελαγχολία στην αρχαιότητα» Περιγραφή θεματικής ενότητας: Το σύστημα των τεσσάρων χυμών και η αρχή της μίμησης. Σύντομη αναφορά

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΛΙΤΟΧΩΡΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΛΙΤΟΧΩΡΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΛΙΤΟΧΩΡΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΙΤΛΟΣ: «ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΤΗΤΑ ΗΘΙΚΩΝ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ» ΜΑΘΗΤΡΙΑ: ΣΚΡΕΚΑ ΝΑΤΑΛΙΑ, Β4 ΕΠΙΒΛ. ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΝΤΑΒΑΡΟΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2016 17 Περιεχόμενα

Διαβάστε περισσότερα

τι είναι αυτό που κάνει κάτι αληθές; τι κριτήρια έχουμε, για να κρίνουμε πότε κάτι είναι αληθές;

τι είναι αυτό που κάνει κάτι αληθές; τι κριτήρια έχουμε, για να κρίνουμε πότε κάτι είναι αληθές; ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΑΛΗΘΕΙΑ; τι είναι αυτό που κάνει κάτι αληθές; τι κριτήρια έχουμε, για να κρίνουμε πότε κάτι είναι αληθές; ποια είναι η σχέση των πεποιθήσεών μας με την πραγματικότητα, για να είναι αληθείς και

Διαβάστε περισσότερα

ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ ΣΤΑ ΓΑΛΛΙΚΑ

ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ ΣΤΑ ΓΑΛΛΙΚΑ ΤΑΞΗ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ (Τµήµα Α1 και Α2) Méthode : Action.fr-gr1, σελ. 8-105 (Ενότητες 0, 1, 2, 3 µε το λεξιλόγιο και τη γραµµατική που περιλαµβάνουν) Οι διάλογοι και οι ερωτήσεις κατανόησης (pages 26-27, 46-47,

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΕΚΦΡΑΣΗ ΕΚΘΕΣΗ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΕΚΦΡΑΣΗ ΕΚΘΕΣΗ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΕΚΦΡΑΣΗ ΕΚΘΕΣΗ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟ Εισαγωγικό σημείωμα: Το παρακάτω κείμενο που αποτελεί το τελευταίο ιδιόγραφο του Άγγελου Σικελιανού δόθηκε για δημοσίευση στο «Περιοδικόν μας» από τον Νικηφόρο

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑ ΑΙΣΘΗΜΑΤΑ ΠΟΥ έτρεφε και την ιδέα πού είχε ό Καταρτζής για τον

ΤΑ ΑΙΣΘΗΜΑΤΑ ΠΟΥ έτρεφε και την ιδέα πού είχε ό Καταρτζής για τον Ο ΚΑΤΑΡΤΖΗΣ ΚΑΙ ΟΙ QUESTIONS SUR L'ENCYCLOPÉDIE ΤΟΥ ΒΟΛΤΑΙΡΟΥ I ΤΑ ΑΙΣΘΗΜΑΤΑ ΠΟΥ έτρεφε και την ιδέα πού είχε ό Καταρτζής για τον Βολταΐρο μπορούμε να τα διαπιστώσουμε από Οσα έγραψε στο δοκίμια του «Συμβουλή

Διαβάστε περισσότερα

ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΚΑΝΤ (1724-1804)

ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΚΑΝΤ (1724-1804) ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΚΑΝΤ - ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΗΣ ΓΝΩΣΙΟΘΕΩΡΙΑΣ ΤΟΥ 1 ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΚΑΝΤ (1724-1804) (Η σύντομη περίληψη που ακολουθεί και η επιλογή των αποσπασμάτων από την πραγματεία του Καντ για την ανθρώπινη γνώση,

Διαβάστε περισσότερα

Επιστολή : Νεοελληνική Γλώσσα για το Γυμνάσιο

Επιστολή : Νεοελληνική Γλώσσα για το Γυμνάσιο Επιστολή : Νεοελληνική Γλώσσα για το Γυμνάσιο Η επιστολή ή το γράμμα είναι ένα είδος επικοινωνιακού λόγου, πολύ χρήσιμο για την κοινωνική μας ζωή. Υπάρχουν διάφορα είδη επιστολών. Μια επιστολή μπορεί να

Διαβάστε περισσότερα

Βασιλική Σαμπάνη 2013. Μαντάμ Μποβαρύ: Αναπαραστάσεις φύλου και σεξουαλικότητας

Βασιλική Σαμπάνη 2013. Μαντάμ Μποβαρύ: Αναπαραστάσεις φύλου και σεξουαλικότητας Βασιλική Σαμπάνη 2013 Μαντάμ Μποβαρύ: Αναπαραστάσεις φύλου και σεξουαλικότητας 200 Διαγλωσσικές Θεωρήσεις μεταφρασεολογικός η-τόμος Interlingual Perspectives translation e-volume ΜΑΝΤΑΜ ΜΠΟΒΑΡΥ: ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ

Διαβάστε περισσότερα

2. ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΜΟΣ

2. ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΜΟΣ 2. ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΜΟΣ Συμπλήρωση κενών ακόλουθες λέξεις (τρεις λέξεις περισσεύουν): βιβλιοθήκη, Βαλκανική, ανθρωπιστικός, πανεπιστήμιο, χειρόγραφο, Ιταλική, τυπογραφία, σπάνιος. Η Αναγέννηση και

Διαβάστε περισσότερα

Πρόταση Διδασκαλίας. Ενότητα: Γ Γυμνασίου. Θέμα: Δραστηριότητες Παραγωγής Λόγου Διάρκεια: Μία διδακτική περίοδος. Α: Στόχοι. Οι μαθητές/ τριες:

Πρόταση Διδασκαλίας. Ενότητα: Γ Γυμνασίου. Θέμα: Δραστηριότητες Παραγωγής Λόγου Διάρκεια: Μία διδακτική περίοδος. Α: Στόχοι. Οι μαθητές/ τριες: Πρόταση Διδασκαλίας Ενότητα: Τάξη: 7 η - Τέχνη: Μια γλώσσα για όλους, σε όλες τις εποχές Γ Γυμνασίου Θέμα: Δραστηριότητες Παραγωγής Λόγου Διάρκεια: Μία διδακτική περίοδος Α: Στόχοι Οι μαθητές/ τριες: Να

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Προγράμματος. Εκπαίδευση μέσα από την Τέχνη. [Αξιολόγηση των 5 πιλοτικών τμημάτων]

Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Προγράμματος. Εκπαίδευση μέσα από την Τέχνη. [Αξιολόγηση των 5 πιλοτικών τμημάτων] Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Προγράμματος Εκπαίδευση μέσα από την Τέχνη [Αξιολόγηση των 5 πιλοτικών τμημάτων] 1. Είστε ικανοποιημένος/η από το Πρόγραμμα; Μ. Ο. απαντήσεων: 4,7 Ικανοποιήθηκαν σε απόλυτο

Διαβάστε περισσότερα

Αισθητική φιλοσοφία της τέχνης και του ωραίου

Αισθητική φιλοσοφία της τέχνης και του ωραίου Αισθητική φιλοσοφία της τέχνης και του ωραίου Αικατερίνη Καλέρη, Αν. Καθηγήτρια το μάθημα Αισθητική διδάσκεται στο 4ο έτος, Ζ εξάμηνο εισάγει στις κλασσικές έννοιες και θεωρίες της φιλοσοφίας της τέχνης

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΓΚΘΓΣΗΣ Β ΛΥΚΓΙΟΥ ΣΑ ΠΡΟΟΝΣΑ ΠΟΤ ΖΗΣΟΤΝ ΟΙ ΠΟΛΤΕΘΝΙΚΕ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΓΚΘΓΣΗΣ Β ΛΥΚΓΙΟΥ ΣΑ ΠΡΟΟΝΣΑ ΠΟΤ ΖΗΣΟΤΝ ΟΙ ΠΟΛΤΕΘΝΙΚΕ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΓΚΘΓΣΗΣ Β ΛΥΚΓΙΟΥ ΣΑ ΠΡΟΟΝΣΑ ΠΟΤ ΖΗΣΟΤΝ ΟΙ ΠΟΛΤΕΘΝΙΚΕ Θέσεις για νέους εργαζομένους δεν υπάρχουν μόνο στις ελληνικές εταιρείες, αλλά και σε πολλές πολυεθνικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται

Διαβάστε περισσότερα

Μακρυγιάννης: Αποµνηµονεύµατα (Κ.Ν.Λ. Α Λυκείου σσ. 185-188)

Μακρυγιάννης: Αποµνηµονεύµατα (Κ.Ν.Λ. Α Λυκείου σσ. 185-188) 1. ΚΕΙΜΕΝΟ Μακρυγιάννης: Αποµνηµονεύµατα (Κ.Ν.Λ. Α Λυκείου σσ. 185-188) 2. ΠΑΡΑ ΕΙΓΜΑΤΑ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ 2.1. Παραδείγµατα ερωτήσεων ελεύθερης ανάπτυξης 1. α) Ποιες σκέψεις διατυπώνει ο Μακρυγιάννης στο εξεταζόµενο

Διαβάστε περισσότερα

ΤΙ ΟΝΟΜΑΖΟΥΜΕ ΓΝΩΣΗ; ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ; Το ερώτημα για το τι είναι η γνώση (τι εννοούμε όταν λέμε ότι κάποιος γνωρίζει κάτι ή ποια

ΤΙ ΟΝΟΜΑΖΟΥΜΕ ΓΝΩΣΗ; ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ; Το ερώτημα για το τι είναι η γνώση (τι εννοούμε όταν λέμε ότι κάποιος γνωρίζει κάτι ή ποια 18 ΤΙ ΟΝΟΜΑΖΟΥΜΕ ΓΝΩΣΗ; ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ; Το ερώτημα για το τι είναι η γνώση (τι εννοούμε όταν λέμε ότι κάποιος γνωρίζει κάτι ή ποια χαρακτηριστικά αποδίδουμε σε ένα πρόσωπο το οποίο λέμε

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση μεταφράσεων ιταλικής ελληνικής γλώσσας

Αξιολόγηση μεταφράσεων ιταλικής ελληνικής γλώσσας ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Αξιολόγηση μεταφράσεων ιταλικής ελληνικής γλώσσας Ενότητα 3: Σημειωτική ανάγνωση εικόνων του κόσμου Κασάπη Ελένη Άδειες Χρήσης Το παρόν

Διαβάστε περισσότερα

Πρόλογος της γαλλικής έκδοσης

Πρόλογος της γαλλικής έκδοσης Πρόλογος της γαλλικής έκδοσης Η Λατινική γραμματική της σειράς Bescherelle είναι μια εύκολη και πλήρης γραμματική της λατινικής γλώσσας, με αντικειμενικό στόχο να δι ευκολύνει τη μελέτη, τη μετάφραση και

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ (Ο.Ε.Φ.Ε.) ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 2019 A ΦΑΣΗ

ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ (Ο.Ε.Φ.Ε.) ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 2019 A ΦΑΣΗ ΤΑΞΗ: ΜΑΘΗΜΑ: B ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ / ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Ημερομηνία: Σάββατο 5 Ιανουαρίου 2019 Διάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Α. Ο συγγραφέας αναφέρεται στη φυσιογνωμία και στον ρόλο

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ B1. δ.λάθος. ε.σωστό Β2.

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ B1. δ.λάθος. ε.σωστό Β2. ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Α1. Το κείμενο διερευνά το περιεχόμενο των όρων παιδεία και εκπαίδευση και τη μεταξύ τους σχέση. Ο Μαρωνίτης αρχικά εξετάζοντας τη σημασία τους διαχρονικά, ξεκινώντας από την αρχαιότητα, διακρίνει

Διαβάστε περισσότερα

ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ ΚΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ 15

ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ ΚΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ 15 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η δημιουργικότητα είναι η λειτουργία που επιτρέπει στο νου να πραγματοποιήσει ένα άλμα, πολλές φορές εκτός του αναμενόμενου πλαισίου, να αναδιατάξει τα δεδομένα με απρόσμενο τρόπο, υπερβαίνοντας

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΗΡΩΙΚΟ ΠΟΡΤΡΑΙΤΟ τοΰ Ρήγα Βελεστινλή έχει, εδώ καί πολλά

ΤΟ ΗΡΩΙΚΟ ΠΟΡΤΡΑΙΤΟ τοΰ Ρήγα Βελεστινλή έχει, εδώ καί πολλά ΡΗΓΑΣ ΚΑΙ MONTESQUIEU Σκέψεις γύρω από μια μετάφραση πού λανθάνει Ι ΤΟ ΗΡΩΙΚΟ ΠΟΡΤΡΑΙΤΟ τοΰ Ρήγα Βελεστινλή έχει, εδώ καί πολλά χρόνια, φιλοτεχνηθεί και σε αυτό το ηρωικό πορτραίτο οΰτε μπορώ ούτε φιλοδοξώ

Διαβάστε περισσότερα

La Déduction naturelle

La Déduction naturelle La Déduction naturelle Pierre Lescanne 14 février 2007 13 : 54 Qu est-ce que la déduction naturelle? En déduction naturelle, on raisonne avec des hypothèses. Qu est-ce que la déduction naturelle? En déduction

Διαβάστε περισσότερα

Νεοελληνική Γλώσσα Γενικής Παιδείας 07 Ιουνίου 2017 Απαντήσεις Θεμάτων

Νεοελληνική Γλώσσα Γενικής Παιδείας 07 Ιουνίου 2017 Απαντήσεις Θεμάτων Νεοελληνική Γλώσσα Γενικής Παιδείας 07 Ιουνίου 2017 Απαντήσεις Θεμάτων Περίληψη Ο συγγραφέας αναφέρεται στον ρόλο της επιστήμης και στην ευθύνη του επιστήμονα. Αρχικά, εστιάζοντας στις διαφορές επιστήμηςτεχνολογίας

Διαβάστε περισσότερα

ΘΩΜΑΣ ΑΚΙΝΑΤΗΣ

ΘΩΜΑΣ ΑΚΙΝΑΤΗΣ http://hallofpeople.com/gr/bio/aquinas.php ΘΩΜΑΣ ΑΚΙΝΑΤΗΣ Ο μεγαλύτερος και σπουδαιότερος φιλόσοφος του δευτέρου μισού του Μεσαίωνα ήταν ο Θωμάς ο Ακινάτης, που έζησε από το 1225 ως το 1274. Υπήρξε ο σημαντικότερος

Διαβάστε περισσότερα

THE ECONOMIST ΟΜΙΛΙΑ ΠΕΤΡΟΥ ΤΑΤΟΥΛΗ REGIONAL GOVERNOR OF THE PELOPONNESE

THE ECONOMIST ΟΜΙΛΙΑ ΠΕΤΡΟΥ ΤΑΤΟΥΛΗ REGIONAL GOVERNOR OF THE PELOPONNESE THE ECONOMIST ΟΜΙΛΙΑ ΠΕΤΡΟΥ ΤΑΤΟΥΛΗ REGIONAL GOVERNOR OF THE PELOPONNESE GOVERNANCE AND REGIONAL ARTERIES FOR GROWTH: Europe s momentum Greece s impetus ΠΕΜΠΤΗ 10 ΜΑΪΟΥ 2018 1 THE ECONOMIST ΟΜΙΛΙΑ ΠΕΤΡΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ

ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ Οι μαθητές με μεγάλη διαφορά απάντησαν «για να ταξιδέψω» [75%] και «γιατί μου αρέσει να μαθαίνω ξένες γλώσσες» [73%]. Μεγάλο ποσοστό επίσης εκφράζει την πρόθεση να τα χρησιμοποιεί

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΔΗ ΔΕΥΤΕΡΕΥOΥΣΩΝ ΠΡOΤΑΣΕΩΝ Τη θεωρία της ύλης θα τη βρείτε: Βιβλίο μαθητή σελ και Βιβλίο Γραμματικής σελ

ΕΙΔΗ ΔΕΥΤΕΡΕΥOΥΣΩΝ ΠΡOΤΑΣΕΩΝ Τη θεωρία της ύλης θα τη βρείτε: Βιβλίο μαθητή σελ και Βιβλίο Γραμματικής σελ ΕΙΔΗ ΔΕΥΤΕΡΕΥOΥΣΩΝ ΠΡOΤΑΣΕΩΝ Τη θεωρία της ύλης θα τη βρείτε: Βιβλίο μαθητή σελ. 32-37 και Βιβλίο Γραμματικής σελ. 146-148 Tι πρέπει να γνωρίζω: Oνοματικές και επιρρηματικές προτάσεις (σελ. 32-34) Υπάρχουν

Διαβάστε περισσότερα

PRAGMATIQUE ΠΡΑΓΜΑΤΟΛΟΓΙΑ. Αγγελική Αλεξοπούλου

PRAGMATIQUE ΠΡΑΓΜΑΤΟΛΟΓΙΑ. Αγγελική Αλεξοπούλου PRAGMATIQUE ΠΡΑΓΜΑΤΟΛΟΓΙΑ Αγγελική Αλεξοπούλου ΠΡΑΓΜΑΤΟΛΟΓΙΑ 1) Γενικές αρχές 2) Δείξη 3) Η θεωρία των λεκτικών πράξεων 4) Η θεωρία των υπονοημάτων 5) Τα αξιώματα και η αρχή της συνεργασίας 6) Προϋπόθεση

Διαβάστε περισσότερα

Τι είναι οι αξίες και ποια η σχέση τους με την εκπαίδευση; Σε τι διαφέρουν από τις στάσεις και τις πεποιθήσεις; Πώς ταξινομούνται οι αξίες;

Τι είναι οι αξίες και ποια η σχέση τους με την εκπαίδευση; Σε τι διαφέρουν από τις στάσεις και τις πεποιθήσεις; Πώς ταξινομούνται οι αξίες; Τι είναι οι αξίες και ποια η σχέση τους με την εκπαίδευση; Σε τι διαφέρουν από τις στάσεις και τις πεποιθήσεις; Πώς ταξινομούνται οι αξίες; Δρ. Δημήτριος Γκότζος 1. ΟΡΙΣΜΟΣ Αξία: Θα ήταν ουτοπικό να δοθεί

Διαβάστε περισσότερα

Χρήστος Μαναριώτης Σχολικός Σύμβουλος 4 ης Περιφέρειας Ν. Αχαϊας Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΣΚΕΦΤΟΜΑΙ ΚΑΙ ΓΡΑΦΩ ΣΤΗΝ Α ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ

Χρήστος Μαναριώτης Σχολικός Σύμβουλος 4 ης Περιφέρειας Ν. Αχαϊας Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΣΚΕΦΤΟΜΑΙ ΚΑΙ ΓΡΑΦΩ ΣΤΗΝ Α ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΣΚΕΦΤΟΜΑΙ ΚΑΙ ΓΡΑΦΩ ΣΤΗΝ Α ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Η καλλιέργεια της ικανότητας για γραπτή έκφραση πρέπει να αρχίζει από την πρώτη τάξη. Ο γραπτός λόγος χρειάζεται ως μέσο έκφρασης. Βέβαια,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΠΡΟΕΡΓΑΣΙΑ ΓΙΑ ΝΑ ΓΡΑΨΟΥΜΕ ΜΙΑ ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΠΡΟΕΡΓΑΣΙΑ ΓΙΑ ΝΑ ΓΡΑΨΟΥΜΕ ΜΙΑ ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η Περίληψη είναι μικρής έκτασης κείμενο, με το οποίο αποδίδεται συμπυκνωμένο το περιεχόμενο ενός ευρύτερου κειμένου. Έχει σαν στόχο την πληροφόρηση των άλλων, με λιτό και περιεκτικό τρόπο, για

Διαβάστε περισσότερα

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΑΠΟΔΕΛΤΙΩΣΗ

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΑΠΟΔΕΛΤΙΩΣΗ Ημερομηνία 10/3/2016 Μέσο Συντάκτης Link http://www.in.gr Τζωρτζίνα Ντούτση http://www.in.gr/entertainment/book/interviews/article/?aid=1500064083 Νικόλ Μαντζικοπούλου: Το μυστικό για την επιτυχία είναι

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑΣ, ΚΡΙΤΙΚΗΣ ΣΚΕΨΗΣ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑΣ, ΚΡΙΤΙΚΗΣ ΣΚΕΨΗΣ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑΣ, ΚΡΙΤΙΚΗΣ ΣΚΕΨΗΣ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ Οι τρεις διαστάσεις της μάθησης Αλέξης Κόκκος Ο Knud Illeris, ο σημαντικότερος ίσως θεωρητικός της μάθησης σήμερα, στο κείμενό του «Μια

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΓΕΝΙΚΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ Ι

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΓΕΝΙΚΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ Ι ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΓΕΝΙΚΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ Ι Ενότητα 2: Τα στάδια της μετάφρασης Οι ρόλοι του μεταφραστή Ελπίδα Λουπάκη Επίκουρη Καθηγήτρια Άδειες Χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΚΦΡΑΣΗ

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΚΦΡΑΣΗ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΚΦΡΑΣΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Επιμέλεια: Μαρία Πουλάκου, Φιλόλογος Μεθοδολογία επιστολής Η επιστολή είναι γραπτός λόγος που χρησιμοποιούμε, για να επικοινωνήσουμε με πρόσωπα τα οποία

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΕΚΘΕΣΗ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΛΥΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Μ. ΜΠΟΥΝΤΟΥΚΑ

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΕΚΘΕΣΗ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΛΥΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Μ. ΜΠΟΥΝΤΟΥΚΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΕΚΘΕΣΗ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2017-06-2017 ΛΥΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Μ. ΜΠΟΥΝΤΟΥΚΑ Α1. Το κείμενο πραγματεύεται την ευθύνη των σύγχρονων επιστημόνων. Αρχικά, ο συντάκτης του κειμένου διαχωρίζει

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΝΑΙ Η ΑΣΤΡΟΛΟΓΙΑ ΜΙΑ ΜΕΘΟΔΟΣ ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑΣ; 1

ΕΙΝΑΙ Η ΑΣΤΡΟΛΟΓΙΑ ΜΙΑ ΜΕΘΟΔΟΣ ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑΣ; 1 ΕΙΝΑΙ Η ΑΣΤΡΟΛΟΓΙΑ ΜΙΑ ΜΕΘΟΔΟΣ ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑΣ; 1 Στο σημείο αυτό του οδοιπορικού γνωριμίας με τις διάφορες μεθόδους αυτογνωσίας θα συναντήσουμε την Αστρολογία και θα μιλήσουμε για αυτή. Θα ερευνήσουμε δηλαδή

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΙΜΕΝΟ ΟΙ ΑΡΕΤΕΣ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ

ΚΕΙΜΕΝΟ ΟΙ ΑΡΕΤΕΣ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ (ΟΜΑΔΑ A') ΚΑΙ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΤΡΙΤΗ 22 ΜΑΪΟΥ 2012 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΕΙΜΕΝΟ

Διαβάστε περισσότερα

Προτιμήσεις εκπαιδευτικών στην επίλυση προβλημάτων με συμμετρία. Στόχος έρευνας

Προτιμήσεις εκπαιδευτικών στην επίλυση προβλημάτων με συμμετρία. Στόχος έρευνας Προτιμήσεις εκπαιδευτικών στην επίλυση προβλημάτων με συμμετρία Πουλιτσίδου Νιόβη- Χριστίνα Τζιρτζιγάνης Βασίλειος Φωκάς Δημήτριος Στόχος έρευνας Να διερευνηθούν οι παράγοντες, που επηρεάζουν την επιλογή

Διαβάστε περισσότερα

Οµιλία Όµιλος Εξυπηρετητών 16/02/2013

Οµιλία Όµιλος Εξυπηρετητών 16/02/2013 Οµιλία Όµιλος Εξυπηρετητών 16/02/2013 Κυρίες και Κύριοι, Αγαπητοί Φίλοι και εκλεκτοί προσκεκληµένοι, Για έναν ποιητή και φιλόσοφο όπως ο αείµνηστος Δηµήτρης Κακαλίδης, ο ιδρυτής αυτού του Οµίλου των Εξυπηρετητών,

Διαβάστε περισσότερα

Γράφοντας ένα σχολικό βιβλίο για τα Μαθηματικά. Μαριάννα Τζεκάκη Αν. Καθηγήτρια Α.Π.Θ. Μ. Καλδρυμίδου Αν. Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Ιωαννίνων

Γράφοντας ένα σχολικό βιβλίο για τα Μαθηματικά. Μαριάννα Τζεκάκη Αν. Καθηγήτρια Α.Π.Θ. Μ. Καλδρυμίδου Αν. Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Γράφοντας ένα σχολικό βιβλίο για τα Μαθηματικά Μαριάννα Τζεκάκη Αν. Καθηγήτρια Α.Π.Θ. Μ. Καλδρυμίδου Αν. Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Εισαγωγή Η χώρα μας απέκτησε Νέα Προγράμματα Σπουδών και Νέα

Διαβάστε περισσότερα

5. Λόγος, γλώσσα και ομιλία

5. Λόγος, γλώσσα και ομιλία 5. Λόγος, γλώσσα και ομιλία Στόχοι της γλωσσολογίας Σύμφωνα με τον Saussure, βασικός στόχος της γλωσσολογίας είναι να περιγράψει τις γλωσσικές δομές κάθε γλώσσας με στόχο να διατυπώσει θεωρητικές αρχές

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΠΙΚΟΥΡΕΙΑ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ΚΑΙ ΤΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ ΛΕΩΝΙΔΑΣ Α. ΑΛΕΞΑΝΔΡΙΔΗΣ

Η ΕΠΙΚΟΥΡΕΙΑ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ΚΑΙ ΤΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ ΛΕΩΝΙΔΑΣ Α. ΑΛΕΞΑΝΔΡΙΔΗΣ Η ΕΠΙΚΟΥΡΕΙΑ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ΚΑΙ ΤΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ ΛΕΩΝΙΔΑΣ Α. ΑΛΕΞΑΝΔΡΙΔΗΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΔΥΝΑΤΟΝ ΝΑ ΖΕΙ ΚΑΝΕΙΣ ΧΑΡΟΥΜΕΝΑ, ΑΝ Η ΖΩΗ ΤΟΥ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΦΡΟΝΗΣΗ, ΟΜΟΡΦΙΑ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ, ΚΑΙ ΟΥΤΕ ΠΑΛΙ ΕΙΝΑΙ ΔΥΝΑΤΟΝ

Διαβάστε περισσότερα

Ναπολέων Μήτσης: Αποσπάσματα κειμένων για τη σχέση γλώσσας και πολιτισμού

Ναπολέων Μήτσης: Αποσπάσματα κειμένων για τη σχέση γλώσσας και πολιτισμού 5 ο ΔΙΕΘΝΕΣ ΘΕΡΙΝΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ Ναπολέων Μήτσης: Αποσπάσματα κειμένων για τη σχέση γλώσσας και πολιτισμού Κείμενο A. Με τον όρο ευρύτερο κοινωνικό-πολιτισμικό περιβάλλον εννοούμε μια σειρά αρχών και δεδομένων

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΑ

ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΑ Ο λόγος που ο Αριστοτέλης μελέτησε την έννοια της αρετής στα Ηθικά Νικομάχεια είναι γιατί αυτή αποτελεί προϋπόθεση όχι μόνο για την ευδαιμονία του ατόμου αλλά και ολόκληρης

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΠ. ΕΤΟΥΣ Απαντήσεις

ΕΚΠ. ΕΤΟΥΣ Απαντήσεις Σελίδα 1 από 5 Απαντήσεις Β.1 Το συγκεκριμένο απόσπασμα αντλήθηκε από το 8 ο βιβλίο των Πολιτικών του Αριστοτέλη, που έχει ως θέμα του την παιδεία. Ήδη, από την πρώτη φράση του αποσπάσματος (ὅτι μέν οὖν

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΛΙΤΟΧΩΡΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΛΙΤΟΧΩΡΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΛΙΤΟΧΩΡΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΙΤΛΟΣ: «ΕΜΠΕΙΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ» ΜΑΘΗΤΡΙΑ: ΠΡΙΑΜΗ ΒΑΓΙΑ, Β4 ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΝΤΑΒΑΡΟΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2016 17 Περιεχόμενα ΠΕΡΙΛΗΨΗ... 3 ΕΙΣΑΓΩΓΗ...

Διαβάστε περισσότερα

Πρόλογος 5. Πρόλογος

Πρόλογος 5. Πρόλογος Πρόλογος 5 Πρόλογος Το βιβλίο αυτό, μαζί με το ϖρώτο βιβλίο με τίτλο «Ανθολόγιο αρχαϊκής λυρικής ϖοίησης», χαιρετίζει την εϖιστροφή της αρχαίας λυρικής ϖοίησης στη Μέση Εκϖαίδευση. Γνωρίζουμε ότι το είδος

Διαβάστε περισσότερα

Το άρθρο είναι δημοσίευμα σε εφημερίδα ή σε περιοδικό που πραγματεύεται ένα ειδικό, επίκαιρο θέμα γενικού ενδιαφέροντος. Με το κύριο άρθρο, που

Το άρθρο είναι δημοσίευμα σε εφημερίδα ή σε περιοδικό που πραγματεύεται ένα ειδικό, επίκαιρο θέμα γενικού ενδιαφέροντος. Με το κύριο άρθρο, που ΑΡΘΡΟ ΚΑΙ ΔΟΚΙΜΙΟ ΑΡΘΡΟ Το άρθρο είναι δημοσίευμα σε εφημερίδα ή σε περιοδικό που πραγματεύεται ένα ειδικό, επίκαιρο θέμα γενικού ενδιαφέροντος. Με το κύριο άρθρο, που δημοσιεύεται στην πρώτη σελίδα, η

Διαβάστε περισσότερα

Ελισάβετ Μουτζάν-Μαρτινέγκου, Αυτοβιογραφία

Ελισάβετ Μουτζάν-Μαρτινέγκου, Αυτοβιογραφία Ελισάβετ Μουτζάν-Μαρτινέγκου, Αυτοβιογραφία Ποιά ηρωικά χαρακτηριστικά έχει η ηρωίδα κατά τη γνώμη σας; Κατά τη γνώμη μου και μόνο που χαρακτηρίζουμε την Ελισάβετ Μουτζάν Μαρτινέγκου ηρωίδα δείχνει ότι

Διαβάστε περισσότερα

Συγγραφή ερευνητικής πρότασης

Συγγραφή ερευνητικής πρότασης Συγγραφή ερευνητικής πρότασης 1 o o o o Η ερευνητική πρόταση είναι ένα ιδιαίτερα σημαντικό τμήμα της έρευνας. Η διατύπωσή της θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεγμένη, περιεκτική και βασισμένη στην ανασκόπηση

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ. στην Έκφραση-Έκθεση Β Λυκείου Δεκέμβριος 2013

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ. στην Έκφραση-Έκθεση Β Λυκείου Δεκέμβριος 2013 ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ στην Έκφραση-Έκθεση Β Λυκείου Δεκέμβριος 2013 Κείμενο Τηλεόραση και νέοι Η τηλεόραση επηρεάζει τις πεποιθήσεις, τις αξίες και τις συμπεριφορές των τηλεθεατών, δεν τους επηρεάζει όλους, όμως,

Διαβάστε περισσότερα

Ελένη Μοσχοβάκη Σχολική Σύμβουλος 47ης Περιφέρειας Π.Α.

Ελένη Μοσχοβάκη Σχολική Σύμβουλος 47ης Περιφέρειας Π.Α. Ελένη Μοσχοβάκη Σχολική Σύμβουλος 47ης Περιφέρειας Π.Α. Τι θα Δούμε. Γιατί αλλάζει το Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών. Παιδαγωγικό πλαίσιο του νέου Α.Π.Σ. Αρχές του νέου Α.Π.Σ. Μαθησιακές περιοχές του νέου

Διαβάστε περισσότερα

Β2. α) 1 ος τρόπος πειθούς: Επίκληση στη λογική Μέσο πειθούς: Επιχείρημα («Να γιατί η αρχαία τέχνη ελευθερίας»)

Β2. α) 1 ος τρόπος πειθούς: Επίκληση στη λογική Μέσο πειθούς: Επιχείρημα («Να γιατί η αρχαία τέχνη ελευθερίας») Α1. ΠΕΡΙΛΗΨΗ Το κείμενο πραγματεύεται το διαχρονικό ρόλο και τη συμβολή της αρχαίας ελληνικής τέχνης σε παγκόσμια κλίμακα. Αρχικά, επισημαίνεται ότι ο καλλιτέχνης προσπαθεί μέσω της τέχνης να αποστασιοποιηθεί

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΤΑΞΗ

ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΤΑΞΗ ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Σ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΤΑΡΤΗ 3 ΙΟΥΛΙΟΥ 2002 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΤΕΣΣΕΡΙΣ (4) ΚΕΙΜΕΝΟ Η πρώτη λέξη του

Διαβάστε περισσότερα

Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΓΟΥΣΤΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΟΥΝΤΟΥΡΗΣ Β3 (υπεύθυνη καθηγήτρια :Ελένη Μαργαρίτου)

Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΓΟΥΣΤΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΟΥΝΤΟΥΡΗΣ Β3 (υπεύθυνη καθηγήτρια :Ελένη Μαργαρίτου) Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΓΟΥΣΤΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΟΥΝΤΟΥΡΗΣ Β3 (υπεύθυνη καθηγήτρια :Ελένη Μαργαρίτου) Αρχικά οφείλουμε να πούμε πως το θέμα αυτό που θα αναλύσουμε δύναται να επεκταθεί

Διαβάστε περισσότερα

Περί της Ταξινόμησης των Ειδών

Περί της Ταξινόμησης των Ειδών Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Φυσικής 541 24 Θεσσαλονίκη Καθηγητής Γεώργιος Θεοδώρου Tel.: +30 2310998051, Ιστοσελίδα: http://users.auth.gr/theodoru Περί της Ταξινόμησης

Διαβάστε περισσότερα

14 Δυσκολίες μάθησης για την ανάπτυξη των παιδιών, αλλά και της εκπαιδευτικής πραγματικότητας. Έχουν προταθεί διάφορες θεωρίες και αιτιολογίες για τις

14 Δυσκολίες μάθησης για την ανάπτυξη των παιδιών, αλλά και της εκπαιδευτικής πραγματικότητας. Έχουν προταθεί διάφορες θεωρίες και αιτιολογίες για τις ΠΡΟΛΟΓΟΣ Οι δυσκολίες μάθησης των παιδιών συνεχίζουν να απασχολούν όλους όσοι ασχολούνται με την ανάπτυξη των παιδιών και με την εκπαίδευση. Τους εκπαιδευτικούς, οι οποίοι, μέσα στην τάξη τους, βρίσκονται

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΩΝ ΞΕΝΩΝ ΓΛΩΣΣΩΝ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΩΝ ΞΕΝΩΝ ΓΛΩΣΣΩΝ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΩΝ ΞΕΝΩΝ ΓΛΩΣΣΩΝ Ενότητα 4: Méthode Audio-Orale (MAO) ΚΙΓΙΤΣΙΟΓΛΟΥ-ΒΛΑΧΟΥ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΤΜΗΜΑ ΓΑΛΛΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΚΑΙ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ. Εκπαιδευτική εφαρμογή Διδασκαλία τραγουδιού της σύγχρονης γαλλικής μουσικής Dernière danse - INDILA

ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ. Εκπαιδευτική εφαρμογή Διδασκαλία τραγουδιού της σύγχρονης γαλλικής μουσικής Dernière danse - INDILA ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Εκπαιδευτική εφαρμογή Διδασκαλία τραγουδιού της σύγχρονης γαλλικής μουσικής Dernière danse - INDILA 1. ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Εισηγήτρια : Αλεξάνδρα Κουρουτάκη, ΠΕ 05 Γαλλικής φιλολογίας, ΠΕ

Διαβάστε περισσότερα

<5,0 5,0 6,9 7 7,9 8 8,9 9-10

<5,0 5,0 6,9 7 7,9 8 8,9 9-10 ΚΡΙΤΗΡΙΑ Εύρος θέματος Τίτλος και περίληψη Εισαγωγή Βαθμολογία

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΕΣ ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΙΣ

ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΕΣ ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΙΣ 1 ΑΝΔΡΕΑΣ Λ. ΠΕΤΡΑΚΗΣ ΑΡΙΣΤΟΥΧΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΣ ΔΙΔΑΚΤΩΡ ΤΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΕΣ ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΙΣ ΤΑ ΚΟΙΝΑ ΣΗΜΕΙΑ ΤΩΝ ΓΡΑΦΙΚΩΝ ΤΟΥΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΩΝ, ΑΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ, ΒΡΙΣΚΟΝΤΑΙ ΜΟΝΟ ΠΑΝΩ ΣΤΗΝ ΕΥΘΕΙΑ y = x ΔΕΥΤΕΡΗ

Διαβάστε περισσότερα

Διάταξη Θεματικής Ενότητας ΕΛΠ42 / Αρχαιολογία στον Ελληνικό Χώρο

Διάταξη Θεματικής Ενότητας ΕΛΠ42 / Αρχαιολογία στον Ελληνικό Χώρο Διάταξη Θεματικής Ενότητας ΕΛΠ42 / Αρχαιολογία στον Ελληνικό Χώρο Σχολή ΣΑΚΕ Σχολή Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών Πρόγραμμα Σπουδών ΕΛΠΟΛ Σπουδές στον Ελληνικό Πολιτισμό Θεματική Ενότητα ΕΛΠ42

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Α ΛΥΚΕΙΟΥ

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Α ΛΥΚΕΙΟΥ Περίληψη ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Α ΛΥΚΕΙΟΥ Α. Να αποδώσετε περιληπτικά το περιεχόµενο του κειµένου σε 100-120 λέξεις χωρίς δικά σας σχόλια. Το κείµενο αναφέρεται στις επιπτώσεις της

Διαβάστε περισσότερα

Είναι τα πράγματα όπως τα αντιλαμβανόμαστε με τις αισθήσεις μας;

Είναι τα πράγματα όπως τα αντιλαμβανόμαστε με τις αισθήσεις μας; Είναι τα πράγματα όπως τα αντιλαμβανόμαστε με τις αισθήσεις μας; Εμείς που αντιλαμβανόμαστε είμαστε όλοι φτιαγμένοι από το ίδιο υλικό; Πώς βρεθήκαμε σ αυτόν τον κόσμο; Ο θάνατός μας σημαίνει το τέλος ή

Διαβάστε περισσότερα

Άρθρο του Σταμάτη Σουρμελή*

Άρθρο του Σταμάτη Σουρμελή* Άρθρο του Σταμάτη Σουρμελή* Το ζήτημα της αποτελεσματικής Διοίκησης - Ηγεσίας, απασχόλησε, απασχολεί και θα απασχολεί όλους εκείνους που επιδιώκουν την αποτελεσματικότητα, την προσωπική βελτίωση, την κοινωνική

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2017 ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2017 ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Α. Το κείμενο αναφέρεται στην επιστήμη και τον ρόλο των επιστημόνων. Αρχικά, εξηγεί ότι πρόκειται για συνεχή κατάκτηση της γνώσης, διαφοροποιώντας

Διαβάστε περισσότερα

Β Τάξη Μάθημα Γενικής Παιδείας. Ύλη

Β Τάξη Μάθημα Γενικής Παιδείας. Ύλη Β Τάξη Μάθημα Γενικής Παιδείας Ύλη 2016-2017 * Θρησκευτικά * Αρχαία Ελληνική Γλώσσα και Γραμματεία * Νεοελληνική Γλώσσα ΕΙΣΑΓΩΓΗ, ΜΑΘΗΜΑΤΑ: 1, 2 & 3 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α : Σύμβολο της Πίστης, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10,

Διαβάστε περισσότερα

[Σχόλια για το βιβλίο από τον Θωμά Μπαμπάλη, Αναπληρωτή Καθηγητή Παιδαγωγικής στο ΕΚΠΑ]

[Σχόλια για το βιβλίο από τον Θωμά Μπαμπάλη, Αναπληρωτή Καθηγητή Παιδαγωγικής στο ΕΚΠΑ] 1 [Σχόλια για το βιβλίο από τον Θωμά Μπαμπάλη, Αναπληρωτή Καθηγητή Παιδαγωγικής στο ΕΚΠΑ] Αγαπητές και αγαπητοί συνάδελφοι και φίλοι, Δυστυχώς δεν κατόρθωσα να παρευρεθώ στην σημερινή μας εκδήλωση που

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΛΕΞΗ ΕΝΑΤΗ Η ΥΣΤΕΡΗ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

ΔΙΑΛΕΞΗ ΕΝΑΤΗ Η ΥΣΤΕΡΗ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΔΙΑΛΕΞΗ ΕΝΑΤΗ Η ΥΣΤΕΡΗ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ 1. Ύστερη Μεσαιωνική Περίοδος - Η Ύστερη Μεσαιωνική περίοδος ξεκινάει από τον 11 ο αι., ο οποίος σηματοδοτεί την έναρξη μίας διαφορετικής

Διαβάστε περισσότερα

Φίλες και φίλοι, Αγαπημένε μου Γιαννάκη Μάτση,

Φίλες και φίλοι, Αγαπημένε μου Γιαννάκη Μάτση, Χαιρετισμός Προέδρου της Δημοκρατίας κατά την παρουσίαση του βιβλίου της Δόξας Κωμοδρόμου «Κυριάκος Μάτσης Η φυσιογνωμία ενός στοχαστή που τάχθηκε στον αγώνα της ΕΟΚΑ 16 Νοεμβρίου 2017 Φίλες και φίλοι,

Διαβάστε περισσότερα

Αποτελέσματα της αξιολόγησης των Ασκήσεων που προσφέρονται από το τμήμα για το μάθημα Εισαγωγή στην Άλγεβρα

Αποτελέσματα της αξιολόγησης των Ασκήσεων που προσφέρονται από το τμήμα για το μάθημα Εισαγωγή στην Άλγεβρα Αποτελέσματα της αξιολόγησης των Ασκήσεων που προσφέρονται από το τμήμα για το μάθημα Εισαγωγή στην Άλγεβρα Περίοδος συμπλήρωσης ερωτηματολογίου 15.1.2014-21.1.2014 Το ερωτηματολόγιο απαντήθηκε από 64

Διαβάστε περισσότερα

ΤΙΤΛΟΙ ΘΕΜΑΤΩΝ ΕΝΟΤΗΤΑΣ

ΤΙΤΛΟΙ ΘΕΜΑΤΩΝ ΕΝΟΤΗΤΑΣ EΠEAEK Αναμόρφωση του Προγράμματος Προπτυχιακών Σπουδών του ΤΕΦΑΑ - Αυτεπιστασία Αναπτυξιακή Ψυχολογία Ειρήνη Δερμιτζάκη -Μάριος Γούδας Διάλεξη 9: To παιχνίδι ως αναπτυξιακή διαδικασία ΤΙΤΛΟΙ ΘΕΜΑΤΩΝ ΕΝΟΤΗΤΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

e-seminars Αναπτύσσομαι 1 Προσωπική Βελτίωση Seminars & Consulting, Παναγιώτης Γ. Ρεγκούκος, Σύμβουλος Επιχειρήσεων Εισηγητής Ειδικών Σεμιναρίων

e-seminars Αναπτύσσομαι 1 Προσωπική Βελτίωση Seminars & Consulting, Παναγιώτης Γ. Ρεγκούκος, Σύμβουλος Επιχειρήσεων Εισηγητής Ειδικών Σεμιναρίων e-seminars Πρωτοποριακή Συνεχής Επαγγελματική και Προσωπική Εκπαίδευση Προσωπική Βελτίωση Αναπτύσσομαι 1 e Seminars Copyright Seminars & Consulting Page 1 Περιεχόμενα 1. Γιατί είναι απαραίτητη η ανάπτυξη

Διαβάστε περισσότερα

Το Έλλειμμα της Διεπιστημονικότητας της Σάσας Λαδά*

Το Έλλειμμα της Διεπιστημονικότητας της Σάσας Λαδά* Το Έλλειμμα της Διεπιστημονικότητας της Σάσας Λαδά* Το έλλειμμα της διεπιστημονικότητας και η μονοεπιστημονική παράδοση του ελληνικού πανεπιστημίου λειτουργούν ως σημαντική τροχοπέδη στην ανάπτυξη των

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. 5η Ενότητα: Συζητώντας για την εργασία και το επάγγελμα ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. 1. Εισαγωγικά κείμενα

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. 5η Ενότητα: Συζητώντας για την εργασία και το επάγγελμα ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. 1. Εισαγωγικά κείμενα ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Εισαγωγικά κείμενα 2. Βαθμοί επιθέτων και επιρρημάτων Η σύγκριση 3. Το β συνθετικό Λεξιλόγιο 4. Οργάνωση και συνοχή της περιγραφής και της αφήγησης 5. Δραστηριότητες παραγωγής

Διαβάστε περισσότερα

Μεταξία Κράλλη! Ένα όνομα που γνωρίζουν όλοι οι αναγνώστες της ελληνικής λογοτεχνίας, ωστόσο, κανείς δεν ξέρει ποια

Μεταξία Κράλλη! Ένα όνομα που γνωρίζουν όλοι οι αναγνώστες της ελληνικής λογοτεχνίας, ωστόσο, κανείς δεν ξέρει ποια Δευτέρα, Ιουνίου 16, 2014 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΗΣ ΜΕΤΑΞΙΑΣ ΚΡΑΛΛΗ Η Μεταξία Κράλλη είναι ένα από τα δημοφιλέστερα πρόσωπα της σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνίας. Μετά την κυκλοφορία του πρώτου της βιβλίου, "Μια φορά

Διαβάστε περισσότερα

Από τον Όμηρο στον Αισχύλο: Η Τριλογία του Αχιλλέα

Από τον Όμηρο στον Αισχύλο: Η Τριλογία του Αχιλλέα Από τον Όμηρο στον Αισχύλο: Η Τριλογία του Αχιλλέα Ερευνητικό έργο με συνεργαζόμενους φορείς το Κέντρον Ερεύνης της Ελληνικής και Λατινικής Γραμματείας της Ακαδημίας Αθηνών & τη Δραματική Σχολή του Εθνικού

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ στα αποσπάσματα των εγχειριδίων που ακολουθούν : 1]προσέξτε α) το όνομα του Βυζαντίου β) το μέγεθος

ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ στα αποσπάσματα των εγχειριδίων που ακολουθούν : 1]προσέξτε α) το όνομα του Βυζαντίου β) το μέγεθος ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ στα αποσπάσματα των εγχειριδίων που ακολουθούν : 1]προσέξτε α) το όνομα του Βυζαντίου β) το μέγεθος και τον τόνο της αποτίμησης γ) τα στοιχεία της ιστορικής

Διαβάστε περισσότερα

η φιλοσοφία Gestalt, η προσέγγιση PSP, το Playback Θέατρο: τοπία αυτοσχεδιασμού

η φιλοσοφία Gestalt, η προσέγγιση PSP, το Playback Θέατρο: τοπία αυτοσχεδιασμού 1 η φιλοσοφία Gestalt, η προσέγγιση PSP, το Playback Θέατρο: τοπία αυτοσχεδιασμού Το βιβλίο αυτό, του ψυχοθεραπευτή Gestalt Πέτρου Θεοδώρου, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΒΙΒΛΙΟΦΟΡΟΣ και σε Ελληνική και

Διαβάστε περισσότερα

A READER LIVES A THOUSAND LIVES BEFORE HE DIES.

A READER LIVES A THOUSAND LIVES BEFORE HE DIES. A READER LIVES A THOUSAND LIVES BEFORE HE DIES. 1. Η συγγραφέας του βιβλίου μοιράζεται μαζί μας πτυχές της ζωής κάποιων παιδιών, άλλοτε ευχάριστες και άλλοτε δυσάρεστες. α) Ποια πιστεύεις ότι είναι τα

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΑΡΤΙΟΥ ΜΑΐΟΥ ΔΕ ΤΡΙ ΤΕ 3-6 ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΝΟΥ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΒΙΩΜΑΤΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ Π.ΛΕΣΧΗ ΙΠΠ. 15 (ΒΙΝΤΕΟΣΚΟΠΗΣΗ)

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΑΡΤΙΟΥ ΜΑΐΟΥ ΔΕ ΤΡΙ ΤΕ 3-6 ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΝΟΥ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΒΙΩΜΑΤΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ Π.ΛΕΣΧΗ ΙΠΠ. 15 (ΒΙΝΤΕΟΣΚΟΠΗΣΗ) ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΑΡΤΙΟΥ ΜΑΐΟΥ 2015 - ΔΕ ΤΡΙ ΤΕ 2 3 4 12 3 ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ 641-7 9 ΑΝΟΙΧΤΟ 3-6 ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΝΟΥ 641 6 9 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΒΙΩΜΑΤΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ - 9 10 11 12 3 ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ 641 3-6 ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

Ελένη Λυμπεροπούλου. Σχολική Συμβουλος Μαθηματικών Γ Αθήνας

Ελένη Λυμπεροπούλου. Σχολική Συμβουλος Μαθηματικών Γ Αθήνας Ελένη Λυμπεροπούλου Σχολική Συμβουλος Μαθηματικών Γ Αθήνας Curriculum ή Αναλυτικό πρόγραμμα; Philippe Perrenoud In Houssaye, J. (dir.) La pédagogie : une encyclopédie pour aujourd hui, Paris, ESF, 1993,

Διαβάστε περισσότερα

O μετασχηματισμός μιας «διαθεματικής» δραστηριότητας σε μαθηματική. Δέσποινα Πόταρη Πανεπιστήμιο Πατρών

O μετασχηματισμός μιας «διαθεματικής» δραστηριότητας σε μαθηματική. Δέσποινα Πόταρη Πανεπιστήμιο Πατρών O μετασχηματισμός μιας «διαθεματικής» δραστηριότητας σε μαθηματική Δέσποινα Πόταρη Πανεπιστήμιο Πατρών Η έννοια της δραστηριότητας Δραστηριότητα είναι κάθε ανθρώπινη δράση που έχει ένα κίνητρο και ένα

Διαβάστε περισσότερα

Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ «ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ»

Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ «ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ» ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ «ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ» 1.1 Βασικές κατευθύνσεις Η αξιολόγηση ενός μαθήματος είναι αρχικά θέμα προσδιορισμού και κατανόησης της ταυτότητάς του. Θέματα όπως είναι ο τίτλος του

Διαβάστε περισσότερα

Παρατηρώντας κβαντικά φαινόμενα δια γυμνού οφθαλμού

Παρατηρώντας κβαντικά φαινόμενα δια γυμνού οφθαλμού Παρατηρώντας κβαντικά φαινόμενα δια γυμνού οφθαλμού του Δρ. Γεωργίου Καβουλάκη Όπως αναφέρεται στην ειδησεογραφία του παρόντος τεύχους, το ΤΕΙ Κρήτης μετέχει σε ένα δίκτυο έρευνας του Ευρωπαϊκού Ιδρύματος

Διαβάστε περισσότερα

Σύλλογος Αρχαίας Ελληνικής Φιλοσοφίας «σὺν Ἀθηνᾷ» Σάββατο, 12 Απριλίου 2014

Σύλλογος Αρχαίας Ελληνικής Φιλοσοφίας «σὺν Ἀθηνᾷ» Σάββατο, 12 Απριλίου 2014 Σύλλογος Αρχαίας Ελληνικής Φιλοσοφίας «σὺν Ἀθηνᾷ» Σάββατο, 12 Απριλίου 2014 ΙΘ ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΣΚΕΠΤΙΚΩΝ ΕΚΦΡΑΣΕΩΝ Επειδή εξάλλου όταν χρησιμοποιούμε τον καθένα από αυτούς τους τρόπους, καθώς και από τους τρόπους

Διαβάστε περισσότερα

Παιδαγωγοί και παιδαγωγική σκέψη στον ελληνόφωνο χώρο (18ος αιώνας Μεσοπόλεμος)

Παιδαγωγοί και παιδαγωγική σκέψη στον ελληνόφωνο χώρο (18ος αιώνας Μεσοπόλεμος) ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Παιδαγωγοί και παιδαγωγική σκέψη στον ελληνόφωνο χώρο (18ος αιώνας Μεσοπόλεμος) Ενότητα 3: Η πρώιμη φάση της Παιδαγωγικής θεωρίας και

Διαβάστε περισσότερα

Μεταφράζοντας ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΙΔΗ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΜΠΟΤΟΝΑΚΗ ΔΗΜΗΤΡΑ- ΜΑΡΙΑ 9 Ο ΣΥΝΕΔΡΙΟ «ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΟΡΟΛΟΓΙΑ» ΕΛΕΤΟ ΑΘΗΝΑ, 7-9 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2013

Μεταφράζοντας ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΙΔΗ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΜΠΟΤΟΝΑΚΗ ΔΗΜΗΤΡΑ- ΜΑΡΙΑ 9 Ο ΣΥΝΕΔΡΙΟ «ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΟΡΟΛΟΓΙΑ» ΕΛΕΤΟ ΑΘΗΝΑ, 7-9 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2013 Μεταφράζοντας το κρίκετ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΙΔΗ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΜΠΟΤΟΝΑΚΗ ΔΗΜΗΤΡΑ- ΜΑΡΙΑ 9 Ο ΣΥΝΕΔΡΙΟ «ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΟΡΟΛΟΓΙΑ» ΕΛΕΤΟ ΑΘΗΝΑ, 7-9 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2013 Εισαγωγικά γ Κρίκετ: ένα ήρεμο ομαδικό άθλημα κάνει

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΩΣΗ ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΩΝ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΕΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ ΟΜΙΛΙΑ ΜΑΚΗ ΒΟΡΙΔΗ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΥ ΤΟΥ ΛΑ.Ο.Σ.

ΕΝΩΣΗ ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΩΝ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΕΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ ΟΜΙΛΙΑ ΜΑΚΗ ΒΟΡΙΔΗ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΥ ΤΟΥ ΛΑ.Ο.Σ. ΕΝΩΣΗ ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΩΝ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΕΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ ΟΜΙΛΙΑ ΜΑΚΗ ΒΟΡΙΔΗ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΥ ΤΟΥ ΛΑ.Ο.Σ. ΣΤΟ 14 ο ΤΑΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ «Ισχυρή Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση με αρμοδιότητες και πόρους» ΑΘΗΝΑ, 4 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2010 1 2

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑΤΑ ΠΑΙΔΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ

ΘΕΜΑΤΑ ΠΑΙΔΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ , ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Λ. ΜΑΛΑΦΑΝΤΗΣ ΘΕΜΑΤΑ ΠΑΙΔΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΑΝΤΑ ΚΑΤΣΙΚΗ - ΓΚΙΒΑΛΟΤ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΠΟΡΕΙΑ ΑΘΗΝΑ 2001 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η οριοθέτηση της παιδικής λογοτεχνίας σε σχέση με την

Διαβάστε περισσότερα

Το Μάθημα της Γλώσσας στο Δημοτικό του Κολλεγίου Αθηνών

Το Μάθημα της Γλώσσας στο Δημοτικό του Κολλεγίου Αθηνών Το Μάθημα της Γλώσσας στο Δημοτικό του Κολλεγίου Αθηνών 1 η Τάξη Στόχοι Τα παιδιά: Αναπτύσσουν, σε κάθε ευκαιρία, τον προφορικό λόγο. Ως ομιλητές απαντούν σε απλές ερωτήσεις, ανακοινώνουν, περιγράφουν,

Διαβάστε περισσότερα

Οι γλώσσες αλλάζουν (5540)

Οι γλώσσες αλλάζουν (5540) Κείμενο 1 Οι γλώσσες αλλάζουν (5540) Δεν χρειάζεται ιδιαίτερη σκέψη, για να διαπιστώσει κανείς ότι οι φυσικές γλώσσες αλλάζουν με το πέρασμα του χρόνου, όπως όλες οι πτυχές του φυσικού κόσμου και της ζωής

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Ι «Η Θεωρητική έννοια της Μεθόδου Project» Αγγελική ρίβα ΠΕ 06

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Ι «Η Θεωρητική έννοια της Μεθόδου Project» Αγγελική ρίβα ΠΕ 06 ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Ι «Η Θεωρητική έννοια της Μεθόδου Project» Αγγελική ρίβα ΠΕ 06 1590 1765 η Μέθοδος Project σε σχολές Αρχιτεκτονικής στην Ευρώπη 1765 1880 συνήθης µέθοδος διδασκαλίας - διάδοσή της στην

Διαβάστε περισσότερα

Νέες τάσεις στη διδακτική των Μαθηματικών

Νέες τάσεις στη διδακτική των Μαθηματικών Νέες τάσεις στη διδακτική των Μαθηματικών Μέχρι πριν λίγα χρόνια ηαντίληψη που επικρατούσε ήταν ότι ημαθηματική γνώση είναι ένα αγαθό που έχει παραχθεί και καλούνται οι μαθητές να το καταναλώσουν αποστηθίζοντάς

Διαβάστε περισσότερα