Transcript

1 ΚΥΠΡΟΣ ΤΟ ΣΤΑΥΡΟΔΡΟΜΙ ΔΥΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΩΝ

2 Η Κύπρος,, πρώην βρετανική αποικία, είναι σήμερα ανεξάρτητη νησιωτική χώρα της ανατολικής Μεσογείου και αποτελεί κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πρωτεύουσα της Κύπρου είναι η Λευκωσία. Επίσημες γλώσσες είναι η Ελληνική και η Τουρκική ενώ ευρύτατα διαδεδομένη φέρεται η Αγγλική. Η οδήγηση των οχημάτων στην Κύπρο γίνεται εθιμικά από αριστερά. Για διοικητικούς σκοπούς, η Κύπρος χωρίζεται σε γεωγραφικές και διοικητικές διαιρέσεις και υποδιαιρέσεις. Συνολικά, η χώρα διαιρείται σε έξι επαρχίες οι οποίες είναι οι εξής: Αμμοχώστου,, Κερύνειας, Λάρνακας, Λεμεσού, Λευκωσίας, και Πάφου. Η κάθε Επαρχία διοικείται από μια Επαρχιακή Διοίκηση.. Οι Επαρχιακές Διοικήσεις με τη σειρά τους υπάγονται κατευθείαν στο Υπουργείο Εσωτερικών. Επικεφαλής των Επαρχιακών Διοικήσεων είναι οι Έπαρχοι,, ο οποίοι διορίζονται από την εκάστοτε Κυβέρνηση, θεωρούνται Ανώτεροι δημόσιοι υπάλληλοι του Υπουργείου Εσωτερικών και ο ρόλος τους είναι συντονιστικός και συνδετικός για τις δραστηριότητες όλων των Υπουργείων στην Επαρχία τους.

3 Η Κύπρος κέρδισε την ανεξαρτησία της το 1960 και απέκτησε Σύνταγμα που παρείχε εγγυήσεις στη τουρκοκυπριακή μειοψηφία που τότε αντιπροσώπευε το 18% του πληθυσμού. Το σχήμα άντεξε 14 χρόνια, μέχρι το 1974, οπότε σε απάντηση του πραξικοπήματος του στρατιωτικού καθεστώτος της Ελλάδας και της ανατροπής του Μακαρίου το βόρειο τμήμα της Κύπρου κατελήφθη από τη Τουρκία ελληνοκύπριοι εγκατέλειψαν τις εστίες τους και κατέληξαν πρόσφυγες στο νότιο τμήμα του νησιού. Στα 28 χρόνια που μεσολάβησαν από την εισβολή, εγκαταστάθηκαν στο βόρειο τμήμα της Κύπρου πολλές χιλιάδες έποικοι από τη Τουρκία. Ο πληθυσμός των γηγενών τουρκοκυπρίων ο υπρίω μειώθηκε ε στο 12% (εκτίμηση) του συνολικού πληθυσμού και είναι σήμερα μειοψηφία στο βόρειο τμήμα της Κύπρου.

4 Ο συνολικός πληθυσμός (τουρκοκύπριοι, έποικοι και τουρκικός στρατός) του βόρειου τμήματος είναι σήμερα το 30% του συνολικού πληθυσμού. Οι πιθανότητες είναι ότι ο πληθυσμός αυτός θα συνεχίσει να αυξάνεται πολύ πιο γρήγορα από τον ελληνοκυπριακό πληθυσμό. Στο ίδιο χρονικό διάστημα οι Ελληνοκύπριοι, παρά το προσφυγικό βάρος επέτυχαν αξιοζήλευτους ρυθμούς ανάπτυξης και σήμερα έχουν ένα υψηλό επίπεδο ζωής, σε αντίθεση με τους Τουρκοκυπρίους που έχουν κατά κεφαλήν εισόδημα που μόλις αγγίζει το 40% των Ελληνοκυπρίων. Η ελληνική Κύπρος πληροί ανεπιφυλάκτως τις προϋποθέσεις για την ένταξη της στην Ε.Ε. Ε

5 Στα πρώτα χρόνια μετά την εισβολή η πολιτική της Κύπρου και της Ελλάδας επιδίωκε την, κατά κάποιο τρόπο, επιστροφή στην προηγούμενη κατάσταση. Επιδιώκαμε μια δίκαιη λύση του Κυπριακού. Η πολιτική αυτή επιδίωξη διαμόρφωσε στερεότυπα του τι είναι επιθυμητό και τι δεν είναι. Κάθε απόκλιση από τα στερεότυπα άγγιζε τα όρια της προδοσίας της εθνικής υπόθεσης. Τα δικά μας στερεότυπα πιθανολογώ ότι θα έχουν διαμορφώσει και τις προτάσεις Ανάν. Στα στερεότυπα αυτά περιλαμβάνεται η άκαμπτη επιμονή μας στη διατήρηση ενιαίας της Κύπρου (που υποκρύπτει την επιθυμία επιστροφής στην προηγούμενη κατάσταση). Οι προτάσεις Ανάν είναι υποχρεωμένες να λάβουν υπόψη τους ως αφετηρία την απόλυτη επιμονή μας σε αυτό το σημείο και στη συνέχεια να διαμορφώσουν ένα πλέγμα ρυθμίσεων που να ικανοποιούν τις επιθυμίες και τις φοβίες της τουρκοκυπριακής πλευράς.

6 ΚΥΠΡΟΣ 1974

7 Στις 20 Ιουλίου 1974, σαράντα περίπου χιλιάδες Τούρκοι στρατιώτες, υπό την υποστήριξη της Τουρκικής Αεροπορίας και του ναυτικού εισέβαλαν παράνομα και κατά παράβαση του καταστατικού χάρτη του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών στις βόρειες ακτές της Κυπριακής Δημοκρατίας. Τετρακόσια τέσσερα χρόνια μετά την οθωμανική εισβολή, η σύγχρονη ιστορία της Κύπρου βρίσκεται μπροστά σε μία νέα εισβολή. Η απόβαση των Τουρκικών στρατευμάτων που ολοκληρώθηκε σε δύο φάσεις, με ένα μήνα σχεδόν διαφορά η πρώτη από τη δεύτερη, είχε ως αποτέλεσμα την παράνομη κατοχή του 37% της Κυπριακής Δημοκρατίας. Περίπου εκδιώχθηκαν από τα σπίτια τους, έγιναν πρόσφυγες στην ίδια τους την πατρίδα, περίπου νεκροί, και δηλώθηκαν αγνοούμενοι. Οι Τούρκοι κατακτούν το 65% της καλλιεργήσιμης έκτασης, το 70% του ορυκτού πλούτου, το 70% της βιομηχανίας, το 80% των τουριστικών εγκαταστάσεων.

8 Η Τουρκία υποστήριξε ότι δεν πρόκειται για εισβολή αλλά για «ειρηνική επέμβαση» με σκοπό την επαναφορά του συνταγματικού σκηνικού στην πριν του πραξικοπήματος κατάσταση. Επίσης η Τουρκία ανακοίνωσε ότι το δικαίωμα για την επέμβασή της ήταν κατοχυρωμένο στη Συνθήκη Εγγυήσεως της Κυπριακής Δημοκρατίας,, συνθήκη που δημιουργήθηκε με σκοπό να διαφυλάσσει την ανεξαρτησία, την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η Συνθήκη Εγγυήσεως δεν δίνει το δικαίωμα ένοπλης παρέμβασης στις εγγυήτριες χώρες, παρά μόνο εάν: (α)εγγυήτρια χώρα χρειάζεται να αμυνθεί σε περίπτωση εισβολής από μια Τρίτη χώρα.(β)τα Ηνωμενα Έθνη ζητήσουν ένοπλη παρέμβαση από μια εγγυήτρια χώρα.(γ)η Κυπριακή Δημοκρατία ζητήσει ένοπλη παρέμβαση και το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών εγκρίνει το αίτημα. Πότε δεν εγκρίθηκε τέτοιο αίτημα από το Συμβούλιο Ασφαλείας, ποτέ η Κυπριακή Δημοκρατία δεν ζήτησε από την Τουρκία να παρέμβει στρατιωτικά και το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, που συνεδρίασε στη Νέα Υόρκη στις 16 Ιουλίου, δεν είχε πάρει απόφαση.η Τουρκία, σύμφωνα με τις Ελληνικές θέσεις, ενέργησε με βάση τα προ πολλού έτοιμα σχέδια της.

9 Η ΣΗΜΑΙΑ

10 Η σημαία της Κύπρου καθιερώθηκε το 1960 με την ανεξαρτησία του νησιού από τους Βρετανούς. Προέκυψε από διεθνή διαγωνισμό... Με βάση το Σύνταγμα, στη σημαία δεν πρέπει να υπάρχει το γαλάζιο και το κόκκινο χρώμα, τα οποία είναι τα χρώματα των σημαιών της Ελλάδας και της Τουρκίας. Για τον ίδιο λόγο, για να εξασφαλιστεί η «ουδετερότητα», έπρεπε να μην περιληφθεί στη σημαία ο ισόκερος σταυρός, σύμβολο αρχαιοελληνικό, και η ημισέληνος με το αστέρι, σύνθετο σύμβολο της Τουρκίας.

11 Στη σημαία προβάλλεται η Κύπρος με πορτοκαλί χρώμα σε άσπρο φόντο. Κάτω από την Κύπρο δύο πράσινα κλαδιά ελιάς, ενωμένα στις άκρες που συμβολίζουν την ειρήνη μεταξύ των Ελλήνων και των Τούρκων της Κύπρου. Το χρώμα της Κύπρου στη σημαία συμβολίζει τον άλλοτε άφθονο χαλκό που υπήρχε στο νησί. Το σχέδιο που κέρδισε στο διαγωνισμό ήταν του Τουρκοκύπριου ζωγράφου Ισμέτ Γκιουνέι και επιλέχθηκε από τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, Μακάριο Γ και τον αντιπρόεδρο Φαζίλ Κιουτσούκ (Fazil Kutsuk). Η Κύπρος είναι η μοναδική πλήρως αναγνωρισμένη χώρα που απεικονίζει το χάρτη της στη σημαία της (ο χάρτης της χώρας απεικονίζεται και στη σημαία του μερικώς αναγνωρισμένου Κοσσυφοπεδίου).

12 Με βάση το Σύνταγμα της Κύπρου, η σημαία θα πρέπει να υψώνεται από κρατικούς οργανισμούς, δημόσια ιδρύματα και από τους πολίτες της χώρας. Τα κρατικά ιδρύματα, οι δημόσιες υπηρεσίες και οι οργανισμοί μπορούν να υψώνουν τη σημαία της Κύπρου από κοινού με τις σημαίες της Ελλάδας ή της Τουρκίας. Οι ιδιώτες δύνανται να υψώνουν τη σημαία της Κύπρου από κοινού είτε με την ελληνική ή με την τουρκική σημαία ή και με τις δύο. Με βάση το σχέδιο του Κόφι Ανάν το οποίο και απορρίφθηκε για την επίλυση του Κυπριακού, μια νέα κρατική σημαία θα είχε υιοθετηθεί από τη συνομοσπονδία. Σε αντίθεση με τη σημερινή επίσημη σημαία, σε αυτήν τη σημαία υπάρχουν τόσο τα χρώματα των σημαιών της Ελλάδας (μπλε) όσο και της Τουρκίας (κόκκινο), όπως επίσης και μια μεσαία ευρύτερη λωρίδα στο χρώμα του χαλκού της Κύπρου.

13 ΤΟ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑ

14 Το πολίτευμα της Κύπρου είναι η Προεδρική Δημοκρατία Η εκτελεστική εξουσία ασκείται από το Υπουργικό Συμβούλιο, το οποίο αποτελεί Σώμα που ορίζεται από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είναι ο Ανώτατος Άρχοντας του Κράτους και εκλέγεται με καθολική ψήφο, απ ευθείας από το λαό, ενώ η διάρκεια της κάθε θητείας του ορίζεται στα πέντε χρόνια. Η νομοθετική εξουσία της Κυπριακής Δημοκρατίας ασκείται από τη Βουλή των Αντιπροσώπων. Τα μέλη της εκλέγονται για θητεία διάρκειας πέντε ετών. Όταν συστήθηκε για πρώτη φορά το Σώμα της Βουλής των Αντιπροσώπων αποτελούνταν από 50 μέλη, 35 εκ των οποίων ήταν Ελληνοκύπριοι και 15 Τουρκοκύπριοι. Μέσω της συνταγματικής ρύθμισης του 1985, ο αριθμός των εδρών αυξήθηκε στις 80, εκ των οποίων οι 56 προορίζονται για τους Ελληνοκυπρίους εκπροσώπους του Κοινοβουλίου, ενώ οι υπόλοιπες 24 έδρες προορίζονται για τους Τουρκοκυπρίους εκπροσώπους (παραμένοντας ωστόσο κενές).

15 Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

16 Ιστορικά η Κυπριακή Οικονομια χαρακτηρίζεται από σημαντικό βαθμό ανάπτυξης, τα τελευταία 50 χρόνια υψηλότερο από όλες τις χώρες της περιοχής (εκτός από το Ισραήλ) και γενικά της ανατολικής Μεσογείου. Η τουρκική εισβολή στην Κύπρο, ενώ ήταν ένα μεγάλο πλήγμα, δεν κατάφερε να ανακόψει την ανοδική πορεία του νησιού που στηρίζεται κυρίως στις υπηρεσίες οπως ο τουρισμός, η ναυτιλία και τα χρηματοοικονομικά.η οικονομία της χώρας χαρακτηρίζεται από συνθήκες μακροοικονομικής σταθερότητας, η οποία επιβεβαιώνεται συχνά και από τις αξιολογήσεις και σχόλια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και άλλων διεθνών οργανισμών.

17 Το κυπριακό νόμισμα Η Λίρα Κύπρου ήταν το επίσημο νόμισμα της Κύπρου και εκδιδόταν από την Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου ως την αντικατάστασή της από το ευρώ την 1 Ιανουαρίου Το 1879, αφότου οι Βρετανοί ανέλαβαν τη διοίκηση της Κύπρου από τους Οθωμανούς, εισήγαγαν την κυπριακή λίρα που ορίστηκε να έχει ακριβώς την ίδια αξία με τη βρετανική λίρα. Αυτή η ισοτιμία ίσχυε μέχρι το 1960 που η Κύπρος έγινε ανεξάρτητο κράτος και συνεχίστηκε ανεπίσημα μέχρι και το 1971 που η αξία της βρετανικής λίρας άρχισε να ολισθαίνει.η κυπριακή λίρα αρχικά χωρίστηκε σε 20 σελίνια όπως χωριζόταν και η βρετανική, αλλά το κάθε σελίνι σε 9 γρόσια παρέχοντας έτσι μια σύνδεση με την τουρκική λίρα η οποία χρησιμοποιείτο στο νησί μέχρι εκείνη τη στιγμή και χωριζόταν (όπως ό και σήμερα) σε 100 γρόσια. Τέλος, το κάθε γρόσι χωριζόταν σε 40 παράδες.. Το 1955 αποφασίστηκε η χρήση του μετρικού συστήματος στο νόμισμα της Κύπρου κι έτσι καταργήθηκαν τα σελίνια και τα γρόσια (οι παράδες είχαν πια χάσει την αξία τους) και η λίρα χωρίστηκε σε 1000 μιλς.. Τότε ο κόσμος ονόμασε το κέρμα των 5 μιλς γρόσι και το κέρμα των 50 μιλς σελίνι.

18 Το 1983 αποφασίστηκε η λίρα να χωριστεί σε 100 σεντ αφού το 1 μιλς είχε πια ασήμαντη αξία. Το μικρότερο κέρμα σε χρήση τότε ήταν εκείνο των 5 μιλς που αντικαταστάθηκε με κέρμα του ½ σεντ το οποίο και σύντομα καταργήθηκε.τα κέρματα που οι αξίες τους αναγράφονται σε μιλς δε μπορούν πια να χρησιμοποιούνται στην αγορά. Η είσοδος του κυπριακού νομίσματος στο Μηχανισμό Συναλλαγματικών Ισοτιμιών της Ευρωζώνης έγινε στις 2 Μαΐου 2005 με κεντρική τιμή C ±15% ανά ευρώ. Αργότερα το Υπουργικό Συμβούλιο της Κύπρου αποφάσισε η αντικατάσταση με το ευρώ να γίνει την 1 Ιανουαρίου Η αντικατάσταση έγινε με ισοτιμία λίρες ρς ανά ευρώ.

19 ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

20 ΤΟ ΚΛΙΜΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ Οι περιοχές της Κύπρου έχουν μεγάλη διάρκεια ηλιοφάνειας σε σύγκριση ημ με πολλές ςχ χώρες. Στις πεδινές περιοχές ο μέσος αριθμός ωρών ηλιοφάνειας για ολόκληρο το χρόνο είναι 75% των ωρών που ο ήλιος είναι πάνω από τον ορίζοντα. Σ όλη τη διάρκεια του καλοκαιριού η ηλιοφάνεια είναι κατά μέσο όρο 11.5 ώρες την ημέρα, ενώ στους μήνες Δεκέμβρη και Γενάρη που έχουν την πιο μεγάλη νέφωση η διάρκεια της ηλιοφάνειας ελαττώνεται μόνο στις 5.5 ώρες την ημέρα.

21 Τα κύρια χαρακτηριστικά του μεσογειακού κλίματος της Κύπρου είναι το ζεστό και ξηρό καλοκαίρι από τα μέσα του Μάη ως τα μέσα του Σεπτέμβρη, ο βροχερός αλλά ήπιος χειμώνας από τα μέσα του Νιόβρη ως τα μέσα του Μάρτη και οι δύο ενδιάμεσες μεταβατικές εποχές, το φθινόπωρο και η άνοιξη. Στη διάρκεια του χειμώνα η Κύπρος επηρεάζεται από το συχνό πέρασμα μικρών υφέσεων και μετώπων που κινούνται στη Μεσόγειο με κατεύθυνση από τα δυτικά προς τα ανατολικά. Οι καιρικές αυτές διαταραχές διαρκούν συνήθως από μια μέχρι τρεις μέρες κάθε φορά και δίνουν τις μεγαλύτερες ποσότητες βροχής. Η συνολική μέση βροχόπτωση στους μήνες Δεκέμβρη, Γενάρη και Φλεβάρη αντιστοιχεί περίπου με το 60% της βροχόπτωσης του χρόνου ολόκληρου.

22 ΛΙΜΝΕΣ ΚΑΙ ΠΟΤΑΜΙΑ

23 Τεχνητή λίμνη Ασπρόκρεμμου Η Λίμνη του Ασπρόκρερμου είναι τεχνητή λίμνη στην Επαρχία Πάφου της Κύπρου. Ανανεώνεται από το τεχνητό φράγμα του ποταμού Ασπρόκρεμου που λειτούργησε το Είναι η δεύτερη μεγαλύτερη τεχνητή λίμνη της Κύπρου μετά από αυτήν του Κούρη. Οι πρώτες εργασίες κατασκευής του ξεκίνησαν μετά την τουρκική εισβολή το 1976 και ολοκληρώθηκαν το 1980 με κόστος 25 εκατομμύρια λίρες. Βρίσκεται 16 χιλιόμετρα ανατολικά της Πάφου σε υψόμετρο περίπου 80 μέτρων δίπλα στο χωριό Νικόκλεια. Τα νερά της χρησιμοποιούνται για την άρδευση της κοιλάδας της Πάφου και την ύδρευση των πόλεων της Πάφου και της Γεροσκήπου. Είναι χωμάτινη, με 53 μέτρα ύψος και χωρητικότητα m3. Η λίμνη είναι εμπλουτισμένη με ψάρια λαβράκια, κυπρίνους, κουνουπιέριδες, κοκκινοφτέρες, βλίκες και πέστροφες.

24 Τεχνητή λίμνη Κούρη Η Τεχνητή λίμνη Κούρη είναι η μεγαλύτερη τεχνητή λίμνη της Κύπρου που ανανεώνεται από το φράγμα του ποταμού Κούρη που είναι επίσης το μεγαλύτερο της νήσου.η λίμνη έχει επιφάνεια 3,6 km2, βρίσκεται 15 km από τη Λεμεσό κοντά στο χωριό Ύψωνας.Η κατασκευή του φράγματος ξεκίνησε το 1984 ολοκληρώθηκε λ το 1988 και λειτούργησε το Η κατασκευή του διήρκεσε τέσσερα χρόνια και κόστισε 29 εκατομμύρια λίρες.είναι χωμάτινο έχει 110 μέτρα ύψος, χωρητικότητα 115,000,0000 m3. και καλύπτει έκταση 308 km2.ο κεντρικός αγωγός έχει μήκος 110 km.εκτός τα νερά του Κουρή εμπλουτίζεται και με τα νερά του Διάριζου μέσω σήραγγας αλλά και από το φράγμα της Αρμίνου.Στα νερά του φράγματος βυθίστηκε το χωριό Αλάσσα οι κάτοικοι του οποίου μεταφέρθηκαν σε νέα τοποθεσία.τα ύδατα του φράγματος χρησιμοποιούνται για την άρδευση της επαρχίας Λεμεσού την υδροδότηση της πόλης της Λεμεσού ενώ σε περιόδους ανομβρίας με αγωγούς μεταφέρονται σε πολλές περιοχές της Κύπρου.Κατά τις υπερχειλίσεις του φράγματος διοργανώνεται γιορτή με πυροτεχνήματα. Η λίμνη είναι εμπλουτισμένη με ψάρια, λουτσιόπερκες, κυπρίνους κ.α.

25 Αλυκή Λάρνακας Η Αλυκή Λάρνακας βρίσκεται στα νοτιοδυτικά της πόλης της Λάρνακας και ανατολικά των χωριών Μενεού και Δρομολαξιάς. Αποτελείται απο ενα δίκτυο τεσσάρων λιμνών διαφόρων μεγεθών τρεις από τις οποίες είναι συνδεδεμένες. Η αλυκή θεωρείται ως υδροβιότοπος διεθνούς σημασίας και προστατεύεται από τη σύμβαση Ραμσάρ από το 2001, ενώ έχει χαρακτηριστεί ως Ζώνη Ειδικής Προστασίας από το Κάθε χρόνο, την ίδια εποχή, η Αλυκή της Λάρνακας βάφεται ροζ από τα χιλιάδες ςφ φλαμίνγκο που ξεχειμωνιάζουν ξχ στις όχθες της.στη η δυτική όχθη είναι χτισμένο το Τέμενος Χαλά Σουλτάν Τεκκέ (Ουμμ Χαράμ).

26 Αλυκή Λεμεσού Η Αλυκή Λεμεσού ή Αλυκή Ακρωτηρίου,, είναι η μεγαλύτερη λίμνη της Κύπρου. Βρίσκεται στην Επαρχία Λεμεσού στα νότιο ανατολικά της πόλης της Λεμεσού και καταλαμβάνει επιφάνεια 10,65 km ². Το χαμηλότερο σημείο της είναι 2.7m κάτω από το επίπεδο της θάλασσας.σύμφωνα με γεωλόγους η λίμνη ήταν αρχικά νησί που σταδιακά από την εναπόθεση φερτών υλικών ενώθηκε με την ξηρά. Η λίμνη μη θεωρείται από τους σημαντικότερους υδροβιότοπους ρβ της Ανατολικής Μεσογείου. Το γεγονός ότι η στάθμη του νερού πάνω από το 50% της λίμνης είναι μικρότερη από 30 εκατοστά βάθος προσελκύει χιλιάδες πουλιά που τη χρησιμοποιούν ως ενδιάμεσο σταθμό κατά τη διάρκεια της μετανάστευσης.

27 Η λίμνη βρίσκεται εντός των ορίων της βρετανικής Βάσης του Ακρωτηρίου, έναν τομέα που διέπεται από το δίκαιο του Ηνωμένου Βασιλείου, υπό τους όρους που καθορίζονται από την ανεξαρτησία το Το 2003 δημιουργήθηκε αντιπαράθεση από την ανέγερση δύο γιγαντιαίων κεραιών ως τμήμα του δικτύου κατασκοπείας στη Μέση Ανατολή. Τοπικοί παράγοντες και οργανώσεις οικολόγων ισχυρίζονταν ότι οι κεραίες κοντά σε αυτό το εύθραυστο οικοσύστημα μπορεί να έχουν σημαντικές επιπτώσεις στην άγρια πανίδα.

28 Λίμνη Παραλιμνίου Η Λίμνη Παραλιμνίου είναι μια φυσική αλμυρή λίμνη στο ανατολικό μέρος της Κύπρου κοντά στο Παραλίμνι και στην επαρχία Αμμόχωστου. Η λίμνη εμπλουτίζεται κυρίως με τα βρόχινα νερά και σε περιόδους με πολλές βροχές τα νερά της λίμνης διοχετεύονται μέσω καναλιών σε φράγματα και χρησιμοποιούνται για την άρδευση της περιοχής, τα πρώτα αρδευτικά κανάλια κατασκευάστηκαν το Η λίμνη Παραλιμνίου είναι σημαντικός υδροβιότοπος της Κύπρου με σπάνια είδη πανίδας. Στη λίμνη ενδημεί ένα σπάνιο είδος ενδημικού νερόφιδου, Natrix Natrix Cypriaca,, το οποίο είναι προστατευόμενο είδος.

29 Πεδιαίος Ο Πεδιαίος (Τουρκικά Kanlı Dere) ) είναι ο μεγαλύτερος ποταμός χείμαρρος της Κύπρου, με μήκος 98 χιλ. Έχει τις πηγές του στην οροσειρά του Τροόδους, κοντά στο μοναστήρι του Μαχαιρά.. Ρέει βορειοδυτικά, διασχίζοντας την πεδιάδα της Μεσαορίας και την πρωτεύουσα του νησιού Λευκωσία.Συνεχίζει την πορεία του προς τα ανατολικά, όπου καταλήγει στον κόλπο της Αμμοχώστου, κοντά στην αρχαία πόλη της Σαλαμίνας. Τα νερά του ποταμού χρησιμοποιούνταν στην αρχαιότητα για την οχύρωση χρ της πόλης της Λευκωσίας, αφού διοχετεύονταν στα ειδικά κατασκευασμένα φρεάτια που περιτριγυρίζουν τα Ενετικά τείχη της πόλης, εμποδίζοντας τις εχθρικές παρεμβάσεις. Το 2002 στις όχθες του ποταμού δημιουργήθηκε το Γραμμικό Πάρκο Πεδιαίου, ένας πεζόδρομος μήκους 18 χιλ. που εκτείνεται κατά κύριο λόγο στους δήμους Λακατάμειας και Στροβόλου.

30 Γιαλιάς Ο Γιαλιάς (Τουρκικά: Çakıllı Dere) ) είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος ποταμός, στην ουσία χείμαρρος της Κύπρου. Έχει μήκος 88 χιλ. πηγάζει στο Τρόοδος και τα βουνά του Μαχαιρά, στη πορεία του περνάει από τη κοιλάδα της Μεσαορίας και χύνεται στον κόλπο της Αμμοχώστου.Στον Γιαλιά έχει κατασκευαστεί το 1952 το φράγμα Πάνω Λυθροδόντα χωρητικότητας m 3 και ύψους 10 μέτρων. Λαϊκή παράδοση Υπάρχουν πολλές λαϊκές παραδόσεις που σχετίζονται με τον Γιαλιά. Στο χωριό Νήσου της επαρχεία Λευκωσίας πιστεύεται ότι κάποτε χωριζόταν στα δύο για να ξανά ενωθεί σε άλλο σημείο, εκεί που χωριζόταν δημιουργούνταν νησί από όπου προέρχεται και το όνομα του χωριού.άλλη παράδοση λέει ότι στη περιοχή του χωριού Άσσια ενώνονταν ο Πεδιαίος με τον Γιαλιά, η κόμισα της περιοχής αποφάσισε να τους χωρίσει και να φέρει τη κοίτη του ποταμού δίπλα στο χωριό, στη σημερινή του κοίτη.

31 Σερράχης Ο Σερράχης είναι ο τρίτος μεγαλύτερος ποταμός της Κύπρου με μήκος 55 χιλιόμετρα. Πηγάζει από τη βόρεια πλευρά του Τρόοδος και χύνεται στον κόλπο της Μόρφου. Στη πορεία του ενώνεται με πολλούς μικρότερους ποταμούς με κυριότερους τον Μερίκα, τον Ακάκι (37 χιλ.), ) τον Περιστερώνα (35 χιλ.), ) και λίγο πριν χυθεί στη θάλασσα ενώνετε με τον Οβγό (32 χιλ.). Στη περιοχή του χωριού Κατωκοπιά ονομάζεται Βουναρούλιας εξαιτείας της μεγάλης απόθεσης πετρών στη κοίτη του.στον Σερράχη έχουν κατασκευαστή τέσσερα φράγματα. Το φράγμα Καλό χωριό Κλήρου,, το τρίτο μεγαλύτερο της Κύπρου, χωρητικότητας Μ3 και ύψος 9 μέτρα.υπάρχουν ρχ και άλλα τρία μικρότερης ρης χωρητικότητας η κατασκευασμένα το 1973 και το ένα πρόσφατα το Σύμφωνα με τη χριστιανική παράδοση, στις εκβολές του βρήκε ο Λεόντιος, ευσεβής πολίτης από του Σόλους, τη κάσα με τα οστά των Αγίων Βαρνάβα και Ιλαρίωνα. Η παράδοση λέει ότι είχαν παρουσιαστεί μπροστά του οι δύο Άγιοι και του είχαν υποδείξει το μέρος που βρισκόταν η κάσα με τα οστά τους.

32 ΔΙΑΡΙΖΟΣ ΠΟΤΑΜΟΣ Ο Διαρίζος είναι ο τέταρτος μεγαλύτερος ποταμός της Κύπρου με μήκος 42 χιλιόμετρα. Πηγάζει από τα νότια του Τρόοδος κοντά στο χωριό Φοινί και χύνεται στα Κούκλια (Παλαίπαφος). Το όνομα του προέρχεται από τις δύο πηγές ρίζες του ποταμιού ενώ λίγο μετά τις πηγές σχηματίζει τον καταρράχτη της Χαντάρας. Στη πορεία του διασχίζει το δάσος της Πάφου με σπάνια είδη άγριων ζώων.

33 ΚΥΠΡΙΑΚΑ ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ

34 ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ Τις μέρες πριν τα Χριστούγεννα παρατηρείται μεγάλη δραστηριότητα των νοικοκυρών της κοινότητας, εν όψει της μεγάλης γιορτής της Χριστιανοσύνης. Οι προετοιμασίες περιλαμβάνουν γενική καθαριότητα του σπιτιού, ξεσκονίσματα, γυαλίσματα, τακτοποίηση των επίπλων, ψήσιμο των παξιμαδιών στους φούρνους και ασπρόγιασμα των εσωτερικών τοίχων. Τη μέρα των Χριστουγέννων ο κόσμος πηγαίνει στην εκκλησία. Μετά το τέλος της θείας Λειτουργίας, μεταλαμβάνει των αχράντων μυστηρίων (πασκάζει, στην συνηθισμένη κυπριακή διάλεκτο) και όταν βγουν από την εκκλησία ανταλλάσσουν ευχές. Μετά όλοι πάνε στα σπίτια τους και κάθεται όλη η οικογένεια στο τραπέζι για να φάνε κοτόπουλο με σούπα αυγολέμονη ή με τραχανά (παραδοσιακό φαγητό), μέσα σ? ένα χαρούμενο ευχάριστο οικογενειακό περιβάλλον. Στα παλαιότερα χρόνια, την Κυριακή των Βαΐων, οι κάτοικοι αγόραζαν μικρούς χοίρους, τους οποίους μεγάλωναν μέχρι τα Χριστούγεννα. Μεταξύ της περιόδου Χριστουγέννων και Φώτων, τους έσφαζαν και κατασκεύαζαν λούντζες και λουκάνικα.

35 ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑ Με την παρέλευση της γιορτής των Χριστουγέννων οι οικογένειες μπαίνουν στην διαδικασία για την γιορτή της πρωτοχρονιάς. Οι γυναίκες φτιάχνουν ψωμιά,, κουλούρια,, βασιλόπιτα,, μελομακάρονα μ και φοινικοτά φτιαγμένα όπως προστάζουν οι συνταγές των γιαγιάδων τους. Το βράδυ της παραμονής της πρωτοχρονιάς όλοι μαζεύονται μπροστά από τα τζάκια και ρίχνουν φύλλα ελιάς πάνω στα κάρβουνα για να μάθουν αν κάποιο συγκεκριμένο άτομο που δεν πρέπει να το αποκαλύψει τρέφει αισθήματα αγάπης για αυτόν ή αυτήν. Ρίχνοντας τα φύλλα σταύροναν τα κάρβουνα και έλεγαν. Άι Βασίλη βασιλιά τζιαι πρωτολουτουρκίτη που επείες εις την έρημον τζι ειρτες στην παντέρημον τζιαι έδιξες τύχες των τυχών δείξε τζιαι μεν τιν τύχη μου αν με αγαπά ο... Αν το φύλλο πεταγόταν έλεγαν ότι το άτομο τους αγαπούσε. Την ημέρα της Πρωτοχρονιάς ο μεγαλύτερος σε ηλικία κόβει την βασιλόπιτα η οποία περιέχει ένα κέρμα και όποιος το βρει θεωρείται ο τυχερός της χρονιάς.

36 ΣΗΚΩΣΕΣ Οι σήκωσες αρχίζουν από την Κυριακή της Απόκρεω και συνεχίζονταν χζ την επόμενη Κυριακή της Τυροφάγου. Τις δυο αυτές Κυριακές αρκετά άτομα μασκαρεύονται και γυρίζουν σε συγγενικά και φιλικά σπίτια και διασκεδάζουν τον κόσμο με αστεία. Στο νυκτερινό τραπέζι που γίνεται την Κυριακή της Τυροφάγου, δένουν ένα αυγό ψημένο με σχοινί, το οποίο κρεμάζουν πάνω από το τραπέζι και αφού το αλείψουν με γιαούρτι, το γυρίζουν ενώ όλοι οι παρευρισκόμενοι προσπαθούν να το πάρουν με το στόμα τους.

37 ΦΩΤΑ Την παραμονή των Φώτων, ο Ιερέας του χωριού γύριζε σ? όλα τα σπίτια και ράντιζε με Αγίασμα (καλάντιζε) ζ συνοδευόμενος από ένα παιδί που κρατούσε ένα κουβά με Αγίασμα. Οι κάτοικοι του χωριού έβαζαν διάφορα νομίσματα μέσα στον κουβά, σαν δώρο για τον παπά και το παιδί. Την ημέρα των Φώτων οι νοικοκυρές παίρνουν στην εκκλησία, καλάθια με προϊόντα που παράγουν για να ευλογηθούν με την βάπτιση. Μετά από την βάπτιση παίρνουν μαζί τους στο σπίτι τους κεριά αναμένα, που συμβολίζουν το Άγιο Πνεύμα, για να ευλογηθεί και το σπίτι. Το μεσημέρι οι νοικοκυρές θα φτιάξουν ξεροτίανα (λουκουμάδες), για να φάνε μαζί με τις οικογένειές τους. Ακολούθως ρίχνουν και στα δώματα (στέγες των σπιτιών) για να φάνε οι καλικάτζαροι και να φύγουν.

38 ΕΘΙΜΑ ΤΗΣ ΛΑΜΠΡΗΣ Τις μέρες πριν την Λαμπρή, οι νοικοκυρές στο χωριό θα κάνουν τον γενικό καθαρισμό του σπιτιού. Μετά θα ετοιμάσουν τα παξιμάδια τους, καθώς επίσης και τις περίφημες «φλαούνες», ενώ την Μεγάλη Πέμπτη βάφουν τα κόκκινα αυγά, τα οποία θα τσουγκρίσουν μετά την Ανάσταση. Το βάψιμο το αυγών γίνεται με το Λιζάρι (ρίζες από διάφορα φυτά που υπάρχουν στην κοινότητα). Σάββατο του Λαζάρου: Την ημέρα αυτή, ομάδες με παιδιά, γυρίζουν όλα τα σπίτια του χωριού και ψάλουν τον «Λάζαρο». Οι νοικοκυρές τους δίδουν σαν δώρο φρέσκα αυγά για να τα βάψουν, φλαούνες και χρήματα. Κυριακή των Βαΐων: Την ημέρα αυτή, οι νοικοκυρές παίρνουν κλωνάρια ελιάς στην εκκλησία, για να μείνουν εκεί μέχρι την ήμερα της Πεντηκοστής, οπότε η ελιά αγιάζεται και θα την πάρουν στο σπίτι τους για το κάπνισμα. Το κάπνισμα πιστεύεται ότι διώχνει κάθε κακό και ζηλοφθονία από την οικογένεια.

39 Την Μεγάλη Πέμπτη, οι εικόνες του εικονοστασίου καλύπτονται με μαύρα ρούχα σε ένδειξη πένθους. Το ίδιο βράδυ στήνουν μέσα στην εκκλησία πάνω σ ένα τραπέζι, ομοίωμα σταυρού με το Χριστό πάνω, ενώ στα δεξιά και αριστερά βάζουν ομοίωμα του αποστόλου Ιωάννη και της μητέρα του Χριστού. Την Μεγάλη Παρασκευή το πρωί,, γίνεται ο στολισμός του επιταφίου από τις κοπέλες του χωριού. Νέες και νέοι ψάλλουν τον επιτάφιο θρήνο, ενώ τρεις κοπέλες ντυμένες μυροφόρες, ραίνουν το Χριστό με μύρα, αρώματα και άνθη. Το βράδυ γίνεται η περιφορά του επιταφίου στους κεντρικούς δρόμους του χωριού. Σ όλη τη διαδρομή οι νοικοκυρές ραντίζουν τον επιτάφιο με την μερρέχα.το Μεγάλο Σάββατο το πρωί, κατά την διάρκεια της λειτουργίας και την στιγμή που ο ιερέας θα πει το «Ανάστα ο Θεός», οι πιστοί θα κτυπήσουν τους σκάμνους και τα μαύρα ρούχα που καλύπτουν τις εικόνες θα πέσουν.

40 ΤΟ ΔΟΞΑΣΜΑ

41 Θρησκεία Η συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων της Κύπρου είναι Χριστιανοί ελληνορθόδοξοι και ανήκουν στην ελληνορθόδοξη Αυτοκέφαλη Εκκλησία της Κύπρου. Οι περισσότεροι Τουρκοκύπριοι είναι μουσουλμάνοι. μ Στην Κύπρο υπάρχουν επίσης και άλλες ςμ μικρότερες ρ κοινότητες όπως: η Εβραϊκή, η Διαμαρτυρόμενη, η Καθολική, η Μαρωνίτικη και μια Αρμενική που ανήκουν σε άλλα αντίστοιχα δόγματα. Δεν είναι καθόλου τυχαίο άλλωστε που η Κύπρος επιλέγεται ως ο πρώτος τόπος που θα δεχθεί το μεγάλο μήνυμα της νέας θρησκείας. Γίνεται ουσιαστικά η πύλη μέσω της οποίας το μήνυμα του Ευαγγελίου απλώθηκε σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της οικούμενης. Η αποστολή μάλιστα των Αποστόλων Παύλου και Βαρνάβα (Κυπρίου στην καταγωγή) εδώ γίνεται σύμφωνα με το θέλημα και την επιθυμία του Θεού: «ούτοι μεν ουν εκπεμφθέντες υπό του Πνεύματος του Αγίου κατήλθον εις την Σελεύκιαν, εκείθεν τε απέπλευσαν εις την Κύπρον» (Πραξ. ιγ' 4).

42 ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΕΝΔΥΜΑΣΙΑ

43 Η ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ ΕΝΔΥΜΑΣΙΑ Οι αυθεντικές κυπριακές φορεσιές,ιδίως οι γυναικείες δεν έχουν καμία σχέση με αυτές που φορούνε σήμερα στα κυπριακά χορευτικά συγκροτήματα που είναι άχαρες και ομιόμορφες μ και μας τις παρουσιάζουν σαν κυπριακές ενδυμασίες.στην πραγματικότητα η κάθε περιοχή της Κύπρου είχε την δική της ξεχωριστή καθημερινή ενδυμασία με τα δικά της χαρακτηριστικά στο χρώμα,το ύφασμα και διακόσμηση. Αντίθετα από ότι νομίζουμε σήμερα,οι κύπριοι άνδρες δεν φορούσαν μαύρες βράκες στην καθημερινή τους ενδυμασία,αλλά το καλοκαίρι φορούσαν λεπτές άσπρες βράκες και τον υπόλοιπο χρόνο πιό χοντρές με μπλε χρώμα όπως τους κρητικούς. Στις ορεινές περιοχές ήταν σκούρες μπλε.

44 Οι μαύρες βράκες ήταν η επίσημη ενδυμασία του κύπριου άνδρα και φοργιόταν μόνο στις γιορτές, και την Κυριακή στην εκκλησία.η μαύρη βάρκα ήταν επίσης η επίσημη φορεσιά του γαμπρού.στις πόλεις και τα μεγάλα πεδινά χωριά ο βράκες έπρεπε να έχουν όσο το δυνατό πιο πολλές πιέτες,γιατί όσο πιο πολύ ύφασμα χρησιμοποιούσε κάπιος τόσο πιο πολύ πλούσιος ήταν. Στις ορεινές περιοχές,οι βράκες ήταν πιό κοντες.στις πόλεις δεν φορούσαν τις ψηλές ποδίνες όπως τους αγρότες αλλά μακρυές άσπρες η και ακόμη πολύχρωμες κάλτσες και χαμηλά παπούτσια. Το ανδρικό πουκάμισο ήταν μεταξωτό η ημιμέταξο.το κόψιμο του έμοιαζε με το γυναικείο,με πλατιά μανίκια,που δίπλωναν η είχαν πιέτες στα κάτω μέρος.μόνο που η ανδρική πουκαμίσα ήταν πιο κοντή και έκλεινε στο πάνω μέρος.στην Κάρπασία,στο ύψος του ώμου συνήθιζαν πολύ να προσθέτουν στις ραφές μακριές και στενές προσθήκες από βελονάκι διακοσμημένες με χρωματιστές χάντρες.

45 Στη Καρπασία επίσης διατηρήθηκε παράλληλα με το κόκκινο φέσι και το άσπρο δανδελένιο σκουφί,αλλά αντίθετα από το φέσι φοργιόταν χωρίς μαντήλι και έμιαζε,τόσο στο σχέδιο όσο και στο μέγεθος,με τον παλιό φρυγικό σκούφο και τον καφαλόδεσμο που βλέπουμε συχνά σε πολλά αρχαία κυπριακά ελληνο φοινικικά αγάλματα. Το ίδιο σκουφί που φορούσαν οι άνδρες στην Καρπασία,φορούσαν και οι αρχαίοι Κύπριοι εδώ και 2700 χρόνια.πάνω από το πουκάμισο φορούσαν ένα πολύχρωμο γιλέκο που το χρώμα,το σχέδιο και το κόψιμο του ποικίλλε ανάλογα με την περιοχή.έπίσης φορούσαν ζακέτες με μανίκια και χωρίς μανίκια,απλές, στρογελές η πλατιές η ακόμα άλλες που κλήναν πιο σφικτά.το χρώμα ποικίλλε και εδώ.οι έλληνες του νησιού αποφεύγαν τα ζωντανά και προσφιλή στους τούρκους του νησιού κραυγαλέα χρώματα,το μεγάλα μγ σχέδια και ιδιέτερα το κίτρινο χρώμα και παράμεναν ρμ στα απλά,λιτά,χειροποίητα και βαμένα στο νησί ριγωτά χρώματα.αυτό ήταν το ίδιο τόσο για τους ανδρες όσο και για τις γυναίκες.οι ανύπανδρες κοπέλες φορούσαν πάντα κόκκινο κεφαλόδεσμο(στην περιοχή Μόρφου πράσινο) και οι νέες γυναίκες έβαζαν μεταξωτά κεντιτά πολύχρωμα επιτώπια που διακοσμούνταν με φυσικά η ψεύτικα λουδούδια.

46 Στις επίσημες γιορτές,στις εκκλησίες και στούς γάμους έβαζαν πάνω από τον καιφαλόδεσμο ένα άσπρο βέλο κατασκευασμένο συχνά από μετάξι και ο γύρος του ήταν κεντημένος από γρυσή η ασημένια κλωστή με πολύχρωμες φράντζες.το γυναικείο κόκκινο φέσι φοργιόταν πολύ σπάνια.τα βθή βαθή μοβ τσεμπέρια που ξέρουμε σήμερα τα φορούσαν μόνο οι γριές γυναίκες που δεν έχαν πένθος.οι ποδιές απουσίαζαν από τη καθημερινή ενδυμασία της κύπριας. Η μεταξωτή και κεντημένη με επίχρυση ασημένια κλωστή ποδιά φοργιόταν μόνο στις γιορτές και στούς γάμους και συνόδευε την επίσημη ενδυμασία.μπορεί να ακούγεται γελείο αλλά πολύ λίγοι κύπριοι ξέρουν σήμερα πιά ήταν η επίσημη κυπριακή γυναικεία ενδυμασία και αυτό χάριν στο ότι κανένα από τα κυπριακά λαογραφικά χορευτικά συγκροτήματα δεν την έχει παρουσιάσει για να την μάθει ο κόσμος.η επίσημη κυπριακή γυναικεία ενδυμασία λιπόν ήταν η σάρκα.

47 Η σάρκα ήταν η γυναικεία μακρυμάνικη ζακέτα με τα πλατιά μανίκια και το τετράγωνο κόψιμο και ήταν εμπευσμένη από την αρχαιότητα. Η σάρκα θεωρίτουν ακόμη και στις πολείς ως το βασικότερο κομμάτι της επίσημης και γαμήλιας γυναικείας αμφίεσης στην Κύπρο.Η σάρκα άνηκε στην προίκα της νύφης που την φορούσε για πτώτη φορά την ημέρα του γάμου της γιατί αυτή ενδυμασία φοριόταν μόνο από παντρεμένες γυναίκες. Την ίδια μέρα η νύφη φορούσε,ακολουθόνατας την παράδοση,την συνήθως σκουροκόκκινη βαμβακερή νυφιάτικη φούστα με τις πολλές πιέτες,η οποία λόγο του χρωματός της λεγόταν ρουτζιέτι που σημείνη κόκκινο στη νεοελληνική.τη φούστα αυτή συνγρατούσε η κυπριακή πόρπηνη ζώνη όπως αυτές που είναι σήμερα τυλιγμένες οι εικόνες της Παναγίας στα μοναστρήρια της Τροοδίτισσας και της Χρυσορογιάτισσας.Όπως το παραδοσιακό νυφικό της Κύπριας νύφης δεν ήταν άσπρο αλλά κόκκινο,το ίδιο χρώμα ήταν και το πέπλο της.το πέπλο αποτελείτουν από ένα κόκκινο ύφασμα από την κεφαλή μέχρι τα γόνατα και είχε ραμμένα στις άκρες και στις γονιές μεγάλα και όσο το δυνατό αληθινά χρυσά φλουριά.

48 Η γαμήλια ανφίεση του γαμπρού όπως αναφέραμε και πιό πάνω,αποτελείτουν από μαυρή βράκα,που έμιαζε με τις επίσημες μαύρες της Κυριακής,μόνο που ήταν καμωμένη με περισσότερη προσοχή.η πουκαμίσα του γαμπρού ήταν μεταξωτή και κεντημένη και φορούσε βελούδινο γιλέκο με σειρές από κουμπιά.αυτό που φορούν σημερά στα κυπριακά χροτευτικά συνκροτήματα λιπόν ήταν το γιλέκο του γαμπρού.οι άλλοι παραβρισκόμενοι στο γάμο δεν φορούσαν ποτέ το βελούδινο αυτό γιλέκο με τα όμορφα κεντήματα στο πίσω και μπροστινό μερός γιατί ήταν γαμπριάτικο και φορούσαν ζακέτες.ο γαμπρός όμως δεν φορούσε ποτέ ζακέτα γιατί θα αποτελούσε παραφωνία.αν ο γαμπρός ήταν από ορεινές περιοχές φορούσε μαύρες ποδίνες,αν ήταν από τις πόλεις φορούσε χαμηλά παπούτσια με κάλσες η χωρίς.

49 ΤΕΛΟΣ Παρουσίασαν οι: Ανρέου Νίκος Μπουζαλά Εμμέλεια Πατρινός Νίκος Χατζηγιάννη Χριστίνα Χατζηνικολάου Μιχάλης