Ίδξπζε θαη αλάπηπμε μελνδνρεηαθψλ κνλάδσλ. ζην λνκφ Θεζζαινλίθεο. ζε ζπλάξηεζε κε ηνλ αλαπηπμηαθφ λφκν

Transcript

1 ΣΔΥΝΟΛΟΓΗΚΟ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΟ ΗΓΡΤΜΑ ΚΑΒΑΛΑ ρνιή Γηνίθεζεο θαη Οηθνλνκίαο Σκήκα Λνγηζηηθήο Θέκα πηπρηαθήο εξγαζίαο: Ίδξπζε θαη αλάπηπμε μελνδνρεηαθψλ κνλάδσλ ζην λνκφ Θεζζαινλίθεο ζε ζπλάξηεζε κε ηνλ αλαπηπμηαθφ λφκν ππνβιεζείζα ζηνλ θαζεγεηή θαξβαηζφπνπιν Κνζκά απφ ηνπο ζπνπδαζηέο: ηαζηλφπνπιν Κσλ/λν Κνπηιηάλνπ Αγγειίλα Καβάια 2007

2 Πεξηερφκελα 1. Δηζαγσγή ειίδα Δπραξηζηίεο 4 2. Σνπξηζκφο θαη Έλλνηεο Δλαιιαθηηθέο κνξθέο ηνπξηζκνχ πλεδξηαθφο θαη εθζεζηαθφο ηνπξηζκφο Θξεζθεπηηθφο ηνπξηζκφο Πνιηηηζηηθφο ηνπξηζκφο Οηθνηνπξηζκφο Θεξαπεπηηθφο - Ηακαηηθφο ηνπξηζκφο Αγξνηνπξηζκφο Σνπξηζκφο θαη Ηληεξλεη Κιάδνο Σνπξηζκνχ ζηελ Διιάδα πκβνιή Σνπξηζκνχ ζην ΑΔΠ Ξελνδνρεηαθφο Κιάδνο ζηελ Διιάδα Ξελνδνρεηαθέο Δπηρεηξήζεηο ζηε Διιάδα Άδεηεο γηα Σνπξηζηηθέο Δγθαηαζηάζεηο Αληαγσληζηηθφηεηα ηνπ ηνπξηζηηθνχ ηνκέα ζηελ Διιάδα Μειινληηθέο Δμειίμεηο Σνπξηζκφο ζηε θεληξηθή Μαθεδνλία 40 1

3 4.1 Πιενλεθηήκαηα θαη Δπθαηξίεο γηα ηνλ ηνπξηζκφ ηεο Κεληξηθήο 41 Μαθεδνλίαο 4.2 Γπλαηφηεηεο θαη Πξνυπνζέζεηο Αλάπηπμεο Σνπξηζκνχ Θεζζαινλίθεο Πνηα ε άπνςε ησλ Σνπξηζηψλ γηα ηελ Θεζζαινλίθε Πψο κπνξεί ινηπφλ ε Θεζζαινλίθε λα εθκεηαιιεπηεί ηα ζπγθξηηηθά ηεο πιενλεθηήκαηα θαη λα έρεη ηελ πνξεία άιισλ Δπξσπατθψλ πφιεσλ 4.3 ρέδην Αλάπηπμεο γηα μελνδνρεηαθή επηρείξεζε ζηε Θεζζαινλίθε Ο λένο «αλαπηπμηαθφο λφκνο» Ν.3299/ εκαληηθφηεξεο δηαθνξέο απφ ηνλ πξνεγνχκελν αλαπηπμηαθφ λφκν / Τπαγσγέο Σνπξηζηηθψλ επελδχζεσλ ζηνλ Αλαπηπμηαθφ Νφκν Σξνπνπνίεζε ηνπ αλαπηπμηαθνχ λφκνπ 3299/ Δλζηάζεηο γηα ηελ ηξνπνπνίεζε Αλαδίπισζε θαη επαλεμέηαζε ηεο ηξνπνπνίεζεο ηαηηζηηθά Απνηειέζκαηα Δξσηεκαηνινγίνπ Γηαγξακκα 1 Γηαγξακκα 2 Γηαγξακκα 3 Γηαγξακκα

4 Γηαγξακκα 5 Γηαγξακκα 6 Γηαγξακκα 7 Γηαγξακκα 8 Γηαγξακκα 9 Γηαγξακκα 10 Γηαγξακκα 11 Γηαγξακκα 12 Γηαγξακκα Γεληθά πκπεξάζκαηα Δξσηεκαηνινγίνπ πκπεξάζκαηα Πεγέο Βηβιηνγξαθία Άξζξα - Ζιεθηξνληθέο Πεγέο 100 Παξάξηεκα Α Παξάξηεκα Β Δξσηεκαηνιφγην

5 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1 Δηζαγσγή Ο ηνπξηζκφο είλαη έλαο πνιχ δηαδεδνκέλνο ηξφπνο ςπραγσγίαο, εηδηθά ζηνλ Γπηηθφ Κφζκν ελψ παξάιιεια απνηειεί κηα πνιχ κεγάιε βηνκεραλία θαη ζεκαληηθφηαηε πεγή εζφδσλ γηα παξαδνζηαθά ηνπξηζηηθέο ρψξεο φπσο ηελ Γαιιία, Ηζπαλία, Ηηαιία θαη ηελ Διιάδα. Πξφζθαηα ράξε ζηελ κεγάιε κείσζε ηνπ θφζηνπο ηαμηδηνχ θαη ηεο πηψζεο ηνπ Σείρνπο, ππάξρνπλ αλεξρφκελνη ηνπξηζηηθνί πξννξηζκνί φπσο Σζερία, Οπγγαξία, Κξναηία, Σνπξθία, Αίγππηνο, πνπ πξνζειθχνπλ θάζε ρξφλν θαη πεξηζζφηεξνπο ηνπξίζηεο κε φπιν ηηο ρακειέο ηηκέο θαη ηελ θαιή εμππεξέηεζε 1. Ο καδηθφο ηνπξηζκφο είλαη κηα ζρεηηθά λέα ηδέα, πνπ πξνήιζε απφ ηελ κεγάιε άλνδν ησλ εηζνδεκάησλ κεηά ηελ Βηνκεραληθή Δπαλάζηαζε. Πξηλ απφ απηή, ηα ηαμίδηα πνιηηηζηηθνχ ή ςπραγσγηθνχ ραξαθηήξα εηαλ απνθιεηζηηθφ πξνλφκην ιίγσλ εθιεθηψλ πεξηεγεηψλ, ζπλήζσο αξηζηνθξαηψλ. Δπραξηζηίεο Θέινπκε λα επραξηζηήζνπκε ηνπο γνλείο καο γηα ηελ ςπρηθή θαη νηθνλνκηθή ππνζηήξημε θαηά ηελ δηάξθεηα ησλ ζπνπδσλ καο. πσο επίζεο ζέινπκε λα επραξηζηήζνπκε ηνλ θαζεγεηή καο Κ. θαξβαηζφπνπιν Κνζκά γηα ηελ επίβιεςε θαη ηνλ ζπληνληζκφ ηεο πηπρηαθήο

6 εκαληηθφηεξνη ηνπξηζηηθνί πξννξηζκνί (Στοιχεία του 2002) Υψξα Αθίμεηο (ζε εθαηνκκχξηα) Έζνδα (ζε εθαηνκκχξηα δνιιάξηα) Γαιιία 77,0 32,3 Ηζπαλία 51,7 33,6 Ζ.Π.Α 41,9 66,5 Ηηαιία 39,8 26,9 Κίλα 36,8 20,4 Ζλσκέλν Βαζίιεην 24,2 17,8 Καλαδάο 20,1 - Απζηξία 18,6 11,2 Γεξκαλία 18,0 19,2 Διιάδα - 9,7 Μεμηθφ 19,7 - Υνλγθ Κνλγθ - 10,1 5

7 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2 Σνπξηζκφο θαη Έλλνηεο Αλακθηζβήηεηα ν ηνπξηζκφο ζπκβάιιεη θαζνξηζηηθά ζηελ ηαρχξξπζκε νηθνλνκηθή αλάπηπμε θαη ζηε δξαζηηθή κείσζε ηεο αλεξγίαο ζηε Διιάδα. Γελ είλαη ηπραίν φηη ζπλεηζθέξεη πεξίπνπ ην 18% ηνπ ΑΔΠ, αλ ιεθζνχλ ππφςε θαη νη πνιιαπιαζηαζηηθέο επηδξάζεηο ηνπ ζην ζχλνιν ηεο νηθνλνκίαο. Σν ζχλνιν ησλ εζφδσλ ηεο ρψξαο καο απφ ηνλ ηνπξηζκφ είλαη κεγαιχηεξν απφ ην ζχλνιν ηεο αμίαο ησλ εμαγσγψλ καο, ηφζν πξντφλησλ φζν θαη ππεξεζηψλ, θαη θαιχπηεη πεξίπνπ ην 40% ηνπ ειιείκκαηνο ηνπ ηζνδπγίνπ ησλ εμσηεξηθψλ καο πιεξσκψλ. ηνλ ειιεληθφ ηνπξηζκφ απαζρνινχληαη άκεζα θαη έκκεζα πεξίπνπ εξγαδφκελνη, ην κεγαιχηεξν κέξνο ησλ νπνίσλ δξαζηεξηνπνηείηαη ζηελ πεξηθέξεηα θαη ζε κηθξνχ ή κεζαίνπ κεγέζνπο επηρεηξήζεηο. ηαλ κηιάκε φκσο γηα ηνλ ηνπξηζκφ έρνπκε, ζπλήζσο, ζην κπαιφ καο ηνλ ήιην θαη ηε ζάιαζζα. Καη ζεσξνχκε απηνλφεην πσο, επηπιένλ, πνιινί ελδηαθέξνληαη λα δνπλ ηα αμηνζέαηα ηεο πεξηνρήο, θάπνηνπο αξραηνινγηθνχο ρψξνπο θαη ηα κνπζεία πνπ ππάξρνπλ εθεί θνληά. Απηή ε έλλνηα ηνπ ηνπξηζκνχ, πνπ βξίζθεηαη ζην κπαιφ ησλ πεξηζζφηεξσλ ηνπξηζηηθψλ επηρεηξεκαηηψλ, έρεη πξνέιζεη απφ ηηο εμήο θπξίσο αηηίεο: - Σν κεγάιν ξεχκα ηνπξηζηψλ πνπ ήξζε ζηε ρψξα καο ηηο δεθαεηίεο ηνπ 70 θαη ηνπ 80 πξνεξρφηαλ απφ ηε Βφξεηα Δπξψπε. Ήηαλ άλζξσπνη πνπ αλαθάιππηαλ ηνλ δεζηφ ήιην θαη ηε γαιάδηα ζάιαζζα, δειαδή απηά πνπ έιεηπαλ απφ ηηο ρψξεο ηνπο. ηαλ, ινηπφλ, ε Δπξψπε άξρηζε λα ζπλέξρεηαη απφ ηηο θαηαζηξνθέο ηνπ Β Παγθνζκίνπ Πνιέκνπ θαη νη πνιίηεο είραλ ηε ρξνληθή θαη νηθνλνκηθή δπλαηφηεηα ησλ δηαθνπψλ, άξρηζαλ λα θαηεβαίλνπλ ζηηο ρψξεο ηνπ Νφηνπ ρψξεο κε πνιχ ρακειή αλάπηπμε θαη ππνδνκή, ζρεδφλ πξσηφγνλεο. Ήμεξαλ πσο δελ κπνξνχζαλ λα έρνπλ άιιεο απαηηήζεηο απφ έλα ρακφγειν, κηα δεζηή θηινμελία, κηα ρσξηάηηθε ζαιάηα θαη κηα θέηα θαξπνχδη θαη απηά ηα έβξηζθαλ (θαη κάιηζηα ζε πνιχ ρακειέο ηηκέο, ηδηαίηεξα κε ηε ζπλαιιαγκαηηθή ηζνηηκία ησλ λνκηζκάησλ ηνπο). 6

8 - Ζ καθξαίσλε πνιηηηζηηθή ηζηνξία ηεο ρψξαο καο έρεη αθήζεη παληνχ ηα ίρλε ηεο. Γελ ππάξρεη ηφπνο πνπ λα κελ έρεη θάηη ζεκαληηθφ λα αλαδείμεη απφ ηελ πξντζηνξία κέρξη ηνλ κεζαίσλα, θαζψο θαη ηνλ ιατθφ πνιηηηζκφ ησλ λεψηεξσλ ρξφλσλ. Μαο θαίλεηαη απηνλφεην ην γεγνλφο φηη φπνπ θη αλ γπξίζεηο ζα δεηο ζηνηρεία παιηφηεξσλ πνιηηηζκψλ θη απηφ δελ καο θάλεη θακηά εληχπσζε. - Ζ αλάπηπμε ηνπ εζσηεξηθνχ ηνπξηζκνχ, κε ηελ άλνδν ηνπ βνησηηθνχ επηπέδνπ ησλ Διιήλσλ, πξνζαλαηνιίζηεθε (ζε πνιχ κεγάιν βαζκφ) ζε κε πνιηηηζηηθά ζηνηρεία: ζην κπάλην ζηε ζάιαζζα, ζηελ ειηνζεξαπεία θαη ζην θαγεηφ (παξάιιεια κε ηελ απζαίξεηε δφκεζε ησλ «εμνρηθψλ» θαη ηελ θαηαζηξνθή ή κφιπλζε ηνπ πεξηβάιινληνο). Οη ζεκεξηλέο αιιαγέο θαη ηάζεηο Απνηειεί πηα θνηλή παξαδνρή φηη ν ηνπξηζκφο «ήιηνπ θαη ζάιαζζαο», σο κνληέινπ αλάπηπμεο, είλαη μεπεξαζκέλνο θαη κε βηψζηκνο. Οη ιφγνη πνπ ζπληεινχλ ζην μεπέξαζκά ηνπ είλαη, κεηαμχ άιισλ, θαη νη εμήο: - Ο κεγαιχηεξνο αληαγσληζκφο απφ θζελφηεξνπο πξννξηζκνχο (Σνπξθία, Κξναηία θιπ.), δειαδή απφ πεξηνρέο πνπ βξίζθνληαη αθφκα ζε ρακειή νηθνλνκηθή αλάπηπμε. - Ζ θαηαζηξνθή ηνπ πεξηβάιινληνο θαη ε εθηεηακέλε αζηηθνπνίεζε. - Οη θνηλσληθέο θαη πνιηηηζηηθέο αιιαγέο πνπ γελλνχλ ηελ αλάγθε γηα λέα ηνπξηζηηθά πξντφληα. - Οη αδχλαηεο θαη κάιινλ δχζθακπηεο ηνπηθέο νηθνλνκίεο εμαηηίαο ηεο ηνπξηζηηθήο «κνλνθαιιηέξγεηαο». - Ζ πεξηνξηζκέλε επνρηθφηεηα θαη ε πηψζε ηνπ κέζνπ φξνπ ησλ ρξεκάησλ πνπ δαπαλνχλ νη ηνπξίζηεο. - Ζ δεκηνπξγία ζέζεσλ εξγαζίαο πνπ απεπζχλνληαη ζρεδφλ απνθιεηζηηθά ζε άηνκα κε ρακειή εθπαίδεπζε. 7

9 2.1 Δλαιιαθηηθέο κνξθέο ηνπξηζκνχ Ωζηφζν, γηα λα κπνξέζεη ν ηνπξηζκφο λα απνθηήζεη αθφκε κεγαιχηεξε δπλακηθή θαη λα βνεζήζεη αθφκε πεξηζζφηεξν ζηελ νηθνλνκία ηεο ρψξαο ζα πξέπεη εθηφο απφ ηνλ παξαδνζηαθφ ηνπξηζκφ λα αλαπηχμεη θαη άιιεο κνξθέο φπσο ζπλεδξηαθφ ηνπξηζκφ, αζιεηηθφ ηνπξηζκφ θ.α. πνπ απνηεινχλ ελαιιαθηηθέο κνξθέο ηνπξηζκνχ πλεδξηαθφο θαη εθζεζηαθφο ηνπξηζκφο Ζ κνξθή απηή πεξηιακβάλεη ηελ νξγάλσζε ζπλεδξίσλ θαη δηεζλψλ εθζέζεσλ ζε πεξηνρέο πνπ πξνζθέξνπλ θαη άιιεο δπλαηφηεηεο. Γπζηπρψο γηα ηε ρψξα καο ελψ νη δπλαηφηεηεο πνπ δηαζέηεη γηα ηελ αλάπηπμε ηνπ ηνπξηζκνχ απηνχ είλαη πνιχ κεγάιεο, βξίζθεηαη ζηελ ηειεπηαία ζέζε ζηε δηεζλή ζπλεδξηαθή πίηα απφ ηελ άπνςε ηνπ αξηζκνχ ζπλεδξίσλ πνπ θηινμελεί εηήζηα. Ζ κέρξη ζήκεξα πείξα δείρλεη φηη φζεο ειιεληθέο μελνδνρεηαθέο επηρεηξήζεηο επέλδπζαλ ζε κεγάια θαη ζχγρξνλα ζπλεδξηαθά θέληξα δηαπίζησζαλ φηη ν ηδίξνο ησλ ζπλεδξηαθψλ πειαηψλ ηνπο ήηαλ δηπιάζηνο απφ απηφλ ησλ άιισλ πειαηψλ ηνπο θαη φηη παξά ηε δηεζλή χθεζε ε δήηεζε γηα ζπλεδξηαθφ ηνπξηζκφ απμάλεη ζε αληίζεζε κε ην γεληθφ ηνπξηζκφ πνπ κεηψλεηαη. Γηα ηελ αλάπηπμε ηνπ ζπλεδξηαθνχ ηνπξηζκνχ απαηηείηαη ε ιήςε κηαο ζεηξάο κέηξσλ ηα νπνία ζρεηίδνληαη ηφζν κε ηελ ππνδνκή φζν θαη κε ηελ αιιαγή ηνπ ζεζκηθνχ πιαηζίνπ γηα ηνπο νξγαλσηέο ζπλεδξίσλ θαη εθζέζεσλ θαζψο πνιιά κε εηδηθεπκέλα άηνκα νξγαλψλνπλ ζήκεξα ζπλέδξηα κε απνηέιεζκα λα δπζθεκίδεηαη ε Διιάδα ζην εμσηεξηθφ. ζνλ αθνξά ηελ ππνδνκή ηελ ηειεπηαία πεξίνδν ππάξρεη κηα έληνλε θηλεηηθφηεηα εθ κέξνπο ηεο πνιηηείαο γηα λα θαιπθζνχλ νη ειιείςεηο θαη παξαιείςεηο ησλ πξνεγνπκέλσλ ρξφλσλ. Έηζη πξνρσξά ε δεκηνπξγία ελφο Μεηξνπνιηηηθνχ πλεδξηαθνχ θαη Δθζεζηαθνχ Κέληξνπ ζηελ Αζήλα ζην νπνίν ππνινγίδεηαη φηη ζα είλαη έηνηκν ζε πεξίπνπ δχν ρξφληα. Ήδε έρεη επηιεγεί ε εηαηξία πνπ ζα αλαιάβεη λα θαηαζθεπάζεη ην θέληξν απηφ. Σν θφζηνο ηεο φιεο επέλδπζεο ππνινγίδεηαη φηη ζα μεπεξάζεη ηα 70 εθαη. επξψ. Σν είδνο απηφ ηνπ ηνπξηζκνχ κπνξεί λα ζπλδπαζηεί κε αζιεηηθά γεγνλφηα, πξνπνλήζεηο ή θαη αηνκηθφ αζιεηηζκφ π.ρ. ηζηηνπινΐα, πνδειαζία θ.α. ηελ Διιάδα ε κνξθή απηή 2 Δλαιιαθηηθέο κνξθέο ηνπξηζκνχ, εκαληηθφο αξσγφο ζηελ αλάπηπμε ηνπ ηνπξηζηηθνχ πξντφληνο Γεκήηξεο ηαζφπνπινο 8

10 ηνπξηζκνχ έρεη κεγάιεο δπλαηφηεηεο αλάπηπμεο. Ζ πιεηάδα ησλ αζιεηηθψλ εγθαηαζηάζεσλ πνπ ζα πξνθχςνπλ κεηά απφ ηελ νξγάλσζε ησλ Οιπκπηαθψλ Αγψλσλ ηνπ 2004 ζα κπνξνχλ λα αμηνπνηεζνχλ ζην πιαίζην ηνπ αζιεηηθνχ ηνπξηζκνχ θαζψο, επσθεινχκελνη θαη απφ ην θαιφ θιίκα, μέλνη αζιεηέο θαη αζιεηηθά ζσκαηεία ζα κπνξνχλ λα πξνεηνηκάδνληαη γηα κεγάια αζιεηηθά γεγνλφηα ζηε ρψξα καο Θξεζθεπηηθφο ηνπξηζκφο Πνπ πεξηιακβάλεη εθθιεζίεο, κνλαζηήξηα, παλεγχξεηο θιπ, θαη πνπ ζηε ρψξα καο βξίζθεηαη αθφκα ζε αξρηθφ ζηάδην αλάπηπμεο. Ζ Διιάδα είλαη ίζσο κηα απφ ηηο ιίγεο ρψξεο ζηνλ θφζκν πνπ κπνξεί λα αλαπηχμεη ηε κνξθή απηή ηνπ ηνπξηζκνχ, θαζψο ηα ειιεληθά κνλαζηήξηα απνηεινχλ ζαπκάζηα ηεθκήξηα ηέρλεο θαη ηερληθήο, ρηηζκέλα απφ ην 10ν αηψλα ζπλδπάδνπλ ηελ ειιεληθή νξζφδνμε παξάδνζε κε ηελ εμέιημε ηεο αξρηηεθηνληθήο θαη ηεο δσγξαθηθήο ζηνλ ειιεληθφ ρψξν. Ο νξζφδνμνο κνλαρηζκφο έρεη πξνζθέξεη ζε θάζε γσληά ηνπ ηφπνπ καο ζαπκάζηα κλεκεία, πξνζαξκνζκέλα απφιπηα ζηε γεσγξαθηθή ζέζε, ην αλάγιπθν ηνπ εδάθνπο θαη ην θπζηθφ ηνπίν Πνιηηηζηηθφο ηνπξηζκφο Ο πνιηηηζηηθφο ηνπξηζκφο παξνπζηάδεηαη σο κηα βηψζηκε ελαιιαθηηθή πξννπηηθή απφ θνηλσληθήο, πεξηβαιινληηθήο θαη νηθνλνκηθήο ζθνπηάο. Απαηηεί, φκσο, κεγαιχηεξεο επελδχζεηο ζηελ πξνεηνηκαζία, ηελ έξεπλα θαη ηελ επηθνηλσλία, θαζψο θαη κηα ζηελή ζπλεξγαζία αλάκεζα ζηνλ δεκφζην θαη ηνλ ηδησηηθφ ηνκέα. Φπζηθά, ν πνιηηηζηηθφο ηνπξηζκφο δελ αληηζηξαηεχεηαη ηνλ ηνπξηζκφ «ήιηνπ θαη ζάιαζζαο», αιιά απηά ηα δχν είδε ηνπξηζκνχ είλαη ζπκπιεξσκαηηθά 3. Μνινλφηη δελ ππάξρεη έλαο γεληθά απνδεθηφο νξηζκφο γηα ηνλ πνιηηηζηηθφ ηνπξηζκφ, γηα ηνλ ζθνπφ απηνχ ηνπ άξζξνπ κπνξνχκε λα ρξεζηκνπνηήζνπκε ηνλ νξηζκφ πνπ δίλεη ε Δπηηξνπή Καλαδηθνχ Σνπξηζκνχ (CTC). χκθσλα κε απηφλ: Μπνξνχκε λα ην ραξαθηεξίζνπκε σο έλα είδνο ηνπξηζκνχ σο πνιηηηζηηθφ φηαλ ε ζπκκεηνρή ζε πνιηηηζηηθέο θαη εθπαηδεπηηθέο εκπεηξίεο ή εκπεηξίεο πνπ αλαθέξνληαη ζηελ πνιηηηζηηθή θιεξνλνκηά απνηεινχλ έλα ζεκαληηθφ παξάγνληα ηνπ ηαμηδηνχ. 3 ΣΟΤΡΗΜΟ, Σάζνο Αλζνπιηάο, Γηεπζπληήο ΔΠΗΣ, ήκα Πνηφηεηαο γηα ηνλ Σνπξηζκφ Q 9

11 Ο Παγθφζκηνο Οξγαληζκφο Σνπξηζκνχ (WTO) ζεσξεί πσο πνιηηηζηηθφο ηνπξηζκφο είλαη ην ηαμίδη πνπ γίλεηαη κε θίλεηξν βαζηθά πνιηηηζηηθφ πεξηιακβάλνληαο εθπαηδεπηηθέο πεξηεγήζεηο, ζεαηξηθέο παξαζηάζεηο, θεζηηβάι, πξνζθπλήκαηα, επηζθέςεηο ζε αξραηνινγηθνχο ρψξνπο, κλεκεία θαη κνπζεία, θαζψο θαη ηε κειέηε ηνπ θπζηθνχ πεξηβάιινληνο, ηνπ ιατθνχ πνιηηηζκνχ θαη ηεο ηέρλεο. Θα κπνξνχζακε λα πνχκε φηη πνιηηηζηηθφ ηνπξηζκφ έρνπκε φηαλ ν επηζθέπηεο ζέιεη λα θαηαλνήζεη θαη λα εθηηκήζεη ηνλ βαζηθφ ραξαθηήξα ελφο ηφπνπ θαη ηνλ πνιηηηζκφ ηνπ σο ζχλνιν, πεξηιακβάλνληαο: -ηελ ηζηνξία θαη ηελ αξραηνινγία -ηνλ ιαφ θαη ηνλ ηξφπν δσήο ηνπ -ηελ πνιηηηζηηθή εμέιημε -ηηο ηέρλεο θαη ηελ αξρηηεθηνληθή -ην θαγεηφ, ην θξαζί θαη ηελ ηνπηθή παξαγσγή -ηελ θνηλσληθή, νηθνλνκηθή θαη πνιηηηθή δνκή -ηε κνξθνινγία ηεο πεξηνρήο -ηα δηάθνξα θεζηηβάι θαη εθδειψζεηο Ο Παγθφζκηνο Οξγαληζκφο Σνπξηζκνχ εθηηκά φηη ν πνιηηηζηηθφο ηνπξηζκφο αλαπηχζζεηαη κε ξπζκφ 15% ηνλ ρξφλν θαη φηη ην 37% φισλ ησλ δηεζλψλ ηαμηδηψλ πεξηιακβάλεη έλα πνιηηηζηηθφ ζηνηρείν. Απφ ην άιιν κέξνο, ν καδηθφο ηνπξηζκφο αλαπηχζζεηαη κε ξπζκφ κφλν 8% ηνλ ρξφλν. χκθσλα κε ηηο έξεπλεο, ην πξνθίι ησλ πνιηηηζηηθψλ ηνπξηζηψλ (ζε ζρέζε κε εθείλν ησλ ηνπξηζηψλ πνπ αθνινπζνχλ ηνλ καδηθφ ηνπξηζκφ) θαίλεηαη λα έρεη ηα αθφινπζα ραξαθηεξηζηηθά: -ειηθία 45 σο 64 ρξφλσλ -νη γπλαίθεο είλαη πεξηζζφηεξεο απφ ηνπο άληξεο -κεηα-δεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε -πςειφηεξν εηζφδεκα -μνδεχνπλ 10 σο 15% πεξηζζφηεξα γηα θάζε εκέξα ηαμηδηνχ -μνδεχνπλ πεξηζζφηεξα ζε θαηαλαισηηθά πξντφληα φπσο ζνπβελίξ, ρεηξνπνίεηα είδε, ξνπρηζκφ θιπ. Σα ηειεπηαία ρξφληα ππάξρεη δηεζλψο έλα ζπλερψο απμαλφκελν ελδηαθέξνλ γηα ηειενπηηθά πξνγξάκκαηα πνπ έρνπλ ζρέζε κε ηελ ηζηνξία θαη ηνλ πνιηηηζκφ. Ζ αχμεζε 10

12 ζηελ θπθινθνξία αλάινγσλ πεξηνδηθψλ θαη βηβιίσλ είλαη εληππσζηαθή, φπσο θαη ε αχμεζε ζηηο επηζθέςεηο ζρεηηθψλ ηζηνζειίδσλ ζην δηαδίθηπν. Σα ζηνηρεία απηά δείρλνπλ θαη ηηο ηάζεηο ζηα ελδηαθέξνληα φιν θαη κεγαιχηεξνπ πνζνζηνχ ηνπ πιεζπζκνχ. Οδεγνχλ, φκσο, θαη ζε κεγάιεο αιιαγέο ζηνλ ηξφπν πνπ αληηκεησπίδεηαη ε ηζηνξία θαη ν πνιηηηζκφο. πσο αλαθνίλσζε ηνλ Ηαλνπάξην ηνπ 2005 ν δηεπζπληήο ηνπ κνπζείνπ ηνπ Λνχβξνπ, ην κνπζείν εηνηκάδεηαη γηα ηελ ππνδνρή ελφο κεγάινπ αξηζκνχ επηζθεπηψλ, πνπ ελδηαθέξνληαη λα δνπλ ηνπο ρψξνπο, ηνπο νπνίνπο πεξηγξάθεη ν Dan Brown ζην βηβιίν ηνπ «Κψδηθαο Νηα Βίληζη» - ην παγθφζκην κπεζη ζέιεξ ηνπ Ζ εηνηκαζία πεξηιακβάλεη θαη ελέξγεηεο πνπ ζα θάλνπλ πην «δσληαλφ» ην πην παξαδνζηαθφ κνπζείν ηεο Γαιιίαο. Ζ παζεηηθή πξνζέγγηζε κλεκείσλ θαη έξγσλ ηέρλεο δελ είλαη πηα ηθαλνπνηεηηθή. Ο πνιηηηζηηθφο ηνπξίζηαο δελ ηθαλνπνηείηαη απφ απηφ πνπ κέρξη ζήκεξα έρνπκε ζπλεζίζεη ζηελ Διιάδα. Γελ είλαη απηφο πνπ ζα επηζθεθζεί έλα κνπζείν γηα λα δεη έξγα ηέρλεο, δηαβάδνληαο απιψο θάπνηεο ιεδάληεο (ζπλήζσο θαθνγξακκέλεο θαη κε ηφζν κηθξά γξάκκαηα, πνπ ρξεηάδνληαη γπαιηά γηα λα δηαβαζηνχλ). Γελ είλαη απηφο πνπ ζα επηζθεθζεί έλαλ αξραηνινγηθφ ρψξν, καδί κε έλα γθξνππ, αθνχγνληαο ζηα πεηαρηά θάπνηεο θνηλφηππεο θνπβέληεο απφ έλα μελαγφ. Γελ είλαη απηφο πνπ αξθείηαη ζε κεξηθά νλφκαηα πνπ ζπλνδεχνληαη απφ αληίζηνηρεο ρξνλνινγίεο. (Ξέξεη ήδε πνιχ πεξηζζφηεξα πξηλ έξζεη). Πνιηηηζηηθφο ηνπξίζηαο είλαη απηφο πνπ ζέιεη πξαγκαηηθά λα θαηαιάβεη έλαλ ηφπν, πνπ ζέιεη λα ληψζεη ηελ ηζηνξία ηνπ. Δίλαη απηφο πνπ ζέιεη λα αηζζαλζεί φηη δεη κέζα ζε έλαλ άιιν πνιηηηζκφ, πνπ ζέιεη ηελ εκπεηξία κηαο πνιηηηζηηθήο «πεξηπέηεηαο». Δίλαη απηφο πνπ ζέιεη λα ζπγθξίλεη ην ζήκεξα κε ην ρζεο, λα θαηαλνήζεη ηνπο ιφγνπο ησλ αιιαγψλ θαη ηεο εμέιημεο. Τπνδνκέο ηνπ πνιηηηζηηθνχ ηνπξηζκνχ Ζ αλάπηπμε ηνπ πνιηηηζηηθνχ ηνπξηζκνχ δελ κπνξεί λα γίλεη απιψο κε πξσηνβνπιία θάπνησλ ηνπξηζηηθψλ επηρεηξεκαηηψλ πνπ ζρεδηάδνπλ κεκνλσκέλεο δξαζηεξηφηεηεο. Απαηηεί ηε ζπλεξγαζία ηνπ δεκφζηνπ κε ηνλ ηδησηηθφ ηνκέα ζε ηνπηθή βάζε. Απαηηεί έλαλ νξγαλσκέλν ζρεδηαζκφ απφ ηελ θνηλφηεηα κε ελεξγνπνίεζε φισλ ησλ ηνπηθψλ παξαγφλησλ. Ο ζρεδηαζκφο απηφο, φκσο, κπνξεί θαη πξέπεη λα εληζρπζεί θεληξηθά κε 11

13 θχξηνπο θνξείο ηνλ ΔΟΣ θαη ην Τπνπξγείν Πνιηηηζκνχ, ηδηαίηεξα ζηελ παξαγσγή πνιηηηζηηθψλ ηνπξηζηηθψλ πξντφλησλ. Βαζηθά εξγαιεία γηα ηελ αλάπηπμε ηνπ πνιηηηζηηθνχ ηνπξηζκνχ είλαη νη λέεο ηερλνινγίεο. Με ζρεηηθά κηθξφ θφζηνο κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ πνιχ απνηειεζκαηηθά ζε φια ηα ζηάδηα ηνπ ζρεδηαζκνχ: απφ ηελ πξνβνιή ηνπ ηφπνπ γηα ηελ πξνζέιθπζε ηνπξηζηψλ κέρξη ηελ παξνπζίαζε ηεο πνιηηηζηηθήο θιεξνλνκηάο θαη κέρξη ηελ θαηαζθεπή πνιηηηζηηθψλ ηνπξηζηηθψλ πξντφλησλ Οηθνηνπξηζκφο Σνπξηζκφο δειαδή πνπ ζπλδπάδεη ηελ ηνπηθή νηθνλνκηθή αλάπηπμε, δηαθχιαμε ηεο πνηφηεηαο ηνπ πεξηβάιινληνο θαη ηελ αλάδεημε ησλ θπζηθψλ πιενλεθηεκάησλ θαη ηεο ηζηνξίαο κηαο πεξηνρήο. Οη ζπλδπαζκνί φισλ ή θάπνησλ απφ ηα είδε ηνπξηζκνχ πνπ αλαθέξακε πην πάλσ κπνξνχλ λα ζπκβάινπλ θαζνξηζηηθά ζηελ αλάπηπμε ηνπ ηνπξηζκνχ ζηε ρψξα καο. Ζ πξνζθνξά ηνπξηζηηθψλ παθέησλ γαζηξνλνκίαο, ςπραγσγίαο θαη ελεκέξσζεο γηα ηνλ πνιηηηζηηθφ πινχην πνπ δηαζέηεη ε Διιάδα πξέπεη λα απνηειέζεη πξνηεξαηφηεηα γηα ηνπο ηνπξηζηηθνχο πξάθηνξεο θαζψο ζα ακβιχλεη ηε ρσξνηαμηθή ζπγθέληξσζε ηεο ηνπξηζηηθήο δξαζηεξηφηεηαο, θαη ζα αλαβαζκίζεη θαη ζα εκπινπηίζεη ην ηνπξηζηηθφ πξντφλ πνπ πξνζθέξεηαη απφ απηήλ Θεξαπεπηηθφο - Ηακαηηθφο ηνπξηζκφο Ζ θχζε εθηφο απφ ζπάληα ηνπία θαη ηδηαίηεξεο θπζηθέο νκνξθηέο, «ράξηζε» ζηελ Διιάδα θαη πεγέο κε ζεκαληηθέο ζεξαπεπηηθέο ηδηφηεηεο. Σα ηακαηηθά ινπηξά απνηεινχλ κέξνο ηνπ εζληθνχ πινχηνπ ηεο ρψξαο, ελψ νη ζεξαπεπηηθέο ηνπο ηδηφηεηεο ήηαλ γλσζηέο, ήδε, απφ ηνπο αξραίνπο ρξφλνπο. Οη ηακαηηθνί θπζηθνί πφξνη είλαη δηάζπαξηνη ζηελ ειιεληθή επηθξάηεηα, ελψ ηα λεξά ησλ ζπγθεθξηκέλσλ πεγψλ δηαθέξνπλ απφ ηα ζπλεζηζκέλα, είηε ιφγσ ηεο πςειήο ηνπο ζεξκνθξαζίαο είηε ιφγσ ηεο παξνπζίαο ζπάλησλ δξαζηηθψλ ζπζηαηηθψλ. Σα λεξά απηά ραξαθηεξίδνληαη σο κεηαιιηθά εμαηηίαο ηεο ζεξκνθξαζίαο ή ηεο γεληθήο ηνπο ρεκηθήο ζχζηαζεο. Δθηφο απφ ηηο ςπρξέο κεηαιιηθέο πεγέο ππάξρνπλ θαη νη ζεξκνπεγέο, κε ηηο νπνίεο νηθνδνκήζεθε έλαο θιάδνο ζεξαπεπηηθήο αγσγήο, ε ηακαηηθή πδξνζεξαπεία 12

14 (ζεξκαιηζκφο). Ζ γεσγξαθηθή θαηαλνκή ησλ πεγψλ δελ είλαη ηπραία, θαζψο ζπλδέεηαη είηε κε ηεθηνληθά γεγνλφηα, φπσο, γηα παξάδεηγκα, ζηηο πεξηπηψζεηο ησλ πεγψλ ηνπ Κατάθα, ηεο Κπιιήλεο θαη ηνπ Λαγθαδά, είηε κε εθαηζηεηαθέο δξαζηεξηφηεηεο φπσο, γηα παξάδεηγκα, ζηηο πεξηπηψζεηο ησλ πεγψλ ησλ Μεζάλσλ, ηεο Μήινπ, ηεο Λέζβνπ, ηεο ακνζξάθεο θαη ηεο Λήκλνπ. Ζ πδξνζεξαπεία είλαη ηδηαίηεξα ζεκαληηθή γηα ηελ αληηκεηψπηζε πνιιαπιψλ παζήζεσλ, φπσο είλαη ηα αξζξηηηθά θαη νη ξεπκαηνπάζεηεο, θαη δηαθξίλεηαη ζε δχν είδε: ηελ εζσηεξηθή, ε νπνία πεξηιακβάλεη ηελ πνζηζεξαπεία (πφζε ηακαηηθψλ λεξψλ), εηζπλνζεξαπεία (εηζπλνή ησλ αεξίσλ ή ησλ ζηαγνληδίσλ ησλ κεηαιιηθψλ λεξψλ) θαη ηηο πιχζεηο (ζηνκαηηθέο, ξηληθέο, γπλαηθνινγηθέο) ηελ εμσηεξηθή, ε νπνία πεξηιακβάλεη ηα ινπηξά, ηηο θαηαησλίζεηο (γηα νξηζκέλν ρξφλν ην ζψκα δέρεηαη ην ζεξκνκεηαιιηθφ λεξφ, πνπ έξρεηαη κε ςειή ή ρακειή πίεζε) ηηο πδξνκαιάμεηο (ην ζψκα δέρεηαη ηελ πίεζε ηνπ λεξνχ), ηελ πδξνθηλεζηνζεξαπεία (ζπλδπαζκφο ινπηξνζεξαπείαο θαη θηλεζηνζεξαπείαο, φζν ην ζψκα βξίζθεηαη ζην λεξφ) θαη ηελ πεινζεξαπεία (εθαξκνγή πεινχ, πνπ έρεη «σξηκάζεη», ζε ζεκεία ηνπ ζψκαηνο κε δηάθνξεο παζήζεηο) Αγξνηνπξηζκφο Ο αγξνηνπξηζκφο είλαη κηα ήπηα κνξθή βηψζηκεο ηνπξηζηηθήο αλάπηπμεο θαη πνιπδξαζηεξηφηεηαο ζηνλ αγξνηηθφ ρψξν, κε ηελ νπνία ν επηζθέπηεο έρεη ηελ επθαηξία λα γλσξίζεη ηηο αγξνηηθέο πεξηνρέο, ηηο αγξνηηθέο αζρνιίεο, ηα ηνπηθά πξντφληα, ηελ παξαδνζηαθή θνπδίλα θαη ηελ θαζεκεξηλή δσή ησλ θαηνίθσλ, ηα πνιηηηζκηθά ζηνηρεία θαη ηα απζεληηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ ρψξνπ απηνχ, κε ζεβαζκφ πξνο ην πεξηβάιινλ θαη ηελ παξάδνζε. Δπίζεο, ε δξαζηεξηφηεηα απηή θέξλεη ηνλ επηζθέπηε ζε επαθή κε ηε θχζε θαζψο θαη κε ηηο δξαζηεξηφηεηεο ζηελ χπαηζξν, ζηηο νπνίεο κπνξεί λα ζπκκεηέρεη, λα ςπραγσγεζεί θαη λα λνηψζεη ηε ραξά ηεο πεξηήγεζεο, ηεο γλψζεο θαη ηεο αλαθάιπςεο. Παξάιιεια, θηλεηνπνηεί ηηο παξαγσγηθέο, πνιηηηζκηθέο θαη αλαπηπμηαθέο δπλάκεηο ελφο ηφπνπ, ζπκβάιινληαο έηζη ζηελ αεηθφξν πεξηβαιινληηθή, νηθνλνκηθή θαη θνηλσληθή αλάπηπμε ηνπ αγξνηηθνχ ρψξνπ. 13

15 Πνιιέο επηρεηξήζεηο ζ φιε ηε ρψξα, πξνζθέξνπλ ηε δπλαηφηεηα λα απνιαχζεηε ηα κνλαδηθά πιενλεθηήκαηα ηεο ειιεληθήο ππαίζξνπ, κέζσ εηδηθψλ πξνγξακκάησλ αγξνηνπξηζκνχ. Οη επηρεηξήζεηο απηέο θαηαηάζζνληαη ζηηο παξαθάησ θαηεγνξίεο: πξαηήξηα / εθζεηήξηα αγξνηνπξηζηηθψλ πξντφλησλ αγξνηνπξηζηηθά θέληξα εζηίαζεο θαη αλαςπρήο ηνπξηζηηθά γξαθεία, πνπ αλαιακβάλνπλ ηε δηνξγάλσζε ή ηελ πινπνίεζε πξνγξακκάησλ ππαίζξησλ δξαζηεξηνηήησλ θαη πεξηεγήζεσλ νηθνηνπξηζηηθνχ θαη πνιηηηζηηθνχ ελδηαθέξνληνο αγξνθηήκαηα επηρεηξήζεηο παξαγσγήο παξαδνζηαθψλ πξντφλησλ εξγαζηήξηα ιατθήο ηέρλεο Ζ Διιάδα δηαζέηεη ηδηαίηεξα πινχζην θαη πνηθίιν θπζηθφ πεξηβάιινλ, θαζψο παξά ηε κηθξή ηεο έθηαζε παξνπζηάδεη ζπάληα γεσκνξθνινγία κε έληνλεο αληηζέζεηο θαη πνιιέο πεξηνρέο πςειήο νηθνινγηθήο αμίαο. Υηιηάδεο δαληεισηέο αθηέο, επηβιεηηθά βνπλά, ζπήιαηα θαη θαξάγγηα, ιίκλεο, πνηάκηα, βηφηνπνη εμαηξεηηθήο νκνξθηάο θαη κνλαδηθά νηθνζπζηήκαηα «πξνηθίδνπλ» ηελ ειιεληθή γε κε εληππσζηαθά ηνπία, ηα νπνία ζε ζπλδπαζκφ κε ην ήπην θιίκα ηεο ρψξαο, θαζηζηνχλ ηελ Διιάδα ηδαληθφ πξννξηζκφ γηα ηνπο ιάηξεηο ηνπ νηθνινγηθνχ-ελαιιαθηηθνχ ηνπξηζκνχ. Οη επηζθέπηεο ησλ νηθνινγηθά επαίζζεησλ πεξηνρψλ νθείινπλ λα ηεξνχλ πξνζεθηηθά ηηο απαηηήζεηο γηα ηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο απφ ηε ξχπαλζε, ηελ απνθπγή θάζε ελφριεζεο ησλ θπζηθψλ βηνηφπσλ θαη δηαηάξαμεο ηεο ηζνξξνπίαο ησλ νηθνζπζηεκάησλ. 2.2 Σνπξηζκφο θαη Ηληεξλεη Ζ ζπλερήο θαη αικαηψδεο πξφνδνο ηεο ηερλνινγίαο θαη ηεο ρξήζεο ηνπ δηαδηθηχνπ, θέξλνπλ ζην πξνζθήλην λέεο επθαηξίεο γηα ηελ πξνψζεζε ηνπ ηνπξηζκνχ ζηε ρψξα καο, ηνλίδνπλ ηελ αλαγθαηφηεηα γηα ρξήζε απνδνηηθφηεξσλ θαη "εμππλφηεξσλ" κεζφδσλ πξνζέιθπζεο ηνπξηζηψλ, θαζψο θαη γηα ηε δηαηήξεζε ηεο επηζπκίαο ηνπο γηα πξαγκαηνπνίεζε δηαθνπψλ ζηελ Διιάδα. Σφζν ηψξα φζν θαη ζην παξειζφλ, γεσπνιηηηθέο θξίζεηο ζηελ επξχηεξε πεξηνρή απνηέιεζαλ πάληα κία απεηιή γηα ηνλ ηνπξηζκφ ζηε ρψξα καο. Οη καθξνπξφζεζκεο ζπλέπεηεο απφ ζπλερφκελεο απνηπρεκέλεο ηνπξηζηηθέο πεξηφδνπο, ζε ζπλδπαζκφ κε ηνλ 14

16 αληαγσληζκφ απφ άιιεο ρψξεο, ελέρνπλ ζνβαξνχο θηλδχλνπο: παξαθκή ησλ ηνπξηζηηθψλ εγθαηαζηάζεσλ ζηε ρψξα θαη πεξαηηέξσ εξήκσζε ησλ λεζηψλ, ηα νπνία βαζίδνληαη θαηά γεληθή νκνινγία ζην ζπλάιιαγκα ησλ μέλσλ επηζθεπηψλ αιιά θαη ζηα ιεθηά πνπ αθήλνπλ νη Έιιελεο ηαμηδηψηεο θαηά ηελ θαινθαηξηλή πεξίνδν. Πνιιά κπνξνχλ λα γίλνπλ - θαη γίλνληαη - γηα ηελ αληηκεηψπηζε απηψλ ησλ θηλδχλσλ θαη νη ηερλνινγίεο ηεο πιεξνθνξηθήο έρνπλ λα πξνζθέξνπλ ζεκαληηθή ππεξεζία. Ζ ςεθηαθή ηειεπηθνηλσλία ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ ηερλνινγία ηεο πιεξνθνξίαο πιένλ δελ απνηεινχλ δπλαηή επηινγή αιιά αλαγθαηφηεηα γηα ηνλ ηνπξηζκφ. Αξρηθά φκσο, αμίδεη λα αλαθεξζνχκε ζε νξηζκέλα ζηνηρεία θαη γεγνλφηα πνπ ππνγξακκίδνπλ αθφκα πεξηζζφηεξν ηελ αλαγθαηφηεηα ηνπ ζπγθεξαζκνχ ηεο λέαο ηερλνινγίαο ηνπ δηαδηθηχνπ θαη ηνπ ηνκέα ηνπ ηνπξηζκνχ 4. Ζ παγθφζκηα εμάπισζε ηνπ δηαδηθηχνπ απνθηά εμαηξεηηθή ζεκαζία γηα ηηο ηνπξηζηηθέο αγνξέο H παγθφζκηα εμάπισζε ηνπ δηαδηθηχνπ ζπληζηά αδηακθηζβήηεην γεγνλφο πνπ ην θαζηζηά πιένλ έλα απφ ηα ηζρπξφηεξα κέζα ελεκέξσζεο θαη δηαθίλεζεο πιεξνθνξηψλ. Δπνκέλσο, θξίλεηαη απαξαίηεηε ε αμηνπνίεζή ηνπ γηα ηελ πξνψζεζε ηνπ ηνπξηζκνχ. χκθσλα κε ηελ αλαθνξά Ζιεθηξνληθνχ Δκπνξίνπ θαη Αλάπηπμεο ηνπ πνπ δεκνζηεχηεθε απφ ην πκβνχιην πεξί Δκπνξίνπ θαη Αλάπηπμεο ησλ Ζλσκέλσλ Δζλψλ (United Nations Conference on Trade and Development-UNCTAD), αλαπηπζζφκελεο ρψξεο φπσο νη Φηιηππίλεο κπνξνχλ λα απμήζνπλ ηελ αληαγσληζηηθφηεηά ηνπο ζε παγθφζκην επίπεδν δηακέζνπ ηνπ Ζιεθηξνληθνχ Δκπνξίνπ. Καζψο ε ηνπξηζηηθή βηνκεραλία απνηειεί ζπρλά έλα πξνζνδνθφξν κέζν γηα ηηο αλαπηπζζφκελεο ρψξεο, ε ζηξαηεγηθή ρξήζε ηνπ δηαδηθηχνπ ζα βνεζνχζε απηέο ηηο ρψξεο λα δψζνπλ κηα ψζεζε ζηελ ηνπξηζηηθή ηνπο αγνξά. Ζ ζπγθεθξηκέλε αλαθνξά ηφληζε ηε δξακαηηθή αχμεζε ζηε ρξήζε ηνπ δηαδηθηχνπ ζηηο αλαπηπγκέλεο ρψξεο, θπξίσο ζηελ Δπξψπε θαη ζηηο Ζ.Π.Α., γηα ηελ αγνξά πξντφλησλ ζρεηηθά κε ηνλ ηνπξηζκφ. "Απφ ην ζχλνιν 64 δηζεθαηνκκπξίσλ δνιαξίσλ πσιήζεσλ ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ ην 1999, ηα ηαμίδηα, ηα κεηαθνξηθά, θαη νη θξαηήζεηο μελνδνρείσλ καδί απνηέιεζαλ ην 38.5% φισλ ησλ online πσιήζεσλ" (ζειίδα 44). 4 Οη λέεο εμειίμεηο πνπ ππξνδνηνχληαη απφ ηε δπλακηθή ηνπ δηαδηθηχνπ ζηνλ ηνπξηζκφ, e-δπηρεηξείλ, United Nations Conference on Trade and Development- UNCTAD 15

17 χκθσλα κε ηελ ίδηα αλαθνξά, νη επηρεηξήζεηο πνπ απνηεινχλ ηελ αγνξά Ζιεθηξνληθνχ Σνπξηζκνχ (e-tourism) πεξηιακβάλνπλ online πξάθηνξεο, αεξνπνξηθέο εηαηξίεο, ηαμηδησηηθέο πεγέο, μελνδνρεία/ ζέξεηξα, πξννξηζκνχο, θξαηήζεηο δσκαηίσλ, κεηαθνξηθά κέζα, δηαθνπέο, ελνηθηάζεηο νρεκάησλ, θξνπαδηέξεο, ηαμηδησηηθέο πεξηπέηεηεο. Δπηπιένλ, έξεπλα πνπ δηεμάρζεθε ζε 1351 ηαμηδηψηεο αλαςπρήο θαη 1200 εξγαδφκελνπο ηαμηδηψηεο ηνλ Απξίιην ηνπ 2002 έδεημε πσο ην 66% ησλ εξσηεζέλησλ πηζηεχεη πσο νη δηθηπαθνί ηφπνη ειεθηξνληθνχ ηνπξηζκνχ παξέρνπλ θαιχηεξεο ππεξεζίεο απφ ηνπο ηαμηδησηηθνχο πξάθηνξεο. χκθσλα κε ηελ έξεπλα, ην 39% ησλ ηαμηδησηψλ αλαςπρήο (είηε ρξεζηκνπνηνχλ ην δηαδίθηπν είηε φρη) πηζηεχνπλ πσο ην δηαδίθηπν είλαη επθνιφηεξν θαη ηαρχηεξν ζηε ρξήζε απφ ηελ επαθή κε θάπνηνλ ηαμηδησηηθφ πξάθηνξα. Απφ απηφ ην γεγνλφο δηαθαίλεηαη ην πφζν πνιχ έρνπλ αλαπηπρζεί νη ηζηνζειίδεο ειεθηξνληθνχ ηνπξηζκνχ ηα ηειεπηαία ρξφληα, πφζν βειηηψζεθε ν ηξφπνο αιιειεπίδξαζήο ηνπο κε ηνλ πειάηε θαζψο θαη πφζν εκπινπηίζηεθε ην πεξηερφκελφ ηνπο, ψζηε λα επηηξέπνπλ πιένλ ζε πεξηζζφηεξν απφ ην έλα ηξίην ησλ ηαμηδησηψλ αλαςπρήο λα ρξεζηκνπνηνχλ ην δηαδίθηπν παξά θάπνην ηαμηδησηηθφ πξάθηνξα. πγθξίλνληαο επηπιένλ ην ζχλνιν ηνπ πιεζπζκνχ πνπ ρξεζηκνπνηεί ην δηαδίθηπν, παξαηεξήζεθε πσο κφλν ην έλα ηξίην (33%) πξνηηκά λα ζπλεξγάδεηαη κε πξάθηνξεο παξά λα ρξεζηκνπνηεί θάπνην ζρεηηθφ δηθηπαθφ ηφπν. Δπίζεο ζχκθσλα κε ηελ έξεπλα απηή πάλσ απφ ην έλα ηξίην ηνπ πιεζπζκνχ ησλ ζπκκεηερφλησλ θαη πάλσ απφ ην 50% απηψλ πνπ έρνπλ πξφζβαζε ζην δηαδίθηπν ην ρξεζηκνπνηνχλ ηψξα γηα λα δηεθπεξαηψζνπλ online θξαηήζεηο. Δπνκέλσο, ν ηνκέαο ηνπ ειεθηξνληθνχ ηνπξηζκνχ δελ κπνξεί πιένλ λα παξαβιέπεηαη νχηε θαη ζηε ρψξα καο, θαζψο αληηπξνζσπεχεη πξαγκαηηθά ην κέιινλ ηεο πνξείαο ηνπ ηνπξηζκνχ. Σέινο, ζρεηηθά κε ηνλ ιφγν πνπ σζεί ηνπο ηαμηδηψηεο λα πάξνπλ πιεξνθνξίεο θαη λα θάλνπλ online θξαηήζεηο πξνέθπςε ην εμήο: 90% ησλ ηαμηδησηψλ ζεσξνχλ πσο ε ζεκαληηθφηεξε ιεηηνπξγία ζε ζρεηηθφ ηφπν ζην δηαδίθηπν είλαη λα παξέρεη πξφζβαζε ζε ρακειφηεξεο ηηκέο. Απηφ ζεκαίλεη θαηά πξψην ιφγν φηη αλεμαξηήησο πξντφληνο, ην δηαδίθηπν ζεσξείηαη ην θαιχηεξν κέζν γηα ηελ εχξεζε ησλ θζελφηεξσλ ηηκψλ θαη θαηά δεχηεξν φηη ππάξρεη έλα γεληθφηεξν θιίκα πνπ επλνεί εθπησηηθέο πξνζθνξέο ζηνλ ηνκέα ηνπ ειεθηξνληθνχ ηνπξηζκνχ. θφκα, ε ππφζεζε πσο ε αλαδήηεζε πξνζθνξψλ θαη επθαηξηψλ αληαπνθξίλνληαη κφλν ζε 16

18 ζπγθεθξηκέλε θαηεγνξία θαηαλαισηψλ (π.ρ. κε κηθξέο νηθνλνκηθέο δπλαηφηεηεο) δελ ηζρχεη. Αληηζέησο, απηή ε ζηάζε έρεη πηνζεηεζεί απφ ηελ πιεηνςεθία ησλ ρξεζηψλ ηνπ δηαδηθηχνπ. Σν UNCTAD αλέθεξε επίζεο πσο νη αιιαγέο πνπ βηψλνπκε ζηνλ ηνκέα ηεο ηνπξηζηηθήο βηνκεραλίαο δίλνπλ ηελ επθαηξία ζε αλαπηπζζφκελεο ρψξεο λα βειηηψζνπλ ηελ ζέζε ηνπο ζηε δηεζλή αγνξά "αξθεί λα πξάμνπλ ηα απαξαίηεηα γηα λα πξνζεγγίζνπλ ηνπο πειάηεο ηνπο θαη ηνπο εηαηξηθνχο ζπλεξγάηεο ηνπο ζην δηαδίθηπν θαη λα δεκηνπξγήζνπλ έλα θιίκα ακνηβαίαο εκπηζηνζχλεο". Ζ αλαθνξά επηζήκαλε θαηαιήγνληαο πσο ε ςεθηαθή ηειεπηθνηλσλία ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ ηερλνινγία ηεο πιεξνθνξίαο δελ απνηεινχλ δπλαηή επηινγή αιιά αλαγθαηφηεηα. ην ζπκπέξαζκα απηφ είλαη βέβαηα εχθνιν λα θαηαιήμεη θαλείο παξαηεξψληαο ηελ εμέιημε ηνπ αληαγσληζκνχ ζηνλ Διιεληθφ Σνπξηζκφ πνπ σζείηαη απφ ηελ ηερλνινγηθή πξφνδν. ιν θαη πεξηζζφηεξεο επηρεηξήζεηο επηδηψθνπλ ηελ πξνψζεζε ησλ παξερφκελσλ ππεξεζηψλ ηνπο κέζσ ηνπ δηαδηθηχνπ κε εκθαλή ηα ζεηηθά απνηειέζκαηα ζηηο πεξηζζφηεξεο ησλ πεξηπηψζεσλ. Γηα λα κπνξέζεη ινηπφλ κηα ειιεληθή επηρείξεζε λα αληεπεμέιζεη ζηνλ αληαγσληζκφ νθείιεη λα θηλεζεί απνθαζηζηηθφηεξα θαη επηζεηηθφηεξα θαη λα εθκεηαιιεπηεί ζην έπαθξν ηηο δπλαηφηεηεο πνπ παξέρεη ε ζχγρξνλε ηερλνινγία γηα δξάζε. Βαζηθά δεηνχκελα απφ ηηο λέεο εμειίμεηο Ζ χπαξμε φκσο δηαδηθηπαθήο παξνπζίαο είλαη απιψο ε πχιε πξνο ηνλ ηνπξηζκφ ηεο "επφκελεο κέξαο". Σν βαζηθφ δεηνχκελν πιένλ είλαη λα ππάξρεη θαη ε θαηάιιειε πνηφηεηα ζηηο πξνζθεξφκελεο δπλαηφηεηεο, δειαδή ηαμηδησηηθνί πξννξηζκνί θαη ππεξεζίεο πνπ ζα είλαη αληαγσληζηηθέο ζε παγθφζκην επίπεδν. Γηα λα επηηεπρζεί απηφ, απαηηείηαη ε ζπλεξγαζία κεηαμχ θπβεξλεηηθψλ θαη κε νξγαληζκψλ, θαζψο θαη ηνπηθψλ θνηλνηήησλ ζηελ δηαρείξηζε απφ θνηλνχ ησλ πξνσζνχκελσλ πξννξηζκψλ. Γηα παξάδεηγκα νη ηνπηθέο θνηλφηεηεο ζα κπνξνχζαλ λα βνεζήζνπλ ζηελ δηαηήξεζε ηεο ηνπηθήο θιεξνλνκηάο θαη ηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο. Οη ζπζηάζεηο ηνπ UNCTAD γηα ην πψο κπνξεί λα γίλεη θαιχηεξε εθκεηάιιεπζε ηνπ e- tourism πεξηιάκβαλαλ θαη ηα παξαθάησ: 17

19 Βειηίσζε ηεο αληαγσληζηηθφηεηαο κε ηελ παξαγσγή θαιχηεξσλ πξντφλησλ, πξνζαξκνζκέλσλ ζηηο απαηηήζεηο ησλ πειαηψλ, πην απνδνηηθψλ, κε ιηγφηεξν θφπν γηα λα απνθηεζνχλ θαη ζε θαιχηεξεο ηηκέο. Δπηπξφζζεηα, νη πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ηνπο δηάθνξνπο πξννξηζκνχο ζα πξέπεη λα βειηηψλνληαη ζπλερψο. Τηνζέηεζε λέαο ηερλνινγίαο πνπ ζα ζπκβαδίδεη κε ην επίπεδν ησλ θαηαλαισηψλ. Γεκηνπξγία δηαδηθηχνπ επηρεηξήζεσλ, δειαδή αλάπηπμε ζπλεξγαζίαο κεηαμχ επηρεηξήζεσλ πνπ ζπκκεηέρνπλ ζηελ ηνπξηζηηθή αιπζίδα δηακέζνπ ηνπ δηαδηθηχνπ. Παξνρή ζηνπο πειάηεο δπλαηφηεηαο online πιεξσκψλ. Γεληθφηεξε θπβεξλεηηθή πνιηηηθή πνπ λα δεκηνπξγεί θαη λα ππνζηεξίδεη έλα πγηέο πεξηβάιινλ αλάπηπμεο γηα πξαθηηθέο ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ. 2.3 Κιάδνο Σνπξηζκνχ ζηελ Διιάδα Ο ηνπξηζκφο είλαη έλαο απφ ηνπο πεξηζζφηεξν δπλακηθνχο θιάδνπο ηεο ειιεληθήο νηθνλνκίαο. Απνηειεί βαζηθφ ζπληειεζηή νηθνλνκηθήο αλάπηπμεο θαη έρεη κεγάιε ζπλεηζθνξά ζην ηζνδχγην εμσηεξηθψλ ζπλαιιαγψλ. Σα ηειεπηαία ρξφληα, ν ζπλνιηθφο αξηζκφο ησλ αθίμεσλ μέλσλ επηζθεπηψλ ππεξβαίλεη ην ζπλνιηθφ πιεζπζκφ ηεο ρψξαο. Σν 2005, ζχκθσλα κε φιεο ηηο ελδείμεηο ζεκεηψζεθε ζεκαληηθή αχμεζε ηεο δξαζηεξηφηεηαο ηνπ ηνκέα, ν νπνίνο σθειήζεθε απφ ηελ δηεμαγσγή ησλ Οιπκπηαθψλ Αγψλσλ. Σν Παγθφζκην πκβνχιην Σνπξηζκνχ θαη Σαμηδίσλ εθηηκά ηελ ζπλεηζθνξά ηνπ ηνκέα ζην ΑΔΠ ζε 7,2% θαη ζηελ ζπλνιηθή απαζρφιεζε ζε 18,2% Παξά ην γεγνλφο φηη ην ειιεληθφ ηνπξηζηηθφ πξντφλ θαηέρεη ζεκαληηθή ζέζε ζηελ παγθφζκηα ηνπξηζηηθή αγνξά, εληνχηνηο παξνπζηάδεη πξνβιήκαηα ηδηαίηεξεο δηαξζξσηηθήο θχζεο (ζπγθέληξσζε πξνζθνξάο, επνρηθφηεηα, αλεπάξθεηα εηδηθψλ ππνδνκψλ θιπ.). Ωζηφζν, νη πξνηεξαηφηεηεο ηεο εζληθήο ηνπξηζηηθήο πνιηηηθήο γηα ην κέιινλ επηθεληξψλνληαη ζηελ αλαβάζκηζε ηεο πνηφηεηαο ηνπ ηνπξηζηηθνχ πξντφληνο θαη ζηνλ εκπινπηηζκφ απηνχ, ζηελ πεξηθεξεηαθή αλάπηπμε, ζε δεηήκαηα ρσξνηαμηθνχ ελδηαθέξνληνο, αιιά θαη ζηελ ελίζρπζε ηνπ ξφινπ ηεο ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο ζηελ ππνζηήξημε θαη πξνζηαζία ηεο ηνπξηζηηθήο δξαζηεξηφηεηαο. Μηα λέα αλαπηπμηαθή δπλακηθή ζηνλ θιάδν αλακέλεηαη λα πξνζδψζεη ν αξκνληθφο ζπλδπαζκφο ηνπ real estate κε ηελ μελνδνρεηαθή βηνκεραλία. Πξφθεηηαη γηα ζχλζεηα 18

20 αλαπηπμηαθά πξνγξάκκαηα, ηα νπνία ζα απνηειέζνπλ ην λέν κνληέιν ηνπξηζηηθήο αλάπηπμεο γηα ηελ εξρφκελε 20εηία. ηελ νπζία, πξφθεηηαη γηα επηρεηξεκαηηθά ζρέδηα άξξεθηα ζπλδεδεκέλα κε ηελ αλέγεξζε πνιπηειψλ μελνδνρείσλ, παξαζεξηζηηθψλ θαηνηθηψλ θαη εγθαηαζηάζεσλ εηδηθήο ηνπξηζηηθήο ππνδνκήο. Δπίζεο, νη πξννπηηθέο πνπ αλνίγνληαη γηα ηελ ειιεληθή ηνπξηζηηθή αγνξά, θαίλεηαη λα αλαζεξκαίλνπλ ην ελδηαθέξνλ γηα επελδχζεηο ζηελ Διιάδα αξθεηψλ μέλσλ ηζρπξψλ μελνδνρεηαθψλ νκίισλ 6. Σν έηνο 2004 ππήξμε νξφζεκν γηα ηνλ μελνδνρεηαθφ θιάδν ηεο ρψξαο, θαζψο, ελ φςεη ησλ Οιπκπηαθψλ Αγψλσλ, νινθιεξψζεθαλ ζεκαληηθά επελδπηηθά ζρέδηα. Απηά φρη κφλν αλαβάζκηζαλ ηελ ππάξρνπζα μελνδνρεηαθή ππνδνκή, αιιά θαη δεκηνχξγεζαλ θαη λέεο κνλάδεο πςεινχ επηπέδνπ. Με βάζε ηα ζηνηρεία ηνπ Ξελνδνρεηαθνχ Δπηκειεηεξίνπ, νη κνλάδεο πνπ ιεηηνχξγεζαλ ζε νιφθιεξε ηε ρψξα ην 2004 αλήιζαλ ζε έλαληη ην 1990 (2.476 λέα μελνδνρεία ζε δηάζηεκα 15 εηψλ). ρεηηθά δε κε ηελ θαηαλνκή ηνπ μελνδνρεηαθνχ δπλακηθνχ ηεο ρψξαο θαηά θαηεγνξία, ηα πεξηζζφηεξα ζε αξηζκφ είλαη ηα μελνδνρεία Γ' θαηεγνξίαο ηα νπνία θαη αλήιζαλ ην 2004 ζε (κεξίδην 50,3% επί ηνπ ζπλφινπ). Αθνινχζεζαλ ηα μελνδνρεία Γ' & Δ' θαηεγνξίαο κε κνλάδεο (κεξίδην 19,5%) θαη ηα μελνδνρεία Β' θαηεγνξίαο κε κνλάδεο (κεξίδην 18,7%). Σα μελνδνρεία Α' θαηεγνξίαο ήηαλ αξθεηά ιηγφηεξα ην 2004 (896 κνλάδεο), ελψ αθφκε ιηγφηεξα είλαη ηα Πνιπηειείαο (139 κνλάδεο). Αλαθνξηθά κε ηε γεσγξαθηθή θαηαλνκή ηνπ ζπλφινπ ησλ μελνδνρεηαθψλ θιηλψλ ηεο ρψξαο, ζχκθσλα κε ζηνηρεία ηνπ 2004 επί ζπλφινπ θιηλψλ, ζηελ πεξηθέξεηα ηεο Κξήηεο ιεηηνπξγνχζαλ θιίλεο (κεξίδην 21%). Αθνινπζνχλ νη πεξηθέξεηεο ηεο Γσδεθαλήζνπ κε θιίλεο (κεξίδην 16,9%) θαη ηεο ηεξεάο Διιάδαο κε θιίλεο (κεξίδην 14,%). 6 Κιαδηθή Μειέηε: Σνπξηζκφο, 16/1/2006, 19

21 Πίλαθαο 1: Δμέιημε μελνδνρεηαθνχ δπλακηθνχ Διιάδαο Πεγή: Ξελνδνρεηαθφ Επηκειεηήξην Πίλαθαο 2: Γεσγξαθηθή θαηαλνκή μελνδνρεηαθνχ δπλακηθνχ Διιάδαο (2004) Πεγή: Ξελνδνρεηαθφ Επηκειεηήξην ζνλ αθνξά ηελ θαηαλνκή θαηά θαηεγνξία-ηάμε, ζηελ πεξηθέξεηα ηεο Κξήηεο βξίζθνληαη νη πεξηζζφηεξεο θιίλεο Πνιπηειείαο γηα ην 2004 ( κεξίδην 30,5% επί ηνπ ζπλφινπ ησλ θιηλψλ Πνιπηειείαο), ελψ ηα Γσδεθάλεζα ζπγθεληξψλνπλ ην κεγαιχηεξν αξηζκφ ησλ μελνδνρεηαθψλ θιηλψλ Α' θαηεγνξίαο κε θιίλεο (κεξίδην 28,2% επί ηνπ ζπλφινπ ησλ θιηλψλ Α' θαηεγνξίαο). ζνλ αθνξά ζηηο θαηεγνξίεο Β' θαη Γ', νη πεξηζζφηεξεο θιίλεο βξίζθνληαη ζπγθεληξσκέλεο ζηελ Κξήηε κε θαη 20

22 θιίλεο αληίζηνηρα (κεξίδην 19,3% επί ηνπ ζπλφινπ ησλ θιηλψλ Β' θαηεγνξίαο θαη κεξίδην 18,9% επί ηνπ ζπλφινπ ησλ θιηλψλ Γ' θαηεγνξίαο), ελψ ε Μαθεδνλία παξνπζηάδεη ηε κεγαιχηεξε ζπγθέληξσζε ζε θιίλεο Γ' θαη Δ' θαηεγνξίαο κε θιίλεο θαη κεξίδην 32%. Σέινο, ζχκθσλα κε ηηο απνθάζεηο ππαγσγήο ησλ επελδπηηθψλ ζρεδίσλ ζην Ν.2601/98, θαηά ηελ πεξίνδν , ζην ζπγθεθξηκέλν αλαπηπμηαθφ λφκν ππήρζεζαλ ζπλνιηθά 912 επελδπηηθά ζρέδηα απφ φιε ηελ επηθξάηεηα, ζπλνιηθνχ πξνυπνινγηζκνχ 981 εθαη. ζπλνιηθήο επηρνξήγεζεο 277,6 εθαη. (πνζνζηφ 28,3%) θαη ζπλνιηθψλ ηδίσλ θεθαιαίσλ 504 εθαη. Δηδηθφηεξα θαηά θαηεγνξία επέλδπζεο, ηα επελδπηηθά ζρέδηα πνπ αθνξνχλ ηνλ εθζπγρξνληζκφ μελνδνρείσλ είλαη θαη ηα πεξηζζφηεξα ζε αξηζκφ (602). Πίλαθαο 3: Σνπξηζηηθέο επελδχζεηο ππαγρζείζεο ζην Ν. 2601/98 ( ) Πεγή: Πξνζσξηλά ζηνηρεία Ε.Ο.Σ./ Δ/λζε Μειεηψλ & Επελδχζεσλ Ζ εμέιημε ηεο μελνδνρεηαθήο ππνδνκήο ζηελ Διιάδα ζα πξέπεη λα εμεηαζζεί παξάιιεια κε ην ξπζκφ εμέιημεο ηεο ηνπξηζηηθήο θίλεζεο ζηε ρψξα. Με βάζε ηα ζηνηρεία ηνπ ΔΟΣ, ην 2003 ην νπνίν είλαη ην ηειεπηαίν έηνο γηα ην νπνίν ππάξρνπλ ηειηθά ζηνηρεία, θαηαγξάθεθαλ 14,8 εθ. αθίμεηο αιινδαπψλ, έλαληη 14,9 εθαη. αθίμεσλ ην πξνεγνχκελν έηνο. Οη δχν ζεκαληηθφηεξεο αγνξέο γηα ην ειιεληθφ ηνπξηζηηθφ πξντφλ, είλαη ε Βξεηαλία θαη ε Γεξκαλία. πγθεθξηκέλα, ην 2003 ζηε ρψξα καο αθίρζεζαλ 3 εθαη. Βξεηαλνί θαη 2,3 εθαη. Γεξκαλνί κε κεξίδηα επί ηνπ ζπλφινπ ησλ αθίμεσλ 20,3% θαη 15,3% αληίζηνηρα. Αθνινχζεζαλ νη Ηηαιία (5,9%), Γαιιία (4,8%) θαη Οιιαλδία (4,3%), ελψ απφ ηελ ΔΔ πξνήιζε ην 63,1% ησλ ζπλνιηθψλ αθίμεσλ ζηε ρψξα. Δπίζεο, ε πιεηνςεθία ησλ αιινδαπψλ ηνπξηζηψλ πνπ επηζθέπηνληαη ηε ρψξα καο επηιέγεη σο κέζν κεηαθνξάο ην αεξνπιάλν θαζψο κε βάζε ηα ζηνηρεία ηνπ 2003 ην 70,5% ηνπ ζπλνιηθνχ αξηζκνχ ησλ αθηρζέλησλ ηαμίδεςε αεξνπνξηθψο. 21

23 Πίλαθαο 4: Αθίμεηο θαη Κιίλεο αλά Έηνο Πεγή: ΕΟΣ /ΕΤΕ/ΞΕΕ ζνλ αθνξά ηνλ αξηζκφ ησλ ζπλνιηθψλ δηαλπθηεξεχζεσλ ζηα δηάθνξα θαηαιχκαηα ηεο ρψξαο, κείσζε θαηά 2,4% εκθαλίδνπλ νη δηαλπθηεξεχζεηο ην 2003 ζε ζρέζε κε ην 2002 (πνζνζηφ κείσζεο 2,4%) έλαληη αθφκε κεγαιχηεξεο κείσζεο ην 2002 ζε ζρέζε κε ην 2001 (5,1%). Οη αιινδαπνί ηνπξίζηεο απνηεινχλ ηε βαζηθφηεξε θαηεγνξία πειαηψλ γηα ηα μελνδνρεία ηεο ρψξαο θαζψο αληηπξνζσπεχνπλ ην 74,1% ηνπ ζπλφινπ ησλ δηαλπθηεξεχζεσλ γηα ην 2003, ελψ έληνλνο είλαη ν παξάγσλ ηεο επνρηθφηεηαο θαζψο νη κήλεο Ηνχιηνο, Αχγνπζηνο θαη επηέκβξηνο ζπγθεληξψλνπλ ην 52,8% ηνπ ζπλφινπ ησλ δηαλπθηεξεχζεσλ θαηά ην Πίλαθαο 5: Γηαλπθηεξεχζεηο θαη πιεξφηεηεο μελνδνρεηαθψλ θαηαιπκάησλ Πεγή: ΕΤΕ 22

24 Αλαθνξηθά κε ηελ θαηαλνκή ησλ δηαλπθηεξεχζεσλ ησλ αιινδαπψλ ηνπξηζηψλ θαηά γεσγξαθηθή πεξηθέξεηα γηα ην 2003, ε πεξηθέξεηα ηνπ Ννηίνπ Αηγαίνπ (Γσδεθάλεζα θαη Κπθιάδεο) ζπγθέληξσζε ην κεγαιχηεξν αξηζκφ δηαλπθηεξεχζεσλ κε κεξίδην 33,5% επί ηνπ ζπλφινπ θαη αθνινπζνχλ νη πεξηθέξεηεο Κξήηεο (27,6%), Ηνλίσλ Νήζσλ (13,2%) θαη Αηηηθήο (8,5%). Απφ ηελ πιεπξά ησλ δηαλπθηεξεχζεσλ ησλ εκεδαπψλ ηνπξηζηψλ, ε πεξηθέξεηα Αηηηθήο ζπγθέληξσζε ην κεγαιχηεξν αξηζκφ δηαλπθηεξεχζεσλ κε κεξίδην 16,8% επί ηνπ ζπλφινπ γηα ην 2003 θαη αθνινχζεζαλ ε Κεληξηθή Μαθεδνλία (13,2%) θαη ην Νφηην Αηγαίν (10,3%). εκαληηθή πηψζε εκθαλίδεη ε κέζε εηήζηα πιεξφηεηα ησλ μελνδνρείσλ ηεο ρψξαο ην 2003 (51,7%) ζε ζρέζε κε ην 2002 (61,7%), ελψ ηελ πςειφηεξε κέζε εηήζηα πιεξφηεηα παξνπζίαζαλ ην 2002 ηα μελνδνρεηαθά θαηαιχκαηα ηνπ Ηνλίνπ (82,6%), ηνπ Ννηίνπ Αηγαίνπ (77,4%) θαη ηεο Κξήηεο (76,6%), ελψ ηε ρακειφηεξε κέζε εηήζηα πιεξφηεηα παξνπζίαζαλ ηα θαηαιχκαηα ζηελ πεξηθέξεηα ηεο Γπηηθήο Μαθεδνλίαο (31,3%). Αχμεζε θαηά 12,5% θαηαγξάθεηαη κε βάζε ηα ζηνηρεία γηα ην πξψην ηξίκελν ηνπ 2004 ζε ζρέζε κε ην αληίζηνηρν ηξίκελν ηνπ 2003, ζηηο αθίμεηο αιινδαπψλ ηνπξηζηψλ ζηε ρψξα. Ωζηφζν γηα νιφθιεξν ην 2004 ζεκαληηθά κεησκέλε ππήξμε ε ηνπξηζηηθή θίλεζε πξνο ηε ρψξα καο, ζε αληίζεζε κε ην 2005 θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ νπνίνπ ππνινγίδεηαη αχμεζε ηεο ηάμεο ηνπ 10%. Δμεηάδνληαο ηέινο ηε κέζε θαηά θεθαιή ηνπξηζηηθή δαπάλε, κείσζε παξαηεξείηαη ηα ηειεπηαία ηξία ρξφληα θαζψο απφ ην χςνο ησλ 720,8 εθαη. ην 2001 δηακνξθψζεθε ζε 639,9 εθαη. ην Πίλαθαο 6: Μέζε θαηά θεθαιή ηνπξηζηηθή δαπάλε (ΜΚΓ) Πεγή: ΕΟΣ, ΕΤΕ, Σξάπεδα ηεο Ειιάδνο Γηαρξνληθή αχμεζε παξνπζηάδνπλ ηα έζνδα ησλ μελνδνρεηαθψλ επηρεηξήζεσλ Πνιπηειείαο, Α' θαη Β' θαηεγνξίαο θαηά ηελ πεξίνδν κε κέζν εηήζην ξπζκφ 7,8%. Αληίζεηα, κείσζε θαηαγξάθεθε ην 2002 θαη 2003, ελψ ζηαζεξνπνίεζε ππήξμε ην Αλαθνξηθά κε ηελ πνζνζηηαία ζπκκεηνρή ηεο θάζε θαηεγνξίαο μελνδνρείσλ ζην 23

25 ζχλνιν ηεο ππφ εμέηαζεο αγνξάο, ην 2004 νη κνλάδεο Α' θαηεγνξίαο αληηπξνζσπεχνπλ ην κεγαιχηεξν κεξίδην (πεξίπνπ 50%) ην δε ππφινηπν ηεο αγνξάο θαηαλέκεηαη ζρεδφλ εμίζνπ κεηαμχ ησλ κνλάδσλ Β' θαηεγνξίαο θαη Πνιπηειείαο. Ζ Αγνξά ησλ Ξελνδνρεηαθψλ επηρεηξήζεσλ (ΑΑ', Α', θαη Β') α. Δμέιημε ηνπ κεγέζνπο αγνξάο ( ) β. Καηαλνκή ηνπ κεγέζνπο αγνξάο (2004) Πεγή: ICAP, Εθηηκήζεηο ηεο αγνξάο 24

26 2.4 πκβνιή Σνπξηζκνχ ζην ΑΔΠ Αθφκα κεγαιχηεξε - ζην 18,2% - ε ζπκβνιή ηεο ηνπξηζηηθήο νηθνλνκίαο ζην ΑΔΠ κεηά ηελ πξφζθαηε αλαζεψξεζή ηνπ 7. πγθεθξηκέλα, ε άκεζε ζπκβνιή ηνπ ηνπξηζκνχ ζην ΑΔΠ θαηά ην 2005 ήηαλ 7,27%, ελψ ε ζπκβνιή ηεο ηνπξηζηηθήο νηθνλνκίαο ήηαλ 16,35%, πξηλ ηελ αλαζεψξεζε. Μεηά ηελ αλαζεψξεζε, ε άκεζε ζπκβνιή ηνπ θιάδνπ «Ξελνδνρεία Εζηηαηφξηα» ζην ΑΔΠ ήηαλ 10,3% απφ 8,6%. Με δεδνκέλν φηη ηα «Ξελνδνρεία Δζηηαηφξηα» αληηζηνηρνχλ πεξίπνπ ζην κηζφ ηνπ ηνπξηζηηθνχ ηνκέα, ε άκεζε ζπκβνιή ηνπ ηνπξηζκνχ ζην ΑΔΠ, απμάλεηαη θαηά ην κηζφ ηεο δηαθνξάο πνπ πξνέθπςε απφ ηελ αλαζεψξεζε θαη εθηηκάηαη ζην 8,12%, ζχκθσλα κε ηνλ χλδεζκν Διιεληθψλ Σνπξηζηηθψλ Δπηρεηξήζεσλ - ΔΣΔ. Με βάζε ηελ αλαινγία ηεο άκεζεο πξνο ηελ ζπλνιηθή επίδξαζε ηνπ ηνπξηζκνχ ζην ΑΔΠ, εθηηκάηαη φηη ε ζπκβνιή ηεο ηνπξηζηηθήο νηθνλνκίαο ζην ΑΔΠ γηα ην 2005 ήηαλ ζρεδφλ 18,2%. Με βάζε ηελ κέζε θαηά θεθαιή δαπάλε ησλ ηνπξηζηψλ ε ρψξα καο θαηαηάζζεηαη ζηελ 10ε ζέζε κε USD αλά ηνπξίζηα, ελψ ζηελ γεληθή θαηάηαμε αληαγσληζηηθφηεηαο βξίζθεηαη ζηελ 24ε ζέζε. Σα ζηνηρεία απηά πξνέξρνληαη απφ ηελ έθζεζε ηνπ World Economic Forum, ηνλ Παγθφζκην Οξγαληζκφ Σνπξηζκνχ, ην Παγθφζκην πκβνχιην Σαμηδίσλ θαη Σνπξηζκνχ θαη ηελ Σξάπεδα ηεο Διιάδνο θαη αλαθέξνληαη ζην έηνο Αθφκα, απφ ηηο ίδηεο πεγέο πξνθχπηεη φηη ην 6,1% ηνπ «θαηά θεθαιή ΑΔΠ» ζηε ρψξα καο πξνέξρεηαη απφ ηνλ ηνπξηζκφ, ελψ απφ ηηο ζπλνιηθέο ηνπξηζηηθέο εηζπξάμεηο αληηζηνηρνχλ πεξηζζφηεξα απφ USD ζε θάζε θάηνηθν. Οη επηδφζεηο απηέο θέξλνπλ ηελ Διιάδα ζηελ 5ε θαη 9ε ζέζε αληίζηνηρα ζηελ παγθφζκηα θαηάηαμε, απνδεηθλχνληαο αθφκα κηα θνξά ην πφζν ζεκαληηθφο είλαη γηα ηελ ρψξα καο ν ηνπξηζκφο. Δπίζεο, ζεκαληηθή είλαη ε ζπκβνιή ηνπ ηνπξηζκνχ ζηελ απαζρφιεζε, φπνπ γηα θάζε ζέζε άκεζεο απαζρφιεζεο ζηνλ ηνπξηζηηθφ ηνκέα δεκηνπξγείηαη ζρεδφλ άιιε κηα ζηελ νηθνλνκία ζπλνιηθά. Ζ ζπλνιηθή απαζρφιεζε ζηελ ηνπξηζηηθή νηθνλνκία ( ζέζεηο εξγαζίαο) αληηζηνηρεί ζην 19,1% ησλ απαζρνινπκέλσλ ( ) θαηά ην Με βάζε ηελ παξαγσγηθφηεηα ηνπ ηνπξηζηηθνχ ηνκέα αλά άθημε, γηα θάζε πεξίπνπ 30 αθίμεηο, δεκηνπξγείηαη 1 λέα ζέζε εξγαζίαο ζηνλ ηνπξηζκφ, πνπ ζεκαίλεη 1,9 ζέζεηο εξγαζίαο ζην ζχλνιν ηεο ηνπξηζηηθήο νηθνλνκίαο. Έηζη, θαηά ην 2006 πνπ ζεκεηψζεθε αχμεζε ησλ αθίμεσλ θαηά 7,45% (επηπιένλ αθίμεηο), θαη κε ηελ παξαδνρή φηη ε 7 πκβνιή ηεο ηνπξηζηηθήο νηθνλνκίαο ζην ΑΔΠ γηα ην 2005, ΔΣΔ, 18/4/

27 παξαγσγηθφηεηα αλά άθημε δηαηεξείηαη ζηαζεξή, εθηηκάηαη φηη δεκηνπξγήζεθαλ πεξί ηηο λέεο ζέζεηο εξγαζίαο. Ο αξηζκφο απηφο αληηζηνηρεί πεξίπνπ ζην 6,8% ησλ αλέξγσλ ηνπ ια ηα παξαπάλσ, ζεκεηψλεη ν ΔΣΔ, επηβεβαηψλνπλ ηε ζεκαζία ηνπ ηνπξηζκνχ γηα ηε ρψξα καο, αλαδεηθλχνληαο ηνλ σο ηνλ πιένλ δπλακηθφ αλαπηπμηαθφ ηνκέα πνπ πξέπεη λα θαηαηάζζεηαη ζηεο πςειήο πξνηεξαηφηεηαο θπβεξλεηηθέο πνιηηηθέο. 26

28 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 3 Ξελνδνρεηαθφο Κιάδνο ζηελ Διιάδα Γεληθφηεξα παξαηεξήζεθε κηα ελίζρπζε ησλ αθίμεσλ ην 2006 ζηελ Διιάδα, απμεκέλεο επελδχζεηο απφ Έιιελεο & μέλνπο θαη κηα ζηαζηκφηεηα ησλ θεξδψλ ην Αλνδηθή πνξεία εκθάληζαλ νη αθίμεηο ηνπξηζηψλ θαηά ην δηάζηεκα Ηαλνπαξίνπ Απγνχζηνπ 2006 ζχκθσλα κε ηα ζηνηρεία ηνπ ΗΣΔΠ, κε ηνπο 2 δεκνθηιέζηεξνπο ηνπξηζηηθνχο πξννξηζκνχο, ηελ Κξήηε θαη ηα Γσδεθάλεζα λα ππνδέρνληαη θίλεζε απμεκέλε θαηά 10,6% (6,3% ην α 8κελν 2005) θαη 12,1% (1,4% ην α 8κελν 2005) αληίζηνηρα, φπσο αλαθέξεηαη ζε πξφζθαηε αλάιπζε ηεο Hellastat γηα ηνλ Ξελνδνρεηαθφ Κιάδν 8. Ζ ζεηηθή εμέιημε ζην πξψην 8κελν ηνπ 2006 ήξζε ζε ζπλέρεηα ηεο θαιήο ρξνληάο φπσο ραξαθηεξίζηεθε ην 2005, έηνο θαηά ην νπνίν νη ζπλνιηθέο αθίμεηο ησλ αιινδαπψλ ηνπξηζηψλ απφ ην εμσηεξηθφ ππνινγίδεηαη φηη απμήζεθαλ θαηά 5% θαη ην ηνπξηζηηθφ ζπλάιιαγκα θαηά 6,7%. Αλαθνξηθά κε ηε ζέζε ηεο Διιάδαο ζηνλ επξχηεξν ρψξν ησλ κεζνγεηαθψλ πξννξηζκψλ εθηηκάηαη φηη ν ξπζκφο αχμεζεο ησλ αθίμεσλ εμαθνινπζεί λα ππνιείπεηαη ζε ζρέζε κε ηελ αληίζηνηρε επίδνζε ησλ ρσξψλ ηεο Μεζνγείνπ θαη Νφηηαο Δπξψπεο (6,2%, εθηίκεζε ηνπ ΠΟΣ). ε ζρέζε κε ηηο άκεζα αληαγσλίζηξηεο ρψξεο, ε Διιάδα πζηεξεί ζεκαληηθά ηεο Σνπξθίαο (20,4%), ηεο Κξναηίαο (7%) θαη ηεο Ηζπαλίαο (6%), ελψ βξίζθεηαη ζηα ίδηα πεξίπνπ επίπεδα κε ηελ Πνξηνγαιία (5,4%), ππεξηεξψληαο ηεο Ηηαιίαο (4-4,5%). Ωζηφζν, ν ειιεληθφο ηνπξηζκφο εκθαλίδεηαη λα θαιχπηεη ζηαδηαθά ην ρακέλν έδαθνο ησλ πξνεγνχκελσλ εηψλ, γεγνλφο πνπ νθείιεηαη ελ κέξεη ζηελ ππνρψξεζε ηνπ ξπζκνχ απμήζεσλ ησλ αθίμεσλ γηα ην δηάζηεκα Ηαλνπαξίνπ-Ηνπιίνπ 2006 ζε ρψξεο φπσο ε Ηζπαλία θαη ε Κξναηία (5,3% απφ 6,6% ην 2005 θαη 2,2% απφ 7,9% ην 2005 αληίζηνηρα), αιιά θαη ζηελ πηψζε ησλ αθίμεσλ πνπ αληηκεηψπηζε ε Σνπξθία (-7,1%). Οη εμειίμεηο απηέο, ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ αλάπηπμε ηξαηεγηθήο Μάξθεηηλγθ ζηνλ Σνπξηζκφ θαη ηε ζπλερηδφκελε δηεζλή πξνβνιή ηεο Διιάδαο σο ηνπξηζηηθνχ πξννξηζκνχ βειηηψλνπλ ηηο πξνυπνζέζεηο αλάπηπμεο ηνπ θιάδνπ. 8 Ξελνδνρεηαθφο Κιάδνο, HELLASTAT (ειιεληθή εηαηξία ζηαηηζηηθψλ θαη νηθνλνκηθψλ ππεξεζηψλ), επηέκβξηνο

29 Ο θιάδνο ησλ μελνδνρεηαθψλ επηρεηξήζεσλ εληζρχεηαη απφ ηε βειηίσζε ησλ ζπλζεθψλ γηα αχμεζε ηεο ηνπξηζηηθήο θίλεζεο, αιιά θαη ηνπ ελδηαθέξνληνο πνπ επηδεηθλχνπλ νη πνιπεζληθέο αιπζίδεο γηα επελδχζεηο θαη αλάιεςε ηεο δηνίθεζεο γλσζηψλ ειιεληθψλ μελνδνρείσλ. Παξάδεηγκα απνηειεί ε αλάζεζε ηεο δηαρείξηζεο ηνπ Αζηέξα ηεο Βνπιηαγκέλεο απφ ηελ Starwood Hotels, ε νπνία πξνρψξεζε ζε εξγαζίεο αλαθαίληζεο νξηζκέλσλ κνλάδσλ ηνπ ζπγθξνηήκαηνο θαη ζε δεκηνπξγία ζπλεδξηαθνχ θέληξνπ. Ζ FOUR SEASONS ζθνπεχε ζηε αλάιεςε ηεο δηνίθεζεο πνιπηειψλ μελνδνρείσλ ζην θέληξν ηεο Αζήλαο, θαζψο θαη ζε θάπνην ειιεληθφ λεζί, ελψ ε BEST WESTERN ηνλ Αχγνπζην θαη επηέκβξην ηνπ 2005 ζπκπεξηέιαβε ζηελ αιπζίδα ηεο ηξία λέα μελνδνρεία ζην Κεθαιάξη Κεθηζηάο, ζηελ Αζπξνβάιηα Θεζζαινλίθεο θαη ζην Πφξην Υέιη. Δπελδπηηθφ έξγν κεγάιεο θιίκαθαο δξνκνινγεί ε βξεηαληθή MINOAΝ GROUP PLC, ζρεδηάδνληαο επέλδπζε χςνπο 1,2 δηζ. γηα ηελ θαηαζθεπή ηνπξηζηηθνχ ζπγθξνηήκαηνο ζην Κάβν ίδεξν (εηεία Κξήηεο), ην νπνίν ζα πεξηιακβάλεη 5 ηνπξηζηηθά ρσξηά, μελνδνρεία 5 αζηέξσλ, δηακεξίζκαηα, βίιεο, ζπλεδξηαθφ θέληξν θαη γήπεδα γθνιθ. Ζ πνξεία ησλ επηρεηξήζεσλ θαηά ην 2005 ηελ αλάιπζε ηεο Hellastat αλαθέξεηαη φηη νη 2 ζηηο 3 μελνδνρεηαθέο επηρεηξήζεηο εκθάληδαλ ην 2005 απμεκέλα έζνδα ζε ζχγθξηζε κε ην 2004, ελψ ν κέζνο ξπζκφο αλάπηπμεο ήηαλ ζην 3,8%, έλαληη θάκςεο -4,5% ηελ πεξίνδν 2004/2003 θαη -1,9% ηελ πεξίνδν 2003/2002. Ωζηφζν, ηα θαζαξά θέξδε κεηψζεθαλ -6,2% θαηά κέζν φξν (-12% ην 2004/2003) θαη ην θαζαξφ πεξηζψξην δηακνξθψζεθε ζην -1,8% (-5,5% ην 2004). 28

30 Ζ ζπλνιηθή δαλεηαθή επηβάξπλζε ήηαλ ζηα ρακειά επίπεδα ηνπ 18,9%, νη βξαρππξφζεζκέο ηξαπεδηθέο ππνρξεψζεηο φκσο ήηαλ ζε ζρεηηθά πςειά επίπεδα, ζην 30,7% επί ησλ πσιήζεσλ. Οη ζπλνιηθέο ηνθνθφξεο ππνρξεψζεηο αλέξρνληαλ ζε 2,88 δηζ. ( 2,83 δηζ. ην 2004), απφ ηηο νπνίεο ηα 796 εθ. βξαρππξφζεζκεο δηάξθεηαο, ζε ζχλνιν ελεξγεηηθνχ ζηνλ θιάδν χςνπο 10,04 δηζ. Ζ ηθαλφηεηα θάιπςεο ηφθσλ ραξαθηεξηδφηαλ σο κέηξηα, ζηηο 3,2 θνξέο (3 θνξέο ην 2004) θαη ε γεληθή ξεπζηφηεηα σο πςειή, ζην 1,37. Σν πιεφλαζκα ηνπ θεθαιαίνπ θίλεζεο δηακνξθψζεθε ζηνπο 2 κήλεο (50 εκέξεο ην 2004). Απνηειέζκαηα εηζεγκέλσλ ζηηο 30/06/2006 Δλίζρπζε ηνπ θχθινπ εξγαζηψλ ηνπο εκθάληδαλ νη 4 εηζεγκέλεο ζην Υ.Α. μελνδνρεηαθέο επηρεηξήζεηο, ζην εμάκελν πνπ έιεμε ζηηο 30/06/2006. Σα ζπλνιηθά έζνδα αλήιζαλ ζε 52,79 εθ. (+12%), ηα ιεηηνπξγηθά θέξδε ζε 3,8 εθ. κεησκέλα θαηά 65% ιφγσ ησλ δεκηψλ χςνπο -9,86 εθ. ηεο ΑΣΖΡ ΠΑΛΑ πξνέθπςαλ ιφγσ ηνπ θφζηνπο εζεινπζίαο εμφδνπ 200 πεξίπνπ εξγαδνκέλσλ θαη ησλ εμφδσλ δηαγσληζηηθήο δηαδηθαζίαο γηα ηελ εμεχξεζε δηαρεηξηζηή- θαη ηα θαζαξά κεηά θφξσλ απνηειέζκαηα ζε -5,72 εθ. 29

31 Δηαιρία Κύκλος εργαζιών ΚΠΣΦΑ Κέρδη προ θόρων Κέρδη ποσ αναλογούν ζηη μηηρική ποσά σε εκ. 30/6/ /6/2005 Γ 30/6/ /6/ /6/ /6/ /6/ /6/2005 ΑΣΗΡ ΠΑΛΑ ΒΟΤΛΙΑΓΜΔΝΗ Α.Ξ.Δ. 10,43 8,89 17,3% -9,86-0,16-13,47-3,53-9,90-3,99 ΓΔΚΔ Α.Δ. ΞΔΝΟΓΟΥΔΙΟΝ PRESIDENT 6,26 5,93 5,5% 3,64 3,34 2,87 4,16 2,04 2,83 ΙΟΝΙΚΗ ΞΔΝΟΓΟΥΔΙΑΚΑΙ ΔΠΙΥΔΙΡΗΔΙ Α.Δ. 20,33 17,42 16,7% 5,47 4,07 0,74-0,38-0,17-1,47 ΛΑΜΦΑ Α.Δ. ΞΔΝΟΓΟΥΔΙΟ ΜΔΓΑΛΗ ΒΡΔΣΣΑΝΙΑ 15,78 14,90 5,9% 4,58 3,72 2,61 1,76 2,32 1, ,79 47,14 12,0% 3,83 10,97-7,25 2,02-5,72-1, Ξελνδνρεηαθέο Δπηρεηξήζεηο ζηε Διιάδα ηαζηκφηεηα παξνπζίαζε ε αγνξά ησλ μελνδνρεηαθψλ επηρεηξήζεσλ θαηά ην 2004, κεηά απφ δχν ρξνληέο πηψζεο (2002 θαη 2003), ζχκθσλα κε ηε λεφηεξε έθδνζε ηεο θιαδηθήο κειέηεο, ε νπνία θπθινθφξεζε πξφζθαηα απφ ηε Γηεχζπλζε Μειεηψλ Οηθνλνκηθνχ Πεξηβάιινληνο ηεο ICAP. Ζ ελ ιφγσ κειέηε πξαγκαηεχεηαη ηηο μελνδνρεηαθέο επηρεηξήζεηο νη νπνίεο εθκεηαιιεχνληαη κνλάδεο Πνιπηειείαο, Α θαη Β θαηεγνξίαο, εμεηάδνληαο ηελ πνξεία ηνπο θαη ηηο πξννπηηθέο εμέιημήο ηνπο 9. Ο εηζεξρφκελνο ηνπξηζκφο θαη ζπγθεθξηκέλα νη αιινδαπνί ηνπξίζηεο νη νπνίνη επηζθέπηνληαη ηε ρψξα καο θπξίσο ηνπο ζεξηλνχο κήλεο γηα παξαζεξηζκφ, απνηειεί ηνλ θχξην ηξνθνδφηε ησλ μελνδνρεηαθψλ επηρεηξήζεσλ ζηελ Διιάδα. χκθσλα κε ηα ζηνηρεία ηεο Δζληθήο ηαηηζηηθήο Τπεξεζίαο, ην έηνο 2003 αθίρζεζαλ ζηελ Διιάδα αιινδαπνί ηνπξίζηεο, ελψ ζε φια ηα μελνδνρεηαθά θαηαιχκαηα πξαγκαηνπνηήζεθαλ δηαλπθηεξεχζεηο, εθ ησλ νπνίσλ ην 74,1% πξαγκαηνπνηήζεθε απφ αιινδαπνχο. Σν χςνο ησλ ηνπξηζηηθψλ εηζπξάμεσλ γηα ηε ρψξα καο ην 2004 δηακνξθψζεθε ζε ,8 εθ. ε νιφθιεξε ηε ρψξα, ην έηνο 2004 ιεηηνχξγεζαλ μελνδνρεηαθέο κνλάδεο κε θιίλεο, ην δε κεγαιχηεξν κεξίδην φζνλ αθνξά ην ζπλνιηθφ πιεζπζκφ ησλ μελνδνρείσλ, θαηέρνπλ ηα μελνδνρεία Γ θαηεγνξίαο κε κνλάδεο. Απφ πιεπξάο γεσγξαθηθήο θαηαλνκήο, ζηελ πεξηθέξεηα ηεο Κξήηεο ζπγθεληξσλφηαλ ν κεγαιχηεξνο αξηζκφο μελνδνρεηαθψλ θιηλψλ κε κεξίδην 21% επί ηνπ ζπλφινπ ησλ θιηλψλ γηα ην 2004 θαη αθνινπζνχζαλ ηα Γσδεθάλεζα (κεξίδην 16,9%) θαη ε ηεξεά Διιάδα (κεξίδην 14%). Σν ζπλνιηθφ κέγεζνο ηεο αγνξάο (ζε αμία) ησλ μελνδνρεηαθψλ επηρεηξήζεσλ (ΑΑ, Α θαη Β θαηεγνξίαο) παξνπζίαζε δηαρξνληθή αχμεζε θαηά ηελ πεξίνδν κε κέζν εηήζην ξπζκφ αλφδνπ 7,8%. Αληίζεηα, κεησκέλε εκθαληδφηαλ ε αγνξά ην 2002 θαη 2003 ιφγσ ηεο κείσζεο ησλ αθίμεσλ ησλ αιινδαπψλ ηνπξηζηψλ ζηε ρψξα. 9 Κιαδηθή Μειέηε ηεο ICAP γηα ηηο Ξελνδνρεηαθέο Δπηρεηξήζεηο», , Αζήλα, 30

32 ηαζεξνπνηεκέλε εκθαληδφηαλ ε αγνξά ην 2004, θαζψο νη απψιεηεο ζηα μελνδνρεία Α θαη Β θαηεγνξίαο, ιφγσ ηεο κείσζεο ηεο ηνπξηζηηθήο θίλεζεο, αληηζηαζκίζηεθαλ απφ ηελ αχμεζε ζηα έζνδα ησλ μελνδνρείσλ πνιπηειείαο ε νπνία ζπλδεφηαλ άκεζα κε ηνπο Οιπκπηαθνχο Αγψλεο ηεο Αζήλαο. Δηδηθφηεξα θαηά θαηεγνξία, ην κέγεζνο αγνξάο ησλ μελνδνρεηαθψλ κνλάδσλ πνιπηειείαο παξνπζηάδε πνζνζηηαία αχμεζε 23,9% ηελ πεξίνδν 2004/03, ελψ ην κέγεζνο αγνξάο ησλ κνλάδσλ Α θαηεγνξίαο εκθαληδφηαλ κεησκέλν θαηά 5,8%. Σν κέγεζνο ηεο αγνξάο ησλ μελνδνρείσλ Β θαηεγνξίαο ζεκείσζε κείσζε θαηά 6,7%. Αλαθνξηθά κε ηελ πνζνζηηαία ζπκκεηνρή ηεο θάζε θαηεγνξίαο ζην ζχλνιν ηεο ππφ εμέηαζε αγνξάο, ην έηνο 2004 νη κνλάδεο Α θαηεγνξίαο αληηπξνζψπεπαλ ην κεγαιχηεξν κεξίδην (47,7%), ελψ ην ππφινηπν ηεο αγνξάο κνηξάδνληαλ εμίζνπ νη κνλάδεο πνιπηειείαο θαη Β θαηεγνξίαο. Γηα ην 2005, ην ζπλνιηθφ κέγεζνο ηεο αγνξάο εθηηκηφηαλ φηη ζα θηλνχληαλ αλνδηθά ζε ζρέζε κε ην 2004 (αχμεζε ηεο ηάμεο ηνπ 8%), ιφγσ θπξίσο ηεο αλάθακςεο ηεο ηνπξηζηηθήο θίλεζεο πξνο ηε ρψξα καο ηε ζπγθεθξηκέλε πεξίνδν. Γηαρξνληθή εμέιημε ηεο αγνξάο ησλ μελνδνρεηαθψλ επηρεηξήζεσλ (ΑΑ, Α θαη Β θαηεγνξίαο) (έηνο βάζεο 2000=100) Γηάξζξσζε ηεο αγνξάο ησλ μελνδνρεηαθψλ επηρεηξήζεσλ (ΑΑ, Α θαη Β θαηεγνξίαο) (2004) Β' Κατηγορίας 26% Πολστελείας 26% Α' Κατηγορίας 48% Ζ ζπγθέληξσζε ηεο ηνπξηζηηθήο πξνζθνξάο ζε ζπγθεθξηκέλεο γεσγξαθηθέο πεξηθέξεηεο ηεο ρψξαο, ε έληνλε επνρηθφηεηα ηεο δήηεζεο, ε αλεπάξθεηα ζε ππνζηεξηθηηθέο δνκέο, 31

33 θαζψο θαη ε εμάξηεζε ησλ ειιεληθψλ ηνπξηζηηθψλ επηρεηξήζεσλ απφ ηνπο κεγάινπο δηεζλείο ηνπξηζηηθνχο νξγαληζκνχο, απνηεινχλ νξηζκέλα απφ ηα ζεκαληηθφηεξα ρξφληα δηαξζξσηηθήο θχζεο πξνβιήκαηα ηνπ ειιεληθνχ ηνπξηζηηθνχ πξντφληνο. Ζ πνξεία ηνπ θιάδνπ ησλ μελνδνρεηαθψλ επηρεηξήζεσλ είλαη άξξεθηα ζπλδεδεκέλε κε ηελ εμέιημε ηνπ ηνπξηζκνχ. Σν έηνο 2004 ππήξμε νξφζεκν γηα ηνλ μελνδνρεηαθφ θιάδν ηεο ρψξαο, θαζψο ελ φςεη ησλ Οιπκπηαθψλ Αγψλσλ, νινθιεξψζεθαλ ζεκαληηθά επελδπηηθά ζρέδηα κε απνηέιεζκα φρη κφλνλ ηε ζεκαληηθή αλαβάζκηζε ηεο ππάξρνπζαο μελνδνρεηαθήο ππνδνκήο, αιιά θαη ηε δεκηνπξγία λέσλ κνλάδσλ πςεινχ επηπέδνπ. Οη πξνηεξαηφηεηεο ηεο εζληθήο ηνπξηζηηθήο πνιηηηθήο γηα ην κέιινλ επηθεληξψλνληαη ζηελ αλαβάζκηζε ηεο πνηφηεηαο ηνπ ηνπξηζηηθνχ πξντφληνο θαη ζηνλ εκπινπηηζκφ ηνπ, ζηελ πεξηθεξεηαθή αλάπηπμε, ζε δεηήκαηα ρσξνηαμηθνχ ελδηαθέξνληνο, αιιά θαη ζηελ ελίζρπζε ηνπ ξφινπ ηεο ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο ζηελ ππνζηήξημε θαη πξνζηαζία ηεο ηνπξηζηηθήο δξαζηεξηφηεηαο. 3.2 Άδεηεο γηα Σνπξηζηηθέο Δγθαηαζηάζεηο ηνλ πίλαθα 10 πνπ αθνινπζεί θαηαγξάθνληαη αλαιπηηθά ηα αλαγθαία βήκαηα γηα ηε ρνξήγεζε ησλ αδεηψλ πνπ απαηηνχληαη γηα ηελ ίδξπζε ηνπξηζηηθψλ εγθαηαζηάζεσλ. Γηα πεξηζζφηεξεο πιεξνθνξίεο «παηήζηε» ζηνπο αληίζηνηρνπο ηίηινπο. ΔΚΓΟΖ ΠΡΟΚΑΣΑΡΚΣΗΚΖ ΠΔΡΗΒΑΛΛΟΝΣΗΚΖ ΔΚΣΗΜΖΖ ΚΑΗ ΑΞΗΟΛΟΓΖΖ Βήκα 1 Έθδνζε Πξνθαηαξθηηθήο Πεξηβαιινληηθήο Δθηίκεζεο & Αμηνιφγεζεο απαηηείηαη φηαλ πξφθεηηαη γηα εθηφο ζρεδίνπ γήπεδν θαη φηαλ νη ρξήζεηο γεο δελ είλαη θαζνξηζκέλεο κε εηδηθφ Πξνεδξηθφ Γηάηαγκα. Γελ απαηηείηαη γηα έξγα θαη δξαζηεξηφηεηεο ηεο 4Β θαηεγνξίαο ηεο ΤΑ ΖΠ 15393/2332/2002 (Β 1022). ηελ πεξίπησζε απηή εθδίδεηαη απφθαζε απφ ηνλ Γεληθφ Γξακκαηέα ηεο Πεξηθέξεηαο, ζχκθσλα κε ηελ Κ.Τ.Α. Ζ.Π /703/Φ 104/ ΦΔΚ 332/Β/2003. Γηα ηνπξηζηηθέο εγθαηαζηάζεηο αξκφδηεο είλαη νη Πεξηθεξεηαθέο 10 Διιεληθφ Κέληξν Δπελδχζεσλ (ΔΛΚΔ), 32

34 Τπεξεζίεο Xσξνηαμίαο, εθηφο ησλ αθφινπζσλ πεξηπηψζεσλ: γηα πεξηνρέο πνπ εκπίπηνπλ κέζα ζε φξηα RAMSAR, Γίθηπα NATURA 2000, εζληθνχο δξπκνχο, αηζζεηηθά δάζε θαη δηαηεξεηέα κλεκεία θχζεο, ζε θνηλνηηθά ή εζληθά πξνγξάκκαηα ή ζρέδηα πεξηβαιινληηθήο ζεκαζίαο, φπνπ ππνβάιινληαη ζηε Γηεχζπλζε Πεξηβαιινληηθνχ ρεδηαζκνχ ηνπ ΤΠΔΥΩΓΔ. γηα εγθαηάζηαζε ζηo Ννκφ Αηηηθήο, φπνπ ππνβάιινληαη ζηε Γηεχζπλζε Υσξνηαμίαο ηελ Ννκαξρίαο. Δπίζεο απαηηείηαη ζχκθσλε γλψκε ηνπ Οξγαληζκνχ Αζήλαο. Βήκα 2 Βήκα 3 ΔΓΚΡΗΖ ΚΑΣΑΛΛΖΛΟΣΖΣΑ ΟΗΚΟΠΔΓΟΤ / ΓΖΠΔΓΟΤ Γηα ίδξπζε ή επέθηαζε μελνδνρεηαθψλ κνλάδσλ ρνξεγείηαη έγθξηζε απφ ηηο Δηεπζχλζεηο Σνπξηζκνχ ησλ Πεξηθεξεηψλ ηεο ρψξαο. Δηδηθφηεξα γηα ην λνκφ Αηηηθήο θαη έσο 31/12/2004 ε έγθξηζε ρνξεγείηαη απφ ηνλ ΔΟΣ. ε πεξίπησζε ίδξπζεο, επέθηαζεο, εθζπγρξνληζκνχ εγθαηαζηάζεσλ εηδηθήο ηνπξηζηηθήο ππνδνκήο ρνξεγείηαη έγθξηζε απφ ηελ Κεληξηθή Τπεξεζία Δ.Ο.Σ (Γηεχζπλζε Σνπξηζηηθψλ Δγθαηαζηάζεσλ, Σκήκα ρεδηαζκνχ). ΔΓΚΡΗΖ ΠΔΡΗΒΑΛΛΟΝΣΗΚΩΝ ΟΡΩΝ Γηα θχξηεο θαη νινθιεξσκέλεο ηνπξηζηηθέο εγθαηαζηάζεηο, θαζψο θαη εγθαηαζηάζεηο ζε πεξηνρέο πνπ εκπίπηνπλ κέζα ζε φξηα RAMSAR, Γίθηπα NATURA 2000, εζληθνχο δξπκνχο, αηζζεηηθά δάζε θαη δηαηεξεηέα κλεκεία θχζεο, ζε θνηλνηηθά ή εζληθά πξνγξάκκαηα ή ζρέδηα πεξηβαιινληηθήο ζεκαζίαο, αξκφδηα αξρή είλαη ε Γηεχζπλζε Πεξηβαιινληηθνχ ρεδηαζκνχ ηνπ ΤΠΔΥΩΓΔ. Γηα ηνπξηζηηθέο εγθαηαζηάζεηο θάησ ησλ 100, 200 ή 300 θιηλψλ (αλάινγα κε ηελ πεξηθέξεηα, ΚΤΑ 24635/95 (ΦΔΚ 755/Β / ) αξκφδηεο είλαη νη Πεξηθεξεηαθέο Τπεξεζίεο Πεξηβάιινληνο, εθηφο απφ 33

35 εγθαηαζηάζεηο ζηνπο Ννκνχο Αηηηθήο θαη Θεζζαινλίθεο, φπνπ ππνβάιινληαη ζηηο αληίζηνηρεο Γηεπζχλζεηο Υσξνηαμίαο ηελ Ννκαξρίαο. Δπίζεο απαηηείηαη ζχκθσλε γλψκε ηνπ Οξγαληζκνχ Αζήλαο ή Θεζζαινλίθεο αληηζηνίρσο. Γηα δξαζηεξηφηεηεο Β θαηεγνξίαο ζχκθσλα κε ηελ ΤΑ ΖΠ 15393/2332/2002 (Β 1022), ν θάθεινο ππνβάιιεηαη ζηε Γηεχζπλζε Πεξηβάιινληνο ηεο νηθείαο Πεξηθέξεηαο. Σν αξκφδην γξαθείν, εληφο 10 εκεξψλ, απνθαζίδεη αλ ε επέλδπζε εκπίπηεη ζηελ δηαδηθαζία ηεο Α2 ή ηεο Β4 θαηεγνξίαο. Ζ Α2 θαηεγνξία εμεηάδεηαη απφ ηελ Πεξηθεξεηαθή Γηεχζπλζε Πεξηβάιινληνο ελψ γηα ηε Β4 αξκφδηα αξρή είλαη ην θαηά ηφπνπο Ννκαξρηαθφ γξαθείν Πεξηβάιινληνο. ΔΓΚΡΗΖ ΑΡΥΗΣΔΚΣΟΝΗΚΖ ΜΔΛΔΣΖ ΥΔΓΗΩΝ Γηα ίδξπζε ή επέθηαζε μελνδνρεηαθψλ κνλάδσλ ρνξεγείηαη έγθξηζε απφ ηηο Δηεπζχλζεηο Σνπξηζκνχ ησλ Πεξηθεξεηψλ ηεο ρψξαο. Βήκα 4 ε πεξίπησζε ίδξπζεο, επέθηαζεο, εθζπγρξνληζκνχ εγθαηαζηάζεσλ εηδηθήο ηνπξηζηηθήο ππνδνκήο ρνξεγείηαη έγθξηζε απφ ηελ Κεληξηθή Τπεξεζία Ε.Ο.Σ (Γηεχζπλζε Σνπξηζηηθψλ Δγθαηαζηάζεσλ, Σκήκα ρεδηαζκνχ). Γηα κεηαηξνπή παξαδνζηαθψλ ή δηαηεξεηέσλ θηηξίσλ ζε μελνδνρεηαθέο κνλάδεο απαηηείηαη έγθξηζε αξρηηεθηνληθήο κειέηεο κεηαηξνπήο παξαδνζηαθνχ ή δηαηεξεηένπ θηηξίνπ ζε μελνδνρεηαθή κνλάδα, ε νπνία ρνξεγείηαη απφ ηηο Δηεπζχλζεηο Σνπξηζκνχ ησλ Πεξηθεξεηψλ. Βήκα 5 Βήκα 6 ΟΗΚΟΓΟΜΗΚΖ ΑΓΔΗΑ Γηεχζπλζε Πνιενδνκίαο ηεο Ννκαξρίαο ή ηνπ Γήκνπ ηνπ ηφπνπ εγθαηάζηαζεο. ΑΓΔΗΑ ΛΔΗΣΟΤΡΓΗΑ Γηα ίδξπζε ή επέθηαζε μελνδνρεηαθήο κνλάδαο, θαζψο θαη γηα κεηαηξνπή 34

36 παξαδνζηαθψλ ή δηαηεξεηέσλ θηηξίσλ ζε μελνδνρεηαθή κνλάδα ρνξεγείηαη εηδηθφ ζήκα ιεηηνπξγίαο απφ ηηο Δηεπζχλζεηο Σνπξηζκνχ ησλ Πεξηθεξεηψλ ηεο ρψξαο. ε πεξίπησζε ίδξπζεο, επέθηαζεο, εθζπγρξνληζκνχ εγθαηαζηάζεσλ εηδηθήο ηνπξηζηηθήο ππνδνκήο ρνξεγείηαη εηδηθφ ζήκα ιεηηνπξγίαο απφ ηελ Κεληξηθή Τπεξεζία Ε.Ο.Σ (Γηεχζπλζε Σνπξηζηηθψλ Δγθαηαζηάζεσλ, Σκήκα ρεδηαζκνχ). 3.3 Αληαγσληζηηθφηεηα ηνπ ηνπξηζηηθνχ ηνκέα ζηελ Διιάδα Σελ 24ε ζέζε κεηαμχ 124 ρσξψλ θαηαιακβάλεη ε Διιάδα ζηελ θαηάηαμε κε βάζε ηνλ Γείθηε Σαμηδησηηθήο θαη Σνπξηζηηθήο Αληαγσληζηηθφηεηαο (ΓΣΣΑ) πνπ παξνπζίαζε ρηεο ην World Economic Forum 11. Ζ Διιάδα ζε ζρέζε κε ηνπο άκεζνπο αληαγσληζηέο ηεο πζηεξεί έλαληη ηεο Ηζπαλίαο (15ε ζέζε), ηεο Κχπξνπ (20ε ζέζε) θαη ηεο Πνξηνγαιίαο (22ε ζέζε), ελψ ππεξηεξεί έλαληη ηεο Κξναηίαο (38ε), ηεο Σνπξθίαο (52ε) θαη ηεο Αηγχπηνπ (58ε). Σα δπλαηά ζεκεία ηεο Διιάδαο, ζχκθσλα κε ην World Economic Forum, είλαη νη εμαηξεηηθέο γεληθέο ζπλζήθεο πγηεηλήο (3ε ζέζε), ε αζθάιεηα πνπ πξνζθέξεη ε ρψξα καο (18ε ζέζε) θαη νη πνιηηηζηηθνί πφξνη (23ε ζέζε). Οη παξάγνληεο απηνί εληζρχνληαη απφ ηελ ζεηηθή ζηάζε ησλ Διιήλσλ έλαληη ησλ ηνπξηζηψλ (23ε ζέζε), θαζψο θαη απφ ηελ πξνηεξαηφηεηα πνπ έρεη ν ηνκέαο ηνπ ηνπξηζκνχ ζηελ θπβεξλεηηθή δξάζε (22ε ζέζε). κσο, απφ ηελ άιιε κεξηά, πζηεξνχκε ζε κηα ζεηξά απφ άιινπο ζεκαληηθνχο παξάγνληεο, φπσο ην γεληθφ ζεζκηθφ πιαίζην, φπνπ ε Διιάδα θαηαηάζζεηαη ζηελ 57ε ζέζε, ιφγσ ηεο απζηεξήο κε επλντθήο λνκνζεζίαο γηα ηηο μέλεο επελδχζεηο, ηνπο πεξηνξηζκνχο ζηελ ηδηνθηεζία απφ αιινδαπνχο θαζψο θαη ηε δπζθνιία ρνξήγεζεο visa. `Αιιε κηα πεξηνρή, φπνπ παξαηεξείηαη ζεκαληηθή πζηέξεζε είλαη νη ππνδνκέο ησλ αεξνπνξηθψλ θαη νδηθψλ κεηαθνξψλ, φπνπ ε ρψξα καο ραξαθηεξίδεηαη ζαλ ειάρηζηα απνηειεζκαηηθή ζε ζχγθξηζε κε άιιεο επξσπατθέο ρψξεο. Σέινο, ζεκαληηθφ 11 Έθζεζε ηνπ World Economic Forum, 14/3/

37 κεηνλέθηεκα παξαηεξείηαη θαη ζηνλ ηνκέα ησλ αλζξψπηλσλ πφξσλ, φπνπ ε έιιεηςε εηδηθεπκέλνπ πξνζσπηθνχ καο θαηαηάζζεη ζηελ 55ε ζέζε. Αμηνινγψληαο ζε πξψηε αλάγλσζε ηελ έθζεζε ηνπ World Economic Forum, επηβεβαηψλεηαη θαηά ηνλ ΔΣΔ (χλδεζκνο Διιεληθψλ Σνπξηζηηθψλ Δπηρεηξήζεσλ) θαη ηνλ ΔΒ (χλδεζκνο Διιεληθψλ Βηνκεραληψλ), φπσο αλαθέξεηαη ζε θνηλή αλαθνίλσζε ηνπο, ε επαλεηιεκκέλα δηαηππσζείζα άπνςε φηη ε αληαγσληζηηθφηεηα ζηνλ ηνπξηζκφ δελ εμαξηάηαη κφλν ή θαηά θχξην ιφγν απφ ηηο ηηκέο. ιεο νη ρψξεο πνπ πξνεγνχληαη ηεο Διιάδαο ζην Γείθηε Σαμηδησηηθήο θαη Σνπξηζηηθήο Αληαγσληζηηθφηεηαο έρνπλ γεληθά πςειφηεξα επίπεδα ηηκψλ. κσο, πξνζθέξνπλ πςειφηεξν επίπεδν ππεξεζηψλ, ζπλεπψο θαιχηεξν value for money, πνπ είλαη θαη ην ζεκαληηθφηεξν θξηηήξην. Δπίζεο, πξέπεη λα ζεκεησζεί φηη ε βειηίσζε ησλ γεληθψλ θαη εηδηθψλ ζπληειεζηψλ ηεο ηνπξηζηηθήο πξνζθνξάο νπζηαζηηθά σθειεί άκεζα θαη θαηά ην κέγηζην ηνπο κφληκνπο θαηνίθνπο θάζε ρψξαο ηνπξηζηηθνχ πξννξηζκνχ, γεγνλφο ην νπνίν πξέπεη λα έρνπλ ππφςε ηνπο θαηά πξνηεξαηφηεηα νη θπβεξλήζεηο φηαλ ζρεδηάδνπλ ηηο πνιηηηθέο ηνπο. Με βάζε ηα γεληθά ζπκπεξάζκαηα ηεο έθζεζεο, νη θαηεπζχλζεηο ηεο ηνπξηζηηθήο πνιηηηθήο ζηελ Διιάδα πξέπεη λα πεξηιακβάλνπλ ηνπιάρηζηνλ: βειηίσζε ηνπ επηρεηξεκαηηθνχ θαη ξπζκηζηηθνχ πεξηβάιινληνο, βειηίσζε ησλ γεληθψλ ππνδνκψλ κε έκθαζε ζηηο αεξνκεηαθνξέο, άξζε ησλ εκπνδίσλ πξνζέιθπζεο μέλσλ επελδχζεσλ, δηεπθφιπλζε ζηε ρνξήγεζε visa θαη ζπλερή αλαβάζκηζε ηνπ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ. Σέινο, ε έθζεζε, φπσο επηζεκαίλεηαη ζηελ θνηλή αλαθνίλσζε ησλ ΔΣΔ θαη ΔΒ, πεξλάεη έλα πνιχ ζεκαληηθφ θαη πξνθαλέο σο πξνο ην πεξηερφκελφ ηνπ κήλπκα: ην ηη κπνξνχκε λα πεξηκέλνπκε απφ κηα επέλδπζε εμαξηάηαη ζε κέγηζην βαζκφ απφ ην ηη είκαζηε δηαηεζεηκέλνη λα βάινπκε ζε απηή. Με άιια ιφγηα ε πξνζπάζεηα ηεο επηρεηξεκαηηθήο θνηλφηεηαο ρξεηάδεηαη λα κελ πξνζβιέπεη κφλν ζε άκεζεο / βξαρππξφζεζκεο απνδφζεηο, αιιά λα ππνζηεξίδεηαη κε ζπλέπεηα ζε καθξνρξφλην νξίδνληα. 36

38 3.4 Μειινληηθέο Δμειίμεηο Κνκβηθφ ζεκείν θαη θηλεηήξηα δχλακε γηα ηελ κειινληηθή αλάπηπμε ηνπ ηνπξηζηηθνχ ηνκέα ζα απνηειέζεη ν αξκνληθφο ζπλδπαζκφο ηνπ real estate κε ηελ μελνδνρεηαθή βηνκεραλία. Aπηφ επηζεκαίλεη, κεηαμχ άιισλ, ε ηειεπηαία θιαδηθή κειέηε ηεο ICAP 12 γηα ηνλ ειιεληθφ ηνπξηζκφ, ηνλίδνληαο φηη ηα ζχλζεηα απηά πξνγξάκκαηα ζα απνηειέζνπλ ην λέν κνληέιν ηνπξηζηηθήο αλάπηπμεο γηα ηελ εξρφκελε 20εηία. ηελ νπζία, πξφθεηηαη γηα επηρεηξεκαηηθά ζρέδηα άξξεθηα ζπλδεδεκέλα κε ηελ αλέγεξζε πνιπηειψλ μελνδνρείσλ, παξαζεξηζηηθψλ θαηνηθηψλ θαη εγθαηαζηάζεσλ εηδηθήο ηνπξηζηηθήο ππνδνκήο. Δπίζεο, νη πξννπηηθέο πνπ αλνίγνληαη γηα ηελ ειιεληθή ηνπξηζηηθή αγνξά, θαίλεηαη λα αλαζεξκαίλνπλ ην ελδηαθέξνλ γηα επελδχζεηο ζηελ Διιάδα αξθεηψλ μέλσλ ηζρπξψλ μελνδνρεηαθψλ νκίισλ. χκθσλα κε ηε κειέηε, ν ηνπξηζκφο είλαη έλαο απφ ηνπο πεξηζζφηεξν δπλακηθνχο θιάδνπο ηεο ειιεληθήο νηθνλνκίαο. Απνηειεί βαζηθφ ζπληειεζηή νηθνλνκηθήο αλάπηπμεο θαη έρεη κεγάιε ζπλεηζθνξά ζην ηζνδχγην εμσηεξηθψλ ζπλαιιαγψλ. Σα ηειεπηαία ρξφληα, ν ζπλνιηθφο αξηζκφο ησλ αθίμεσλ μέλσλ επηζθεπηψλ ππεξβαίλεη ηνλ ζπλνιηθφ πιεζπζκφ ηεο ρψξαο. Σν 2005, ζχκθσλα κε φιεο ηηο ελδείμεηο, ζεκεηψζεθε ζεκαληηθή αχμεζε ηεο δξαζηεξηφηεηαο ηνπ ηνκέα, ν νπνίνο σθειήζεθε απφ ηε δηεμαγσγή ησλ Οιπκπηαθψλ Αγψλσλ. Σν Παγθφζκην πκβνχιην Σνπξηζκνχ θαη Σαμηδηψλ εθηηκά ηε ζπλεηζθνξά ηνπ ηνκέα ζην ΑΔΠ ζε 7,2% θαη ζηε ζπλνιηθή απαζρφιεζε ζε 18,2%. Παξά ην γεγνλφο φηη ην ειιεληθφ ηνπξηζηηθφ πξντφλ θαηέρεη ζεκαληηθή ζέζε ζηελ παγθφζκηα ηνπξηζηηθή αγνξά, εληνχηνηο παξνπζηάδεη πξνβιήκαηα ηδηαίηεξεο δηαξζξσηηθήο θχζεο (ζπγθέληξσζε πξνζθνξάο, επνρηθφηεηα, αλεπάξθεηα εηδηθψλ ππνδνκψλ θ.ιπ.). Ωζηφζν, νη πξνηεξαηφηεηεο ηεο εζληθήο ηνπξηζηηθήο πνιηηηθήο γηα ην κέιινλ επηθεληξψλνληαη ζηελ αλαβάζκηζε ηεο πνηφηεηαο ηνπ ηνπξηζηηθνχ πξντφληνο θαη ζηνλ εκπινπηηζκφ απηνχ, ζηελ πεξηθεξεηαθή αλάπηπμε, ζε δεηήκαηα ρσξνηαμηθνχ ελδηαθέξνληνο, αιιά θαη ζηελ ελίζρπζε ηνπ ξφινπ ηεο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο ζηελ ππνζηήξημε θαη πξνζηαζία ηεο ηνπξηζηηθήο δξαζηεξηφηεηαο. 12 «Kιεηδί» γηα ηελ αλάπηπμε ν ζπλδπαζκφο real estate κε ηελ μελνδνρεηαθή βηνκεραλία, , 37

39 Σν έηνο 2004 ππήξμε νξφζεκν γηα ηνλ μελνδνρεηαθφ θιάδν ηεο ρψξαο, θαζψο, ελ φςεη ησλ Οιπκπηαθψλ Αγψλσλ θαη κε ηε βνήζεηα ηνπ παιηνχ Αλαπηπμηαθνχ λφκνπ ηνπ 1998, νινθιεξψζεθαλ ζεκαληηθά επελδπηηθά ζρέδηα. Απηά φρη κφλν αλαβάζκηζαλ ηελ ππάξρνπζα μελνδνρεηαθή ππνδνκή, αιιά θαη δεκηνχξγεζαλ θαη λέεο κνλάδεο πςεινχ επηπέδνπ. Δπηπιένλ ε Eλσζε Ξελνδφρσλ Αζελψλ Αηηηθήο πξνηείλεη ηε δεκηνπξγία εηαηξηψλ ηνπξηζηηθήο πξνβνιήο, δηαθήκηζεο θαη νξγάλσζεο ζε ηνπηθφ επίπεδν, κε ζεζκηθά θαηνρπξσκέλνπο πφξνπο, πνπ ζα ιεηηνπξγνχλ θαηά ηα πξφηππα ησλ Οξγαληζκψλ Σνπξηζκνχ ησλ μέλσλ πφιεσλ κε ζηφρν ηελ ελίζρπζε ηεο ζπλνιηθήο εηθφλαο ηνπ ηνπξηζηηθνχ πξννξηζκνχ, αιιά θαη ηελ πξνζέιθπζε πεξηζζφηεξνπ θαη θαιχηεξνπ πνηνηηθά ηνπξηζκνχ. Ζ ζχζηαζε απηνχ ηνπ θνξέα κε ηε κνξθή Αλψλπκεο Δηαηξίαο θαη ηε ζπκκεηνρή ησλ ηνπξηζηηθψλ θνξέσλ θαη ησλ Oξγαληζκψλ Tνπηθήο Aπηνδηνίθεζεο πξψηνπ θαη δεχηεξνπ βαζκνχ. Αλάινγεο εηαηξίεο ζα κπνξνχζαλ λα δεκηνπξγεζνχλ ζε φιεο ηηο πεξηνρέο ηεο ρψξαο, κε θάζε εηαηξία λα είλαη ειεγρφκελε απφ νξθσηνχο ειεγθηέο ηνπ Γεκνζίνπ, λα απαξηίδεηαη απφ κέιε πξνεξρφκελα απφ δήκνπο θαη λνκαξρίεο θαη λα δηνηθείηαη απφ ηερλνθξάηεο. ηηο ελ ιφγσ Α.Δ. ζα κεηέρνπλ πάληα νη θνξείο ηνπ ηνπξηζκνχ θαη ηεο Απηνδηνίθεζεο, αιιά ην κείδνλ δεηνχκελν απφ ηελ Πνιηηεία είλαη ε ζεζκνζέηεζε ησλ εζφδσλ ηνπο, κέζα απφ ηηο ηαθηηθέο εηζθνξέο φισλ ησλ εηαίξσλ θαη δηάθνξεο ρξεκαηνδνηήζεηο. Ζ πξφηαζε έξρεηαη ζε ζπλέρεηα ηνπ πξνβιεκαηηζκνχ γηα ηελ «αλχπαξθηε» αληαπνδνηηθφηεηα ησλ ηειψλ πνπ εηζπξάηηνπλ νη δήκνη απφ ηα μελνδνρεία. Δίλαη ραξαθηεξηζηηθφ φηη ην 2006, ηα ηέιε παξεπηδεκνχλησλ πνπ θαηέβαιαλ ηα μελνδνρεία κφλν ζηελ Αηηηθή, μεπέξαζαλ ηα 15 εθαη. επξψ. Δμάιινπ, νη μελνδφρνη ηεο Αηηηθήο επαλήιζαλ ζηελ αλάγθε θαζηέξσζεο ηεο Αηηηθήο σο πξννξηζκνχ ζχληνκσλ ηαμηδηψλ πφιεσλ (City Breaks), θάλνληαο ιφγν γηα ζεηξά δξάζεσλ πνπ ζα πεξηιακβάλνπλ ζηνρεπκέλε πξνβνιή, βειηίσζε ηεο πξνζβαζηκφηεηαο, πξνζέιθπζε αεξνπνξηθψλ εηαηξηψλ ρακεινχ θφζηνπο, αιιά θαη ηε δεκηνπξγία ζπλεδξηαθνχ εθζεζηαθνχ θέληξνπ ζηελ Αηηηθή. Δηδηθά ζε φ,ηη αθνξά ηηο εηαηξίεο ρακεινχ θφζηνπο, ε πηνζέηεζε ελφο ζρεδηαζκνχ θαη κηαο εζληθήο ηνπξηζηηθήο πνιηηηθήο γηα ηελ πξνζέιθπζή ηνπο ζηα αεξνδξφκηά καο, ζα 38

40 βνεζήζεη ζηελ πξνζπάζεηα ηεο ρψξαο καο γηα ηε ζηαδηαθή απεμάξηεζή ηεο απφ ηνπο νξγαλσκέλνπο δηαθηλεηέο θαη «tour operators». ηνλ απνινγηζκφ ησλ απνηειεζκάησλ ησλ μελνδνρείσλ ηεο πεξηνρήο γηα ην 2006, θαηαγξάθεηαη άλνδνο θαηά 9,8% ησλ δηαλπθηεξεχζεσλ, κε ηε κέζε πιεξφηεηα λα δηακνξθψλεηαη ζην 68,6% θαη 2,6% ησλ ηηκψλ (κέζε ηηκή δσκαηίνπ), ελψ ηα έζνδα αλά δηαζέζηκν δσκάηην (RevPAR) παξνπζίαζαλ άλνδν 12,6%. Ωζηφζν, φπσο ηφληζε ν θ. Σζαθίξεο, ε Αζήλα εμαθνινπζεί λα έρεη ην ρακειφηεξν κέζν έζνδν ζπγθξηηηθά κε ηνπο δέθα ζεκαληηθφηεξνπο επξσπατθνχο κεηξνπνιηηηθνχο πξννξηζκνχο, ππνιεηπφκελν θαηά 10% ηνπ Βεξνιίλνπ θαη θαηά 120% ηεο Ρψκεο. Σέινο, κηα πνιχ ζεκαληηθή αγνξά γηα ηα μελνδνρεία ηεο Αηηηθήο είλαη απηή ησλ αηφκσλ κε εηδηθέο αλάγθεο (ΑκΔΑ) θαη ησλ αηφκσλ ηξίηεο ειηθίαο, θαζψο ζχκθσλα κε έξεπλα ηεο ΔΞΑΑ πξφθεηηαη γηα κία αγνξά 125 εθαη. αηφκσλ εληφο Δ.Δ., κε πηζαλφ εηήζην ηνπξηζηηθφ εηζφδεκα 83 έσο 166 δηζ. επξψ. Με δεδνκέλν φηη ην βαζηθφ δεηνχκελν ηεο αγνξάο απηήο, πέξα απφ ηηο μελνδνρεηαθέο ππνδνκέο, είλαη θαη κία πφιε πξνζβάζηκε, ε ΔΞΑΑ πξνηείλεη ηε ζεζκνζέηεζε ειεχζεξσλ δσλψλ κπξνζηά απφ ηηο εηζφδνπο ησλ μελνδνρείσλ γηα ηελ ειεχζεξε απν/επηβίβαζε ησλ πειαηψλ - ηνπξηζηψλ ΑκΔΑ. 39

41 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 4 Σνπξηζκφο ζηε θεληξηθή Μαθεδνλία πσο γηα φιε ηε ρψξα ν Σνπξηζκφο ζεσξείηαη ε ζεκαληηθφηεξε νηθνλνκηθή δξαζηεξηφηεηα, έηζη θαη γηα ηελ Πεξηθέξεηα Κεληξηθήο Μαθεδνλίαο πνπ ζπγθεληξψλεη πεξίπνπ ην 10 % ηνπ ζπλνιηθνχ μελνδνρεηαθνχ δπλακηθνχ ηεο ρψξαο θαη ην 8 % πεξίπνπ ηεο ζπλνιηθήο ηνπξηζηηθήο θίλεζεο, απνηειεί έλαλ εμαηξεηηθά ζεκαληηθφ ηνκέα ηεο νηθνλνκίαο ηεο. πλνιηθά δηαζέηεη έλα μελνδνρεηαθφ δπλακηθφ κνλάδσλ κε θιίλεο 13. Ο λνκφο Υαιθηδηθήο είλαη ν πιένλ ηνπξηζηηθά αλεπηπγκέλνο λνκφο ηεο Πεξηθέξεηαο θαη ζπγρξφλσο ν ηέηαξηνο θαζηεξσκέλνο ηνπξηζηηθφο πξννξηζκφο ηεο Διιάδαο κεηά ηελ Κξήηε, ηελ Ρφδν θαη ηελ Κέξθπξα θαη δηαζέηεη ην 54,60 % ηνπ μελνδνρεηαθνχ δπλακηθνχ ζε θιίλεο ηεο Πεξηθέξεηαο, κε 477 μελνδνρεηαθέο κνλάδεο θαη θιίλεο. Ο λνκφο Πηεξίαο δηαζέηεη 340 μελνδνρεηαθέο κνλάδεο κε θιίλεο. Ο λνκφο Θεζζαινλίθεο δηαζέηεη 123 μελνδνρεηαθέο κνλάδεο κε θιίλεο. Οη ππφινηπνη λνκνί ζπγθεληξψλνπλ ην 10 % πεξίπνπ ησλ μελνδνρείσλ θαη ην 6 % ηνπ ζπλφινπ ησλ θιηλψλ ηεο Πεξηθέξεηαο. Ζ Πεξηθέξεηα δηαζέηεη επίζεο 91 νξγαλσκέλα camping ρσξεηηθφηεηαο αηφκσλ θαζψο θαη θιίλεο ζε ελνηθηαδφκελα δσκάηηα θαη δηακεξίζκαηα. Σν έηνο 2004 επηζθέθζεθαλ ηελ πεξηνρή καο πεξίπνπ αιινδαπνί ηνπξίζηεο, εθ ησλ νπνίσλ πεξίπνπ αθίρζεζαλ κε πηήζεηο charter κέζσ ηνπ αεξνιηκέλα Μαθεδνλία ηεο Θεζζαινλίθεο θαη νη ππφινηπνη κε ηαθηηθέο πηήζεηο αιιά θαη νδηθά κε ηνπξηζηηθά ιεσθνξεία θαη Η.Υ. απηνθίλεηα. Απφ ηνπο καδηθά δηαθηλνχκελνπο κε αεξνπιάλν αιινδαπνχο ηνπξίζηεο 70% πεξίπνπ θαηεπζχλεηαη πξνο Υαιθηδηθή, 15 % πεξίπνπ πξνο Πηεξία θαη ην ππφινηπν πνζνζηφ πξνο Θεζζαινλίθε θαη αιινχ ελψ απφ ηνπο νδηθψο αθηθλνχκελνπο ηνπξίζηεο 25 % έρεη σο 13 Οκηιία Γεληθνχ Γξακκαηέα Πεξηθεξείαο Κεληξηθήο Μαθεδνλίαο ζηε ζπλέληεπμε Σχπνπ ηεο Έθζεζεο Σνπξηζκνχ, Σνπξηζηηθφ Παλφξακα

42 πξννξηζκφ ηελ Υαιθηδηθή θαη 75 % έρεη σο πξννξηζκφ ηα παξάιηα ηεο Πηεξίαο θαη ηεο Θεζζαινλίθεο. 4.1 Πιενλεθηήκαηα θαη Δπθαηξίεο γηα ηνλ ηνπξηζκφ ηεο Κεληξηθήο Μαθεδνλίαο Σελ «ηνπξηζηηθή ράξηα» ηεο Κεληξηθήο Μαθεδνλίαο πνπ έρεη 4 ηζρπξά ζεκεία ηνπξηζηηθήο δηαθνξνπνίεζεο θαη αλάπηπμεο, ην Αγηνλ Οξνο - εθθιεζίεο -ζξεζθεπηηθφ ηνπξηζκφ, πξνλνκηαθή πξφζβαζε ζηε ζάιαζζα κέζσ Υαιθηδηθήο θαη Πηεξίαο, νη εθζέζεηο ηεο Helexpo θαη ε γεηηλίαζε κε ηηο βαιθαληθέο ρψξεο, ηα νπνία ζπλζέηνπλ ηελ εηθφλα γηα ην παξφλ θαη ην κέιινλ φισλ ησλ κνξθψλ ηνπξηζκνχ ζηελ πεξηνρή θαη ζεκαηνδνηνχλ κηα λέα ζηξαηεγηθή αλάπηπμεο, παξνπζίαζε ε ππνπξγφο Σνπξηζηηθήο Αλάπηπμεο θπξία Φάλε Πάιιε Πεηξαιηά ζε εθδήισζε πνπ νξγάλσζε ην ππνπξγείν ζηε Θεζζαινλίθε ζηηο 11 Απξηιίνπ 2007, ζε ζπλεξγαζία κε ηελ Πεξηθέξεηα Κεληξηθήο Μαθεδνλίαο 14. Ζ ππνπξγφο ηφληζε φηη ζθνπφο ηεο «ηνπξηζηηθήο ράξηαο» ζηηο Πεξηθέξεηεο ηεο ρψξαο είλαη λα αλαδεηρζεί ν ηνπξηζκφο ζε πξψηε πξνηεξαηφηεηα, λα ππάξμεη απφ φιεο ηηο πιεπξέο ζπκθσλία γηα ηε δηαζθάιηζε πςειήο πνηφηεηαο ζε φιν ην εχξνο ηεο ηνπξηζηηθήο δξαζηεξηφηεηαο θαη λα δεκηνπξγεζνχλ νη πξνυπνζέζεηο γηα ηε ζπζηεκαηηθή θαη απνηειεζκαηηθή ζπκκεηνρή φισλ ησλ ζπληειεζηψλ ηνπ ηνπξηζκνχ ζηνλ θνηλφ εζληθφ ζηφρν ηεο ηνπξηζηηθήο αλάπηπμεο. Ζ πινπνίεζε ησλ ζπκθσληψλ ζηηο πεξηθεξεηαθέο ηνπξηζηηθέο ράξηεο, επεζήκαλε φηη ζα ζπκβάιιεη ζηελ ελδπλάκσζε ησλ λέσλ κνξθψλ ηνπξηζκνχ πνπ πξνσζεί ε θάζε Πεξηθέξεηα, ζηε δηαζθάιηζε ηεο πνηφηεηαο θαη ζηελ επίηεπμε ηνπ ζηφρνπ γηα ηελ επηκήθπλζε ηεο ηνπξηζηηθήο πεξηφδνπ φιν ηνλ ρξφλν. Ζ ηνπξηζηηθή πνιηηηθή ηεο θπβέξλεζεο, ηφληζε, πξνζειθχεη ζεκαληηθέο επελδχζεηο ζηνλ ηνπξηζκφ θαζψο ζην πιαίζην ηνπ Αλαπηπμηαθνχ Νφκνπ ππνβιήζεθαλ 112 αηηήκαηα γηα επελδχζεηο ζηνλ ηνπξηζκφ χςνπο 432 εθαη. επξψ. Σν 2006 εγθξίζεθαλ 54 πξνηάζεηο χςνπο 65 εθαη. επξψ πνπ επηρνξεγήζεθαλ κε ην πνζφ ησλ 28εθαη. επξψ. ην πιαίζην ηνπ 3νπ ΚΠ θαη ηνπ Δπηρεηξεζηαθνχ Πξνγξάκκαηνο Αληαγσληζηηθφηεηαο εληάρζεθαλ 203 έξγα χςνπο επξψ. Δπίζεο εθδφζεθαλ εηδηθέο γλσκαηεχζεηο γηα ππαγσγή ζηνλ Αλαπηπμηαθφ Νφκν άιισλ 28 επελδχζεσλ ίδξπζεο ή επέθηαζεο μελνδνρείσλ, 3, 4 14 Σα 4 δπλαηά ζεκεία ηεο Κεληξηθήο Μαθεδνλίαο ζηνλ ηνπξηζκφ, Κέξδνο 12/04/07 41

43 θαη 5 αζηέξσλ ζπλνιηθήο δπλακηθφηεηαο θιηλψλ θαη εγθξίζεθε ε ίδξπζε 7 ζπλεδξηαθψλ θέληξσλ ζέζεσλ θαη 3 θέληξσλ ζαιαζζνζεξαπείαο. Γηα ηελ πξνβνιή ηνπ ηνπξηζηηθνχ πξντφληνο ηεο πεξηνρήο, είπε φηη ην 2006 δηέζεζε επξψ ζηηο 7 λνκαξρίεο θαη εθέηνο ζα είλαη κεγαιχηεξε ε ελίζρπζε. Ο ηνπξηζκφο απνηειεί λαπαξρίδα αλάπηπμεο ζηελ πεξηνρή επεζήκαλε ν γεληθφο γξακκαηέαο ηεο Πεξηθέξεηαο Κεληξηθήο Μαθεδνλίαο θ. Γηψξγνο Σζηφηξαο, ζεκεηψλνληαο πσο ζην πιαίζην ηεο Γ' Πξνγξακκαηηθήο Πεξηφδνπ δέζκεπζε 37 εθαη. επξψ γηα ακηγείο ηνπξηζηηθέο δξάζεηο, ελψ ππάξρεη θαη ζπλνιηθφ θνλδχιη 100 εθαη. επξψ, ζην νπνίν ζα δνζεί ε δπλαηφηεηα λα ζπκκεηάζρνπλ ηνπξηζηηθέο επηρεηξήζεηο. Ο πξφεδξνο ηνπ πλδέζκνπ Διιεληθψλ Σνπξηζηηθψλ Δπηρεηξήζεσλ θ. ηαχξνο Αλδξεάδεο αλαθέξζεθε ζηελ νκηιία ηνπ ζηηο δχν κεγάιεο αδπλακίεο ηεο Κεληξηθήο Μαθεδνλίαο θαη ηεο Θεζζαινλίθεο, δειαδή πνπ δελ δηαζέηνπλ αλαγλσξηζηκφηεηα θαη ηαπηφηεηα ηνλ ηνκέα απηφ, ηφληζε φηη ππάξρεη πζηέξεζε φζνλ αθνξά ηε Θεζζαινλίθε θαη ηελ Κεληξηθή Μαθεδνλία. ε απηφ ζπλέβαιε θαη ε νλνκαζία «Μαθεδνλία», πνπ δηεθδίθεζε ε γεηηνληθή ρψξα θαη έρεη κπιέμεη ηελ εηθφλα γηα ηελ πεξηνρή καο. Σν ζέκα απηφ είλαη εζληθφ θαη ρξεηάδεηαη κηα εζληθή πξσηνβνπιία ηεο θπβέξλεζεο, «ψζηε λα ρηίζνπκε κε ξεαιηζκφ θαη κέζα απφ πνιπεηή πξνζπάζεηα ηε λέα ηαπηφηεηα ηεο Θεζζαινλίθεο θαη ηεο Κεληξηθήο Μαθεδνλίαο, πνπ λα είλαη αλαγλσξίζηκε δηεζλψο». Δπεζήκαλε αθφκα ηελ αλάγθε βειηίσζεο ηεο πνηφηεηαο ησλ ηνπξηζηηθψλ ππεξεζηψλ θαη ηνπ ηνπξηζηηθνχ πξντφληνο, αιιά ζε ζρέζε κε ηνπο ζεκεξηλνχο αληαγσληζηέο καο, Ηζπαλνχο θαη Σνχξθνπο, ζήκεξα θαη φρη ζε ζρέζε κε ην πψο ήηαλ ε Διιάδα ηξία ρξφληα πξηλ. Δπηηαθηηθή επίζεο ε αλάγθε δεκηνπξγίαο ελφο θνηλνχ εκπνξηθνχ ζήκαηνο, ελφο ηνπξηζηηθνχ brand γηα φινπο ηνπο λνκνχο ηεο Κεληξηθήο Μαθεδνλίαο, κε ην νπνίν ε ελ ιφγσ Πεξηθέξεηα ζα αλαγλσξίδεηαη δηεζλψο. Πξνηάζεθε σο brand name «Ζ ρψξα ηνπ Μεγάινπ Αιεμάλδξνπ», γηαηί ε ζηξαηεγηθή ηνπξηζηηθήο αλάπηπμεο γηα ηα επφκελα ρξφληα πξέπεη λα πεξηιακβάλεη ην brand κε ην νπνίν ζα αλαγλσξίδεηαη ε πεξηνρή δηεζλψο. Αλαθέξζεθε φηη ε αχμεζε ηεο ηνπξηζηηθήο θίλεζεο ζηελ πεξηνρή πξνέξρεηαη απφ ηελ άλνδν ηνπ αξηζκνχ επηζθεπηψλ απφ ηηο ρψξεο ηεο Ννηηναλαηνιηθήο Δπξψπεο θαη ηεο Αλαηνιηθήο Δπξψπεο, φπσο ε Ρσζία. Γηα ηνλ ιφγν απηφ πξέπεη λα ιεθζνχλ κέηξα, φπσο είλαη ε απινπνίεζε ηεο βίδαο γηα ηηο ηξίηεο ρψξεο, ν εθζπγρξνληζκφο ησλ 42

44 κεζνξηαθψλ ζηαζκψλ, ε δηακφξθσζε εηδηθψλ εληχπσλ ζηηο γιψζζεο ησλ ρσξψλ απηψλ θ.ά. Τζηέξεζε παξνπζηάδνπλ ηα «city breaks» (δηήκεξεο ή ηξηήκεξεο απνδξάζεηο ζε θάπνηα πφιε). Απφ ηνπο μέλνπο ηνπξίζηεο πνπ επηζθέπηνληαη θαηά κέζν φξν ηε Υαιθηδηθή κφλν έλαο ζηνπο πέληε κεηαβαίλεη ζηε Θεζζαινλίθε. Ο θαζεγεηήο ηνπ ΑΠΘ θ. Εήζεο Αγγειίδεο ηέινο ζηελ νκηιία ηνπ ηφληζε φηη «κηα κηθξή βηνκεραλία, ρσξίο θνπγάξα, έρεη ζηα ρέξηα ηεο ε Διιάδα, αλ αμηνπνηήζεη πεξηζζφηεξν ηηο ηακαηηθέο ηεο πεγέο». χκθσλα κε ηα ζηνηρεία πνπ έδσζε θάζε ρξφλν γίλνληαη ινχζεηο (50% γηα επεμία θαη 50% γηα ίαζε), ελψ ππάξρνπλ θιίλεο γηα εμππεξέηεζε ινπηξψλ. 4.2 Γπλαηφηεηεο θαη Πξνυπνζέζεηο Αλάπηπμεο Σνπξηζκνχ Θεζζαινλίθεο Μειέηε γηα ηελ «Σνπξηζηηθή θαη Ξελνδνρεηαθή Τπνδνκή ηεο Θεζζαινλίθεο θαη ηηο δπλαηφηεηεο θαη πξνυπνζέζεηο αλάπηπμεο ηνπ Σνπξηζκνχ ηεο» 15 δηελεξγήζεθε θαη παξνπζηάζηεθε ην Μάξηην ηνπ ηφρνο ηεο κειέηεο ήηαλ λα απνηππψζεη ηελ ζεκεξηλή θαηάζηαζε ηνπ ηνπξηζκνχ ηεο Θεζζαινλίθεο, λα αλαδείμεη ηηο δπλαηφηεηεο αλάπηπμεο ηνπ, λα ππνινγίζεη ηα Οηθνλνκηθά νθέιε πνπ ζα πξνθχςνπλ απφ ηελ αλάπηπμε απηή θαη λα πξνζδηνξίζεη ηνλ ηξφπν πινπνίεζεο ελφο ηφζν ζεκαληηθνχ εγρεηξήκαηνο. Η θαηάζηαζε ζήκεξα ζχγθξηζε κε άιιεο Επξσπατθέο πφιεηο Ζ ζηαζηκφηεηα ηνπ ηνπξηζκνχ ηεο Θεζζαινλίθεο ηα ηειεπηαία ρξφληα έρεη ζπλδπαζηεί κε κηα ζεκαληηθή αχμεζε ηνπ μελνδνρεηαθνχ δπλακηθνχ ηεο πφιεο. πλνπηηθά αλαθέξεηαη φηη: νη δηαλπθηεξεχζεηο ζην Γήκν Θεζζαινλίθεο ην 1995 ήηαλ πεξίπνπ 1,1 εθαη., ην 2000 πεξίπνπ 1,2 εθαη. θαη ην 2005 επίζεο 1,2 εθαη. αληίζεηα, ν αξηζκφο μελνδνρεηαθψλ θιηλψλ ζηελ πφιε ελψ παξνπζίαζε κηα κηθξή πηψζε απφ ζε κεηαμχ 1995 θαη 2000, απμήζεθε ζεκαληηθά κέρξη ην 2005 ζε Μάιηζηα ε αχμεζε απηή ήηαλ θαη εμνρήλ ζηα μελνδνρεία 4 θαη 5 αζηέξσλ ελψ ζηηο ρακειφηεξεο θαηεγνξίεο 2 θαη 1 αζηέξσλ παξαηεξείηαη κείσζε. 15 Μειέηε γηα ηελ «Σνπξηζηηθή θαη Ξελνδνρεηαθή Τπνδνκή ηεο Θεζζαινλίθεο θαη ηηο δπλαηφηεηεο θαη πξνυπνζέζεηο αλάπηπμεο ηνπ Σνπξηζκνχ ηεο», 1/3/2007, Helexpo Α.Δ, JBR Hellas 43

45 αληίζηνηρα γηα ην Ννκφ Θεζζαινλίθεο, νη δηαλπθηεξεχζεηο απμήζεθαλ απφ 1,25 εθαη. ην 1995 ζε 1,6 εθαη. ην 2000 θαη παξέκεηλαλ ζηαζεξέο κέρξη ην αληίζεηα, ν αξηζκφο θιηλψλ ζηνλ Ννκφ απμήζεθε απφ ην 1995 ζε ην 2000 θαη ην Καη ζε επίπεδν Ννκνχ ζρεδφλ ην ζχλνιν ηεο αχμεζεο νθείιεηαη ζε αχμεζε θιηλψλ ζε μελνδνρεία 4 θαη 5 αζηέξσλ. αλαπφθεπθηε ζπλέπεηα ηεο ηφζν ζεκαληηθήο αχμεζεο πξνζθνξάο ζε ζρέζε κε ηελ ζηάζηκε δήηεζε ήηαλ ε πηψζε ησλ πιεξνηήησλ. Έηζη ε πιεξφηεηα θιηλψλ ζε επίπεδν Ννκνχ έπεζε απφ 52,3% ην 2000 ζε 42,8% ην 2005 θαη ζε επίπεδν Γήκνπ απφ 53,4% ην 2000 ζε 45,5% ην ηέινο, είλαη ζεκαληηθφ λα αλαθέξνπκε φηη πεξηζζφηεξν απφ 75% ησλ ηνπξηζηψλ ηεο Θεζζαινλίθεο είλαη Έιιελεο ελψ ε παξνπζία ηνπξηζηψλ απφ αγνξέο long haul είλαη κηθξφηεξε ηνπ 5%. Αληίζεηα, ζηελ Δπξψπε, ηα ηειεπηαία ρξφληα παξαηεξείηαη δηεζλψο άλζηζε ηνπ «Σνπξηζκνχ Πφιεσλ» (city breaks) πεξηζζφηεξα απφ 35 εθαη. ηαμίδηα εηεζίσο θαη πνιιέο πφιεηο πνπ έρνπλ αλαπηχμεη απηφ ην είδνο ηνπ ηνπξηζκνχ έρνπλ παξνπζηάζεη κέζν εηήζην ξπζκφ αλάπηπμεο άλσ ηνπ 5% ηελ ηειεπηαία δεθαπεληαεηία. Ζ ζεκαζία ησλ city breaks απνδεηθλχεηαη θαη απφ ην θνηλσληθννηθνλνκηθφ πξνθίι ησλ ηνπξηζηψλ απηψλ πνπ, ζχκθσλα κε έξεπλα ηεο IPK International, είλαη: ην 42% πξνέξρεηαη απφ ηηο αλψηεξεο εηζνδεκαηηθέο ηάμεηο θαη ην 28% απφ ηηο κεζν-αλψηεξεο, ην 49% έρεη αλψηεξε θαη αλψηαηε κφξθσζε. Δίλαη δειαδή ηνπξίζηεο κε ζεκαληηθέο δπλαηφηεηεο θαηαλάισζεο, αιιά θαη ζεκαληηθέο απαηηήζεηο. εκαληηθφ επίζεο είλαη φηη θχξηα δξαζηεξηφηεηα ζηα City Breaks είλαη ε Πεξηήγεζε θαη ε Δπίζθεςε Αμηνζέαησλ (2 ζηνπο 3 ηνπξίζηεο), θάηη ζην νπνίν ε Θεζζαινλίθε έρεη ζεκαληηθά ζπγθξηηηθά πιενλεθηήκαηα θαη κάιηζηα πιενλεθηήκαηα πνπ κπνξνχλ λα αμηνπνηεζνχλ θαηά θχξην ιφγν ηνπο κήλεο επηέκβξην έσο Ηνχλην. Αληίζεηα κε ηελ πξννπηηθή απηή, ε πξαγκαηηθφηεηα γηα ηελ Θεζζαινλίθε είλαη πνιχ δηαθνξεηηθή. Γηα παξάδεηγκα ην θνξπθαίν παγθνζκίσο κλεκείν ησλ Σάθσλ ηεο Βεξγίλαο έρεη επηζθεςηκφηεηα πεξίπνπ φηαλ ην Μνπζείν ηεο Πνδνζθαηξηθήο νκάδαο Barcelona δέρεηαη άλσ ηνπ επηζθεπηψλ εηεζίσο. Ζ απφξξνηα φισλ ησλ παξαπάλσ είλαη γλσζηή: 44

46 ρακειέο πιεξφηεηεο ηδηαίηεξα ζηηο πςειέο θαηεγνξίεο φπνπ παξαηεξείηαη ππεξεπέλδπζε θαη ρακειά έζνδα αλά δσκάηην θαζψο νη μελνδνρεηαθέο επηρεηξήζεηο ξίρλνπλ ηηο ηηκέο γηα λα πξνζειθχζνπλ πειάηεο, σο απνηέιεζκα αδπλακία απνπιεξσκήο ησλ πνιχ ζεκαληηθψλ επελδχζεσλ πνπ έρνπλ γίλεη θαη πηζαλφηαηα αδπλακία δηαηήξεζεο ηνπ ππάξρνληνο επηπέδνπ απαζρφιεζεο ζηα μελνδνρεία ζην (εγγχο) κέιινλ Πνηα ε άπνςε ησλ Σνπξηζηψλ γηα ηελ Θεζζαινλίθε Σα παξαθάησ δεδνκέλα βαζίδνληαη ζηελ εκπεηξία πνπ βηψλνπλ νη ηνπξίζηεο ζηελ Θεζζαινλίθε θαη ηελ πιεξνθφξεζε πνπ έρνπλ γηα ηηο δπλαηφηεηεο πνπ ηνπο πξνζθέξεη ε πφιε. Πξνθεηκέλνπ λα δηεξεπλήζνπκε ηηο απφςεηο θαη ηηο εκπεηξίεο ηνπο απεπζπλζήθακε, κε ηε βνήζεηα θαη ηε ζπλεξγαζία ηεο Έλσζεο Ξελνδφρσλ Θεζζαινλίθεο θαη μελνδνρείσλ-κειψλ ηεο, ζε ηνπξίζηεο ησλ μελνδνρείσλ ηεο Θεζζαινλίθεο. Ζ έξεπλα θάιπςε πεξίπνπ 350 ηνπξίζηεο ηελ πεξίνδν Μάην έσο Οθηψβξην Σν εξσηεκαηνιφγην θάιπςε: δεκνγξαθηθά ζηνηρεία ζηνηρεία γηα δαπάλεο ζηνηρεία γηα δξαζηεξηφηεηεο αμηνιφγεζε εκπεηξηψλ ζε θιίκαθα 1 (αλεπαξθέο) έσο 10 (εμαηξεηηθφ) Πψο βιέπνπλ ινηπφλ νη ηνπξίζηεο ηελ Θεζζαινλίθε; πλνπηηθά κπνξνχκε λα πνχκε: ζε επίπεδν γεληθήο αμηνιφγεζεο, ν βαζκφο ηεο Θεζζαινλίθεο (7,6) θξίλεηαη σο ηθαλνπνηεηηθφο, ζίγνπξα φκσο κπνξεί λα βειηησζεί, ε γεληθή αμηνιφγεζε είλαη κεγαιχηεξε απφ ηνλ κέζν φξν ησλ επηκέξνπο αμηνινγήζεσλ. πκπεξαίλνπκε ινηπφλ φηη νη παξάγνληεο κε πςειφηεξε αμηνιφγεζε έρνπλ κεγαιχηεξε βαξχηεηα γηα ηνπο ηνπξίζηεο απφ απηνχο κε ρακειφηεξε, ε πκπεξηθνξά ηνπ Πιεζπζκνχ θαη ν Πνιηηηζκφο δεκηνπξγνχλ κηα πην ζεηηθή εηθφλα απφ ηελ γεληθή αμηνιφγεζε. Σν ίδην ηζρχεη θαη γηα ηελ Γηαζθέδαζε θαη Αλαςπρή, ηηο Δγθαηαζηάζεηο φισλ ησλ Ηδησηηθψλ Δπηρεηξήζεσλ (Ξελνδνρεία, Bar Café, Δζηηαηφξηα, Καηαζηήκαηα) θαζψο θαη ηε ζρέζε Σηκήο Πνηφηεηαο ησλ Δζηηαηνξίσλ θαη νξηαθά ησλ Ξελνδνρείσλ. 45

47 αληίζεηα, πην αξλεηηθή εηθφλα απφ ηε γεληθή αμηνιφγεζε έρνπλ φιεο νη Γεκφζηεο Τπνδνκέο, ε Ρχπαλζε, ε Καζαξηφηεηα θαη ε ήκαλζε, αιιά θαη ε ζρέζε Σηκήο- Πνηφηεηαο ζε Καηαζηήκαηα θαη Bar-Café. Γχν αθφκα ζεκαληηθά επξήκαηα ηεο έξεπλαο είλαη φηη: ζρεδφλ 50% ησλ ηνπξηζηψλ δελ γλσξίδεη φηη ε Θεζζαινλίθε έρεη παξαιίεο κε Μπιε εκαία ζε απφζηαζε 30 ιεπηψλ απφ ην θέληξν ελψ, απφ απηνχο πνπ ην γλσξίδνπλ, ηηο έρεη επηζθεθζεί ιηγφηεξν απφ ην 40%, κφιηο νη κηζνί απφ ηνπο επηζθέπηεο ηεο Θεζζαινλίθεο έρνπλ επηζθεθζεί ηελ Υαιθηδηθή. Σέινο, πεξίπνπ 4 ζηνπο 5 επηζθέπηεο ζέινπλ λα μαλαξζνχλ ζηελ Θεζζαινλίθε ή ζα ηε ζπζηήζνπλ ζε θάπνην γλσζηφ θαη θίιν ηνπο, ελψ 1 ζηνπο 5 δελ ζέιεη λα μαλάξζεη νχηε ζα ηε ζπζηήζεη Πψο κπνξεί ινηπφλ ε Θεζζαινλίθε λα εθκεηαιιεπηεί ηα ζπγθξηηηθά ηεο πιενλεθηήκαηα θαη λα έρεη ηελ πνξεία άιισλ Δπξσπατθψλ πφιεσλ Μηα πφιε κε ηελ νπνία ε Θεζζαινλίθε έρεη πνιιά θνηλά ραξαθηεξηζηηθά (θιίκα, πιεζπζκφο) είλαη ε Βαιέλζηα ηεο Ηζπαλίαο. Μάιηζηα, ην 1995 θαη νη 2 πφιεηο είραλ ηνλ ίδην αξηζκφ αθίμεσλ θαη δηαλπθηεξεχζεσλ (πεξίπνπ θαη αληίζηνηρα). Έθηνηε, θαη ζε αληίζεζε κε ηε Θεζζαινλίθε, ε Βαιέλζηα αλέπηπμε ζεκαληηθά ηνλ ηνπξηζκφ ηεο κε απνηέιεζκα ζήκεξα λα έρεη πεξίπνπ δηαλπθηεξεχζεηο έλαληη ηεο πφιεο ηεο Θεζζαινλίθεο (θαη ηνπ Ννκνχ). Σν παξάδεηγκα απηφ καο δείρλεη φηη ν δηπιαζηαζκφο ηνπ ηνπξηζηηθνχ ξεχκαηνο πξνο ηελ Θεζζαινλίθε κέζα ζε κηα 10εηία είλαη εθηθηφο. Ππόταση για την Υλοποίηση τηρ Τοςπιστικήρ Ανάπτςξηρ πσο πξναλαθέξζεθε, ε πεξίπησζε ηεο Βαιέλζηα απνηειέη έλα θαιφ (εκείν Αλαθνξάο) (Benchmark) γηα ηελ πφιε ηεο Θεζζαινλίθεο: θαη νη 2 πφιεηο είλαη παξαζαιάζζηεο κε παξφκνην θιίκα, θαη νη 2 πφιεηο έρνπλ παξφκνην πιεζπζκφ, θαη ζηηο 2 πφιεηο ππάξρεη Δθζεζηαθφο Οξγαληζκφο, ηα ηνπξηζηηθά ραξαθηεξηζηηθά ηεο Θεζζαινλίθεο ζήκεξα είλαη παξφκνηα κε απηά ηεο Βαιέλζηα πξηλ 10 ρξφληα. 46

48 Ζ ηνπξηζηηθή αλάπηπμε ηεο Βαιέλζηα πξαγκαηνπνηήζεθε κέζα απφ έλα θηιφδνμν αλαπηπμηαθφ πξφγξακκα πνπ πεξηιάκβαλε: δεκηνπξγία ηνπ Valencia Tourism & Convention Bureau κε ζπκκεηνρή Γεκφζησλ θαη Ηδησηηθψλ Φνξέσλ γηα ην ζρεδηαζκφ, ηελ αλάπηπμε θαη ηε δηαρείξηζε ηνπ ηνπξηζηηθνχ πξντφληνο, ελέξγεηεο θαζηέξσζεο ηεο Βαιέλζηα σο «πξννξηζκνχ» (ππνδνκέο, events, θξνπαδηέξεο), πξνζέιθπζε αεξνκεηαθνξέσλ ρακεινχ θφζηνπο (low cost carriers), ζηξαηεγηθή e-marketing, επξχηεξε ζηξαηεγηθή αλάπηπμεο ηεο πφιεο. Ωο απφξξνηα ησλ παξαπάλσ ελεξγεηψλ: νη δηαλπθηεξεχζεηο ζηε Βαιέλζηα ην 2005 ππεξέβεζαλ ηα 2,5 εθ. απφ ηα 1 εθ. πεξίπνπ πξν 10εηίαο, απφ 20 θξνπαδηεξφπινηα θαη 10 ρηι. επηβάηεο ην 2000, δέρζεθε 110 θξνπαδηεξφπινηα θαη 106 ρηι. επηβάηεο ην 2005, ηελ ίδηα ρξνληθή πεξίνδν αχμεζε ηα Γηεζλή πλέδξηά ηεο απφ 13 ζε 24 (ICCA), ηα 2 θπξηφηεξα κνπζεία πξνζειθχνπλ 2,7 εθ. θαη 1,2 εθ. επηζθέπηεο αληίζηνηρα. Γηα λα επηηχρεη ην ίδην απνηέιεζκα θαη ε Θεζζαινλίθε ζα πξέπεη λα ηδξχζεη έλαλ αληίζηνηρν Φνξέα: ηνλ Οξγαληζκφ Σνπξηζκνχ Θεζζαινλίθεο ζηα πξφηππα ηνπ Valencia Tourism and Convention Bureau. θνπφο ηνπ Οξγαληζκνχ ζα είλαη ε Γηαρείξηζε ηνπ brand «Θεζζαινλίθε» κε ζηφρν ηε δηαηήξεζε θαη αλάπηπμε ηνπ ηνπξηζκνχ ζηνλ Γήκν θαη ην Ννκφ Θεζζαινλίθεο, αιιά θαη ηε κεγηζηνπνίεζε απφδνζεο Γεκφζησλ θαη Ηδησηηθψλ επελδχζεσλ. Ο Οξγαληζκφο απηφο ζα έρεη θαζαξά ραξαθηήξα αλάπηπμεο θαη πξνψζεζεο ηνπ ηνπξηζηηθνχ πξντφληνο ηνπ Θεζζαινλίθεο θαη ζα απνηειείηαη απφ ηα αθφινπζα ηκήκαηα: Σν ηκήκα Αλαιχζεσλ θαη Marketing ζα είλαη ππεχζπλν γηα ηε δηαξθή ζπιινγή ζηνηρείσλ ζρεηηθά κε ηνλ ηνπξηζκφ ζηελ Θεζζαινλίθε θαη ζε αληαγσληζηηθνχο πξννξηζκνχο θαη γηα ηνλ πξνζδηνξηζκφ επθαηξηψλ γηα ηελ αλάπηπμε ηνπ ηνπξηζηηθνχ ξεχκαηνο πξνο Θεζζαινλίθε. Σν ηκήκα Αλάπηπμεο Πξντφλησλ ζα είλαη ππεχζπλν γηα ηελ αλάπηπμε λέσλ πξντφλησλ, φπσο ελδεηθηηθά ηα παξαθάησ: 47

49 Ζ πφιε ηεο Θεζζαινλίθεο θαη νη γχξσ πεξηνρέο Ζ ηζηνξία θαη ν πνιηηηζκφο ηεο Θεζζαινλίθεο Αζιεηηθφο Σνπξηζκφο πλεδξηαθφο Σνπξηζκφο Παξαζεξηζηηθφο Σνπξηζκφο Σν ηκήκα ρέζεσλ κε ηνπο Φνξείο ζα είλαη ζε δηαξθή επαθή κε φινπο ηνπο αξκφδηνπο θνξείο, Γεκφζηνπο (πρ Γήκνο, Ννκφο, Αεξνδξφκην, Ληκάλη, Αζηπλνκία θιπ.) θαη Ηδησηηθνχο (πρ ΔΒΔΘ, ΔΞΘ, HATTA, Δκπνξηθφο χιινγνο θιπ.), γηα ηελ πξνψζεζε ηνπ ηνπξηζκνχ ηεο Θεζζαινλίθεο. Σν ηκήκα Αλάπηπμεο Αγνξψλ ζα πξνσζεί κεζνδηθά θαη ζηνρεπκέλα ηα πξντφληα ηνπ ηνπξηζκνχ ηεο Θεζζαινλίθεο ζηηο επηκέξνπο ρψξεο, αλάινγα κε ην πξνθίι ησλ ηνπξηζηψλ ηεο θάζε ρψξαο. Σν ηκήκα Γεκνζίσλ ρέζεσλ ζα είλαη ππεχζπλν γηα ηηο Γεκφζηεο ρέζεηο ψζηε, κε βάζε ηα πξντφληα πνπ ζα έρνπλ αλαπηπρζεί, λα θαηαζηεί ε Θεζζαινλίθε έλαο ειθπζηηθφο πξννξηζκφο city break. Ζ ιεηηνπξγία ηνπ Οξγαληζκνχ Σνπξηζκνχ ηεο Θεζζαινλίθεο ζα βαζηζηεί ζε έλα νινθιεξσκέλν θαη πινπνηήζηκν Marketing Plan πνπ ζα εθπνλεζεί κε επζχλε ηνπ ίδηνπ ηνπ Οξγαληζκνχ. Κχξηνη ηφρνη ηνπ Marketing Plan Θεζζαινλίθεο ζα πξέπεη λα είλαη: 1. ε αχμεζε ηεο Αλαγλσξηζηκφηεηαο ηεο πφιεο. ε κηα ηέηνηα πξνζπάζεηα ε Θεζζαινλίθε έρεη εμαηξεηηθά πιενλεθηήκαηα αθνχ κπνξεί λα εθκεηαιιεπηεί ηελ ηδηαίηεξα πινχζηα πνιηηηζηηθή θαη ηζηνξηθή ηεο θιεξνλνκηά (Φίιηππνο Αιέμαλδξνο Αξηζηνηέιεο Βαζηιηθή Πφιε Βπδαληίνπ) θαη λα δεκηνπξγήζεη ζεκαληηθά Πνιηηηζηηθά θαη Αζιεηηθά events, 2. ε πξνζέιθπζε Αεξνκεηαθνξέσλ Υακεινχ Κφζηνπο πνπ απνηεινχλ πιένλ πξνυπφζεζε γηα ηελ αλάπηπμε ηνπξηζκνχ πφιεσλ. πκπεξαζκαηηθά, νη πξννπηηθέο ζε ππνδνκέο θαη αμηνζέαηα γηα ηελ αλάπηπμε ηνπ ηνπξηζκνχ ζηελ Θεζζαινλίθε κε νθέιε πνπ ζα κπνξνχζαλ κέρξη ην 2015 λα πξνζζέζνπλ έσο θαη 4,5% ζην ΑΔΠ ηεο Θεζζαινλίθεο θαη έσο θαη 0,5% ζην ΑΔΠ ηεο ρψξαο είλαη ππαξθηέο. Σίπνηα φκσο δελ πξφθεηηαη λα γίλεη απηφκαηα. πσο δείρλεη θαη ην παξάδεηγκα ηεο Βαιέλζηα (αιιά θαη πνιιψλ άιισλ πφιεσλ κε αληίζηνηρα επηηπρεκέλε πνξεία), ην κπζηηθφ ηεο επηηπρίαο είλαη ν ζρεδηαζκφο, ν ζπληνληζκφο θαη ε 48

50 άςνγε ζπλεξγαζία Γεκφζησλ θαη Ηδησηηθψλ θνξέσλ κε ζηφρν ην ζρεδηαζκφ θαη ηε δεκηνπξγία κηαο εμαηξεηηθήο ηνπξηζηηθήο εκπεηξίαο γηα ηνπο επηζθέπηεο ηεο πφιεο θαη ηνπ Ννκνχ, κε νθέιε πνπ δηαρένληαη ζε φιε ηελ πεξηνρή. 4.3 ρέδην Αλάπηπμεο γηα μελνδνρεηαθή επηρείξεζε Ζ επηρείξεζε ζηελ νπνία αλαθέξεηαη ην ζρέδην αλάπηπμεο είλαη κία μελνδνρεηαθή επηρείξεζε ε νπνία ζα δξαζηεξηνπνηείηαη ζηελ Θεζζαινλίθε θαη ζα ίδξπζε μελνδνρείν 5 αζηέξσλ. Ζ επηρείξεζε επηζπκεί λα είλαη ην ζεκείν αλαθνξάο ζην ηνπξηζκφ ηεο επξχηεξεο πεξηνρήο θαη λα εθπιεξψλεη ηηο απαηηήζεηο ησλ ηνπξηζηψλ ζε πςειφ επίπεδν. Σν ζρέδην πεξηιακβάλεη ηα παξαθάησ: α) Δπλάκεηο ηνπ Porter γηα ηνλ μελνδνρεηαθφ θιάδν ην επξέσο ρξεζηκνπνηνχκελν κνληέιν ησλ πέληε δπλάκεσλ - Five Forces Model- (Michael E. Porter Competitive Strategy Techniques for Analyzing Industry & Competitors ) γίλεηαη θαηαγξαθή θαη αλάιπζε ησλ θπξηφηεξσλ ραξαθηεξηζηηθψλ θαη ηάζεσλ ηνπ θιάδνπ θαη πξνζδηνξίδεηαη ε ειθπζηηθφηεηα ηνπ θιάδνπ γηα ηηο επηρεηξήζεηο πνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη ή επηζπκνχλ λα δξαζηεξηνπνηεζνχλ ζ απηφλ. Σν πεξηβάιινλ ελφο θιάδνπ αλαιχεηαη κε ηε βνήζεηα ησλ παξαθάησ 5 παξακέηξσλ: H είζνδνο λέσλ αληαγσληζηηθψλ επηρεηξήζεσλ ζηελ αγνξά (Τπάξρνπλ εκπφδηα εηζφδνπ θεθάιαηα, εμνπιηζκφο, άδεηεο θιπ. πφζν κεγάια είλαη θαη πσο κπνξνχλ λα αληηκεησπηζηνχλ;) O θίλδπλνο ππνθαηάζηαζεο ησλ πξντφλησλ ηεο επηρείξεζεο απφ άιια πξντφληα (Πξντφληα απφ άιινπο θιάδνπο πνπ έρνπλ ηελ ίδηα ιεηηνπξγηθφηεηα ή ηθαλνπνηνχλ ηηο ίδηεο αλάγθεο ησλ πειαηψλ π.ρ. πιηθά ζπζθεπαζίαο πνπ παξάγνληαη απφ ηε Υαξηνβηνκεραλία κπνξνχλ λα ππνθαηαζηαζνχλ ζε πνιιέο πεξηπηψζεηο απφ πιηθά πνπ παξάγνληαη απφ ηνλ θιάδν ησλ πιαζηηθψλ θαη αληηζηξφθσο) ε δηαπξαγκαηεπηηθή δχλακε ησλ πξνκεζεπηψλ ηεο επηρείξεζεο (ε νπνία κπνξεί λα είλαη κεγάιε ή κηθξή αλάινγα κε ηνλ αξηζκφ ησλ πξνκεζεπηψλ, ην κέγεζφο ηνπο, ηε ζέζε ηνπο ζηελ αγνξά θιπ.) 49

51 ε δηαπξαγκαηεπηηθή δχλακε ησλ πειαηψλ ηεο επηρείξεζεο (ε νπνία κπνξεί λα πάιη λα είλαη κεγάιε ή κηθξή αλάινγα κε ηνλ αξηζκφ ησλ πηζαλψλ πειαηψλ, ην κέγεζφο ηνπο αλ πξφθεηηαη γηα πειάηεο-εηαηξίεο θιπ.) Έληαζε ηνπ αληαγσληζκνχ ζηνλ θιάδν (Αλ ππάξρνπλ πνιιέο επηρεηξήζεηο ζηνλ θιάδν κε κηθξά κεξίδηα θαη παξφκνηεο ζηξαηεγηθέο θαη θνζηνινγηθή δνκή ή αλ ππάξρνπλ ιίγεο θαη πνιχ ηζρπξέο επηρεηξήζεηο κε ηζρπξά αληαγσληζηηθά πιενλεθηήκαηα, ε ζπκπεξηθνξά ησλ επηρεηξήζεσλ ζην αληαγσληζηηθφ πεδίν θιπ) Δηδηθφηεξα, ν αληαγσληζκφο είλαη κεγάινο ηφζν εζληθά φζν θαη ηνπηθά. Ζ Διιάδα, σο ηνπξηζηηθή ρψξα έρεη πνιχ κεγάιν αξηζκφ μελνδνρεηαθψλ κνλάδσλ, δηαζπαξκέλεο ζε φιε ηελ επηθξάηεηα, θαη ν αληαγσληζκφο είλαη δπλαηφο θαζ' φιε ηελ δηάξθεηα ηνπ ρξφλνπ θαη φρη κφλν θαηά ηνπο ζεξηλνχο κήλεο. Ζ απεηιή απφ ηελ είζνδν λέσλ αληαγσληζηψλ είλαη ηδηαηηέξσο απμεκέλε θαη νθείιεηαη ζηελ ζέζπηζε θηλήηξσλ θαη επηδνηήζεσλ απφ ην ειιεληθφ θξάηνο γηα ηελ δεκηνπξγία λέσλ θαη ζχγρξνλσλ μελνδνρεηαθψλ εγθαηαζηάζεσλ, πιένλ θαη ηελ πεξηνρή ηεο Θεζζαινλίθεο. Δπίζεο έρεη απμεζεί ηειεπηαία ην επελδπηηθφ ελδηαθέξνλ απφ μέλνπο επελδπηέο γηα ηνλ ηνπξηζκφ. Ο κεγάινο αξηζκφο ησλ θαηαλαισηψλ (ηνπξηζηψλ) θαη ε πνιππνηθηιφηεηά ηνπο πνπ ζα θάλνπλ ρξήζε ησλ ππεξεζηψλ ηνπ μελνδνρείνπ κεηψλεη ηελ αγνξαζηηθή ηνπο δχλακε. Απηφ φκσο κεηξηάδεηαη απφ δηεζλείο θαη εζληθέο ελψζεηο θαηαλαισηψλ πνπ πξνζπαζνχλ λα απμήζνπλ ηελ δχλακε ηνπο θαη απφ δηεζλείο ελψζεηο ηνπξηζκνχ, απφ κεγάια ηνπξηζηηθά γξαθεία θαη ηνπο tour operators πνπ δηαθηλνχλ κεγάινπο αξηζκνχ ηνπξηζηψλ. Ωο ππνθαηάζηαηα πξντφληα κπνξνχλ λα ζεσξεζνχλ ηφζν ηα κηθξά θαηαιχκαηα (δσκάηηα, studios) φζν θαη ελαιιαθηηθέο κνξθέο ηνπξηζκνχ φπσο θξνπαδηέξεο ή ηνπξηζκφο κε γηνη θαη ηζηηνπιντθά ζθάθε. Ζ απεηιή απφ ηα δσκάηηα είλαη δεδνκέλε θαη κέηξηαο εληάζεσο. Αληίζεηα νη ελαιιαθηηθέο κνξθέο ηνπξηζκνχ απνηεινχλ κάιινλ κηθξή απεηιή γηα ηνλ μελνδνρεηαθφ θιάδν ηελ παξνχζα ζηηγκή. Ζ ηζρχο ησλ πξνκεζεπηψλ θαη δηαλνκέσλ φζνλ αθνξά ηελ ιεηηνπξγία ηνπ μελνδνρείνπ είλαη κηθξή θαη απηφ νθείιεηαη ζηνλ ηθαλνπνηεηηθφ αξηζκφ επηρεηξήζεσλ πνπ αζρνινχληαη κε ηελ πξνκήζεηα ησλ μελνδνρείσλ. 50

52 ρεκαηηθά ηα παξαπάλσ κπνξνχλ λα απεηθνληζζνχλ σο εμήο β) SWOT Αλάιπζε Με ηε SWOT αλάιπζε ζα πξνζδηνξίζνπκε ηφζν ηα δπλαηά θαη ηα αδχλαηα ζεκεία ηεο επηρείξεζεο, ζε επίπεδν εζσηεξηθήο αλάιπζεο, φζν θαη ηηο επθαηξίεο θαη απεηιέο πνπ αληηκεησπίδεη ζε επίπεδν αλάιπζεο εμσηεξηθψλ παξαγφλησλ. Καηά ηελ αλάιπζε SWOT κειεηάκε ηα δπλαηά (Strengths) θαη αδχλαηα (Weaknesses) ζεκεία κίαο επηρείξεζεο, θαζψο θαη ηηο επθαηξίεο (Opportunities) θαη απεηιέο (Threats) πνπ ππάξρνπλ. Σα δπλαηά θαη αδχλαηα ζεκεία αθνξνχλ ην εζσηεξηθφ πεξηβάιινλ ηεο επηρείξεζεο θαζψο πξνθχπηνπλ απφ ηνπο εζσηεξηθνχο πφξνπο πνπ απηή θαηέρεη (π.ρ. ηθαλφηεηεο πξνζσπηθνχ θαη ζηειερψλ, ηδηφηεηεο θαη ραξαθηεξηζηηθά ηεο επηρείξεζεο, ηερλνγλσζία, ρξεκαηννηθνλνκηθή πγεία θαη ηθαλφηεηα λα αληαπνθξηζεί ζε λέεο επελδχζεηο, θιπ.). Αληηζέησο νη επθαηξίεο θαη απεηιέο αληαλαθινχλ κεηαβιεηέο ηνπ εμσηεξηθνχ πεξηβάιινληνο ηεο επηρείξεζεο θαη ηηο νπνίεο ζα πξέπεη λα εληνπίζεη, λα πξνζαξκνζηεί ή θαη λα πξνζαξκφζεη φπνπ θάηη ηέηνην είλαη εθηθηφ (π.ρ. είζνδνο λέσλ 51

53 αληαγσληζηψλ, ξπζκίζεηο ζην λνκηθφ πεξηβάιινλ, δεκηνπξγία / εκθάληζε λέσλ αγνξψλ, θιπ.). Ζ κήηξα SWOT πεξηέρεη ηφζν πνηνηηθά φζν θαη πνζνηηθά ζηνηρεία. Δζσηεξηθφ Πεξηβάιινλ Γπλαηά εκεία Δπλαηφ εκείν Δμσηεξηθφ Πεξηβάιινλ Δπθαηξίεο Επθαηξία γηα αλάπηπμε Α Αδχλαηα εκεία Αδπλαην εκείν Απεηιέο Κίλδπλνο - Απεηιή Α Ωο εξγαιείν ε αλάιπζε SWOT δελ απνηειεί πιήξε κειέηε ελφο ππφ εμέηαζε ζέκαηνο αιιά έλα ρξήζηκν ζπκπιεξσκαηηθφ εξγαιείν πνπ βνεζάεη ζηελ πξνθαηαξηηθή εμέηαζε (πνιιέο θνξέο) θαη ηελ εμαγσγή βαζηθψλ ζπκπεξαζκάησλ. Υξεζηκνπνηείηαη ζπκπιεξσκαηηθά κε ηελ Αλάιπζε Pest θαη είλαη έλα βαζηθφ ζπζηαηηθφ ελφο Πιάλνπ Μάξθεηηλγθ. STRENGTHS Δπλαηά ζεκεία Ωο δπλαηά ζεκεία ηεο επηρείξεζεο κπνξνχλ λα ραξαθηεξηζηνχλ ηα εμήο: Οη ζχγρξνλεο θαη πξσηνπνξηαθέο εγθαηαζηάζεηο θαη ηνπ λένπ μελνδνρείσλ. Ζ θπζηθή ζέζε ηνπ μελνδνρείνπ θαζψο ην θπζηθφ πεξηβάιινλ ζην νπνίν ζα είλαη ρηηζκέλν, ραξαθηεξίδεηαη απφ φκνξθεο παξαιίεο θαη είλαη γλσζηφ γηα ηελ πινχζηα ρισξίδα θαη παλίδα πνπ δηαζέηεη. Ο κεγάινο αξηζκφο θιηλψλ πνπ ζα δηαζέηεη θαη κπνξνχλ λα ηθαλνπνηήζνπλ άλεηα ηεο απαηηήζεηο ηνπ νξγαλσκέλνπ ηνπξηζκνχ. Δμαζθαιηζκέλε πςειή πιεξφηεηα ηνπο ζεξηλνχο κήλεο (πάλσ απφ 85%) WEAKNESSES Αδχλαηα ζεκεία Ωο αδχλαηα ζεκεία ηεο επηρείξεζεο κπνξνχλ λα ραξαθηεξηζηνχλ ηα εμήο: Ζ κε έγθαηξε πξφβιεςε χπαξμεο ππνδνκήο γηα ηελ δηνξγάλσζε κεγάισλ ζπλεδξηψλ ή ζπλαπιηψλ, πνπ είλαη ηδηαίηεξα θεξδνθφξα γηα ηα μελνδνρεία Ζ ρακειή εμαζθαιηζκέλε πιεξφηεηα θαηά ηνπο κε ζεξηλνχο κήλεο (30%) Οη ζρεηηθά πςειέο ηηκέο αλά άηνκν ησλ θιηλψλ. 52

54 OPPORTUNITIES Επθαηξίεο Ωο επθαηξίεο γηα ηελ επηρείξεζε κπνξνχλ λα ραξαθηεξηζηνχλ ηα εμήο: Θέζπηζε θηλήηξσλ θαη επηδνηήζεσλ απφ ηελ πνιηηεία γηα ηελ αλαβάζκηζε ησλ ήδε ππαξρφλησλ μελνδνρείσλ. Ζ επηδφηεζε πνπ ζα ιάβεη κέζσ ηεο ηξνπνίεζεο ηνπ Αλαπηπμηαθνχ λφκνπ Γηαξθήο Αλάπηπμε ηνπ ηνπξηζκνχ θαη αχμεζε ησλ μέλσλ ηνπξηζηψλ θάζε ρξφλν Αχμεζε ηνπ ζπλεδξηαθνχ ηνπξηζκνχ, πνπ εληζρχεη ηνλ ηνπξηζκφ θαζ' φιε ηε δηάξθεηα ηνπ ρξφλνπ θαη είλαη πνηνηηθφο. Βειηίσζε ησλ ππνδνκψλ ησλ αεξνδξνκίσλ θαη ησλ ιηκαληψλ απφ ηελ πνιηηεία. THREATS - Απεηιέο Ωο απεηιέο γηα ηελ επηρείξεζε κπνξνχλ λα ραξαθηεξηζηνχλ ηα εμήο: Θέζπηζε θηλήηξσλ θαη επηδνηήζεσλ απφ ηελ πνιηηεία γηα ηελ είζνδν λέσλ μελνδνρεηαθψλ κνλάδσλ κέζσ ηνπ λένπ Αλαπηπμηαθνχ λφκνπ Μείσζε ηνπ αξηζκνχ ησλ Διιήλσλ ηνπξηζηψλ. Αλάπηπμε καξίλσλ θαη πξνψζεζε ελαιιαθηηθψλ κνξθψλ ηνπξηζκνχ 53

55 ρεκαηηθά ηα παξαπάλσ κπνξνχλ λα απεηθνληζηνχλ σο: γ) ΠΡΟΦΙΛ ΠΕΛΑΣΩΝ Ζ ζεκαζία ηνπ Σνπξηζκνχ ζηελ εζληθή νηθνλνκία ηεο Διιάδαο είλαη πξνθαλήο θαζψο είλαη κηα ζεκαληηθή πεγή μέλνπ ζπλαιιάγκαηνο. Ζ ηνπξηζηηθή αλάπηπμε έθηαζε ηα 6.3 δηο επξψ, θαηαγξάθνληαο αχμεζε 6% ην Σν 2006 ηα έζνδα απφ ηνλ ηνπξηζκφ έθηαζαλ ζην 18% ησλ ζπλνιηθψλ εζφδσλ ηεο ρψξαο θαη ζην 9% ηνπ Αθαζάξηζηνπ Δγρψξηνπ Πξντφληνο ηεο Διιάδαο, ελψ ν αξηζκφο ησλ ζέζεσλ εξγαζίαο πνπ ζπλδένληαη άκεζα ή έκκεζα κε ηνλ Σνπξηζκφ έθηαζε ηηο θαη αληηζηνηρεί ζην 16.5% ηνπ ζπλνιηθνχ δείθηε απαζρφιεζεο γηα εθείλε ηελ ρξνληά. Ζ Διιάδα δέρζεθε ηνλ αξηζκφ ξεθφξ ησλ 18 εθαηνκκπξίσλ ηνπξηζηψλ ην 2005 θαη ππήξρε ε εθηίκεζε φηη απηφο ν αξηζκφο ζα απμαλφηαλ θαηά 10% ην Ο ηνπξηζκφο 54

56 έρεη απμεζεί ζεκαληηθά απφ ηελ αιιαγή ηεο ρηιηεηίαο ζηα 29,6 δηο δνιάξηα ην 2004 απφ 17,7 δηο δνιάξηα. Σν πξνθίι ησλ πειαηψλ ηεο μελνδνρεηαθήο επηρείξεζεο έρεη άκεζε ζρέζε κε ην πξνθίι ηνπ ηνπξηζκνχ ζηελ ρψξα. πγθεθξηκέλα : ΔΙΑΝΤΚΣΕΡΕΤΕΙ Ε ΞΕΝΟΔΟΥΕΙΑ ΔΛΛΑΓΑ % ΔΛΛΑΓΑ Ζκεδαπνί ,32 Αιινδαπνί ,68 χλνιν % Έλα ζηνηρείν κε ηδηαίηεξε ζεκαζία είλαη φηη νη πεξηζζφηεξεο δηαλπθηεξεχζεηο αιινδαπψλ πξαγκαηνπνηνχληαη ζε μελνδνρεία πνιπηειείαο θαη Α ηάμεο. Σν πνζνζηφ απηφ θπκαίλεηαη πεξίπνπ ζην 68% ήηνη 2 55

57 ΣΟΤΡΙΣΙΚΕ ΑΦΙΞΕΙ ΚΑΣΑ ΣΟΤ ΜΗ ΘΕΡΙΝΟΤ ΜΗΝΕ 2000 ΥΩΡΑ % ΑΦΗΞΔΩΝ ΠΟΡΣΟΓΑΛΗΑ 28,95 ΗΠΑΝΗΑ 25,84 ΣΟΤΡΚΗΑ 20,54 ΚΤΠΡΟ 19,12 ΔΛΛΑΓΑ* 10,03 πλνπηηθά, ην κεγαιχηεξν πνζνζηφ ηνπ ζπλφινπ ησλ πειαηψλ (ηεο αγνξάο- ζηφρνπ) είλαη αιινδαπνί ελψ πνιχ κηθξφηεξν είλαη Έιιελεο. Απφ ην ζχλνιν φισλ απηψλ ην 68% πεξίπνπ κέλεη ζε μελνδνρεία πνιπηειείαο θαη Α Σάμεο ( 5 θαη 4 αζηέξσλ). Απφ ην ζχλνιν ησλ μέλσλ ηνπξηζηψλ, νη πεξηζζφηεξνη πξνέξρνληαη θαηά ζεηξά απφ ΓΔΡΜΑΝΗΑ, Μ. ΒΡΔΣΑΝΗΑ, ΚΑΝΓΗΝΑΒΗΑ, ΟΛΛΑΝΓΗΑ, ΓΑΛΛΗΑ Σέινο, απφ ην πνζνζηφ ησλ ηνπξηζηηθψλ αθίμεσλ ηνπο κε ζεξηλνχο κήλεο θαίλεηαη ε πζηέξεζε ηεο Διιάδαο ζηελ πξνζέιθπζε ηεο αγνξάο ζηφρνπ θαηά ηνπο κε ζεξηλνχο κήλεο. δ) ΣΟΥΟ ΜΑΡΚΕΣΙΝΓΚ «Να έρεη απμήκέλε ηελ πιεξφηεηα ησλ μελνδνρείσλ ηεο επηρείξεζεο θαζ' φιε ηε δηάξθεηα ηνπ ρξφλνπ θαη ζπγθεθξηκέλα απφ ην 85% ηνπο ζεξηλνχο κήλεο ζην 95% θαη απφ ην 30% ζην 50% ηνπο ππφινηπνπο.» Ο ζηφρνο απηφο είλαη απφιπηα ζπκβαηφο κε ηηο δπλάκεηο ηεο μελνδνρεηαθήο επηρείξεζεο θαη ηηο επθαηξίεο πνπ παξνπζηάδνληαη ψζηε λα αληηκεησπίζεη ηηο αδπλακίεο θαη ηηο απεηιέο πνπ ππάξρνπλ. ε) ΣΡΑΣΗΓΙΚΕ ΜΑΡΚΕΣΙΝΓΚ Γηα ηελ επίηεπμε ηνπ ζηφρνπ κάξθεηηλγθ ε μελνδνρεηαθή επηρείξεζε κπνξεί λα αθνινπζήζεη δπν δηαθνξεηηθέο ζηξαηεγηθέο κάξθεηηλγθ. Δηδηθφηεξα: 56

58 1. Ζ επηρείξεζε κπνξεί λα αθνινπζήζεη ζηξαηεγηθή εζηίαζεο κε εγεζία θφζηνπο. Γειαδή ε επηρείξεζε ζα εζηηάζεη ζε έλα ηκήκα ηεο αγνξάο θαη ζα γίλεη εγέηεο θφζηνπο ζε απηφ. πγθεθξηκέλα, ζα εζηηάζεη ζην ηκήκα ηεο αγνξάο ζηφρνπ πνπ επηιέγεη μελνδνρεία πνιπηειείαο θαη Α θαηεγνξίαο, θαη είλαη ην 68,5% θαη εηδηθφηεξα ζα εζηηάζεη ζηνπο θπξίσο ζηνπο αιινδαπνχο. Με ηε κείσζε ηνπ θφζηνπο ζα δηεθδηθήζεη αθφκα κεγαιχηεξν θνκκάηη ηεο ήδε ππάξρνπζαο αγνξάο ζηφρνπ ψζηε λα απμήζεη ηελ πιεξφηεηα ησλ μελνδνρείσλ ηφζν ηνπο ζεξηλνχο κήλεο φζν θαη ηνπο ππφινηπνπο. Ζ αγνξά ζηφρνο είλαη ηδηαίηεξα επαίζζεηε ζηηο κεηαβνιέο ησλ ηηκψλ θαη κε ζχκκαρν ηελ θαιή θήκε ηεο, ε μελνδνρεηαθή επηρείξεζε ζα πεηχρεη ηνλ ζηφρν κάξθεηηλγθ πνπ έρεη επηιέμεη. Δπίζεο, κε δεδνκέλε ηελ δηαξθή αλάπηπμε ηνπ ηνπξηζκνχ ζηελ Διιάδα, δελ ππάξρεη ν θίλδπλνο λα κηθξχλεη ε αγνξά ζηφρνο. 2. Ζ επηρείξεζε ζα αθνινπζήζεη ζηξαηεγηθή εζηίαζεο κε δηαθνξνπνίεζε, ή θαιχηεξα κε ζπζρεηηζκέλε δηαθνξνπνίεζε. πσο θαη πξηλ, ε ζηξαηεγηθή ηεο μελνδνρεηαθήο επηρείξεζεο βαζίδεηαη ζηελ επηινγή θαη εθκεηάιιεπζε ελφο ηκήκαηνο ηεο αγνξάο ζηφρνπ, ην ίδην κε ην πξνεγνχκελν. Ζ δηαθνξά έγθεηηαη φηη ε μελνδνρεηαθή επηρείξεζε ζα δηαθνξνπνηεζεί κε ηελ αλάπηπμε ηεο θαηάιιειεο ππνδνκήο γηα ηελ ππνδνρή ηνπ ζπλεδξηαθνχ ηνπξηζκνχ, κε ηε βνήζεηα θξαηηθψλ επηδνηήζεσλ θαη έηζη ζα δηεθδηθήζεη έλα κεγαιχηεξν θνκκάηη ηεο αγνξάο ζηφρνπ θαη ζα πξνζπαζήζεη λα επεθηείλεη ηελ αγνξά ζηφρν ηαπηφρξνλα ψζηε λα πεηχρεη ηνλ ζηφρν ηεο φζνλ αθνξά ηελ πιεξφηεηα. ζη) Πξνγξάκκαηα Μάξθεηηλγθ (7Ps) Ζ αλάπηπμε ηνπ ηαθηηθνχ κίγκαηνο (πξνγξάκκαηνο) κάξθεηηλγθ βαζίδεηαη ζηελ ρξεζηκνπνίεζε ησλ 7 εξγαιείσλ (7Ps) ηνπ κίγκαηνο ηνπ κάξθεηηλγθ έηζη ψζηε λα πινπνηεζνχλ νη ζηξαηεγηθέο πνπ έρνπλ επηιεγεί απφ ηελ μελνδνρεηαθή επηρείξεζε. ηε ζπγθεθξηκέλε πεξίπησζε ζα δεκηνπξγεζεί πξφγξακκα κάξθεηηλγθ γηα ηελ πεξίπησζε πνπ ε επηρείξεζε ζα αθνινπζήζεη ζηξαηεγηθή εζηίαζεο κε δηαθνξνπνίεζε. Σα 7Ps είλαη ηα εμήο: 1. Σν πξντφλ ή ππεξεζία (Product). Σν πξντφλ ή ε ππεξεζία πνπ πξνζθέξεη ην μελνδνρείν ραξαθηεξίδεηαη απφ πνιιέο ηδηαηηεξφηεηεο, φπσο ην γεγνλφο φηη δελ 57

59 κπνξεί λα δηαζπαζηεί ν ραξαθηήξαο ηνπ μελνδνρεηαθνχ πξντφληνο απφ ηνλ άλζξσπν. Ζ επηρείξεζε φπσο είδακε, ζα έρεη πεηχρεη δηαθνξνπνίεζε ηνπ «πξντφληνο», κε ηελ θαιή θήκε πνπ ζα δεκηνπξγήζεη θαη κε ηελ επηηπρή ηνπνζέηεζε ηνπ μελνδνρείνπ δίπια ζε πεξηβάιινλ πνπ ραξαθηεξίδεηαη απφ κεγάιε θπζηθή νκνξθηά. Απηή ε δηαθνξνπνίεζε ζα επηδησρζεί αθφκα πεξηζζφηεξν κε ηελ αλάπηπμε εγθαηαζηάζεσλ γηα ηελ ππνδνρή ηνπ ζπλεδξηαθνχ ηνπξηζκνχ, έηζη λα κπνξέζεη λα δηεθδηθήζεη αθφκα κεγαιχηεξν θνκκάηη ηεο αγνξάο. 2. Ζ δηαλνκή (Place). Δδψ δηαλνκή είλαη ην ζχλνιν ησλ δηθηχσλ πνπ ζπλδένπλ ηα μελνδνρεία κε ηνπο πειάηεο. Απηή ε ζχλδεζε κπνξεί λα είλαη άκεζε είηε έκκεζε κε ηε ζπκκεηνρή δηάθνξσλ κεζαδφλησλ. Ζ επηρείξεζε ζα πξνζπαζήζεη λα αλαπηχμεη δίθηπα ζηηο ρψξεο ηνπ εμσηεξηθνχ πνπ είλαη νη κεγαιχηεξεο αγνξέο (ΓΔΡΜΑΝΗΑ, Μ. ΒΡΔΣΑΝΗΑ, ΚΑΝΓΗΝΑΒΗΑ, ΟΛΛΑΝΓΗΑ, ΓΑΛΛΗΑ) θαζψο θαη λα αλαπηχμεη ζρέζεηο κε tour operators απφ ηηο ρψξεο απηέο γηα λα απμήζεη ηελ πιεξφηεηα ησλ μελνδνρείσλ. Θα πξέπεη επίζεο λα ζπκκεηέρεη ζε επαγγεικαηηθέο εθζέζεηο ηνπξηζκνχ γηα ηελ πξνβνιή ηεο αιιά λα αλαπηχμεη επαθέο απεπζείαο κε κεγάιεο επαγγεικαηηθέο νκάδεο (γηαηξνί, δηθεγφξνη) γηα ηελ δηελέξγεηα ζπλεδξίσλ. 3. Ζ ηηκή (Price) Με βάζε ηελ ζηξαηεγηθή πνπ αθνινπζνχκε δελ ζα ππάξμεη θακία αιιαγή ζηελ ηηκνιφγεζε ησλ ππεξεζηψλ. Αληίζεηα ζηελ πεξίπησζε ηνπ ζπλεδξηαθνχ ηνπξηζκνχ ζα ππάξρνπλ δηάθνξα παθέηα ηηκψλ, γηαηί ε πξνζέιθπζε ηνπ ζπλεδξηαθνχ ηνπξηζκνχ έρεη πνιιαπιά νθέιε γηα ηελ μελνδνρεηαθή επηρείξεζε. 4. Ζ πξνψζεζε (Promotion).Ζ πξνψζεζε ζα γίλεη κέζσ πξνζσπηθψλ πσιήζεσλ θαη κε ηελ αλάπηπμε ζρέζεσλ κε ηνπο κεγάινπο tour operators, θαη ηα ηαμηδησηηθά γξαθεία ησλ ρσξψλ πνπ αλαθέξζεζαλ πξηλ. Ζ δηαθήκηζε ζηηο ρψξεο απηέο ζα ππάξρεη αιιά φρη ζε ηφζν έληνλν βαζκφ θαη ζα επηθεληξψλεηαη ζε ζπγθεθξηκέλα κέζα καδηθήο ελεκέξσζεο ιφγσ ηεο θαιήο θήκεο πνπ έρεη. Δπίζεο ζα επηδηψμεη ηελ ρνξεγία εθδειψζεσλ επαγγεικαηηθψλ ελψζεσλ (π.ρ. γηαηξψλ) πνπ είλαη άκεζνη ζηφρνη ηεο επηρείξεζεο. Ζ αλάπηπμε δεκνζίσλ ζρέζεσλ ζα 58

60 είλαη θξίζηκε, εηδηθφηεξα γηα ηελ αληηκεηψπηζε ησλ ηδηαίηεξσλ αλαγθψλ ηνπ ζπλεδξηαθνχ ηνπξηζκνχ. 5. Οη Άλζξσπνη (People). Οη άλζξσπνη παίδνπλ ηεξάζηην ξφιν ζηηο επηρεηξήζεηο πνπ πξνζθέξνπλ ππεξεζίεο θαη δίλνπλ ζεκαληηθή πξνζηηζέκελε αμία ζηα μελνδνρεία. Ζ επηκφξθσζε πνπ ζα πξέπεη λα έρνπλ νη ππάιιεινη γηα λα αληαπνθξηζνχλ ζηα δεδνκέλα ηνπ ζπλεδξηαθνχ ηνπξηζκνχ θξίλεηαη αλαγθαία ελψ ζεκαληηθή είλαη ε παξνπζία ησλ πειαηψλ σο αλζξψπσλ, ε επηρείξεζε ζα πξέπεη λα ζηνρεχεη φζνλ ην δπλαηφλ ζε πςεινχ επηπέδνπ πειάηεο πνπ πξνζζέηνπλ αμία ζηελ ππεξεζία πνπ πξνζθέξεη 6. Γηαδηθαζίεο (Process) Ζ βειηηζηνπνίεζε ησλ δηαδηθαζηψλ θξίλεηαη αλαγθαία ψζηε λα κπνξεί λα αληαπνθξίλεηαη ην πξνζσπηθφ ζηηο αλάγθεο ησλ πειαηψλ, πνπ εηδηθά γηα ηα μελνδνρεία είλαη ηδηαίηεξεο θαη πνιιέο θαη ζα πξέπεη λα θαηάιιεια δνκεκέλεο νη δηαδηθαζίεο, ψζηε απμάλεηαη ε πξνζηηζέκελε αμία ηεο ππεξεζίαο πνπ πξνζθέξεη ην μελνδνρείν. 7. Φπζηθή Παξνπζία (Physical Evidence).Ζ ζέζε ζηελ νπνία ζα είλαη εγθαηεζηεκέλα ηα μελνδνρεία δίλνπλ ζνβαξφ ζηξαηεγηθφ πιενλέθηεκα ζηελ επηρείξεζε ζε ζχγθξηζε κε ηνπο αληαγσληζηέο. Οη μελνδνρεηαθέο επηρεηξήζεηο δηαθέξνπλ απφ άιιεο επηρεηξήζεηο πνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη ζηνλ ηνκέα ησλ ππεξεζηψλ θαζψο ην πξντφλ πνπ πξνζθέξνπλ έρεη πνιιέο παξακέηξνπο, θάηη πνπ δίλεη ζηα μελνδνρεία ηε δπλαηφηεηα λα επηιέμνπλ απφ πνιιέο θαη δηαθνξεηηθέο ζηξαηεγηθέο κάξθεηηλγθ εθείλε πνπ ζα εθπιεξψζεη ηνλ ζηφρν πνπ έζεζαλ. ην παξφλ ζρέδην αλάπηπμεο ε αλάιπζε ησλ πέληε δπλάκεσλ γηα ην θιάδν, ε SWOT αλάιπζε θαη ε αλαγλψξηζε ηεο αγνξάο ζηφρνπ νδήγεζαλ ηελ επηρείξεζε ζηελ ζέζπηζε ελφο ζηφρνπ κάξθεηηλγθ θαη ζηελ πηνζέηεζε ηεο αληίζηνηρεο ζηξαηεγηθήο κάξθεηηλγθ γηα ηελ εθπιήξσζή ηνπ. 59

61 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 5 Ο λένο «αλαπηπμηαθφο λφκνο» Ν.3299/2004 Ζ Διιεληθή Οηθνλνκία δηαλχεη ηελ ηειεπηαία δεθαεηία κηα δηαδξνκή κεγέζπλζεο πνπ ηελ εληάζζεη αθελφο ζηνλ ζηελφ ππξήλα ησλ αλεπηπγκέλσλ επξσπατθψλ νηθνλνκηψλ θαη αθεηέξνπ ζε κία ζέζε ζηελ νπνία μεδηπιψλνληαη ε κία κεηά ηελ άιιε επθαηξίεο αλάπηπμεο ηεο επηρεηξεκαηηθφηεηαο. Οη ηδησηηθέο επελδχζεηο ζηελ Διιάδα γλσξίδνπλ ζηαζεξή αχμεζε ηα ηειεπηαία ρξφληα. Ζ κέζε εηήζηα αχμεζε απφ 6% ηελ πεξίνδν έρεη πιένλ ζηαζεξνπνηεζεί πεξίπνπ ζην 9% απφ ην 1998 κέρξη ζήκεξα 16. Ζ ζεκαληηθή απηή αχμεζε ζρεηίδεηαη άκεζα κε ηελ εμπγίαλζε θαη αλάπηπμε ηεο ειιεληθήο νηθνλνκίαο θαη ηε ζπλνιηθή βειηίσζε φισλ ησλ βαζηθψλ κεγεζψλ ηεο θαζψο θαη ηηο πξννπηηθέο πεξαηηέξσ δπλακηθήο αλάπηπμεο ηα επφκελα έηε. ην πιαίζην ησλ ζεηηθψλ απηψλ εμειίμεσλ θξίζεθε ζθφπηκε ε επηθαηξνπνίεζε ησλ δηαηάμεψλ ηνπ Ν.2601/98 ζηηο ζεκεξηλέο ζπλζήθεο ηεο νηθνλνκίαο, θαη απφ ηηο αξρέο ηνπ 2005 ηέζεθε ζε ηζρχ ν λένο αλαπηπμηαθφολφκνο 3299/2004 «ΚΗΝΖΣΡΑ ΗΓΗΩΣΗΚΩΝ ΔΠΔΝΓΤΔΩΝ ΓΗΑ ΣΖΝ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΑΝΑΠΣΤΞΖ ΚΑΗ ΣΖΝ ΠΔΡΗΦΔΡΔΗΑΚΖ ΤΓΚΛΗΖ». Ο αλαπηπμηαθφο λφκνο απνηειεί ην ζεκαληηθφηεξν κέζν ελίζρπζεο ησλ ηδησηηθψλ επελδχζεσλ ζηε ρψξα καο γηα πεξηζζφηεξν απφ 20 ρξφληα. Με ηηο ξπζκίζεηο ηνπ λένπ Α.Ν. 3299/2004, ν νπνίνο ςεθίζηεθε ην Γεθέκβξην ηνπ 2004, δεκηνπξγήζεθε έλα λέν ζεζκηθφ πιαίζην παξνρήο εληζρχζεσλ πξνο ηδησηηθέο επελδχζεηο κε ζηφρν ηελ ίδξπζε, ηελ επέθηαζε θαη ηνλ νινθιεξσκέλν εθζπγρξνληζκφ ησλ επηρεηξήζεσλ, κε απψηεξν ζηφρν ηελ ελίζρπζε ηεο αληαγσληζηηθφηεηαο ηεο ειιεληθήο νηθνλνκίαο. Οη βαζηθνί άμνλεο ζηνπο νπνίνπο ζηνρεχεη ν λένο αλαπηπμηαθφο λφκνο γηα ηελ νηθνλνκηθή αλάπηπμε είλαη: ε πξνψζεζε ηνπ ηερλνινγηθνχ εθζπγρξνληζκνχ θαη ηεο θαηλνηνκίαο ε δηεχξπλζε ηνπ παξαγσγηθνχ δπλακηθνχ 16 Γεσξγίνο Καξαπηδάθεο, Γηπι. Μεραληθνχ Παξαγσγήο & Γηνίθεζεο, Msc, Τπνδηεπζπληή ΚΔΚ Σερληθψλ ρνιψλ Δπηκειεηεξίνπ Ζξαθιείνπ 60

62 ε ελίζρπζε ηεο εμσζηξέθεηαο θαη ηνπ εμαγσγηθνχ πξνζαλαηνιηζκνχ ησλ ειιεληθψλ επηρεηξήζεσλ ε πεξηθεξεηαθή ζχγθιηζε ησλ πεξηνρψλ ηεο ρψξαο. Ζ εμέιημε ηεο νηθνλνκίαο, νη ηερλνινγηθέο κεηαβνιέο, νη δηαξθψο κεηαβαιιφκελεο ζπλζήθεο ηεο αγνξάο, θαζηζηνχλ ηελ πξαγκαηνπνίεζε επελδχζεσλ ζεκαληηθφ παξάγνληα αλάπηπμεο κηαο επηρείξεζεο θαη ελίζρπζεο ηεο αληαγσληζηηθήο ηεο ζέζεο ζηελ ειιεληθή αιιά θαη ηε δηεζλή αγνξά. Ζ πινπνίεζε επελδχζεσλ απφ κία επηρείξεζε κπνξεί, κεηαμχ άιισλ, λα ζπκβάιεη ζηε: Μείσζε ηνπ θφζηνπο παξαγσγήο ησλ πξντφλησλ, κε ηελ αγνξά ζχγρξνλνπ κεραλνινγηθνχ εμνπιηζκνχ Αχμεζε ηεο παξαγσγηθήο δπλακηθφηεηαο ηεο επηρείξεζεο Βειηίσζε, αλαβάζκηζε ηεο πνηφηεηαο ησλ παξαγνκέλσλ πξντφλησλ ή ησλ παξερνκέλσλ ππεξεζηψλ Γεκηνπξγία νηθνλνκηψλ θιίκαθαο κε ζθνπφ ηε κεγηζηνπνίεζε ηνπ θέξδνπο Οξγάλσζε ηεο ιεηηνπξγίαο ηεο επηρείξεζεο κε ηελ εθαξκνγή ζχγρξνλσλ ζπζηεκάησλ απηνκαηνπνίεζεο δηαδηθαζηψλ θαη κεραλνξγάλσζεο ησλ απνζεθψλ Γηαθνξνπνίεζε θαη αλάπηπμε λέσλ πξντφλησλ ή ππεξεζηψλ πςειήο πξνζηηζέκελεο αμίαο Δλίζρπζε ηεο αληαγσληζηηθήο ζέζεο ηεο επηρείξεζεο ζηελ αγνξά. Οη ειιεληθέο επηρεηξήζεηο ζηα πιαίζηα ηνπ πγηνχο αληαγσληζκνχ πξέπεη λα αθνινπζήζνπλ ηηο λέεο ηάζεηο ηεο αγνξάο, λα πξνζαξκνζζνχλ θαη λα επελδχζνπλ ζηνλ εθζπγρξνληζκφ ησλ εγθαηαζηάζεψλ ηνπο, ζηε δεκηνπξγία ζχγρξνλσλ ππνδνκψλ, ζηε βειηίσζε θαη εκπινπηηζκφ ησλ παξαγνκέλσλ πξντφλησλ ή παξερνκέλσλ ππεξεζηψλ ηνπο, κε ζηφρν ηελ πεξαηηέξσ αλάπηπμή ηνπο. Ο λένο αλαπηπμηαθφο λφκνο, ραξαθηεξίδεηαη απφ θαηλνηνκία θαη απηνηέιεηα. Γελ απνηειεί δειαδή ηξνπνπνίεζε ησλ πξνεγνχκελσλ, αιιά απελαληίαο παξνπζηάδεη ζεκαληηθέο κεηαβνιέο ζπγθξηηηθά κε απηνχο, ζε φηη αθνξά ηελ κείσζε ηνπ θαηψηαηνπ νξίνπ επέλδπζεο ππαγσγήο ζηα θίλεηξα ζηα ΔΤΡΩ, ηελ ππαγσγή ζηα θίλεηξα ησλ εκπνξηθψλ επηρεηξήζεσλ, ηελ κείσζε ηεο ίδηαο ζπκκεηνρήο ζην 25%, ηελ 61

63 πξνζαχμεζε ησλ επηρνξεγήζεσλ ησλ ΜΜΔ κέρξη θαη 15% επηπιένλ θαη ηηο εηδηθέο απαιιαγέο γηα επελδχζεηο άλσ ησλ ΔΤΡΩ. Βαζηθνί ζηφρνη ηνπ λένπ αλαπηπμηαθνχ λφκνπ είλαη: 1. Ζ ελζάξξπλζε θαη ε ελίζρπζε ηεο επηρεηξεκαηηθφηεηαο. 2. Ζ βειηίσζε ηεο αληαγσληζηηθφηεηαο ησλ πξντφλησλ θαη ππεξεζηψλ καο, κε έκθαζε ζε λέεο θαηλνηνκηθέο δξαζηεξηφηεηεο θαη πξντφληα πςειήο πξνζηηζέκελεο αμίαο. 3. Ζ δηεχξπλζε θαη ν κεηαζρεκαηηζκφο ηεο παξαγσγηθήο βάζεο. 4. Ζ ηζφξξνπε πεξηθεξεηαθή αλάπηπμε. 5. Ζ αχμεζε ηεο απαζρφιεζεο. 6. Ζ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο, ε εμνηθνλφκεζε ελέξγεηαο θαη ε ελίζρπζε ησλ ηερλνινγηθψλ ππνδνκψλ. Δηδηθφηεξα ηψξα ν λένο αλαπηπμηαθφο Νφκνο θαζηεξψλεη 5 νξηδφληηεο θαηεγνξίεο θηλήηξσλ, βάζεη ησλ νπνίσλ παξέρνληαη επηρνξεγήζεηο θαη επηδνηήζεηο, ελψ δηαηεξεί ηελ θηινζνθία ησλ Πεξηνρψλ, θαηαξγεί ηελ ζχλδεζε επηρνξεγήζεσλ θαη ζέζεσλ εξγαζίαο, φπσο θαη ηελ δηάθξηζε λέσλ θαη παιηψλ επηρεηξήζεσλ ζηα θίλεηξα, θαη νξίδεη κέγηζην χςνο ελίζρπζεο ην 55%. Είδε εληζρχζεσλ Πην ζπγθεθξηκέλα ζηα ππαγφκελα επελδπηηθά πξνγξάκκαηα θαη ζρέδηα παξέρνληαη φπσο θαη πξηλ ηα αθφινπζα είδε εληζρχζεσλ (Αξζξν.1, Παξ.1): Λήςε επηρνξήγεζεο: Αθνξά ζηελ θάιπςε απφ ην Γεκφζην ηκήκαηνο ηεο επηιέμηκεο επέλδπζεο. Λήςε επηδφηεζεο ρξεκαηνδνηηθήο κίζζσζεο (leasing): Αθνξά ζηελ θάιπςε απφ ην Γεκφζην ηκήκαηνο ησλ θαηαβαιινκέλσλ δφζεσλ leasing πνπ αθνξά ηελ απφθηεζε κεραλνινγηθνχ εμνπιηζκνχ, φπνπ ε κέγηζηε δηάξθεηα ηεο δελ κπνξεί λα ππεξβαίλεη ηα 5 έηε. Φνξνινγηθή απαιιαγή: Αθνξά ηελ απαιιαγή απφ ηελ θαηαβνιή θφξνπ εηζνδήκαηνο κε δηαλεκφκελσλ θεξδψλ απφ ην ζχλνιν ησλ δξαζηεξηνηήησλ ηεο επηρείξεζεο πνπ ελέρνπλ πινπνίεζε επελδπηηθνχ ζρεδίνπ ή απφθηεζε κεραλνινγηθνχ εμνπιηζκνχ κέζσ leasing γηα ηελ πξψηε 10εηία απφ ηελ πξαγκαηνπνίεζε 62

64 Δπηδφηεζε θφζηνπο δεκηνπξγνπκέλσλ ζέζεσλ εξγαζίαο: Αθνξά ηελ θάιπςε γηα κία δηεηία ηκήκαηνο ησλ κηζζνινγηθψλ εμφδσλ γηα ηηο δεκηνπξγνχκελεο ζέζεηο εξγαζίαο πνπ εληάζζνληαη ζην επελδπηηθφ ζρέδην θαη αθνξνχλ ηελ πξψηε 2εηία απφ ηελ νινθιήξσζε ηεο επέλδπζεο. Επηρεηξεκαηηθέο Δξαζηεξηφηεηεο πνπ ππάγνληαη ζηνλ Αλαπηπμηαθφ Νφκν Γηα ηελ εθαξκνγή ησλ εληζρχζεσλ ηνπ λφκνπ, επηιέμηκνη θνξείο ζεσξνχληαη νη πθηζηάκελεο ή λεντδξπφκελεο επηρεηξήζεηο πνπ αζθνχλ ή πνπ πξφθεηηαη λα αζθήζνπλ επηρεηξεκαηηθή δξαζηεξηφηεηα ε νπνία ππάγεηαη ζηνλ πξσηνγελή, δεπηεξνγελή θαη ηξηηνγελή ηνκέα, θαζψο θαη ζηνλ ηνκέα ηνπ ηνπξηζκνχ. Τπάγνληαη νπζηαζηηθά επηρεηξήζεηο πνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη ζε φινπο ζρεδφλ ηνπο ηνκείο ηεο νηθνλνκίαο: πξσηνγελή δεπηεξνγελή (κεηαπνηεηηθέο επηρεηξήζεηο πνπ αζθνχλ δξαζηεξηφηεηεο ζχκθσλα κε ηελ θαηάηαμε ΣΑΚΟΓ (ηαηηζηηθή Σαμηλφκεζε ησλ Κιάδσλ Οηθνλνκηθήο Γξαζηεξηφηεηαο) ηεο Δζληθήο ηαηηζηηθήο Τπεξεζίαο ηεο Διιάδαο-βι.άξζξν 3 παξάγξαθνο ΗΗΗ ηνπ Ν. 3299/04) ηξηηνγελή ηνκέα ηνπξηζκφ (πεξηιακβάλνληαη εθηφο ησλ μελνδνρεηαθψλ κνλάδσλ θαη νη εηδηθέο ηνπξηζηηθέο ππνδνκέο, φπσο ζπλεδξηαθά θαη ρηνλνδξνκηθά θέληξα, καξίλεο, γήπεδα γθνιθ, θ.ι.π ) Σα επελδπηηθά ζρέδηα πνπ εληάζζνληαη ζηηο δηαηάμεηο ηνπ Νφκνπ 3299/04 ελδεηθηηθά εληζρχνληαη γηα ηηο αθφινπζεο δαπάλεο: Γαπάλεο θαηαζθεπή, επέθηαζε, εθζπγρξνληζκφ θηηξηαθψλ εγθαηαζηάζεσλ, κε ηελ πξνυπφζεζε φηη ην νηθφπεδν εγθαηάζηαζεο αλήθεη ζηνλ θνξέα ηεο επέλδπζεο. Γαπάλεο αγνξάο κεηαθνξηθψλ κέζσλ δηαθίλεζεο πιηθψλ θαη πξντφλησλ, ςπγείσλ. Ζ ππνβνιή επελδπηηθψλ ζρεδίσλ κπνξεί λα αθνξά ηα εμήο είδε εληζρχζεσλ: (1) Λήςε επηρνξήγεζεο ή/θαη ιήςε επηδφηεζεο ρξεκαηνδνηηθήο κίζζσζεο. 2) Φνξνινγηθή απαιιαγή. 3) Δπηδφηεζε θφζηνπο δεκηνπξγνπκέλσλ ζέζεσλ εξγαζίαο. (4) πλδπαζκφο ησλ παξαπάλσ εηδψλ εληζρχζεσλ ππαγφκελα ζε εηδηθά θαζεζηψηα ελίζρπζεο 63

65 Δηδηθφηεξα, γηα ηηο αλάγθεο ηνπ λφκνπ 3299, ηα επελδπηηθά ζρέδηα ρσξίδνληαη ζε 5 θαηεγνξίεο επελδπηηθψλ ζρεδίσλ, πνπ επηζπλάπηνληαη ζην Νφκν αλά επηιέμηκν ηνκέα επηρεηξεκαηηθήο δξαζηεξηφηεηαο. Γαπάλεο πξνκήζεηαο, εγθαηάζηαζεο παξαγσγηθνχ εμνπιηζκνχ, εμνπιηζκνχ πνηνηηθνχ ειέγρνπ. Γαπάλεο κεηαθνξάο ηερλνγλσζίαο Γαπάλεο πξνκήζεηαο Ζ/Τ θαη πξνκήζεηαο, παξακεηξνπνίεζεο ινγηζκηθνχ, ην ζχλνιν ησλ νπνίσλ δελ ζα πξέπεη λα μεπεξλάεη ην 60% επί ηνπ ζπλνιηθνχ επελδπηηθνχ ζρεδίνπ. Άυιεο Γαπάλεο θαη ακνηβέο ζπκβνχισλ ζε πνζνζηφ πνπ δελ ζα μεπεξλάεη ην 8% επί ηνπ ζπλνιηθνχ πξνυπνινγηζκνχ. Πξνυπνινγηζκφο Επελδπηηθψλ ρεδίσλ θαη Πνζνζηά Ιδίαο πκκεηνρήο Ο ειάρηζηνο πξνυπνινγηζκφο ησλ επελδπηηθψλ ζρεδίσλ ρσξίδεηαη αλά θαηεγνξία επηρείξεζεο σο εμήο: - Μεγάιεο επηρεηξήζεηο: ,00 ΔΤΡΩ (Μεγάιε επηρείξεζε ζεσξείηαη απηή πνπ απαζρνιεί πεξηζζφηεξν απφ 250 άηνκα πξνζσπηθφ, ν εηήζηνο θχθινο εξγαζηψλ ηεο είλαη κεγαιχηεξνο απφ ,00, θαζψο θαη ν εηήζηνο u953 ηζνινγηζκφο ηεο είλαη κεγαιχηεξνο απφ ,00 ). - Μεζαίεο επηρεηξήζεηο: ,00 ΔΤΡΩ (Απαζρνιεί ιηγφηεξα απφ 250 άηνκα πξνζσπηθφ. Ο εηήζην θχθινο είλαη κηθξφηεξνο απφ ,00, θαζψο θαη ν εηήζηνο ηζνινγηζκφο ηεο είλαη κηθξφηεξνο απφ ,00.) - Μηθξέο επηρεηξήζεηο ,00 ΔΤΡΩ Απαζρνιεί ιηγφηεξα απφ 50 άηνκα πξνζσπηθφ. Ο εηήζην θχθινο εξγαζηψλ ηεο θαζψο θαη ν εηήζηνο ηζνινγηζκφο ηεο είλαη κηθξφηεξνο απφ ,00 ) - Πνιχ κηθξέο επηρεηξήζεηο: ,00 ΔΤΡΩ. (Απαζρνιεί απφ 0 έσο 10 άηνκα πξνζσπηθφ. Ο εηήζην θχθινο εξγαζηψλ ηεο θαζψο θαη ν εηήζηνο ηζνινγηζκφο ηεο είλαη κηθξφηεξνο απφ ,00. Σεξεί ην θξηηήξην ηεο αλεμαξηεζίαο.) - πλνιηθά, γηα ηελ ίδηα παξαγσγηθή κνλάδα ην ηα ,00 ΔΤΡΩ. Ζ ηδία ζπκκεηνρή (ηδία θεθάιαηα & ηξαπεδηθφο δαλεηζκφο) ηνπ επελδπηή, αλά ππαγφκελν είδνο ελίζρπζεο αλαιχεηαη σο εμήο: 64

66 - Γηα επελδχζεηο επηρνξήγεζεο / επηδφηεζεο ρξεκαηνδνηηθήο κίζζσζεο ηα ηδία θεθάιαηα πνπ νξίδνληαη είηε σο θαηαβεβιεκέλν αξρηθφ θεθάιαην (γηα ηηο ππφ ίδξπζε) είηε σο αχμεζε κεηνρηθνχ θεθαιαίνπ (πθηζηάκελεο) ζα πξέπεη λα αληηζηνηρνχλ ζε ειάρηζην πνζνζηφ 25%. Σν ππνιεηπφκελν πνζνζηφ (πιελ ηδίαο ζπκκεηνρήο θαη επηρνξήγεζεο) θαιχπηεηαη κε ηξαπεδηθφ δαλεηζκφ. - Γηα επελδχζεηο θνξνινγηθήο απαιιαγήο ή επηδφηεζεο θφζηνπο δεκηνπξγνχκελσλ ζέζεσλ εξγαζίαο, ε ηδία ζπκκεηνρή ζα πξέπεη λα αλέξρεηαη ζε πνζνζηφ ηνπιάρηζηνλ 25%, θαη ζα κπνξεί λα θαιπθζεί είηε κε ηδία θεθάιαηα είηε κε ηξαπεδηθφ δαλεηζκφ. Δηάξθεηα ησλ Επελδχζεσλ Πξέπεη λα ζεκεησζεί φηη ζχκθσλα κε ηνλ Νφκν ε πξνζεζκία νινθιήξσζεο ηεο επέλδπζεο (φπσο αλαθέξεηαη ζηελ απφθαζε ππαγσγήο) κπνξεί λα παξαηεζεί έσο θαη 2 έηε, κε ηελ πξνυπφζεζε φηη ππνβάιιεηαη ζρεηηθφ αίηεκα ην αξγφηεξν 6 κήλεο απφ ηελ ιήμε ηεο πξνζεζκίαο νινθιήξσζεο, ελψ παξάιιεια έρεη πινπνηεζεί ην 50% ηεο επέλδπζεο. Οη ηξφπνη πνπ θαηαβάιινληαη νη εληζρχζεηο πεξηγξάθνληαη αθνινχζσο: - Δπηρνξήγεζεο: ε δχν ηζφπνζεο δφζεηο, κε ηελ πινπνίεζε ηνπ 50% θαη κε ηελ νινθιήξσζε ηεο επέλδπζεο αληίζηνηρα. Γχλαηαη λα ιεθζεί πξνθαηαβνιή κέγηζηνπ πνζνζηνχ 30% κε θαηαβνιή ηζφπνζεο εγγπεηηθήο επηζηνιήο πξνζαπμεκέλεο θαηά 10% απφ ηξάπεδα πνπ είλαη εγθαηεζηεκέλε θαη ιεηηνπξγεί λφκηκα ζηελ Διιάδα. - Δπηδφηεζεο ρξεκαηνδνηηθήο κίζζσζεο: Με ηε ιήμε ηνπ ρξφλνπ νινθιήξσζεο θαηαβάιιεηαη ην 50%, ελψ ην ππνιεηπφκελν 50% θαηαβάιιεηαη κε ηελ πηζηνπνίεζε νινθιήξσζεο επέλδπζεο θαη έλαξμε παξαγσγηθήο ιεηηνπξγίαο. - Δπηδφηεζεο θφζηνπο δεκηνπξγνχκελσλ ζέζεσλ εξγαζίαο: Καηαβάιιεηαη αλά εμάκελν, φπνπ ε πξψηε αίηεζε θαηαβνιήο ππνβάιιεηαη εληφο 1 έηνπο απφ ηε ιήμε ηεο πξνζεζκίαο νινθιήξσζεο ηεο επέλδπζεο Απφ ζηνηρεία πνπ αλαθνηλψλνληαη ζηελ ηζηνζειίδα ηνπ Τπνπξγείνπ Οηθνλνκίαο θαη Οηθνλνκηθψλ 17 κέρξη ηελ 25/8/2005, εκθαλίδεηαη λα έρνπλ θαηαηεζεί 483 αηηήκαηα ζπλνιηθά ζηελ Δπηθξάηεηα χςνπο Απφ απηέο ηηο πξνηάζεηο έρνπλ εγθξηζεί 134 κε πξνυπνινγηζκφ πνπ θηάλεη ηα 232 εθαηνκκχξηα ΔΤΡΩ. Αμηνζεκείσην είλαη φηη ε Πεξηθέξεηα Κξήηεο έρεη κέρξη ζηηγκήο ηελ πιεηνςεθία ησλ πξνηάζεσλ ηφζν 17 Τπνπξγείνπ Οηθνλνκίαο θαη Οηθνλνκηθψλ, 65

67 ησλ πξνηάζεσλ πνπ έρνπλ θαηαηεζεί (77 αηηήκαηα πνζνζηνχ 16%) φζν θαη ησλ εγθεθξηκέλσλ πξνηάζεσλ (36 ππαγσγέο, κε πνζνζηφ «επηηπρίαο» 26%) θαηά πνιχ πεξηζζφηεξεο απφ θάζε άιιε Διιεληθή Πεξηθέξεηα. Εγθξηζεηζεο Επελδχζεηο Απφ Γλσκνδνηηθή Επηηξνπή Ζ Δπηρεηξεκαηηθή Κνηλφηεηα πεξηκέλεη πνιιά απφ ηνλ Νέν Αλαπηπμηαθφ Νφκν. Πεξηκέλεη λα δεκηνπξγήζεη ηελ δηαθνξά θαη λα ζηεξίμεη νπζηαζηηθά ηηο ππάξρνπζεο θαη λέεο επηρεηξεκαηηθέο δξαζηεξηφηεηεο. Πεξηκέλεη λα δεκηνπξγεζνχλ λέεο επθαηξίεο 66

68 πξνζπέιαζεο θαη ζπκκεηνρήο ζηελ απαζρφιεζε, ηελ επηρεηξεκαηηθφηεηα, ηελ θνηλσληθή εξγαζία θαη ηελ δεκηνπξγία γηα φινπο. Πεξηκέλεη λα κεησζεί ε γξαθεηνθξαηία θαη λα πξναρζεί ε δεκηνπξγηθφηεηα, ε άκηιια θαη ε πξσηνβνπιία. Σν ελδηαθέξνλ ινηπφλ ηνπ επηρεηξεκαηηθνχ θφζκνπ, γηα ηελ αμηνπνίεζε ησλ πφξσλ ηνπ Νένπ Αλαπηπμηαθνχ Νφκνπ είλαη δεδνκέλν θαη ην ηειηθφ δεηνχκελν είλαη λα απνθηήζεη ε ρψξα έλα ζχγρξνλν, απνηειεζκαηηθφ εξγαιείν γηα ηελ ελζάξξπλζε λέσλ επελδπηηθψλ πξσηνβνπιηψλ θαη ηελ πξνζέιθπζε μέλσλ θεθαιαίσλ ζηε Υψξα καο, δειαδή έλαλ αλαπηπμηαθφ λφκν πνπ ζα ζπκβάιεη ζηελ νηθνλνκηθή θαη ηελ πεξηθεξεηαθή αλάπηπμε ηεο. ΔΠΗΥΔΗΡΖΜΑΣΗΚΔ ΓΡΑΣΖΡΗΟΣΖΣΔ ΠΟΤ ΤΠΑΓΟΝΣΑΗ ΣΟΝ ΑΝΑΠΣΤΞΗΑΚΟ ΝΟΜΟ ηνλ αλαπηπμηαθφ λφκν ππάγνληαη επηρεηξήζεηο πνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη ζηνπο πην θάησ ηνκείο: πξσηνγελή (π.ρ. ζεξκνθήπηα, θηελνηξνθηθέο κνλάδεο, επηρεηξήζεηο ηρζπνθαιιηέξγεηαο, θ.α.). δεπηεξνγελή (π.ρ. κεηαπνηεηηθέο επηρεηξήζεηο, ελέξγεηα, θ.α.). ηξηηνγελή: - ηνπξηζκφο (μελνδνρεηαθέο κνλάδεο, ζπλεδξηαθά θέληξα, καξίλεο, ζεκαηηθά πάξθα, γήπεδα γθνιθ, αμηνπνίεζε ηακαηηθψλ πεγψλ, θέληξα ζαιαζζνζεξαπείαο, θέληξα πξνπνλεηηθνχ-αζιεηηθνχ ηνπξηζκνχ, θέληξα ηνπξηζκνχ πγείαο, θ.α.). - ινηπέο ππεξεζίεο (π.ρ. εξγαζηήξηα εθαξκνζκέλεο βηνκεραληθήο έξεπλαο, εκπνξεπκαηηθά θέληξα, αλάπηπμε ινγηζκηθνχ, ππεξεζίεο εθνδηαζηηθήο αιπζίδαο, δηακεηαθνκηζηηθά θέληξα, θ.α.). Οη επηρεηξεκαηηθέο δξαζηεξηφηεηεο πνπ ππάγνληαη ζηηο δηαηάμεηο ηνπ Νφκνπ δηαθξίλνληαη ζε δχν (2) θαηεγνξίεο θαη πεξηγξάθνληαη παξαθάησ αλαιπηηθά. Αλαθέξνληαη επίζεο νη εμαηξνχκελεο πεξηπηψζεηο πνπ ππάγνληαη ζε άιιεο κνξθέο ελίζρπζεο. Δ ΠΟΗΔ ΠΔΡΗΟΥΔ ΚΗΝΖΣΡΩΝ ΥΩΡΗΕΔΣΑΗ Ζ ΥΩΡΑ Γηα ηελ εθαξκνγή ησλ δηαηάμεσλ ηνπ παξφληνο λφκνπ, ε Δπηθξάηεηα θαηαλέκεηαη ζε ηξεηο (3) δψλεο σο εμήο: 67

69 Εψλε Α: Πεξηιακβάλεη ηνπο Ννκνχο Αηηηθήο θαη Θεζζαινλίθεο πιελ ησλ Βηνκεραληθψλ Δπηρεηξεκαηηθψλ Πεξηνρψλ (Β.Δ.ΠΔ.) θαη ησλ λεζηψλ ηνλ Ννκψλ απηψλ πνπ εληάζζνληαη ζηε Εψλε Β'. Εψλε Β: Πεξηιακβάλεη ηνπο Ννκνχο ηεο Πεξηθέξεηαο Θεζζαιίαο (Καξδίηζαο, Λάξηζαο, Μαγλεζίαο, Σξηθάισλ), ηνπο Ννκνχο ηεο Πεξηθέξεηαο Ννηίνπ Αηγαίνπ (Κπθιάδσλ, Γσδεθαλήζνπ), ηνπο Ννκνχο ηεο Πεξηθέξεηαο Ηνλίσλ Νήζσλ (Κέξθπξαο, Λεπθάδαο, Κεθαιιελίαο, Εαθχλζνπ), ηνπο Nνκνχο ηεο Πεξηθέξεηαο Κξήηεο (Ζξαθιείνπ, Λαζηζίνπ, Ρεζχκλνπ, Υαλίσλ), ηνπο Ννκνχο ηεο Πεξηθέξεηαο Κεληξηθήο Μαθεδνλίαο (Υαιθηδηθήο, εξξψλ, Κηιθίο, Πέιιαο, Ζκαζίαο, Πηεξίαο), ηνπο Ννκνχο ηεο Πεξηθέξεηαο Γπηηθήο Μαθεδνλίαο (Γξεβελψλ, Κνδάλεο, Φιψξηλαο, Καζηνξηάο), θαζψο θαη ηνπο Ννκνχο ηεο Πεξηθέξεηαο ηεξεάο Διιάδαο (Φζηψηηδαο, Φσθίδαο, Δχβνηαο, Βνησηίαο, Δπξπηαλίαο). Εψλε Γ: Πεξηιακβάλεη ηνπο Ννκνχο ηεο Πεξηθέξεηαο Αλαηνιηθήο Μαθεδνλίαο θαη Θξάθεο (Καβάιαο, Γξάκαο, Ξάλζεο, Ρνδφπεο, Έβξνπ), ηνπο Ννκνχο ηεο Πεξηθέξεηαο Ζπείξνπ (Άξηαο, Πξέβεδαο, Ησαλλίλσλ, Θεζπξσηίαο), ηνπο Ννκνχο ηεο Πεξηθέξεηαο Βνξείνπ Αηγαίνπ (Λέζβνπ, Υίνπ, άκνπ), ηνπο Ννκνχο ηεο Πεξηθέξεηαο Πεινπνλλήζνπ (Λαθσλίαο, Μεζζελίαο, Κνξηλζίαο, Αξγνιίδαο, Αξθαδίαο), θαζψο θαη ηνπο Ννκνχο ηεο Πεξηθέξεηαο Γπηηθήο Διιάδαο (Αραταο, Αηησιναθαξλαλίαο, Ζιείαο). 68

70 ΠΑΡΔΥΟΜΔΝΔ ΔΝΗΥΤΔΗ ηα επελδπηηθά ζρέδηα πνπ εληάζζνληαη ζην λφκν παξέρνληαη ηα αθφινπζα είδε εληζρχζεσλ: - Δπηρνξήγεζε πνπ ζπλίζηαηαη ζηελ θάιπςε ηκήκαηνο ηεο δαπάλεο ηνπ επελδπηηθνχ ζρεδίνπ απφ ην Γεκφζην, ή/θαη - Δπηδφηεζε ρξεκαηνδνηηθήο κίζζσζεο (leasing) πνπ ζπλίζηαηαη ζηελ θάιπςε απφ ην Γεκφζην ηκήκαηνο ησλ θαηαβαιινκέλσλ δφζεσλ ρξεκαηνδνηηθήο κίζζσζεο πνπ 69

71 ζπλάπηεηαη γηα ηελ απφθηεζε ηεο ρξήζεο θαηλνχξγηνπ κεραλνινγηθνχ θαη ινηπνχ εμνπιηζκνχ, ή - Δπηδφηεζε ηνπ κηζζνινγηθνχ θφζηνπο ηεο δεκηνπξγνχκελεο απφ ηελ επέλδπζε απαζρφιεζεο. Ή ελαιιαθηηθά - Φνξνινγηθή απαιιαγή. Ζ ελίζρπζε απηή ζπλίζηαηαη ζηελ απαιιαγή απφ ηελ θαηαβνιή θφξνπ εηζνδήκαηνο κε δηαλεκνκέλσλ θεξδψλ γηα ηελ πξψηε δεθαεηία απφ ηελ πξαγκαηνπνίεζε ηεο επέλδπζεο, κε ην ζρεκαηηζκφ αθνξνιφγεηνπ απνζεκαηηθνχ. Οη σο άλσ εληζρχζεηο παξέρνληαη ππφ φξνπο θαη πξνυπνζέζεηο πνπ νξίδνληαη ζην Νφκν. Γηα ηα επελδπηηθά ζρέδηα παξέρνληαη θαηά δψλε θαη αλά θαηεγνξία νη αθφινπζεο εληζρχζεηο: (α) Δπηρνξήγεζε ή/θαη επηδφηεζε ρξεκαηνδνηηθήο κίζζσζεο ή επηδφηεζε ηνπ θφζηνπο ηεο δεκηνπξγνχκελεο απαζρφιεζεο θαηά ηα πνζνζηά ηνπ πίλαθα: Καηεγνξία Δπέλδπζεο Zψλε A Zψλε B Zψλε Γ Καηεγνξία 1 20% 30% 40% Καηεγνξία 2 15% 25% 35% Φνξνινγηθή απαιιαγή θαηά ηα πνζνζηά ηνπ πίλαθα: Καηεγνξία Δπέλδπζεο Zψλε A Zψλε B Zψλε Γ Καηεγνξία 1 60% 100% 100% Καηεγνξία 2 50% 100% 100% εκαληηθφ λα αλαθεξζεί είλαη ην γεγνλφο φηη: (α) νη ζέζεηο απαζρφιεζεο ζπλδεφκελεο κε ηελ επέλδπζε ζεσξνχληαη νη λέεο ζέζεηο απαζρφιεζεο πνπ δεκηνπξγνχληαη κέζα ζηελ πξψηε ηξηεηία απφ ηελ νινθιήξσζε θαη έλαξμε παξαγσγηθήο ιεηηνπξγίαο ηεο επέλδπζεο γηα ηελ εμππεξέηεζή ηεο θαη (β) ε ελίζρπζε θαηαβάιιεηαη επί ηνπ κηζζνινγηθνχ θφζηνπο γηα ην ζχλνιν ησλ ζπλδεφκελσλ κε ηελ επέλδπζε ζέζεσλ απαζρφιεζεο θαη παξέρεηαη γηα ηα δχν πξψηα έηε απφ ηελ δεκηνπξγία ηεο θάζε ζέζεο 70

72 απαζρφιεζεο. Σν κηζζνινγηθφ θφζηνο πεξηιακβάλεη ην κηζζφ πξηλ απφ ηελ αθαίξεζε ησλ θφξσλ θαζψο θαη ησλ ππνρξεσηηθψλ εηζθνξψλ θνηλσληθήο αζθάιηζεο. Γηθαηνχρνη είλαη επηρεηξήζεηο πνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη ζε φινπο ηνπο ηνκείο ηεο νηθνλνκίαο, εθφζνλ πιεξνχλ ηα θξηηήξηα ππαγσγήο ζην θαζεζηψο ησλ εληζρχζεσλ, φπσο νξίδνληαη απφ ην Νφκν. ηηο κεζαίεο επηρεηξήζεηο παξέρεηαη επηπιένλ πνζνζηφ ελίζρπζεο έσο δέθα ηνηο εθαηφ (10%). ηηο πνιχ κηθξέο θαη κηθξέο επηρεηξήζεηο παξέρεηαη επηπιένλ πνζνζηφ ελίζρπζεο έσο είθνζη ηνηο εθαηφ (20%). ΠΡΟΫΠΟΘΔΔΗ ΚΑΗ ΟΡΟΗ ΔΝΗΥΤΔΩΝ (i) 'Ηδία ζπκκεηνρή ηνπ επελδπηή. Σν πνζνζηφ ηεο ίδηαο ζπκκεηνρήο ηνπ επελδπηή ζηηο επελδχζεηο πνπ εληάζζνληαη ζην θαζεζηψο ελίζρπζεο ηεο επηρνξήγεζεο ή/θαη επηδφηεζεο ρξεκαηνδνηηθήο κίζζσζεο, δελ κπνξεί λα είλαη θαηψηεξν ηνπ 25% ησλ εληζρπφκελσλ δαπαλψλ, ελψ ζηηο επελδχζεηο πνπ εληάζζνληαη ζην θαζεζηψο ηεο θνξνινγηθήο απαιιαγήο ή ηεο επηδφηεζεο ηνπ θφζηνπο ηεο δεκηνπξγνχκελεο απαζρφιεζεο, ηνπιάρηζηνλ ην 25% ηνπ θφζηνπο πξέπεη λα θαιχπηεηαη απφ ρξεκαηνδνηηθή ζπκβνιή ηνπ θνξέα ηεο επέλδπζεο πνπ ζπλίζηαηαη ζε ίδηα θεθάιαηα ή δάλεην, εθφζνλ δελ ζπλνδεχεηαη ην ηκήκα απηφ απφ θξαηηθή ελίζρπζε. (ii) 'Δλαξμε πινπνίεζεο ησλ επελδπηηθψλ ζρεδίσλ πνπ εληάζζνληαη ζηηο δηαηάμεηο ηνπ παξφληνο. Ζ έλαξμε πινπνίεζεο ησλ επελδπηηθψλ ζρεδίσλ γίλεηαη κεηά ηε δεκνζίεπζε ηεο απφθαζεο ππαγσγήο ζηηο δηαηάμεηο ηνπ παξφληνο λφκνπ. Ωο έλαξμε λνείηαη είηε ε έλαξμε θαηαζθεπαζηηθψλ εξγαζηψλ είηε ε πξψηε βέβαηε αλάιεςε δέζκεπζεο γηα παξαγγειία εμνπιηζκνχ, εθηφο ησλ πξνθαηαξθηηθψλ κειεηψλ ζθνπηκφηεηαο. Ζ αλακφξθσζε ηνπ θφζηνπο επέλδπζεο δελ κπνξεί λα ππεξβεί ην 5%. ηελ απφθαζε ππαγσγήο νξίδεηαη πξνζεζκία νινθιήξσζεο, ε νπνία δχλαηαη λα παξαηαζεί θαη αλψηαην φξην γηα δχν (2) έηε, ππφ φξνπο. ΔΝΗΥΤΟΜΔΝΔ ΓΑΠΑΝΔ Ο θαζνξηζκφο ησλ δαπαλψλ πνπ εληζρχνληαη αλά θαηεγνξία επέλδπζεο γίλεηαη κε ππνπξγηθή απφθαζε. Ο Νφκνο πεξηέρεη θαηάινγν απηψλ, θαζψο θαη ησλ δαπαλψλ πνπ δελ ππάγνληαη ζηηο δηαηάμεηο ηνπ. 71

73 Οη εληζρπφκελεο δαπάλεο πξέπεη λα αθνξνχλ πάγηα ζηνηρεία. Γπλαηή ε ελίζρπζε θαη άπισλ επελδχζεσλ ή ακνηβψλ κειεηψλ ζπκβνχισλ, σζηφζν κφλν κέρξη πνζνζηφ 10% ηνπ θφζηνπο ηνπ επελδπηηθνχ ζρεδίνπ. Με ελίζρπζε ιεηηνπξγηθψλ δαπαλψλ. ΑΡΜΟΓΗΟΣΖΣΔ ΚΑΗ ΓΗΑΓΗΚΑΗΔ ΔΦΑΡΜΟΓΖ ΣΩΝ ΔΝΗΥΤΔΩΝ Α) Τπνβνιή αηηήζεσλ ππαγσγήο ζηηο δηαηάμεηο ηνπ λφκνπ. Αηηήζεηο επελδχζεσλ πιελ απηψλ πνπ αθνξνχλ ηελ ελίζρπζε ηεο θνξνινγηθήο απαιιαγήο γηα ηηο νπνίεο δελ απαηηείηαη ππνβνιή αίηεζεο, ππνβάιινληαη θαζ φιε ηε δηάξθεηα ηνπ έηνπο σο εμήο: (i) ηελ Γεληθή Γηεχζπλζε Ηδησηηθψλ Δπελδχζεσλ ηνπ Τπνπξγείνπ Οηθνλνκίαο θαη Οηθνλνκηθψλ ππνβάιινληαη νη αηηήζεηο ππαγσγήο επελδχζεσλ, χςνπο άλσ ησλ ηεζζάξσλ εθαηνκκπξίσλ ( ) Δπξψ, πνπ πξαγκαηνπνηνχληαη ζηα φξηα ηεο Πεξηθέξεηαο Κεληξηθήο Μαθεδνλίαο, θαζψο θαη νη επελδχζεηο χςνπο άλσ ησλ δχν εθαηνκκπξίσλ ( ) Δπξψ πνπ πξαγκαηνπνηνχληαη ζηελ ππφινηπε Δπηθξάηεηα, θαζψο θαη νξηζκέλεο αλεμαξηήησο πνζνχ βάζεη ξεηήο πξφβιεςεο. ii) ηηο Γηεπζχλζεηο ρεδηαζκνχ θαη Αλάπηπμεο ησλ Πεξηθεξεηψλ ππνβάιινληαη αηηήζεηο ππαγσγήο επελδχζεσλ χςνπο κέρξη δχν εθαηνκκπξίσλ ( ) Δπξψ, πνπ πξαγκαηνπνηνχληαη κέζα ζηα φξηα θάζε Γηνηθεηηθήο Πεξηθέξεηαο ή πξνθεηκέλνπ γηα ηελ Πεξηθέξεηα Κεληξηθήο Μαθεδνλίαο χςνπο κέρξη ηέζζεξα εθαηνκκχξηα ( ) Δπξψ. iii) ην Διιεληθφ Κέληξν Δπελδχζεσλ Α.Δ. (ΔΛ.Κ.Δ.) ππνβάιινληαη νη αηηήζεηο ππαγσγήο επελδχζεσλ χςνπο άλσ ησλ δεθαπέληε εθαηνκκπξίσλ ( ) Δπξψ, θαζψο θαη νη επελδχζεηο ή επηρεηξεκαηηθά ζρέδηα ηξηψλ εθαηνκκπξίσλ ( ) Δπξψ θαη άλσ, εθφζνλ ην 50% ηνπιάρηζηνλ ηεο ίδηαο ζπκκεηνρήο πξνέξρεηαη απφ θεθάιαηα εμσηεξηθνχ. iv) ηε Γεληθή Γξακκαηεία Βηνκεραλίαο ηνπ Τπνπξγείνπ Αλάπηπμεο ζπγθεθξηκέλεο αηηήζεηο ππαγσγήο επελδχζεσλ νξηζκέλσλ πξνβιεπφκελσλ ππνπεξηπηψζεσλ ππφ φξνπο. Γ) Γηαδηθαζία έγθξηζεο Ζ δηαδηθαζία εμέηαζεο θάζε αίηεζεο γηα ππαγσγή επέλδπζεο νινθιεξψλεηαη, απφ ηελ αξκφδηα ππεξεζία θαη ηελ αξκφδηα γλσκνδνηηθή επηηξνπή, ην αξγφηεξν εληφο δχν (2) κελψλ απφ ηελ εκεξνκελία ππνβνιήο ηεο αίηεζεο, ε δε απφθαζε ππαγσγήο εθδίδεηαη ην αξγφηεξν εληφο κελφο απφ ηε γλσκνδφηεζε ηεο επηηξνπήο, εληφο ηνπ νπνίνπ 72

74 δεκνζηεχεηαη θαη ε πεξίιεςή ηεο ζηελ Δθεκεξίδα ηεο Κπβεξλήζεσο. Γηα ηελ εηζαγσγή ησλ αηηήζεσλ ππαγσγήο ζηελ αξκφδηα γλσκνδνηηθή επηηξνπή ηεξείηαη ε απφιπηε ζεηξά πξνηεξαηφηεηαο κε ηελ νπνία έρνπλ ππνβιεζεί νη αηηήζεηο απηέο. Γ) Καηαβνιή ησλ εληζρχζεσλ Ο Νφκνο πξνβιέπεη ηηο πξνυπνζέζεηο, ηνπο φξνπο θαη ηνπο πεξηνξηζκνχο πνπ αθνξνχλ ηελ πηζαλφηεηα ρξεζηκνπνίεζεο δαλείνπ. (α) Καηαβνιή ηεο επηρνξήγεζεο: Ζ θαηαβνιή ηνπ πνζνχ ηεο επηρνξήγεζεο πξαγκαηνπνηείηαη ζε δφζεηο σο εμήο: Σν 50% ηνπ πνζνχ ηεο επηρνξήγεζεο θαηαβάιιεηαη κεηά ηελ πινπνίεζε ηνπ 50% ηεο επέλδπζεο θαη ηελ πηζηνπνίεζε απηνχ θαη ηεο ζπκκφξθσζεο ηνπ επελδπηή ζηνπο φξνπο ηεο απφθαζεο ππαγσγήο απφ ην αξκφδην φξγαλν ειέγρνπ. Σν ππφινηπν 50% ηνπ πνζνχ ηεο επηρνξήγεζεο θαηαβάιιεηαη κεηά ηελ πηζηνπνίεζε ηεο νινθιήξσζεο θαη ηεο έλαξμεο ηεο παξαγσγηθήο ιεηηνπξγίαο ηεο επέλδπζεο απφ ην αξκφδην φξγαλν ειέγρνπ. Ζ εθηακίεπζε ιακβάλεη ρψξα εληφο 5 κελψλ. Παξέρεηαη ε δπλαηφηεηα εθάπαμ πξνθαηαβνιήο (σο κέξνπο ηεο ζπλνιηθήο επηρνξήγεζεο) ε νπνία δελ ππεξβαίλεη ην 50% ηεο πξνβιεπφκελεο ζηε ζρεηηθή απφθαζε ππαγσγήο ηεο επέλδπζεο επηρνξήγεζεο κε ηελ πξνζθφκηζε ηζφπνζεο εγγπεηηθήο επηζηνιήο, πξνζαπμεκέλεο θαηά 10%, απφ ηξάπεδα πνπ είλαη εγθαηεζηεκέλε θαη ιεηηνπξγεί λφκηκα ζηελ Διιάδα. Ζ επηρνξήγεζε θαηαβάιιεηαη απεπζείαο ζηνλ επελδπηή ή απεπζείαο ζηελ δαλεηνδνηνχζα ηξάπεδα ε νπνία ρνξήγεζε βξαρππξφζεζκν δαλεηζκφ ζηελ εηαηξεία ε νπνία πινπνηεί ην επελδπηηθφ ζρέδην. (β) Καηαβνιή επηδφηεζεο ρξεκαηνδνηηθήο κίζζσζεο: Ζ θαηαβνιή γίλεηαη κεηά ηελ εγθαηάζηαζε ησλ κεραλεκάησλ θιπ θαη ηελ πηζηνπνίεζε απηήο θαη ζπλίζηαηαη αξρηθά ζην 50% κέρξη ηελ ιήμε ηνπ ρξφλνπ νινθιήξσζεο πνπ πξνβιέπεηαη ζηελ απφθαζε ππαγσγήο, ελψ ην ππφινηπν θαηαβάιιεηαη κεηά ηελ παξέιεπζε απηήο, εθφζνλ πηζηνπνηείηαη ε νινθιήξσζε ηεο επέλδπζεο θαη ε έλαξμε ηεο ιεηηνπξγίαο. (γ) Καηαβνιή επηρνξήγεζεο θφζηνπο απαζρφιεζεο: Ζ θαηαβνιή απηή γίλεηαη αλά εμάκελν, κεηά απφ αληίζηνηρε αίηεζε ηνπ ελδηαθεξνκέλνπ. 73

75 ΠΑΡΑΚΟΛΟΤΘΖΖ ΚΑΗ ΔΛΔΓΥΟ Παξαθνινχζεζε ησλ επελδχζεσλ πνπ εγθξίλνληαη γίλεηαη απφ ηηο αξκφδηεο ππεξεζίεο θαη νη δηαθφξσλ κνξθψλ έιεγρνη γίλνληαη απφ φξγαλα πνπ ζπγθξνηνχληαη κε απφθαζε ηνπ εθάζηνηε αξκφδηνπ θνξέα ππαγσγήο. ΔΗΓΗΚΑ ΚΑΘΔΣΩΣΑ ΔΝΗΥΤΖ Με θνηλέο απνθάζεηο ησλ Τπνπξγψλ Οηθνλνκίαο θαη Οηθνλνκηθψλ θαη Αλάπηπμεο, θαζψο θαη ησλ θαηά πεξίπησζε ζπλαξκφδησλ ππνπξγψλ, νξίδνληαη νη αλαγθαίεο παξεθθιίζεηο απφ ηηο ξπζκίζεηο ηνπ παξφληνο πνπ αθνξνχλ ζηελ ίδηα ζπκκεηνρή, ζηε δηαδηθαζία παξνρήο ησλ επηρνξεγήζεσλ, ζηα πνζνζηά θαη ην χςνο ηεο επηρνξήγεζεο, ζην χςνο ηνπ δαλείνπ, ζηα πνζνζηά επηδφηεζεο ηεο ρξεκαηνδνηηθήο κίζζσζεο, ηεο επηδφηεζεο ηνπ θφζηνπο ηεο δεκηνπξγνχκελεο απαζρφιεζεο θαη ζηε θνξνινγηθή απαιιαγή, ζηηο πξνυπνζέζεηο κεηαβίβαζεο ησλ κεηνρψλ ηεο επηρείξεζεο, θαζψο θαη ζηε δπλαηφηεηα ζπκκεηνρήο ζηελ επέλδπζε δεκνζίσλ επηρεηξήζεσλ γηα επελδχζεηο χςνπο πελήληα (50) εθαηνκκπξίσλ Δπξψ, κε ζεκαληηθή επίδξαζε ζηε δηεζλή αληαγσληζηηθφηεηα ηεο ρψξαο θαη ζηελ απαζρφιεζε (δεκηνπξγία ηνπιάρηζηνλ εθαηφ είθνζη πέληε (125) ζέζεσλ κφληκεο απαζρφιεζεο, εθ ησλ νπνίσλ έλαο αξηζκφο δχλαηαη λα δεκηνπξγείηαη ζε δνξπθνξηθέο επηρεηξήζεηο ζαλ άκεζν απνηέιεζκα ηεο πξνηεηλφκελεο επέλδπζεο). Δπίζεο κε ηηο ίδηεο απνθάζεηο κπνξεί λα θαζνξίδεηαη ε θαηαζθεπή κε δεκφζηα δαπάλε εηδηθψλ έξγσλ ππνδνκήο πξνο δηεπθφιπλζε ηεο γεληθφηεξεο ιεηηνπξγίαο ηεο κνλάδαο. ΚΑΣΖΓΟΡΗΔ ΔΠΗΥΔΗΡΖΜΑΣΗΚΩΝ ΓΡΑΣΖΡΗΟΣΖΣΩΝ Δπηρεηξεκαηηθέο δξαζηεξηφηεηεο νη νπνίεο ππάγνληαη ζηνλ αλαπηπμηαθφ λφκν: ΚΑΣΖΓΟΡΗΑ 1 Δπελδπηηθά ζρέδηα γηα ηελ ίδξπζε δεκφζηαο ρξήζεο θιεηζηψλ ζηαζκψλ ηδησηηθήο ρξήζεσο επηβαηεγψλ απηνθηλήησλ ρσξεηηθφηεηαο ηνπιάρηζηνλ ζαξάληα (40) ζέζεσλ, επηπιένλ εθείλσλ πνπ επηβάιιεη ν Γεληθφο Οηθνδνκηθφο Καλνληζκφο (Γ.Ο.Κ) γηα ηελ θάιπςε ησλ κφληκσλ αλαγθψλ πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηηο ρξήζεηο ηνπ θηηξίνπ, εθφζνλ γίλνληαη απφ επηρεηξήζεηο εθκεηάιιεπζεο δεκνζίαο 74

76 ρξήζεσο, ππέξγεησλ, ππφγεησλ ή θαη πισηψλ ζηαζκψλ απηνθηλήησλ. Δπίζεο, επελδπηηθά ζρέδηα γηα ηελ ίδξπζε δεκφζηαο ρξήζεο ζηεγαζκέλσλ ή/θαη εκηζηεγαζκέλσλ ζηαζκψλ θνξηεγψλ, ιεσθνξείσλ θαη άιισλ ελ γέλεη βαξέσλ νρεκάησλ ηνπιάρηζηνλ 30 ζέζεσλ. Δπελδπηηθά ζρέδηα παξαγσγήο ειεθηξηζκνχ απφ ήπηεο κνξθέο ελέξγεηαο θαη εηδηθφηεξα ηελ αηνιηθή, ηελ ειηαθή, ηελ πδξνειεθηξηθή, ηε γεσζεξκηθή θαη ηε βηνκάδα, επελδπηηθά ζρέδηα ζπκπαξαγσγήο ειεθηξηζκνχ θαη ζεξκφηεηαο. Δπελδπηηθά ζρέδηα γηα ηε κεηεγθαηάζηαζε βπξζνδεςείσλ απφ ηνπο Ννκνχο Αηηηθήο, Θεζζαινλίθεο θαη Υαλίσλ εληφο Βηνκεραληθψλ θαη Δπηρεηξεκαηηθψλ Πεξηνρψλ (Β.Δ.ΠΔ.), ζηηο νπνίεο πθίζηαληαη νη θαηάιιειεο ππνδνκέο θαη πξνβιέπεηαη ε εγθαηάζηαζή ηνπο. Δθζπγρξνληζκφο νινθιεξσκέλεο κνξθήο ιεηηνπξγνπζψλ μελνδνρεηαθψλ κνλάδσλ θαηεγνξίαο ηνπιάρηζηνλ δχν αζηέξσλ (2*), πξψελ Γ' ηάμεο ή μελνδνρεηαθψλ κνλάδσλ πνπ έρνπλ δηαθφςεη πξνζσξηλά ηε ιεηηνπξγία ηνπο γηα πέληε έηε θαη' αλψηαην φξην, ρσξίο ζην δηάζηεκα απηφ λα έρεη γίλεη αιιαγή ζηε ρξήζε ηνπ θηηξίνπ θαη ππφ ηνλ φξν φηη θαηά ην ρξφλν ηεο πξνζσξηλήο δηαθνπήο ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπο ήηαλ ηνπιάρηζηνλ θαηεγνξίαο δχν αζηέξσλ (2*), πξψελ Γ' ηάμεο. Δθζπγρξνληζκφο νινθιεξσκέλεο κνξθήο ιεηηνπξγνπζψλ μελνδνρεηαθψλ κνλάδσλ θαηψηεξεο θαηεγνξίαο ησλ δχν αζηέξσλ (2*), πξψελ Γ' ηάμεο, ζε θηίξηα πνπ ραξαθηεξίδνληαη δηαηεξεηέα ή παξαδνζηαθά, εθφζνλ κε ηνλ εθζπγρξνληζκφ ηνπο αλαβαζκίδνληαη ηνπιάρηζηνλ ζε θαηεγνξία δχν αζηέξσλ (2*), πξψελ Γ' ηάμεο.. Δπίζεο εθζπγρξνληζκφο νινθιεξσκέλεο κνξθήο μελνδνρεηαθψλ κνλάδσλ πνπ έρνπλ δηαθφςεη πξνζσξηλά ηε ιεηηνπξγία ηνπο γηα πέληε έηε θαη' αλψηαην φξην, ρσξίο ζην δηάζηεκα απηφ λα έρεη γίλεη αιιαγή ζηε ρξήζε ηνπ θηηξίνπ θαη ππφ ηνλ φξν φηη κε ηνλ εθζπγρξνληζκφ ηνπο αλαβαζκίδνληαη ηνπιάρηζηνλ ζε θαηεγνξία δχν αζηέξσλ (2*), πξψελ Γ' ηάμεο. Δθζπγρξνληζκφο μελνδνρεηαθψλ κνλάδσλ πνπ αθνξά ηε δεκηνπξγία ζπκπιεξσκαηηθψλ εγθαηαζηάζεσλ κε ηελ πξνζζήθε λέσλ θνηλφρξεζησλ ρψξσλ, λέσλ ρξήζεσλ επί θνηλνρξήζησλ ρψξσλ, πηζηλψλ θαη αζιεηηθψλ εγθαηαζηάζεσλ 75

77 ζε μελνδνρεηαθέο κνλάδεο ηνπιάρηζηov θαηεγνξίαο δχν αζηέξσλ (2*), πξψελ Γ' ηάμεο, κε ζθνπφ ηελ παξνρή πξφζζεησλ ππεξεζηψλ. Μεηαηξνπή παξαδνζηαθψλ ή δηαηεξεηέσλ θηηξίσλ ζε μελνδνρεηαθέο κνλάδεο ηνπιάρηζηνλ θαηεγνξίαο δχν αζηέξσλ (2*), πξψελ Γ' ηάμεο. Δθζπγρξνληζκφο νινθιεξσκέλεο κνξθήο ιεηηνπξγνπζψλ ηνπξηζηηθψλ νξγαλσκέλσλ θαηαζθελψζεσλ (campings) ηνπιάρηζηνλ Γ' ηάμεο. Ίδξπζε, επέθηαζε, εθζπγρξνληζκφο ζπλεδξηαθψλ θέληξσλ. Ίδξπζε, επέθηαζε, εθζπγρξνληζκφο ρηνλνδξνκηθψλ θέληξσλ. Ίδξπζε, επέθηαζε, εθζπγρξνληζκφο αμηνπνίεζεο ηακαηηθψλ πεγψλ. Ίδξπζε, επέθηαζε, εθζπγρξνληζκφο ηνπξηζηηθψλ ιηκέλσλ ζθαθψλ αλαςπρήο (καξίλεο) γηα επελδπηηθά ζρέδηα πνπ γίλνληαη κε πξσηνβνπιία νπνηνπδήπνηε θπζηθνχ ή λνκηθνχ πξνζψπνπ ηδησηηθνχ δηθαίνπ. Ίδξπζε, επέθηαζε, εθζπγρξνληζκφο γεπέδσλ γθνιθ. Ίδξπζε, επέθηαζε, εθζπγρξνληζκφο θέληξσλ ζαιαζζνζεξαπείαο. Ίδξπζε, επέθηαζε, εθζπγρξνληζκφο θέληξσλ ηνπξηζκνχ πγείαο. Ίδξπζε, επέθηαζε, εθζπγρξνληζκφο θέληξσλ πξνπνλεηηθνχ-αζιεηηθνχ ηνπξηζκνχ. Δπελδπηηθά ζρέδηα ζπλεξγαδφκελσλ εκπνξηθψλ θαη κεηαθνξηθψλ επηρεηξήζεσλ, ππφ εληαίν θνξέα, γηα ηελ δεκηνπξγία εκπνξεπκαηηθψλ ζηαζκψλ θαη δηακεηαθνκηζηηθψλ θέληξσλ, φπσο απηά ζα νξηζηνχλ κε ηελ θνηλή ππνπξγηθή απφθαζε. Δπελδπηηθά ζρέδηα ησλ κεηαθνξηθψλ επηρεηξήζεσλ γηα ηε δεκηνπξγία ππνδνκψλ απνζήθεπζεο, ζπζθεπαζίαο θαη ηππνπνίεζεο θαζψο θαη θιεηζηψλ ρψξσλ ζηάζκεπζεο θνξηεγψλ νρεκάησλ, φπσο απηά ζα νξηζηνχλ κε ηελ θνηλή ππνπξγηθή απφθαζε. Δπελδπηηθά ζρέδηα γηα ηελ παξνρή ππεξεζηψλ εθνδηαζηηθήο αιπζίδαο. Δπελδπηηθά ζρέδηα γηα ηε δεκηνπξγία επξπδσληθψλ δηθηπαθψλ ππνδνκψλ θαη ζπλαθνχο εμνπιηζκνχ πνπ εμαζθαιίδεη ηελ πξφζβαζε ζε πνιίηεο ή επηρεηξήζεηο, ζε επίπεδν ΟΣΑ, Πεξηθεξεηψλ θιπ. ή άιιεο γεσγξαθηθήο πεξηνρήο κε επηρεηξεκαηηθφ ελδηαθέξνλ. 76

78 Δπελδπηηθά ζρέδηα παξνρήο θαηλνηνκηθψλ ηειεπηθνηλσληαθψλ ππεξεζηψλ επξείαο θιίκαθαο ηα νπνία βαζίδνληαη ζηελ επξπδσληθή ππνδνκή. Δπελδπηηθά ζρέδηα αλάπηπμεο ινγηζκηθνχ. Δπελδπηηθά ζρέδηα γηα ηε δεκηνπξγία εξγαζηεξίσλ εθαξκνζκέλεο βηνκεραληθήο, ελεξγεηαθήο, κεηαιιεπηηθήο, γεσξγηθήο, θηελνηξνθηθήο, δαζηθήο θαη ηρζπνθαιιηεξγεηηθήο έξεπλαο. Δπίζεο, επελδπηηθά ζρέδηα αλάπηπμεο ηερλνινγηψλ θαη βηνκεραληθψλ ζρεδίσλ. Δπελδπηηθά ζρέδηα γηα ηελ παξνρή ππεξεζηψλ εμαηξεηηθά πξνεγκέλεο ηερλνινγίαο. Δπελδπηηθά ζρέδηα γηα ηε δεκηνπξγία εξγαζηεξίσλ παξνρήο ππεξεζηψλ πνηφηεηαο ή/θαη πςειήο ηερλνινγίαο, πηζηνπνηήζεσλ, δνθηκψλ ειέγρνπ θαη δηαθξηβψζεσλ. Δπελδπηηθά ζρέδηα ησλ επηρεηξήζεσλ εθκεηάιιεπζεο κέζσλ κεηαθνξάο αλζξψπσλ θαη εκπνξεπκάησλ ζε απνκνλσκέλεο, δπζπξφζηηεο θαη απνκαθξπζκέλεο πεξηνρέο, φπσο νξίδνληαη κε θνηλή απφθαζε ησλ Τπνπξγψλ Οηθνλνκίαο θαη Οηθνλνκηθψλ θαη Δκπνξηθήο Ναπηηιίαο. Δπελδπηηθά ζρέδηα πξνζηαζίαο ηνπ πεξηβάιινληνο, πεξηνξηζκνχ ηεο ξχπαλζεο ηνπ εδάθνπο, ηνπ ππεδάθνπο, ησλ πδάησλ θαη ηεο αηκφζθαηξαο, απνθαηάζηαζεο ηνπ θπζηθνχ πεξηβάιινληνο θαη αλαθχθιεζεο ηνπ χδαηνο θαη αθαιάησζεο ζαιαζζηλνχ ή πθάικπξνπ λεξνχ. Δπελδπηηθά ζρέδηα γηα αμηνπνίεζε αλαλεψζηκσλ πεγψλ ελέξγεηαο, ππνθαηάζηαζε πγξψλ θαπζίκσλ ή ειεθηξηθήο ελέξγεηαο κε αέξηα θαχζηκα, επεμεξγαζκέλα απνξξηπηφκελα πιηθά απφ εγρψξηεο βηνκεραλίεο, αλαλεψζηκεο πεγέο ελέξγεηαο, αλάθηεζε απνξξηπηφκελεο ζεξκφηεηαο, θαζψο θαη ζπκπαξαγσγή ειεθηξηθήο ελέξγεηαο θαη ζεξκφηεηαο. Δπελδπηηθά ζρέδηα γηα εμνηθνλφκεζε ελέξγεηαο, ππφ ηελ πξνυπφζεζε φηη ην επελδπηηθφ ζρέδην δελ αθνξά ηνλ παξαγσγηθφ εμνπιηζκφ, αιιά ηνλ εμνπιηζκφ θαη ηηο εγθαηαζηάζεηο θίλεζεο ιεηηνπξγίαο ηεο κνλάδαο θαη απφ απηήλ πξνθχπηεη κείσζε ηνπιάρηζηνλ 10% ηεο θαηαλαιηζθφκελεο ελέξγεηαο. Δπελδπηηθά ζρέδηα παξαγσγήο λέσλ πξντφλησλ ή/θαη ππεξεζηψλ ή πξντφλησλ εμαηξεηηθά πξνεγκέλεο ηερλνινγίαο. 77

79 Δπελδπηηθά ζρέδηα γηα ίδξπζε, επέθηαζε, εθζπγρξνληζκφ εξγαζηεξίσλ εθαξκνζκέλεο βηνκεραληθήο ή κεηαιιεπηηθήο ή ελεξγεηαθήο έξεπλαο. Δπελδπηηθά ζρέδηα εηζαγσγήο θαη πξνζαξκνγήο πεξηβαιινληηθά θηιηθήο ηερλνινγίαο ζηελ παξαγσγηθή δηαδηθαζία. Δπελδπηηθά ζρέδηα παξαγσγήο θαηλνηνκηθψλ πξντφλησλ ή ππεξεζηψλ εηζαγσγήο θαηλνηνκηψλ ζηελ παξαγσγηθή δηαδηθαζία θαη εκπνξεπκαηνπνίεζεο πξσηνηχπσλ πξντφλησλ θαη ππεξεζηψλ. Δπελδπηηθά ζρέδηα πνπ ζηνρεχνπλ ζηελ αλαβάζκηζε ηεο πνηφηεηαο ησλ παξαγφκελσλ πξντφλησλ ή θαη ππεξεζηψλ. Δπελδπηηθά ζρέδηα γηα αγνξά θαη εγθαηάζηαζε λέσλ ζχγρξνλσλ ζπζηεκάησλ απηνκαηνπνίεζεο δηαδηθαζηψλ θαη κεραλνξγάλσζεο απνζεθψλ ζπκπεξηιακβαλνκέλνπ θαη ηνπ αλαγθαίνπ ινγηζκηθνχ γηα ηελ δεκηνπξγία επέθηαζε ή/θαη αλάπηπμε ζηνλ ρψξν ηνπ βηνκεραλνζηαζίνπ ζην πιαίζην ηνπ εθζπγρξνληζκνχ ηεο εθνδηαζηηθήο αιπζίδαο. Δπελδπηηθά ζρέδηα ίδξπζεο ή επέθηαζεο βηνκεραληθψλ ή βηνηερληθψλ κνλάδσλ γηα ηελ ελαιιαθηηθή δηαρείξηζε ζπζθεπαζηψλ θαη άιισλ πξντφλησλ πνπ έρνπλ αλαισζεί ζηελ Διιάδα, γηα παξαγσγή πξψησλ πιψλ θαη ινηπψλ πιηθψλ απφ απηά. Δπελδπηηθά ζρέδηα πινπνίεζεο νινθιεξσκέλνπ πνιπεηνχο (2-5 εηψλ) επηρεηξεκαηηθνχ ζρεδίνπ θνξέσλ (γηα ηνπο νπνίνπο έρεη παξέιζεη πεληαεηία απφ ηε ζχζηαζή ηνπο) ησλ κεηαπνηεηηθψλ θαη κεηαιιεπηηθψλ επηρεηξήζεσλ ειαρίζηνπ ζπλνιηθνχ θφζηνπο ΔΤΡΩ, θαη επηρεηξήζεσλ αλάπηπμεο ινγηζκηθνχ ειάρηζηνπ ζπλνιηθνχ θφζηνπο ΔΤΡΩ πνπ πεξηιακβάλνπλ ηνλ ηερλνινγηθφ, δηνηθεηηθφ, νξγαλσηηθφ θαη επηρεηξεζηαθφ εθζπγρξνληζκφ θαη αλάπηπμε, θαζψο θαη ηηο αλαγθαίεο ελέξγεηεο θαηάξηηζεο ησλ εξγαδνκέλσλ, κε έλα ε πεξηζζφηεξνπο απφ ηνπ επφκελνπο ζηφρνπο: 1. Δλίζρπζε ηεο αληαγσληζηηθήο ηνπο ζέζεο ζηε δηεζλή αγνξά. 2. Παξαγσγή θαη πξνψζεζε Δπψλπκσλ Πξντφλησλ θαη / ή Τπεξεζηψλ. 3. Καζεηνπνίεζε παξαγσγήο / Αλάπηπμε νινθιεξσκέλσλ ζπζηεκάησλ πξντφλησλ / ππεξεζηψλ ή ζπκπιεξσκαηηθψλ πξντφλησλ θαη ππεξεζηψλ. 78

80 4. Παξαγσγή πξντφλησλ ή/ θαη ππεξεζηψλ ζεκαληηθά ή ηειείσο δηαθνξνπνηεκέλσλ ησλ πθηζηάκελσλ βαζηθψλ πξντφλησλ ή ππεξεζηψλ ηεο επηρείξεζεο. 5. Μεηαθνξά παξαγσγηθψλ - εξεπλεηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ απφ ην εμσηεξηθφ ζηελ Διιεληθή Δπηθξάηεηα. 6. Παξαγσγή πξντφλησλ / ππεξεζηψλ απφ ηελ ζχκπξαμε κε νκνεηδψλ επηρεηξήζεσλ (θαηά πξνηίκεζε απφ δηαθνξεηηθνχο θιάδνπο) κε ζηφρν ηελ παξαγσγή ζεκαληηθά ή ηειείσο δηαθνξνπνηεκέλσλ ησλ πθηζηάκελσλ πξντφλησλ ή ππεξεζηψλ ησλ επηρεηξήζεσλ απηψλ. ΚΑΣΖΓΟΡΗΑ 2 Δπελδπηηθά ζρέδηα εμφξπμεο θαη ζξαχζεο βηνκεραληθψλ νξπθηψλ θαη αδξαλψλ πιηθψλ. Δπελδπηηθά ζρέδηα ζε κεραληθά κέζα ζπνξάο, θαιιηέξγεηαο θαη ζπγθνκηδήο αγξνηηθψλ πξντφλησλ ηα νπνία πξαγκαηνπνηνχληαη απφ αγξνηηθνχο ή αγξνηνβηνκεραληθνχο ζπλεηαηξηζκνχο, θαζψο θαη νκάδεο παξαγσγψλ ή ελψζεηο νκάδσλ παξαγσγψλ, νη νπνίεο έρνπλ ζπζηαζεί ζχκθσλα κε ηελ Κνηλνηηθή λνκνζεζία. Δπελδπηηθά ζρέδηα ηππνπνίεζεο, ζπζθεπαζίαο ή ζπληήξεζεο γεσξγηθψλ ή θηελνηξνθηθψλ πξντφλησλ ή πξντφλησλ αιηείαο θαη ηρζπνηξνθίαο κε πξνεξρφκελα απφ κεηαπνηεηηθή δξαζηεξηφηεηα. Δπελδπηηθά ζρέδηα γεσξγηθψλ επηρεηξήζεσλ ζεξκνθεπηαθνχ ηχπνπ θαη βηνινγηθήο γεσξγίαο, θηελνηξνθηθψλ επηρεηξήζεσλ εζηαπιηζκέλνπ ή εκηεζηαπιηζκέλνπ ηχπνπ θαη αιηεπηηθέο επηρεηξήζεηο (πδαηνθαιιηέξγεηεο) ζχγρξνλεο ηερλνινγίαο. Δπελδπηηθά ζρέδηα εμφξπμεο, επεμεξγαζίαο θαη ελ γέλεη αμηνπνίεζεο βηνκεραληθψλ νξπθηψλ. Δπελδπηηθά ζρέδηα ιαηφκεπζεο θαη αμηνπνίεζεο καξκάξσλ ππφ ηελ πξνυπφζεζε φηη πεξηιακβάλνπλ εμνπιηζκφ θνπήο θαη επεμεξγαζίαο. Μεηαιιεπηηθά επελδπηηθά ζρέδηα. Δπελδπηηθά ζρέδηα ζηνλ ηνκέα ηεο κεηαπνίεζεο, πιελ εθείλσλ γηα ηα νπνία απαηηείηαη γηα ηελ ππαγσγή ηνπο έθδνζε θνηλήο ππνπξγηθήο απφθαζεο. Δπελδπηηθά ζρέδηα παξαγσγήο ελέξγεηαο ζε κνξθή ζεξκνχ λεξνχ ή αηκνχ. 79

81 Δπελδπηηθά ζρέδηα παξαγσγήο βηνθαπζίκσλ ή ζηεξεψλ θαπζίκσλ απφ βηνκάδα, επελδπηηθά ζρέδηα παξαγσγήο βηνκάδαο απφ θπηά, κε ζθνπφ ηε ρξήζε ηεο σο πξψηεο χιεο γηα ηελ παξαγσγή ελέξγεηαο. Δπελδπηηθά ζρέδηα γηα ηελ αθαιάησζε ζαιαζζηλνχ ή πθάικπξνπ λεξνχ γηα ηελ παξαγσγή πφζηκνπ χδαηνο. Δπελδπηηθά ζρέδηα γηα ηελ παξαγσγή ή/θαη ηππνπνίεζε πξντφλησλ γεσγξαθηθήο έλδεημεο (Π.Γ.Δ.) ή/θαη πξντφλησλ πξνζηαηεπφκελεο νλνκαζίαο πξνέιεπζεο (Π.Ο.Π.) εθφζνλ γίλνληαη απφ επηρεηξήζεηο πνπ ζηεγάδνληαη ζε παξαδνζηαθά ή δηαηεξεηέα ιηζφθηηζηα θηίξηα ή θαη θηηξηαθά ζπγθξνηήκαηα βηνκεραληθνχ ραξαθηήξα, πιελ εθείλσλ γηα ηα νπνία απαηηείηαη έθδνζε θνηλήο ππνπξγηθήο απφθαζεο. Ίδξπζε, επέθηαζε, εθζπγρξνληζκφο ζεκαηηθψλ πάξθσλ πνπ απνηεινχλ νξγαλσκέλεο κνξθέο ηνπξηζκνχ νη νπνίεο δηαθνξνπνηνχλ ή δηεπξχλνπλ ην ηνπξηζηηθφ πξντφλ θαη παξέρνπλ νινθιεξσκέλεο κνξθήο ππνδνκέο θαη ππεξεζίεο ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ θαη ειάρηζηνλ ησλ ππεξεζηψλ ζηέγαζεο ζίηηζεο, ζηέγαζεο ςπραγσγίαο θαη θνηλσληθήο κέξηκλαο. Ίδξπζε, επέθηαζε, εθζπγρξνληζκφο απηνθηλεηνδξνκίσλ απαξαίηεησλ γηα ηελ ηνπξηζηηθή αλάπηπμε ηεο ρψξαο. Δπελδπηηθά ζρέδηα γηα ηελ αλέγεξζε θαη εθκεηάιιεπζε βηνηερληθψλ θέληξσλ θαη θηηξίσλ ζηηο εηδηθέο βηνηερληθέο θαη βηνκεραληθέο δψλεο πνπ θαζνξίδνληαη ζην πιαίζην ηνπ πνιενδνκηθνχ θαη ρσξνηαμηθνχ ζρεδηαζκνχ, θαζψο θαη ρψξσλ θνηλσληθψλ θαη πνιηηηζηηθψλ ιεηηνπξγηψλ, θεληξηθψλ αγνξψλ θαη ζθαγείσλ πνπ γίλνληαη απφ επηρεηξήζεηο Ο.Σ.Α. α ή β βαζκνχ ή ζπλεηαηξηζκνχο. Δπίζεο επελδπηηθά ζρέδηα ησλ σο άλσ θνξέσλ γηα ηε κεηαζθεπή θαη δηακφξθσζε παιαηψλ βηνκεραλνζηαζίσλ θαη ινηπψλ εγθαηαζηάζεσλ γηα ρψξνπο θνηλσληθψλ θαη πνιηηηζηηθψλ ιεηηνπξγηψλ, εθζεζηαθψλ θέληξσλ, θεληξηθψλ αγνξψλ θαη ζθαγείσλ. Δπελδπηηθά ζρέδηα επηρεηξήζεσλ πγξψλ θαπζίκσλ θαη πγξαεξίσλ, γηα ηε δεκηνπξγία εγθαηαζηάζεσλ απνζήθεπζεο ή γηα ηελ πξνκήζεηα εμνπιηζκνχ κεηαθνξάο πγξψλ θαπζίκσλ θαη πγξαεξίσλ ζε λεζί. 80

82 Δπελδπηηθά ζρέδηα γηα ηε δεκηνπξγία θέληξσλ απνζεξαπείαο θαη απνθαηάζηαζεο, φπσο απηά θαζνξίδνληαη κε ην άξζξν 10 ηνπ Ν. 2072/1992 θαη επελδπηηθά ζρέδηα γηα ηελ παξνρή ζηέγεο απηφλνκεο δηαβίσζεο, ζε άηνκα κε εηδηθέο αλάγθεο. Ίδξπζε ή επέθηαζε μελνδνρεηαθψλ κνλάδσλ θαηεγνξίαο ηνπιάρηζηνλ ηξηψλ αζηέξσλ (3*), πξψελ Β' ηάμεο. 5.1 Πνηεο είλαη νη ζεκαληηθφηεξεο δηαθνξέο απφ ηνλ πξνεγνχκελν αλαπηπμηαθφ λφκν 2601/98 Βαζηθέο δηαθνξνπνηήζεηο ηνπ λένπ αλαπηπμηαθνχ λφκνπ, θπξίσο πξνο φθεινο ησλ επηρεηξήζεσλ, είλαη: Ζ θαηάξγεζε ηεο δηάθξηζεο κεηαμχ παιαηψλ θαη λέσλ επηρεηξήζεσλ, παξέρνληαο ηε δπλαηφηεηα πξφζβαζεο ζε φιεο ηηο επηρεηξήζεηο ζηα είδε ησλ ρνξεγνχκελσλ εληζρχζεσλ. Ζ πξφζζεηε ελίζρπζε ησλ Μηθξνκεζαίσλ Δπηρεηξήζεσλ (ΜΜΔ) θαηά 5% ή 15% αλάινγα κε ηελ πεξηνρή εγθαηάζηαζεο. Ζ κείσζε ηεο ίδηαο ζπκκεηνρήο ηνπ θνξέα απφ 40% ζην 25%. Ζ απνζχλδεζε ηεο παξερφκελεο επηρνξήγεζεο απφ ηηο λέεο ζέζεηο εξγαζίαο πνπ δεκηνπξγεί ε επέλδπζε. Ζ κείσζε ηνπ αξηζκνχ ησλ δφζεσλ: νη θεθαιαηαθέο εληζρχζεηο θαηαβάιινληαη ζε δχν δφζεηο, ελψ ζεζπίδεηαη ε δπλαηφηεηα πξνθαηαβνιήο έσο θαη ηνπ 30% ηεο ζπλνιηθήο επηρνξήγεζεο κε ηελ θαηάζεζε εγγπεηηθήο επηζηνιήο. Ζ ελίζρπζε λέσλ επηρεηξεκαηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ κε έκθαζε ζηνλ ηνκέα ησλ ππεξεζηψλ (δεκηνπξγία εκπνξεπκαηηθψλ ζηαζκψλ, logistics, θ.ιπ.) αιιά θαη ησλ εηδηθψλ επελδχζεσλ (πξνζηαζία πεξηβάιινληνο, θ.ιπ.). Ζ δπλαηφηεηα ππνβνιήο αηηεκάησλ θαζ φιε ηε δηάξθεηα ηνπ έηνπο, ελψ κεηψλεηαη ν ρξφλνο αμηνιφγεζεο ησλ επελδπηηθψλ ζρεδίσλ ζε δχν κήλεο. 81

83 5.2 Τπαγσγέο Σνπξηζηηθψλ επελδχζεσλ ζηνλ Αλαπηπμηαθφ Νφκν O θιάδνο ησλ μελνδνρεηαθψλ επηρεηξήζεσλ ζπκβάιιεη ζε κεγάιν βαζκφ ζηελ ελίζρπζε ηεο εζληθήο νηθνλνκίαο, αιιά θαη ζηελ ππνζηήξημε ηεο ιεηηνπξγίαο νιφθιεξνπ ηνπ ηνπξηζηηθνχ θπθιψκαηνο ζε κηα ρψξα πνπ απνηειεί ηνλ θιαζηθφ πξννξηζκφ γηα εθαηνκκχξηα ηνπξίζηεο ζε εηήζηα βάζε. χκθσλα κε ηα ζηνηρεία ηνπ Ξελνδνρεηαθνχ Eπηκειεηεξίνπ ηεο ρψξαο ζε νιφθιεξε ηελ επηθξάηεηα ην έηνο 2001 θαηαγξάθεθαλ μελνδνρεηαθέο κνλάδεο κε θιίλεο. H πεξηθέξεηα ηεο Kξήηεο ζπγθεληξψλεη ηνλ κεγαιχηεξν αξηζκφ ησλ μελνδνρεηαθψλ θιηλψλ (κεξίδην 19,5%) ελψ ηα μελνδνρεία Γ Kαηεγνξίαο θαηέρνπλ ην κεγαιχηεξν κεξίδην ζην ζχλνιν ησλ θιηλψλ ηεο ρψξαο (35,4%). Aπφ ηελ πιεπξά ηεο δήηεζεο ην 2000 ζε φια ηα μελνδνρεηαθά θαηαιχκαηα ηεο ρψξαο πξαγκαηνπνηήζεθαλ δηαλπθηεξεχζεηο, ελψ ην ζπλνιηθφ κέγεζνο ηεο αγνξάο ησλ μελνδνρεηαθψλ επηρεηξήζεσλ πνιπηειείαο A θαη B Kαηεγνξίαο εθηηκάηαη ην 2001 ζην χςνο ησλ εθαη. επξψ 18. Απφ ηελ έλαξμε ηζρχνο ηνπ παιηνχ αλαπηπμηαθνχ λφκνπ (θαινθαίξη 1998) κέρξη ην Φεβξνπάξην ηνπ 2033 είραλ ππαρζεί ζηα θίλεηξά ηνπ 594 επελδχζεηο κε πξνυπνινγηζκφ επξψ, επηρνξήγεζε επξψ, ίδηα θεθάιαηα θαη δαλεηαθά θεθάιαηα επξψ. Πξφθεηηαη γηα: 431 επελδχζεηο εθζπγρξνληζκνχ μελνδνρείσλ, πνπ αθνξνχζαλ θιίλεο, λέεο ζέζεηο εξγαζίαο, ζπλνιηθφ πξνυπνινγηζκφ επξψ, επηρνξήγεζε , ίδηα θεθάιαηα θαη δαλεηαθά επξψ. 12 επελδχζεηο εθζπγρξνληζκνχ θάκπηλγθ, πνπ δεκηνπξγνχζαλ 29 λέεο ζέζεηο εξγαζίαο, κε πξνυπνινγηζκφ επξψ, επηρνξήγεζε , ίδηα θεθάιαηα θαη δαλεηαθά επξψ. 100 επελδχζεηο κεηαηξνπήο παξαδνζηαθψλ θηηξίσλ ζε μελνδνρεία κε θιίλεο, 627 λέεο ζέζεηο εξγαζίαο, κε πξνυπνινγηζκφ επξψ, επηρνξήγεζε , ίδηα θεθάιαηα θαη δαλεηαθά επξψ. 35 επελδχζεηο αλέγεξζεο επέθηαζεο μελνδνρείσλ κε θιίλεο, 405 λέεο ζέζεηο εξγαζίαο, κε πξνυπνινγηζκφ επξψ, επηρνξήγεζε , ίδηα θεθάιαηα θαη δαλεηαθά επξψ. 18 Οη ππαγσγέο ζηνλ Αλαπηπμηαθφ Νφκν,

84 6 επελδχζεηο ζε ζπκπιεξσκαηηθέο εγθαηαζηάζεηο κε 10 λέεο ζέζεηο εξγαζίαο, πξνυπνινγηζκφ , επηρνξήγεζε , ίδηα θεθάιαηα θαη δαλεηαθά επελδχζεηο εηδηθήο ηνπξηζηηθήο ππνδνκήο, κε 462 λέεο ζέζεηο εξγαζίαο, κε πξνυπνινγηζκφ , επηρνξήγεζε , ίδηα θεθάιαηα θαη δαλεηαθά επξψ. ην ζχλνιν ησλ επελδχζεσλ απηψλ ην 54% είλαη ίδηα θεθάιαηα ηνπ επελδπηή, ην 27% επηρνξήγεζε θαη ην 19% δαλεηαθά θεθάιαηα. 5.3 Σξνπνπνίεζε ηνπ αλαπηπμηαθνχ λφκν 3299/04 19 Σελ επηρνξήγεζε λέσλ μελνδνρείσλ πέληε αζηέξσλ ζηνπο λνκνχο Aηηηθήο θαη Θεζζαινλίθεο πξνβιέπεη ν λένο αλαπηπμηαθφο λφκνο γηα ηηο πεξηνρέο ηεο Zψλεο A θαη ν νπνίνο ζα ηεζεί ζε ηζρχ απφ ηε Γεπηέξα 1ε Iαλνπαξίνπ ηνπ Σα θπξηφηεξα ζεκεία ησλ Αιιαγψλ: Οη θαηεγνξίεο ησλ επελδπηηθψλ ζρεδίσλ γίλνληαη 2. Οη γεσγξαθηθέο δψλεο απφ 6 γίλνληαη 3. o Ζ δψλε Α, κε ηνπο λνκνχο Αηηηθήο θαη Θεζζαινλίθεο (εθηφο ησλ βηνκεραληθψλ πεξηνρψλ θαη ησλ λήζσλ απηψλ πνπ κπαίλνπλ ζηελ δψλε Β) o Ζ δψλε Γ κε ηνπο λνκνχο ησλ πεξηθεξεηψλ Αλαηνιηθήο Μαθεδνλίαο θαη Θξάθεο, Πεινπνλλήζνπ, Ζπείξνπ, Γπηηθήο Διιάδαο θαη λήζσλ Βνξείνπ Αηγαίνπ. o Ζ δψλε Β κε φιεο ηηο ππφινηπεο πεξηνρέο Σα λέα πνζνζηά ησλ εληζρχζεσλ 19 ην παξάξηεκα ζην ηέινο ππάξρεη ε πιήξεο ππνπξγηθή απφθαζε 83

85 Επηρνξήγεζε ή / θαη επηδφηεζε ρξεκαηνδνηηθήο κίζζσζεο (leasing) ή επηδφηεζε ηνπ θφζηνπο ηεο δεκηνπξγνχκελεο απαζρφιεζεο: Καηεγνξία 1 ε Εψλε Α 20% Καηεγνξία 1 ε Εψλε Β 30% Καηεγνξία 1 ε Εψλε Γ 40% Καηεγνξία 2 ε Εψλε Α 15% Καηεγνξία 2 ε Εψλε Β 25% Καηεγνξία 2 ε Εψλε Γ 35% Φνξνινγηθή απαιιαγή: Καηεγνξία 1 ε Εψλε Α 60% Καηεγνξία 1 ε Εψλε Β 100% Καηεγνξία 1 ε Εψλε Γ 100% Καηεγνξία 2 ε Εψλε Α 50% Καηεγνξία 2 ε Εψλε Β 100% Καηεγνξία 2 ε Εψλε Γ 100% Δπηπιενλ: ηα παξαπάλσ πνζνζηά δίλεηαη επηπιένλ ελίζρπζε 10% γηα κεζαίεο θαη 20% γηα κηθξέο θαη πνιχ κηθξέο επηρεηξήζεηο. χκθσλα κε ηνπο παξαπάλσ πίλαθεο ηα επελδπηηθά ζρέδηα ηνπ πξσηνγελνχο θαη δεπηεξνγελνχο ηνκέα (κεηαπνίεζε) πνπ απνθιείνληαλ απφ ηνπο Ννκνχο Αηηηθήο θαη Θεζζαινλίθεο, ηψξα επηρνξεγνχληαη κε πνζνζηφ έσο 35%. Γίλεηαη ε δπλαηφηεηα πξνθαηαβνιήο ηεο επηρνξήγεζεο έσο 50% (απφ 30%). Ζ έλαξμε ησλ επελδπηηθψλ δαπαλψλ ζα γίλεηαη κε επζχλε ηνπ επελδπηή κεηά απφ ηελ ρνξήγεζε βεβαίσζεο επηιεμηκφηεηαο ε νπνία εθδίδεηαη εληφο 5 εκεξψλ θαη δελ δεζκεχεη ηνλ θνξέα αμηνιφγεζεο (αληί ηεο έλαξμεο δαπαλψλ απφ ηελ θαηάζεζε ηνπ θαθέινπ). Καηφπηλ θνηλήο ππνπξγηθήο απφθαζεο ζα δίλεηαη ε δπλαηφηεηα επηρνξήγεζεο ηνπ ιεηηνπξγηθνχ θφζηνπο κηθξψλ λέσλ επηρεηξήζεσλ, έσο θαη 5 έηε θαη έσο θαη επξψ. Αλεβαίλεη απφ 8%, ζε 10% ην κέγηζην πνζνζηφ επί ηνπ πξνυπνινγηζκνχ ακνηβψλ κειεηψλ ζπκβνχισλ. 84

86 Βειηηψλνληαη νη φξνη επηιεμηκφηεηαο ησλ νινθιεξσκέλσλ πνιπεηψλ επηρεηξεκαηηθψλ ζρεδίσλ γηα ηηο κηθξέο θαη πνιχ κηθξέο επηρεηξήζεηο, ψζηε ν ρξφλνο πνπ έρεη παξέιζεη απφ ηελ ζχζηαζή ηνπ γίλεηαη 3 έηε (απφ 5 έηε) θαη ην ειάρηζην ζπλνιηθφ θφζηνο πνπ απαηηείηαη είλαη επξψ (απφ επξψ). Μεηψλεηαη ην πνζνζηφ κέγηζηεο αηηηνινγεκέλεο ππέξβαζεο ηνπ εγθεθξηκέλνπ πξνυπνινγηζκνχ απφ 15% ζε 5%. Γίλεηαη ε δπλαηφηεηα επηρνξήγεζεο ηεο αγνξάο ηνπ γεπέδνπ γηα κηθξέο επηρεηξήζεηο θαη έσο πνζνζηνχ 10% επί ηνπ πξνυπνινγηζκνχ ηνπ επελδπηηθνχ ζρεδίνπ. Καηαξγείηαη ε ππνρξέσζε κε κεηαβνιήο ηεο εηαηξηθήο ζχλζεζεο κε ηελ ππνρξέσζε ελεκέξσζεο ηεο αξκφδηαο ππεξεζίαο ψζηε εάλ ιφγσ ηεο αιιαγήο ηεο εηαηξηθήο ζχλζεζεο ε εηαηξεία παχεη λα είλαη κηθξή ή κεζαία, ζα ππνρξενχηαη λα επηζηξέςεη ην ζρεηηθφ πνζφ ηεο ελίζρπζεο. ηα επελδπηηθά ζρέδηα παξαγσγήο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο απφ αλαλεψζηκεο πεγέο πξνυπφζεζε επηιεμηκφηεηαο είλαη ε θαηνρή άδεηο παξαγσγήο (απφ άδεηα εγθαηάζηαζεο). Βειηηψλνληαη νη φξνη ηεο δπλαηφηεηαο αγνξάο πάγησλ ζηνηρείσλ ελεξγεηηθνχ ππάξρνπζαο παξαγσγηθήο κνλάδαο αξθεί ε κνλάδα λα έρεη ζηακαηήζεη θαη λα αγνξάδεηαη απφ αλεμάξηεην επελδπηή. Γηεπθξηλίδνληαη νη πξνυπνζέζεηο πνπ πξέπεη λα ηθαλνπνηνχλ ηα επελδπηηθά ζρέδηα ψζηε λα αθνξνχλ ηελ δεκηνπξγία λέαο κνλάδαο ή ηελ επέθηαζε ηεο ππάξρνπζαο κνλάδαο ή ηε δηαθνξνπνίεζε ηεο παξαγσγήο κηαο κνλάδαο πξνο λέα, πξφζζεηα πξντφληα ή ηέινο ηε ζεκειηψδε αιιαγή ζηε ζπλνιηθή παξαγσγηθή δηαδηθαζία ππάξρνπζαο κνλάδαο. Ζ πξφηαζε ζα πξέπεη λα ππνβάιιεηαη θαη ειεθηξνληθά. 5.4 Δλζηάζεηο γηα ηελ ηξνπνπνίεζε Αληίζεηνο εκθαλίδεηαη ν χλδεζκνο Διιεληθψλ Σνπξηζηηθψλ Δπηρεηξήζεσλ (ΔΣΔ) κε ηε δεκηνπξγία λέσλ μελνδνρείσλ ζηελ Αζήλα θαη Θεζζαινλίθε κε επηδφηεζε. Ζ πξφζθαηε ηξνπνπνίεζε ηνπ Δπελδπηηθνχ Νφκνπ κε ηξνπνινγία πνπ θαηέζεζε ην 85

87 Τπνπξγείν Οηθνλνκίαο & Οηθνλνκηθψλ βάζεη ηεο νπνίαο πξνβιέπεηαη γηα πξψηε θνξά ε επηδφηεζε ηεο δεκηνπξγίαο λέσλ μελνδνρείσλ ζηελ Αζήλα θαη ηελ Θεζζαινλίθε βξίζθεη εληειψο αληίζεην ηνλ ΔΣΔ 20. Οη ελζηάζεηο θαη ν πξνβιεκαηηζκφο ζπκππθλψλνληαη ζηα παξαθάησ: Πνηα ινγηθή εμππεξεηεί ε πξαθηηθή λα ιακβάλνληαη ηέηνηεο απνθάζεηο αηθλίδηα θαη ρσξίο θακία πξνεγνχκελε δηαβνχιεπζε κε ηνπο εθπξνζψπνπο ηνπ ηδησηηθνχ ηνκέα θαη πσο ζπκβαδίδεη απηφ κε ηελ δηαθεξπγκέλε απφ φινπο αλάγθε ζηελήο ζπλεξγαζίαο ηνπ δεκφζηνπ κε ηνλ ηδησηηθφ ηνκέα, πνπ είλαη πξνθαλήο πξνυπφζεζε γηα ηελ αλάπηπμε ηεο ρψξαο Διιάδαο. Αλ νη λέεο απηέο ηξνπνπνηήζεηο ηνπ Δπελδπηηθνχ Νφκνπ πξνέθπςαλ απφ ηελ πινπνίεζε ελφο καθξνπξφζεζκνπ ζρεδίνπ ζηξαηεγηθήο αλάπηπμεο ηνπ ηνπξηζκνχ καο ή είλαη ζπγθπξηαθέο θαη επηπιένλ αλ ηζρχεη ην πξψην, ηφηε πνην είλαη ην ζρέδην απηφ θαη πνηνο είρε ηελ επζχλε ζχληαμήο ηνπ; Δίλαη γλσζηφ ζε φινπο φηη βαζηθφ ζηνηρείν ηεο επηρεηξεκαηηθήο αλάπηπμεο πξέπεη λα είλαη ε εμαζθάιηζε ηεο βησζηκφηεηαο θαη ε δεκηνπξγία πξνυπνζέζεσλ θεξδνθνξίαο ησλ επηρεηξήζεσλ. ην πιαίζην απηφ είλαη θξίζηκε ε χπαξμε κηαο ζαθνχο θαη θαηαλνεηήο απφ φινπο ζηξαηεγηθήο ηνπξηζηηθήο αλάπηπμεο, πνπ ζα απνηειεί αλαπφζπαζην ηκήκα ηεο νηθνλνκηθήο πνιηηηθήο ηεο ρψξαο καο. χκθσλα κε ην ΔΣΔ ε δηαρξνληθή έιιεηςε απηήο ηεο ζηξαηεγηθήο έρεη σο απνηέιεζκα ηα γλσζηά βαζηά δηαξζξσηηθά πξνβιήκαηα πνπ αληηκεησπίδεη ζήκεξα ν ειιεληθφο ηνπξηζκφο, ηα νπνία απνηεινχλ εκπφδην ζηελ αλάπηπμε ηνπ θαη δελ επηηξέπνπλ ηελ πεξαηηέξσ ζπκβνιή ηνπ ζηελ εζληθή νηθνλνκία. Σν Ξελνδνρεηαθφ Δπηκειεηήξην δελ ζπκβνπιεχεη ηελ θπβέξλεζε λα ζηακαηήζεη ηηο εληζρχζεηο γηα λέα μελνδνρεία, πξνθεηκέλνπ λα κελ ππάξμεη αληαγσληζκφο. Απηφ ηνλίδεη κεηαμχ άιισλ ζε αλαθνίλσζή ηνπ ην Ξελνδνρεηαθφ Δπηκειεηήξην κε αθνξκή ηε δπλαηφηεηα πνπ δίλεηαη απφ ηνλ Αλαπηπμηαθφ Νφκν επηρνξήγεζεο γηα ηελ θαηαζθεπή λέσλ μελνδνρείσλ θαη ζε Αζήλα, Θεζζαινλίθε. Δπίζεο, φπσο ζεκεηψλεη, ππνζηεξίδεη φηη ζηηο πνιχ αλεπηπγκέλεο ηνπξηζηηθά πεξηνρέο ν αληαγσληζκφο ιεηηνπξγεί, γηαηί ππάξρεη έληνλν ηδησηηθφ επηρεηξεκαηηθφ ελδηαθέξνλ ρσξίο ηελ παξέκβαζε ηνπ θξάηνπο - πξνζηάηε θαη φηη εθεί νη άκεζεο επηρνξεγήζεηο φρη απιψο δελ ηνλψλνπλ, αιιά λνζεχνπλ ηνλ πγηή αληαγσληζκφ. χκθσλα κε ην ΞΔΔ ηα θίλεηξα θαη νη επηρνξεγήζεηο ζα πξέπεη 20 Θνδσξήο Κνπκέιεο, 28/12/

88 λα δεκηνπξγνχλ ζηελ ηνπξηζηηθή βηνκεραλία αηρκέο θαη δπλακηθέο γηα ηελ αλάπηπμε ηνπ θιάδνπ θαη φρη λα δεκηνπξγνχλ ζπλζήθεο παγίδεπζεο ηεο επηρεηξεκαηηθήο δξαζηεξηφηεηαο ζε βξαρππξφζεζκεο ινγηθέο επθαηξηαθψλ ηνπνζεηήζεσλ. Δπίζεο, ππνζηεξίδεη φηη λνκνζεηήκαηα ζηξαηεγηθνχ ραξαθηήξα -φπσο ην ζπγθεθξηκέλν ηνπ αλαπηπμηαθνχ λφκνπ- ζα έπξεπε πξηλ απφ ηελ νξηζηηθή ηνπο θαηάζεζε θαη ςήθηζε, λα είραλ ζπδεηεζεί κε ηνπο ζεζκηθνχο εθπξνζψπνπο ζεκαληηθψλ θιάδσλ ηνπ ηνπξηζηηθνχ ηνκέα, πξνθεηκέλνπ λα έρνπλ, ηνπιάρηζηνλ, θαηαηεζεί έγθπξα θαη έγθαηξα νη ζέζεηο ηνπο, θαη φρη εθ ησλ πζηέξσλ φινη λα «ππνςηάδνληαη φινπο» ζε έλα παηρλίδη επηθνηλσληαθψλ εληππψζεσλ θαη ηαθηηθψλ. Σέινο ν πξφεδξνο ηνπ Ξελνδνρεηαθνχ Δπηκειεηεξίνπ Διιάδνο (ΞΔΔ), θ. Γεξάζηκνο Φσθάο, ηφληζε φηη ζε πεξίπησζε πινπνίεζεο ηνπ θπβεξλεηηθνχ ζρεδηαζκνχ γηα επηδφηεζε λέσλ πνιπηειψλ μελνδνρείσλ ζηηο δχν κεγαινππφιεηο ην απνηέιεζκα ζα είλαη νιέζξην. Καζψο ν αληαγσληζκφο κεηαμχ ππαξρνπζψλ θαη λέσλ κνλάδσλ ζα είλαη άληζνο, αθνχ νη λέεο κνλάδεο, έρνληαο εμαζθαιίζεη ηηο εληζρχζεηο, ζα κπνξέζνπλ λα αζθήζνπλ ειαζηηθφηεξε ηηκνινγηαθή πνιηηηθή. πσο ραξαθηεξηζηηθά αλέθεξε, ε ιεηηνπξγία ησλ λέσλ πνιπηειψλ μελνδνρείσλ ζε Αζήλα θαη Θεζζαινλίθε ζα έρεη σο απνηέιεζκα ηελ άζθεζε "αζθπθηηθήο πίεζεο" ζηα ζεκεξηλά μελνδνρεία, αθνχ αξθεηά ζα αλαγθαζηνχλ, πξνθεηκέλνπ λα παξακείλνπλ ζηελ αγνξά, λα πηνζεηήζνπλ αλάινγεο ηηκνινγηαθέο πνιηηηθέο. 5.5 Αλαδίπισζε θαη επαλεμέηαζε ηεο ηξνπνπνίεζεο Σελ απφιπηε ηθαλνπνίεζε ηεο απφ ηελ παξέκβαζε ηεο ππνπξγνχ Σνπξηζηηθήο Αλάπηπμεο, θπξίαο Φάλεο Πάιιεο - Πεηξαιηά, αιιά θαη ηελ πξφζεζε ηνπ ππνπξγνχ Οηθνλνκίαο θαη Οηθνλνκηθψλ, θ. Γηψξγνπ Αινγνζθνχθε, λα πξνρσξήζνπλ απφ θνηλνχ ζε λνκνζεηηθή ξχζκηζε γηα ηελ αλαζηνιή ηεο ρνξήγεζεο θηλήηξσλ γηα ηε δεκηνπξγία λέσλ μελνδνρείσλ ζηελ Αηηηθή θαη ηε Θεζζαινλίθε, εμέθξαζε ε Έλσζε Ξελνδφρσλ Αζελψλ - Αηηηθήο (ΔΞΑΑ) 21. Ζ ΔΞΑΑ απφ ηελ πξψηε ζηηγκή ηεο δεκνζίεπζεο ηνπ λένπ αλαπηπμηαθνχ λφκνπ θαη ηεο, γηα πξψηε θνξά θαηά ηελ κεηαπνιηηεπηηθή πεξίνδν, ζέζπηζεο εληζρχζεσλ γηα ίδξπζε θαη θαηαζθεπή μελνδνρείσλ ζηελ Αηηηθή θαη ηε Θεζζαινλίθε, εμέθξαζε θαηεγνξεκαηηθά

89 ηελ αληίζεζή ηεο ζην λέν επελδπηηθφ πιαίζην. Σα θίλεηξα ηεο αληίδξαζήο ηεο ήηαλ θαζαξά ιφγνη αλαγφκελνη ζηελ πξννπηηθή θαη βησζηκφηεηα ηνπ θιάδνπ. Ζ δηαθχιαμε ησλ ίζσλ φξσλ αληαγσληζκνχ ζηελ αγνξά απνηειεί, θαηά ηελ ΔΞΑΑ, πξνυπφζεζε γηα ηελ επηβίσζε ησλ πνιιψλ μελνδνρεηαθψλ επηρεηξήζεσλ πνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη ζε απηήλ θαη πξνζθέξνπλ, θαηά θνηλή νκνινγία, έλα εμαηξεηηθφ μελνδνρεηαθφ πξντφλ, ζε ηηκέο ηδηαίηεξα ρακειέο. πσο ζεκεηψλεη ε ΔΞΑΑ: "Η ελεξγνπνίεζε επελδπηψλ, νη νπνίνη παξαθηλνχκελνη απφ ηηο επηδνηήζεηο ζα εηζέιζνπλ ζηελ αγνξά, κε κνλαδηθφ ζηφρν ηνπο, λα θεξδίζνπλ ππεξαμίεο απφ ηε δεκηνπξγία επηδνηνχκελσλ αθηλήησλ, είλαη βέβαην φηη ζα απνζπληνλίζεη ηελ αγνξά, ζα αλαηξέςεη ηηο ηζνξξνπίεο θαη ζα ηελ νδεγήζεη ζε κηα καθξνρξφληα θξίζε, αλάινγε κε απηή ηεο δεθαεηίαο Σε δεθαεηία απηή, παξφηη ε ίδηα ε πνιηηεία είρε ζεζπίζεη θαζεζηψο θνξεζκνχ κε απαγφξεπζε ίδξπζεο λέσλ μελνδνρείσλ, γηα λα ηζνξξνπήζεη ηελ αγνξά θαη λα απνξξνθεζεί ε ππεξβάιινπζα πξνζθνξά, απηφ δελ έγηλε δπλαηφ παξά κφλν αθνχ έθιεηζαλ 82 μελνδνρεία. Σελ ίδηα επνρή ην μελνδνρεηαθφ πξντφλ ηεο Αηηηθήο είρε πιήξσο απαμησζεί θαη κφλν πξηλ απφ ηνπο Οιπκπηαθνχο Αγψλεο θαη ράξε ζηηο πςειέο ηδησηηθέο επελδχζεηο πνπ πξαγκαηνπνηήζεθαλ (1,5 δηζ. επξψ), απέθηεζε εθ λένπ ε Αηηηθή αληαγσληζηηθφ μελνδνρεηαθφ πξντφλ. Σν δε θφζηνο απηψλ ησλ επελδχζεσλ, ρσξίο επηδνηήζεηο, είλαη ππνρξεσκέλνη νη μελνδφρνη ηεο Αηηηθήο λα απνπιεξψλνπλ γηα αξθεηά αθφκε ρξφληα". 88

90 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 6 ηαηηζηηθά Απνηειέζκαηα Δξσηεκαηνινγίνπ Οη Ξελνδνρηαθέο Μνλάδεο πνπ ιάβαλε κέξνο ζηελ έξεπλα είλαη απφ ηελ πφιε ηεο Θεζζαινλίθεο, πεξηνρή θέληξνπ, ν αξηζκφο ησλ νπνίσλ θηάλεη ηα 15. Ο ηξφπνο ηεο επηινγήο ηνπο έγηλε κε βάζε ηελ θαηεγνξία ηνπο (3 αζηέξσλ). Γηάγξακκα 1 Πνζνζηηαία Αλαιπζε Καηεγνξηνπνίεζεο Ξελνδνρείσλ ε Αζηέξηα Γηαπηζηψλνπκε φηη ην κεγαιχηεξν πνζνζηφ ησλ Ξελνδνρηαθψλ κνλάδσλ ηεο Θεζζαινλίθεο αλήθεη ζηελ θαηεγνξία ησλ ηεζζάξσλ αζηέξσλ. 89

91 Γηάγξακκα 2 Πνζνζηφ Μεηξηθψλ / Θπγαηξηθψλ Μνλάδσλ Θεζζαινλίθεο 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% ΜΗΤΡΙΚΗ: ΘΥΓΑΤΡΙΚΗ: Γηαπηζηψλνπκε φηη ην κεγαιχηεξν πνζνζηφ ησλ Ξελνδνρηαθψλ κνλάδσλ είλαη κεηξηθέο. Γηάγξακκα 3 Λφγνη Δπηινγήο Σνπνζεζίαο Δγθαηάζηαζεο Μνλάδαο Τοποθεςία Τουριςμόσ Χρηματικά Διαθεςιμά 10% 40% 50% Παξαηεξνχκε φηη ην κεγαιχηεξν πνζνζηφ ησλ Ξελνδνρεηαθψλ κνλάδσλ επέιεμε ηελ ηνπνζεζία εγθαηάζηαζεο κε βαζε ηελ ηνπξηζηηθή αλάπηπμε ηεο πεξηνρήο. 90

92 Γηάγξακκα 4 Αλάιπζε Δπελδχζεσλ ηα Σειεπηαία Γέθα Υξφληα 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% ΝΑΙ ΟΧΙ Παξαηεξνχκε ην γεγνλφο φηη ζρεδφλ θάζε Ξελνδνρηαθή κνλάδα θαηαθεχγεη ζε επελδχζεηο γηα λα κπνξέζεη λα αληαπεμέιζεη ζηνλ αληαγσληζκφ. Γηάγξακκα 5 Δηζαγσγή Ξελνδνρεηαθψλ Μνλάδσλ ηνλ Αλαπηπμηαθφ Νφκν 30% ΝΑΙ ΟΧΙ 70% Γεγνλφο είλαη φηη ην κεγαιχηεξν πνζνζηφ ηνπο δελ εληάζεηαη ζηνλ αλαπηπμηαθφ λφκν ιφγσ ιαλζαζκέλεο ελεκέξσζεο ησλ ζηειερψλ. 91

93 Γηάγξακκα 6 Δηζαγσγή ε Κνηλνηηθφ Πξφγξακκα 100% 100% 80% 60% 40% 20% 0% 0% ΝΑΙ ΟΧΙ Γεγνλφο είλαη φηη θακία μελνδνρηαθή κνλάδα δελ εληάζεηαη ζε θνηλσηηθφ πξφγξακκα ιφγσ άγλνηαο απηνχ. Γηάγξακκα 7 Καηεγνξίεο Κηλήηξσλ 100% 80% 60% 40% 20% 0% 100% 0% 0% Α Β Γ Σειρά1 Παξαηεξνχκε φηη φιεο νη κνλάδεο αλήθνπλ ζηελ ζηελ Α θαηεγνξία θηλήηξσλ. 92

94 Γηάγξακκα 8 Μεηαβνιή ηα Αζηέξηα Έπεηηα Απφ Δπέλδπζε 10% ΝΑΙ ΟΧΙ 90% πκπεξαίλνπκε φηη απφ ηηο επελδχζεηο πνπ γίλνληαη, ε κεηαβνιή ησλ αζηεξηψλ δελ είλαη ζπρλή. Γηάγξακκα 9 Μεηαβνιή ηνλ Αξηζκφ Σσλ Γσκαηίσλ 10% 90% ΝΑΙ ΟΧΙ Γεγνλφο είλαη φηη ε κεηαβνιή ζησλ αξηζκφ ησλ δσκαηίσλ δελ εηλαη εχθνια εθηθηή. 93