Φυτοπροστασία Αµπέλου

Transcript

1 Φυτοπροστασία Αµπέλου ΣΤ Εξάµηνο ΤΜΗΜΑ ΟΙΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΟΤΩΝ Διδάσκων Στέφανος Σ. Ανδρεάδης 1

2 Ιολογικές Ασθένειες Αµπέλου ΤΜΗΜΑ ΟΙΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΟΤΩΝ 2

3 Ιολογικές ασθένειες Είναι γνωστοί περίπου 55 ιοί που προσβάλλουν την άµπελο και ανήκουν σε 20 διαφορετικά γένη. Οι ασθένειες που προκαλούν τις µεγαλύτερες οικονοµικές ζηµιές και έχουν παγκόσµια εξάπλωση είναι: -Ο µολυσµατικός εκφυλισµός (grapevine fanleaf) -Το καρούλιασµα των φύλλων (grapevine leaf roll) -Η βοθρίωση του κορµού (rugose wood complex, RW) Οι ιώσεις προσβάλλουν την άµπελο µεµονωµένα ή συχνά σε µικτές µολύνσεις και µειώνουν την παραγωγικότητα των αµπελώνων, το χρόνο ζωής τους, καθώς και την ποιότητα των προϊόντων τους. Η αντιµετώπιση των ιώσεων βασίζεται στη χρήση υγιούς, πιστοποιηµένου πολλαπλασιαστικού υλικού

4 Μολυσµατικός εκφυλισµός της αµπέλου ιός Grapevine fanleaf virus (GFLV) (γένος Nepovirus) Έχει µεγάλη οικονοµική σηµασία γιατί: -τα ασθενή πρέµνα παρουσιάζουν συνεχή µείωση της παραγωγικότητάς τους µέχρι πλήρους ακαρπίας, -η ποιότητα των σταφυλιών είναι µικρή λόγω καρπόπτωσης και ανισορραγίας, ενώ -κάποια πρέµνα µπορεί τελικά να αποξηραθούν Στην Ελλάδα είναι διαδοµένη σε όλη τη χώρα. Προσβάλλει όλες τις ευρωπαϊκές και αµερικάνικες ποικιλίες.

5 Μολυσµατικός εκφυλισµός της αµπέλου ιός Grapevine fanleaf virus (GFLV) Συµπτώµατα παρατηρούνται στα φύλλα, τις κλιµατίδες και τους βότρεις (ποικίλλουν ως προς το είδος και την ένταση) Στα φύλλα προκαλεί διάφορες παραµορφώσεις και ποικιλόχρωση (περινεύριο µεταχρωµατισµό) Στις κλιµατίδες παρατηρούνται διπλοί κόµβοι, βραχυγονάτωση, διχάλωση και δεσµιώσεις (µορφή θάµνου). Σε εγκάρσιες τοµές των αγγείων του ξύλου φαίνονται στο µικροσκόπιο «ενδοκυττάρια κορδόνια» από πηκτίνη και κυτταρίνη. Όσον αφορά στις ράγες αυτές είναι µικρές, χωρίς σπέρµατα, που συχνά πέφτουν.

6 Μολυσµατικός εκφυλισµός της αµπέλου ιός Grapevine fanleaf virus (GFLV) Παραµόρφωση φύλλων και ποικιλόχρωση

7 Μολυσµατικός εκφυλισµός της αµπέλου ιός Grapevine fanleaf virus (GFLV) Ποικίλες παραµορφώσεις του φυλλώµατος

8 Μολυσµατικός εκφυλισµός της αµπέλου ιός Grapevine fanleaf virus (GFLV) Ριποειδές φύλλωµα («πόδι της χήνας»)

9 Μολυσµατικός εκφυλισµός της αµπέλου ιός Grapevine fanleaf virus (GFLV) Βραχυγονάτωση κλιµατίδων

10 Μολυσµατικός εκφυλισµός της αµπέλου ιός Grapevine fanleaf virus (GFLV) Διπλοί κόµβοι

11 Μολυσµατικός εκφυλισµός της αµπέλου ιός Grapevine fanleaf virus (GFLV) Προσβολή ραγών (µικρές ράγες)

12 Μολυσµατικός εκφυλισµός της αµπέλου ιός Grapevine fanleaf virus (GFLV) Θερµική αδρανοποίηση επέρχεται στους C Η µολυσµατική ικανότητα του χυµού έξω από το φυτό ανέρχεται στις ηµέρες Μετάδοση: -µε µολυσµένο πολλαπλασιαστικό υλικό -µηχανικά µε το χυµό -µε τους νηµατώδεις Xiphinema spp.) -ΌΧΙ µε το σπόρο Πηγές µολυσµάτων αποτελούν οι ρίζες ασθενών πρέµνων που µένουν ζωντανές και µετά την αποµάκρυνση των πρέµνων (> 6 χρόνια).

13 Καρούλιασµα των φύλλων της αµπέλου Grapevine leafroll-associated virus Η ασθένεια καρούλιασµα των φύλλων της αµπέλου οφείλεται σε ιούς της οικογένειας Closteroviridae - Grapevine leafroll-associated virus (GLRaV-1, -2, -3, -4, -5, -6, -7) Έχει µεγάλη οικονοµική σηµασία γιατί: -τα ασθενή πρέµνα έχουν περιορισµένη ευρωστία -η ποιότητα των σταφυλιών είναι χαµηλή και -η ποσότητα µικρή Στην Ελλάδα έχει παρατηρηθεί στην Αττική

14 Καρούλιασµα των φύλλων της αµπέλου Grapevine leafroll-associated virus Συµπτώµατα παρατηρούνται στα φύλλα και τους βότρεις (πιο εµφανή στις έγχρωµες ποικιλίες). Στα φύλλα παρατηρείται αρχικά από τη βάση της κλιµατίδας προς την κορυφή ένας κίτρινος (λευκές ποικιλίες) ή ερυθρός (έγχρωµες ποικιλίες) µεταχρωµατισµός εκτός από µία πράσινη ζώνη κατά µήκος των νευρώσεων. Το έλασµα γίνεται παχύ και εύθραυστο, και καρουλιάζει προς τα κάτω. Στις ράγες έχουµε αργή και ανώµαλη ωρίµανση καθώς επίσης και µείωση της περιεκτικότητας σε σάκχαρα και της έντασης του χρώµατος στις έγχρωµες ποικιλίες.

15 Καρούλιασµα των φύλλων της αµπέλου Grapevine leafroll-associated virus agf.gov.bc.ca Ερυθρός µεταχρωµατισµός ελάσµατος εκτός από µία πράσινη ζώνη κατά µήκος των νευρώσεων

16 Καρούλιασµα των φύλλων της αµπέλου Grapevine leafroll-associated virus Συµπτώµατα εµφανίζουν οι ευρωπαϊκές ποικιλίες και το Vitis labrusca, ενώ άλλα είδη Vitis που χρησιµοποιούνται ως υποκείµενα δεν εµφανίζουν συµπτώµατα παρόλο που προσβάλλονται (λανθάνουσα µόλυνση). Η µετάδοση γίνεται µε: -Με µολυσµένο πολλαπλασιαστικό υλικό -Με τον εµβολιασµό -Με κοκκοειδή του γένους Pseudococcus, Planococcus -ΟΧΙ µηχανικά µε το χυµό

17 σύµπλοκο ασθενειών ιοί του γένους Vitivirus (οικογένεια Flexiviridae) Grapevine virus A (GVA), Grapevine virus B (GVB), Grapevine virus C (GVC), Grapevine virus D (GVD) και ο ιός Rupestris stem pitting associated virus-1 (RSPa-1) του γένους Foveavirus (Flexiviridae) Βοθρίωση του κορµού της αµπέλου Έχει µεγάλη οικονοµική σηµασία γιατί τα ασθενή πρέµνα έχουν περιορισµένη ανάπτυξη, αδύνατες κλιµατίδες και συχνά δεν παράγουν σταφύλια. Στην Ελλάδα έχει παρατηρηθεί στις ποικιλίες Όψιµο Έδεσσας, Κορινθιακή, Ραζακί και Ροδίτης στη Μακεδονία, τη Λάρισα, τη Μαγνησία, την Πελοπόννησο και την Κρήτη.

18 σύµπλοκο ασθενειών ιοί του γένους Vitivirus (οικογένεια Flexiviridae) Grapevine virus A (GVA), Grapevine virus B (GVB), Grapevine virus C (GVC), Grapevine virus D (GVD) και ο ιός Rupestris stem pitting associated virus-1 (RSPa-1) του γένους Foveavirus (Flexiviridae) Βοθρίωση του κορµού της αµπέλου Συµπτώµατα παρατηρούνται µόνο στον κορµό Χαρακτηριστικό σύµπτωµα είναι οι αυλακώσεις και βοθρίωση στο ξύλο του κορµού, που αποκαλύπτονται µετά την αφαίρεση του φλοιού. Στις ανεκτικές ποικιλίες η βοθρίωση του ξύλου παρατηρείται µόνο στο ευαίσθητο υποκείµενο.

19 σύµπλοκο ασθενειών ιοί του γένους Vitivirus (οικογένεια Flexiviridae) Grapevine virus A (GVA), Grapevine virus B (GVB), Grapevine virus C (GVC), Grapevine virus D (GVD) και ο ιός Rupestris stem pitting associated virus-1 (RSPa-1) του γένους Foveavirus (Flexiviridae) Βοθρίωση του κορµού της αµπέλου