A toolkit for urban innovators

Transcript

1 Μεταπτυχιακό Σεµινάριο Ευφυείς πόλεις: συστήµατα και περιβάλλον καινοτοµίας Π. Ταράνη, Παρασκευή 23 Νοεµβρίου 2007 Charles Landry The Creative City A toolkit for urban innovators

2

3 Copenhagen Cool, Cultural and Creative Barcelona's Sense and Sensuality Mapping Amsterdam's Creative Class Dublin's Second Coming SPIEGEL INTERVIEW WITH URBAN GURU CHARLES LANDRY: Η ανάπλαση µιας πόλης είναι τέχνη

4 Τι είναι αυτό που κάνει µια πόλη ελκυστική, δυναµική, και τελικά µια «δηµιουργική πόλη»; Elbe Philharmonic concert hall, των αρχιτεκτόνων Herzog & de Meuron στο λιµάνι του Αµβούργου

5 Charles Landry Ο Charles Landry γεννήθηκε το 1948 και σπούδασε στην Βρετανία, Γερµανία και Ιταλίας. Ίδρυσε, το 1978, την Comedia, έναν οργανισµό συµβούλων σε θέµατα αστικών και πολιτιστικών αναπλάσεων, και συµµετοχές σε προγράµµατα πολεοδοµικών θεµάτων σε πάνω από 35 χώρες σε Ευρώπη και υπόλοιπο κόσµο. Τα θέµατα που απασχολούν τον Landry και την Comedia, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια, έχουν να κάνουν µε την «δηµιουργικότητα των πόλεων» και το «περιβάλλον δηµιουργικότητας» µεέµφαση στα θέµατα του πολιτιστικού κεφαλαίου των πόλεων. Μετά και την έκδοση του βιβλίου του The Creative City: A toolkit for urban innovators (2000), και του τελευταίου του βιβλίου «The Art of City Making» (2006), έχει αναγνωριστεί ως ειδικός σε θέµατα αστικής και πολιτιστικής ανάπτυξης.

6

7 Εισαγωγή «H ηµιουργική πόλη περιγράφει µια νέα µέθοδο στρατηγικής για τον πολεοδοµικό σχεδιασµό και προγραµµατισµό και εξετάζει πως οι άνθρωποι µπορούν να σκέφτονται, να σχεδιάζουν και δρουν δηµιουργικά µέσα στην πόλη. Εξετάζει πως µπορούµε νακάνουµε τις πόλεις µας πιο βιώσιµες και ζωντανές, αξιοποιώντας την ανθρώπινη φαντασία και ταλέντο. εν παρουσιάζει τελικές λύσεις αλλά επιθυµεί να ανοίξει µια «τράπεζα ιδεών» από όπου µπορούν να ξεπηδήσουν µια σειρά καινοτοµίες εν µπορούµε να λύσουµε τα προβλήµατα του 21ου αιώνα µε τη σκέψη και τα εννοιολογικά εργαλείου του 19ου αιώνα: ηδυναµική των πόλεων και τα αστικά συστήµατα έχουν δραµατικά αλλάξει» (Εισαγωγή xii)

8 Εισαγωγή Ο 21 ος αιώνας θα είναι ο αιώνας των πόλεων 50% του πληθυσµού ζει σε πόλεις. Στην Ευρώπη το ποσοστό φτάνει 75%. Μια έρευνα στη ΜΒ 1997, έδειξε ότι το 87% τωνανθρώπωνθαεπιθυµούσε να ζει σε ένα µικρό χωριό ενώ µόλις το 4% των ερωτηθέντων ζούσε ήδη. εν µπορούµε νακάνουµε αρκετάµικρά χωριά για όλους, αλλά µπορούµε να κάνουµε βιώσιµα ταµεγάλα αστικά συγκροτήµατα (xiii) Η δηµιουργικότητα είναι η ραχοκοκαλιά των πόλεων Οι πόλεις έχουν πλέον έναν σηµαντικό και κρίσιµο πόρο τους ανθρώπους τους. Η ανθρώπινηευφυΐα, οι επιθυµίες, οι δραστηριότητες, η φαντασία και η δηµιουργικότητα, αντικαθιστούν τη χωροθέτηση, τους φυσικούς πόρους και την πρόσβαση σε αγορές, που ήταν κυρίαρχοι αστικοί παράγοντες. Η δηµιουργικότητα των ανθρώπων που ζουν και δραστηριοποιούνται στις πόλεις θα καθορίσει τη µελλοντική τους επιτυχία (πρόλογος xiii)

9 Εισαγωγή Ένα εργαλείο για τους επαγγελµατίες Παρουσιάζονται µια σειρά από παραδείγµατα και καλές πρακτικές του think creatively - plan creatively - act creatively 35 case studies πόλεων Μια σειρά από εννοιολογικά εργαλεία όπως Urban creativity Cycle of urban creativity Urban R&D Γιατί αυτό το βιβλίο; Να δώσει στους αναγνώστες µια ολοκληρωµένη προσέγγιση για ένα σύγχρονο τρόπο σκέψης και ανάλυσης των αστικών προβληµάτων Να δώσει ένα διανοητικό εργαλείο που περιγράφει τις νέες τάσεις και έτσι να οδηγήσει τους αναγνώστες σε σκέψεις, ιδέες και λύσεις σχετικά µε τη δική τους πόλη Να υποκινήσει µια συζήτηση µεταξύ των θεσµικών οργάνων και των επιστηµόνων στα διάφορα επίπεδα αποφάσεων, και να εµπνεύσει πολιτικές, στρατηγικές και δράσεις.

10 οµή του βιβλίου ΑΜΕΡΟΣ: ΑΣΤΙΚΕΣ ΜΕΤΑΤΟΠΙΣΕΙΣ 1. Ανακαλύπτοντας την αστική δηµιουργικότητα Γιατί κάποιες πόλεις είναι επιτυχηµένες; Ο πολιτισµός στο επίκεντρο Ηποικιλοµορφία της δηµιουργικότητας 2. Αστικά προβλήµατα δηµιουργικές λύσεις Η σύγχρονη πόλη Τα αδύναµα σηµεία της πολεοδοµίας 3. Ένα νέο είδος σκέψης Καινοτόµες σκέψεις για την αλλαγή των πόλεων Το όραµα µιας νέας πόλης

11 οµή του βιβλίου ΒΜΕΡΟΣ: ΟΙ ΥΝΑΜΙΚΕΣ ΤΗΣ ΑΣΤΙΚΗΣ ΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑΣ 4. ηµιουργικές αστικές µεταµορφώσεις Ενσωµατώνοντας την κουλτούρα της δηµιουργικότητας στις µικρότερες πόλεις: Η πρωτοβουλία«creative Town», Huddersfield Helsinki: ανακαλύπτοντας µια κρυµµένη δυνατότητα Καινοτοµία σε µια µη-καινοτόµα περιοχή: Emscher Park Τα Αστικά Πιλοτικά Προγράµµατα της ΕΕ 5. Τα θεµέλια της ηµιουργικής Πόλη Ενσωµατώνοντας την δηµιουργικότητα στο γενετικό κώδικα της πόλης: οι προϋποθέσεις Αστικές ποιότητες Πολιτική βούληση και ηγεσίες Ανθρώπινες διαφορετικότητες και πρόσβαση σε διάφορα ταλέντα Η δηµιουργικότητα των Οργανισµών Ενισχύοντας την τοπική ταυτότητα Αστικός χώρος και λειτουργίες ικτύωση και δοµές συνεργασίας 6. Το περιβάλλον δηµιουργικότητας Οι αρχές του ενδιαφέροντος Τι είναι το περιβάλλον δηµιουργικότητας Οι ποιότητες του περιβάλλοντος δηµιουργικότητας Τιθασεύοντας τις τίγρεις της δηµιουργικότητας

12 οµή του βιβλίου Γ ΜΕΡΟΣ: ΕΝΑ ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΟ ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΣΤΙΚΗ ΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ 7. Ξεκινώντας µε τονδηµιουργικό σχεδιασµό Τι είναι ένα εννοιολογικό πακέτο εργαλείων Η στρατηγική µέθοδος για τη «ηµιουργική Πόλη» Πολιτισµός και δηµιουργικότητα ηµιουργικά εργαλεία και τεχνικές Ηδηµιουργικότητα των πολιτών / της κοινωνίας 8. Επανα-ανακαλύπτοντας την αστική δηµιουργικότητα Το matrix της αστικής δηµιουργικότητας ια-βίου σκέψη Urban R&D 9. Αποτίµηση και βιωσιµότητα της διαδικασίας της δηµιουργικότητας Ο κύκλος της αστικής δηµιουργικότητας Η κλίµακα ανάπτυξης της «ηµιουργικής Πόλης» Νέοι δείκτες µέτρησης της «ηµιουργικής Πόλης» Πολεοδοµία και «αστική παιδεία» 10. Η δηµιουργική πόλη και το µέλλον Σκιαγράφηση του επόµενου κύµατος δηµιουργικότητας και καινοτοµίας Προς την πόλη της µάθησης Από τον σχεδιασµό στην στρατηγική της αστικής ανάπτυξης

13 Κεφάλαιο 1 Εξερεύνηση της αστικής δηµιουργικότητας Γιατί κάποιες πόλεις εµφανίζονται στο παγκόσµιο στερέωµα πιο επιτυχηµένες (σε θέµατα τουριστικής και πολιτιστικής ελκυστικότητας, επιχειρηµατικής εγκατάστασης, κίνησης ανθρώπων κλπ, σε σχέση µε άλλες; Πόλεις όπως η Βαρκελώνη, το Ρότερνταµ, το ουβλίνο, το Σίδνευ, το Σιάτλ, η Μπάγκαλορ Από την εµπειρία των προγραµµάτων που έχει εκπονήσει: οι επιτυχηµένες πόλεις φαίνεται πως έχουν κοινά στοιχεία όπως προσωπικότητες οραµατιστές, δηµιουργικούς οργανισµούς και µια ισχυρή πολιτική και θεσµική κουλτούρα. Η «δηµιουργική πόλη» υπογραµµίζει την αξία ενός δηµιουργικού αστικού περιβάλλοντος, µε σκέψεις στρατηγικές και δράσεις που υπερβαίνουν τα στερεότυπα: Μπορούν οι λύσεις σε αστικά προβλήµατα να είναι εξίσου ολιστικές αλλά και σηµειακές η θεµατικές; Τι προϋποθέτει και σε τι µπορεί να οδηγήσει µια «θηλυκή» παρά µια «αρσενική» προσέγγιση για την πόλη; Το µοντέλο της υπαίθρου έχει κάτι να προσφέρει στην πόλη; Μπορούµε να ενεργοποιήσουµε και υποστηρίξουµε ταυτόχρονα στρατηγικές ενστικτώδεις αλλά και απόλυτα ορθολογιστικές; Οι πόλεις πρέπει να χαµηλώσουν τους ρυθµούς κινητικότητάς τους ή να τους επιτείνουν;

14 Κεφάλαιο 1 Εξερεύνηση της αστικής δηµιουργικότητας Ο πολιτισµός µετατρέπεται σε βασικό αστικό πόρο αντικαθιστώντας τους πρωτογενείς πόρους, τη βιοµηχανία, τη θέση ή τη γεωγραφική χωροθέτηση. Ονέοςστόχοςτωνπολεοδόµων και των θεσµικών οργάνων της πόλης είναι να ανακαλύψουν, να αναγνωρίσουν και να ενδυναµώσουν την πολιτιστική ταυτότητα στις πόλεις τους.

15 Κεφάλαιο 1 Εξερεύνηση της αστικής δηµιουργικότητας Οι απόρροιες του πολιτιστικού πόρου των πόλεων Οικονοµικές (η πολιτιστική βιοµηχανία και κατά συνέπεια η τουριστική που ελκύεται απόαυτήείναισήµερα οι πιο ισχυροί και ανθηροί τοµείς στον κόσµο) Κοινωνικές (ο πολιτισµός µπορεί να βοηθήσει στην κοινωνική συνοχή, να ενισχύσει τη δηµοκρατία των πολιτών και επιπλέον έχει ανοίξει νέα πεδία εξειδίκευσης και θέσεων απασχόλησης) Θέµατα της ταυτότητας και µοναδικότητας του τόπου (το σηµαντικότερο στοίχηµα που προβάλλει στον ανταγωνισµό των πόλεων είναι η προβολή µιας µοναδικής ταυτότητας προσέλκυση τουριστών, προσέλκυση επιχειρήσεων) Η Ρίγα προβάλλει σήµερα το ναυτικό παρελθόν της και τον ιστορικό της ρόλο της στην Χανσεατική Λίγκα για να ξεχωρίσει από την αφάνεια ταυτότητας την οποία που της είχε επιβάλει η Σοβιετική Ένωση Το ενωµένο Βερολίνο, εξακολουθεί να προβάλλει «ατελές και ευάλωτο», µια πόλη που περισσότερο από κάθε άλλη προβάλλει και ζει την «σκοτεινή» του νεώτερη ιστορία που αντανακλά τις µνήµες ολόκληρης της Ευρώπης

16 Κεφάλαιο 2 Αστικά προβλήµατα δηµιουργικές λύσεις Οι πόλεις βιώνουν σηµαντικές αλλαγές σε πλαίσιο της παγκοσµιοποιηµένης οικονοµίας Το τοπικό και το παγκόσµιο στις πόλεις Οι πόλεις είναι πεδία συνάντησης τοπικού και παγκοσµίου: οι ισχυρές κοινότητες µεταναστών στις πόλεις, η καθηµερινότητα των παγκοσµιοποιηµένων πόλεων εµπεριέχει το τοπικό και το παγκόσµιο ταυτόχρονα (µαγαζιά φαγητό τουρίστες) Οι «ρωγµές» του πολεοδοµικού σχεδιασµού οφείλονται στο γεγονός ότι βιώνουµε εποχέςµετάβασης όπου το νέο συνυπάρχει µε τοπαλιό: συναλλασσόµαστε 24 ώρες /24ωρο ενώ ο φυσικός χώρος των πόλεων λειτουργεί στο δεδοµένο 8ωρο των συναλλαγών. Οικονοµικές και τεχνολογικές αλλαγές και επιπτώσεις στις πόλεις Κοινωνικές αλλαγές και επιπτώσεις Πολιτικές αλλαγές και επιπτώσεις Πολιτιστικές αλλαγές Η διαπίστωση ότι όλα επηρεάζουν όλα πρέπει να µας οδηγήσει σε ένα νέο είδος σκέψης (να σκεφτόµαστε το όλο ταυτόχρονα µε το τµηµατικό) compartmentalized thinking

17 Κεφάλαιο 3 Η νέα σκέψη Παρουσίαση σηµείων µη δηµιουργικής στρατηγικής για τις πόλεις και τα αίτια αυτών, σε αντιδιαστολή µε καινοτόµες και δηµιουργικές στρατηγικές Μη δηµιουργικές στρατηγικές Τµηµατικό ενδιαφέρον και στραγγαλισµός της ταυτότητας των πόλεων Κακή διαχείριση και σχεδιασµός του δηµόσιου αστικού χώρου και των αστικών λειτουργιών Αγνόηση του Genius Loci και επιλεκτική αποσιώπηση της ιστορικής µνήµης Ανεξερεύνητα πλεονέκτηµα Αίτια ύναµη και πολιτική θέληση των τοπικών θεσµών Ευθύνη και υπευθυνότητα ράσηεκτωνυστέρωναντίεκ των προτέρων Κοντόφθαλµες στρατηγικές και ανάγκη για glamour Ανεπαρκής εκπαίδευση Έλλειψη ολοκληρωµένων στρατηγικών Εγκλωβισµός σε στερεότυπα

18 Κεφάλαιο 4 ηµιουργικοί αστικοί µετασχηµατισµοί The Creative Town Initiative: Huddersfield The European Urban Knowledge Network (EUKN) shares knowledge and experience on tackling urban issues. Fifteen EU Member States, EUROCITIES, the URBACT Programme and the European Commission participate in this European initiative. Helsinki: ανακαλύπτοντας µια κρυµµένη δυνατότητα Emscher Park, Ruhr, Γερµανία: Καινοτοµία σε µια µη-καινοτόµα περιοχή: Urban Pilot Project

19 Κεφάλαιο 5 Τα θεµέλια της «δηµιουργικής πόλης» 1. ηµιουργικότητα και skills των ατόµων 2. Πολιτική βούληση και ηγεσίες 3. Ανθρώπινες διαφορετικότητες και η αξιοποίηση των ταλέντων 4. ηµιουργικότητα των οργανισµών 5. Ενίσχυση της τοπικής ταυτότητας 6. Αστικοί χώροι και λειτουργικότητα 7. Ποιότητες του ηµόσιουαστικούχώρου: ενίσχυση των δηµόσιων χώρων ως χώρων δηµοκρατίας σε αντιδιαστολή µε την ιδιωτικοποίηση του δηµόσιου χώρου (υπεραγορές, mall) 8. Ενίσχυσητωνκέντρωντωνπόλεωνκαιτουπολυφυλετικού τους χαρακτήρα 9. Φυσικός και ψηφιακός χώρος 10. Αστικές λειτουργικότητες: πρόσβαση στη γνώση, κινητικότητα, πολιτιστικές υποδοµές, δηµόσιοι δηµιουργικοί χώροι 11. ικτύωση και συνεργασίες

20 Κεφάλαιο 6 Το περιβάλλον της δηµιουργικότητας (creative milieu) Ορίζεται τι είναι το περιβάλλον καινοτοµίας και δηµιουργικότητας: «Το περιβάλλον δηµιουργικότητας είναι ένας τόπος, µια πόλη στο σύνολό της ή ένα µέρος της πόλης, η µια περιοχή, µια περιφέρεια, ο οποίος εµπεριέχει όλες τις απαραίτητες προϋποθέσεις και την υποδοµή (hard & soft) γιανααναπτυχθούν νέες ιδέες και καινοτοµίες. Ένα τέτοιο περιβάλλον είναι ένας φυσικός τόπος όπου µια κρίσιµη µάζα επιχειρηµατιών, επιστηµόνων, καλλιτεχνών, κοινωνικών ακτιβιστών, τοπικών αρχών, φοιτητών κ.ά., µπορούν να δηµιουργήσουν ένα ανοικτό, κοσµοπολίτικο πλαίσιο και όπου µέσω συνεργασιών και δικτύωσης µπορούν να δηµιουργηθούν νέες ιδέες, νέα προϊόντα και υπηρεσίες» Hard υποδοµές: κτίρια, ινστιτούτα, εξοπλισµός Soft υποδοµές: δίκτυα συνεργασιών, κοινωνικά δίκτυα, ανθρώπινες συνεργασίες και συνεργασίες οργανισµών Οι απαρχές του ενδιαφέροντος για τη διερεύνηση των χαρακτηριστικών ενός creative milieu To ενδιαφέρον διερεύνησης των στοιχείων που συνιστούν ένα περιβάλλον δηµιουργικότητας ξεκινάει µετά από την επιτυχηµένη παρουσία περιοχών που ανέπτυξαν δυναµικά και πρωτότυπα στοιχεία δηµιουργικότητας και καινοτοµίας, όπως οι περιοχές της Τρίτης Ιταλίας γύρω από την Emilia Romana, ή την περιοχή της Silicon Valley.

21 Κεφάλαιο 7 Ο δηµιουργικός σχεδιασµός των πόλεων Τα 5 βήµατα µιας στρατηγικής µεθόδου Φάση 1: προετοιµασία και σχεδιασµός Φάση 2: εντοπισµός δυνατών και αδύνατων σηµείων Φάση 3: µέτρηση (δείκτες) των επιτυχιών και αποτυχιών Φάση 4: εφαρµογή Φάση 5: προβολή αποτελεσµάτων

22 Κεφάλαιο 8 Το matrix η κωδικοποίηση της αστικής καινοτοµίας 7 κλίµακες που κωδικοποιούν (matrix) την επιτυχίας κάποιων προγραµµάτων δηµιουργικότητας (Peter Hall and Charles Landry, 1997) 1. Μετά παράδειγµα: περιπτώσεις οι οποίες είναι τόσο πρωτοποριακές ώστε να συνιστούν ένα νέο-παράδειγµα ήµετα-παράδειγµα. Περιπτώσεις που συνιστούν ένα µετα-παράδειγµα συµβαίνουν σπάνια (κατά Thomas S. Kuhn,1962). 2. Παράδειγµα: µια προσέγγιση επίλυσης η οποία ακολουθεί µία γνώριµη και δοκιµασµένη στρατηγική, σε βασικούς τοµείς του αστικού σχεδιασµού και προγραµµατισµού 3. Βασική καινοτοµία: εάν ένα πρόγραµµα έχει επιτύχει ένα νέο και καινοτόµο τρόπο επίλυσης ενός συγκεκριµένου προβλήµατος 4. Best practice: εάν το υλοποιηµένο πρόγραµµα αποτέλεσε ένα µοναδικό και κορυφαίο παράδειγµα και σηµεία αναφοράς για παρόµοια έργα 5. Good practice: εάν το υλοποιηµένο πρόγραµµα έχει επιτύχει µια σταθερή ποιότητα υλοποίησης 6. Κακή πρακτική: Προγράµµατα που επαναλαµβάνουν σηµαντικά λάθη (π.χ διέλευση αυτοκινητοδρόµων από κατοικηµένες περιοχές, κατακερµατισµός αστικού ιστού κλπ- Θεσσαλονίκη Υποθαλάσσια) 7. Κάκιστη πρακτική: gentrification, καταστροφή της πολιτιστικής κληρονοµιάς και της ταυτότητας, γκετοποίηση και κοινωνικός αποκλεισµός

23 Κεφάλαιο 8 Matrix αστικής καινοτοµίας

24 Κεφάλαιο 9 Αποτίµηση και βιωσιµότητα της διαδικασίας της δηµιουργικότητας Οκύκλοςτηςαστικήςδηµιουργικότητας Ένα σηµαντικό στοιχείο στην επιτυχία µιας «δηµιουργικής πόλης» είναι η διατήρηση και βιωσιµότητα της δηµιουργικότητάς της. Αυτός που ο Landry ονοµάζει «κύκλο της αστικής δηµιουργικότητας» µπορεί να περιγράφει ως ένα διαρκές και κυκλικό process, το οποίο περιλαµβάνει 5 βήµατα:

25 Κεφάλαιο 9 Αποτίµηση και βιωσιµότητα της διαδικασίας της δηµιουργικότητας Ανάπτυξη δεικτών για τη µέτρηση της αστικής δηµιουργικότητας Γιατί είναι απαραίτητοι οι δείκτες µέτρησης; Γιατί ανοίγει τη συζήτηση ανάµεσα στους φορείς για το τι είναι σηµαντικό να µετρηθεί στην πόλη. Βάζει στην πόλη µετρήσιµους στόχους. Την οδηγεί σε εφικτούς στόχους αφού µπορεί µέσω κάποιων δεικτών να συγκριθεί µε άλλες πόλεις. εν δίνονται παραδείγµατα δεικτών, καθορίζεται το πλαίσιο. Εξάλλου σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να συζητούνται και να εντοπίζονται οι δείκτες ύο οµάδες δεικτών για την µέτρηση της «urban creativity» Οµάδα 1: Βαθµός ενσωµάτωσης της καινοτοµίας και της δηµιουργικότητας στον «γενετικό κώδικα» της πόλης Οµάδα 2: Μέτρηση του δυναµισµού και της βιωσιµότητας των πόλεων

26 Κεφάλαιο 9 Αποτίµηση και βιωσιµότητα της διαδικασίας της δηµιουργικότητας Στην πρώτη οµάδα προτείνει να «δεικτοποιηθούν» τα σηµεία που παρουσιάζονται ως θεµελιώδη στην δηµιουργία µιας «δηµιουργικής πόλης» (κεφ.5) 1. ηµιουργικότητα και skills των ατόµων 2. Πολιτική βούληση και ηγεσίες 3. Ανθρώπινες διαφορετικότητες και η αξιοποίηση των ταλέντων 4. ηµιουργικότητα των οργανισµών 5. Ενίσχυση της τοπικής ταυτότητας 6. Αστικοί χώροι και λειτουργικότητα 7. Ποιότητες του ηµόσιουαστικούχώρου: ενίσχυση των δηµόσιων χώρων ως χώρων δηµοκρατίας σε αντιδιαστολή µε την ιδιωτικοποίηση του δηµόσιου χώρου (υπεραγορές, mall) 8. Ενίσχυσητωνκέντρωντωνπόλεωνκαιτουπολυφυλετικού τους χαρακτήρα 9. Τόποι συνάντησης: φυσικός και ψηφιακός χώρος 10. Αστικές λειτουργικότητες: πρόσβαση στη γνώση, κινητικότητα, πολιτιστικές υποδοµές, δηµόσιοι δηµιουργικοί χώροι 11. ικτύωση και συνεργασίες

27 Κεφάλαιο 9 Αποτίµηση και βιωσιµότητα της διαδικασίας της δηµιουργικότητας Για την δεύτερη οµάδα δεικτών προτείνονται ο έλεγχος και ποσοτικοποίηση 9 παραγόντων που συµβάλλουν στη δηµιουργία µια δυναµικής και βιώσιµης πόλης 1. Κρίσιµη µάζα 2. Ποικιλότητα 3. Προσβασιµότητα 4. Ασφάλεια και προστασία των πολιτών 5. Ταυτότητα και µοναδικότητα 6. Καινοτοµία 7. ικτύωση και συνεργασία 8. Ανταγωνιστικότητα 9. Ικανότητα των οργανισµών

28 Κεφάλαιο 9 Αποτίµηση και βιωσιµότητα της διαδικασίας της δηµιουργικότητας Τα εννέα παραπάνω κριτήρια θα πρέπει να εξετάζονται ως προς τέσσερις επίπεδα: Οικονοµικό - αναπτυξιακό Κοινωνικό Περιβαλλοντικό Πολιτιστικό Ο Landry ενσωµατώνει τους τρεις πυλώνες της έννοιας της αειφόρου ανάπτυξης επιµένοντας ωστόσο σε έναν διακριτό τέταρτο πόλο τον πολιτισµό

29 Κεφάλαιο 9 Αποτίµηση και βιωσιµότητα της διαδικασίας της δηµιουργικότητας Παράδειγµα: κινητικότητα -προσβασιµότητα Επίπεδο οικονοµικό: ηπροσβασιµότητα και η διευκόλυνση της κίνησης ανθρώπων και αγαθών αποτελεί πρωταρχικό στοιχείο οικονοµικού ανταγωνισµού και ανάπτυξης ενός τόπου Επίπεδο κοινωνικό: η ανεµπόδιστη κίνηση όλων των οµάδων του πληθυσµού προς όλα τα µέρη της πόλης µε µέσα δηµόσιας µεταφοράς αποτελεί µέγιστο δείκτη αστικής δηµοκρατίας. Η ανεµπόδιστη πρόσβαση ατόµων µε αναπηρία Επίπεδο περιβαλλοντικό: η αύξηση της πεζή κίνησης, της κίνησης µε ποδήλατο ή µε δηµόσιες συγκοινωνίες συµβάλει στην προστασία του αστικού περιβάλλοντος. Επίπεδο πολιτιστικό: η προσβασιµότητα και ανεµπόδιστη κινητικότητα όλων των πληθυσµιακών οµάδων κυρίως των µειονοτικών είναι ένας παράγοντας που ενισχύει και περιφρουρεί τις επιµέρους πολιτιστικές ταυτότητες.

30 Κεφάλαιο 10 Το µέλλον της «δηµιουργικής πόλης» Η έννοια της «δηµιουργικής πόλης» δεν είναι πλέον νέα. Περνώντας σε ένα δεύτερο και πιο αναπτυγµένο στάδιο ο Landry εντοπίζει 7 θεµατικές περιοχές όπου το επόµενο «κύµα» των δηµιουργικών πόλεων µπορεί να εστιάσει: 1. ηµιουργία αξιών µε διάρκεια 2. Από την βαριά υποδοµή στην «soft» υποδοµή 3. Κάνοντας περισσότερα µε λιγότερα(less is more) 4. Ζώντας πολυπολιτισµικά 5. Πολλαπλά οράµατα 6. Συνδυάζοντας το παλιό µε τονέο 7. Η πόλη της µάθησης

31 33 case studies Στο βιβλίο παρουσιάζονται συνολικά 33 περιπτώσεις «δηµιουργικών πόλεων» όπου κάθε φορά «ο καταλύτης», που προκαλεί την καθοριστική αλλαγή ποικίλει: µεµονωµένος επιχειρηµατίας, άνθρωποι µιας κοινότητας, τοπική αυτοδιοίκηση, ένας οργανισµός, ένα ευρωπαϊκό πρόγραµµα ηµιουργώντας κάτι από το τίποτα Hay-on-Wye, Ουαλία UK Μια βιβλιούπολη µε εξειδίκευση σε σπάνια βιβλία και βιβλία από δεύτερο χέρι Irish Travelers s community Ανάπλαση µιας περιοχής εγκατάστασης κοινότητας «ταξιδιωτών», στο Clondalkin, στην περιφέρεια του ουβλίνο, Ιρλανδία

32 Hay-on-Wye, Ουαλία UK

33 Μια ασήµαντη µικρή πόλη της Ουαλίας µε πληθυσµό και οικονοµικές δραστηριότητες που µειώνονταν συνεχώς µετατράπηκε σε εξειδικευµένη πόλη σχετικά µε το second hand book µε τεράστια επισκεψιµότητα, διοργανώσεις και σχετικά φεστιβάλ, δίκτυα πωλητών αγοραστών βιβλίων κλπ. Καταλύτης: επιχειρηµατίας Richard Booth Φορέας συνέχειας: International Book Town Movement

34 Clondalkin, Dublin, Ireland

35 Μια οµάδα 10 γυναικών µιας κοινότητας 40 οικογενειών travellers στο Clondalkin, παρά τα σχέδια των τοπικών αρχών για ανάπτυξη της περιοχής εγκατάστασής τους έπεισαν την κοινή γνώµη για τις ανάγκες τους, «σχεδίασαν» οι ίδιες την περιοχή και προώθησαν τα σχέδιά τους µε θεατρικές παραστάσεις, εκθέσεις φωτογραφιών, κεντήµατα κλπ. Καταλύτης: Οµάδαδέκαγυναικώντηςκοινότητας Φορέας συνέχειας: Clondalkin Traveler s Development

36 Irish Traveller Movement: Η κοινότητα των Irish Travellers Κοινότητες & Τοπική Αυτοδιοίκηση στη Μεγάλη Βρετανία