Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Πέμπτη, 3 Μαρτίου 2011

Transcript

1 Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Πέμπτη, 3 Μαρτίου 2011 ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ Ελληνική Οικονομία Πριν από λίγες ημέρες ολοκληρώθηκε με επιτυχία και η 3 η Εξέταση από την Τρόϊκα (δηλαδή την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, την ΕΚΤ και το ΔΝΤ) της πορείας υλοποίησης του «Μνημονίου Συνεννόησης για τις Συγκεκριμένες Προϋποθέσεις Οικονομικής Πολιτικής» (Μνημονίου) που εφαρμόζει η Ελλάδα από τον Μάϊο του 2010, ως απόλυτη ανάγκη για την εξυγίανση της οικονομίας της, και, βέβαια, ως προϋπόθεση για τη λήψη του δανείου των 110 δις (από τις χώρες της Ζώνης του Ευρώ και το ΔΝΤ) για την ομαλή χρηματοδότηση των δημοσιονομικών της ελλειμμάτων και αναχρηματοδότηση του χρέους της στην περίοδο που ο άμεσος δανεισμός της από τις αγορές δεν είναι εφικτός σε αποδεκτό κόστος. Η Τρόϊκα έκρινε ότι το Μνημόνιο εφαρμόζεται όπως έχει σχεδιαστεί τόσο στον τομέα της αναγκαίας δημοσιονομικής προσαρμογής, όσο και στον τομέα της εφαρμογής από την Κυβέρνηση όλων των εξαιρετικά σημαντικών προϋποθέσεων στον τομέα των διαρθρωτικών προσαρμογών που είχαν τεθεί στην 2 η Επικαιροποίηση του Μνημονίου τον Νοέμβριο του 2010 και οι οποίες έπρεπε να είχαν υλοποιηθεί έως το τέλος Δεκ. 10. Ειδικότερα: Στον τομέα της δημοσιονομικής προσαρμογής το έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης μειώθηκε κατά 6,0 π.μ. του ΑΕΠ ή περισσότερο (έναντι αρχικού στόχου για μείωσή του κατά 5,0 π.μ.), ενώ και το ταμειακό έλλειμμα της κεντρικής κυβέρνησης μειώθηκε σύμφωνα με το πρόγραμμα, κατά 5,1 π.μ. του ΑΕΠ. Τα ανωτέρω συνέβησαν παρά το ότι η ύφεση στην οικονομία ήταν τελικά βαθύτερη του αναμενομένου (πτώση του ΑΕΠ κατά -4,5%), ενώ η εφαρμογή σημαντικών μέτρων φορολογικής πολιτικής αναβλήθηκε για το 2011 με συνέπεια την αύξηση (αντί για την αναμενόμενη μείωση) της φοροδιαφυγής και της εισφοροδιαφυγής το Υπήρξε μεγάλη υστέρηση στον τομέα είσπραξης των καθαρών εσόδων του τακτικού προϋπολογισμού, τα οποία αυξήθηκαν μόνο κατά 5,5% το 2010 έναντι στόχου για αύξησή τους κατά 13,7%, ενώ από την άλλη πλευρά η μείωση των πρωτογενών δαπανών του τακτικού προϋπολογισμού ανήλθε στο -12,6%, έναντι στόχου για μείωσή τους κατά -5,8%. Στον τομέα των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και των μέτρων που θα έπρεπε να ληφθούν για την περαιτέρω μείωση των ελλειμμάτων το 2011 και στα επόμενα έτη, οι προϋποθέσεις που είχαν τεθεί τον Νοέμβριο του 2010, ως κριτήριο για την έγκριση της 4 ης δόσης του Δανείου στην Εξέταση του Φεβρουαρίου του 2011, ήταν πολύ απαιτητικές: Ωστόσο, κατά την εξέταση του Φεβρουαρίου 2011 κρίθηκε ότι οι προϋποθέσεις αυτές υλοποιήθηκαν με ικανοποιητικό τρόπο. Ειδικότερα, έχουν ήδη θεσπισθεί: α) Η μεταρρύθμιση του φορολογικού συστήματος της χώρας (με την ψήφιση του φορολογικού νόμου τον Απρίλιο του 2010), ενώ ήδη προωθούνται νέες νομοθετικές, διορθωτικές και ενισχυτικές, ρυθμίσεις στον τομέα με νέο νομοσχέδιο που θα ψηφισθεί από τη Βουλή τις επόμενες ημέρες. Επίσης, συνεχίζεται η προσπάθεια για αναδιάρθρωση και ενεργοποίηση του φοροεισπρακτικού μηχανισμού, δεδομένου ότι τα αποτελέσματα της λειτουργίας του δεν ήταν ικανοποιητικά το β) Η αναδιάρθρωση της δημόσιας διοίκησης και της τοπικής αυτοδιοίκησης (πρόγραμμα «Καλλικράτης») και των ΔΕΚΟ (ιδιαίτερα εκείνων που εντάχθηκαν στη γενική κυβέρνηση τον Νοέμβριο του 2010 και αύξησαν σημαντικά το δημόσιο έλλειμμα και το χρέος). Ήδη το πρόγραμμα Καλλικράτης έχει τεθεί σε εφαρμογή και μολονότι αντιμετωπίζονται ακόμη πολλές δυσλειτουργίες αναμένεται να συμβάλει ουσιαστικά στην εξυγίανση των οικονομικών και της λειτουργίας των ΟΤΑ. Στα πλαίσια αυτού του προγράμματος εξετάζονται τώρα ενοποιήσεις σχολείων και ακόμη και νοσοκομείων. Επίσης, ολοκληρώθηκε η μελέτη για τη διάρθρωση των μισθολογικών αμοιβών στον Δημόσιο Τομέα με βάση την οποία θα πραγματοποιηθεί η κατάρτιση του νέου ενιαίου μισθολογίου. Στη μελέτη παρουσιάζονται στοιχεία σύμφωνα με τα οποία η απασχόληση στο σύνολο του δημόσιου τομέα (Υπουργεία, ΝΠΔΔ, Σώματα Ασφαλείας, Κλήρος, Συμβασιούχοι, Stage, ΟΤΑ, κ.λπ.) μειώθηκε στα άτομα στις αρχές του 2011, από άτομα την και άτομα την Επιπλέον, εκτιμάται περαιτέρω σημαντική μείωση της απασχόλησης στον δημόσιο τομέα έως το τέλος του 2013, αφού οι εκτιμώμενες αποχωρήσεις υπαλλήλων στην περίοδο αυτή κυμαίνονται μεταξύ και ατόμων. Ως αποτέλεσμα το μισθολογικό κόστος Στον τομέα των ΔΕΚΟ, τον Δεκ. 10 ψηφίστηκε ο ν. 3839/ , ο οποίος: α) Μειώνει τον βασικό μισθό των εργαζομένων στις δημόσιες επιχειρήσεις κατά 10% από , και επίσης μειώνει τα πάσης φύσης επιδόματα έτσι ώστε να μην υπερβαίνουν 10% του βασικού μισθού, β) Καθιερώνει ανώτατο όριο μικτών αποδοχών τον μήνα (12 μισθοί ετησίως) και γ) προβλέπει μείωση των λειτουργικών δαπανών των ΔΕΚΟ κατά 15% έως και 25%, ανάλογα με τις συγκεκριμένες ανάγκες των επιχειρήσεων. Επιπλέον των ανωτέρω με Υπ. Απόφαση θεσπίσθηκε η αύξηση των τιμών των εισιτηρίων των αστικών συγκοινωνιών της Αθήνας κατά τουλάχιστον 30%. Τα μέτρα εφαρμόζονται ήδη και εκτιμάται ότι θα αποφέρουν δημοσιονομική εξοικονόμηση τουλάχιστον 800 εκατ. ετησίως από το 2011, σε σύγκριση με το Επιπρόσθετα, τον Οκτ. 10 ψηφίσθηκε ο νόμος για την εκ βάθρων αναδιάρθρωση και αναδιοργάνωση του ΟΣΕ και ήδη προωθείται η δημιουργία της νέας

2 οργανωτικής δομής του Οργανισμού. Επίσης, τον Φεβρ. 11 ψηφίσθηκε ο νόμος για την αναδιάρθρωση των αστικών συγκοινωνιών της Αθήνας με στόχο τη μείωση των ελλειμμάτων τους και της ελαχιστοποίηση της κρατικής επιχορήγησης (από 600 εκατ. ετησίως σε 250 εκατ. ετησίως). γ) Στον τομέα της Υγείας, ψηφίσθηκε ο νόμος για τη μεταρρύθμιση του συστήματος υγείας της χώρας με τη δημιουργία ενός ενιαίου Οργανισμού παροχής Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (ΠΦΥ) και την αναμόρφωση και εκλογίκευση του συστήματος προμηθειών των νοσοκομείων και άλλων νοσηλευτικών ιδρυμάτων. Ο νόμος επίσης προβλέπει την απελευθέρωση του τομέα των φαρμακείων με μείωση των περιθωρίων κέρδους των διακινητών των φαρμάκων υπέρ των ασφαλιστικών ταμείων και του κρατικού προϋπολογισμού. δ) Στο ν. 3899/ προβλέπεται επίσης η εκλογίκευση και ελαστικοποίηση της λειτουργίας της αγοράς εργασίας με στόχο την ενίσχυση των επιχειρησιακών μισθολογικών συμβάσεων, με αντίστοιχη αποδυνάμωση των κλαδικών μισθολογικών συμβάσεων, και την αποκατάσταση της διασύνδεσης των μισθολογικών αμοιβών στην Ελλάδα με την παραγωγικότητα της εργασίας. Οι νέες ρυθμίσεις ενισχύουν σημαντικά τη δυνατότητα των επιχειρήσεων να προχωρήσουν σε αποτελεσματική διαχείριση του προσωπικού τους στην τρέχουσα περίοδο της βαθειάς ύφεσης στην οικονομία. ε) Στις αρχές του 2011 ψηφίσθηκε ο νόμος για το πλήρες άνοιγμα στον ανταγωνισμό των κλειστών επαγγελμάτων, που αναμένεται να αποκαταστήσει συνθήκες ανταγωνισμού και ορθολογισμού της λειτουργίας της αγοράς στον τομέα των υπηρεσιών. Η 3 η Επικαιροποίηση του Μνημονίου θέτει συγκεκριμένα χρονικά περιθώρια για την έκδοση των Προεδρικών Διαταγμάτων με τα οποία θα συγκεκριμενοποιηθεί η απελευθέρωση των αγορών στους ανωτέρω κλάδους. στ) Τέλος, πολύ μεγάλης σημασίας για τη χώρα αποτελεί η εκ βάθρων αναδιάρθρωση και η αναμόρφωση του Συστήματος Κοινωνικών Ασφαλίσεων, που, όπως δείχνουν και οι δημοσιευθείσες αναλογιστικές μελέτες, θέτει σε εντελώς νέα βάση τα δημοσιονομικά δεδομένα της χώρας στη μεσομακροχρόνια περίοδο. Το νέο σύστημα συμβάλλει στην αύξηση των ποσοστών απασχόλησης και της δυνητικής ανάπτυξης της οικονομίας σε συνδυασμό με την ριζική μεταρρύθμιση της αγοράς εργασίας που, όπως προαναφέρθηκε, επίσης θεσπίστηκε με ξεκάθαρες ρυθμίσεις στα τέλη του Η 3 η Επικαιροποίηση του Μνημονίου θέτει επίσης συγκεκριμένα χρονικά περιθώρια για την ολοκλήρωση της μεταρρύθμισης του τομέα, με την εκλογίκευση του τομέα των βαρέων και ανθυγιεινών επαγγελμάτων και ην αναγκαία εξυγίανση και αποκατάσταση της βιωσιμότητας των Επικουρικών Ταμείων, όπου αυτό κριθεί αναγκαίο με βάση τις συγκεκριμένες αναλογιστικές μελέτες. Τα ανωτέρω δείχνουν ότι η χώρα βρίσκεται στο σωστό δρόμο για την επίτευξη των στόχων του Μνημονίου που είναι η μείωση των ελλειμμάτων της γενικής κυβέρνησης σε επίπεδα κάτω του 3,0% του ΑΕΠ το 2014 με ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και επίτευξη της έγκαιρης ανάκαμψης της Ελληνικής οικονομίας. Βέβαια, είναι επίσης εμφανές ότι ο δρόμος που πρέπει ακόμη να διανυθεί για την πλήρη υλοποίηση του Μνημονίου, και για αποκατάσταση της αυτοδύναμης πρόσβασης στις αγορές ομολόγων, είναι πολύ μακρύς και δύσκολος, αλλά απόλυτα αναγκαίος (μονόδρομος) για τη χώρα. Είναι χαρακτηριστικό ότι στην 3 η Επικαιροποίηση του Μνημονίου προβλέπεται ότι η Κυβέρνηση θα πρέπει έως το τέλος Μαρτίου 2011 να έχει δημοσιοποιήσει (και θέσει σε δημόσια διαβούλευση) μια Έκθεση μεσοπρόθεσμης δημοσιονομικής στρατηγικής (τα βασικά της στοιχεία δόθηκαν ήδη στη δημοσιότητα την ) στην οποία θα καταγράφονται μόνιμα μέτρα δημοσιονομικής εξυγίανσης ύψους τουλάχιστον 8% του ΑΕΠ, συν ένα αποθεματικό για απρόβλεπτα, που θα εξασφαλίσουν την επίτευξη των στόχων για το έλλειμμα μέχρι το 2014 και ότι ο λόγος δημοσίου χρέους προς ΑΕΠ θα έχει εισέλθει έγκαιρα σε μία βιώσιμη πτωτική φάση. Όπως, τονίζεται από το ίδιο το Μνημόνιο, μερικά από τα ανωτέρω αναγκαία μέτρα έχουν ήδη καταγραφεί από τον Μάιο του Επίσης τονίζεται ότι η μεσοπρόθεσμη στρατηγική θα υλοποιηθεί: α) Με τις μεταρρυθμίσεις στην υγεία και στο ασφαλιστικό που, όπως προαναφέρθηκε, έχουν ήδη θεσπιστεί σε σημαντικό βαθμό και επίκειται η ολοκλήρωση των νομοθετικών ρυθμίσεων έως το τέλος του έτους. Με τη συστηματική εφαρμογή αυτών των μεταρρυθμίσεων αναμένεται σημαντική περικοπή των δημοσίων δαπανών για φάρμακα και για τη λειτουργία των νοσοκομείων και σταδιακή αύξηση των εσόδων των ασφαλιστικών ταμείων και των κρατικών νοσοκομείων στα επόμενα έτη. β) Με τις μεταρρυθμίσεις στον δημόσιο τομέα όπου υπάρχουν ήδη σαφή σχέδια για μείωση των μισθολογικών δαπανών με την εφαρμογή του ενιαίου μισθολογίου (δημοσιεύτηκε ήδη η σχετική Μελέτη), την σημαντική μείωση της απασχόλησης, την εφαρμογή του Καλλικράτη με κατάργηση δημόσιων οργανισμών και με συγχωνεύσεις σχολείων και νοσοκομείων, με εξ-ορθολογιμό του καθεστώτος των ειδικών λογαριασμών όπου υπάρχουν, κ.ά. γ) Με τις μεταρρυθμίσεις στις δημόσιες επιχειρήσεις, όπου το έλλειμμα των 1,75 δις το 2009 μειώθηκε στα 0,55 δις το 2010 και εκτιμάται ότι θα γίνει πλεόνασμα 0,3 δις το 2011 και ακόμη μεγαλύτερο πλεόνασμα στα επόμενα έτη. δ) Με τις μεταρρυθμίσεις στο φορολογικό σύστημα που έχουν ήδη θεσπιστεί: (1) με σημαντική αύξηση των συντελεστών των εμμέσων φόρων που αναμένεται να αποδώσουν σημαντικά έσοδα στο κράτος κατά την ανάκαμψη της οικονομίας, (2) με την εφαρμογή αντικειμενικών κριτηρίων στη φορολόγηση των ΜΜΕ και των ελεύθερων Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων 2

3 επαγγελματιών από το 2011, (3) με την εφαρμογή των νέων μέτρων για την δραστική μείωση της φοροδιαφυγής και της εισφοροδιαφυγής, (4) με την αποκατάσταση της ομαλής πορείας εισπράξεως των φόρων εισοδήματος και περιουσίας, εκτός των άλλων και με την κατάργηση των φοροαπαλλαγών, κ.ά. ε) Με την περαιτέρω μείωση των δημοσίων επενδύσεων και, ιδιαίτερα, της εθνικής συμμετοχής στο ΠΔΕ, και με την επίσης περαιτέρω μείωση των στρατιωτικών δαπανών. στ) Με την εκλογίκευση των δαπανών κοινωνικής πολιτικής για σημαντική αύξηση της απόδοσής τους όσον αφορά την παροχή βοήθειας σε αυτούς που πραγματικά την έχουν ανάγκη. Οι ανωτέρω και άλλες δράσεις θα συμπεριληφθούν σε συγκεκριμένα «κλαδικά» σχέδια τα οποία θα διοικούνται από διυπουργικές ομάδες εργασίας που θα διοριστούν μέχρι το τέλος Φεβρουαρίου. Το σπουδαιότερο, ωστόσο, είναι ότι με την 3 η Επικαιροποίηση του Μνημονίου η Τρόϊκα αναγνωρίζει για πρώτη φορά ότι η Ελλάδα διαθέτει σημαντική κρατική περιουσία και δημόσιες επιχειρήσεις που μπορεί να αξιοποιηθούν ή να ιδιωτικοποιηθούν και να αποφέρουν σημαντικά έσοδα στο κράτος, τα οποία μπορεί να χρησιμοποιηθούν για μείωση του δημοσίου χρέους. Η αρχική ανακοίνωση για επίτευξη εσόδων ύψους 50 δις από αυτήν την πηγή έως το 2015, έδωσε τη θέση της στην πρόβλεψη του Επικαιροποιημένου Μνημονίου για ενεργοποίηση της Ελληνικής κυβέρνησης σε αυτό τον τομέα για εξειδίκευση των προς ιδιωτικοποίηση κρατικών επιχειρήσεων και για καταγραφή, αξιολόγηση και προγραμματισμό της αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας με προγραμματισμό της επίτευξης εσόδων από αυτή την πηγή ύψους τουλάχιστον 15 δις έως το 2013 και περισσότερων έως το Σε κάθε περίπτωση, από τα ανωτέρω προκύπτει ότι οι βάσεις για την επίτευξη της ουσιαστικής δημοσιονομικής εξυγίανσης της Ελλάδος έχουν ήδη τεθεί και αυτό που απαιτείται τώρα είναι: α) η αποτελεσματική εφαρμογή στην πράξη των ανωτέρω σημαντικών μεταρρυθμίσεων που έχουν ήδη θεσπιστεί, β) η πραγματική ενεργοποίηση της Κυβέρνησης για την υλοποίηση του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων (το οποίο θα πρέπει να επεκταθεί ουσιαστικά στους τομείς της ενέργειας και της υγείας) με στόχο την είσπραξη άνω των 50 δις έως το 2020, γ) η άμεση εντατικοποίησης της διαδικασίας υλοποίησης του ΕΣΠΑ , σε συνδυασμό με την αξιοποίηση του νέου αναπτυξιακού νόμου και των συμπράξεων δημοσίου-ιδιωτικού τομέα όπου αυτό είναι δυνατό και αναγκαίο. Τα ανωτέρω, σε συνδυασμό με την πλήρη ελαστικοποίηση της αγοράς εργασίας και την ουσιαστική βελτίωση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας της χώρας, μπορεί να οδηγήσουν σε έγκαιρη ανάκαμψη της οικονομίας και σε υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης από το 2012 και μετά, πράγμα που θα συμβάλλει αποφασιστικά στη δημοσιονομική προσαρμογή και στη μείωση του δημοσίου χρέους της χώρας ως ποσοστού του ΑΕΠ. Από τα ανωτέρω προκύπτει επίσης ότι η έξοδος της Ελληνικής οικονομίας από την τρέχουσα μεγάλη κρίση είναι εφικτή και μπορεί να επιτευχθεί κυρίως με την πιστή εφαρμογή των ανωτέρω μέτρων δημοσιονομικής προσαρμογής και μεταρρυθμίσεων. Στα πλαίσια αυτά, η μεγάλη έμφαση που δίνεται τις τελευταίες εβδομάδες στην σπουδαιότητα για την Ελλάδα των αποφάσεων της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ-27 που θα πραγματοποιηθεί την 25 η Μαρτίου 2011, έχει έννοια για τους ακόλουθους μόνο λόγους. Η αναμενόμενη σημαντική επιμήκυνση της αποπληρωμής του δανείου των 110 δις, σε συνδυασμό και με μια αξιοσημείωτη μείωση των επιτοκίων αυτού του δανείου, μπορεί πράγματι να δώσει στην Ελλάδα τον αναγκαίο χρόνο που απαιτείται για την πλήρη υλοποίηση του ανωτέρω προγράμματός της δημοσιονομικής προσαρμογής και ανάπτυξης της οικονομίας της. Ωστόσο, η έξοδος από την κρίση θα έλθει μόνο από την πιστή υλοποίηση του ανωτέρω προγράμματος προσαρμογής, χωρίς παλινδρομήσεις και χωρίς αναίτιες καθυστερήσεις και αδράνειες. Θα πρέπει εδώ να σημειωθεί ότι η Τρόικα προβλέπει τώρα ότι το 4 ο 3μηνο. 10 ήταν πιθανότατα εκείνο στο οποίο η ύφεση στην οικονομία έλαβε τις μεγαλύτερες διαστάσεις της. Στο 3μηνο αυτό σημειώθηκε πτώση του όγκου των λιανικών πωλήσεων κατά -14,9% και πτώση του ΑΕΠ κατά -6,6%. Προβλέπει δε θετική αύξηση του ΑΕΠ στη χώρα από το 2 ο 6μηνο του 2011 και ιδιαίτερα από το Ήδη, σημειώνει τη μεγάλη αύξηση των εξαγωγών αγαθών στο 4 ο 3μηνο του 2010, καθώς και των παραγγελιών από το εξωτερικό. Ευνοϊκή εξέλιξη αποτελεί επίσης η σημαντική βελτίωση του δείκτη οικονομικού κλίματος για τη χώρα τον Ιαν. 11 και τον Φεβρ. 11, από τα πολύ χαμηλά επίπεδα του 4 ου 3μήνου του 2010, καθώς και η αξιοσημείωτη αύξηση κατά 12,6% των εσόδων από τον ΦΠΑ τον Ιαν. 11 (μετά την σχετικά μικρή αύξησή τους τον Δεκ. 10). Παγκόσμια Οικονομία Ευμετάβλητο παραμένει το κλίμα στις διεθνείς αγορές, καθώς εξακολουθεί να επηρεάζεται αρνητικά από τις γεωπολιτικές αναταραχές στη Βόρεια Αφρική Μέση Ανατολή. Η τιμή του πετρελαίου κινείται ανοδικά εξαιτίας της αβεβαιότητας που υπάρχει για την διακοπή προσφοράς πετρελαίου από τη Λιβύη, η οποία παράγει το 2% της παγκόσμιας ποσότητας πετρελαίου, και την ποσότητα που είναι διαθέσιμη για εξαγωγές. Οι πληροφορίες που είναι διαθέσιμες όσον αφορά την παραγωγή είναι περιορισμένες, λόγω των αναταραχών στην περιοχή αλλά και των προβλημάτων στα λιμάνια της χώρας που έχουν προκληθεί από την κακοκαιρία. Πάντως, η Διεθνής Υπηρεσία Ενέργειας (IEA) παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις και διαβεβαιώνει ότι υπάρχει αρκετή ποσότητα πετρελαίου από πλευράς παραγωγής μέχρι τέλος Μαρτίου, ενώ είναι σε θέση να καλύψει Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων 3

4 και τυχόν διακοπή της προσφοράς πετρελαίου, καθώς η Υπηρεσία διαθέτει 1,6 δις βαρέλια που θεωρούνται έκτακτα αποθέματα. Επιπλέον και ο ΟΠΕΚ είναι σε θέση να εξασφαλίσει ελλείψεις που τυχόν υπάρχουν από την μείωση της παραγωγής στην Λιβύη. Από την άλλη, η ζήτηση πετρελαίου από την Ευρώπη είναι περιορισμένη λόγω της εκτενούς προγραμματισμένης συντήρησης των διυλιστηρίων της περιοχής. Οι αγορές επίσης εμφανίζονται καθησυχασμένες από το γεγονός ότι κυρίως οι ΗΠΑ διαθέτουν αρκετά υψηλά αποθέματα πετρελαίου. Τα ανωτέρω είχαν ως αποτέλεσμα την ανακοπή της ταχείας ανοδικής πορείας της τιμής του πετρελαίου που σημειώθηκε έως το τέλος της εβδομάδος που έληξε την , αν και ακόμη και την η τιμή του πετρελαίου Brent διατηρείται στο εξαιρετικά υψηλό επίπεδο των $ 115/βαρέλι. Οι συνεχιζόμενες πολιτικές αναταραχές στη Λιβύη και η κινητικότητα της διεθνούς Κοινότητας γύρω από την υπόθεση αυτή (με τις ΗΠΑ να μετακινούν πλοία στη Μεσόγειο), οδήγησε σε νέα άνοδο του Brent αλλά και της τιμής του χρυσού, καθώς οι επενδυτές στρέφονται σε ασφαλείς επενδύσεις. $ / ουγγιά Jan 10 Feb 10 Mar 10 Apr 10 May 10 Τιμή Χρυσού Jun 10 Jul 10 Aug 10 Sep 10 Oct 10 Nov 10 Dec 10 Jan 11 Feb 11 Mar 11 Η απότομη άνοδος της τιμής του πετρελαίου έχει επαναφέρει στο προσκήνιο την πιθανότητα υπονόμευσης της ανάκαμψης της παγκόσμιας οικονομίας εξαιτίας του υψηλού κόστους της ενέργειας και των τροφίμων, ενώ ενδυναμώνεται και ο κίνδυνος πληθωριστικών πιέσεων. $ τιμή πετρελαίου 10y gov. yield break even 60 Jan 10 May 10 Sep 10 Jan 11 2,5% 2,0% 1,5% Η αύξηση των πληθωριστικών πιέσεων, ενδέχεται να προσελκύσει το ενδιαφέρον των Κεντρικών Τραπεζών, ιδιαίτερα της ΕΚΤ και της ΤτΑγγλίας, και να οδηγήσει σε ουσιαστική αναθεώρηση της επεκτατικής νομισματικής τους πολιτικής, μη αποκλείοντας τώρα και κάποια αύξηση των επιτοκίων πριν το τέλος του Ήδη, ο πληθωρισμός στη ΖτΕ ανήλθε στο 2,4% τον Φεβ. 11, από 2,3% τον Ιαν. 11. Η εξέλιξη αυτή, εάν οδηγήσει πράγματι σε αύξηση των επιτοκίων από την ΕΚΤ, επαναφέρει τον κίνδυνο σημαντικής επιβράδυνσης της ανάπτυξης ή/και βαθύτερης ύφεσης των οικονομιών, κυρίως των χωρών της Νότιας Ευρώπης και της Ιρλανδίας που ήδη εφαρμόζουν αυστηρά προγράμματα δημοσιονομικής προσαρμογής. Επιπλέον, η ανάκαμψη της ΖτΕ επηρεάζεται αρνητικά και από την ανατίμηση του Ευρώ, το οποίο παραμένει στο υψηλό 1,38 USD/EUR και υφίσταται πιέσεις για περαιτέρω ανατίμηση, όπως συμβαίνει και με το ελβετικό φράγκο. 1,6 1,5 1,4 1,3 1,2 Ελβετικό Φράγκο / Ευρώ 15,3% ανατίμηση του Ελβετικού Φράγκου Sep 09 Oct 09 Nov 09 Dec 09 Jan 10 Feb 10 Mar 10 Apr 10 May 10 Jun 10 Jul 10 Aug 10 Sep 10 Oct 10 Nov 10 Dec 10 Jan 11 Feb 11 Mar 11 Όσον αφορά τις συζητήσεις για τη δημιουργία ενός μόνιμου χρηματοδοτικού μηχανισμού για την στήριξη των χωρών της ΖτΕ που αντιμετωπίζουν προβλήματα δημοσίου χρέους, η τυχόν αδυναμία επίτευξης συμφωνίας στον τομέα της εξασφάλισης της δυνατότητας αυτού του μηχανισμού για αγορά δημοσίου χρέους υπερχρεωμένων χωρών όταν υφίσταται ανάγκη, θα οδηγήσει αναπόφευκτα σε αποκλεισμό και της Πορτογαλίας από τις αγορές ομολόγων και στην ένταξή της στο χρηματοδοτικό μηχανισμό της ΖτΕ και του ΔΝΤ. Τέλος, με τη διαμόρφωση της νέας Κυβέρνησης στην Ιρλανδία μετά τις πρόσφατες εκλογές, αναμένεται να τεθούν στο προσκήνιο τα θέματα της αναδιαπραγμάτευσης του δανείου των 85 δις, που έχει λάβει η χώρα αυτή από τη ΖτΕ και το ΔΝΤ, με στόχο τη σημαντική μείωση του επιτοκίου με το οποίο επιβαρύνεται η Ιρλανδία (5,8%). Η τυχόν αποδοχή της μείωσης αυτού του επιτοκίου, μπορεί να συμβάλλει στη μείωση του αντίστοιχου επιτοκίου και για την Ελλάδα. Στις ΗΠΑ, η FED φαίνεται αποφασισμένη να συνεχίσει την πολιτική της διατήρησης των επιτοκίων σε χαμηλό επίπεδο (0%-0,25%) και να ολοκληρώσει την πολιτική της ποσοτικής ενίσχυσης της ρευστότητας στην οικονομία (QE2) με την αγορά τίτλων του δημοσίου αξίας $ 600 δις έως τον Ιούν. 11. Όσον αφορά την οικονομική συγκυρία, συνεχίζεται η βελτίωση του οικονομικού κλίματος που σηματοδοτεί την δυναμική ανάπτυξη των οικονομιών των ΗΠΑ και της ΖτΕ το 1 ο 3μηνο. 11 και το 2011 συνολικά. Ειδικότερα, στις ΗΠΑ ανακοινώθηκε η βελτίωση του δείκτη ISM στη μεταποίηση σε υψηλό επίπεδο 7 ετών (Φεβ. 11Q 61,4), ενώ αξιοσημείωτη αύξηση του αντίστοιχου δείκτη ΡΜΙ στη μεταποίηση σημειώθηκε και στη ΖτΕ αλλά και σε όλες τις επιμέρους οικονομίες. Ωστόσο, κύριος μοχλός ανάπτυξης της ΖτΕ παραμένει η αξιοσημείωτη ανάκαμψη της οικονομίας της Γερμανίας, με τον δείκτη ΡΜΙ στη μεταποίηση και τον δείκτη επιχειρηματικού κλίματος Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων 4

5 στη χώρα αυτή να διαμορφώνονται σε νέα ιστορικά υψηλά επίπεδα. Τέλος, η άνοδος της τιμής του πετρελαίου επηρέασε το εμπορικό ισοζύγιο της Ιαπωνίας, το οποίο ήταν ελλειμματικό τον Ιαν. 11, εξαιτίας της περιορισμένης αύξησης των εξαγωγών και της υψηλής αύξησης των εισαγωγών. Συνεπώς, αν συνεχισθεί αυτή η τάση, εκτιμάται πολύ περιορισμένη ανάκαμψη της οικονομίας το 1 ο 3μηνο. 11, μετά από πτώση του ΑΕΠ της κατά -0,3% σε 3μηνιαία βάση το 4 ο 3μηνο. 10. Ελληνική Οικονομία Λιανικές Πωλήσεις: Ο γενικός δείκτης όγκου των πωλήσεων στο λιανικό εμπόριο (εκτός των καυσίμων και των λιπαντικών αυτοκινήτων) σημείωσε κατακόρυφη πτώση κατά -19,9% σε ετήσια βάση τον Δεκ. 10, έναντι της μικρής πτώσης του κατά -0,5% σε ετήσια βάση τον Δεκ. 09. Ως αποτέλεσμα, η πτώση του στο 4 ο 3μηνο. 10 ανήλθε στο -14,2% σε ετήσια βάση, έναντι μείωσής του κατά -11,1% και -5,9% στο 3 ο και 2 ο 3μηνο. 10 και ανόδου κατά +5,7% στο 1 ο 3μηνο. 10. Το 2010 ως σύνολο η πτώση του δείκτη ανήλθε στο -6,2%, έναντι πτώσης του κατά -11,4% το Ειδικότερα, ο δείκτης τον Δεκ. 10 διαμορφώθηκε στο χαμηλότερο επίπεδό του από το 1999, ενώ ο δείκτης το 2010 διαμορφώθηκε στο χαμηλότερο επίπεδό του από το Ήταν δε μειωμένος κατά -21,9% έναντι του Ετήσιες Ποσοστιαίες Mεταβολές τoυ Mέσου Δείκτη Όγκου Λιανικών Πωλήσεων Κατηγορίες Καταστημάτων Μεγάλα Kαταστήματα Tροφίμων -5,1-6,6 Πολυκαταστήματα -11,5-11,1 Τρόφιμα-Ποτά-Καπνός -4,6-1,6 Φαρμακευτικά-Καλλυντικά -1,4 2,1 Ένδυση-Υπόδηση -11,4 1,4 Έπιπλα-Ηλεκτρ. Είδη -12,7-15,3 Βιβλία-Χαρτικά-Λοιπά είδη -4,3-24,0 Γενικός Δείκτης Όγκου -6,2-11,4 Γενικός Δείκτης Όγκου εκτός Καυσίμων και Λιπαντικών -6,8-9,3 Πηγή: ΕΛ. ΣΤΑΤ. Γενικά, το λιανικό εμπόριο υπέστη σημαντική πτώση το 2010 αφενός λόγω της πτώσης του διαθεσίμου εισοδήματος των νοικοκυριών και λόγω της μεγάλης αύξησης των εμμέσων φόρων, αλλά κυρίως λόγω της πραγματικά υπέρμετρης πτώσης της καταναλωτικής εμπιστοσύνης. Ο καθημερινός βομβαρδισμός των νοικοκυριών με σενάρια πολύχρονης πτώσης του ΑΕΠ της χώρας και των εισοδημάτων τους, αύξησης της ανεργίας σε επίπεδα άνω του 22% του εργατικού δυναμικού (από 12,6% το 2010), χρεωκοπίας της χώρας και εξόδου της από τη Ζώνη του Ευρώ, κ.ά., επέδρασαν καταλυτικά στην καταναλωτική τους συμπεριφορά που εκδηλώθηκε με τον υπέρμετρο περιορισμό της καταναλωτικής δαπάνης σχεδόν του συνόλου των νοικοκυριών. Οι ανωτέρω, σε μεγάλο βαθμό αστήρικτες, προβλέψεις καταστροφής εκτόξευσαν στα ύψη την αβεβαιότητα των νοικοκυριών σε σχέση με τα μελλοντικά τους εισοδήματα, αφού πολλοί καταναλωτές άρχισαν να θεωρούν ότι είναι πολύ πιθανό να μην έχουν εργασία και εισοδήματα στους επόμενους μήνες. Έτσι, σε διακοπή της καταναλωτικής τους δαπάνης προέβησαν και εκείνα τα νοικοκυριά των οποίων η τρέχουσα οικονομική δυνατότητα δεν εθίγη ιδιαίτερα από τα δημοσιονομικά μέτρα και από την ύφεση. Άλλωστε, η τεράστια πτώση της αγοράς αυτοκινήτων ή διαρκών καταναλωτικών αγαθών στο 2 ο 6μηνο. 10 δεν οφείλεται στην αύξηση της ανεργίας ή στη μείωση των εισοδημάτων των νοικοκυριών χαμηλού εισοδήματος. Οφείλεται στην αποχή από την κατανάλωση κυρίως των νοικοκυριών σχετικά ικανοποιητικού ή υψηλού εισοδήματος. Έτσι, οι ανωτέρω υπέρμετρα αρνητικές προβλέψεις για την μελλοντική πορεία της οικονομίας της χώρας τείνουν να αυτό-επιβεβαιωθούν, αφού οδηγούν στην ανωτέρω υπερβολική πτώση της κατανάλωσης και, επίσης, στην πτώση των επενδύσεων, στο συνεπαγόμενο κλείσιμο των καταστημάτων και στην μεγάλη αύξηση της ανεργίας (όχι βέβαια στο 22%, αλλά και το 15% είναι εξαιρετικά οδυνηρό για την οικονομία της χώρας). 20% 15% 10% 5% 0% 5% 10% 15% Ετήσια % αύξηση του δείκτη όγκου πωλήσεων φαρμάκων και καλλυντικών Μαρ 08 Μαϊ 08 Ιουλ 08 Σεπ 08 Νοε 08 Ιαν 09 Μαρ 09 Μαϊ 09 Ιουλ 09 Σεπ 09 Νοε 09 Ιαν 10 Μαρ 10 Μαϊ 10 Ιουλ 10 Σεπ 10 Νοε 10 Η μεγάλη πτώση της ιδιωτικής κατανάλωσης τεκμαίρεται και από την αρνητική πορεία του 12μηνου ρυθμού ανόδου των καταναλωτικών δανείων (-4,2 % τον Δεκ. 10 από +2,0% τον Δεκ. 09 και +16,0% τον Δεκ. 08), καθώς και από τη σημαντική υποχώρηση του δείκτη προσδοκιών των επιχειρήσεων λιανικού εμπορίου. Από την άλλη πλευρά, η αρνητική πορεία των λιανικών πωλήσεων τον Δεκ. 10 προσδιορίστηκε και από το γεγονός ότι κατά το μήνα αυτό σημειώθηκαν σημαντικές απεργιακές κινητοποιήσεις και στάσεις εργασίας, ιδιαίτερα των μέσων μεταφοράς, που απέτρεψαν την πρόσβαση των καταναλωτών στα καταστήματα. Επίσης, είναι αξιοσημείωτο ότι στο 2 ο 6μηνο. 10 σημειώνεται μεγάλη πτώση και στο δείκτη όγκου λιανικών πωλήσεων φαρμάκων και καλλυντικών (Οκτ. 10: -7,5%, Νοέμ. 10: -12,5%, Δεκ. 10: -9,5%), σύμφωνα με την ακολουθούμενη κυβερνητική πολιτική για μείωση της κατανάλωσης φαρμάκων (Διάγραμμα 1). Τέλος, σημειώνεται η μεγάλη πτώση και του όγκου των λιανικών πωλήσεων στον κλάδο Τρόφιμα-Ποτά- Καπνός κατά -20,7% τον Δεκ. 10 (από +9,1% τον Δεκ. 09) και από πτώση κατά -7,1% τον Νοέμ. 10 και - Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων 5

6 4,5% τον Οκτ. 10, κυρίως λόγω της μεγάλης αύξησης των ειδικών φόρων στον καπνό και στα ποτά και λόγω της απαγόρευσης του καπνίσματος στους κλειστούς χώρους. Όσον αφορά την εξέλιξη του όγκου των λιανικών πωλήσεων κατά το 2011, εκτιμάται ότι η πτώση του δείκτη σε ετήσια βάση θα εξακολουθήσει να είναι πολύ μεγάλη στο 1 ο 3μηνο. 11, όπου αναμένεται πτώση του κατά -14,6% σε ετήσια βάση, έναντι αύξησής του κατά +5,7% στο 1 ο 3μηνο. 10, ενώ στη συνέχεια αναμένεται πτώση κατά -5,3% σε ετήσια βάση στο 2 ο 3μηνο. 11, κατά -1,2% σε ετήσια βάση στο 3 ο 3μηνο. 11 και αύξηση του δείκτη κατά +3,4% στο 4 ο 3μηνο. 11. Πίνακας 2. Ετήσια % αύξηση του δείκτη όγκου των πωλήσεων στο λιανικό εμπόριο ο 3μηνο 9,4% 5,7% 14,6% 2ο 3μηνο 13,3% 5,9% 5,3% 3ο 3μηνο 8,6% 11,1% 1,2% 4ο 3μηνο 6,0% 14,9% 3,4% Εκτιμήσεις ΔΟΑ Alpha Bank Εμπορευματικές Συναλλαγές (ΕΛ.ΣΤΑΤ.): Νέα σημαντική αύξηση των εξαγωγών αγαθών χωρίς τα πετρελαιοειδή, σημειώθηκε τον Δεκ. 10 κατά 25,3% σε ετήσια βάση, μετά την αύξησή τους κατά 34,7% τον Νοέμ. 10. Συνολικά το 2010 η αύξηση των εξαγωγών χωρίς τα πετρελαιοειδή αυξήθηκε σημαντικά κατά 8,5% σε ετήσια βάση. Η εξέλιξη αυτή δείχνει ότι οι ελληνικές επιχειρήσεις είναι ικανές να στραφούν δυναμικότερα στην εξωτερική αγορά, ώστε να αντισταθμίσουν την πτώση της εγχώριας ζήτησης στην ελληνική οικονομία, όπως αυτή αντανακλάται στην πτώση των εισαγωγών αγαθών χωρίς τα πετρελαιοειδή κατά -10,7% το 2010 από - 20,2% το Τον Δεκ. 10 οι εισαγωγές χωρίς τα πετρελαιοειδή μειώθηκαν κατά -12,1%, από -13,8% τον Νοέμ. 10. Σύμφωνα με τα στοιχεία των εθνικών λογαριασμών, ωστόσο, οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών σημείωσαν νέα πτώση σε πραγματικές τιμές κατά -0,3% το 2010, μετά την μεγάλη πτώση τους κατά -18,3% το Ως ποσοστό του ΑΕΠ διαμορφώθηκαν στο 21,0% το 2010, από 20,1% το 2009 και 24,1% το Από την άλλη πλευρά, οι εισαγωγές αγαθών και υπηρεσιών μειώθηκαν και πάλι σημαντικά κατά -11,5% το 2010, μετά την πτώση τους κατά -18,6% το Δείκτες Οικονομικού Κλίματος: (Ευρωπαϊκή Επιτροπή): Ο δείκτης οικονομικού κλίματος στην Ελλάδα παρουσίασε τον Φεβρ. 11 νέα σημαντική βελτίωση ανερχόμενος στο 79,4 από 76,1 τον Ιαν. 11, έναντι 73,3 τον Δεκ. 10 και 69,8 τον Μάιο 10. Η ευνοϊκή αυτή εξέλιξη προήλθε από όλους σχεδόν τους τομείς της ελληνικής οικονομίας ακόμη και από την καταναλωτική εμπιστοσύνη. Στην ΕΕ και τη Ζώνη του Ευρώ η οικονομική ψυχολογία συνεχίζει τη σταθερή της βελτίωση που ξεκίνησε από τον Δεκ. 08 (1. ΕΕ: Φεβρ. 11: 107,2, Δεκ. 10: 106,1, Δεκ. 09: 95,0), 2. ΖτΕ: Φεβρ. 11: 107,8, Δεκ. 10; 106,9, Δεκ. 09: 94,1). Ειδικότερα, στη Βιομηχανία ο δείκτης οικονομικής εμπιστοσύνης βελτιώθηκε περαιτέρω στο -13,4 τον Φεβρ. 11, από -18,4 τον Ιάν. 11, -20,9 τον Δεκ. 10 και -25,6 τον Μάιο. 10. Παράλληλα ο δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών (ΙΟΒΕ) αυξήθηκε στο 76,6 τον Ιαν. 11, από 71,3 τον Δεκ. 10. Σημειώνεται ότι το 2010 ο δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών στη βιομηχανία αυξήθηκε στο 75,8 από 72,1 το Η βελτίωση του οικονομικού κλίματος στις αρχές του 2011 και συνολικά το 2010 είναι αποτέλεσμα της αύξησης των εκτιμήσεων για τις παραγγελίες και τη ζήτηση από το εξωτερικό και τη διεύρυνση των μηνών εξασφαλισμένης παραγωγής. Συναφώς σημειώνεται η ισχυρή αύξηση της αξίας των εξαγωγών των «βιομηχανικών ειδών» κατά 46,1% και των «μηχανημάτων και υλικό μεταφορών» κατά 73,7% σε ετήσια βάση τον Νοέμ 10, γεγονός που προοιωνίζεται προσπάθεια μετάβασης της βιομηχανικής παραγωγής προς ένα πιο ανεπτυγμένο εξαγωγικό πρότυπο. Γενικά, η βιομηχανία προσαρμόζεται στα νέα δεδομένα της ζήτησης και ενισχύεται καθοριστικά από τη ζήτηση εξωτερικού. Στις Υπηρεσίες, ο δείκτης οικονομικού κλίματος υποχώρησε στο -21,0 τον Φεβρ. 11 από -19,6 τον Ιαν. 11, έναντι -21,1 τον Δεκ. 10 και -31,3 τον Μάιο 10. Ωστόσο, υπάρχουν κλάδοι που βελτιώνονται, όπως οι υπηρεσίες προς επιχειρήσεις. Παράλληλα, βελτίωση θα προκύψει και από τις ευνοϊκές προοπτικές για τον εξωτερικό τουρισμό το 2011 λόγω: α) της μείωσης των τιμών στα τουριστικά καταλύματα από τους ξενοδόχους αλλά κα υπό την επίδραση της σημαντικής πτώσης του συντελεστή ΦΠΑ στις τουριστικές επιχειρήσεις (σε 6% από , έναντι 13%), β) του γεγονότος ότι υπάρχουν σημαντικές ανακοινώσεις (από την Πανελλήνια Ομοσπονδία Ξενοδόχων) που αναφέρονται σε αυξημένες προ-κρατήσεις στα ελληνικά ξενοδοχεία από το εξωτερικό (π.χ. Μ. Βρετανία: +10%, Γερμανία +3%, Ρωσία +20%) και σε αύξηση του αριθμού των προγραμματισμένων πτήσεων σε ελληνικά αεροδρόμια (Ιαν. 11/Ιαν.10: +6,9%), και από εταιρίες χαμηλού κόστους, για την εφετινή σαιζόν, γ) των κερδών που εκ των πραγμάτων θα προκύψουν για τον ελληνικό τουρισμό από τις αναταραχές στις χώρες της Β. Αφρικής από πλευράς αφίξεων αλλά και συνεδρίων, που ήδη ακυρώθηκαν σε Αίγυπτο και Τυνησία. Στο Λιανικό Εμπόριο, ο δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών βελτιώθηκε περαιτέρω τον Φεβρ. 11στο -27,7, από -32,9 τον Ιαν. 11, -33,5 τον Δεκ. 10, -38,4 τον Νοέμ. 10, -41,2 τον Οκτ. 10 και από το πολύ χαμηλό -44,7 τον Σεπτ. 10. Η βελτίωση του δείκτη αυτού κατά τους τελευταίους μήνες δεν συμβαδίζει με την μεγάλη πτώση του όγκου των λιανικών πωλήσεων τον Δεκ. 10, όπως προαναφέρθηκε. Επίσης, η μεγάλη πτώση του όγκου των λιανικών πωλήσεων δεν εξηγείται από το Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων 6

7 γεγονός ότι κατά τον Μήνα αυτό έκαναν έναρξη της λειτουργίας τους δύο σημαντικά εμπορικά κέντρα στο ιστορικό κέντρο και στον Άγιο Δημήτριο Αττικής. Τέλος, σημειώνεται ότι εντός του 2011 αναμένεται η ολοκλήρωση και η έναρξη της λειτουργίας τεσσάρων νέων εμπορικών κέντρων στην Αττική. Οι εξελίξεις αυτές επιταχύνουν τις διαρθρωτικές εξελίξεις στον κλάδο του λιανικού εμπορίου, αφού πολλά μικρά καταστήματα αντιμετωπίζουν συνεχώς μειούμενη ζήτηση τόσο λόγω της κρίσης, όσο και λόγω του ανταγωνισμού από τα μεγάλα καταστήματα και τα νέα εμπορικά κέντρα. Οι επιπτώσεις αυτών των εξελίξεων στις προσδοκίες των επιχειρηματιών και στον όγκο των λιανικών πωλήσεων φαίνεται να είναι σε μεγάλο βαθμό αρνητικές, παρά το ότι οι μεγάλες επενδύσεις σε νέα σύγχρονα καταστήματα και ο περιορισμός του κατακερματισμού της παραγωγής θα ωφελήσουν τον κλάδο και την οικονομία μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα. Στις Κατασκευές, ο δείκτης επιχειρηματικής εμπιστοσύνης κατέγραψε βελτίωση τον Φεβρ. 11στο -62,2, από τον Ιάν. 11, και -63,4 τον Δεκ. 10, έπειτα από κατακόρυφη πτώση που σημείωσε τον Νοέμ. 10, όταν ο δείκτης διαμορφώθηκε στο -48,3. Είναι ενδεικτικό ότι ο δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών στις Κατασκευές (ΙΟΒΕ) υποχώρησε στο 47,5 συνολικά το 2010 από 65,5 το 2009 και 95,3 το Βασική αιτία της αρνητικής αυτής εξελίξεως ήταν η μεγάλη καθυστέρηση που σημειώθηκε στην πραγματοποίηση των συν-χρηματοδοτούμενων από την Ευρωπαϊκή Ένωση έργων του ΕΣΠΑ κατά το 2010, γεγονός που οδήγησε τις επενδύσεις σε κατασκευές σε μεγάλη πτώση. Σταδιακή ανάκαμψη του κλάδου αναμένεται το 2011 από τις πιθανές θετικές επιδράσεις από τον νέο αναπτυξιακό νόμο, την αναμενομένη άνοδο του ρυθμού απορρόφησης των κονδυλίων από το ΕΣΠΑ και τις συνέργειες μεταξύ ξένων και ελληνικών επιχειρήσεων, εφόσον προσελκυσθούν στρατηγικές επενδύσεις από το εξωτερικό, βάσει των ρυθμίσεων του Ν. 3894/2010 Καταναλωτική Εμπιστοσύνη των νοικοκυριών ανέκαμψε σημαντικά τον Φεβρ. 11 στο -67,3 από το υπέρμετρα χαμηλό επίπεδο -72,1 και -75,4 τον Ιαν. 11 και Δεκ. 10 αντίστοιχα. Μειώθηκε σημαντικά το ποσοστό των νοικοκυριών που δηλώνουν ότι μόλις τα βγάζουν πέρα και αμβλύνονται οι πολύ δυσμενείς προβλέψεις για την οικονομική κατάσταση της χώρας, ενώ αντίθετα καθοριστικός αρνητικός παράγων της καταναλωτικής εμπιστοσύνης εξακολουθεί να παραμένει κυρίως η ανεργία. Γενικά, η μεγάλη βελτίωση του Δείκτη Οικονομικού Κλίματος και των βασικών υπο-δεικτών επιχειρηματικού κλίματος και καταναλωτικής εμπιστοσύνης αποτελεί σημαντική εξέλιξη που μπορεί να συμβάλλει ευνοϊκά στις οικονομικές εξελίξεις στη χώρα αν συνεχιστεί και στους επόμενους μήνες. Διεθνής Οικονομία ΗΠΑ: Σύμφωνα με ανάλυση της Goldman Sacs που δημοσιεύτηκε στις 23 Φεβρουαρίου 2011, το σχέδιο του κόμματος των Ρεπουμπλικάνων που έχουν την πλειοψηφία στο Κογκρέσο να προχωρήσουν σε μείωση των κυβερνητικών δαπανών του Ομοσπονδιακού Προϋπολογισμού κατά $ 60 δις το 2011, σημαίνει μείωση του ρυθμού αύξησης του ΑΕΠ κατά 1,5% έως 2,0% στο 2 ο και 3 ο 3μηνο 11. Το ενδεχόμενο αυτό θα οδηγούσε σε σημαντική επιβράδυνση της ανάπτυξης και θα έθετε σε κίνδυνο την προσπάθεια ανάκαμψης της οικονομίας. Στην ίδια ανάλυση αναφέρεται ότι ένας συμβιβασμός μεταξύ Ρεπουμπλικάνων και Δημοκρατικών για περικοπή δαπανών ύψους $ 25 δις το 2011 (πιο πιθανό σενάριο), θα οδηγούσε σε μείωση του ρυθμού αύξησης του ΑΕΠ μόνο κατά 1,0% στο 2 ο 3μηνο 11. Η Goldman υπό τις παρούσες συνθήκες προβλέπει ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας των ΗΠΑ κατά 4,0% σε ετησιοποιημένη βάση στο 2 ο και 3 ο 3μηνο 11. Χαμηλότερη ήταν η αύξηση του ΑΕΠ (2 η εκτίμηση), στο 2,8% σε ετησιοποιημένη βάση στο 4 ο 3μηνο 10 (εκτίμηση των αναλυτών 3,2%), έναντι 2,6% στο 3 ο 3μηνο 10, 1,7% στο 2 ο 3μηνο 10, 3,7% στο 1 ο 3μηνο 10 και 2,9% το ΗΠΑ: ΑΕΠ % μεταβολή σε ετησιοποιημένη βάση 4ο 3μηνο. 10 3ο 3μηνο. 10 2ο 3μηνο ' ΑΕΠ 2,8 2,6 1,7 2,8 Κατ.Δαπάνη 4,1 2,4 2,2 1,8 Διαρκή Αγαθά 21,0 7,6 6,8 7,6 Επιχ. Επενδύσεις 5,3 10,0 17,2 5,6 Επενδ. σε Κατοικίες 2,8-27,3 25,7-3,0 Εξαγωγές 9,6 6,8 9,1 11,8 Εισαγωγές -12,4 16,8 33,5 12,7 Πηγή: Bureau of Economic Analysis Οι παράγοντες που προσδιορίζουν τον χαμηλότερο του αναμενομένου ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ στο 4 ο 3μηνο 10 είναι οι εξής: α) Η αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης διαμορφώθηκε στο 4,1% σε ετησιοποιημένη βάση (αρχική εκτίμηση 4,4%), από 2,4% στο 3 ο 3μηνο 10, 2,2% στο 2 ο 3μηνο 10 και 1,9% στο 1 ο 3μηνο. 10. Η αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης το 2010 ως σύνολο διαμορφώθηκε στο 1,8%. Η αύξηση της κατανάλωσης διαρκών καταναλωτικών αγαθών εξακολουθεί να είναι μεγάλη κατά 21,0% στο 4 ο 3μηνο 10 (αρχική εκτίμηση 21,6%), από 7,6% στο 3 ο 3μηνο. 10, 6,8% στο 2 ο 3μηνο. 10 και 8,8% στο 1 ο 3μηνο. 10, ενώ η αύξηση της κατανάλωσης μη διαρκών καταναλωτικών αγαθών ήταν επίσης σημαντική, αλλά χαμηλότερη επίσης του αναμενομένου, κατά 4,8% στο 4 ο 3μηνο 10 (αρχική εκτίμηση 5,0%), από 2,5% το 3 ο 3μηνο. 10, 1,9% στο 2 ο 3μηνο. 10 και 4,2% στο 1 ο 3μηνο. 10. Οι κρατικές δαπάνες μειώθηκαν κατά -1,5% στο 4 ο 3μηνο 10 (αρχική εκτίμηση -0,9%), από 0,7% στο 3 ο 3μηνο 10 και -1,4% συνολικά το β) Στον τομέα των επενδύσεων, σημειώθηκε αύξηση των επιχειρηματικών επενδύσεων κατά 5,3% σε ετησιοποιημένη βάση στο 4 ο 3μηνο 10 (αρχική Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων 7

8 εκτίμηση 4,4%) από 10,0% στο 3 ο 3μηνο. 10, 17,2% στο 2 ο 3μηνο. 10 και 7,8% στο 1 ο 3μηνο. 10. Ωστόσο, ο ρυθμός αύξησης των επενδύσεων σε κατοικίες επιβραδύνθηκε στο 2,8% σε ετησιοποιημένη βάση στο 4 ο 3μηνο 10 (αρχική εκτίμηση 3,4%), μετά την πτώση τους κατά -27,3% στο 3 ο 3μηνο. 10, την αύξησή τους κατά 25,7% στο 2 ο 3μηνο. 10 και την πτώση τους κατά -12,3% στο 1 ο 3μηνο. 10. Η αύξηση των επενδύσεων ενισχύει την παραγωγική δυναμικότητα στη χώρα και στηρίζεται στην αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης και των εξαγωγών για απορρόφηση αυτής της παραγωγής. Έως τώρα και οι δύο αυτοί τομείς συμβάλουν σε σημαντικό βαθμό στην ανάπτυξη των ΗΠΑ. γ) Επίσης, σημαντική εξέλιξη κατά το 4 ο 3μηνο. 10 ήταν η επιβράδυνση του ρυθμού αύξησης των εισαγωγών αγαθών και υπηρεσιών στο -12,4% (αρχική εκτίμηση - 13,6%) από 16,8% στο 3 ο 3μηνο 10, 33,5% στο 2 ο 3μηνο. 10 και 11,2% στο 1 ο 3μηνο. 10, ενώ ταυτόχρονα ο ρυθμός αύξησης των εξαγωγών ενισχύθηκε στο 9,6% (αρχική εκτίμηση 8,5%) από 6,8% στο 3 ο 3μηνο 10, 9,1% στο 2 ο 3μηνο. 10 και 11,4% στο 1 ο 3μηνο 10. Η εξέλιξη αυτή είχε ως συνέπεια τη σημαντική θετική επίπτωση των καθαρών εξαγωγών στην αύξηση του ΑΕΠ στο 4 ο 3μηνο. 10 κατά 3,35 π.μ. έναντι -1,70 π.μ. στο 3 ο 3μηνο 10 και, επίσης, -3,50 π.μ. στο 2 ο 3μηνο. 10 και -0,31 π.μ. στο 1 ο 3μηνο. 10. Ωστόσο, για το 2010 ως σύνολο η αύξηση των εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών ανήλθε στο 11,8% αλλά η αύξηση των αντίστοιχων εισαγωγών ανήλθε στο 12,7%. Επομένως, η ανάπτυξη της οικονομίας των ΗΠΑ το 2010 στηρίχθηκε αποκλειστικά στην αύξηση της εγχώριας ζήτησης, αφού η επίπτωση των καθαρών εξαγωγών ήταν αρνητική κατά -0,48 π.μ. Η ανάπτυξη των ΗΠΑ το 2010 οδήγησε σε νέα σημαντική άνοδο του ελλείμματος του ισοζυγίου αγαθών και υπηρεσιών τους (παρά τη βελτίωση που σημειώθηκε στο 4 ο 3μηνο 10) και σε εξίσου σημαντική αύξηση των αντίστοιχων πλεονασμάτων των πλεονασματικών χωρών, δηλαδή της Γερμανίας, της Ιαπωνίας, της Κίνας και άλλων χωρών κυρίως στη ΝΑ Ασία. Σύμφωνα με τα στοιχεία της συγκυρίας, η προσωπική κατανάλωση σημείωσε μικρή αύξηση κατά 0,2% σε μηνιαία βάση σε τρέχουσες τιμές και πτώση κατά -0,1% σε σταθερές τιμές τον Ιαν. 11, ενώ τον ίδιο μήνα η αύξηση του διαθεσίμου εισοδήματος ήταν στο 0,7% σε μηνιαία βάση. Ως αποτέλεσμα, η αποταμίευση των ιδιωτών σημείωσε αύξηση στο 5,8% τον Ιαν. 11, από 5,4% τον Δεκ. 10. Όσον αφορά την ιδιωτική κατανάλωση, οι εξελίξεις στον τομέα της καταναλωτικής εμπιστοσύνης ήταν θετικές. Ο δείκτης εμπιστοσύνης των καταναλωτών του Thomson Reuters/University of Michigan, ανήλθε στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 3 ετών και συγκεκριμένα στο 77,5 τον Φεβρ. 11 από 74,2 τον Ιαν. 11, 74,5 τον Δεκ. 10 και 71,6 το Νοέμ. 10. Οι καταναλωτές εμφανίζονται περισσότερο αισιόδοξοι για την πορεία της αγορά εργασίας. Πιο συγκεκριμένα, στην αγορά εργασίας, βελτιωμένη ήταν η εικόνα της τελευταίας εβδομάδας, καθώς μειώθηκαν οι αιτήσεις για εγγραφή στα ταμεία ανεργίας των ΗΠΑ, κατά 22 χιλ. άτομα την εβδομάδα που έκλεισε στις , στις 391 χιλ., ενώ ο μέσος 4 εβδομάδων διαμορφώθηκε στις 402 χιλ. Στην αγορά ακινήτων, η εικόνα είναι ανάμεικτη, καθώς η πληθώρα των κατοικιών που είναι σε διαδικασία πλειστηριασμού, λειτουργεί αποτρεπτικά στην αύξηση των πωλήσεων των νέων κατοικιών. Συγκεκριμένα: οι πωλήσεις υφιστάμενων κατοικιών ενισχυθήκαν κατά 2,7% σε μηνιαία βάση τον Ιαν. 11 από 12,5% τον Δεκ. 10, ενώ σε ετήσια βάση η αύξηση τον Ιαν. 11 ήταν 5,3%. Από την άλλη πλευρά, οι πωλήσεις νέων κατοικιών μειώθηκαν κατά -12,6% σε μηνιαία βάση τον Ιαν. 11, έναντι αύξησης κατά 15,7% τον Δεκ. 10, ενώ σε ετήσια βάση τον Ιαν. 11 οι πωλήσεις υποχώρησαν κατά -18,6%. Επίσης, ο δείκτης επικείμενων πωλήσεων κατοικιών (για τις οποίες υπογραφήκαν συμβόλαια πώλησης) υποχώρησε στο 88,9 τον Ιαν. 11 (-2,8% σε μηνιαία βάση) από 91,5 τον Δεκ. 10 (-3,2%). Σε ετήσια βάση τον Ιαν. 11 ο δείκτης μειώθηκε κατά -1,5%. Τέλος, ο δείκτης τιμών κατοικιών της FHFA σημείωσε νέα πτώση κατά -0,3% σε μηνιαία βάση τον Δεκ. 10, όπως και τον προηγούμενο μήνα, ενώ σε ετήσια βάση υποχώρησε κατά -3,3%. Τέλος, οι δαπάνες για κατασκευές μειώθηκαν κατά -0,7% σε μηνιαία βάση τον Ιαν. 11 από -1,6% τον Δεκ. 10, ενώ σε ετήσια βάση μειώθηκαν κατά -5,9%. Η εξέλιξη αυτή αντανακλά εν μέρει τη μειωμένη δραστηριότητα στον τομέα της αγοράς ακινήτων. Στον τομέα της παραγωγής, οι παραγγελίες διαρκών καταναλωτικών αγαθών αυξήθηκαν τον Ιαν. 11, κατά 2,7% σε μηνιαία βάση, από -0,4% τον Δεκ. 10 και από -0,1% τον Νοέμ. 10, λόγω κυρίως της αύξησης των παραγγελιών για εξοπλισμό μεταφορικών μέσων. Ωστόσο, οι παραγγελίες εξαιρουμένων των μεταφορών υποχώρησαν αισθητά κατά -3,6% σε μηνιαία βάση τον Ιαν. 11 από 3,0% τον Δεκ. 10 και 4,6% τον Νοέμ. 10. Ο δείκτης υπευθύνων προμηθειών Chicago PMI, ανήλθε αισθητά στο 71,2 τον Φεβρ. 11, από 68,8 τον Ιαν. 11 και 66,8 τον Δεκ. 10. Ο δείκτης Υπευθύνων Προμηθειών (ISM) στους κλάδους της μεταποιητικής βιομηχανίας, αυξήθηκε επίσης σημαντικά (στο υψηλότερο επίπεδο από τον Μάιο του 2004) στο 61,4 τον Φεβρ. 11 από 60,8 τον Ιαν. 11 και 58,5 τον Δεκ. 10. Ζώνη του Ευρώ: Στην τρέχουσα περίοδο, συνεχίζεται η βελτίωση των δεικτών οικονομικής συγκυρίας που δείχνουν υψηλή αύξηση του ΑΕΠ το 1 ο 3μηνο. 11. Πάντως, τα στοιχεία δείχνουν και πάλι ότι η ανάπτυξη της οικονομίας της ΖτΕ στηρίζεται στην ταχεία αναπτυξιακή πορεία της Γερμανίας ακολουθούμενη από τη Γαλλία, με κάποια βελτίωση και στις υπόλοιπες οικονομίες. Ο δείκτης Οικονομικού κλίματος βελτιώθηκε στο 107,8 τον Φεβ. 11 (υψηλότερο επίπεδο 41 μηνών), από 106,8 τον Ιαν. 11 και 106,9 τον Δεκ. 10, ενώ ο δείκτης της βιομηχανίας βελτιώθηκε σε νέο ιστορικά υψηλό επίπεδο, δείχνοντας ότι η βιομηχανική παραγωγή συνεχίζει να στηρίζει την ανάπτυξη. Όλοι οι υποδείκτες παρουσίασαν αύξηση, ακόμα και ο δείκτης Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων 8

9 καταναλωτικής εμπιστοσύνης, ο οποίος βελτιώθηκε στο -10,0, από -11,2 τον Ιαν. 11. Τέλος, δείκτης οικονομικού κλίματος βελτιώθηκε τον Φεβρ. 11 και στην Ελλάδα (όπως προαναφέρθηκε), όπως και στην Ισπανία και την Πορτογαλία. Επίσης, ο δείκτης υπευθύνων προμηθειών στη μεταποίηση (PMI manufacturing) βελτιώθηκε σε όλες τις οικονομίες της ΖτΕ. Ειδικότερα, στη ΖτΕ ο δείκτης ενισχύθηκε σημαντικά στο υψηλότερο επίπεδο την τελευταία 10ετία, στο 59,0 τον Φεβ. 11, από 57,3 τον Ιαν. 11, γεγονός που δείχνει ότι η παραγωγή θα συνεχίσει να αυξάνεται και στο 1 ο 3μηνο. 11, όπως και στο 4 ο 3μηνο. 10, όπου είχε αυξηθεί κατά 1,7% σε 3μηνιάια βάση. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται πλέον στις αυξημένες πληθωριστικές πιέσεις, καθώς ο υπο-δείκτης των τιμών εισροών ανήλθε στο 85,3 τον Φεβ. 11, από 79,2 τον Ιαν. 11, εντείνοντας τις ανησυχίες για άνοδο του κόστους παραγωγής των προϊόντων και στη συνέχεια του πληθωρισμού. Μέχρι στιγμής, ο πληθωρισμός οφείλεται κατά κύριο λόγο στην άνοδο της τιμής του πετρελαίου και των τροφίμων, ενώ το γεγονός ότι δεν έχει επηρεάσει τις μισθολογικές αυξήσεις είναι καθησυχαστικό. Ωστόσο, ήδη στη Γερμανία οι δημόσιοι υπάλληλοι ξεκίνησαν απεργίες καθώς διεκδικούν αύξηση μισθών κατά 3%. Τα ανωτέρω οδηγούν ενδεχομένως την ΕΚΤ να επανεξετάσει την επεκτατική νομισματική της πολιτική νωρίτερα του αναμενομένου. Οι αγορές πλέον εκτιμούν αύξηση των επιτοκίων το 4 ο 3μηνο. 11, ιδιαίτερα αν συνεχισθεί η αναπτυξιακή πορεία της ΖτΕ. Η αύξηση του ΑΕΠ της ΖτΕ εκτιμάται τώρα περί το 0,7% σε 3μηνιαία βάση το 1 ο 3μηνο. 11, από +0,3% το 4 ο 3μηνο. 10, ωστόσο η ανάπτυξη αυτή θα προέλθει και πάλι από την ταχεία ανάκαμψη της Γερμανίας αλλά και της Γαλλίας, ενώ η Ελλάδα και η Πορτογαλία συνεχίζουν να βρίσκονται σε ύφεση. Στη Γερμανία, ο δείκτης PMI στη μεταποίηση διαμορφώθηκε σε ιστορικά υψηλό επίπεδο, στο 62,7 τον Φεβ. 11, από 60,5 τον Ιαν. 11, ωστόσο και εδώ ανησυχία προκαλεί η αύξηση του υποδείκτη των τιμών εισροών στο 88,0 τον Φεβ. 11. Τα υπόλοιπα στοιχεία που δημοσιεύθηκαν αυτήν την εβδομάδα δείχνουν και πάλι την υψηλή ανάπτυξη της οικονομίας το 1 ο 3μηνο. 11. Στην αγορά εργασίας, ο αριθμός των ανέργων (εποχικά προσαρμοσμένος) μειώθηκε κατά τον Φεβ. 11, από τον Ιαν. 11, μειώνοντας τον συνολικό αριθμό ανέργων σε χιλ. από χιλ. τον Ιαν, 11. Το ποσοστό ανεργίας περιορίσθηκε επίσης στο 7,3%, από 7,4% τον Ιαν. 11. Συνεπώς, η μικρή αύξηση των ανέργων που παρατηρήθηκε στον Δεκ. 10 αποδίδεται κατά κύριο λόγο στις απρόσμενα δυσμενείς καιρικές συνθήκες που επικράτησαν τον μήνα αυτό. Στη Γαλλία, ο δείκτης στην μεταποίηση επίσης βελτιώθηκε στο 55,7 τον Φεβ. 11 (υψηλότερα της αρχικής εκτίμησης), από 54,9 τον Ιαν. 11. Εντυπωσιακή ήταν η βελτίωση του δείκτη στην Ιταλία (υψηλότερο επίπεδο από τον Απρ. 00), ενώ στην Ισπανία, ο δείκτης βελτιώθηκε ελάχιστα. Δείκτης Υπευθύνων Προμηθειών στην Μεταποίηση Φεβ. 11 Ιαν. 11 Νοέμ. 10 Οκτ. 10 ΖτΕ 59,0 57,3 55,3 54,6 Γερμανία 62,7 60,5 58,1 56,6 Γαλλία 55,7 54,9 57,9 55,2 Ιταλία 59,0 56,6 52,0 53,0 Ισπανία 52,1 52,0 50,0 51,2 Πηγή: Reuters Στην αγορά εργασίας της ΖτΕ, θετική εξέλιξη ήταν η μείωση του ποσοστού ανεργίας στο 9,9% τον Ιαν. 11, για πρώτη φορά από τον Δεκ. 09. Ωστόσο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκτιμά το ποσοστό ανεργίας να παραμένει υψηλό, στο 10% και το Πάντως, σε αυτόν τον τομέα φαίνεται η απόκλιση μεταξύ των οικονομιών της ΖτΕ, καθώς στη Γερμανία το ποσοστό ανεργίας μειώθηκε στο 6,5% τον Ιαν. 11 (μέτρηση της Eurostat), ενώ και στην Ολλανδία το ποσοστό ανεργίας παραμένει στο χαμηλότερο επίπεδο στη ΖτΕ, στο 4,3%. Αντίθετα, το ποσοστό ανεργίας διαμορφώνεται σε πολύ υψηλό επίπεδο στην Ισπανία, στο 20,4% και τον Ιαν. 11, όπως και στην Ιρλανδία (Ιαν. 11: 13,5%), ενώ το ποσοστό μειώθηκε ελαφρά και στη Γαλλία. Ποσοστό ανεργίας στη ΖτΕ και σε επιλεγμένες οικονομίες Ιαν, 11 Δεκ. 10 Νοέμ. 10 Oκτ. 10 Σεπ. 10 ΖτΕ 9,9 10,0 10,0 10,1 10,0 Γερμανία 6,5 6,6 6,6 6,6 6,6 Γαλλία 9,6 9,7 9,7 9,7 9,7 Ιταλία 8,6 8,6 8,6 8,7 8,5 Ισπανία 20,4 20,4 20,5 20,6 20,6 Ιρλανδία 13,5 13,7 13,8 13,9 13,9 Ολλανδία 4,3 4,3 4,4 4,4 4,4 Πηγή: Eurostat Ο εναρμονισμένος πληθωρισμός με βάση τον ΔΤΚ στη ΖτΕ αυξήθηκε στο 2,3% τον Ιαν. 11, από 2,2% τον Δεκ. 10 και 1,9% τον Νοέμ. 10. Ο πληθωρισμός αυξήθηκε περισσότερο από το προβλεπόμενο και πάνω από τον στόχο της ΕΚΤ. Η άνοδος του πληθωρισμού οφείλεται στις ανατιμήσεις των τροφίμων και της ενέργειας. Ιδιαίτερα η τιμή της ενέργειας αυξήθηκε κατά 12,0% τον Ιαν. 11. Σε κάθε περίπτωση, οι πληθωριστικές πιέσεις στη Ζώνη του Ευρώ αν και θεωρούνται ελεγχόμενες και προσωρινές, έχουν οδηγήσει σε επίσπευση των συζητήσεων στην ΕΚΤ για αύξηση των επιτοκίων παρέμβασης ενωρίτερα από ότι ήταν οι έως τώρα εκτιμήσεις. Σημαντικό ρόλο σε αυτή την απόφαση θα παίξει και η εξέλιξη της συναλλαγματικής ισοτιμίας του Ευρώ, η οποία με τη σειρά της εξαρτάται από τις εξελίξεις στην κρίση δημοσίου χρέους που επιβαρύνει τις χώρες της περιφέρειας της ΖτΕ. Στην αγορά χρήματος, βελτιώνονται σταδιακά οι συνθήκες χρηματοδότησης, αν και η προσφορά χρήματος Μ3 αυξήθηκε κατά 1,5% τον Ιαν.11, από 1,7% τον Δεκ. 10 και 2,1% τον Νοέμ. 10. Η χρηματοδότηση προς τα νοικοκυριά αυξήθηκε κατά 3,1% τον Ιαν. 11, από 2,9% τον Δεκ. 10, με τα στεγαστικά δάνεια να αυξάνονται κατά 3,9% τον Ιαν. 11 σε ετήσια βάση, ενώ τα καταναλωτικά δάνεια συνεχίζουν να μειώνονται κατά -0,8%, από πτώση κατά -1,0% τον Δεκ. 10. Η πιστωτική επέκταση προς τις επιχειρήσεις αυξήθηκε τον Ιαν. 11 κατά 0,4%, μετά από 15 συνεχείς Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων 9

10 μήνες μείωσης (-0,2% τον Δεκ. 10), ενώ συνολικά η χρηματοδότηση προς τον ιδιωτικό τομέα αυξήθηκε κατά 2,4% τον Ιαν. 11, από 1,9% τον Δεκ. 10. Βέβαια, οι εξελίξεις στον τομέα αυτό δεν είναι ακόμη τόσο ευνοϊκές ώστε να επιτρέψουν στην ΕΚΤ αλλαγή νομισματικής πολιτικής, παρά την άνοδο των πληθωριστικών πιέσεων, όπως προαναφέρθηκε. Ιαπωνία: Στον εξωτερικό τομέα, το εμπορικό ισοζύγιο ήταν ελλειμματικό για πρώτη φορά τους τελευταίου 22 μήνες, λόγω της μεγάλης αύξησης των εισαγωγών και της πολύ περιορισμένης αύξησης των εξαγωγών. Πιο συγκεκριμένα, το εμπορικό έλλειμμα διαμορφώθηκε στα 471,4 δις ($ 5,67 δις), έναντι πλεονάσματος 727,7 δις τον Δεκ. 10, καθώς οι εξαγωγές αυξήθηκαν κατά 1,4%, από 13,0% τον Δεκ. 10, ενώ οι εισαγωγές κατά 12,4% τον Ιαν. 11 (10,6% τον Δεκ. 10). Ιδιαίτερα οι εξαγωγές προς την Κίνα είχαν σχεδόν μηδενική αύξηση, κατά 1,0%, έναντι πολύ υψηλής αύξησης 20,1% τον Δεκ. 10, ενώ προς τις ΗΠΑ οι εξαγωγές αυξήθηκαν 6%, από 16,5% τον Δεκ. 10. Η πολύ περιορισμένη αύξηση των εξαγωγών τον Ιαν. 11 δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι θα συνεχισθεί τους επόμενους μήνες, ενώ η υψηλή αύξηση των εισαγωγών αντανακλά και την αύξηση στην τιμή της ενέργειας και των εμπορευμάτων. Πάντως, ο εξωτερικός τομέας πιθανότατα να συνεχίσει να έχει αρνητική συμβολή στην αύξηση του ΑΕΠ, όπως και τα προηγούμενα 3μηνα (4 ο 3μηνο. 10: -0,1 π.μ.). Ως εκ τούτου η ανάκαμψη της οικονομίας της Ιαπωνίας ενδεχομένως να καθυστερήσει περισσότερο, μετά από την πτώση του ΑΕΠ κατά -0,3% σε 3μηνιαία βάση το 4 ο 3μηνο. 10. Επιπλέον, όσον αφορά την εγχώρια ζήτηση, η καταναλωτική δαπάνη συνεχίζει να μειώνεται, με πτώση της κατά -1,0% σε ετήσια βάση τον Ιαν. 11, από -3,3% τον Δεκ. 10, ενώ και πληθωρισμός με βάση τον ΔΤΚ παραμένει αρνητικός, στο -0,2% τον Ιαν. 11. Ο δομικός πληθωρισμός, εξαιρουμένων των τροφίμων και του πετρελαίου, ήταν επίσης αρνητικός στο -0,6%, από -0,7% τον Δεκ. 10. Τα ανωτέρω δείχνουν ακόμα την αδυναμία της κατανάλωσης των νοικοκυριών, μετά από μείωση κατά -0,8% σε 3μηνιαία βάση το 4 ο 3μηνο. 10. Αντίθετα, θετικές είναι οι εξελίξεις όσον αφορά την παραγωγή, καθώς η βιομηχανική παραγωγή αυξήθηκε εκ νέου για 3 ο συνεχή μήνα κατά 2,6% σε μηνιαία βάση τον Νοέμ. 09, μετά από αύξησή της κατά 2,4% σε μηνιαία βάση τον Ιαν. 11, ενώ και ο δείκτης ΡΜΙ στην μεταποίηση βελτιώθηκε στο 52,9 τον Φεβ. 11, από 51,4 τον Ιαν. 11. Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων 10

11 Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Πέμπτη, 3 Μαρτίου 2011 Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΕ ΑΡΙΘΜΟΥΣ (ετήσιες εκατοστιαίες μεταβολές ή όπως διαφορετικά ορίζεται) Ετήσια στοιχεία * ΑΕΠ (σε σταθερές τιμές αγοράς) 4,9 2,9 4,5 4,5 1,0-2,0-4,5 Ιδιωτική Κατανάλωση 3,7 4,3 4,8 3,1 3,0-1,8-4,1 Δημόσια Κατανάλωση 2,9 1,2 0,0 9,2 1,0 7,6-9,0 Ακαθάριστες Επενδύσεις 0,1-3,6 8,1 4,3-7,6-10,4-17,4 - Κατοικίες -1,9 0,0 29,1-6,8-29,1-19,5-24,0 - Εξοπλισμός 12,7-1,0 14,2 8,6 6,2-12,2-12,5 Μεταποίηση 1,2-0,8 2,0 2,2-4,7-11,2-5,5 Ανεργία (%) 10,5 9,9 8,9 8,3 7,6 9,5 12,4 Συνολική Απασχόληση 1,0 1,3 1,9 1,3 1,1-1,1-2,6 Δείκ της Τιμών Καταναλωτή (μέσα επίπεδα) 2,9 3,5 3,2 2,9 4,2 1,2 4,7 Κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος (1995=100) 1,8 3,7 2,3 3,7 5,7 3,4-1,1 Πιστωτική Επέκταση (προς ιδιωτικό τομέα) 19,5 21,2 21,1 21,5 15,9 4,1-0,2 Έλλειμμα Γενικής Κυβέρνησης (% ΑΕΠ) -7,4-5,1-5,7-6,4-9,4-15,4-9,6 Ισοζύγιο Τρεχ. Συναλλαγών (κεφαλαιακές μεταβιβάσεις, % ΑΕΠ) -4,5-6,3-9,6-12,4-13,0-10,1-9,6 *προβλέψεις ΔΟΜ Τριμηνιαία στοιχεία I II III IV διαθέσιμη περίοδος Οικονομική Δραστηριότητα Όγκος Λιανικ ών Πωλήσεων (εκτός καυσίμων και λιπαντικών αυτ/των) -9,3 5,7-0,2-3,9-15,1-6,8 (12μην 10) Νέες εγγραφές ΙΧ Αυτοκινήτων -17,4 17,2-15,7-34,0-37,2-58,6 (Ιαν 11) Οικοδομική Δραστηριότητα -26,5-20,6-24,3-25,0-25,3 (11μην 10) Μεταποίηση -11,2-4,3-4,2-5,0-2,8-4,8 (12μην 10) Δείκ της Υπευθύνων Προμηθειών ΡΜΙ στη μεταποίηση 45,3 44,6 42,6 44,3 43,5 43,1 (Ιαν 11) Δείκ της Οικονομικού Κλίματος 70,6 78,8 72,3 74,2 74,1 75,6 (Ιαν 11) Δείκ της Επιχειρηματικών Προσδοκιών στη Μεταποίηση 72,1 14,8 10,7 7,1 5,1 76,6 (Ιαν 11) Δείκ της Εμπιστοσύνης Καταναλωτών -45, (Ιαν 11) Πιστωτική Επέκταση Ιδιωτικός Τομέας 4,1 3,5 2,6 1,2-0,2-0,2 (12ος 10) Επιχειρήσεις 5,1 4,2 3,7 2,3 1,0 1,0 (12ος 10) - Βιομηχανία -3,5-1,3 0,4-1,9-2,9-2,9 (12ος 10) - Κατασκευές 2,7 3,4 2,3 3,3 1,9 1,9 (12ος 10) - Τουρισμός 7,8 8,2 3,9 4,5 2,9 2,9 (12ος 10) Νοικοκυριά 3,1 2,7 1,5 0,1-1,4-1,4 (12ος 10) - Καταναλωτικ ή Πίστη 2,0 1,0 0,0-2,1-4,2-4,2 (12ος 10) - Στεγαστικά Δάνεια 3,7 3,5 2,3 1,0-0,4-0,4 (12ος 10) Τιμές Δείκ της Τιμών Καταναλωτή 1,2 3,0 5,2 5,5 5,1 5,2 (1ος 11) Δομικ ός Πληθωρισμός 2,4 1,7 3,3 3,7 3,3 2,7 (1ος 11) Δείκ της Τιμών Διαμερισμάτων -3,7-1,8-4,7-4,1-5,7-4,0 (12μην 10) Επιτόκια Ταμιευτηρίου 0,56 0,38 0,37 0,39 0,44 0,45 (12ος 10) Δάνεια προς μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις 6,07 5,84 6,12 6,39 6,64 6,79 (12ος 10) Καταναλωτικών Δανείων (σύνολο με επιβαρύνσεις) 11,53 11,13 11,14 12,12 12,17 12,33 (12ος 10) Στεγαστικών Δανείων (σύνολο με επιβαρύνσεις) 4,08 3,60 3,69 3,97 4,10 4,06 (12ος 10) Euribor 3μηνών 0,70 0,63 0,77 0,85 0,94 1,02 (1ος 11) Απόδοση 10-ετούς Ομολόγου 5,17 6,24 8,30 10,79 10,03 11,34 (1ος 11) ΑΕΠ σε σταθερές τιμές -2,0-0,7-5,1-5,7-6,6-4,5 (12μην) Ισοζύγιο Πληρωμών (σε δις ) Εξαγωγές Αγαθών 15,3 3,5 7,8 12,2 17,1 17,1 (12μην 10) Εισαγωγές Αγαθών 46,1 11,8 23,1 34,5 45,4 45,4 (12μην 10) Εμπορικό Ισοζύγιο -30,8-8,3-15,3-22,3-28,3-28,3 (12μην 10) Ισοζύγιο Αδήλων Πόρων 6,1-1,5 0,9 5,9 6,3 6,3 (12μην 10) Aναλογία Αδήλων Πόρων προς Εμπορικό Έλλειμμα 19,8% 18,1% 5,9% 26,6% 22,3% 22,3% (12μην 10) Ισοζύγιο Τρεχ/σών Συναλλαγών (κεφαλ. μεταβιβ.) -24,7-9,8-14,4-16,3-22,0-22,0 (12μην 10) Άμεσες Επενδύσεις (καθ. μεταβολή ροής) 1,1 0,9 0,9 0,4 0,7 0,7 (12μην 10) Επενδύσεις Χαρτοφυλακίου (καθ. μεταβολή ροής) 27,1 4,9-5,0-18,3-20,9-20,9 (12μην 10) Χρηματιστήριο Γενικός Δείκ της Τιμών ΧΑ 2.196, , , , , ,9 (Φεβρ 11) (% μεταβολή) 22,9 22,7-35,1-44,7-35,6-17,6 (Φεβρ 11) Χρηματιστηριακή Αξία (% ΑΕΠ) 34,6 32,8 23,4 24,4 23,3 26,4 (Φεβρ 11) Πηγή: Τράπ εζα της Ελλάδος και ΕΛ. ΣΤΑΤ.