Oδηγοί - Eγχειρίδια 10. «Οδηγός Οργάνωσης και Εφαρµογής ιστοσελίδων των ΕΥ», ΜΟ A.E. 2003

Transcript

1 Oδηγοί - Eγχειρίδια 10. «Οδηγός Οργάνωσης και Εφαρµογής ιστοσελίδων των ΕΥ», ΜΟ A.E

2 ΠΛHPOΦOPHΣH & HMOΣIOTHTA ΣTO KΠΣ : Oδηγοί - Eγχειρίδια «Οδηγός Οργάνωσης και Εφαρµογής ιστοσελίδων των ΕΥ», ΜΟ A.E Ποια είναι η Μονάδα Οργάνωσης της ιαχείρισης του Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης (ΜΟ ) A.E. Κατά την εφαρµογή του Α Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης, διαπιστώθηκε η ανάγκη δηµιουργίας ορισµένων µηχανισµών για την ενίσχυση της διαχειριστικής ικανότητας της ελληνικής δηµόσιας διοίκησης. Έτσι, για το Β ΚΠΣ αποφασίστηκε από την Ελληνική Κυβέρνηση και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή η ίδρυση της Μονάδας Οργάνωσης της ιαχείρισης του Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης (MO ) A.E. Η ΜΟ A.E. είναι ένας µηχανισµός στήριξης που εποπτεύεται από τον Υπουργό Εθνικής Οικονοµίας και έχει τη µορφή ανώνυµης εταιρείας µη κερδοσκοπικού χαρακτήρα ώστε να εξασφαλίζει ευελιξία και λειτουργικότητα και να αποφεύγει τις γραφειοκρατικές δυσκαµψίες που χαρακτηρίζουν µία συνήθη δηµόσια υπηρεσία. Η ΜΟ A.E. διοικείται από εννεαµελές ιοικητικό Συµβούλιο µε τριετή θητεία του οποίου τα µέλη είναι πρόσωπα µε ευρύτερη πολιτική αποδοχή, ορισµένα από τα οποία εκπροσωπούν και κοινωνικούς φορείς όπως Α Ε Υ και ΣΕΒ. Πιο συγκεκριµένα, η ΜΟ A.E. καλείται να ενισχύσει τη ηµόσια ιοίκηση µε την κάλυψη αναγκών σε εξειδικευµένο ανθρώπινο δυναµικό και σε µεταφορά τεχνογνωσίας. Στόχος είναι αφενός η υλοποίηση, µε τον πιο αποτελεσµατικό τρόπο, των προγραµµάτων που συγχρηµατοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και αφετέρου η απόκτηση της απαιτούµενης γνώσης σε ότι αφορά τους τρόπους αντιµετώπισης και διαχείρισης αναπτυξιακών προγραµµάτων στο µέλλον. Στα πλαίσια του Β ΚΠΣ η ΜΟ A.E. συνέβαλε στην αποτελεσµατικότητα της διαχείρισης αναλαµβάνοντας µια σειρά ενεργειών, όπως : Αξιολόγηση αναγκών των Φορέων ιαχείρισης των Επιχειρησιακών Προγραµµάτων του Β ΚΠΣ. Συγκρότηση Οµάδων Στελεχών για την ολοκληρωµένη διαχείριση ή υποστήριξη Προγραµµάτων, οι οποίες τέθηκαν στη διάθεση των Φορέων ιαχείρισης Προγραµµάτων και ανέλαβαν τις λειτουργίες της Γραµµατείας της Επιτροπής Παρακολούθησης κάθε Προγράµµατος. 267

3 ΠΛHPOΦOPHΣH & HMOΣIOTHTA ΣTO KΠΣ : Oδηγοί - Eγχειρίδια Συγκρότηση Οµάδων Έργου για τη διαχείριση ή και τεχνική υποστήριξη Έργων, οι οποίες τέθηκαν στη διάθεση των Φορέων Υλοποίησης Έργων ή Ενεργειών. Ανάπτυξη τεχνογνωσίας και οργανωτικών συστηµάτων. ιοργάνωση σεµιναρίων και προγραµµάτων κατάρτισης. Στο Γ ΚΠΣ το περιβάλλον διαχείρισης είναι ριζικά διαφοροποιηµένο από το προηγούµενο. Οι θεσµικές µεταρρυθµίσεις που εισήγαγαν οι νέοι Κοινοτικοί Κανονισµοί οδήγησαν σε νέες βελτιωµένες δοµές και µηχανισµούς στον τρόπο διαχείρισης των συγχρηµατοδοτούµενων από την Ευρωπαϊκή Ένωση Έργων και Προγραµµάτων. Σύµφωνα µε τον νέο Νόµο 2860/2000 που ψηφίστηκε από την Ελληνική Βουλή στις 14/11/2000 και τις διατάξεις εφαρµογής του νέου Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης, η ΜΟ A.E. έχει ενεργό ρόλο στο Γ ΚΠΣ υποστηρίζοντας συνολικά την εφαρµογή και την οργάνωση της διαχείρισης του ΚΠΣ. Η υποστήριξη που θα παρέχει η ΜΟ A.E. συνίσταται ιδίως σε : Επεξεργασία συστηµάτων και εργαλείων για την οργάνωση της διαχείρισης. Μεταφορά τεχνογνωσίας µε τη συνεχή κατάρτιση των στελεχών των εµπλεκοµένων αρχών και υπηρεσιών στο ΚΠΣ και στα Επιχειρησιακά Προγράµµατα καθώς και την οργάνωση ανταλλαγής εµπειριών. Υποστήριξη των Τελικών ικαιούχων κατά την εκπλήρωση των υποχρεώσεών τους, µετά από πρόταση της ιαχειριστικής Αρχής. Υποστήριξη της ιαχειριστικής Αρχής του ΚΠΣ ως προς την αξιολόγηση της διαχειριστικής ικανότητας και οργάνωσης των ιαχειριστικών Αρχών των Επιχειρησιακών Προγραµµάτων. Πρόταση, ανάλογα µε τις ανάγκες κάθε ιαχειριστικής Αρχής, συγκεκριµένης δοµής οργάνωσης (οργανόγραµµα, αριθµός και περιγραφή απαιτούµενων θέσεων εργασίας και προσόντων). Προκήρυξη θέσεων υποψηφίων για λογαριασµό των ενδιαφερόµενων αρµοδίων υπηρεσιών. Υποστήριξη της συνολικής οργάνωσης των ιαχειριστικών Αρχών των Επιχειρησιακών Προγραµµάτων και συγκεκριµένα στην αξιολόγηση και πρόταση του κατάλληλου προσωπικού και τη συνόδευσή του στην υπηρεσία υποδοχής. Η ΜΟ χρηµατοδοτείται µέσω του Προγράµµατος ηµοσίων Επενδύσεων, από εθνικούς πόρους και από προγράµµατα συγχρηµατοδοτούµενα από την Ευρωπαϊκή Ένωση. 268

4 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Το παρόν έντυπο συντάχθηκε από την ΜΟ A.E. σε συνεργασία µε την Ειδική Υπηρεσία Σχεδιασµού και Αξιολόγησης Περιφερειακής Πολιτικής και Προγραµµάτων του Υπουργείου Οικονοµίας και Οικονοµικών O Οδηγός αυτός απευθύνεται στις ιαχειριστικές Αρχές όλων των Επιχειρησιακών Προγραµµάτων του ΚΠΣ , στις Ειδικές Υπηρεσίες ιαχείρισης των Κοινοτικών πρωτοβουλιών και στις Ειδικές Υπηρεσίες του Γ ΚΠΣ των Υπουργείων, οι οποίες υποχρεούνται σύµφωνα µε τους Κανονισµούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης να λάβουν µέτρα Πληροφόρησης και ηµοσιότητας των προγραµµάτων που διαχειρίζονται. Τα περιεχόµενα του παρόντος οδηγού δεν αντικαθιστούν τον Κανονισµό (ΕΚ)1159/00 ή τον Οδηγό για την Πληροφόρηση και ηµοσιότητα των Επιχειρησιακών Προγραµµάτων του ΚΠΣ , αλλά στοχεύουν στο να βοηθήσουν τις υπεύθυνες ιαχειριστικές Αρχές των Επιχειρησιακών Προγραµµάτων στην εφαρµογή τους, σε ότι αφορά την πληροφόρηση µέσω του διαδικτύου. Ο Οδηγός αποτελεί ένα εργαλείο που έχει τρεις κύριους στόχους: Πρώτον, να καταγράψει τις βασικές διαδικασίες εφαρµογής της Πληροφόρησης και ηµοσιότητας του ΚΠΣ και των Επιχειρησιακών Προγραµµάτων από τις αρµόδιες ιαχειριστικές Αρχές, αποκλειστικά υπό το πρίσµα βασικών αρχών και κανόνων ανάπτυξης εφαρµογών στο INTERNET. εύτερον, να συµβάλει ώστε µέσω του INTERNET τα µέτρα Πληροφόρησης & ηµοσιότητας των επιµέρους Επιχειρησιακών Προγραµµάτων και τα αντίστοιχα µέτρα που εφαρµόζονται στο επίπεδο του ΚΠΣ, να αποτελέσουν ένα συνεκτικό, οµοιογενές και ολοκληρωµένο επικοινωνιακό σύστηµα που στοχεύει στην µεγιστοποίηση του επικοινωνιακού οφέλους. Τρίτον, να βοηθήσει, µέσα από συγκεκριµένες προτάσεις, τους διαχειριστές προγραµµάτων στην έγκαιρη και ολοκληρωµένη οργάνωση και διάχυση της πληροφόρησης για το ποιοι είναι οι διαθέσιµοι πόροι και πώς αυτοί µπορούν να αξιοποιηθούν. Για το σκοπό αυτό, θα πρέπει να ενεργοποιηθεί στο µέγιστο βαθµό η χρήση καινοτόµων πληροφοριακών εργαλείων, όπως το INTERNET. Ο οδηγός αυτός συντάχθηκε από οµάδα του Τοµέα Πληροφορικής της ΜΟ α.ε µε την επιστηµονική ευθύνη του στελέχους Θεοδώρας Σταθούλια, την συµβολή του στελέχους Μαρίας Μπουλιγαράκη και της συνεργάτιδας Άννας Γεωργιάδου. Σηµαντική για την ολοκλήρωση του οδηγού ήταν η συµβολή των στελεχών των Ειδικών Υπηρεσιών της Κεντρικής ιαχειριστικής Αρχής. Ο Προϊστάµενος του Τοµέα Πληροφορικής της ΜΟ Αλέκος Συνανίδης 269

5 Εισαγωγή Το Γ ΚΠΣ, ως εθνικό αναπτυξιακό στρατηγικό σχέδιο απαιτεί τόσο λόγω της σηµασίας του όσο και της πολυεπίπεδης εφαρµογής του, ανεπτυγµένους µηχανισµούς δηµοσιότητας και ενηµέρωσης. Αυτό σηµαίνει ότι θα πρέπει να τεθούν σε ενεργοποίηση τόσο η έντυπη, όσο και η ηλεκτρονική πληροφόρηση, προκειµένου να επιτευχθεί, κατ αρχήν, ο στόχος της εξειδίκευσης της πληροφόρησης ανά έργο αλλά και ανά δυνητικό τελικό δικαιούχο. Προς αυτήν την κατεύθυνση, το έργο της δηµιουργίας δικτυακών τόπων (web sites) για τις ανάγκες δηµοσιότητας και επικοινωνίας των διαχειριστικών αρχών του Κ.Π.Σ, των Κοινοτικών Πρωτοβουλιών και του Ταµείου Συνοχής, έχει έναν ευρύ ρόλο στα πλαίσια της γενικότερης πολιτικής αναβάθµισης της χρήσης του Internet και του ρόλου του στη κοινωνικοοικονοµική ζωή της χώρας και ειδικότερα για την οργάνωση της διαχείρισης των έργων της 3ης χρηµατοδοτικής περιόδου. Η έγκαιρη ενηµέρωση και προετοιµασία των τελικών δικαιούχων αποτελεί το καθοριστικό στοιχείο επιτυχίας στην αποτελεσµατική ενεργοποίηση των επιχειρησιακών προγραµµάτων για τις ειδικές υπηρεσίες διαχείρισης του Γ ΚΠΣ. Σε αυτόν τον στόχο µπορεί να συµβάλλει αποφασιστικά η αποτελεσµατική χρήση των νέων τεχνολογιών και της ψηφιακής τεχνολογίας. Η διαµόρφωση του πλαισίου εργασίας που θα εξασφαλίζει ένα σηµαντικό αριθµό προϋποθέσεων από πλευράς τεχνολογίας και εφαρµογής της, ως προς την παρουσίαση των στόχων των επιχειρησιακών προγραµµάτων, την ενηµέρωση των τελικών δικαιούχων και γενικότερα την πληροφόρηση σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, καταστά αναγκαία την ενεργή σύνδεση των επιχειρησιακών προγραµµάτων µε τις διαδικτυακές υπηρεσίες. Τα Προγράµµατα του Γ Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης αφορούν το σύνολο του ελληνικού πληθυσµού. Οι δικαιούχοι και οι ωφελούµενοι είναι οι άνεργοι, οι νέοι, οι γυναίκες, οι ιδιωτικές επιχειρήσεις, τα άτοµα κοινωνικά ευπαθών οµάδων, οι Οργανισµοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης και οι επιχειρήσεις τους, οι δηµόσιες υπηρεσίες και οι οργανισµοί, οι Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις κ.λπ., σε όλους τους τοµείς της παραγωγικής και της κοινωνικής δραστηριότητας (Αγροτική Ανάπτυξη, Μικροµεσαίες Επιχειρήσεις, Τουρισµός, Τεχνολογική Έρευνα και Καινοτοµία, Κοινωνία της Πληροφορίας, Ενέργεια, Περιβάλλον, Κοινωνικές Υποδοµές και ηµόσια Υγεία, Μεταφορές, Τηλεπικοινωνίες, Αστική Ανάπτυξη, Ανάπτυξη Ορεινών και Μειονεκτικών Περιοχών). Πρακτικά, ως προς την εφαρµογή της πολιτικής δηµοσιότητας (Κανονισµοί ΕΕ 1260/1999 και 1159/2000), θα πρέπει να υιοθετηθεί ένα σχέδιο επικοινωνίας που θα επιτρέπει στους διαχειριστές προγραµµάτων να καθιστούν γνωστό στους τελικούς δικαιούχους και δυνητικούς τελικούς δικαιούχους, ποιοι είναι οι διαθέσιµοι πόροι και πως µπορούν να έχουν πρόσβαση σε αυτούς. Για το σκοπό αυτό, µπορούν να χρησιµοποιούνται όλα τα διαθέσιµα µέσα, από τα πιο 271

6 ΠΛHPOΦOPHΣH & HMOΣIOTHTA ΣTO KΠΣ : Oδηγοί - Eγχειρίδια παραδοσιακά (ενηµερωτικά φυλλάδια, διαφηµιστικά φυλλάδια, ραδιοφωνικά µηνύµατα, τηλεοπτικές εκποµπές κλπ.) µέχρι τα πιο καινοτόµα ( ιαδίκτυο, CD ROM, DVD). Για το έργο της ηλεκτρονικής πληροφόρησης µε χρήση του διαδικτύου, επιλέχθηκε η αρχιτεκτονική Web διότι διαθέτει αρκετά πλεονεκτήµατα: ευκολία δηµιουργίας πληροφορικής υπηρεσίας, ανοικτή αρχιτεκτονική και ευρεία, παγκόσµια χρήση. Το Web διακρίνεται για την ευκολία πρόσβασης στην πληροφορία, η οποία πιθανόν να προέρχεται από διαφορετικές πηγές (HTML αρχεία, εικόνες, video κ.λ.π.). Ας σηµειωθεί, επίσης, ότι ο στόχος της προσπάθειας δηµιουργίας πληροφοριακών υπηρεσιών στο διαδίκτυο συνδέεται άµεσα µε την αναφορά σε δικτυακούς τόπους δεύτερης γενιάς (2rd Generation websites), δηλαδή υπηρεσίες που χρησιµοποιούν βάσεις δεδοµένων (databases) 1, στηρίζονται σε τεχνολογίες διαδραστικότητας (interactive) και είναι δυναµικά κατασκευασµένες (dynamically constructed). Θα πρέπει, ακόµη, να τονισθεί ότι οι στόχοι αυτού του οδηγού, εκτός από την ανάγκη πρακτικής και µεθοδολογικής υποστήριξης των εργασιών ανάπτυξης δικτυακών τόπων για το Γ ΚΠΣ, υπηρετούν και την ανάγκη υπέρβασης παραδοχών 2 και παραδειγµάτων που εµποδίζουν την ουσιαστική χρήση της διαδικτυακής τεχνολογίας. Ο οδηγός αυτός παρουσιάζει το πλαίσιο των αρχών και των πρακτικών που αναφέρονται στην ευρεία κατηγορία θεµάτων αρχιτεκτονικής και µεθοδολογίας για τη δηµιουργία δικτυακών τόπων. Αυτές οι αρχές και οι πρακτικές µπορούν να παράσχουν ένα επαρκές πλαίσιο εργασίας για τις διαχειριστικές αρχές. 1) Kαι τα τρία παραπάνω συστατικά στοιχεία στην πολιτική ανάπτυξης και εφαρµογής Web υπηρεσιών παραπέµπουν στη σηµαντική ευρωπαϊκή διάσταση της προσπάθειας για ανεπτυγµένες πληροφοριακές υπηρεσίες, προσπάθεια που µπορεί κανείς εκτεταµένα να παρακολουθήσει στο σηµαντικό κείµενο εργασίας µε τίτλο «Towards the e-commission, EUROPA 2nd GENERATION. Για τους πολίτες, τις επιχειρήσεις και άλλους επαγγελµατικούς φορείς», Bρυξέλλες 06/07/01. 2) Eιδικότερα, η ευρεία χρήση καθιερωµένων formats (µορφοτύπων) και πρακτικών στον χώρο της εφαρµογής Web υπηρεσιών (όπως είναι η HTML ή η ASP) δηµιουργεί εύκολα την πεποίθηση ότι η σωστή και αποτελεσµατική χρήση της τεχνολογίας του δια-δικτύου έχει κατ αποκλειστικότητα σχέση είτε µε το σχεδιαστικό µέρος των ιστοσελίδων είτε µε το περιεχόµενο ως αυτόνοµο στοιχείο. Πεποίθηση η οποία, στην περίπτωση των θεµάτων που αφορούν τις ειδικές υπηρεσίες διαχείρισης και το έργο τους στο δια-δίκτυο, δεν είναι ορθή. Aντιθέτως, υπάρχει η ανάγκη υιοθέτησης ενός πιο ολοκληρωµένου πλαισίου αρχών και πρακτικών από το σύνολο των διαχειριστικών µηχανισµών της 3ης χρηµατοδοτικής περιόδου, αφενός λόγω της πολυπλοκότητας του θεσµικού πλαισίου και αφετέρου λόγω του τεράστιου αριθµού των αλληλοεξαρτώµενων δράσεων, του µεγάλου αριθµού των τελικών δικαιούχων, αλλά και της ευρύτητας των θεµάτων που καλύπτουν τα επιχειρησιακά προγράµµατα. 272

7 Για την προετοιµασία αυτής της 1ης έκδοσης του οδηγού, σηµεία αφετηρίας αποτέλεσαν: οι συζητήσεις που έγιναν µε υπευθύνους των διαχειριστικών αρχών και µε τους υπευθύνους της εφαρµογής και λειτουργίας ιστοσελίδων επιχειρησιακών προγραµµάτων, καθώς επίσης και τα συµπεράσµατα της επιτροπής η οποία συνεστήθη από την ειδική υπηρεσία σχεδιασµού και αξιολόγησης περιφερειακής πολιτικής και προγραµµάτων της Κεντρικής ιαχειριστικής Αρχής. Η επιτροπή αυτή προσπάθησε να εξειδικεύσει τα θέµατα που συνδέονται άµεσα, είτε µε τις πρακτικές και την τρέχουσα λειτουργία των ιστοσελίδων, είτε µε θέµατα γενικότερης πολιτικής ανάπτυξης των διαδικτυακών τόπων ως υπηρεσιών πληροφόρησης και επικοινωνίας. Συµπερασµατικά, τρία στοιχεία από το σύνολο των παρατηρήσεων και των απόψεων που συζητήθηκαν παρουσιάζουν ειδικό ενδιαφέρον ως προς το στόχο του εµπλουτισµού της παρούσας έκδοσης: 1. Οι ιστοσελίδες των Επιχειρησιακών Προγραµµάτων πρέπει να διακρίνονται για την ενηµερωµένη και κατανοητή διάκριση περιεχοµένου τους, µε στόχο την ικανοποίηση της ανάγκης πληροφόρησης των τελικών δικαιούχων. 2. Οι ιστοσελίδες πρέπει να αναβαθµιστούν σε λειτουργικά στοιχεία εφαρµογής των Επιχειρησιακών Προγραµµάτων, µε ένταξη σε αυτές νέων διαδραστικών µοντέλων ενηµέρωσης στηριγµένων σε πιο πελατοκεντρικές υπηρεσίες για τους τελικούς δικαιούχους, αλλά και µε την παροχή εξατοµικευµένων υπηρεσιών πληροφόρησης µε χρήση του ηλεκτρονικού ταχυδροµείου. 3. Οι ιστοσελίδες πρέπει να συνδεθούν µε τις λειτουργίες ενός αναβαθµισµένου περιβάλλοντος ενηµέρωσης για την πορεία των έργων, την υποβολή των Τεχνικών ελτίων Έργων / Υποέργων αλλά και τον κεντρικό διαδικτυακό τόπο (portal) του Γ ΚΠΣ. Και τα τρία παραπάνω στοιχεία συγκροτούν ένα ιδιαίτερα σηµαντικό ηλεκτρονικό περιβάλλον εργασίας τόσο για τις ειδικές υπηρεσίες, όσο και για τους τελικούς δικαιούχους. Η νέα έκδοση του οδηγού θα προσπαθήσει να δώσει το περίγραµµα αυτών των ειδικών χαρακτηριστικών επιτυχούς λειτουργίας του νέου περιβάλλοντος. 273

8 Ποιους αφορά και πώς να χρησιµοποιηθεί αυτός ο οδηγός Οι ειδικές υπηρεσίες του Γ ΚΠΣ ολοκληρώνοντας την δηµιουργία ιστοσελίδων για τις ανάγκες δηµοσιότητας και πληροφόρησης των επιχειρησιακών προγραµµάτων τους, διαµόρφωσαν παράλληλα το πλαίσιο για την αναζήτηση των στοιχείων οµογενοποίησης αυτών των διαδικτυακών υπηρεσιών, όσον αφορά: α. Την χρησιµοποιούµενη ορολογία β. Τα σηµεία πρόσβασης στο περιεχόµενο των ιστοσελίδων και γ. Την οπτική στην οποία βασίζεται η αρχιτεκτονική της εφαρµογής υπηρεσιών πληροφόρησης και επικοινωνίας στο διαδίκτυο. Συνεπώς, ο στόχος αυτής της εργασίας ήταν να συνταχθεί ένας οδηγός που να αντλεί από την ισχύουσα πρακτική τα παραδείγµατα που απαιτούνται για την συγκρότηση των ιστοσελίδων, προκειµένου να κάνει προσιτά σε ευρεία κλίµακα τα θέµατα του διαδικτύου και ταυτόχρονα να προσφέρει ένα πλαίσιο εργασίας για τους υπευθύνους των ειδικών υπηρεσιών αλλά και τους τεχνικούς πληροφορικής. Ο οδηγός αυτός έχει ως στόχο να εξυπηρετήσει τα στελέχη των ειδικών υπηρεσιών διαχείρισης και τα στελέχη πληροφορικής τα οποία έχουν την ευθύνη του σχεδιασµού και της υλοποίησης του εκάστοτε έργου δηµιουργίας δικτυακού τόπου της αντίστοιχης ειδικής υπηρεσίας. Σκοπός είναι η οριοθέτηση ενός πλαισίου υποχρεώσεων, πολιτικών και προτύπων ώστε να µπορεί να στοιχειοθετηθεί η αξιολόγηση των υφιστάµενων διαδικτυακών τόπων αλλά και προκειµένου να σχεδιαστεί µια πρακτική επαναπροσδιορισµού και αλλαγών, όπου κρίνεται αναγκαίο, για την καλύτερη πληροφόρηση του τελικού χρήστη. 275

9 ΠΛHPOΦOPHΣH & HMOΣIOTHTA ΣTO KΠΣ : Oδηγοί - Eγχειρίδια Ειδικότερα, ο οδηγός αυτός απευθύνεται: Α. στους υπευθύνους των υπηρεσιακών µονάδων της Κεντρικής ιαχειριστικής Αρχής (Κ Α). Β. στους υπευθύνους των ιαχειριστικών Αρχών ( Α). Γ. στους προϊσταµένους των µονάδων των Α.. στους τεχνικούς πληροφορικής που εµπλέκονται στα θέµατα της τεχνολογικής και διαδικτυακής υποστήριξης της Κ Α και των Α καθώς επίσης και στους υπευθύνους του Ολοκληρωµένου Πληροφοριακού Συστήµατος (ΟΠΣ). Ο οδηγός αυτός θα πρέπει να χρησιµοποιηθεί ως µέσο προσέγγισης των θεµάτων που σχετίζονται µε τις πρακτικές και τη µεθοδολογία σχεδιασµού και υλοποίησης έργων δηµιουργίας δικτυακών τόπων, κατ αντιστοιχία µε τις διεθνείς πρακτικές και τα πρότυπα εφαρµογής της WWW τεχνολογίας. Αναλυτικότερα, ο οδηγός αυτός µπορεί να χρησιµοποιηθεί για να καλύψει τα ακόλουθα θέµατα: Α. τα στοιχεία διαχείρισης του περιεχοµένου των βάσεων δεδοµένων που θα δηµιουργηθούν ή θα χρησιµοποιηθούν, δηλαδή µοντέλα, πρότυπα, διατάξεις πληροφορικών δεδοµένων (formats), µεταδεδοµένα (metadata). Β. το σχεδιαστικό µέρος και τη διαχείριση του ειδικού υλικού που θα συµπεριληφθεί, όπως είναι τα αρχεία πολυµέσων, κ.λ.π. Γ. τις τεχνικές ανανέωσης, ενηµέρωσης και διόρθωσης του περιεχοµένου.. τις τεχνικές πλοήγησης και ανάκτησης του περιεχοµένου. Έτσι, κάθε έργο ανάπτυξης ενός δικτυακού τόπου ή πύλης (portal) θα πρέπει να χωριστεί σε τέσσερα διακριτά τµήµατα,όπως αυτά ορίζονται παραπάνω, κάθε ένα από τα οποία αποτελεί αντικείµενο ενός ιδιαίτερου σχεδιασµού. 276

10 Κάθε ιαχειριστική Αρχή θα πρέπει να ορίσει µια οµάδα έργου (2-3 ατόµων) για το περιεχόµενο, µε λειτουργικές ευθύνες που θα ορίζονται σε ένα πλαίσιο κανονισµού λειτουργίας και ενηµέρωσης των ιστοσελίδων. Το πλαίσιο κανονισµού λειτουργίας της οµάδας έργου για το περιεχόµενο της κάθε ειδικής υπηρεσίας θα πρέπει να περιλαµβάνει τουλάχιστον τα ακόλουθα στοιχεία: Α. τον µηχανισµό και την ροή της τροφοδοσίας της ιστοσελίδας µε πληροφορία. Β. τον προσδιορισµό του χρονικού διαστήµατος, ανά κατηγορία πληροφορίας, από τη στιγµή της παραγωγής της µέχρι το χρόνο δηµοσιοποίησής της στο διαδίκτυο (π.χ για τις προσκλήσεις θα πρέπει να προβλέπεται 1 εργάσιµη ηµέρα από τη στιγµή της τελικής απόφασης για την κοινοποίησή τους µέχρι την ένταξή τους στην ιστοσελίδα, ώστε να υπάρχει αρκετός χρόνος για τυχόν διορθώσεις πριν κοινοποιηθούν δηµόσια). Γ. ένα πλαίσιο κατανοµής εργασιών µέσα στην οµάδα για να είναι δυνατή η αποφυγή επικαλύψεων και η απόδοση ευθυνών. Στο έργο της οµάδας περιεχοµένου θα πρέπει να συµβάλλει και ένας Τεχνικός Υπεύθυνος. Οι ρόλοι και οι αρµοδιότητές του περιγράφονται αναλυτικά στην ενότητα 4 παρακάτω. 277

11 Γενικά εισαγωγικά στοιχεία 3.1 Κατευθύνσεις, αναφορές Κάθε δικτυακός τόπος ή portal θα πρέπει να εφαρµόζει τις παρακάτω οδηγίες: Να αναφέρει το όνοµα και την ηλεκτρονική διεύθυνση ενός από τους υπευθύνους για την έκδοση του δικτυακού τόπου (υπεύθυνος περιεχοµένου) ή της δικτυακής πύλης (portal), προκειµένου οι χρήστες να έχουν τη δυνατότητα επικοινωνίας µαζί του (θα πρέπει να χρησιµοποιείται η ένδειξη ) Να αναφέρει το όνοµα, το τηλέφωνο και την ταχυδροµική διεύθυνση της υπηρεσίας που έχει την ευθύνη για τη δηµιουργία και τη λειτουργία του δικτυακού τόπου 3. Να περιλαµβάνει φόρµα ηλεκτρονικής επικοινωνίας η οποία θα δίνει τη δυνατότητα στον χρήστη του δικτυακού τόπου να συµπληρώσει τα θέµατα που τον ενδιαφέρουν και θα προσφέρει τη δυνατότητα απάντησης µέσω ηλεκτρονικού ταχυδροµείου. Να κάνει αναφορά στα πνευµατικά δικαιώµατα (copyright) του δικτυακού τόπου ή του portal µε την ένδειξη και να περιλαµβάνει την παραποµπή «ανακοίνωση για τα πνευµατικά δικαιώµατα» (copyright notice). Παραδείγµατα αναφοράς στα πνευµατικά δικαιώµατα παρουσιάζονται στο Παράρτηµα Α. Να εξασφαλίζει στην πρώτη σελίδα σύνδεσµο που θα περιέχει τον πλήρη τίτλο του Επιχειρησιακού Προγράµµατος (π.χ. Επιχειρησιακό Πρόγραµµα «Ανταγωνιστικότητα») και θα οδηγεί σε ενηµερωτικό σηµείωµα µε αναφορά στη συµβολή της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη χρηµατοδότηση του προγράµµατος, καθώς επίσης και σε µια συνοπτική παρουσίαση της διαχειριστικής πολιτικής για το πρόγραµµα µε βάση το νόµο 2860/00. Το κείµενο που πρέπει να περιέχεται στο ενηµερωτικό σηµείωµα παρατίθεται στο Παράρτηµα Β. Να εµφανίζει επίσης την ένδειξη «επισκεψιµότητα» στην πρώτη σελίδα του δικτυακού τόπου ή πύλης (portal), η οποία θα λειτουργεί ως σύνδεσµος (link) και θα οδηγεί σε πίνακα µε στοιχεία για τον αριθµό επισκέψεων (µετρητή) από.. έως (ηµεροµηνία). Επιπλέον, ο πίνακας αυτός θα 3) Tην υπηρεσία, δηλαδή, που ζήτησε την URL διεύθυνση - Uniform Resource Location - για τη συγκεκριµένη έκδοση του δικτυακού τόπου από τον κεντρικό web master. 279

12 ΠΛHPOΦOPHΣH & HMOΣIOTHTA ΣTO KΠΣ : Oδηγοί - Eγχειρίδια πρέπει να ενηµερώνεται µε στατιστικά στοιχεία, τα οποία παρέχονται από ειδικά λογισµικά (software), όπως για παράδειγµα το WebTrends που διαθέτει ο Τοµέας Πληροφορικής της ΜΟ, σχετικά µε τέσσερα τουλάχιστον θέµατα: 1. τον µέσο όρο επισκεψιµότητας την ηµέρα, 2. την γεωγραφική κατανοµή των επισκέψεων, 3. τον αριθµό των επιτυχηµένων προσπαθειών πρόσβασης (successful hits) και 4. τα αρχεία που ζητήθηκαν συχνότερα κατά την πρόσβαση (top files). Τα στοιχεία αυτά επιτρέπουν τη δηµιουργία µιας πληρέστερης εικόνας για τη λειτουργία του δικτυακού τόπου, καθώς συνδέουν τη λειτουργία αυτή µε τις πραγµατικές ανάγκες των χρηστών. Η ανάλυση τέτοιων στοιχείων µπορεί να βοηθήσει τους υπεύθυνους περιεχοµένου να µελετήσουν τα πρότυπα πλοήγησης των χρηστών, να διακρίνουν οµάδες χρηστών ειδικών ενδιαφερόντων και να οργανώσουν το περιεχόµενο µε τρόπο πιο λειτουργικό για τους χρήστες. Τα συγκεντρωτικά στατιστικά αυτά στοιχεία µπορούν να οδηγήσουν, επίσης, σε συµπεράσµατα για την κίνηση που παρουσιάζει ο δικτυακός τόπος αλλά και για τον βαθµό επιτυχίας της λειτουργίας του (βαθµός επιτυχούς πρόσβασης στις ιστοσελίδες και αρχεία που ζητήθηκαν περισσότερο). Τα εξειδικευµένα λογισµικά που επιτρέπουν την εξαγωγή στοιχείων, όπως αυτά αναφέρθηκαν παραπάνω, δίνουν, επίσης, τη δυνατότητα εξαγωγής αναλυτικών αναφορών για τη λειτουργία του δικτυακού τόπου, που µπορούν να βοηθήσουν τους τεχνικούς πληροφορικής στο έργο της υποστήριξης των ιστοσελίδων. Στοιχεία που παρέχονται είναι, για παράδειγµα, αυτά που συνδέονται µε τα σφάλµατα που προέκυψαν στο server κατά την πλοήγηση των χρηστών, τις αναφορές για συνδέσµους που δεν οδηγούν πουθενά (broken links), την περιγραφή των τύπων των αρχείων που κατεβάζουν περισσότερο οι χρήστες (π.χ. Word documents, Αcrobat files, images) κλπ. Οι τεχνικές αναφορές για τη λειτουργία ενός δικτυακού τόπου δεν παρέχουν στοιχεία δηµοσιοποιήσιµα στους χρήστες, δίνουν, όµως, σηµαντική ανατροφοδότηση στους τεχνικούς υπευθύνους, µε στόχο τη διαρκή βελτίωση και την εξασφάλιση της τεχνικής αρτιότητας των ιστοσελίδων. Να αναφέρεται η ηµεροµηνία της πρώτης έκδοσης (date created) του δικτυακού τόπου ή του portal. Να υπάρχει πεδίο που ενηµερώνεται αυτόµατα µε την τελευταία ηµεροµηνία διόρθωσης των ιστοσελίδων του δικτυακού τόπου (last modified). Να αναφέρεται η ηµεροµηνία τελευταίας ενηµέρωσης σε εκείνες τις ιστοσελίδες του δικτυακού τόπου που περιέχουν πληροφορία σχετική µε σηµαντικά θέµατα διαχείρισης (π.χ. Συµπλήρωµα 280

13 Προγραµµατισµού, ρηµατοδοτικοί πίνακες, Προσκλήσεις κ.λ.π.), όπως επίσης και να αναφέρεται η πηγή από την οποία αντλήθηκε το συγκεκριµένο περιεχόµενο. Στην αρχική σελίδα (όχι την εισαγωγική όπου συνήθως τονίζεται το εικαστικό µέρος της παρουσίασης), παράλληλα µε τη θεµατική οργάνωση του περιεχοµένου σε ενότητες και υποενότητες, θα πρέπει να υπάρχει σε εµφανές σηµείο ανάρτηση των ΝΕΩΝ της ειδικής υπηρεσίας ή και του φορέα (υπουργείου ή περιφέρειας). Επίσης, στην ίδια σελίδα, θα πρέπει να υπάρχει σε εµφανές σηµείο η ανάρτηση των τίτλων των τρεχουσών προσκλήσεων (πλήρης τίτλος πρόσκλησης και όχι µόνο αριθµός µέτρου). Επίσης θα πρέπει να υπάρχει σύνδεσµος για το το αρχείο των προσκλήσεων που έχουν λήξει. Θα πρέπει να προσεχθεί να χρησιµοποιείται µια κοινή ορολογία, π.χ προσκλήσεις σε ισχύ ή τρέχουσες προσκλήσεις για να δηµιουργηθεί µια κοινή κουλτούρα χρήσης των ιστοσελίδων των επιχειρησιακών προγραµµάτων. Στο Παράρτηµα Γ παρουσιάζονται ενδεικτικά παραδείγµατα οργάνωσης και προβολής του περιεχοµένου από την εισαγωγική και την αρχική σελίδα υφιστάµενων δικτυακών τόπων τοµεακών και περιφερειακών επιχειρησιακών προγραµµάτων. Στα παραδείγµατα αυτά, ο αναγνώστης µπορεί να δει υλοποιηµένες τις περισσότερες από τις προηγούµενες κατευθύνσεις. 3.2 Σχεδιασµός και υλοποίηση Για τον σχεδιασµό και την υλοποίηση κάθε δικτυακού τόπου ή portal ενδείκνυται να ακολουθούνται οι τις παρακάτω κατευθύνσεις: Να σχεδιαστεί η λειτουργία για την ανάκτηση της πληροφορίας (information retrieval). Παρατίθεται παράδειγµα στο Παράρτηµα. Περισσότερες πληροφορίες για το θέµα αυτό είναι διαθέσιµες στο κεφάλαιο 6.1 του οδηγού µε τον τίτλο «Ευρετηρίαση κειµένου και αναζήτηση». Ως γλώσσα έκδοσης (publishing language) συστήνεται µε ιδιαίτερη έµφαση η XHTML ) (extensible Hypertext Markup Language µε βάση την οδηγία W3C Working Draft 5 August 2002). H αναγκαιότητα χρήσης της παραπάνω γλώσσας από τους κατασκευαστές των ιστοσελίδων για το Γ KΠΣ, στηρίζεται στο γεγονός ότι η HTML 4, η οποία είναι η συνήθης markup γλώσσα κατασκευής ιστοσελίδων έχει περισσότερα χαρακτηριστικά (features) που αφορούν την εµφάνιση (layout) της ιστοσελίδας και πολύ λιγότερα χαρακτηριστικά που να συνδέονται µε το µοντέλο δόµησης του περιεχοµένου, χαρακτηριστικά που µας δίνουν τη δυνατότητα να δηµιουργήσουµε συνδέσµους µεταξύ σχετιζόµενων (related), κατανεµηµένων (distributed) πηγών, σε οποιαδήποτε µορφή κι αν αυτές βρίσκονται για την δηµιουργία δυναµικών σελίδων. Eπιπλέον, θα πρέπει να σηµειωθεί ότι αν η HTML ήταν η φιλική markup γλώσσα που αντικατέστησε τη δύσκαµπτη SGML - Standard General Markup Language -, η XHTML τείνει µε τη σειρά της να αντικαταστήσει την HTML, ως ελλιπούς στα θέµατα σηµασιολογίας (semantics) του περιεχοµένου στο Web. Παρά το γεγονός ότι η νέα έκδοση της XHTML είναι σχετικά νέα, συνιστάται ως αυτή που µπορεί να ανταποκριθεί στις ανάγκες για σύγχρονες εκδόσεις ιστοσελίδων. 281

14 ΠΛHPOΦOPHΣH & HMOΣIOTHTA ΣTO KΠΣ : Oδηγοί - Eγχειρίδια Ο σχεδιασµός κάθε δικτυακού τόπου (Web site) θα πρέπει να έχει ως επίκεντρο τον τελικό χρήστη (user-centered) ή την κύρια οµάδα χρηστών (target groups). Αυτό πρακτικά σηµαίνει ότι πριν επιλεγεί το τελικό σχεδιαστικό πρότυπο, θα πρέπει να παρουσιάζονται δοκιµαστικά σε πιθανούς χρήστες του δικτυακού τόπου διάφορα σενάρια ιστοσελίδων. Επειδή για κάθε επιχειρησιακό πρόγραµµα, την κύρια οµάδα χρηστών αποτελούν οι τελικοί δικαιούχοι και οι δυνητικοί τελικοί δικαιούχοι του προγράµµατος, η αρχιτεκτονική της εφαρµογής θα πρέπει να έχει ως κεντρικό άξονα αυτήν την κατηγορία χρηστών. Αυτό σηµαίνει ότι πρέπει να δηµιουργηθούν περισσότερα σηµεία πρόσβασης στο περιεχόµενο, από αυτά που εξασφαλίζει το ίδιο το επιχειρησιακό πρόγραµµα και η δοµή του σε άξονες και µέτρα. Αναλυτικότερα, ευρετήρια τελικών δικαιούχων, θεµατικά ευρετήρια όρων που αντιπροσωπεύουν τις κύριες δράσεις του προγράµµατος, καθώς και διαγραµµατικές απεικονίσεις, θα πρέπει να βοηθούν στην ανεύρεση της πληροφορίας που αντιστοιχεί σε κάθε συγκεκριµένη κατηγορία τελικών δικαιούχων. Συµπληρωµατικά θα πρέπει να υπογραµµιστεί ότι, σε περίπτωση που τελικός δικαιούχος ενός προγράµµατος είναι ένας περιορισµένος αριθµός φορέων, αλλά δε διαθέτει καλή οργάνωση του σχετικού περιεχοµένου του επιχειρησιακού προγράµµατος στις δικές του ιστοσελίδες (για παράδειγµα δεν έχει προβλεφθεί θέση για τις προσκλήσεις για την υλοποίηση συγκεκριµένου έργου) ή δε διαθέτει καθόλου ιστοσελίδες, τότε θα πρέπει η ιστοσελίδα του επιχειρησιακού προγράµµατος να φροντίσει να καλύψει αυτό το κενό. Για να καλυφθεί αυτό το κενό θα πρέπει να σχεδιαστεί µια επιπλέον επιλογή στην ιστοσελίδα του επιχειρησιακού προγράµµατος µε αντικείµενο τις κατηγορίες έργων, η οποία θα καθοδηγεί σε αυτά ή στις πολιτικές ανάπτυξης του προγράµµατος µε πληροφορίες για το ποιος φορέας χειρίζεται αυτά τα έργα. Για παράδειγµα, σε περίπτωση που τελικός δικαιούχος είναι µια υπηρεσία µιας νοµαρχίας που δε διαθέτει στην ιστοσελίδα της το υλικό των προκηρύξεων ή άλλες πληροφορίες για τα έργα που έχει αναλάβει να υλοποιήσει µέσω του προγράµµατος, τότε θα πρέπει η ίδια η ιστοσελίδα του επιχειρησιακού προγράµµατος να καθοδηγεί τους ενδιαφερόµενους στις υπηρεσίες της νοµαρχίας, µε ένδειξη για το τι πληροφόρηση και ποιες υποχρεώσεις έχει η αντίστοιχη υπηρεσία απέναντι στον ενδιαφερόµενο για ένα συγκεκριµένο έργο ή για την κατηγορία έργων. Για την υλοποίηση της πολιτικής προβολής του επιχειρησιακού προγράµµατος µέσω και άλλων σηµείων πρόσβασης, όπως είναι η κατηγοριοποίηση των έργων του σε θεµατικές περιοχές και η σύνδεσή του µε όλους τους ενδιαφερόµενος, τελικούς δικαιούχους και φορείς υλοποίησης, θα πρέπει να λειτουργήσουν µέσα στην ιστοσελίδα καλά οργανωµένα ευρετήρια θεµατικών όρων που θα εξειδικεύουν τα µέτρα του επιχειρησιακού προγράµµατος. Παραδείγµατα διαγραµµατικής απεικόνισης του επιχειρησιακού προγράµµατος και των µέτρων του, καθώς και οργάνωσης θεµατικού ευρετηρίου παρουσιάζονται αµέσως παρακάτω. 282

15 Α. Παράδειγµα θεµατικού ευρετηρίου: 283

16 ΠΛHPOΦOPHΣH & HMOΣIOTHTA ΣTO KΠΣ : Oδηγοί - Eγχειρίδια Β. Παράδειγµα διαγραµµατικής απεικόνισης από ιστοσελίδα περιφερειακού επιχειρησιακού προγράµµατος: 284

17 Σε εµφανές σηµείο στην κάθε σελίδα θα πρέπει να παρέχεται η δυνατότητα της χρήσης της αναζήτησης. Ειδικότερα, η ένδειξη απλή αναζήτηση θα πρέπει να οδηγεί τον χρήστη στην αναζήτηση της πληροφορίας µε λέξεις κλειδιά και η ένδειξη σύνθετη αναζήτηση θα πρέπει να καθοδηγεί τον χρήστη σε µια σταδιακή επιλογή θεµάτων και κατηγοριών πληροφορίας που θέλει να ανακτήσει. Η µηχανή αναζήτησης σε κάθε ιστοσελίδα θα πρέπει να συνδέεται είτε µε τη µηχανή αναζήτησης του portal του ΚΠΣ, είτε µε την τοπική µηχανή, η οποία όµως σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να εµφανίζει και τον σύνδεσµο (link) προς την µηχανή του portal. Έτσι, σε περίπτωση που ο χρήστης θέλει να επιλέξει την αναζήτηση σε επίπεδο κεντρικού portal του ΚΠΣ, θα πρέπει να µπορεί να έχει πρόσβαση στο portal από οποιοδήποτε σηµείο κάποιας ιστοσελίδας ενός επιχειρησιακού προγράµµατος, χωρίς να απαιτείται να αλλάξει διεύθυνση στο Internet. Θα πρέπει να υπάρχει συνέπεια στις ιστοσελίδες του δικτυακού τόπου ως προς την ορολογία που χρησιµοποιείται. Επίσης, αντενδείκνυται η συχνή επανάληψη της ίδιας λέξης σε µια γραµµή γιατί οι µηχανές αναζήτησης 5 το εκλαµβάνουν ως προσπάθεια εξαπάτησης ( spam ) της αναζήτησης και αποκλείουν την ιστοσελίδα από τα ευρετήριά τους. εν συνίσταται η χρήση πλαισίων (frames) στις πρώτες σελίδες, γιατί οι µηχανές αναζήτησης συναντούν δυσκολίες κατά την αναζήτηση της πληροφορίας που βρίσκεται µέσα στο πλαίσιο, εκτός αν υπάρχει πολύ εκτεταµένη χρήση των µετα ετικετών (meta tags) στην κύρια σελίδα. Στο Παράρτηµα Ε παρατίθεται παράδειγµα σε HTML για µια εφαρµογή µε χρήση πλαισίων. Θα πρέπει επίσης να αποφεύγεται η χρήση ήχου που συνοδεύει το γραφικό µέρος των ιστοσελίδων (background sound), εφόσον δεν εξυπηρετεί την παρουσίαση του περιεχοµένου. Επιπλέον, µπορεί να δηµιουργήσει προβλήµατα στην αισθητική σύνδεση ήχου και κειµένου. Η µετακίνηση του χρήστη, είτε σε διαφορετικά σηµεία της ίδιας ιστοσελίδας είτε από µια σελίδα του δικτυακού τόπου σε µια άλλη, θα πρέπει να εξασφαλίζεται µε την τεχνική των υπερκείµενων συνδέσµων (hypertext links) σε νοηµατικά συγγενή θέµατα, µε παροχή όµως σηµαντικής βοήθειας για το που βρίσκεται ο χρήστης αλλά και µε λεκτική περιγραφή του συνδέσµου (π.χ. Ιστοσελίδα Υπουργείου Οικονοµίας και Οικονοµικών). Η βοήθεια για την µετακίνηση του χρήστη στις ιστοσελίδες θα πρέπει να στηριχθεί στην ύπαρξη εικονιδίων (graphical buttons) που θα πρέπει να εµφανίζονται σε κάθε σελίδα του δικτυακού τόπου, όπως φαίνεται στο παράδειγµα του Παραρτήµατος ΣΤ. Εικονίδια όπως, µπροστά, πίσω, αρχική σελίδα, site map, 5) Oι crawled-based µηχανές αναζήτησης, όπως είναι ο meta crawler. 285

18 ΠΛHPOΦOPHΣH & HMOΣIOTHTA ΣTO KΠΣ : Oδηγοί - Eγχειρίδια βοήθεια, κλπ, θα πρέπει να υποστηρίζουν µια φιλική προς τον χρήστη πολιτική αναζήτησης της πληροφορίας. Σηµαντικός παράγοντας για τον ορθό σχεδιασµό ενός δικτυακού τόπου ή πύλης (portal) είναι, επίσης, η απουσία «αδιέξοδων σελίδων» (dead-end pages), δηλαδή σελίδων στις οποίες απουσιάζει υπερκείµενος σύνδεσµος (hypertext link) ώστε να µπορεί ο χρήστης να οδηγηθεί σε άλλη πληροφορία. Οι «αδιέξοδες σελίδες» (dead-end pages) αλλοιώνουν την αρχιτεκτονική του web («ιστός»), δηλαδή τη δυνατότητα συνεχούς αναζήτησης συγγενών θεµάτων. αρακτηριστική γραφική απεικόνιση αυτής της σχεδιαστικής αρχής δίνει το σχήµα στο Παράρτηµα Ζ. 286

19 ιαχείριση αρχείων Οι υπάρχουσες βάσεις δεδοµένων (RDBMS) στις διάφορες υπηρεσίες οργάνωσης και διαχείρισης περιεχοµένου του Γ ΚΠΣ, όπως είναι οι διαχειριστικές αρχές και οι φορείς υποστήριξης, αλλά και άλλες δευτερογενείς πληροφοριακές υπηρεσίες (web ευρετήρια), θα πρέπει όλες να ενοποιηθούν (integrated) µε την κεντρική ιστοσελίδα της υπηρεσίας (web-based information service), η οποία θα διαδραµατίζει τον κεντρικό πληροφοριακό ρόλο και αποτελεί συνήθως τον δικτυακό τόπον της κάθε ειδικής υπηρεσίας διαχείρισης των επιχειρησιακών προγραµµάτων. H ενοποίηση αυτή µπορεί να γίνει είτε µε υπερκείµενους συνδέσµους, (hypertext links) είτε µε ειδικά σχεδιασµένα λογισµικά (software), τα οποία µπορούν να ενσωµατωθούν (plugged into) σε υπάρχουσες ιστοσελίδες και δικτυακές πύλες (portals) και να διευκολύνουν την πρόσβαση. H πρόσβαση αυτή θα πρέπει να γίνει µέσω µιας νέας διεπαφής (interface) πάνω στις παλιές βάσεις δεδοµένων 6. Από την πολυπλοκότητα της διαχείρισης του περιεχοµένου πολλαπλών και διαφορετικών βάσεων δεδοµένων, προκύπτει η ανάγκη λεπτοµερούς σχεδιασµού πριν αποφασιστεί ο σχεδιασµός και η υλοποίηση οποιασδήποτε πληροφοριακής υπηρεσίας στο διαδίκτυο. Έτσι, όταν οργανώνεται µια πληροφοριακή υπηρεσία σε θέµατα ΚΠΣ, θα πρέπει να εξετάζεται εάν ο χαρακτήρας της υπηρεσίας πρόκειται να υποστηριχθεί επαρκώς από την προτεινόµενη µεθοδολογία και την αρχιτεκτονική ανάπτυξης του δικτυακού τόπου. Για να κατανοήσουµε πρακτικά το πρόβληµα, αν η ιαχειριστική Αρχή ενός Επιχειρησιακού Προγράµµατος οργανώνει την πληροφορία για τις προσκλήσεις της, την παρακολούθηση έργων κ.λπ., µε ελλιπή τεκµηρίωση την οποία το σύστηµα ηλεκτρονικής διαχείρισης δεδοµένων της Κεντρικής ιαχειριστικής Αρχής (portal) δε µπορεί να διαχειριστεί επαρκώς, τότε δεν υφίσταται συνεργασία ανάµεσα στα 6) H λειτουργία αυτή µπορεί να επιτευχθει µε την χρήση του προτύπου Common Gateway Interface (CGI). Για παράδειγµα, ας υποθέσουµε ότι θα πρέπει να «βγάλετε» στο Internet µια βάση δεδοµένων σε UNIX, προκειµένου να µπορούν οι χρήστες της ιστοσελίδας σας ή του portal να βλέπουν και τα στοιχεία που περιέχει αυτή η βάση. Aυτό που θα πρέπει να κάνετε είναι να δηµιουργήσετε ένα CGI πρόγραµµα (ή εναλλακτικά µετάφραση των δεδοµένων σε XML όπως αναφέρεται παρακάτω) το οποίο θα χρησιµοποιεί το Web για να στείλει την ερώτηση στη βάση δεδοµένων και να πάρει µια απάντηση. Aυτή η διαδικασία είναι παράδειγµα από ένα gateway. Mε τον όρο gateway εννοείται το είδος των portals µε πιο ειδικό θεµατικό (subject - specific) χαρακτήρα («vortals»). 287

20 ΠΛHPOΦOPHΣH & HMOΣIOTHTA ΣTO KΠΣ : Oδηγοί - Eγχειρίδια πληροφοριακά συστήµατα διότι δε µπορούν να αξιοποιήσουν τα δεδοµένα που αφορούν την πληροφορία που έχει αποθηκευτεί στις ιστοσελίδες. Συνεπώς, η ανάκτηση της πληροφορίας ΑΠΟ ΙΑΦΟΡΕΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΜΗ ΟΜΟΙΟΜΟΡΦΕΣ ΠΗΓΕΣ θα πρέπει να στηριχθεί στην λειτουργία ενός κοινού συνόλου µεταδεδοµένων (metadata set) των συµµετεχόντων δικτυακών τόπων gateways πάνω σε θέµατα ΚΠΣ, καθώς επίσης και στην ανάπτυξη ενός συνεχώς ανανεούµενου συστήµατος ευρετηρίασης της πληροφορίας. Το σοβαρό αυτό ζητούµενο µπορεί να αντιµετωπισθεί µε την χρήση της XML 7. Ακόµα και στις περιπτώσεις εκείνες στις οποίες η πληροφορία έχει αποθηκευτεί σε διαφορετικές βάσεις δεδοµένων σε XML format, είναι δυνατόν η πληροφορία αυτή να ενοποιηθεί και να διαβαστεί ως µια ενιαία βάση δεδοµένων 8. Συστήµατα ενοποίησης της πληροφορίας που οποία βρίσκεται σε διαφορετικές βάσεις δεδοµένων µπορούν να είναι εφαρµογές που αναπτύσσονται εσωτερικά από την υπηρεσία (inhouse) ή έτοιµο λογισµικό διαθέσιµο στην αγορά. 7) H XML δίνει την δυνατότητα σε διαφορετικά συστήµατα να περιγράψουν σε µια κοινή πλατφόρµα τα δεδοµένα τους, ώστε να µπορούν να τα διαβάζουν από κοινού και να συνεργάζονται, αν έχουν συµφωνήσει ως προς το format. H XML (extensible Markup Language) - ως η βάση των Web υπηρεσιών είναι η γλώσσα που επιτρέπει την δια-λειτουργικότητα των εφαρµογών λογισµικού (software) που χειρίζονται δεδοµένα προερχόµενα από διαφορετικές πηγές. Σε αυτήν τη νέα τεχνολογική πρόταση ως προς το format δεν υπάρχει τίποτα καινούργιο εκτός από το γεγονός πως η διεπαφή (interface) της XMLείναι πολύ απλή και έτσι κάνει ευκολότερες τις εφαρµογές. Eπιπλέον η XML είναι ένα πιο ολοκληρωµένο εργαλείο αναπαράστασης δεδοµένων (data tool) και ενοποιεί τη διαδικασία επεξεργασίας στοιχείων από διαφορετικά συστήµατα διαχείρισης δεδοµένων (data system integrator). H XML - µη περιοριζόµενη από τους κανόνες της χρήσης των κλασσικών σχεσιακών βάσεων δεδοµένων (relational databases) - «σηµαδεύει> (mark) τα δεδοµένα µε τέτοιο τρόπο ώστε να επιτρέπει σε δύο διαφορετικά συστήµατα που έχουν συµφωνήσει πάνω στο format να διαβάσουν το ένα τα δεδοµένα του άλλου. 8) Αυτά τα λογισµικά (software) µπορούν να µετατρέπουν εσωτερικά όλα τα µη XML αρχεία ενώ διατηρούν την πληρότητα των στοιχείων της αρχικής βάσης δεδοµένων. Η µετάβαση από τα αρχεία που στηρίζονται σε HTML προς αρχεία XML είναι δύσκολη διότι πολλοί browsers δε µπορούν να αναλύσουν την XML και το σηµαντικότερο διότι πολλές ιστοσελίδες σήµερα δε στηρίζονται ούτε στην HTML ούτε στην SGML. Η διευκόλυνση της πρόσβασης στην οργανωµένη σε ιστοσελίδα πληροφορία απαιτεί ουσιαστικά είτε την µετατροπή όλων των µη XML αρχείων σε XML, είτε τη διεύρυνση της πολιτικής ανάκτησης και σε άλλα, µη- XML, αρχεία. Στη µεταβατική περίοδο µέχρι την οριστική υιοθέτηση της XML ως βασικού format από το σύνολο των δηµιουργών ιστοσελίδων, η XML θα πρέπει να χρησιµοποιείται για τις ανάγκες οργάνωσης των εσωτερικών εγγράφων µέσα στην ιστοσελίδα. Οι ιστοσελίδες που είναι ήδη διαθέσιµες σε µορφή HTML, θα χρειαστεί να µετατραπούν σε XHTML. Η µετατροπή αυτή είναι αναγκαία διότι θα εξασφαλίσει τη δυνατότητα για µετέπειτα χρήση XML εργαλείων κατευθείαν στην ιστοσελίδα Έτσι θα δηµιουργηθεί η προϋπόθεση για καλά οργανωµένες XML σελίδες. Αυτή η προοπτική δηµιουργεί µακροπρόθεσµα τους όρους για ανάλυση της XML από τους browsers. 288