ΔΡΑΣΕΙΣ ΦΟΡΕΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΛΙΜΝΗΣ ΚΕΡΚΙΝΗΣ ΦΟΡΕΑΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΛΙΜΝΗΣ ΚΕΡΚΙΝΗΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ

Transcript

1 ΔΡΑΣΕΙΣ ΦΟΡΕΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΛΙΜΝΗΣ ΚΕΡΚΙΝΗΣ ΦΟΡΕΑΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΛΙΜΝΗΣ ΚΕΡΚΙΝΗΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ

2

3 ΔΡΑΣΕΙΣ ΦΟΡΕΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΛΙΜΝΗΣ ΚΕΡΚΙΝΗΣ ΦΟΡΕΑΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΛΙΜΝΗΣ ΚΕΡΚΙΝΗΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ

4 Ιστορική διαδρομή. Ο Φορέας Διαχείρισης Λίμνης Κερκίνης ιδρύθηκε με τους Νόμους 2742/99 (ΦΕΚ 207Α/ ) και 3044/02 (ΦΕΚ 197Α/ με σκοπό τη διοίκηση και διαχείριση της ευρύτερης περιοχής του υγροτόπου Κερκίνης. Διοικείται από 11μελές Δ.Σ. που ορίζεται με απόφαση του Υπουργού ΠΕ.Κ.Α. και αποτελείται από εκπροσώπους υπουργείων, της αυτοδιοίκησης, παραγωγικών φορέων και περιβαλλοντικών οργανώσεων. Χρηματοδοτείται κυρίως από την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας μέσω του Επιχειρησιακού Προγράμματος Μακεδονίας Θράκης Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου για την περίοδο διετέλεσε ο κ. Δημήτριος Τούσκας ενώ για την περίοδο η κ. Ευαγγελία Αλεξανδρή. Για την περίοδο νέος πρόεδρος του ΔΣ είναι ο κ. Αρτέμιος Χατζηαθανασίου. Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζεται αναλυτικά η σύσταση του παρόντος Δ.Σ.. Δ.Σ. ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΣ Δ.Σ.: Χατζηαθανασίου Αρτέμιος ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΤΑΚΤΙΚΟΣ ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΦΟΡΕΑΣ Χατζηαθανασίου Αρτέμιος Καλαϊτζής Χρήστος Ειδικoί επιστήμovες Βερβέρης Χαράλαμπος Πλέσσας Σπύρος ΥΠΕΚΑ Χοτζούδης Σίμος Μαρίνος Διονύσιος Υπoυργείo Αγρ.Αvάπτυξης Ανάπτυξης & Τροφίμων Πάτκος Βασίλειος Πασχαλίδου Ιωάννα Υπoυργείo Ανάπτυξης Παρθενόπουλος Κων/νος Μαυρουδής Δημήτριος Γενική Γραμματεία Μακεδovίας-Θράκης Σίσκος Βασίλης Καραπαναγιωτίδης Αποκεντρωμένη Διοίκηση Μακεδονίας θράκης Χριστόδουλος Σφελινιώτης Νίκος Σαββίδου Ιορδάνα Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας Κούκος Μάνος Σιδηρόπουλος Νίκος Σύνδεσμος Προστασίας και Ανάδειξης Περιοχής Λ. Κερκινης Ιωακειμίδης Αναστάσιος Ανεσιάδης Αντώνης Γεωργικoί Συvεταιρισμoί Τσελεμπής Βασίλης Μπάμπης Γεώργιος Αλιευτικoί Συvεταιρισμoί Λίμvης Κερκίvης Δημαλέξης Τάσος Εμμανουηλίδου Αικ. Εκπρόσωποι ΜΚΟ 2 ΔΡΑΣΕΩΝ

5 Το Εθνικό Πάρκο Λίμνης Κερκίνης θεσμοθετήθηκε το φθινόπωρο του έτους 2006, με σκοπό την προστασία της περιοχής ως εθνική φυσική κληρονομιά, με βάση: Συστηματική παρακολούθηση και προγραμματισμό έργων διαχείρισης των οικολογικών παραμέτρων της περιοχής Συνεχή φύλαξη και επόπτευση της προστατευόμενης περιοχής Αποτελεσματικό συντονισμό των αρμόδιων Υπηρεσιών και Φορέων Κατάρτιση προγραμμάτων με στόχο την περιβαλλοντική εκπαίδευση, πληροφόρηση και ευαισθητοποίηση κοινού και φορέων Διασφάλιση κοινωνικής πολιτικής, συναίνεσης και συμμετοχής κ.ά. Η συνολική έκταση της προστατευόμενης περιοχής, ανέρχεται σε στρέμματα περίπου. Στην προστατευόμενη περιοχή περιλαμβάνονται οι περιοχές από την Καστανούσα στα δυτικά μέχρι το Χαρωπό και το Άγκιστρο στα ανατολικά, την Ηράκλεια στα νοτιοανατολικά και τον Λιθότοπο στα νότια. Περιλαμβάνονται οι ορεινοί όγκοι της Κερκίνης (Μπέλες) στα βόρεια και του Μαυροβουνίου και Δύσωρου (Κρούσια) στα νοτιοδυτικά. ΔΡΑΣΕΩΝ 3

6 Διακρίνονται τέσσερις ζώνες προστασίας οι οποίες είναι: Ζώνη Απόλυτης Προστασίας της Φύσης Ζώνη Προστασίας της Φύσης Ζώνη Οικοανάπτυξης Α Ζώνη Οικοανάπτυξης Β Σε κάθε ζώνη ισχύουν συγκεκριμένες ρυθμίσεις ή και απαγορεύσεις ανάλογα με την οικολογική σημασία και ευαισθησία της κάθε ζώνης. ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠOΥ ΙΣΧΥOΥΝ ΓΙΑ ΤO ΕΘΝΙΚΟ ΠΑΡΚΟ ΛΙΜΝΗΣ ΚΕΡΚΙΝΗΣ Για το Εθνικό Πάρκο, ισχύουν οι εξής διεθνείς συμβάσεις και οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης: «Συμφωvία επί τωv Διεθvoύς εvδιαφέρovτoς Υγρoτόπωv, ιδία ως Υγρoβιότoπωv» γvωστή ως Σύμβαση Ramsar. Σύμβαση για τη διατήρηση τωv απoδημητικώv ειδώv της άγριας παvίδας (Bonn Convention). Σύμβαση για τηv πρoστασία της άγριας ζωής και τoυ φυσικoύ περιβάλλovτoς της Ευρώπης (Bern convention). Οδηγία 79/409/ΕΟΚ όπως κωδικοποιήθηκε με την οδηγία 2009/147/ΕΚ τoυ Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 30ης Νοεμβρίου 2009, για τη διατήρηση τωv άγριωv πτηvώv. Οδηγία 92/43/ΕΟΚ τoυ Συμβoυλίoυ της 21ης Μαΐου 1992, για τη διατήρηση τωv φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας παvίδας και χλωρίδας. Οδηγία 2000/60/ΕΚ τoυ Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 23ης Οκτωβρίου 2000, για τη θέσπιση πλαισίου κοινοτικής δράσης στον τομέα της πολιτικής των υδάτων. Σημαντικές ημερομηνίες Απαγόρευση κυνηγιού στο βορειοανατολικό τμήμα της λίμνης Απαγόρευση κυνηγιού σε όλη τη λίμνη Προκαταρκτική μελέτη του Υ.Χ.Ο.Π Μέτρα για την προστασία του υγροβιοτόπου της τεχνητής λίμνης Κερκίνης και της ευρύτερης περιοχής της (ΚΥΑ με αριθ / ΦΕΚ 493Β/ ) Κατασκευή του Κέντρου Πληροφόρησης Υγρότοπου Κερκίνης Έναρξη διαδικασιών για τη λειτουργία του Κέντρου Πληροφόρησης Υγρότοπου Κερκίνης (επαφές με φορείς, κατάρτιση της Προγραμματικής Σύμβασης) Έναρξη Ειδικής Περιβαλλοντικής Μελέτης (Ε.Π.Μ.) για την προστασία της περιοχής Παράταση ισχύος της Κ.Υ.Α. για ένα χρόνο Υπογραφή Προγραμματικής Σύμβασης για τη λειτουργία του Κέντρου Πληροφόρησης Υγροτόπου Κερκίνης (χρονική διάρκεια τρία έτη). Συμμετέχοντες: ΥΠΕΧΩΔΕ, Υπουργείο Γεωργίας, Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Σερρών, κοινότητες Προμαχώνα, Νέου Πετριτσίου, Βυρώνειας, Ακριτοχωρίου, Μανδρακίου, Νεοχωρίου, Λιβαδιάς, Κερκίνης, Λιθοτόπου, Χρυσοχωράφων, Λιμνοχωρίου, Μεγαλοχωρίου και Γονίμου, Αναπτυξιακή Εταιρία Σερρών Ίδρυση του Συνδέσμου Προστασίας και Ανάδειξης περιοχής λίμνης Κερκίνης (από τις 13 κοινότητες που υπέγραψαν την Προγραμματική Σύμβαση) με σκοπό τη λειτουργία του Κέντρου Πληροφόρησης Υγροτόπου Κερκίνης και την ανάληψη δράσεων προστασίας και ανάδειξης της περιοχής Ολοκλήρωση της Ε.Π.Μ Συμμετοχή στο Σύνδεσμο, των δήμων Ηράκλειας και Κερκίνης με όλα τα Δημοτικά τους Διαμερίσματα, συμμετοχή του δήμου Σιδηροκάστρου Διοίκηση και Διαχείριση Προστατευόμενων Περιοχών, Ν. 2742/1999 άρθρα 15, 16 & 17 (ΦΕΚ 207Α/ ) Ίδρυση Φορέων Διαχείρισης, Ν. 3044/2002 (ΦΕΚ 197 Α/ ) Υπογραφή νέας Προγραμματικής Σύμβασης με ΥΠΕΧΩΔΕ, Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδο- 4 ΔΡΑΣΕΩΝ

7 νίας, Σύνδεσμο Προστασίας και Ανάδειξης περιοχής λίμνης Κερκίνης, δήμους Κερκίνης, Πετριτσίου, Ηράκλειας, Σιδηροκάστρου, κοινότητα Προμαχώνα, Αναπτυξιακής Εταιρίας Σερρών (χρονική διάρκεια ένα έτος) Καθορισμός αριθμού μελών του Διοικητικού Συμβουλίου του ΦΔ Λίμνης Κερκίνης, (ΦΕΚ 364 Β/ ) Συγκρότηση 1ου Δ.Σ. του ΦΔ Λίμνης Κερκίνης, (ΦΕΚ 894 Β/ ) Συγκρότηση 2ου Δ.Σ., (ΦΕΚ 758 Β/ ) Χαρακτηρισμός του υγροτόπου Κερκίνης και της ευρύτερης περιοχής του ως Εθνικού Πάρκου και καθορισμός χρήσεων, όρων και περιορισμών δόμησης, (ΦΕΚ 98 Α.Α.Π.Π./ ) Συγκρότηση 3ου Δ.Σ.: (ΦΕΚ 538 Υ.Ο.Δ.Δ./ ) 2010 Έναρξη χρηματοδότησης του Φ.Δ. από το ΕΣΠΑ (ΠΕΠ της Π.Κ.Μ. Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Μακεδονίας Θράκης ) 2012 Προωθείται για έλεγχο στο Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) το σχετικό Προεδρικό Διάταγμα για τον χαρακτηρισμό του Εθνικού Πάρκου Λίμνης Κερκίνης, όπως προβλέπεται από τη νομοθεσία. Το προσωπικό του Φορέα απαρτίζεται από ανθρώπινο δυναμικό διαφόρων ειδικοτήτων, ικανό να υλοποιήσει έργα και δράσεις για την ανάδειξη του Εθνικού Πάρκου αλλά και για την ευαισθητοποίηση κι ενεργοποίηση των πολιτών προς όφελος του φυσικού περιβάλλοντος του Πάρκου. Η στελέχωση του Φορέα Διαχείρισης με προσωπικό, έγινε τον Μάιο του 2008 μέσω ΑΣΕΠ. Στις ενότητες που ακολουθούν παρουσιάζονται οι δράσεις που πραγματοποιήθηκαν κατά το χρονικό διάστημα ΔΡΑΣΕΩΝ 5

8 Περιβαλλοντική εκπαίδευση & ενημέρωση. Η επιστημονικά τεκμηριωμένη περιβαλλοντική ενημέρωση των διαφόρων κοινωνικών ομάδων και κατά συνέπεια η ευαισθητοποίησή τους σε θέματα διαχείρισης και προστασίας του περιβάλλοντος αποτελεί έναν από τους πρωταρχικούς στόχους του Φορέα Διαχείρισης. Στα πλαίσια λοιπόν αυτής της στρατηγικής που σκοπό έχει την ενίσχυση των συμμετοχικών διαδικασιών και την ευαισθητοποίηση του τοπικού και όχι μόνο πληθυσμού, ο Φορέας Διαχείρισης έχει πραγματοποιήσει διάφορες δράσεις ευαισθητοποίησης - ενημέρωσης. Η στόχευση των δράσεων ήταν σε τοπικό επίπεδο, με ενημερώσεις σε σχολεία, με εκδηλώσεις ευαισθητοποίησης και παρεμβάσεων προστασίας σε εθνικό αλλά και σε διεθνές επίπεδο με συμμετοχή σε δύο εκθέσεις. ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΜΑΘΗΤΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ Στη δράση αυτή περιλαμβάνεται η ενημέρωση των μαθητών των δημοτικών σχολείων των δήμων του Εθνικού Πάρκου Λίμνης Κερκίνης, των δήμων που γειτονεύουν με το Πάρκο και των σχολείων της πόλης των Σερρών. Οι μαθητές ενημερώνονται για τις αξίες των υγροτόπων γενικότερα αλλά και για τη σπουδαιότητα του υγροτόπου της λίμνης Κερκίνης ειδικότερα. Η παρουσίαση συνοδεύεται από πλούσιο φωτογραφικό υλικό. Στη διαδικασία συμμετέχουν οι μαθητές με ερωτήσεις και παρατηρήσεις, γεγονός που δηλώνει και το ενδιαφέρον τους. Τέλος, ο Φορέας διεξήγαγε διαγωνισμό ζωγραφικής με θέμα τη λίμνη και έπαθλο τον «Οδηγό Αναγνώρισης Πουλιών της Ελλάδας, της Κύπρου και της Ευρώπης». Σημαντικό εργαλείο στην προσπάθεια ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των μαθητών αποτέλεσε 6 ΔΡΑΣΕΩΝ

9 και το εκπαιδευτικό υλικό που διαθέτει ο Φορέας και το οποίο μοιράστηκε σε όλα τα σχολεία. Το πακέτο περιβαλλοντικής εκπαίδευσης «Γνωριμία με τη φύση της προστατευόμενης περιοχής λίμνης Κερκίνης» δημιουργήθηκε από την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία σε συνεργασία με το Φορέα Διαχείρισης Λίμνης Κερκίνης και έχει την έγκριση του Υπουργείου Παιδείας. Απευθύνεται σε μαθητές της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης (πέμπτης κι έκτης τάξης δημοτικού) και σε μαθητές της δευτεροβάθμιας (γυμνάσιο). Το κάθε πακέτο περιλαμβάνει μία ενημερωτική παρουσίαση για την προστατευόμενη περιοχή σε μορφή Power Point, ένα βοηθητικό οδηγό για τον εκπαιδευτικό και μία σειρά από φύλλα δραστηριοτήτων. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται σε δραστηριότητες πεδίου που δίνουν ευχαρίστηση στους μαθητές από την περιήγηση στην περιοχή. Βασικός σκοπός είναι οι μαθητές να γνωρίσουν καλύτερα και να αγαπήσουν τη λίμνη και την ευρύτερη περιοχή. ΠΙΛΟΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Ο Φορέας δημιούργησε ένα πιλοτικό πρόγραμμα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης. Το συγκεκριμένο πακέτο αποτελείται από τρεις ενότητες, οι οποίες πραγματεύονται αρχικά την απόκτηση γνώσεων, στη συνέχεια την καλλιέργεια δεξιοτήτων και στάσεων φιλικών προς το περιβάλλον και τέλος τη δυνατότητα συμμετοχής σε διαδικασίες λήψης αποφάσεων. Σε κάθε ενότητα υπάρχουν δραστηριότητες που εγείρουν το ενδιαφέρον των παιδιών, αποσκοπούν στην αναγνώριση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του φυσικού περιβάλλοντος του Εθνικού Πάρκου και προβληματίζουν πάνω σε θέματα προστασίας και αειφορίας. Το πρόγραμμα μπορεί να ενσωματωθεί στο σχολικό πρόγραμμα και να πραγματοποιηθεί στα πλαίσια του μαθήματος Ευέλικτης Ζώνης. Για τις δραστηριότητες δεν απαιτείται ιδιαίτερος εξοπλισμός παρά μόνο κάποιες φωτοτυπίες ή στοιχειώδη βοηθήματα (π.χ. μολύβια, ξυλομπογιές κλπ.). Κάποιες συναντήσεις εκτός από τα σχολεία, γίνονται στο Κέντρο Πληροφόρησης και άλλες στο πεδίο. Ο Φορέας συνεργάζεται για την εφαρμογή αυτού του πιλοτικού προγράμματος με το Δημοτικό Σχολείο Κερκίνης (τάξη Ε : 17 μαθητές, τάξη Στ : 21 μαθητές) και με το Δημοτικό Σχολείο του Χειμάρρου (τάξεις Δ και Ε : 17 μαθητές, τάξη Στ : 12 μαθητές). Οι συναντήσεις πραγματοποιούνται 2 φορές το μήνα και θα ολοκληρωθεί στο τέλος του σχολικού έτους. ΔΡΑΣΕΩΝ 7

10 Στον πίνακα 1 παρουσιάζεται αναλυτικά το Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης. Πίνακας 1: Πιλοτικό Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Ενότητα 1: Γνωριμία με τους Υγροτόπους Δραστηριότητα Θεματολογία Περιεχόμενο Γνωριμία με τα μέλη της ομάδας Παρουσίαση για Αξίες & λειτουργίες Κατανόηση της έννοιας του υγροτόπου τους υγροτόπους Υγρότοποι Ελλάδας α)ενημέρωση για τη Σύμβαση Ramsar β)εντοπισμός σημαντικών ελληνικών υγροτόπων Απειλές & προβλήματα α)συνειδητοποίηση της συμβολής των υγροτόπων στην ανθρωπότητα β) Επισήμανση των προβλημάτων του υγροτόπου Παρουσίαση Πληροφορίες Ενημέρωση για τον υγρότοπο της Κερκίνης υγροτόπου Κερκίνης Αναγνώριση ειδών Εξοικείωση με τις «διχοτομικές κλείδες αναγνώρισης» Κατασκευή αποικίας Εξοικείωση με τα ιδιαίτερα χρωματικά χαρακτηριστικά των πουλιών που φωλιάζουν στο παραποτάμιο δάσος Η γενναιόδωρη Κατανόηση της σημαντικότητας της σωτηρίας των ώριμων βελανιδιά Παιχνίδι ρόλων Ενότητα 2: Εξερεύνηση του υγροτόπου Κερκίνης Δραστηριότητα Θεματολογία Περιεχόμενο υπεραιωνόβιων δένδρων για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας Οι μαθητές ερμηνεύουν αυτοσχέδιους ρόλους συγκεκριμένων ανθρώπων που εμπλέκονται σ ένα πρόβλημα υπερασπίζοντας τη θέση τους στο πρόβλημα αυτό και έτσι αντιλαμβάνονται τις διαφορετικές και αντικρουόμενες απόψεις των εμπλεκόμενων μελών και δίνουν πραγματικές λύσεις. Εξερεύνηση του Παρατήρηση Παρατήρηση πουλιών, τυπικών στη λίμνη Κερκίνη υγροτόπου της με τηλεσκόπια Λίμνης Κερκίνης Ηχότοποι Οι μαθητές αντιλαμβάνονται και αποτυπώνουν τους ήχους της περιοχής επίσκεψης χρησιμοποιώντας την αίσθηση της ακοής για την προσέγγιση του φυσικού περιβάλλοντος Θήκη της λίμνης Οι μαθητές παρατηρούν το φυσικό περιβάλλον της περιοχής ή του βουνού (βουνό ή γύρω από τη λίμνη) και αναγνωρίζουν στοιχεία που δεν είναι ορατά με την πρώτη ματιά, καλλιεργώντας το ομαδικό πνεύμα. Αναγνώριση των ειδών Οι μαθητές αναπτύσσουν την παρατηρητικότητά τους και μαθαίνουν να αναγνωρίζουν χαρακτηριστικά φυτά και ζώα της περιοχής Συλλογή δειγμάτων Οι μαθητές μαθαίνουν τις βασικές φυσικοχημικές νερού παραμέτρους που καθορίζουν την καθαρότητα του νερού Παιχνίδια Οι μαθητές μέσα από διάφορα παιχνίδια έρχονται σε επαφή με το φυσικό περιβάλλον και αντλούν ευχαρίστηση Ενότητα 3: Προστασία του υγροτόπου Δραστηριότητα Θεματολογία Περιεχόμενο Προστασία Ενημέρωση των Οι μαθητές παράγουν ενημερωτικό υλικό για το του υγροτόπου κατοίκων του χωριού Εθνικό Πάρκο Λίμνης Κερκίνης και το διανέμουν στους κατοίκους του χωριού με σκοπό την ενημέρωση των τελευταίων Συνάντηση με πολιτικά Οι μαθητές αντιλαμβάνονται την αξία της συμμετοχής σε πρόσωπα και κατάθεση διαδικασίες λήψης προτάσεων αποφάσεων που αφορούν τους ίδιους αλλά και την περιοχή τους Καθαρισμός μίας περιοχής ή Δενδροφύτευση 8 ΔΡΑΣΕΩΝ

11 ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ Το προαναφερθέν υλικό περιβαλλοντικής εκπαίδευσης αποτελεί βάση για την παραγωγή καινούργιου εκπαιδευτικού υλικού. Το υλικό αυτό θα έχει μεγαλύτερη εξειδίκευση και θα αναφέρεται σε σπάνια είδη χλωρίδας και πανίδας που απαντώνται στο Εθνικό Πάρκο. Ο κύριος στόχος του πακέτου είναι να αναδείξει την ανάγκη προστασίας κάποιων εμβληματικών ειδών (πτηνών, θηλαστικών, φυτών) έτσι ώστε να γίνει κατανοητό από τον μαθητή ότι η προστασία του ευρύτερου οικοσυστήματος είναι αναγκαία συνθήκη για την επιβίωση των συγκεκριμένων ειδών. Για το Εθνικό Πάρκο έχει επιλεχθεί ο αργυροπελεκάνος (Pelecanus crispus). ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΟΜΑΔΩΝ ΣΤΟΧΟΥ Πέραν της ομάδας στόχου «Μαθητές σε σχολεία», ο Φορέας Διαχείρισης έχει ως αποστολή του την ενημέρωση και του τοπικού πληθυσμού, κυρίως των επαγγελματιών που δραστηριοποιούνται στο Εθνικό Πάρκο και ασχολούνται με οικοτουριστικές δραστηριότητες. Γι αυτό το λόγο ο Φορέας Διαχείρισης Λίμνης Κερκίνης, διοργάνωσε σεμινάρια επιμόρφωσης με θέμα την ενημέρωση των επαγγελματιών που δραστηριοποιούνται στον κλάδο του οικοτουρισμού (κυρίως στην ενημέρωση επισκεπτών) στο Εθνικό Πάρκο Λίμνης Κερκίνης. Το πρώτο σεμινάριο πραγματοποιήθηκε στις 8/7/2010 στην έδρα του Φορέα Διαχείρισης στο Δ.Δ. Κερκίνης. Καλεσμένοι ήταν ιδιοκτήτες ξενοδοχείων, βαρκάρηδες και άτομα που κάνουν περιηγήσεις με άλογα στην περιοχή της λίμνης με θέμα «Ενημέρωση & Περιήγηση στο Εθνικό Πάρκο Λίμνης Κερκίνης». Πραγματοποιήθηκαν εισηγήσεις από το προσωπικό του Φορέα με θεματολογία σχετική με την προστατευόμενη περιοχή, τις λειτουργίες και χρήσεις του υγροτόπου Κερκίνης και έγινε ιδιαίτερη αναφορά στην ορνιθοπανίδα της περιοχής. Ακολούθησε ομιλία από εκπρόσωπο της Διεύθυνσης Τουρισμού του ΕΟΤ και από ξεναγό του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Ολύμπου. Το δεύτερο σεμινάριο πραγματοποιήθηκε στις 3/9/2011 για όσους ασχολούνται με τον τουρισμό στην ευρύτερη περιοχή με τίτλο «Οικοτουριστική αξιοποίηση Εθνικού Πάρκου Λίμνης Κερκίνης». Στην ημερίδα προσκλήθηκαν για να μιλήσουν ο Επιστημονικός Διευθυντής Σπηλαίου Αλιστράτης Δρ Καρτάλης Νικόλαος και ο ιδιοκτήτης του ξενώνα «Λιμναίο» κ. Γάλιος Νίκος. Με την παρουσία τους τίμησαν την εκδήλωση ο Αντιπεριφερειάρχης Σερρών κ. Μωυσιάδης Ιωάννης και ο Περιφερειακός Σύμβουλος κ. Μασλαρινός Αθανάσιος, εκπρόσωποι του ΓΕΩΤΕΕ, ξενοδόχοι κ.ά. ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΚΟΙΝΟΥ Το Κέντρο Πληροφόρησης Υγροτόπου Κερκίνης λειτουργεί αδιάλειπτα από το 1998 για την ενημέρωση των επισκεπτών. Γίνονται ενημερώσεις για το Εθνικό Πάρκο στον εκθεσιακό χώρο του Κέντρου αλλά και στην αίθουσα προβολών με προβολή διαφανειών. Επίσης, υπάρχει η δυνατότητα ξενάγησης στο πεδίο και παρατήρησης πουλιών με τηλεσκόπια. Οι επισκέπτες είναι διαφόρων ηλικιών και ιδιοτήτων: ομάδες ηλικιωμένων, μαθητές όλων των βαθμίδων εκπαίδευσης, φοιτητές, ερευνητικές ομάδες ειδικών επιστημόνων, φυσιολάτρες, ορειβάτες, κλπ. Επίσης, διανέμεται ενημερωτικό υλικό που παρήγαγε ο Φορέας και περιλαμβάνει γενικά στοιχεία για την περιοχή, αλλά και ειδικές πληροφορίες για την βιοποικιλότητα του οικοσυστήματος. Συγκεκριμένα, διανέμονται πέντε διαφορετικά φυλλάδια: ένα με γενικές πληροφορίες για το Εθνικό Πάρκο Λίμνης Κερκίνης, ένα με πληροφορίες σχετικά με τα καλύτερα σημεία παρατήρησης πουλιών, ένα με πληροφορίες για την ορνιθοπανίδα της περιοχής, ένα με πληροφορίες για τα θηλαστικά-ερπετά-αμφίβια και ένα φυλλάδιο με χάρτη του Εθνικού Πάρκου και πληροφορίες για την προστατευόμενη περιοχή. ΔΡΑΣΕΩΝ 9

12 Πρόγραμμα παρακολούθησης Εθνικού Πάρκου Λίμνης Κερκίνης. Η περιοχή του Εθνικού Πάρκου Λίμνης Κερκίνης εντάσσεται στο Δίκτυο Natura 2000 που αποτελεί ένα Ευρωπαϊκό Οικολογικό Δίκτυο περιοχών, οι οποίες φιλοξενούν φυσικούς τύπους οικοτόπων και είδη (φυτικά και ζωικά) που είναι σημαντικά σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Αποτελείται από δύο κατηγορίες περιοχών: α) τους «Τόπους Κοινο τικής Σημασίας (ΤΚΣ)» (Sites of Community Importance - SCI) όπως ορίζονται στην Οδηγία 92/43/ΕΟΚ και β) τις «Ζώνες Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ)» (Special Protection Areas-SPA) για την ορνιθοπανίδα, όπως ορίζονται στην Οδηγία 79/409/ΕΟΚ. Οι στόχοι του προγράμματος είναι: Η βελτίωση της αποτελεσματικότητας λήψης αποφάσεων από το Φορέα Διαχείρισης, μέσω της παροχής τεκμηριωμένης επιστημονικής πληροφορίας. Η παροχή έγκαιρης προειδοποίησης στο Φορέα Διαχείρισης, για καταστάσεις που απαιτούν τη λήψη μέτρων, διευκολύνοντας την αντιμετώπισή τους σε αρχικό στάδιο (πληροφόρηση εντός του πάρκου για ζητήματα του πάρκου). Η παροχή δεδομένων που είναι ικανά να πείσουν άλλους φορείς και την κοινή γνώμη, να λάβουν μέτρα ωφέλιμα για την περιοχή (πληροφόρηση έξω από το πάρκο για το πάρκο). Συγκεκριμένα, στα πλαίσια του προγράμματος παρακολούθησης πραγματοποιούνται οι εξής καταγραφές: Καταγραφή μετεωρολογικών δεδομένων στο Εθνικό Πάρκο Λίμνης Κερκίνης. 10 ΔΡΑΣΕΩΝ

13 Ο Φ.Δ. Λίμνης Κερκίνης έχει εγκαταστήσει δύο αυτόματους μετεωρολογικούς σταθμούς στο Λιθότοπο και στο Αχλαδοχώρι. Τα δεδομένα λαμβάνονται διαδικτυακά και αφορούν την θερμοκρασία αέρα, τα κατακρημνίσματα, την σχετική υγρασία, την ηλιακή ακτινοβολία, την ταχύτητα και διεύθυνση του ανέμου. Καταγραφή στοιχείων στάθμης Λίμνης Κερκίνης, ποταμών Στρυμόνα και Κερκινίτη Ο Φορέας Διαχείρισης για το ύψος της στάθμης της λίμνης Κερκίνης συνεργάζεται με το Γραφείο Υδραυλικών Έργων Σερρών της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας. Σε ότι αφορά τον ποταμό Στρυμόνα, τα στοιχεία λαμβάνονται διαδικτυακά, από το σταθμήμετρο του ΦΔ που βρίσκεται στην περιοχή Μεσαία της Δημοτικής Κοινότητας Νέου Πετριτσίου. Το συγκεκριμένο σταθμήμετρο άρχισε να λειτουργεί από το Για τον ποταμό Κερκινίτη, τα δεδομένα λαμβάνονται σε μηνιαία βάση από βαθυμετρική ράβδο στο πέρασμα του ποταμού στον αγροτικό δρόμο Κερκίνης - Σταυροδρομίου. Φυσικοχημικές παράμετροι του νερού Η παρακολούθηση των συγκεκριμένων παραμέτρων γίνεται για τον έλεγχο της ποιότητας του νερού στη λίμνη Κερκίνη, στον ποταμό Στρυμόνα, στον ποταμό Μπίστριτσα και στον ποταμό Κερκινίτη. Το προσωπικό του Φορέα Διαχείρισης, σε μηνιαία βάση και σε καθορισμένα σημεία εξετάζει τα βασικά φυσικοχημικά χαρακτηριστικά του νερού της λίμνης και των ποταμών (θερμοκρασία, δυναμικό οξειδοαναγωγής ph, αγωγιμότητα, διαλυμένα σωματίδια, αντίσταση, αλατότητα και διαλυμένο οξυγόνο) και σε διμηνιαία βάση γίνεται δειγματοληψία για παραπέρα ανάλυση χημικών παραμέτρων. ΔΡΑΣΕΩΝ 11

14 Τύποι οικοτόπων Γίνεται επιτόπια αναγνώριση των οικοτόπων μετά από τηλεπισκόπηση των περιοχών. Τα αποτελέσματα από τις επιτόπιες επισκέψεις στην ευρύτερη περιοχή του Εθνικού Πάρκου είναι ενθαρρυντικά και δίνουν το κίνητρο για να συνεχιστούν οι έρευνες. Έτσι αναφερόμαστε: Στην εύρεση του νέου οικοτόπου για την περιοχή του Εθνικού Πάρκου, προτεραιότητας με κωδικό 9850*, Μεσογειακά Δάση Ίταμου (Taxus baccata). Ο οικότοπος καταλαμβάνει μικρές επιμήκης κηλίδες ελάχιστων στρεμμάτων, κατά μήκος σε απροσπέλαστο ρέμα, σε μέσο υψόμετρο 900 μ στο όρος Κερκίνη. Στην εύρεση νέων θέσεων των οικοτόπων προτεραιότητας 91Κ0. Ο οικότοπος σύμφωνα με την οδηγία 92/43 είναι τα Ελληνικά δάση σημύδας με κωδικό 91Κ0, καταλαμβάνοντας μικρές κηλίδες ελάχιστων στρεμμάτων σε μέσο υψόμετρο 870μ στο όρος Κερκίνη. Στην χαρτογράφηση νέων θέσεων και στον προσδιορισμό απειλών σε τμήματα του οικοτόπου προτεραιότητας Δάση Φλαμουριάς, με κωδικό 92A0*. Στην έρευνα και στον εντοπισμό αναγέννησης στο παραποτάμιο δάσος ιτιάς αποικία αναπαραγωγής ερωδιών, της λίμνης Κερκίνης για δεύτερη χρονιά μετά από πολλά χρόνια. Στον εντοπισμό λίμνης έκτασης δύο στρεμμάτων σε υψόμετρο 1450 μ στο όρος Κερκίνη, που χρήζει περαιτέρω έρευνας, για προσδιορισμό των οικοτόπων που την αποτελούν, καθώς και άλλων θέσεων εμφάνισης ορεινών μόνιμων και εποχιακών υδατοσυλλογών. Στον εντοπισμό θέσης οκτώ στρεμμάτων με κυριαρχία του φυλικιού (Phyllirea latifolia), που χρήζει περεταίρω έρευνα για προσδιορισμό του οικοτόπου που τα αντιπροσωπεύει, καθώς και άλλων θέσεων εμφάνισής τους. Χλωρίδα Η παρακολούθηση και καταγραφή του αριθμού των ειδών της χλωρίδας πραγματοποιείται αδιάλειπτα. Συνδυάζονται βιβλιογραφικές πηγές και αναφορές για την χλωρίδα του Εθνικού Πάρκου με παρατηρήσεις πεδίου. Οι μέχρι στιγμής επιτόπιες έρευνες έδειξαν τα εξής: 1. Απώλεια από την περιοχή του νέου είδους πλευστόφυτου Wolffia arrhiza (βόλφια) και τρίτη παρουσία του στην Ελλάδα (το μικρότερο είδους σπερματόφυτου στον κόσμο διαμέτρου <1mm), λόγω των αλλαγών που επήλθαν στη θέση εμφάνισής του, από την πλημμύρα του Δεκεμβρίου 2010 στον ποταμό Στρυμόνα. 2. Η χαρτογράφηση της παρουσίας φτέρης Marsilea quadrifolia (μαρσιλέα) η οποία εμφανίζεται στην Ελλάδα μόνο στην περιοχή της λίμνης Κερκίνης και ανήκει στην κατηγορία των σπάνιων φυτών στο Κόκκινο Βιβλίο για τα φυτά της Ελλάδας. Σύμφωνα με τη χαρτογράφηση, το φυτό εμφανίζεται σε μειωμένη έκταση κατά 6 στρέμματα απ ότι το Αύξηση του αριθμού των taxa. Η βιβλιογραφική έρευνα και η έρευνα πεδίου συνεχίζονται, με αποτέλεσμα τον σημερινό αριθμό των ειδών και υποειδών φυτών. 12 ΔΡΑΣΕΩΝ

15 Παρακολούθηση ειδών ορνιθοπανίδας Γίνεται καταμέτρηση των αποικιών υδρόβιων, καλοβατικών ή παρυδάτιων πουλιών που μπορούν να παρατηρηθούν εύκολα από απόσταση (αποικία κορμοράνων, αποικίες ερωδιών, νησίδες φωλιάσματος πελεκάνων). Επίσης, εντοπισμός επικρατειών και φωλιών αρπακτικών πουλιών (με έμφαση σε ευάλωτα και σπάνια είδη), χειμερινές καταμετρήσεις υδρόβιων πουλιών σε λιμναίες εκτάσεις και καταμετρήσεις μεταναστευτικών (άνοιξη και φθινόπωρο). Παρακολουθούνται οι πληθυσμοί των ειδών. Ανεμογεννήτριες Άλλη δραστηριότητα του Φορέα που συμπεριλαμβάνεται στον τομέα της παρακολούθησης είναι η καταμέτρηση σε μηνιαία βάση για σκοτωμένα ζώα εντός του αιολικού πάρκου του δήμου Σιδηροκάστρου. Κύρια μέριμνα του Φορέα είναι τα σκοτωμένα είδη ορνιθοπανίδας και ιδιαίτερα στις περιόδους μετανάστευσης των πουλιών. Και τα στοιχεία αυτά καταχωρούνται στη γεωγραφική βάση δεδομένων του Φορέα Διαχείρισης. Η παρακολούθηση του χώρου των ανεμογεννητριών με σκοπό τον εντοπισμό νεκρών πουλιών και άλλων ειδών, απέδωσε τα πρώτα ευρήματα που ήταν ένας νεκρός χρυσαετός (Aquila chrysaetos) και ένας πυρροβασιλίσκος (Regulus ignicapillus) κατά το μήνα Απρίλιο του Τσακάλι Η παρακολούθηση γίνεται τη νύχτα με παρατηρήσεις ήχων τσακαλιού (Canis aureus) με ή χωρίς χρήση ηχητικής συσκευής καλέσματος του είδους. Βίδρα Η παρακολούθηση του είδους γίνεται σε μηνιαία βάση. Ερευνώνται ενδείξεις παρουσίας του είδους σε ορισμένες διαδρομές, στους βιότοπους της βίδρας (Lutra lutra). Συγκεκριμένα, γίνεται έρευνα εντοπισμού αποτυπωμάτων, περιττωμάτων και υπολειμμάτων τροφής με επιτόπια έρευνα στον ποταμό Στρυμόνα (5 επιφάνειες με 1 Km μήκος έκαστη), περιμετρικά της λίμνης Κερκίνης (7 επιφάνειες με 1 Km μήκος έκαστη) και μια επιφάνεια στον ποταμό Κερκινίτη. Νεκρά ζώα στο κύριο οδικό δίκτυο του Εθνικού Πάρκου Η συστηματική και σε τακτά χρονικά διαστήματα παρακολούθηση της περιοχής για σκοτωμένα ζώα δίνει στον Φορέα μια εικόνα σχετικά με την πανίδα της περιοχής. Συγκεκριμένα, οι θέσεις που βρίσκονται τα σκοτωμένα ζώα δηλώνουν τα μέρη που ζουν και τις διαδρομές που ακολουθούν π.χ. για εύρεση τροφής, μετακινήσεις. Ο Φορέας εφαρμόζει την μηνιαία παρακολούθηση για σκοτωμένα ζώα σε όλη την προστατευόμενη περιοχή ακολουθώντας συγκεκριμένες διαδρομές. ΔΡΑΣΕΩΝ 13

16 Φύλαξη για παράνομη αλιεία - παράνομη θήρα. Δύο από τα βασικά προβλήματα της ανθρωπογενούς όχλησης στην περιοχή είναι η λαθροθηρία και λαθραλιεία. Ο Φορέας εφαρμόζει πρόγραμμα επόπτευσης καθ όλη την διάρκεια του χρόνου και ιδιαίτερα σε περιόδους απαγόρευσης της θήρας ή της αλιείας. ΠΑΡΑΝΟΜΗ ΑΛΙΕΙΑ Για την περίοδο απαγόρευσης της αλιείας (από τον Απρίλιο έως και τον Μάιο), η λίμνη αρχίζει να δέχεται τις πλημμυρικές παροχές του Στρυμόνα, και η έκταση της αυξάνεται κατά περίπου στρέμματα (από στρέμματα στα στρέμματα περίπου). Η μεταβολή αυτή έχει ως αποτέλεσμα την εμφάνιση των υγρολίβαδων μέσα στα οποία, όλη την παραπάνω περίοδο καταφθάνουν τα μεγάλα ψάρια, κυρίως κυπρίνοι (Cyprinus carpio), τα οποία αναπαράγονται σε αυτές τις περιοχές. Οι περιοχές αυτές λόγω της χαμηλής στάθμης του νερού είναι εύκολα προσβάσιμες από διαφορετικά σημεία. Την περίοδο εκείνη εντείνονται οι προσπάθειες της ομάδας φύλαξης για συνεχόμενη και εντατική παρουσία στα σημεία αυτά ούτως ώστε να αποτρέπονται οι παράνομες δραστηριότητες. Η ομάδα φύλαξης για τη δράση της προστασίας και της εποπτείας των εσωτερικών υδάτων του Εθνικού Πάρκου λειτούργησε επιχειρησιακά και με βάση το σχέδιο φύλαξης υλοποίησε συνεργασίες σε τοπικό επίπεδο με τους εμπλεκόμενους φορείς όπως Τμήμα Αλιείας Περιφερειακής Ενότητας Σερρών, Ομοσπονδιακή Θηροφυλακή, Δασαρχείο Σιδηροκάστρου, Αστυνομική Διεύθυνση Σερρών (Αστυνομικά τμήματα Ηράκλειας, Σιδηροκάστρου, Ποροΐων) και Αλιευτικούς Συνεταιρισμούς. Για την υποστήριξη της φύλαξης, χρησιμοποιήθηκαν τα νέα οχήματα τα οποία προμηθεύτηκε ο Φορέας και συγκεκριμένα δύο (2) οχήματα τύπου τζιπ και ένα (1) όχημα 4χ4 φορτηγάκι διπλοκάμπινο, παράλληλα με τον ήδη υπάρχοντα εξοπλισμό (μια μηχανή τύπου «γουρούνα», δύο ταχύπλοα με εξωλέμβιες μηχανές και τα κανό). Η προμήθεια και χρήση των νέων οχημάτων στη φύλαξη ήταν ο ένας παράγοντας (από πλευράς εξοπλισμού) στην επίτευξη της μεγάλης μείωσης των κρουσμάτων παράνομης αλιείας. Ο δεύτερος παράγοντας, ήταν οι πολλές εργατοώρες που διατέθηκαν σε καθημερινή βάση για την επίτευξη του παραπάνω στόχου. Η συνεχής πολύωρη παρουσία των φυλάκων σε διάφορες περιοχές του Ε.Π. λειτούργησε αποτρεπτικά στις διάφορες απόπειρες παράνομων δραστηριοτήτων. Πέρα από τα οχήματα, για την υλοποίηση της εποπτείας φύλαξης χρησιμοποιήθηκε και άλλος εξοπλισμός του Φορέα και συγκεκριμένα διόπτρες, τηλεσκόπια, ασύρματοι 14 ΔΡΑΣΕΩΝ

17 φορητοί και σταθεροί, διόπτρα νυκτός, αποστασιόμετρο, ισχυροί φακοί νυκτός (προβολείς), GPS, κανό κλπ. Για την όλη ενέργεια εποπτείας φύλαξης κατά την διάρκεια απαγόρευσης της αλιείας, απαιτείται ένα σύνολο 61 ημερών (1 Απριλίου έως 31 Μαΐου), συνεχόμενης εργασίας σε τακτικές βάρδιες ημέρα και νύχτα. Στα τέσσερα χρόνια που εφαρμόζεται το πρόγραμμα της φύλαξης γα παράνομη αλιεία έχουν κατασχεθεί παράνομα αλιευτικά εργαλεία όπως ξύλινα και μεταλλικά μπασκιά, δίχτυα, πετονιές και αγκίστρια. Επίσης, κατατέθηκαν μηνύσεις σε άτομα που συνελήφθησαν επ αυτοφώρω να ψαρεύουν παράνομα. Τέλος, σε συνεργασία με την Ομοσπονδιακή Θηροφυλακή έγιναν συστάσεις και υποδείξεις σε περιστατικά που κρίθηκαν ήσσονος σημασίας. ΠΑΡΑΝΟΜΗ ΘΗΡΑ Την περίοδο απαγόρευσης της θήρας, (20 Αυγούστου με 29 Φεβρουαρίου), το ενδιαφέρον της ομάδας φύλαξης επικεντρώνεται σε πρώτο βαθμό σε όλο το βορειοανατολικό τμήμα της λίμνης, στο ανατολικό ανάχωμα και στο καταφύγιο μεταξύ των χωριών Λιμνοχωρίου Μεγαλοχωρίου. Στις περιοχές αυτές παρατηρούνται σποραδικά κρούσματα παράνομης θήρας, κυρίως χηνόμορφων πουλιών. Οι συνθήκες που επικρατούν στα μέρη αυτά είναι κατάλληλες για την παρουσία πουλιών λόγω της πεσμένης στάθμης της λίμνης. Οι μικρές λίμνες με στάσιμα κυρίως νερά είναι πολύ πλούσιες σε τροφή για τα παραπάνω είδη ορνιθοπανίδας, ενώ στην περίπτωση του καταφυγίου Λιμνοχωρίου Μεγαλοχωρίου τα υπολείμματα των καλλιεργειών των χωραφιών αποτελούν χώρο εύκολης τροφοληψίας και προσελκύουν τα πουλιά. Επίσης περιπολίες εποπτείας φύλαξης διενεργήθηκαν και στους ορεινούς όγκους Κρουσίων και Κερκίνης για παράνομη θήρευση θηλαστικών. Στα σημεία αυτά επικεντρώθηκε και το ενδιαφέρον της ομάδας φύλαξης ελαχιστοποιώντας ακόμη περισσότερο τις παράνομες δραστηριότητες. Για την υλοποίηση των δράσεων εποπτείας - φύλαξης στα όρια της προστατευόμενης περιοχής του Εθνικού Πάρκου Λίμνης Κερκίνης η ομάδα φύλαξης συνεργάστηκε με όλους τους φορείς, οργανισμούς και υπηρεσίες που δραστηριοποιούνται και έχουν δικαιοδοσία στην ευρύτερη περιοχή. Σε αυτούς περιλαμβάνονται η Ομοσπονδιακή Θηροφυλακή, το Δασαρχείο, τα Αστυνομικά Τμήματα της περιοχής αλλά και οι διάφοροι συνεταιρισμοί (δασικοί, αλιευτικοί κλπ) που συνεργάστηκαν αρκετές φορές με τον Φορέα Διαχείρισης. Η συνεργασία αυτή ήταν και είναι απαραίτητη για την επιτυχή έκβαση του προγράμματος φύλαξης. ΔΡΑΣΕΩΝ 15

18 Γνωμοδοτήσεις Του Φορέα Διαχείρισης Λίμνης Κερκίνης Προς Έκδοση ΕΠΟ. Σύμφωνα με τον Ν. 1650/86 (ΦΕΚ 160Α/ ) «Για την προστασία του περιβάλλοντος» για την πραγματοποίηση νέων ή τροποποίηση υφιστάμενων έργων ή δραστηριοτήτων απαιτείται η έγκριση περιβαλλοντικών όρων. Επιπλέον, από τα όσα προβλέπει η ΚΥΑ 42699/ ΦΕΚ 98 ΑΑΠΠ/ «Χαρακτηρισμός του υγροτόπου Λίμνης Κερκίνης και της ευρύτερης περιοχής ως Εθνικού Πάρκου και καθορισμός χρήσεων, όρων και περιορισμών δόμησης», δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί έργο ή δραστηριότητα εντός των ορίων του Εθνικού Πάρκου χωρίς τη γνωμοδότηση του Φορέα Διαχείρισης Λίμνης Κερκίνης. Σ αυτό το σημείο, πρέπει να διευκρινιστεί ότι οι περιοχές εντός ορίων οικισμών είναι εκτός των ζωνών προστασίας του Εθνικού Πάρκου σύμφωνα με την Κ.Υ.Α / ΦΕΚ 98 ΑΑΠΠ/ «Χαρακτηρισμός του υγρότοπου Λίμνης Κερκίνης και της ευρύτερης περιοχής ως Εθνικού Πάρκου και καθορισμός χρήσεων, όρων και περιορισμών δόμησης» ως Εθνικό Πάρκο με την ονομασία «Εθνικό Πάρκο Λίμνης Κερκίνης», περιλαμβάνει την έκταση, η οποία εμπίπτει σε εκτός σχεδίου και ορίων οικισμών κάτω των κατοίκων των περιοχών των νεοσύστατων Δήμων Ηράκλειας και Σιντικής και κατά συνέπεια για έργα που λειτουργούν σ αυτές τις περιοχές δεν έχει τυπικά ο Φορέας την υποχρέωση γνωμοδότησης. Ως συνέπεια του προαναφερθέντος θεσμικού πλαισίου, ο Φορέας Διαχείρισης έχει προβεί σε έκφραση γνώμης για την πραγματοποίηση ή όχι έργων και δραστηριοτήτων έχοντας θέσει απαραίτητους όρους/προϋποθέσεις σε περιπτώσεις έργων που έκρινε ότι ήταν αναγκαίο. Όλα τα στοιχεία που αφορούν τον συνδυασμό «πιέσεις δυναμικότητα επιπτώσεις χωροθεσία», καταχωρούνται σε βάση γεωχωρικών δεδομένων (G.I.S.). Στη συγκεκριμένη βάση υπάρχει η δυνατότητα εντοπισμού της υπό έγκρισης δραστηριότητας/έργου στο χώρο, η γειτνίασή της με άλλες δραστηριότητες/έργα και γενικά υπάρχει μια σφαιρική εικόνα της υφιστάμενης κατάστασης της περιοχής που περιβάλλει το έργο. Η διαδικασία γνωμοδότησης για έργα/δραστηριότητες από τον Φορέα και η καταχώρηση στη βάση δεδομένων του Φορέα αποτελεί ένα επιπλέον μέσο εποπτείας της περιοχής. Με αυτό τον τρόπο υπάρχει καλύτερη επόπτευση των δραστηριοτήτων που αναπτύσσονται εντός του Εθνικού Πάρκου. Γενικά τα έργα/δραστηριότητες που αναπτύχθηκαν από το 2008 μέχρι σήμερα, αφορούν βουστάσια, ποιμνιοστάσια, χοιροστάσια, πτηνοτροφεία, σε έργα αμμοληψίας, κινητής τηλεφωνίας, ξενοδοχεία, επέκταση αιολικού πάρκου, μικρούς υδροηλεκτρικούς σταθμούς, φωτοβολταϊκά συστήματα, μικρές βιοτεχνικές μονάδες. Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζεται συγκεντρωτικά ο αριθμός των γνωμοδοτήσεων ανά κατηγορία δραστηριότητας στις οποίες έχει προβεί ο Φορέας από το 2008 μέχρι και το Πίνακας 1: Αριθμός γνωμοδοτήσεων ανά είδος έργου/δραστηριότητας Είδος έργου Κτηνοτροφικές μονάδες Εγκαταστάσεις εκτροφής βουβαλιών Μικρές βιοτεχνικές μονάδες Αμμοληψίες Γεωτρήσεις Κεραίες Ξενοδοχεία Κατασκηνώσεις Μικροί Υδροηλεκτρικοί Σταθμοί (ΜΥΗΣ) Δασικοί οδοί Εγκαταστάσεις φωτοβολταϊκών Αιολικά Πάρκα ΔΡΑΣΕΩΝ

19 Συμμετοχή σε διάφορες εκθέσεις. PHILOXENIA Η Διεθνής Έκθεση Τουρισμού (PHILOXENIA) πραγματοποιείται κάθε χρόνο στο χώρο του Διεθνούς Εκθεσιακού Κέντρου Θεσσαλονίκης. Στην Έκθεση συμμετέχουν όλοι οι εμπλεκόμενοι στον τομέα του τουρισμού, είτε είναι ιδιώτες είτε είναι φορείς του δημοσίου τομέα από την Ελλάδα και το εξωτερικό όπως αεροπορικές εταιρίες, ξενοδοχεία, τουριστικοί πράκτορες, τοπικές και περιφερειακές αυτοδιοικήσεις, κράτη, δημόσιοι και ιδιωτικοί οργανισμοί, κλπ. Ο Φορέας Διαχείρισης Λίμνη Κερκίνης συμμετέχει στην Έκθεση από το 2008 στα πλαίσια των δράσεων του για την προβολή του Εθνικού Πάρκου τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο. Απώτερος σκοπός είναι η προβολή και ανάδειξη του Εθνικού Πάρκου Λίμνης Κερκίνης (φυσικό τοπίο, εναλλακτικές μορφές τουρισμού, οικονομικές δραστηριότητες περιοχής) και η ΔΡΑΣΕΩΝ 17

20 ενημέρωση σε θέματα προστασίας της περιοχής (βιοποικιλότητα περιοχής, απειλούμενα είδη, διαχείριση νερού, κλπ). Κατά την διάρκεια της Έκθεσης υπάρχει προσέλευση του κοινού, διαφορετικών ηλικιών και ενδιαφερόντων. Δίνεται η δυνατότητα προώθησης ουσιώδους πληροφόρησης για το Εθνικό Πάρκο Λίμνης Κερκίνης. Ενημερώνονται οι επισκέπτες για τις φυσικές ομορφιές του Εθνικού Πάρκου αλλά και για τις δραστηριότητες που υπάρχουν, όπως βαρκάδες, ιππασία κλπ. Διανέμοντα τα φυλλάδια του Φορέα αλλά και διαφημιστικά φυλλάδια των ξενώνων της περιοχής. Αξίζει να σημειωθεί το έντονο ενδιαφέρον των επισκεπτών για το Εθνικό Πάρκο Λίμνης Κερκίνης, και από τους απλούς επισκέπτες και από τους επαγγελματίες που δραστηριοποιούνται στον τομέα του τουρισμού (ξενοδόχοι, γραφεία τουρισμού, κλπ) αλλά και από λάτρεις της φύσης. BRITISH BIRDWATCHING FAIR Η μεγαλύτερη σε παγκόσμιο επίπεδο έκθεση με θέμα τη διατήρηση και την προβολή της άγριας ζωής πραγματοποιείται από το 1987 στην Αγγλία, στην περιοχή Ockham και συγκεκριμένα στο Rutland Water Nature Reserve, μόλις είκοσι (20) μίλια από την πόλη του Leicester. Ο Φορέας Διαχείρισης Λίμνης Κερκίνης από το 2005 έως και σήμερα συμμετέχει αδιαλείπτως στη παγκόσμια αυτή έκθεση στην αρχή σε συνεργασία με τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Σερρών και από το 2010 αυτόνομα. Φυσικό επακόλουθο της συνεχούς παρουσίας 18 ΔΡΑΣΕΩΝ

21 σε μια έκθεση αυτού του μεγέθους είναι η καθιέρωσή του στην Έκθεση ως ενός αξιόπιστου Φορέα από την Ελλάδα ο οποίος έχει τη σοβαρότητα που απαιτείται για την αμφίδρομη επικοινωνία και συνεργασία με ανάλογους φορείς και οργανώσεις. Το 2011, για πρώτη φορά μαζί με το Εθνικό Πάρκο Λίμνης Κερκίνης συμμετείχαν και τα δύο Εθνικά Πάρκα της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, Δέλτα Αξιού - Λουδία Αλιάκμονα και Λιμνών Κορώνειας και Βόλβης. Ο στόχος ήταν κοινός : η προβολή των τριών Εθνικών Πάρκων ως ένα ενιαίο τμήμα της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας. Η συνεργασία ήταν άριστη, το αποτέλεσμα θετικό καθώς φάνηκε η δυναμική σχέση μεταξύ των Πάρκων. Σχεδόν 350 εκθέτες συγκεντρώνονται το τρίτο Παρασκευο-Σαββατο-Κύριακο του Αυγούστου με σκοπό να προωθήσουν τις περιοχές τους και τις υπηρεσίες τους σε θέματα που έχουν να κάνουν με την παρατήρηση πουλιών, με δράσεις για την προστασία της φύσης, με φιλοξενία, με ενημέρωση, ξενάγηση, πώληση διαφόρων προϊόντων, κλπ. Πάνω από είναι οι επισκέπτες της Έκθεσης ετησίως. Ο Φορέας Διαχείρισης Λίμνης Κερκίνης με την συνεχή συμμετοχή του ενισχύει ακόμη περισσότερο τη θέση του, προβάλλει ακόμη πιο πολύ έναν από τους σημαντικότερους προορισμούς για παρατήρηση πουλιών στην Ευρώπη και μέσα από τις δράσεις και πρωτοβουλίες που παίρνει, κέρδισε μια διεθνή αναγνώριση για τους επισκέπτες, τα γραφεία τουρισμού, τους οργανισμούς, τους φορείς, τις οργανωμένες ομάδες αλλά και τους μεμονωμένους ταξιδιώτες που επιθυμούν να επισκεφτούν την περιοχή της Κερκίνης και όχι μόνο. ΔΡΑΣΕΩΝ 19

22 Δράσεις από μαθητές σχολείων. Στα πλαίσια της καλής συνεργασίας που έχει ο Φορέας Διαχείρισης με τα σχολεία και ιδιαίτερα με τα σχολεία της περιοχής, αναπτύσσει διάφορες δράσεις πεδίου. Χαρακτηριστικά αναφέρουμε τον καθαρισμό της λίμνης σε συγκεκριμένα σημεία που είναι επιβεβαρυμμένα από σκουπίδια, αλλά με ασφαλή πρόσβαση από τα παιδιά και δενδροφύτευση κοντά στον ποταμό Στρυμόνα. ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΛΜΝΗΣ ΚΕΡΚΙΝΗΣ Κάθε χρόνο πραγματοποιείται καθαρισμός της λίμνης από μαθητές δημοτικών, γυμνασίων και λυκείων του νομού υπό την καθοδήγηση του προσωπικού του Φ.Δ. Στην δράση συμμετέχουν και άλλοι φορείς, όπως το Club Unesco Σερρών, η Διεύθυνση Α/θμιας και Β/θμιας Εκπαίδευσης Ν. Σερρών, πρόσκοποι, οι δήμοι της περιοχής, το ΚΠΕ Ποροίων, η Πυροσβεστική Σιδηροκάστρου και η Αστυνομία. Η δράση επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο σε διαφορετικά σημεία της λίμνης. Έτσι, στις 17/10/2008 πραγματοποιήθηκε καθαρισμός στο «Τρίγωνο» Μεγαλοχωρίου από 250 μαθητές των σχολείων που βρίσκονται γύρω από τη λίμνη. Συνολικά, μαζεύτηκαν 150 σακούλες 20 ΔΡΑΣΕΩΝ

23 σκουπιδιών. Ο καθαρισμός αποτέλεσε παράλληλη δράση του Οικολογικού Συνεδρίου που έγινε στις Οκτωβρίου 2008 στις Σέρρες με το Φορέα Διαχείρισης μέλος της Οργανωτικής Επιτροπής Παράλληλων Δράσεων του Συνεδρίου. Χορηγός της εκδήλωσης ήταν η εταιρεία 3Ε. Η δράση του καθαρισμού της λίμνης επαναλήφθηκε στην περιοχή του Λιθοτόπου (κοντά στο φράγμα) την επόμενη χρονιά στις 6/11/2009. Χορηγός της εκδήλωσης ήταν η εταιρεία 3Ε με την επίβλεψη και συνεργασία του Φορέα Διαχείρισης Λίμνης Κερκίνης και τη συμμετοχή και άλλων φορέων (Club Unesco, Διεύθυνση Α/θμιας και Β/θμιας Εκπαίδευσης Ν. Σερρών, Δήμος Ηράκλειας, ΚΠΕ Ποροίων, Πυροσβεστική Σιδηροκάστρου). Ο καθαρισμός της λίμνης έγινε από 800 μαθητές, σχολείων που βρίσκονται γύρω από τη λίμνη και συγκεκριμένα: τα δημοτικά Ηράκλειας, Λιθοτόπου, Λιμνοχωρίου, Κερκίνης, Λιβαδειάς, Βυρώνειας, τα γυμνάσια Νέου Πετριτσίου και Βυρώνειας και τα λύκεια Ηράκλειας, Βυρώνειας και Ροδόπολης. Τα παιδιά συμμετείχαν με πολύ ενθουσιασμό και υπό την καθοδήγηση του προσωπικού του Φ.Δ. και των εθελοντών της Α/θμιας και Β/θμιας Διεύθυνσης Ν. Σερρών γέμισαν συνολικά 300 σακούλες με σκουπίδια. Στην όλη δραστηριότητα λήφθηκαν τα κατάλληλα μέτρα για την ασφάλεια των παιδιών. Διανεμήθηκαν γάντια, μπλούζες, μπουφάν και καπέλα ως τα βασικά μέτρα υγιεινής καθώς επίσης και μικρογεύματα στο τέλος των εκδηλώσεων. ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΔΕΝΔΡΟΦΥΤΕΥΣΗ O Φορέας Διαχείρισης Λίμνης Κερκίνης με την συμμετοχή των δημοτικών σχολειών Βυρώνειας και Λιθοτόπου δενδροφύτευσε τον Μάρτιο του 2011 περίπου 140 δενδρύλλια ιτιάς σε περιοχή της λίμνης Κερκίνης, κοντά στη γέφυρα της Βυρώνειας. Η όλη ενέργεια αποσκοπεί στην περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση της τοπικής κοινωνίας και στη δημιουργία κατάλληλων θέσεων για ανάπαυση και φωλεοποίηση ειδών πουλιών που διαβιούν σε δένδρα. Η συμμετοχή μαθητών στην συγκεκριμένη πρωτοβουλία, από σχολεία της περιοχής επιδιώκει την ενεργοποίηση των μελλοντικών πολιτών στην προσπάθεια διαφύλαξης του μοναδικού σε βιοποικιλότητα υγροτοπικού οικοσυστήματος του Εθνικού Πάρκου. ΔΡΑΣΕΩΝ 21

24 Προγράμματα εθελοντισμού. Η κεντρική ιδέα της όλης ενέργειας έχει να κάνει με την ενεργοποίηση του αισθήματος του εθελοντισμού κυρίως στην φοιτητική κοινότητα. Γίνεται συνδυασμός ενημέρωσης για την προστατευόμενη περιοχή με δράσεις πεδίου, συνεργασία με τοπικούς φορείς με απώτερο στόχο την διαχρονικότητα του όλου εγχειρήματος. Το πρόγραμμα λειτουργεί αμφίδρομα: εκτέλεση εργασιών από την πλευρά των εθελοντών προς όφελος του Εθνικού Πάρκου Λίμνης Κερκίνης και την πραγματοποίηση από την πλευρά του Φορέα δράσεων επιμόρφωσης, εκπαίδευσης και ψυχαγωγίας προς όφελος των εθελοντών. Στην περιοχή της λίμνης Κερκίνης έχουν λειτουργήσει από το 2000 πέντε προγράμματα εθελοντικής εργασίας σε συνεργασία με το WWF Ελλάς. Ο προγραμματισμός για το εθελοντικό πρόγραμμα περιλαμβάνει ένα σύνολο παρεμβάσεων σε είδη υπάρχουσες υποδομές καθώς και πραγματοποίηση νέων. Κατά την διάρκεια αυτών των προγραμμάτων, που συνήθως πραγματοποιούνται το πρώτο δεκαπενθήμερο του Αυγούστου έχουν γίνει οι εξής εργασίες-δράσεις πεδίου: Κατασκευή για φωλιές κορμοράνων μέσα στην αποικία στο παραποτάμιο δάσος. Κατασκευή περιφράξεων για την προστασία περιοχών που θα έδιναν βοήθεια στα αποτελέσματα ενός σχεδίου βόσκησης. 22 ΔΡΑΣΕΩΝ

25 Κατασκευή πλατφορμών αναπαραγωγής πελεκάνων στη λίμνη Κερκίνη. Κατασκευή κλουβιών για φύλαξη τραυματισμένων πουλιών και θηλαστικών καθώς και εργασίες συντήρησης των υποδομών του Φορέα Διαχείρισης. Κοπή και μεταφορά καλαμώνων για τις εξέδρες των πελεκάνων Συμμετοχή στις μηνιαίες καταμετρήσεις νεκρών ζώων στο Αιολικό Πάρκο Σιδηροκάστρου Μεταφορά και τοποθέτηση καλαμιών στις εξέδρες των πελεκάνων Συμμετοχή στη μηνιαία καταμέτρηση νεκρών ζώων στο κεντρικό οδικό δίκτυο του Εθνικού Πάρκου Εργασίες συντήρησης και αποπεράτωσης των παρατηρητηρίων του Φ.Δ. που βρίσκονται στην περιοχή του παραποτάμιου δάσους Συμμετοχή στις μηνιαίες μετρήσεις πληθυσμών βίδρας (Lutra lutra). Κατασκευή χώρων ανάπαυσης-ξεκούρασης των νεαρών πελεκάνων και τοποθέτηση τους περιμετρικά των εξεδρών αναπαραγωγής των πελεκάνων. Συντήρηση του 1ου πειραματικού αγρού του Φ.Δ. στην περιοχή Ουμπαγιά ανάντη της γέφυρας Βυρώνειας και δημιουργία δύο νέων πειραματικών επιφανειών κοντά στο παραποτάμιο δάσος Βαφή ξυλείας με σκοπό να χρησιμοποιηθεί στην κατασκευή 12 κιοσκιών Συμμετοχή στις μετρήσεις αρπακτικών Το προσωπικό του Φορέα Διαχείρισης ενημέρωσε τους εθελοντές σχετικά με το Εθνικό Πάρκο με προβολή διαφανειών στην έδρα του Φορέα. Ακόμη, ξεναγήθηκαν στο Εθνικό Πάρκο, έκαναν δραστηριότητες παρατήρησης πουλιών με τηλεσκόπια, ποδηλασία, κανό, τοξοβολία, ιππασία. Επιπλέον, σε μια προσπάθεια να γίνει η διαμονή των εθελοντών όσο γίνεται καλύτερη, ο Φορέας διοργάνωσε και διάφορες δράσεις πολιτιστικού περιεχομένου. Συγκεκριμένα, πραγματοποίησε με τους εθελοντές επισκέψεις στα μουσεία του νομού, όπως είναι της Αμφίπολης και του Οχυρού Ρούπελ, στο σπήλαιο της Αλιστράτης, στα οχυρά του Ιστίμπεη, και στο ενυδρείο της Βυρώνειας. Κατά τη διάρκεια υλοποίησης των προγραμμάτων εθελοντισμού υπήρξε άριστη συνεργασία του Φορέα Διαχείρισης Λίμνης Κερκίνης, του WWF Ελλάς και των εθελοντών που συμμετείχαν. Πρέπει να σημειωθεί και η αφιλοκερδής βοήθεια δημόσιων αρχών και επαγγελματιών της περιοχής που στήριξαν τα προγράμματα αυτά. Συγκεκριμένα, ο δήμος Σιντικής με την παραχώρηση του λεωφορείου του δήμου έτσι ώστε να διευκολυνθεί η μεταφορά των εθελοντών στα πλαίσια εκπαιδευτικής εκδρομής για να γνωρίσουν τις φυσικές ομορφιές του νομού Σερρών. Η Διεύθυνση του Σπήλαιου Αλιστράτης που παρείχε την δυνατότητα για δωρεάν επίσκεψη των εθελοντών στο σπήλαιο. Ο «Ιχνηλάτης» με την δωρεάν ιππασία που πρόσφερε για την ξενάγηση των εθελοντών στη λίμνη. Τέλος, ο «Οικοπεριηγητής» με την παραχώρηση ξενοδοχείου για τη διαμονή των εθελοντών καθ όλη την διάρκεια του προγράμματος, των κανό, των ποδηλάτων και των μέσων τοξοβολίας συνέβαλε ουσιαστικά στην υλοποίηση των εξορμήσεων. ΔΡΑΣΕΩΝ 23

26 Κατασκευή πλατφόρμων για πελεκάνους. Η λίμvη Κερκίvη είvαι μια από η σημαντικότερη περιοχή διαχείμασης τoυ αργυρoπελεκάvoυ στηv Ευρώπη. Από τα τέλη της δεκαετίας του 80 σχεδόν κάθε χρόνο οι αργυροπελεκάνοι προσπαθούσαν να φωλιάσουν στη λίμνη κατασκευάζοντας φωλιές σε νησίδες οι οποίες όμως κατακλυζόταν λόγω της ανόδου της στάθμης της λίμνης. Η στάθμη της λίμνης δεν είναι σταθερή λόγω της λειτουργίας του φράγματος. Έτσι, παρατηρείται εποχιακή διακύμανση της τάξης των 5m περίπου. Συγκεκριμένα, την άνοιξη η στάθμη της λίμνης αρχίζει και ανεβαίνει επειδή κλείνουν τα θυροφράγματα με σκοπό τη συγκέντρωση νερού για την άρδευση του κάμπου των Σερρών. Την άνοιξη όμως αρχίζει και η περίοδος αναπαραγωγής για τους πελεκάνους και τα άλλα είδη πουλιών. Οι φωλιές τους που ήταν στις όχθες της λίμνης κατακλύζονταν με αποτέλεσμα να καταστρέφονται τα αυγά τους και να μειώνεται η αναπαραγωγή τους. Ο Φορέας θέλοντας να αμβλύνει το φαινόμενο αυτό και να βοηθήσει στην αναπαραγωγή του είδους, το 2002 και 2003, κατασκεύασε ξύλινες πλατφόρμες με την βοήθεια εθελοντών του WWF Ελλάς και με την επιστημονική συνεργασία του ιδρύματος Tour du Valat (Γαλλία) πάνω στις οποίες φώλιασαν οι πελεκάνοι. Το ύψος αυτών των πλατφορμών ήταν τέτοιο που δεν επηρεάζονταν από την διακύμανση της στάθμης και δεν κινδυνέυουν οι πλατφόρμες να κατακλυστούν. 24 ΔΡΑΣΕΩΝ

27 Με το πέρασμα του χρόνου οι ξύλινες αυτές κατασκευές υπέστησαν απώλειες και το 2010 ο Φορέας προχώρησε στην κατασκευή καινούργιων. Η χρησιμότητα αυτών των κατασκευών αποδείχτηκε από τον αριθμό των νεοσσών που γεννιούνται κάθε χρόνο και που υπολογίζεται περίπου στους 90. Η αποικία αυτή, είναι η πρώτη καινούργια αποικία σε μια νέα περιοχή τα τελευταία 150 έτη για αυτό το απειλούμενο είδος. ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΠΛΩΤΩΝ ΕΞΕΔΡΩΝ ΓΙΑ ΓΛΑΡΟΝΙΑ Ο Φορέας Διαχείρισης Λίμνης Κερκίνης βλέποντας τα θετικά αποτελέσματα από τις ξύλινες πλατφόρμες για τους πελεκάνους, συνέχισε με παρόμοια έργα. Συγκεκριμένα, προχώρησε στην κατασκευή πλωτών εξεδρών για τα ποταμογλάρονα της λίμνης. Έτσι, το 2010 κατασκευάστηκε μία πλωτή ξύλινη εξέδρα με σκοπό να χρησιμοποιηθεί από τα γλαρόνια για φωλεοποίηση. Στην πλωτή αυτή κατασκευή η οποία έγινε με την οικονομική συνδρομή εθελοντών και συνδρομητών του BirdWING (BirdWathing in Northern Greece φωλιάζουν κάθε χρόνο ζευγάρια ποταμογλάρονων ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΔΥΟ ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΩΝ Για την διευκόλυνση της παρατήρησης των πουλιών αλλά και για την επόπτευση της περιοχής, κατασκευάστηκαν δύο ξύλινα παρατηρητήρια από το προσωπικό του Φορέα.. Το ένα παρατηρητήριο βρίσκεται ανατολικά από τις πλατφόρμες των πελεκάνων ενώ το δεύτερο, στο στόμιο του ποταμού. Τα δύο παρατηρητήρια, διευκολύνουν την παρατήρηση και μέτρηση των πουλιών καθώς επίσης και την επόπτευση της περιοχής για παράνομες δραστηριότητες. ΔΡΑΣΕΩΝ 25

28 Δακτυλίωση πελεκάνων. Ο αργυροπελεκάνος(pelecanus crispus), είναι παγκόσμια απειλούμενο είδος και η σημασία της αποικίας για τη διατήρησή του είναι τεράστια, καθώς είναι η πρώτη νέα αποικία για το είδος σε μια νέα περιοχή, τα τελευταία 150 έτη. Στην Ελλάδα μέχρι το έτος 2003, οι αργυροπελεκάνοι αναπαράγονταν μόνο στη λίμνη Πρέσπα και στον Αμβρακικό κόλπο. Οι αργυροπελεκάνοι είναι ένα από τα χαρακτηριστικά είδη ορνιθοπανίδας του Εθνικού Πάρκου. Η παρακολούθηση της συμπεριφοράς τους και του πληθυσμού τους είναι πολύ σημαντική για τον Φορέα Διαχείρισης. Κάθε χρόνο την ίδια εποχή (αρχές Ιουνίου) πραγματοποιείται δακτυλίωση σε νεαρούς πελεκάνους από το προσωπικό του Φορέα. Ο κάθε πελεκάνος δακτυλιώνεται με δύο δαχτυλίδια, ένα σε κάθε πόδι. Το κάθε δαχτυλίδι έχει διακεκριμένο γράμμα και αριθμό μοναδικό στον κόσμο και χαρακτηριστικό του τόπου προέλευσης του πουλιού. Ο σκοπός της δράσης είναι η παρακολούθηση της συμπεριφοράς των πουλιών, τόσο σε ότι αφορά την διάρκεια ζωής τους όσο και στις μεταναστευτικές τους συνήθειες. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι το 2010 δακτυλιώθηκαν 61 και το νεαροί πελεκάνοι. ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΛΙΜΝΗΣ ΑΠΟ ΨΑΡΑΔΕΣ Η καλή σχέση που έχει ο Φορέας Διαχείρισης με την τοπική κοινωνία αποδεικνύεται από τις συνεργασίες που αναπτύσσει. Μια τέτοια συνεργασία αποτελεί και ο καθαρισμός της λίμνης από τα σκουπίδια. Τη δράση χρηματοδότησε η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Σερρών και συντόνισε ο Φορέας ενώ απασχολήθηκαν αλιείς της περιοχής. Ο καθαρισμός για πρώτη φορά έγινε το 2009 και επαναλήφθηκε το Συνολικά, συγκεντρώθηκαν περίπου σακούλες σκουπιδιών κάθε έτος, κυρίως με πλαστικά που φέρνει ο ποταμός Στρυμόνας. Η προσπάθεια ήταν εντυπωσιακή αφού καθαρίστηκαν 54 χλμ ακτογραμμής της λίμνης και 40 χλμ των δύο οχθών του ποταμού από τη γέφυρα Πετριτσίου-Σιδηροκάστρου μέχρι τη λίμνη, καθώς επίσης και περισσότερα από στρέμματα επιφάνειας της λίμνης. Χρειάστηκαν τρεις εβδομάδες αδιάλειπτης εργασίας για την ολοκλήρωση αυτής της προσπάθειας. ΠΕΡΙΘΑΛΨΗ & ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΖΩΩΝ Ο Φορέας Διαχείρισης Λίμνης Κερκίνης συνεργάζεται με οργανώσεις σχετικές για την περίθαλψη άγριων ζώων και πουλιών, όπως τη Δράση για την Άγρια Ζωή, ΕΚΠΑΖ, ΑΝΙΜΑ, σε θέματα περίθαλψης τραυματισμένων ζώων που βρίσκονται εντός του Εθνικού Πάρκου Λίμνης Κερκίνης. Τα ζώα ανάλογα με την κατάσταση τους είτε παραμένουν στο χώρο του Φορέα είτε στέλνονται στις οργανώσεις αυτές για περαιτέρω βοήθεια. Το Τμήμα Φύλαξης του Φορέα έχει καταρτιστεί σε θέματα φροντίδας τραυματισμένων ζώων. Επιπλέον, ο Φορέας διαθέτει ειδικά ξύλινα κλουβιά για την φιλοξενία των ζώων. Τα κλουβιά είναι αρκετά μεγάλα για να φιλοξενηθούν τα ζώα. Οι διαστάσεις τους είναι 2,20Χ2,12m, 2,80X2,60m, 4,80X2,60m. Κατά καιρούς έχουν παρασχεθεί πρώτες βοήθειες σε γερακίνες, αετούς, μπούφους, ζαρκάδια, αλεπούδες, αγριόγατες, κλπ. Τέλος, τα ζώα που αποκαθιστώνται πλήρως, απελευθερώνονται στο Εθνικό Πάρκο. Χαρακτηριστικά πουλιά που ελευθερώθηκαν είναι: πρασινοκέφαλες πάπιες (Anas platyrhynchos), βαρβάρες (Tadorna tadorna), ροδοπελεκάνοι (Pelecanus onocrotalus), κραυγαετοί (Aquila pomarina), γερακίνες (Buteo lagopus), μαυροπελαργοί (Ciconia nigra) κλπ. 26 ΔΡΑΣΕΩΝ

29 Μελέτες για την ανάδειξη Των Οικολογικών αξιών του Εθνικού Πάρκου Λίμνης Κερκίνης Από το 2003 που ιδρύθηκε ο Φορέας Διαχείρισης Λίμνης Κερκίνης, έθεσε την προβολή και ανάδειξη των οικολογικών αξιών του υγροτόπου και του Εθνικού Πάρκου γενικότερα, ως έναν από τους κύριους στόχους του. Στα πλαίσια αυτής της προσπάθειας, ο Φορέας υλοποίησε/υλοποιεί τις παρακάτω μελέτες: 1. Τέσσερα νέα παρατηρητήρια περιμετρικά της λίμνης Ολοκληρώθηκε η μελέτη για την κατασκευή τεσσάρων ξύλινων υπερυψωμένων παρατηρητηρίων. Τα παρατηρητήρια αυτά θα κατασκευαστούν στην νοτιοδυτική πλευρά της λίμνης, με εύκολη πρόσβαση για τους επισκέπτες. Οι επισκέπτες θα έχουν την δυνατότητα να παρατηρήσουν τα πουλιά της περιοχής από θέσεις καλής θέας αλλά και να πληροφορηθούν για το Εθνικό Πάρκο από ενημερωτικές πινακίδες που θα υπάρχουν αναρτημένες στα παρατηρητήρια. Η υλοποίηση του παραπάνω έργου πραγματοποιείται με την υποστήριξη του Ιδρύματος Α.Γ. Λεβέντη. 2. Διαδρομές ερμηνείας περιβάλλοντος στην ευρύτερη περιοχή του Εθνικού Πάρκου. Ολοκληρώθηκαν οι μελέτες για την κατασκευή περιπατητικών μονοπατιών/διαδρομών ερμηνείας περιβάλλοντος. Οι μελέτες αυτές περιλαμβάνουν 110 θέσεις θέας/αναψυχής και 17 μονοπάτια διαδρομών διασκορπισμένα σε όλη την έκταση του Εθνικού Πάρκου Λίμνης Κερκίνης. Η υλοποίηση των μελετών θα γίνει από τους δήμους Σιντικής και Ηράκλειας σε συνεργασία με τον Φορέα, οι οποίοι εξέφρασαν την θέληση να προχωρήσουν σε μια τέτοια ενέργεια προς όφελος του Εθνικού Πάρκου και φυσικά των δημοτών τους. 3. Οργάνωση χώρων υπαίθριας δασικής αναψυχής- θέσεων θέας στο Εθνικό Πάρκο Λίμνης Κερκίνης Η μελέτη εκπονήθηκε σε συνεργασία με το Δασαρχείο Σιδηροκάστρου. Περιλαμβάνει την προμήθεια δασικής ξυλείας (από το Κρατικό Εργοστάσιο της Καλαμπάκας) και την μελέτη τοποθέτησης των ξύλινων κατασκευών σε 12 επιλεγμένες θέσεις. Η επιλογή των θέσεων έγινε με γνώμονα την ικανοποίηση των επισκεπτών και την διασφάλιση της προστασίας του τοπίου. Η τοποθέτηση των κατασκευών γίνεται με χρηματοδότηση από το Πράσινο Ταμείο. 4. Μελέτη κατασκευής παρατηρητήριου στο Μανδράκι Η συγκεκριμένη μελέτη αναμένεται να ολοκληρωθεί τον Μάρτιο του Θα κατασκευαστεί υπερυψωμένο παρατηρητήριο και ξύλινες διαδρομές ερμηνείας περιβάλλοντος στο βόρειο τμήμα της λίμνης Κερκίνης και συγκεκριμένα στην περιοχή του Μανδρακίου. Η μελέτη χρηματοδοτείται από το Πράσινο Ταμείο. ΔΡΑΣΕΩΝ 27