ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ Επιτροπή Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Transcript

1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ Επιτροπή Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ σχετικά με την ανάπτυξη μιας βιώσιμης ευρωπαϊκής βιομηχανίας κοινών μετάλλων Επιτροπή Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας Εισηγητής: Edouard Martin DT\ doc PE v01-00 Eνωμένη στην πολυμορφία

2 Ενδιάμεση έκθεση Η παρούσα έκθεση είναι καρπός εργασίας βασιζόμενης στις αναλύσεις και τις προτάσεις που διατυπώθηκαν στο πλαίσιο των συζητήσεων με τα διοικητικά όργανα επιχειρήσεων και τις συνδικαλιστικές οργανώσεις των εργαζομένων, καθώς και με τις περιφερειακές αρχές, στη διάρκεια των επιτόπιων επισκέψεών μας. Επί τη ευκαιρία, θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε όλους όσοι συνέβαλαν στη διενέργεια των εν λόγω επισκέψεων. Εισαγωγή Από το 2008, η παραγωγική ικανότητα χάλυβα της ΕΕ έχει μειωθεί κατά τουλάχιστον 40 εκατ. τόνους, προκαλώντας την απώλεια άνω των άμεσων θέσεων εργασίας και άνω των έμμεσων θέσεων εργασίας. Αυτή η αιμορραγία οφείλεται στην πτώση της ζήτησης, η οποία το 2014 ήταν κατά 40 εκατ. τόνους χαμηλότερη από τα επίπεδα του Το διαδοχικό κλείσιμο ευρωπαϊκών μονάδων ηλεκτρόλυσης αλουμινίου δεν οφείλεται στην πτώση της ευρωπαϊκής ζήτησης για αλουμίνιο αλλά στην άνοδο των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας σε συνδυασμό με την αυξανόμενη αστάθεια των εν λόγω τιμών. Οι βιομηχανίες χάλυβα και αλουμινίου είναι δύο παραδείγματα βιομηχανιών βασικών μετάλλων που υφίστανται επενδυτική κρίση άνευ προηγουμένου. Ι. Η βιομηχανία βασικών μετάλλων: καθοριστική στρατηγική ανάγκη για την Ευρώπη Η Ευρώπη βρίσκεται σε ελλειμματική κατάσταση όσον αφορά τα περισσότερα βασικά μέταλλα λόγω της έλλειψης πρωτογενών εξορυκτικών και μεταλλευτικών μονάδων και της μη αξιοποίησης των δευτερευουσών πηγών. Τα δευτερεύοντα μέταλλα πρέπει να αξιοποιηθούν ώστε να αναπτυχθεί ανταγωνιστική κυκλική οικονομία, ωστόσο δεν μπορούν να καλύψουν τις ποιοτικές και ποσοτικές ανάγκες των ευρωπαϊκών οικονομιών σε βασικά μέταλλα. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για την ενεργειακή μετάβαση, καθώς τα βασικά μέταλλα αποτελούν τον πυρήνα των νέων τεχνολογιών που απαιτούνται για τη μετάβαση αυτή. 1-1 Βασικά μέταλλα: μια βιομηχανία με εργατικό δυναμικό υψηλής ειδίκευσης Σήμερα, στο πλαίσιο των αποφάσεων διαιτησίας σε θέματα επενδύσεων, τα ζητήματα εκπομπών και ενέργειας έχουν μεγαλύτερη βαρύτητα για τη σύγχρονη βιομηχανία σιδήρου και άνθρακα από ό,τι το κόστος του εργατικού δυναμικού, όπως παραδέχονται εξάλλου οι κοινωνικοί εταίροι του κλάδου. ΙΙ. Ανάγκη ελαχιστοποίησης των περιβαλλοντικών και υγειονομικών επιπτώσεων στους εργαζομένους και τους κατοίκους των γειτονικών περιοχών Η ευρωπαϊκή βιομηχανία βασικών μετάλλων πρέπει να είναι υποδειγματική σε θέματα περιβάλλοντος μέσω της ελαχιστοποίησης των επιπτώσεών της τόσο στους εργαζομένους PE v /5 DT\ doc

3 όσο και στους κατοίκους των γειτονικών περιοχών. Μόνο με αυτό τον τρόπο, και υπό αυτές τις συνθήκες, μπορεί να αναπτυχθεί μια βιώσιμη βιομηχανία βασικών μετάλλων στην Ευρώπη. Το άνοιγμα της διακυβέρνησης των πιο ουσιαστικών και στρατηγικών επιχειρήσεων στους ενδιαφερόμενους εσωτερικούς και εξωτερικούς φορείς σε τοπικό επίπεδο, είναι ιδέα που αξίζει να μελετηθεί. III. Ανάγκη καταπολέμησης της κλιματικής αλλαγής 3-1: Η συνοριακή προσαρμογή, εργαλείο για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής στην Ευρώπη και πέραν αυτής Η δημιουργία της αγοράς άνθρακα το 2005 (οδηγία 2003/87/ΕΚ) αφορούσε στην υλοποίηση μιας επιθετικής στρατηγικής από την Ευρωπαϊκή Ένωση για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, στο πλαίσιο της οποίας οι επενδύσεις θα οδηγούσαν σε μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Για διάφορους λόγους αυτό δεν κατέστη δυνατό ενώ αντιθέτως ο κίνδυνος της διαρροής άνθρακα αυξήθηκε, παρά τη γενναιόδωρη κατανομή δωρεάν δικαιωμάτων. Η συνοριακή προσαρμογή φαίνεται συνεπώς να είναι ο μόνο τρόπος αποφυγής των εξής δύο σκοπέλων: των διανομών δωρεάν δικαιωμάτων, που θα καθίστανται όλο και πιο δαπανηρές καθώς θα αυξάνεται η τιμή του διοξειδίου του άνθρακα στην αγορά, και της μη τήρησης της υποχρέωσης που επιβάλλεται στις ενεργοβόρες βιομηχανίες σχετικά με τα δικαιώματα εκπομπών, μέχρις ότου υπάρξει διεθνή συμφωνία. Και στις δύο περιπτώσεις, θα αντιμετωπίζαμε το φαινόμενο οι ευρωπαϊκές ενεργοβόρες βιομηχανίες να εγκαταλείπουν τις προσπάθειες καταπολέμησης της κλιματικής αλλαγής. IV. Συνοριακή προσαρμογή Η συνοριακή προσαρμογή θα έχει ως αποτέλεσμα την εξασφάλιση ισότιμου και ανόθευτου ανταγωνισμού μεταξύ των ευρωπαϊκών και μη ευρωπαϊκών παραγωγών, τόσο σε επίπεδο εσωτερικής αγοράς όσο και σε επίπεδο εξαγωγών. Αυτό προϋποθέτει: οι εισαγωγές να υπόκεινται στους ίδιους κανόνες εμπορίας των δικαιωμάτων εκπομπών στην αγορά άνθρακα με αυτούς που ισχύουν για τους ευρωπαίους παραγωγούς, βάσει τελωνειακής δήλωσης που θα αναφέρει το περιεχόμενο άνθρακα των εισαγομένων προϊόντων την απαλλαγή των εξαγωγών από τις αγορές δικαιωμάτων εκπομπών CO2. Το εύρος της συνοριακής προσαρμογής πρέπει να είναι πανομοιότυπο με εκείνο που ισχύει για τα υφιστάμενα δικαιώματα εκπομπών. 4-1 Η συνοριακή προσαρμογή δεν συνιστά φόρο 4-2 Η συνοριακή προσαρμογή δεν συνιστά φραγμό στο εμπόριο ούτε μέτρο προστατευτισμού DT\ doc 3/5 PE v01-00

4 Στόχος της συνοριακής προσαρμογής είναι οι εισαγωγείς και οι παραγωγοί της ΕΕ να υπόκεινται στις ίδιες υποχρεώσεις τήρησης των προτύπων εκπομπών CO2 για τα προϊόντα που πωλούνται στην Ευρώπη. Πρόκειται για ένα νόμιμο μέτρο προστασίας της δημόσιας υγείας σύμφωνα με τις δεσμεύσεις των ευρωπαϊκών χωρών έναντι του ΠΟΕ (άρθρο XX της Γενικής Συμφωνίας Δασμών και Εμπορίου GATT). 4-3 Η αντιστάθμιση των έμμεσων εκπομπών οδηγεί σε αθέμιτο ανταγωνισμό μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αναγνωρίζοντας ότι η αύξηση των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας, η οποία οφείλεται στη μετακύλιση του κόστους των δικαιωμάτων CO2 που πληρώνουν οι παραγωγοί ηλεκτρικού ρεύματος, οδηγεί σε αθέμιτο ανταγωνισμό, ενέκρινε την αντιστάθμιση του εν λόγω κόστους από τις αρμόδιες εθνικές αρχές (ανακοίνωση SWD (2012). Για παράδειγμα, για το μέτρο αυτό, η Ισπανία διαθέτει 5 εκατ. ευρώ σε διάστημα τριών ετών ( ) ενώ κατά το ίδιο διάστημα η Γερμανία διαθέτει 756 εκατ. ευρώ. Η συνοριακή προσαρμογή παρέχει τη δυνατότητα απαλλαγής από τον μηχανισμό αντιστάθμισης του κόστους έμμεσων εκπομπών με σκοπό την αντιμετώπιση των διαρροών άνθρακα, που συνιστά τον κύριο στόχο του μέτρου. Τα επίπεδα της αντιστάθμισης, που σχεδιάστηκε ως μεταβατικό μέτρο, πρέπει να μειωθούν γρήγορα και, κυρίως, να εφαρμόζονται σε ευρωπαϊκό επίπεδο ώστε να μην προκαλείται στρέβλωση του ανταγωνισμού μεταξύ των Ευρωπαίων παραγωγών. 4-5 Αποφυγή της διαρροής άνθρακα μέσω της συνεκτίμησης του κλάδου Η συνοριακή προσαρμογή πρέπει να ισχύει για όλα τα ενδιάμεσα προϊόντα των μεταλλευμάτων και των μετάλλων («συσσωματώματα»), καθώς και για τους οπτάνθρακες, τομείς στους οποίους η μετεγκατάσταση της παραγωγής (με τις συνεπακόλουθες εισαγωγές) συνιστά κίνδυνο διαρροής άνθρακα. 4-6 Η συνοριακή προσαρμογή συνιστά προσωρινό και ευέλικτο μέτρο Η σύναψη διεθνούς συμφωνίας για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, που θα εξασφάλιζε ισότιμους όρους ανταγωνισμού για όλους τους παραγωγούς βασικών μετάλλων, καθιστά άσκοπη τη συνοριακή προσαρμογή. Ισότιμοι κανόνες ίσον δίκαιος ανταγωνισμός. 4-7 Κατανομή δωρεάν δικαιωμάτων για επενδύσεις στην παραγωγή βασικών μετάλλων χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών Τα δωρεάν δικαιώματα θα κατανεμηθούν κατά την περίοδο , στο πλαίσιο της τέταρτης φάσης εμπορίας, στα επενδυτικά προγράμματα για νέο εξοπλισμό, Ε&Α και κατάρτιση προσωπικού. Η συνοριακή προσαρμογή καθιστά δυνατή τη δημιουργία ενός ενάρετου κύκλου, με την ανάπτυξη μιας οικονομίας βασικών μετάλλων που συνδέει τη μείωση των εκπομπών CO2 με τις επενδύσεις χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών, των οποίων η οικονομική απόδοση εξασφαλίζεται στο πλαίσιο αυτό. 4-8 Περιεχόμενο άνθρακα για κάθε προϊόν που υπόκειται στα δικαιώματα εκπομπών PE v /5 DT\ doc

5 Πρόκειται για βασική προϋπόθεση της ανάπτυξης ενός διεθνούς συστήματος καταπολέμησης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Συνεπώς, η εφαρμογή της συνοριακής προσαρμογής αποτελεί τον πρόδρομο ενός διεθνούς συστήματος για την καταπολέμηση των εκπομπών CO Διασφάλιση της απαραίτητης διαφάνειας Προτείνουμε τα δικαιώματα εκπομπών CO2 να γίνουν αντικείμενο δημοσιότητας κατά τη δημοσίευση των ετήσιων λογαριασμών ως στοιχεία εκτός ισολογισμού Μια πολιτική Ε&Α που θα στηρίζεται από δημόσιες επιδοτήσεις V. Το ζήτημα των συμβάσεων προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας Διατηρείται υπό ορισμένες συνθήκες η δυνατότητα σύναψης μακροπρόθεσμων συμβάσεων, με την υποχρέωση η απόδοση της επένδυσης να είναι τουλάχιστον 10ετής για τις βιομηχανίες υψηλής έντασης κεφαλαίου. VI. Ευρωπαϊκή εμπορική άμυνα για τα βασικά μέταλλα: έμφαση στην πρόληψη παρά εκ των υστέρων αποκατάσταση των συνεπειών Σε πρώτο στάδιο, προτείνεται η διενέργεια προκαταρκτικής έρευνας από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μέγιστης διάρκειας ενός μηνός, με σκοπό μια πρώτη εξέταση των καταγγελιών για τα μέτρα κατά του ντάμπινγκ και των επιδοτήσεων, που θα μπορούσε, βάσει των πρώτων στοιχείων, να οδηγήσει στη λήψη προληπτικών μέτρων προστασίας και στη συνέχεια στη διενέργεια διεξοδικής έρευνας. VII. Καθορισμός των «σχετικών αγορών» σε περίπτωση συγχώνευσης ή εξαγοράς Στις αναλύσεις της για τους ανοξείδωτους χάλυβες, όπως και για όλα τα βασικά μέταλλα που υπόκεινται στον διεθνή ανταγωνισμό, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει οπωσδήποτε να θεωρεί τη διεθνή αγορά ως αγορά αναφοράς (ορισμός της έννοιας «σχετική αγορά»). Προσωρινό συμπέρασμα Αυτή η ενδιάμεση έκθεση αποτελεί σημείο αναφοράς και έχει ως στόχο την παροχή ενημέρωσης σχετικά με την πρόοδο που έχει επιτευχθεί σε επίπεδο αναλύσεων και προτάσεων ώστε να δοθεί ώθηση στη διεξαγωγή ενός διευρυμένου διαλόγου σχετικά με τις προϋποθέσεις βιώσιμης ανάπτυξης της βιομηχανίας βασικών μετάλλων στην Ευρώπη. DT\ doc 5/5 PE v01-00