Ινδο-ρωσική. Μεγάλη εντύπωση έχει προκαλέσει διεθνώς,

Transcript

1 Μεγάλη εντύπωση έχει προκαλέσει διεθνώς, η είσοδος στην υπηρεσία του ινδο-ρωσικού υπερηχητικού βλήµατος µεγάλης εµβέλειας BrahMos. Το βλήµα αναπτύχθηκε από κοινού από το Νέο ελχί και τη Μόσχα και αποτελεί το επιστέγασµα µίας στρατηγικής συνεργασίας αρκετών δεκαετιών στον τοµέα παραγωγής όπλων τεχνολογίας αιχµής. Η συνεργασία αυτή έχει τις ρίζες τις στην εποχή του ψυχρού πολέµου και αναβαθ- µίστηκε ιδιαίτερα µετά το τέλος του. Στο κείµενο που ακολουθεί µια σύντοµη παρουσίαση των τεχνικών χαρακτηριστικών και των πραγµατικά εντυπωσιακών δυνατοτήτων του µοναδικού υπερηχητικού antiship βλήµατος µεγάλη εµβέλειας στον κόσµο. Επιπλέον, ιδιαίτερη µνεία γίνεται στον ναυτικό αντιαεροπορικό πόλεµο, µιας και η είσοδος του BrahMos στην ενεργό υπηρεσία, ανατρέπει πλήρως τα έως τώρα δεδοµένα σε αυτή τη µορφή πολέµου. Του Αχιλλέα Ζάλου Ινδο-ρωσική

2 ƒ À π υπερηχητική συνεργασία

3 T Y º X S T U V Το βλήµα BrahMos σχεδιάστηκε και κατασκευάστηκε από την οµώνυ- µη κοινοπραξία που περιλαµβάνει τη ρωσική εταιρεία NPO Mashinostroyenia και τον οργανισµό έρευνας και ανάπτυξης του υπουργείου άµυνας της Ινδίας (India's Defence Research and Development Organisation - DRDO). Αντλεί δε, το όνοµά του, από τα αρχικά των ποταµών Brahmaputra και Moscow των δύο µεγάλων χωρών. Στο άµεσο µέλλον το BrahMos πρόκειται να αποτελέσει την αιχµή του δόρατος των αεροναυτικών δυνάµεων της Ινδίας ενισχύοντας σηµαντικά τις δυνατότητες προσβολής στόχων επιφανείας από µεγάλες αποστάσεις. Εξαιρετικό ενδιαφέρον βεβαία, παρουσιάζει η απόφαση της κοινοπραξίας, να παράγει περίπου βλήµατα για πώληση στην παγκόσµια αγορά. [ Πρόγραµµα και αποστολή του BrahMos Η κοινοπραξία BrahMos συστήθηκε αρχικά το εκέµβριο του Η κατασκευή του βλήµατος ξεκίνησε µετά την υπογραφή διακυβερνητικής συµφωνίας µεταξύ Ρωσίας και Ινδίας τον Φεβρουάριο του Η πείρα των ινδικών αµυντικών βιοµηχανιών στην κατασκευή βαλλιστικών συστηµάτων και πυραύλων µεγάλου βεληνεκούς έχει περάσει σε σηµαντικό βαθµό στην κατασκευή του BraHmos. Στη φωτό το βαλλιστικό βλήµα Agni II µε εµβέλεια χιλιοµέτρων Συγκριτικό διάγραµµα του BraHmos µε το βλήµα Harpoon υποδεικνύοντας τη δυνατότητα χρήσης του από σκάφη επιφανείας Σκοπός της συµφωνίας καθορίστηκε η σχεδίαση, ανάπτυξη, παραγωγή και πώληση ενός υπερηχητικού βλήµατος µεγάλης εµβέλειας µε κύρια αποστολή την προσβολή στόχων επιφανείας (antiship). Ανάλογα µε την πλατφόρµα εκτόξευσης (πλοίο, υποβρύχιο, αεροσκάφος ή συστοιχίες ξηράς) υπάρχουν τέσσερις διαφορετικές εκδόσεις βληµάτων: Επιφανείας - επιφάνειας (surface-to-surface) Αέρος - επιφανείας (air-to-surface) Υποβρύχιου- επιφανείας (submarine-to-surface) Εδάφους - επιφανείας για παράκτια άµυνα (ground-to-surface) T Y º X Οι εκδόσεις επιφανείας - επιφάνειας, υποβρύχιου - επιφανείας και εδάφους - επιφανείας έχουν κοινή διαµόρφωση, ενώ η έκδοση αέρος - επιφανείας διαθέτει µικρότερο επιταχυντή (booster) και επιπλέον πτερύγια για αύξηση της ευστάθειας κατά την εκτόξευση. Πρώτη αναπτύχθηκε η έκδοση επιφανείας - επιφάνειας, η οποία πλέον βρίσκεται στο στάδιο της επιχειρησιακής εκµετάλλευσης στο ινδικό πολεµικό ναυτικό. Οι Ινδοί µετά την επιτυχία της ναυτικής έκδοσης του βλήµατος εστίασαν στην χερσαία και αεροπορική έκδοση του βλήµατος. H χερσαία έκδοση, δοκιµάστηκε επιτυχώς στο πεδίο βολής Rajasthan και στις 21 Ιουνίου 2007 εντάχθηκε στον ινδικό στρατό. Από την άλλη, η αεροπορική έκδοση αναµένεται να είναι εκµεταλλεύσιµη επιχειρησιακά στο άµεσο µέλλον από τα ρωσικής κατασκευής, ινδικά µαχητικά Sukhoi Su-30MKI. Καταβάλλονται προσπάθειες ώστε 98 ª ƒ π - ƒπ π 2008 ANAXAITI H/INTERCEPTION

4 ƒ À π Το βλήµα BraHmos στην έκδοση ξηράς για χρήση από επάκτιους νεκτοξευτές εναντίον σκαφών επιφανείας τα συγκεκριµένα µαχητικά να έχουν δυνατότητα εξοπλισµού µε τρία βλήµατα, ένα κάτω από την άτρακτο και δύο στα πτερύγια µετά από την ενίσχυσή τους. Επιπλέον, το βλήµα προορίζεται για τοποθέτηση στο αεροσκάφος ναυτικής συνεργασίας Long Range Maritime Patrol (LRMP) IL-38SD του ινδικού ναυτικού. Το συγκεκριµένο αεροσκάφος προσφάτως εξοπλίστηκε µε το ρωσικό ραντάρ Sea Dragon το οποίο έχει δυνατότητα εντοπισµού στόχων επιφανείας σε αποστάσεις έως 300χλµ και κατά συνέπεια εκµεταλλεύεται πλήρως το µεγάλο βεληνεκές του BrahMos. [ Χαρακτηριστικά BrahMos Το BrahMos είναι ένα υπερηχητικό βλήµα αυτόνοµης κατεύθυνσης, µε δυνατότητα πτήσης σε χαµηλό ύψος από την επιφάνεια της θάλασσας (sea skimming fire and forget missile). Έχει βάρος περίπου τρεις τόνους, µήκος 6.9µ. και διάµετρο 60cm. Η αυτόνοµη κατεύθυνση υποδηλώνει ότι δεν υπάρχει δυνατότητα µετάδοσης δεδοµένων καθώς και ανάκλησης του βλήµατος µετά την εκτόξευση. Το BrahMos αποθηκεύεται, µεταφέρεται και εκτοξεύεται από ένα κάνιστρο πολλαπλών χρήσεων (Transport-Launch Canister - TLC). Το σύστηµα πρόωσης του βλήµατος έχει σχεδιαστεί και κατασκευαστεί στη Ρωσία. Περιλαµβάνει έναν προωθητικό κινητήρα στερεών καυσίµων και ένα στροβιλωθητή υγρών καυσίµων (solid propellant booster and a liquid - propellant - ram jet system). O booster προσδίδει την αρχική επιτάχυνση του βλήµατος µέχρι τα 2mach. Στη συνέχεια ενεργοποιείται ο sustainer, ο οποίος επιταχύνει έως τα 2,8mach και διατηρεί αυτή την ταχύτητα καθ όλη τη διάρκεια της πτήσης. Ο συνδυασµός αυτός έχει ως αποτέλεσµα µία εµβέλεια 290χλµ. Η εµβέλεια αυτή, θα µπορούσε ευχερώς να υπερβαίνει το όριο των 300χλµ, καθορίστηκε όµως κάτω από αυτό, προκειµένου να µην παραβιάζεται η διεθνή συµφωνία MTCR (Missile Technology Control Regime). Ο υπολογιστής και το σύστηµα καθοδήγησης έχουν σχεδιαστεί και κα- Χαρακτηριστικά του BrahMos Κατασκευάστρια εταιρεία BrahMos Corpοration. Κοινοπραξία της ρωσικής NPO Mashinostroeyenia και του ινδικού Defense Research and Development Organization Τύπος Κατευθυνόµενο βλήµα προσβολής στόχων επιφανείας µεγάλων αποστάσεων (long-range antiship missile) Εκδόσεις Επιφανείας επιφάνειας (surface-to-surface) Αέρος επιφανείας (air-to-surface) Υποβρύχιου επιφανείας (submarine-to-surface) Εδάφους - επιφανείας (ground-to-surface) Είσοδος στην υπηρεσία Νοέµβριος 2006 (ναυτική έκδοση) Μήκος 8.4 m ιάµετρος 60 cm Βάρος 3000kg Πρόωση Προωθητικός κινητήρας στερεών καυσίµων και στροβιλοκινητήρας υγρών καυσίµων (solid propellant booster and a liquid propellant ram jet system) Εµβέλεια 290km Ταχύτητα πτήσης mach Ύψος πτήσης Βαλλιστικό έως 15000µ κατά την πρώτη φάση και 30 40m από την επιφάνεια της θάλασσας κατά την κατεύθυνση προς το στόχο Αισθητήρας Ψηφιακό µονοπαλµικό ραντάρ εγκλωβισµού κωδικοποίησης φάσης µε δυνατότητα αναγνώρισης στόχων βάσει του προφίλ της ανακλαστικής τους επιφάνειας. Κατεύθυνση Αδρανειακά κατά την πρώτη φάση και στη συνέχεια µέσω των στοιχείων που παρέχει ο αισθητήρας. Κεφαλή µάχης Βάρους 300Kg µε πυροσωλήνες προσεγγίσεως και προσκρούσεως. Φορείς Πλοία επιφανείας του ινδικού ναυτικού. Μελλοντικά: συστοιχίες ξηράς, υποβρύχια, αεροσκάφη Sukhoi Su-30MKI και αεροσκάφη ναυτικής συνεργασία Long Range Maritime Patrol IL-38SD. ANAXAITI H/INTERCEPTION ª ƒ π - ƒπ π

5 Μοντέλο υπό κλίµακα του βλήµατος BraHmos που παρουσιάστηκε κατά τη διάρκεια της Defendory Το BraHmos στην έκδοση εναέριας εκτόξευσης τασκευαστεί στην Ινδία. Οι αρχές κατεύθυνσης του βλήµατος προς το στόχο, είναι ίδιες µε αυτές των τυπικών δυτικών ενεργητικών antiship βληµάτων, όπως το EXOCET και το HARPOON, µε τη διαφορά ότι το προφίλ πτήσης του BrahMos κατά την ενδιάµεση πορεία είναι βαλλιστικό. Πιο συγκεκριµένα, το βλήµα πριν την εκτόξευση, λαµβάνει τις συντεταγµένες του στόχου από τους αισθητήρες του φορέα εκτόξευσης. Μετά την εκτόξευση κινείται αδρανειακά προς το στόχο, µέσω αυτό- µατου πιλότου, βάσει των στοιχείων που έχει λάβει. Αυτή η φάση της πτήσης είναι βαλλιστική και το βλήµα µπορεί να φτάσει σε ύψος 15000µ. Στη συνέχεια το BrahMos ακολουθεί καθοδική πορεία και σε προκαθορισµένη από το στόχο απόσταση, ενεργοποιείται ο αισθητήρας (seeker) του. Σε αυτή η φάση της πτήσης το βλήµα πετά σε χα- µηλό ύψος από την επιφάνεια της θάλασσας (sea skimmer). O αισθητήρας, µε την ενεργοποίηση του, λειτουργεί σε mode έρευνας και µετά τον εντοπισµό του στόχου, µεταπίπτει σε mode εγκλωβισµού, παρέχοντας στοιχεία για την κατεύθυνση του βλήµατος. Ο αισθητήρας του BrahMos είναι ένα ιδιαίτερα προηγµένο ψηφιακό µονοπαλµικό ραντάρ εγκλωβισµού που ενσωµατώνει όλες τις σύγχρονες τεχνικές που χρησιµοποιούνται στα ραντάρ των κατευθυνόµενων βληµάτων επιφανείας - επιφανείας. Πέραν όµως αυτών, ενσω- µατώνει δύο επιπλέον τεχνικές που αναλύονται στη συνέχεια και οι οποίες το κατατάσσουν στην κορυφή των ραντάρ της κατηγορίας του. Η πρώτη τεχνική αφορά τη διαµόρφωση και κωδικοποίηση κατά φάση (phase coded) των παλµών πριν την εκποµπή τους. Αποτέλεσµα της συγκεκριµένης τεχνικής είναι τα ιδιαιτέρα χαµηλά επίπεδα ισχύος των εκπεµπόµενων παλµών και συνεπακόλουθα οι πολύ µικρές αποστάσεις ανίχνευσης τους από τα συστήµατα ESM. Αξίζει να τονιστεί ότι, η κωδικοποίηση κατά φάση των παλµών είναι η πλέον προηγµένη τεχνική που προσδίδει stealth χαρακτηριστικά σε ένα σύστηµα ραντάρ, στερώντας από τον αντίπαλο τη δυνατότητα έγκαιρης προειδοποίησης για την απειλή Αυτό το γεγονός σε συνδυασµό µε την υπερηχητική ταχύτητα καθιστούν την αναχαίτιση του BrahMos εξαιρετικά δύσκολη υπόθεση και µεγάλη πρόκληση τόσο για τα υπάρχοντα όσο και για τα µελλοντικά συστήµατα των πολεµικών πλοίων. Η δεύτερη τεχνική έχει να κάνει µε τη δυνατότητα αναγνώρισης και απόκτησης του επιθυµητού στόχου επιφανείας. Αυτό επιτυγχάνεται µε τη χρησιµοποίηση ειδικών αλγόριθµων οι οποίοι ταξινοµούν τους στόχους βάσει του προφίλ της ανακλαστικής τους επιφάνειας. Κατ αυτόν τον τρόπο, ο ερυνητής του BrahMos, έχει τη δυνατότητα να ανιχνεύσει αριθµό στόχων στην περιοχή ενδιαφέροντος και να αναγνωρίσει αυτόν που πρέπει να προσβάλει. Είναι προφανές ότι, για να είναι επιτυχής αυτή η διαδικασία, θα πρέπει, πριν την εκτόξευση, να έχει τοποθετηθεί στη µνήµη του αισθητήρα το προφίλ της ανακλαστικής επιφάνειας του επιθυµητού στόχου. Για την καταστροφή του στόχου, το BrahMos είναι εφοδιασµένο, µε µία κεφαλή µάχης, συνολικού βάρους 300Kg η οποία διαθέτει δύο πυροσωλήνες, έναν προσεγγίσεως και έναν προσκρούσεως. Ο πυροσωλήνας προσεγγίσεως ενεργοποιείται όταν λάβει εντολή µηδενικής απόστασης του στόχου από τον αισθητήρα του βλήµατος. Ο πυροσωλήνας προσκρούσεως ενεργοποιείται µε µία µικρή χρονική καθυστέρηση µετά την είσοδο του βλήµατος στο στόχο µε σκοπό η έκρηξη να 100 ª ƒ π - ƒπ π 2008 ANAXAITI H/INTERCEPTION

6 ƒ À π Το βλήµα BraHmos πρόκειται να πιστοποιηθεί σύντοµα στα αεροσκά- IL-38 και Su-30MKI υλοποιώντας επιχειρησιακά την αεροεκτο- φη ξευόµενη έκδοση. λάβει χώρα εντός αυτού. Οι δοκιµαστικές βολές της ναυτικής έκδοσης που έχουν εκτελεστεί έως σήµερα, χαρακτηρίστηκαν ως επιτυχείς. Η απόδοση του βλήµατος, όσον αφορά την τροχιά, την ταχύτητα πτήσης, την εµβέλεια αλλά και την ακρίβεια προσβολής ήταν σύµφωνη µε τις τεχνικές προδιαγραφές του. Αυτό όµως που προκάλεσε εξαιρετική εντύπωση ήταν η µεγάλη καταστρεπτική του ικανότητα. Αν και το βάρος της κεφαλής µάχης του BrahMos, είναι σχεδόν διπλάσιο των αντίστοιχων κεφαλών µάχης των Exocet και Harpoon, αυτό που εξασφαλίζει την καταστροφή του στόχου, είναι η υπερηχητική ταχύτητα και η συνεπαγοµένη τεράστια κινητική ενέργεια. Πράγµατι, το αποτέλεσµα της πρόσκρουσης του BrahMos σε παροπλισµένο πλοίο κατά την εκτέλεση δοκιµαστικών βολών εν πλω ήταν ιδιαίτερα εντυπωσιακό: το πλοίο κόπηκε στα δύο και βυθίστηκε µέσα σε 4 λεπτά. [ BrahMos και η µεγάλη ανατροπή στην αεράµυνα των πλοίων Η είσοδος ενός υπερηχητικού βλήµατος µακράς εµβέλειας, όπως το BrahMos, στην υπηρεσία ανατρέπει πλήρως τα έως τώρα δεδοµένα στον ναυτικό αντιαεροπορικό πόλεµο σε παγκόσµιο επίπεδο. Παρόλο που αυτός ο ισχυρισµός ακούγεται υπερβολικός, στη συνέχεια εξη- ANAXAITI H/INTERCEPTION ª ƒ π - ƒπ π

7 Μοντέλο φρεγάτας του ινδικού Ναυτικού το οποίο φέρει τον κάθετο ναυτικό εκτοξευτή του βλήµατος BraHmos To BraHmos σε όχηµα µεταφοράς κατά τη διάρκεια της Aero India 2007 γείται για ποιο λόγο είναι απόλυτα αληθής. Η ραγδαία ανάπτυξη των κατευθυνόµενων βληµάτων αέρος επιφανείας, ειδικά τη δεκαετία του 80, κατέστησε τα πλοία ευάλωτα σε επιθέσεις της πολεµικής αεροπορίας. Το πρόβληµα ήταν - και είναι ακόµη για πολλά ναυτικά, όπως το ελληνικό και τουρκικό - ότι, οι αποστάσεις εξαπόλυσης των antiship βληµάτων από τα αεροσκάφη βρίσκονταν εκτός εµβέλειας των βληµάτων επιφανείας - αέρος των πλοίων. Οι συνήθεις αποστάσεις άφεσης για βλήµατα antiship όπως τα EXOCET, HARPOON και anti-radiation όπως το HARM είναι της τάξης των 70 έως 100χλµ. Με έναυσµα αυτό το πρόβληµα και µε βάση αυτές τις αποστάσεις άφεσης, σχεδιάστηκαν οι τελευταίας τεχνολογίας ευρωπαϊκές αντιαεροπορικές φρεγάτες άµυνας περιοχής. Σε αυτές περιλαµβάνονται οι ολλανδικές LCF, οι γερµανικές F-124, οι ισπανικές F-100, οι γαλλικές FREMM αλλά και τα βρετανικά αντιτορπιλικά Type 45. Ο εξοπλισµός αυτών των πλοίων στόχευε στην αντιαεροπορική άµυνα σε βάθος µε τη χρήση των αντιαεροπορικών βληµάτων άµυνας περιοχής και µέσης εµβέλειας, ASTER 15/30 ή ESSM / SM-2MR Block IIIA καθώς και καθοδήγηση αυτών από ραντάρ πολλαπλών ρόλων. Ειδικά το βεληνεκές των αντιαεροπορικών βληµάτων άµυνας περιοχής ASTER 30 και SM2, είχε προβλεφθεί να είναι της τάξης των 120+χλµ εξασφαλίζοντας ότι οι αποστάσεις άφεσης βληµάτων όπως EXOCET, HARPOON και HARM θα ήταν εντός του φακέλου τους. Στην περίπτωση του BrahMos όµως η µέγιστη εµβέλεια είναι της τάξης των 280χλµ, δηλαδή 2.5 έως 3 φορές µεγαλύτερη συγκριτικά µε τις εµβέλειες των τυπικών δυτικών antiship βληµάτων που αναφέρθηκαν προηγουµένως. Το γεγονός αυτό εξασφαλίζει ότι κατά την άφεση του όπλου, το αεροσκάφος θα βρίσκεται κατά πολύ εκτός της εµβέλειας των βληµάτων αντιαεροπορικής άµυνας περιοχής. Έτσι λοιπόν η αντι- µετώπιση ενός αεροσκάφους εξοπλισµένου µε βλήµατα BrahMos ουσιαστικά απαιτεί συνδροµή της αεροπορίας µε τη δράση φίλιων αεροσκαφών αναχαίτισης σε ρόλο CAP και µάλιστα σε αποστάσεις έως 300χλµ. Αυτό που αποµένει στα πλοία, είναι η αναχαίτιση του βλήµατος µετά την άφεση του, σε µικρότερες αποστάσεις είτε µε χρήση κατευθυνό- µενων βληµάτων είτε µε χρήση Close In Weapon Systems - CIWS στην έσχατη ζώνη αεράµυνας. Και εδώ όµως τα πράγµατα δεν είναι ιδιαίτερα ευοίωνα. Ο λόγος είναι η υπερηχητική ταχύτητα του βλήµατος που είναι τρεις φορές µεγαλύτερη συγκριτικά µε τις ταχύτητες των τυπικών δυτικών antiship βληµάτων. Αυτό έχει ως αποτέλεσµα τη µείωση κατά τρεις φορές του, ούτως ή άλλως, ιδιαίτερα περιορισµένου χρόνου που διατίθεται στο προσωπικό αλλά και στα συστήµατα εγγύς αντιβληµατικής 102 ª ƒ π - ƒπ π 2008 ANAXAITI H/INTERCEPTION

8 ƒ À π προστασίας (Close In Weapon System - CIWS) ενός πλοίου για διακρίβωση, εκτίµηση και βέβαια προσβολή της απειλής. Για παράδειγµα, εάν υποθέσουµε, όχι και τόσο αυθαίρετα, ότι ο χρόνος αυτός για ένα υποηχητικό βλήµα είναι της τάξης του ενός λεπτού, στην περίπτωση του BrahMos µιλάµε για µόλις 20sec. Επιπλέον, η πλειοψηφία των συστηµάτων ραντάρ αέρος και εγγύς αντιβληµατικής προστασίας, είναι σχεδιασµένα για την αντιµετώπιση υποηχητικών κατευθυνόµενων βληµάτων και αδυνατούν να παρακολουθήσουν και να προσβάλουν επιτυχώς στόχους που κινούνται µε υπερηχητική ταχύτητα. Τέλος, αξίζει να επαναλάβουµε ότι η τριπλάσια ταχύτητα έχει ως αποτέλεσµα, την αύξηση κατά τρεις φορές της κινητικής ενέργειας του βλήµατος µε ότι συνεπάγεται αυτό κατά τη πρόσκρουση του στο πλοίο. Ακόµα και εάν η κεφαλή µάχης αποτύχει να εκραγεί, η κινητική ενέργεια του βλήµατος και η διαρροή και ανάφλεξη του καυσίµου που δεν έχει καταναλωθεί θα έχουν το ίδιο καταστρεπτικά αποτελέσµατα. [ Συµπεράσµατα και σκέψεις Το βλήµα BrahMos, αναµφισβήτητα, βρίσκεται τεχνολογικά ένα βή- µα εµπρός, αφού είναι το µοναδικό βλήµα antiship το οποίο ταξιδεύει µε υπερηχητική ταχύτητα και έχει εµβέλεια της τάξης των 290χλµ. Αυτή η ταχύτητα, σε συνδυασµό µε τη stealth εκποµπή του αισθητήρα του, καθιστά ιδιαίτερα δύσκολο τον εντοπισµό και την αναχαίτιση του βλήµατος. Από τη άλλη, η εµβέλεια των 290χλµ εξασφαλίζει ότι η άφεση του όπλου θα εκτελεστεί σε αποστάσεις πολύ µεγαλύτερες από την εµβέλεια των εν ενεργεία βληµάτων αντιαεροπορικής άµυνας περιοχής, ανατρέποντας τα έως τώρα δεδοµένα στον ναυτικό αντιαεροπορικό πόλεµο. Όλα αυτά τα χαρακτηριστικά τοποθετούν το BrahMos στην κατηγορία των οπλικών συστηµάτων που δρουν ως πολλαπλασιαστές ισχύος. Η επιτυχία του προγράµµατος είναι ένα τεχνολογικό επίτευγµα που εντάσσει την Ινδία στη λέσχη µίας µικρής οµάδας χωρών που έχουν τη δυνατότητα παραγωγής κατευθυνόµενων βληµάτων µεγάλης εµβέλειας και επισφραγίζει τη στρατηγική της συµµαχία µε τη Ρωσία. Με δεδοµένο ότι η κοινοπραξία προτίθεται να παράγει περίπου βλήµατα για πώληση στην παγκόσµια αγορά, γεννώνται δύο ερωτή- µατα: Ποια οπλοστάσια έχουν τεθεί ως στόχος από τη κοινοπραξία; Ένα βλήµα όπως το BrahMos είναι κατάλληλο για το επιχειρησιακό περιβάλλον που θα δράσουν οι ελληνικές ένοπλες δυνάµεις; Όσον αφορά το πρώτο ερώτηµα και λαµβανοµένων των γεωπολιτικών ισορροπιών στον Ινδικό και στην Άπω Ανατολή, οι πλέον πιθανοί αγοραστές είναι η Μαλαισία, η Ινδονησία και το Βιετνάµ χωρίς να αποκλείεται κάποια άλλη χώρα, αφού δεν υφίστανται περιορισµοί εξαγωγών. Όσον αφορά το δεύτερο ερώτηµα, αποτελεί κοινή λογική ότι το αριθ- µητικό έλλειµµα είναι αναγκαίο να καλυφθεί µε ποιοτική υπεροχή. Αυτό ήταν το δόγµα βάσει του οποίου η ελληνική πλευρά αντιστάθ- µισε την αριθµητική υπεροχή στις δύο όχθες του Αιγαίου έως τη δεκαετία του 80. υστυχώς, αυτό το δόγµα δεν εφαρµόστηκε στη συνέχεια, µε κατάληξη τις γνωστές και δυσάρεστες εξελίξεις στον εναέριο και θαλάσσιο χώρο του Αιγαίου, ειδικά µετά τα µέσα της δεκαετίας του 90. Η χώρα έχει ανάγκη από εξοπλισµούς τεχνολογίας αιχµής οι οποίοι θα τις προσδώσουν συγκριτικό πλεονέκτηµα και θα αποτελούν ισχυρή αποτροπή. To τακτικό βαλλιστικό βλήµα SS-350/Prithvi-III ενώ ακριβώς δίπλα του ο τριπλός εκτοξευτής του συστήµατος BraHmos στην έκδοση για το Στρατό Ξηράς Αυτός και µόνο ο λόγος είναι αρκετός για να εξετασθεί η πιθανότητα πρόσκτησης του µοναδικού υπερηχητικού antiship κατευθυνόµενου βλήµατος στον κόσµο. Η αγορά ενός τέτοιου βλήµατος θα αλλάξει εντελώς τα επιχειρησιακά δεδοµένα και τις ισορροπίες όχι µόνο στο Αιγαίο αλλά και στον ευρύτερο χώρο της Ανατολικής Μεσογείου. Όπως και στην περίπτωση του SCALP, η πολεµική αεροπορία ή το πολεµικό ναυτικό θα είναι σε θέση να προσβάλλουν, στόχους επιφανείας αυτή τη φορά, στην Κύπρο από πλοία ή αεροσκάφη, τα οποία θα δρουν σε περιβάλλον ασφάλειας στο νότιο Αιγαίο. Αυτό και µόνο το γεγονός θα αποτελεί ισχυρή αποτροπή και θα στηρίζει αξιόπιστα την επιλογή του ενιαίου αµυντικού δόγµατος. Μεγάλη πρόκληση, αναµφίβολα, αποτελεί η τοποθέτηση του βλήµατος σε πλοία ή αεροσκάφη δυτικών κατασκευαστών. Αυτό γιατί τα θέµατα συµβατότητας και ολοκλήρωσης, κυρίως σε επίπεδο συνεργασίας και ανταλλαγής στοιχείων µε νατοϊκά ραντάρ και τακτικά συστήµατα, συνεπάγονται µεγάλο ρίσκο, κόστος και συναίνεση των διαφορετικών κατασκευαστών. Όλα αυτά τα προβλήµατα αµβλύνονται στην περίπτωση ναυπήγησης νέων πλοίων, ή αγοράς νέων αεροσκαφών. Κλείνοντας, αξίζει να επισηµανθεί ότι, η προµήθεια από την Ελλάδα του µοναδικού υπερηχητικού κατευθυνόµενου βλήµατος στον κόσµο, ρωσο-ινδικής µάλιστα προέλευσης, είναι βέβαιο ότι θα προκαλέσει σφοδρές αντιδράσεις. Τέτοιες αποφάσεις στον τοµέα των εξοπλισµών απαιτούν ισχυρή πολιτική βούληση και λεπτούς διπλωµατικούς χειρισµούς. ANAXAITI H/INTERCEPTION ª ƒ π - ƒπ π