Μάρκος Αλεξίου ΗΧΟΙ ΣΙΩΠΗΣ. Τζαζ Εναρμονίσεις. Ενορχηστρώσεις. Στράτος Διαμαντής

Transcript

1 Μάρκος Αλεξίου ΗΧΟΙ ΣΙΩΠΗΣ Τζαζ Εναρμονίσεις Ενορχηστρώσεις Στράτος Διαμαντής

2 Ήχοι Σιωπής ISMN: Copyright 2008 Fagotto Books Παραγωγή: Εκδόσεις Fagotto Μετάφραση κειμένων: Βάσω Δημητρίου Κείμενα: Μάρκος Αλεξίου Ενορχηστρώσεις: Στράτος Διαμαντής Σελιδοποίηση: Χρύσα Οικονομάκη Εξώφυλλο: Αφροδίτη Ζούκη Επιμέλεια: Αντρέας Θερμός Διαμόρφωση κειμένων : Μάρκος Αλεξίου και Μιλτιάδης Παπαστάμου Ν. Θερμός - ΕΚΔΟΣΕΙΣ FAGOTTO Βαλτετσίου ΕΞΑΡΧΕΙΑ, ΑΘΗΝΑ Τηλ: Φαξ: infoqfagottoooks.gr

3 Αντί Προλόγου Το βιβλίο αυτό είναι αποτέλεσμα πολύχρονης προσωπικής έρευνας πάνω στις κλίμακες, τις συγχορδίες και τους συνδυασμούς τους, όπως χρησιμοποιούνται στον αυτοσχεδιασμό και τη σύνθεση της τζαζ, αλλά και άλλων σύγχρονων μουσικών ρευμάτων. Λαμβάνει υπόψη του την ανάλογη πλούσια βιβλιογραφία που έχει καταστήσει τη τζαζ ένα συγκεκριμένο σύστημα γνώσης, αλλά συγχρόνως επιχειρεί να επεκταθεί και πέρα από αυτό. Έτσι, με συγκεκριμένες μεθόδους, τεχνικές αλλά και προσωπικά παραδείγματα εργασίας, συστήνει τρόπους και καταδεικνύει δρόμους που ο σπουδαστής/μουσικός μπορεί να ακολουθήσει ώστε, κατασκευάζοντας την δική του μουσική γλώσσα, να χαράξει την πολυπόθητη- προσωπική του δημιουργική πορεία.

4

5 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. My Funny Clementine ελεύθερη χρωματική εναρμόνιση 2. Atonality Ελεύθερες συγχορδίες με pedal (one tone) 3. Συγχορδίες σε κατιούσα χρωματική και μελωδία βασισμένη σε major triads 4. II-V-I, με αντικατάσταση της δεσπόζουσας (V) 5. Διτονικός αυτοσχεδιασμός με pedal 6. Πολυσυγχορδιακός αυτοσχεδιασμός με pedal 7. Σύνθεση Miltiades and Herodotus 8. Δωδεκάφθογγος αυτοσχεδιασμός με ελέυθερη εναρμόνιση 9. Πολυσυγχορδιακός αυτοσχεδιασμός με pedal-(2) 10. Διτονικός και πολυτονικός αυτοσχεδιασμός με pedal 11. Blues 1- Παραδείγματα εναρμόνισης minor lues 12. Blues 2a- (a: συνοδευτικές συγχορδίες με δεύτερες - : ελεύθερες συνοδευτικές συγχορδίες) 13. Blues 3a- (a: συνοδευτικές συγχορδίες σε χρωματική - : συνοδευτικές συγχορδίες σε χρωματική με προσθήκη major triads) 14. Blues 4 Ελεύθερη lues εναρμόνιση 15. Blues 5a--c-d-e (a: συνοδευτικές χρωματικές συγχορδίες - : συνοδευτικές συγχορδίες σε χρωματική με προσθήκη major triads - c: συνοδευτικές συγχορδίες σε χρωματική, και ελεύθερη κίνηση, με προσθήκη major triads - d: ελεύθερες συνοδευτικές συγχορδίες με προσθήκη major triads - e: συνοδευτικές συγχορδίες σε χρωματική με προσθήκη major triads) 16. Σύνθεση Little Blues 17. Παράδειγμα αυτοσχεδιασμού με συγχορδιακές παραλλαγές 18. Αυτοσχεδιασμός μεικτών διτονικών κλιμάκων με ελεύθερη εναρμόνιση 19. II-V, με αντικατάσταση της δεσπόζουσας (V) 20. Σύνθεση The Great Guitar Player 21. Παράδειγμα συγχορδιακού αυτοσχεδιασμού 22. Παράδειγμα αυτοσχεδιασμού σε μεικτές διτονικές κλίμακες με συνοδεία pedal 23. Παράδειγμα αυτοσχεδιασμού σε μεικτές διτονικές κλίμακες με χρωματικές και ελεύθερες συγχορδίες 24. Σύνθεση Complaint 25a. Montuno 1 - Παράδειγμα II-V-I με μετατροπίες, και κίνηση σε whole tone 25. Montuno 2 - Παράδειγμα II-V στην μελωδική ελάσσονα, χωρίς λύση στο Ι 26a. Montuno 3 - Εναλλακτικές εναρμονίσεις 26. Montuno 4 - Εναλλακτικές εναρμονίσεις (2) 27a. Montuno 5 - Εναλλακτικές εναρμονίσεις σε ανιούσα χρωματική 27. Montuno 6 -Ελεύθερες εναλλακτικές εναρμονίσεις σε διακεκομμένη χρωματική 28. Montuno 7 - Εναλλακτικές εναρμονίσεις σε κατιούσα χρωματική MONTUNO 7 29a. Montuno 8 - Ελεύθερες εναλλακτικές εναρμονίσεις σε 4ες 29. Montuno 9 - Ελεύθερες εναλλακτικές εναρμονίσεις σε διακεκομμένη χρωματική (2) 30. Σύνθεση Stratos Theme 31. Παράδειγμα επανεναρμόνισης της ίδιας μελωδίας 32a-. Παράδειγμα επανεναρμόνισης της ίδιας μελωδίας με μετατροπικές λύσεις 33. Εναρμόνιση μιας νότας με σειρά τετραφώνων συγχορδιών 34. Συνδιασμός II-V-I 35. Σύνθεση Doriana 36. Σύνθεση Requiem to George 37. Μετατροπικές λύσεις του II-V?????????? 38. Επανεναρμόνιση Round the Evening 39. Κατασκευή προσωπικών κλιμάκων και συγχορδιών 40) Σύνθεση The Coming of the 8th Day 41. Υποδηλώσεις ξένων κλιμάκων σε συγχορδίες και αυτοσχεδιασμό 42. Κατασκευή κλιμάκων με ξένη νότα (added note) 43. Ελεύθερη προσθήκη ξένης νότας 44. Ελεύθερη προσθήκη ξένης νότας (2) Supplementing an added note (2) 45. Επανεναρμόνιση My Funny Clementine βασισμένο στο γνωστό κομμάτι My Funny Valentine

6

7 ΜΑΘΗΜΑ 1 My Funny Clementine - ελεύθερη χρωματική εναρμόνιση βασισμένο στο γνωστό κομμάτι My funny Valentine των (R. Rogers/L. Hart) Η επανεναρμόνιση αυτού του πολύ γνωστού κομματιού στηρίχθηκε στην επιλογή μας να κινείται το μπάσσο σε ανιούσα και κατιούσα χρωματική. Η επιλογή των συγχορδιακών τύπων έγινε ελεύθερα, με βάση την προσωπική πείρα και αισθητική. ΜΑΘΗΜΑ 2 Atonality Ελεύθερες συγχορδίες με pedal (one tone) Στο μάθημα αυτό διατηρούμε ένα σταθερό C pedal από την αρχή μέχρι το τέλος. Στα περισσότερα μέτρα κυριαρχεί η διτονική κλίμακα που προκύπτει από τις δύο τρίφωνες συγχορδίες A και A (C, C #, D #, E, G #, A). Αυτή η κλίμακα χρησιμοποιείται άλλοτε ελλιπής με 4 φθόγγους, άλλοτε με 5 και άλλοτε ολοκληρωμένη με 6 φθόγγους. Ακολουθούν και άλλες συγχορδίες, πάντοτε με C pedal. Ο αυτοσχεδιασμός είναι ελεύθερος (τύπου free) ακουλουθώντας διάφορες τεχνικές ποικίλων μορφών που αναγράφονται αναλυτικά πάνω από τα μέτρα του αυτοσχεδιασμού. Ο συσχετισμός του θεμέλιου φθόγγου C με τις διάφορες κλίμακες που χρησιμοποιούμε για την ανάπτυξη του αυτοσχεδιασμού, μας δίνει τον ιδιαίτερο χαρακτήρα αυτού του μουσικού παζλ. ΜΑΘΗΜΑ 3 Αυτό το μουσικό παράδειγμα αποτελείται από τρία τετράμετρα. - Στο Α τετράμετρο η μελωδία αποτελείται από νότες διαφόρων major triads (με προσθήκη διαβατικών φθόγγων), ενώ η συνοδευτική αρμονία από συγχορδίες τύπου 7M/5 (no third). - Τα maj.tr. αλλάζουν κάθε ήμισυ, ενώ ακολουθούν μια ανιούσα κλίμακα τόνων (whole tone). - Οι συγχορδίες τύπου7m/5 (no third) ακολουθούν πορεία κατιούσας χρωματικής. - Το Β τετράμετρο αποτελείται από την ίδια ακριβώς μελωδία. Αντικαταστήσαμε τις συγχορδίες τύπου 7M/5 (no third) με C pedal (ostinato), ενώ προσθέσαμε τα maj.tr. στην συνοδευτική αρμονία. - Στο Γ τετράμετρο η μελωδική γραμμή συμπεριλαμβάνει και τις 12 νότες της χρωματικής. Για την εναρμόνιση επιλέξαμε να χρησιμοποιήσουμε μια συγχορδία Doule Whole Tone. ΜΑΘΗΜΑ 4 Σε αυτό το μάθημα έχουμε ένα χρωματικό κύκλο τύπου ΙΙ-V-I σε όλους τους τόνους για εξάσκηση στον αυτοσχεδιασμό. Έτσι ο μελετητής αποκτά εμπειρία ακουστική και εκτελεστική. Στον πρώτο κύκλο ΙΙ-V-I ισχύουν τα εξής: - Η βαθμίδα ΙΙ (με τρίτες, G, B, D, F, A, C) ανήκει στην κλίμακα G Locrian one step (6ος τρόπος της μελωδικής ελάσσονας). - Η βαθμίδα V που είναι η κλίμακα C altered (7ος τρόπος της D μελωδικής ελάσσονας) έχει μπεί σε αναστροφή (με μπάσσο Ε) και με συγκεκριμένη διάταξη φθόγγων (E, B, E, A, C, E, voicing ως επί το πλείστον σε 4ες). - Η ρίζα της συγχορδίας τοποθετείται μία τρίτη κάτω από την πρώτη φωνή. 7

8 8 Ο αυτοσχεδιαστής μπορεί να θεωρήσει την συγχορδία C altered και ως E Lydian augmented, αφού έχουμε τη νότα Ε στο μπάσο (που μπορούμε να θεωρήσουμε και ως ρίζα της συγχορδίας), και οι υπόλοιπες νότες είναι κοινές μεταξύ των δύο κλιμάκων. Με την αντικατάσταση της δεσπόζουσας C altered με E Lydian augmented δημιουργούμε ένα σύγχρονο τρόπο εκτέλεσης του κύκλου ΙΙ-V-I, ο οποίος διαφοροποιείται από την κλασική πρακτική της τζαζ. Η βαθμίδα Ι είναι F Aeolian (με voicing σε τρίτες, δηλ. F, A, C, E, G, B ) Ανάλογη είναι η αντιμετώπιση και στους υπόλοιπους κύκλους ΙΙ-V-I του παραδείγματος. ΜΑΘΗΜΑ 5 Διτονικός αυτοσχεδιασμός με pedal Το μάθημα αυτό εστιάζεται κυρίως στο συνδιασμό pedal με διάφορες συγχορδίες και κλίμακες. Η τεχνική αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε αυτοσχεδιασμό one tone. Οι συγχορδίες και οι κλίμακες που επεξεργάζεται ο αυτοσχεδιαστής διαθέτουν μια τονική αυτονομία, όταν όμως συνδιαστούν με ένα δεδομένο pedal (ostinato) δημιουργούνται διαφορετικά τονικά δεδομένα και ένα ιδιαίτερο ακουστικό αποτέλεσμα. Π.χ. στο μέτρο 1 έχουμε A pedal με C Phrygian augmented που μπορούμε να χειριστούμε σαν διτονικότητα (itonality). Μπορούμε επίσης να θεωρήσουμε τον συνδιασμό σαν μια A altered scale (A, B, C, D, E, F, G). Ανάλυση: α) Μέτρα με Α pedal: - Μέτρο 1: A pedal + C Phrygian augmented ( A Altered scale - A, B, C, D, E, F, G) - Μέτρο 2: A pedal + A melodic minor - Μέτρο 5: A pedal + A Ionian - Μέτρο 6: A pedal + B melodic minor= A altered scale (A, B, C, D, E, F, G) - Μέτρο 9: A pedal + C melodic minor= A Locrian one step (A, B, C, D, E, F, G) - Μέτρο 10: A pedal + E Ionian= A Lydian (A, B, C #, D #, E, F #, G #) β)μέτρα με major triads: Στα μέτρα 13, 14, 17, 18, 21, 22 προσθέσαμε maj.tr. στο A pedal. γ) Μέτρα με μετατροπίες: Στις μεγάλες νότες της μελωδίας εναρμονίσαμε ελεύθερα με μετατροπίες. Μέτρα 3, 4, 8, 9, 13, 14, 18, 19, 23, 24, 28, 29. Ανάλογα με αυτό το μάθημα είναι και τα μαθήματα 9 και 10 που θα ακολουθήσουν. ΜΑΘΗΜΑ 6 Πολυσυγχορδιακός αυτοσχεδιασμός με pedal Παρατηρώντας το μάθημα 6 βλέπουμε ότι αποτελείται από έξι πεντάμετρα. Α πεντάμετρο: Εδώ έχουμε συνεχώς σαν συγχορδία συνοδείας την Am9. - Στο πρώτο μέτρο ο αυτοσχεδιασμός ελίσσεται πάνω στην κλίμακα της C dim. - Στο δεύτερο μέτρο αυτοσχεδιάζουμε πάνω στην κλίμακα που παράγουν δύο τετράχορδα, τα οποία προέρχονται από τις κλίμακες A Aeolian και B Ionian. - Στο τρίτο μέτρο η κλίμακα του αυτοσχεδιασμού αποτελείται δύο χρωματικά τετράχορδα, καταλήγοντας στην κορώνα των μέτρων τέσσερα και πέντε. Β πεντάμετρο:

9 - Στο μέτρο έξι ακολουθεί η συνοδευτική συγχορδια με A pedal με G major triad, ενώ η μελωδία του αυτοσχεδιασμού αποτελείται από δύο ενωμένα τετράχορδα τα οποία προέρχονται από τις συγχορδίες C7M και B 9 #/11#. - Στο μέτρο επτά έχουμε την ίδια συνοδευτική συγχορδία ενώ ο αυτοσχεδιασμός αποτελείται από δύο τετράχορδα που προέρχονται από τις συγχορδίες D 6/9 και D6/9 και τα οποία κινούνται χρωματικά δημιουργώντας ατονικά ακούσματα. - Στα μέτρα οκτώ και εννέα δημιουργούμε μετατροπίες, επιλέγοντας τις συγχορδίες έτσι ώστε η νότα της μελωδίας να υπάρχει στα major triads. - Στο μέτρο δέκα υπάρχει παύση. Γ πεντάμετρο: - Στα μέτρο έντεκα έχουμε συνοδευτική συγχορδία με A pedal με G major triad, ενώ η μελωδική γραμμή βασίζεται στην C aux. dim. - Στα μέτρο δώδεκα έχουμε την ίδια συνοδευτική συγχορδία (A pedal με G major triad). Η μελωδική γραμμή αποτελείται από δύο τετράχορδα που προέρχονται από την C # Ionian και Em Dorian. - Στα μέτρα δεκατρία και δεκατέσσερα έχουμε και πάλι μετατροπίες. Το ίδιο μοντέλο συνεχίζεται μέχρι το τέλος με συνοδεία A pedal. Ο αυτοσχεδιασμός είναι free και αποτελείται από διάφορες κλίμακες οι οποίες σε συνάρτηση με το A pedal δημιουργούν ιδιόμορφα ακούσματα, δίνοντας έτσι διάφορες ιδέες στον μελετητή για μια προσωπική αυτοσχεδιαστική συμπεριφορά σε παίξιμο one tone. ΜΑΘΗΜΑ 7 Σύνθεση MILTIADES and HERODOTUS Η σύνθεση Miltiades and Herodotus ξεκινά με εισαγωγή δύο μέτρων, και ακολουθεί θέμα 16 μέτρων, με επανάληψη. Οι συγχορδίες που ακολουθούν, γενικά, έχουν σαν αναφορά δύο τονικότητες, την G και την C. Έτσι, συναντούμε συγχορδίες με θέμελιους φθόγγους G και C σε διάφορα σημεία μέσα στο κομμάτι, ενώ πολλοί από τους θεμέλιους φθόγγους των υπολοίπων συγχορδιών έχουν επιλεγεί έτσι ώστε να διατηρούν κάποιας μορφής σχέση με τις τονικότητες G και C. Οι φθόγγοι της μελωδίας στα μέτρα 3-4, 7-8, 11-12, και του θέματος, συναποτελούν τη συγχορδία της G major, σαν μια έμμεση αναφορά στην τονική. Επίσης πρέπει να αναφέρουμε ότι η μελωδική γραμμή του θέματος ακολουθεί κάθετη πορεία, δημιουργώντας έτσι στο περασμά της αρμονικούς συσχετισμούς και ακούσματα τα οποία ελλίσσονται μεταξύ των δύο τονικών κέντρων, δίνοντας έτσι ένα ιδιαίτερο τελικό αποτέλεσμα. Ανάλυση τρόπου εργασίας: Εισαγωγή 2 μέτρων: G7M/9 = τονική Θέμα: - Μέτρο 1: C7M με υπερκείμενη συγχορδία A7sus4 = τονική - Μέτρο 2: D 7M με υπερκείμενη συγχορδία G7/sus4, και D 7M με F7/sus4 = συνδετική συγχορδία, επέκταση (extension) της G - Μέτρο 3: G με D maj.tr. = τονική - Μέτρο 4: A 7M/5 (no 3rd) με B maj.tr. = μετατροπία - Μέτρο 5: F7M με A7/sus4 = υποδεσπόζουσα της C - Μέτρο 6: D 7M με E maj.tr. = συνδετική συγχορδία, επέκταση (extension) της G - Μέτρο 7: E 7M με A7/sus4 = συγχορδία με θεμέλιο φθόγγο την τρίτη μικρή της C dim 9

10 10 - Μέτρο 8: A 7M με E maj.tr. = μετατροπία - Μέτρο 9: F # 7M, και F # 7M με D # 7/sus4 = συγχορδία με θεμέλιο φθόγγο την πέμπτη ηλαττωμένη της C dim - Μέτρο 10: Bm7/5 με A maj.tr., και E7 με C # maj. tr. = συγχορδίες τύπου II-V - Μέτρο 11: A7M με E maj.tr. = συγχορδία με θεμέλιο φθόγγο την έβδομη ελαττωμένη της C dim - Μέτρο 12: F με G maj.tr. = μετατροπία, και υποδεσπόζουσα της C - Μέτρο 13: E 7M/5 με A7/sus4, και E 7M/5 με D maj.tr. = συγχορδία με θεμέλιο φθόγγο την τρίτη μικρή της C dim - Μέτρο 14: D 7M/5 με G7/sus4, και D 7M/5 με E maj.tr. = συνδετική συγχορδία, επέκταση (extension) της G - Μέτρο 15: F7M με G maj.tr. = υποδεσπόζουσα της C - Μέτρο 16: C7M με D maj.tr. = τονική ΜΑΘΗΜΑ 8 Impro 12tone Στο μάθημα αυτό έχουμε τέσσερις σειρές δωδεκάφθογγων κλιμάκων, μία σειρά ανα δύο μέτρα. Το σκεπτικό της μελέτης αυτής έχει ως εξής: Συνθέτουμε μια 12φθογγη μελωδική σειρά της αρεσκείας μας και μετά την εναρμονίζουμε με συγχορδίες που προκύπτουν από την ένωση συγχορδιών 7Μ/5 με major triads. Είναι δόκιμο τα maj.tr. να περιέχουν μερικούς φθόγγους της μελωδίας, έτσι ώστε να επιτυγχάνεται ένας συσχετισμός μελωδίας και αρμονίας. Η εναρμόνιση με συγχορδίες τύπου «7Μ/5 και maj.tr.» θα δημιουργήσει κλίμακες (μη 12φθογγες) και προσιτές στον αυτοσχεδιασμό. Αναλυτικά: Σειρά πρώτη (μέτρα 1 και 2): α) G 7M/5 με B maj.tr. (περιέχει την κλίμακα B Lydian augmented) β) F7M/5 με G maj.tr. (περιέχει την κλίμακα F Lydian) γ) E7M/5 με A maj.tr. (περιέχει την κλίμακα E Lydian augmented) δ) E 7M/5 με maj.tr. A7sus4 (περιέχει την κλίμακα E Lydian augmented) Σειρά δεύτερη (μέτρα 3 και 4): α) E 7M/5 με G maj.tr. (περιέχει την κλίμακα E Lydian augmented) β) E7M/5 με A maj.tr. (περιέχει την κλίμακα E Lydian augmented) γ) F7M/5 με A maj.tr. (περιέχει την κλίμακα F Lydian augmented) δ) G 7M/5 με F maj.tr. (περιέχει την κλίμακα G diminished) Σειρά τρίτη (μέτρα 5 και 6): α) B 7M/5 με A maj.tr. (περιέχει την κλίμακα B dim με added A) β) A7M/5 με B maj.tr. (περιέχει την κλίμακα A Lydian) γ) C # ass με B maj.tr. (περιέχει την κλίμακα C # mixolydian) δ) A 7M/5 με C maj.tr. (περιέχει την κλίμακα A Lydian augmented) Σειρά τέταρτη (μέτρα 7 και 8): α) G7M/5 με B maj.tr. (περιέχει την κλίμακαg Lydian augmented) β) G7M/5 με F # maj.tr. (περιέχει την κλίμακα G diminished) γ) E 7M/5 με F maj.tr. (περιέχει την κλίμακα E Lydian augmented)

11 δ) E7M/5 με A maj.tr. (περιέχει την κλίμακα E Lydian augmented) Σημείωση: Η 12φθογγη σειρά έχει επαναλαμβανόμενους φθόγγους και δεν ακολουθεί το 12φθογγικό σύστημα O.R.I.R.I. ΜΑΘΗΜΑ 9 Το μάθημα αυτό αποτελείται από έξι τετράμετρα, τα οποία έχουν δομηθεί με όμοιο τρόπο. Στα μέτρα 1 και 2 του κάθε τετραμέτρου έχουμε A pedal. Η μελωδική γραμμή αποτελείται από τετράχορδα που προέρχονται από μία κλίμακα, η οποία αλλάζει κάθε μισό μέτρο. Τις περισσότερες φορές η κλίμακα είναι μείζων, και το τετράχορδο περιλαμβάνει ένα maj.tr. και μια διαβατική νότα. Μερικές φορές το τετράχορδο προέρχεται από κλίμακα διαφορετικού τύπου. Όπως και στο μάθημα 5, ο συνδιασμός του pedal με τις περαστικές κλίμακες και συγχορδίες δημιουργεί διαφορετικές τονικότητες και ακουστικές μορφές. Π.χ. στα μέτρα 1 και 2 έχουμε: - A pedal + C9 = Am7/sus4 - A pedal + E11 # = A7/9 /11# - A pedal + E9 = A7M/9 (no third) - A pedal + G = A7/9 Στα μέτρα 3 και 4 του καθενός από τα έξι τετράμετρα έχουμε μια μεγάλη, κρατημένη νότα στη μελωδία. Στο μέτρο 3 εναρμονίζουμε με μετατροπία, η οποία μας απομακρύνει από το ακουστικό περιβάλλον του A pedal. Η συγχορδία αυτή συνήθως λύνεται σε μια συγχορδία τονικότητας Α στο τέταρτο μέτρο, που μας εισάγει ξανά στο A pedal. ΜΑΘΗΜΑ 10 Το μάθημα αυτό είναι ανάλογο του μαθήματος 9. Η διαφορά είναι ότι εδώ συνδιάζουμε το A pedal με διάφορες κλίμακες, αντί για συγχορδίες (μέτρα 1, 2, 5, 6). Ο συνδιασμός αυτών των κλιμάκων με το A pedal δημιουργεί διαφορετικές κλίμακες, αφού μπορούμε να θεωρήσουμε τη νότα του pedal ως τονική της κάθε κλίμακας. Έτσι, έχουμε: - Μέτρο 1: A pedal + G melodic minor= A Phrygian augmented (A, B, C, D, E, F #, G) - Μέτρο 2: A pedal + B melodic minor= A altered (A, B, C, D, E, F, G) - Μέτρο 5: A pedal + E Aeolian= A Dorian (A, B, C, D, E, F #, G, A) - Μέτρο 6: A melodic minor με ένα A added note (στο μπάσο). Το υπόλοιπο μάθημα είναι όμοιο με το μάθημα 9. ΜΑΘΗΜΑ 11 Blues, chapter 1 Στα μαθήματα του κεφαλαίου Blues αυτού του βιβλίου παρουσιάζουμε διάφορα παραδείγματα εναρμόνισης των φθόγγων της minor lues κλίμακας, με εναλλακτικούς τρόπους. Σκοπός των μαθημάτων είναι να μελετηθούν αυτά τα παραδείγματα, έτσι ώστε ο σπουδαστής να δημιουργήσει δικούς του τρόπους εναρμόνισης. Στο μάθημα 11 Blues, η μελωδική γραμμή του μουσικού παραδείγματος δομείται από τις 4 πρώτες νότες της κλίμακας F minor lues (F, A, B, B). Εναρμονίζουμε κάθε νότα με διαφορετική συγχορδία (όπου κάθε συγχορδία ανήκει σε διαφορετική κλίμακα), ανάλογα με την εμπειρία και το γούστο μας. Πολύ σημαντικό είναι να προσέχουμε ώστε οι θέσεις των φωνών (voicings) και η 11

12 12 σύνδεση μεταξύ τους να πληρεί τα υψηλότερα μουσικά και αισθητικά μας κριτήρια. Αυτή η δημιουργική προσέγγιση δεν επιτυγχάνεται ακολουθώντας συγκεκριμένους κανόνες, αλλά ύστερα από ατέλειωτες ώρες προσωπικής εργασίας και πειραματισμών. Το ass line στις 4 πρώτες συγχορδίες ακολουθεί φθόγγους της C Whole Tone, ενώ στις επόμενες 5 συγχορδίες ακολουθεί φθόγγους της F Whole Tone. Όλες οι νότες του ass line μαζί αποτελούν την κλίμακα Doule Whole Tone. - Η πρώτη συγχορδία αντιστοιχεί σε φθόγγους της E Lydian Augmented. - Η δέυτερη συγχορδία αντιστοιχεί σε φθόγγους της D Lyd.Aug. - Η τρίτη: σε φθόγγους της C Lyd.Aug. - Η τέταρτη: σε φθόγγους της A Locrian One Step. - Η πέμπτη: σε φθόγγους της F Diminished. - Η έκτη: σε: φθόγγους της E Lyd.Aug. - Η έβδομη: σε φθόγγους της D Lyd.Aug. - Η όγδοη: σε φθόγγους της B Hungarian Minor Pentatonic. - Η ένατη: σε φθόγγους της F Hungarian Minor Hexatonic (5ος τρόπος). ΜΑΘΗΜΑ 12 Blues, chapter 12a 12 Στο μάθημα 12 Blues έχουμε ένα 12μετρο μουσικό παράδειγμα, που υποδιαιρείται σε έξι 2μετρα. Η κορυφή έχει πάντα την νότα F (ostinato), ενώ τον ρόλο της μελωδίας παίρνει η παρακάτω φωνή. Η φωνή αυτή δομείται από 4 φθόγγους της F Minor Blues κλίμακας και ακολουθεί σε όλο το κομμάτι το ίδιο 2μετρο μοτίβο. Εναρμονίζουμε με συγχορδίες τύπου 7M/5 (no 3rd) οι οποίες κινούνται παράλληλα σε διάφορα διαστήματα. Επιλέγουμε τις συγχορδίες και τα διάφορα διαστήματα στα οποία κινούνται, σύμφωνα με το γούστο και την εμπειρία μας. Προσπαθούμε η σχέση των δύο πάνω φωνών (F ostinato και μελωδίας) με τη συγχορδία 7M/5 να δημιουργεί σύνθετα και ενδιαφέροντα διαστήματα (9ες, 11ες, 13ες κλπ). ΜΑΘΗΜΑ 13 Blues, chapter 13a-13 Το μάθημα 13 Blues αποτελείται από οκτώ 4μετρα με ίδια δομή αλλά με διαφορετικές συγχορδίες. Στα 3 πρώτα μέτρα του κάθε 4μετρου η μελωδική και συγχορδιακή διαίρεση αποτελείται από φθόγγους ημίσεως. Στο 4ο μέτρο έχουμε στην μελωδική γραμμή ένα φθόγγο ολοκλήρου που συνοδεύεται από δύο συγχορδίες ημίσεως, έτσι να γίνεται μετατροπία (modulation) στην ίδια νότα. Οι συγχορδίες είναι τύπου 7M/5 (no 3rd) και ακολουθούν κυρίως γραμμή χρωματικής κατιούσας. Προσπαθούμε, όπως και στο προηγούμενο μάθημα, η σχέση της μελωδίας με τη συγχορδία 7M/5 (no 3rd) να δημιουργεί σύνθετα και ενδιαφέροντα διαστήματα (9ες, 11ες, 13ες κλπ). Η μελωδική γραμμή είναι ίδια σε κάθε 4μετρο και αποτελείται από φθόγγους της ελλιπούς F Blues Minor κλίμακος. Οι συγχορδίες που συνοδεύουν το μελωδικό μοτίβο αλλάζουν συνεχώς. Το πρωτο 16μετρο τελειώνει με την προσθήκη ενός ρυθμικού μέτρου. Στη συνέχεια έχουμε άλλο ένα 16μετρο με ίδια μελωδική γραμμή που συνοδεύεται από διαφορετικές συγχορδίες τύπου 7M/5 (no 3rd) με προσθήκη major triads. Οι συγχορδίες αυτές ακολουθούν κυρίως μια γραμμή χρωματικής κατιούσας. Το δεύτερο 16μετρο καταλήγει σε 2 πρόσθετα μέτρα, που έχουν σαν τελική συγχορδία την F7/9/11 #/13/15.

13 ΜΑΘΗΜΑ 14 Blues, chapter 14 Aυτό το μάθημα αποτελείται από τρία 4μετρα, με κοινή μελωδία την κλίμακα F Minor Blues και διαφορετικές εναρμονίσεις. Τετράμετρο Α: Τα τρία πρώτα μέτρα εναρμονίζονται με συγχορδίες τύπου 7M/5 (no 3rd), καταλήγοντας στην τονική συγχορδία F7/9/11 #/13/15 του τέταρτου μέτρου. Τετράμετρα Β και Γ: Στα τρία πρώτα μέτρα έχουμε ίδια μελωδική γραμμή, που συνοδεύεται από διαφορετικές συγχορδίες τύπου 7M/5 (no 3rd), με προσθήκη major triads. Στο τέταρτο μέτρο έχουμε σαν λύση στην τονική την συγχορδία F7/9/11 #/13/15. Στην τέλος του μουσικού παραδείγματος υπάρχει ένα πρόσθετο καταληκτικό μέτρο. ΜΑΘΗΜΑ 15 Blues, chapter 15a-15-15c-15d-15e Το μάθημα 15 που ακολουθεί αποτελείται από τρία 16μετρα που έχουν την ίδια μελωδική γραμμή F Minor Blues σε πεντάφθογγη μορφή (pentatonic F, A, B, B, C). Οι συγχορδίες τύπου 7M/5 (no 3rd) που συνοδεύουν κάθε τετράμετρο είναι διαφορετικές μεταξύ τους, άλλοτε με προσθήκη major triad και άλλοτε χωρίς. Επίσης οι τρόποι κίνησης των συγχορδιών ακολουθούν άλλοτε χρωματική γραμμή και άλλοτε ελεύθερη. Πρώτο 16μετρο: Παρατηρούμε συγχορδίες τύπου 7M/5 (no 3rd) που κινούνται χρωματικά, οι οποίες λύνονται στη συγχορδία F7 στο τέλος του κάθε τετράμετρου. Δεύτερο 16μετρο: Στο πρώτο 4μετρο έχουμε συγχορδίες τύπου 7M/5 (no 3rd), ενώ στα υπόλοιπα 12 μέτρα έχουμε επίσης συγχορδίες 7M/5 (no 3rd), αλλά με προσθήκη major triad. Όλες οι συγχορδίες κινούνται χρωματικά πλήν του τελευταίου 4μέτρου,όπου η κίνηση των συγχορδιών είναι ελεύθερη (free). Τρίτο 16μετρο: Στα τρία πρώτα 4μέτρα έχουμε συγχορδίες τύπου 7M/5 (no 3rd) με προσθήκη major triad. Στο τελευταίο τετράμετρο έχουμε πάλι συγχορδίες τύπου 7M/5 (no 3rd) αλλά χωρίς major triad. Στα δύο πρώτα 4μετρα οι συγχορδίες κινούνται ελεύθερα, ενώ στα δύο τελευταία κινούνται κυρίως κατά χρωματικό τρόπο. Το τελευταίο 4μετρο λύνεται στην συγχορδία F7/9/11. ΜΑΘΗΜΑ 16 Σύνθεση LITTLE BLUES Σε αυτό το μάθημα παρουσιάζουμε το οκτάμετρο κομμάτι Little Blues. Το κομμάτι αυτό είναι αποτέλεσμα συνθετικής εργασίας που στηρίχθηκε σε στοιχεία που παρουσιάσαμε και αναλύσαμε στα προηγούμενα μαθήματα του κεφαλαίου Blues. Σχετικά με τη μελωδία: Η μελωδία ανήκει στην κλίμακα F minor lues. Σχετικά με την αρμονία: Στο καθένα από τα οκτώ μέτρα της σύνθεσης υπάρχουν δύο συγχορδίες - πάντοτε τύπου 7M/5 (no 3rd) με προσθήκη major triad- οι οποίες διαρκούν ένα ήμισυ η καθεμία. Σκοπός μας είναι σε κάθε μέτρο να δημιουργούμε μετατροπία πάνω στον ίδιο φθόγγο 13

14 14 της μελωδίας, ο οποίος πρέπει να είναι μεγάλης διάρκειας και να βρίσκεται στο ενδιάμεσο των δύο συγχορδιών. Π.χ. στο πρώτο μέτρο δημιουργούμε μετατροπία πάνω στον φθόγγο μεγάλης διάρκειας C, με τις συγχορδίες B 7M/5 με A major triad, και A7M/5 με A major triad. Στην πρώτη συγχορδία ο φθόγγος C της μελωδίας έχει την 9η από τον μπάσο, ενώ στη συνέχεια ο ίδιος φθόγγος γίνεται η 9η αυξημένη της καινούριας συγχορδίας. Έτσι συνεχίζουμε και στα υπόλοιπα μέτρα, δημιουργώντας μετατροπίες πάνω στην ίδια νότα της μελωδίας. Σε όλο το κομμάτι οι συγχορδίες τύπου 7M/5 κινούνται σε κατιούσα χρωματική, εκτός του τελευταίου μέτρου το οποίο καταλήγει στην τονική. Η ενορχήστρωση έγινε από τον χαρισματικό κιθαρίστα Αχιλλέα Διαμαντή, ο οποίος αυτοσχεδίασε πάνω σε δύο κύκλους του κομματιού. ΜΑΘΗΜΑ 17 Παράδειγμα αυτοσχεδιασμού με συγχορδιακές παραλλαγές Στα δύο πρώτα μέτρα του μάθηματος 17 παρατηρούμε αυτοσχεδιασμό πάνω σε μια επτάφθογγη κλίμακα (C Phrygian augmented), η οποία συνοδεύεται από μία τρίφωνη συγχορδία E7M/5 (no 3rd). Η συγχορδία αυτή περιέχει δύο φθόγγους της κλίμακας, με θεμέλιο φθόγγο όμως εκτός κλίμακος (added note), δημιουργώντας έτσι οκτάφθογγο άκουσμα. Στο δεύτερο δίμετρο έχουμε ακριβώς την ίδια μελωδική φράση η οποία συνοδεύεται από συγχορδίες τύπου 7M/5 (no 3rd). Οι συγχορδίες αυτές κινούνται παράλληλα και σε κατιούσα κατεύθυνση ανά τρίτες μικρές, δημιουργώντας έτσι με τους θεμέλιους φθόγγους τους έναν αρπισμό E diminished. Π.χ. έχουμε τις συγχορδίες E7M/5 (no 3rd), D 7M/5 (no 3rd), B 7M/5 (no 3rd), G7M/5 (no 3rd), οι θεμέλιοι φθόγγοι των οποίων δημιουργούν τον αρπισμό E, D, B, G. Σε κάθε συγχορδία εκτός της D 7M/5 (no 3rd) έχουμε μια added note, δηλ. στην E7M/5 έχουμε added note το φθόγγο E, στην B 7M/5 τον φθόγγο Ε, και στη G7M/5 το F #. Έτσι, ενώ αυτοσχεδιάζουμε σε μία 7φθογγη κλίμακα, με την προσθήκη των συγχορδιών και των added notes που αυτές περιέχουν, δημιουργείται ένα διαφορετικό και πλουσιότερο μουσικό αποτέλεσμα. Στο τρίτο δίμετρο έχουμε αυτoσχεδιασμό σε B melodic minor (η οποία έχει τους ίδιους φθόγγους με την C Phrygian augmented των δύο πρώτων διμέτρων), και ακριβώς τις ίδιες συγχορδίες με το πρώτο δίμετρο. Με την προσθήκη του θεμελίου φθόγγου E της συγχορδίας Ε7Μ/5, ο οποίος είναι added note ως προς την B melodic minor, δημιουργείται άκουσμα 8φθογγης κλίμακας. Στο τέταρτο και τελευταίο δίμετρο η μελωδία ανήκει στην Oriental κλίμακα C Saah, η οποία αποτελείται από 8 φθόγγους (C, D, E, E, G, A, B, B). Εναρμονίσαμε με συγχορδίες τύπου 7M/5. Η πρώτη συγχορδία (E7M/5 ) περιέχει αποκλειστικά φθόγγους της παραπάνω κλίμακας, ενώ η δεύτερη συγχορδία (F7M/5 ) έχει added note ως προς την C Saah το θεμέλιο φθόγγο F, δημιουργώντας έτσι 9φθογγη κλίμακα. ΜΑΘΗΜΑ 18 Αυτοσχεδιασμός μεικτών διτονικών κλιμάκων με ελεύθερη εναρμόνιση Το μάθημα 18 έχει δομηθεί σε δίμετρες ενότητες. Η μελωδία του κάθε δίμετρου δημιουργήθηκε από τις νότες μιας σύνθετης κλίμακας, η οποία προήλθε από την ένωση δύο 7φθογγων κλιμάκων (διαφορετικών σε κάθε δίμετρο).

15 Συγκεκριμένα: - Α δίμετρο: C Lydian με C Dorian = 10φθογγη κλίμακα (C, D, E, E, F, F #, G, A, B, B) - Β δίμετρο: C Phrygian με C Lydian = 12φθογγη κλίμακα - Γ δίμετρο: C Phrygian augmented με C Lydian augmented =12φθογγη κλίμακα - Δ δίμετρο: C Lydian dominant με C altered = 10φθογγη κλίμακα (C, D, D, E, E, F#, G, A, A, B ) - Ε δίμετρο: F Phrygian με G Lydian = 12φθογγη κλίμακα Εναρμονίσαμε με διάφορες συγχορδίες, κυρίως τύπου 7M/5 (no 3rd) με προσθήκη major triads. Προσέξαμε ώστε, ανα δίμετρο, οι θεμέλιοι φθόγγοι των συγχορδιών να έχουν κάποιου είδους σχέση μεταξύ τους, είτε δημιουργώντας έναν αρπισμό, είτε απαρτίζοντας μια χρωματική κ.λ.π. Συγκεκριμένα: - Α δίμετρο: Οι βηματισμοί των θεμελίων φθόγγων των συγχορδιών ακολουθούν αρπισμό ελαττωμένης. - Β δίμετρο: Οι θεμέλιοι φθόγγοι ακολουθούν ανιούσα χρωματική. - Γ δίμετρο: Ελεύθερος βηματισμός. - Δ δίμετρο: Pedal - Ε δίμετρο: Βηματισμός των θεμελίων σε διαστήματα δευτέρας. Τα major triads των συγχορδιών και οι νότες της μελωδίας επιλέχθηκαν έτσι ώστε να βρίσκονται σε άμεση σχέση μεταξύ τους: πολλές από τις νότες της μελωδίας μπορούν να ανιχνευθούν στα major triads που τη συνοδεύουν. ΜΑΘΗΜΑ 19 Το μάθημα αυτό αποτελείται από μια αρμονική σειρά συγχορδιών τύπου Locrian one step (L.o.s.), πάνω στην οποία ο μελετητής μπορεί να εξασκηθεί στον αυτοσχεδιασμό. Σε κάθε μέτρο αυτού του μαθήματος έχουμε μια συγχορδία L.o.s την οποία ακολουθεί μια ιδίου τύπου συγχορδία μια τρίτη μικρή πάνω. - Στα έξι πρώτα μέτρα του μαθήματος παρατηρούμε ότι η ρίζες των συγχορδιών που βρίσκονται στη θέση ακολουθούν πορεία κατιούσας κλίμακας τόνων. -Ακολουθεί drums solo για τεσσεράμισυ μέτρα. - Στα επόμενα έξι μέτρα μετά από το σόλο συνεχίζεται η ίδια αρμονική σειρά, ξεκινώντας όμως από μια συγχορδία L.o.s. που απέχει ένα ημιτόνιο από την αρχική του μαθήματος, έτσι ώστε στο τέλος της άσκησης να έχουν καλυφθεί και οι δώδεκα τόνοι. Έμφαση έχει δοθεί στη χρήση των major triads κατά την διάταξη των φωνών των συγχορδιών (voicing). Κάθε maj.tr. αποτελείται από την 7η, 9η και 11η της κλίμακας, βαθμίδες οι οποίες έιναι ιδανικές για χρήση σε έναν σύγχρονο μελωδικό αυτοσχεδιασμό. ΜΑΘΗΜΑ 20 Σε αυτό το μάθημα παρουσιάζουμε την πρωτότυπη σύνθεση The Great Guitar Player. Κατά τη προσπάθεια να δημιουργήσουμε μια σύνθεση σύγχρονη και ενδιαφέρουσα, είναι σημαντικό να εναρμονίζουμε τη μελωδική γραμμή με τέτοιο τρόπο ώστε οι φθόγγοι μεγαλύτερης χρονικής αξίας να αποτελούν την 7η, 9η, 11η και 13η βαθμίδα της συνοδευτικής συγχορδίας. Επίσης, οι μεγάλης αξίας φθόγγοι της μελωδίας, στο 15

16 σύνολό τους, απέχουν διαστήματα δευτέρας. Πέραν αυτών κανένας άλλος κανόνας δεν ακολουθήθηκε και η σύνθεση μπορεί να θεωρηθεί «ελεύθερη». ΜΑΘΗΜΑ 21 Συγχορδιακός αυτοσχεδιασμός Κατά τη δημιουργία και εναρμόνιση μιας μελωδίας με σύγχρονο τρόπο, είναι πολλές φορές δόκιμο ο μουσικός αντί να ακολουθεί κανόνες και συνταγές, να χρησιμοποιεί αποκλειστικά την πείρα του, το προσωπικό του γούστο, και την ελέυθερη φαντασία του. Μπορεί, παρ όλα αυτά να αποδειχθεί πολύ χρήσιμο να συνδιάσει αυτή την ελευθερία με κάποιους κανόνες περιορισμούς που θα θέσει ο ίδιος («συνθήκες εργασίας»). Στο μάθημα αυτό δημιουργήσαμε μια μελωδία επιλέγοντας να χρησιμοποιήσουμε: - μια 10φθογγη κλίμακα της αρεσκείας μας στα μέτρα την 12φθογγη κλίμακα στα μέτρα μια 7φθογγη στα μέτρα 5-6, και - μια 9φθογγη στα μέτρα 7-8. Η εναρμόνιση είναι ελεύθερη και η γραμμή που ακολουθεί το μπάσσο είναι αυτοσχεδιαστική. ΜΑΘΗΜΑ 22 2 scales comination Στα έξι πρώτα μέτρα αυτού του μαθήματος συνυπάρχουν τρία τονικά κέντρα: Η μελωδία αποτελείται από νότες δύο κλιμάκων, της C Lydian και της C Phrygian, ενώ εναρμονίζουμε με τη συγχορδία E Aeolian με D major triad. Εδώ βεβαίως πρέπει να αναφερθεί ότι η E Aeolian και η C Lydian έχουν τους ίδιους επτά φθόγγους, ενώ η C Phrygian έχει πέντε ξένους φθόγγους ως προς τις δύο προηγούμενες κλίμακες (οι οποίοι αποτελούν και την D major pentatonic). Έτσι, αυτοσχεδιάζοντας μόνο σε δύο κλιμακες (C Lydian και C Phrygian ή D major pentatonic) μπορούμε να έχουμε ακουστικό αποτέλεσμα δωδεκαφθόγγου. Στα επόμενα τρία μέτρα (μέτρα 7, 8, 9) έχουμε συνοδευτική συγχορδία την E Phrygian με δύο κλίμακες στον αυτοσχεδιασμό που κινούνται ανάμικτα μεταξύ τους: την C Ionian και την C Aeolian, οι οποίες στο σύνολό τους αποτελούν δεκάφθογγο. Εδώ πρέπει να πούμε ότι η E Phrygian συγχορδία έχει τους ίδιους φθόγγους με την με την κλίμακα C Ionian. Στα μέτρα 10, 11, 12 συνοδευτική συγχορδία είναι η E Phrygian με κλίμακες αυτοσχεδιασμού την C Ionian και C Locrian. Η E Phrygian και η C Ionian έχουν τους ίδιους φθόγγους, ενώ η C Locrian διαφοροποιείται κατά πέντε φθόγγους από τις δύο προηγούμενες κλίμακες. Έτσι, ενώνοντας στον αυτοσχεδιασμό μας την C Ionian και C Locrian έχουμε πάλι ένα πλήρες δωδεκάφθογγο άκουσμα. Στα μέτρα 13, 14, 15 έχουμε συνοδευτική συγχορδία την E Lydian Αugmented με δύο κλίμακες στον αυτοσχεδιασμό που κινούνται ανάμικτα μεταξύ τους: C Lydian Dominant και C altered οι οποίες στο σύνολό τους αποτελούν εντεκάφθογγο. Να σημειώσουμε ότι η E Lydian Αugmented συγχορδία έχει τους ίδιους φθόγγους με την κλίμακα C altered. Στα τελευταία τρία μέτρα οι κλιμακες του αυτοσχεδιασμού είναι η F Phrygian και η G Lydian οι οποίες στο σύνολό τους αποτελούν μια πλήρη δωδεκαφθογγική σειρά.οι συνοδευτικές συγχορδίες είναι τύπου 7M/5 με προσθήκη major triad, και δημιουργήθηκαν από φθόγγους των δύο παραπάνω κλιμάκων. 16

17 ΜΑΘΗΜΑ 23 Two scale comination 2 Η μελωδική γραμμή του μαθήματος 23 είναι ένα επαναλαμβανόμενο τρίμετρο μοτίβο, οι νότες του οποίου προέρχονται από τη δεκάφθογγη διτονική κλίμακα που προκύπτει από την ένωση των κλιμάκων C Whole Tone και G Lydian. Το τρίμετρο αυτό μελωδικό μοτίβο εναρμονίζεται διαφορετικά κάθε φορά που επανέρχεται, αλλά πάντοτε με συγχορδίες τύπου 7M/5 (no 3rd) με προσθήκη major triad. Τα major triads των συγχορδιών και οι νότες της μελωδίας βρίσκονται σε άμεση συνάρτηση, καθώς, τις περισσότερες φορές, τρεις από τις νότες του κάθε τετραχόρδου της μελωδίας μπορούν να ανιχνευθούν στα major triads που τη συνοδεύουν. Παρατηρούμε επίσης ότι οι τέσσερις συγχορδίες που συνοδεύουν το κάθε μοτίβο κινούνται μεταξύ τους χρωματικά, πλην του τελευταίου τριμέτρου που κινούνται σε τέταρτες. Συγχορδίες A τριμέτρου, με κίνηση χρωματική: - E7M/5 (no 3rd) με προσθήκη A major triad - E 7M/5 (no 3rd) με G maj. tr. - D7M/5 (no 3rd) με F # maj. tr. - D 7M/5 (no 3rd) με C maj. tr. Συγχορδίες Β τριμέτρου, με κίνηση χρωματική: - A7M/5 (no 3rd) με A maj. tr. - A 7M/5 (no 3rd) με G maj. tr. - G7M/5 (no 3rd) με F # maj. tr. - A 7M/5 (no 3rd) με C maj. tr. Συγχορδίες Γ τριμέτρου, με κίνηση ανά τέταρτες: - C7M/5 (no 3rd) με E maj. tr. - F7M/5 (no 3rd) με G maj. tr. - B 7M/5 (no 3rd) με A maj. tr. - E 7M/5 (no 3rd) με C maj. tr. Έτσι, ενώ ο μελετητής αυτοσχεδιάζει συνεχώς πάνω στην ίδια δεκάφθογγη διτονική κλίμακα (C Whole Tone/G Lydian), με την προσθήκη των συγχορδιακών παραλλαγών (επανεναρμόνισης) που ακολουθούν δημιουργεί ένα συνεχές φάσμα νέων ακουσμάτων. ΜΑΘΗΜΑ 24 Complaint original composition Η μελωδική γραμμή της σύνθεσης Complaint αποτελείται από νότες που ανήκουν σε διάφορες πεντάφθογγες κλίμακες. Οι επιμέρους φράσεις, καθώς και οι πεντάφθογγες κλίμακες στις οποίες βασίζονται, αλλάζουν περίπου ανα δίμετρο. Οι φθόγγοι μεγάλης διάρκειας της μελωδίας, που συνήθως αποτελούν την πρώτη νότα της κάθε επιμέρους φράσης, βρίσκονται μεταξύ τους σε απόσταση δευτέρας. Οι θεμέλιοι φθόγγοι των διαφόρων τύπων συγχορδιών που συνοδεύουν τη μελωδία ελίσσονται σε όλο το 12φθογγο. Τέλος, σε αρκετά σημεία διακρίνουμε την παρουσία πολλών μετατροπιών. ΜΑΘΗΜΑ 25Α MONTUNO 1 Στο μάθημα Montuno 25a έχουμε συνολικά έξι τετράμετρα με όμοιο σχεδιασμό μελωδικής γραμμής και εναρμόνισης. Η εναρμόνιση είναι τύπου II-V και κινείται πάνω σε κατιούσα whole tone κλίμακα, με 17

18 18 πιθανές λύσεις προς όλες σχεδόν τις τονικότητες. Εξαίρεση αποτελούν οι καταλήξεις κάθε δεύτερου και τέταρτου μέτρου (κάθε τετραμέτρου) όπου παρατηρούνται διάφορες μετατροπίες. Σκοπός του μαθήματος είναι η δημιουργία μιας σύγχρονης εναρμόνισης που προέρχεται από τη σχέση μελωδικής γραμμής και θεμελίου φθόγγου των συνοδευτικών συγχορδιών, δημιουργώντας έτσι σύγχρονα συστήματα Montuno. Ακολουθεί ένα αναλυτικό παράδειγμα της ανάπτυξης του πρώτου τετράμετρου, δίνοντας έμφαση στη σχέση μεταξύ μελωδίας και θεμελίου φθόγγου της συνοδευτικής συγχορδίας. - Στο μέτρο 1 έχουμε τη συγχορδία Am7/9. Ο πρώτος φθόγγος της μελωδίας είναι το Β, ο οποίος αποτελεί την 9η της συγχορδίας. Ο δεύτερος φθόγγος της μελωδίας είναι το Ε και αποτελεί την 5η της συγχορδίας, ο τρίτος φθόγγος (το B ) είναι η 9, ο τέταρτος φθόγγος (το Ε) είναι η 5η, και ο πέμπτος φθόγγος (το Α) είναι η 8η της συγχορδίας. - Στο μέτρο 2 έχουμε τη συγχορδία D7/9. Ο πρώτος φθόγγος της μελωδίας είναι Α, και αποτελεί την 5η της συγχορδίας. Ο δεύτερος είναι το Ε (η 9η), και ο τρίτος το A (η 5 ). Εν συνεχεία ο φθόγγος A παραμένει σταθερός στη μελωδική γραμμή, ενώ έχουμε αλλαγή συγχορδίας (G 7M/5 με A major triad). Έτσι ο φθόγγος A μετατρέπεται σε 9η της νέας συγχορδίας. - Στο μέτρο 3 έχουμε τη συγχορδία Gmin7/9. Ο πρώτος φθόγγος της μελωδίας είναι Α (η 9η της συγχορδίας). Ο δεύτερος D (5η), ο τρίτος G (8η), ο τέταρτος D (5η), και ο πέμπτος F #(η 7η μεγάλη από την θεμέλιο της συγχορδίας). - Στο μέτρο 4 ο φθόγγος της μελωδικής γραμμής παραμένει F # καθ όλη τη διάρκεια του μέτρου με συνοδευτική συγχορδία την C7 με F # major triad δημιουργώντας έτσι διάστημα 11ης #. Ακολουθεί δεύτερη συγχορδία E7M/5 με F # major triad που μετατρέπει τον φθόγγο F # της μελωδίας σε 9η. Αυτή η φόρμα συνεχίζεται με το ίδιο σύστημα μέχρι τέλους αυτού του μαθήματος. Στο μάθημα αυτό χρησιμοποιήσαμε απλές και σύνθετες συγχορδίες διαφόρων τύπων. ΜΑΘΗΜΑ 25Β MONTUNO 2 Το μάθημα Montuno 25 αποτελείται από τρία τετράμετρα. Οι συνοδευτικές συγχορδίες της μελωδικής γραμμής είναι συνολικά 15, εκ των οποίων οι 10 προέρχονται από το σύστημα της μελωδικής ελάσσονας και οι υπόλοιπες 5 από το σύστημα ελαττωμένης και βοηθητικής ελαττωμένης. Κατά κύριο λόγο το μάθημα έχει δομηθεί πάνω στο σύστημα II-V, χωρίς επακόλουθες λύσεις στην πρώτη βαθμίδα (Ι). Οι συγχορδίες τύπου ΙΙ κινούνται πάντοτε σε κατιούσα whole tone. Οι συγχορδίες τύπου V μερικές φορές ακολουθούνται, ή και αντικαθίστανται, από συγχορδίες διαφορετικών τύπων. Αυτό συμβαίνει στην προσπάθειά μας να υποστηριχτεί η μελωδική γραμμή κατά τον καλύτερο τρόπο, ξεφεύγοντας συγχρόνως από την συνηθισμένη αντιμετώπιση του συστήματος II-V. Κατά τον αυτοσχεδιασμό πάνω στις συγχορδίες του μαθήματος, ο εκτελεστής μπορεί να κινηθεί στις παρακάτω κλίμακες: Ανάλυση συγχορδιών και αντιστοιχία με κλίμακες: - Am7/5 /9 = Locrian one step - D7/9 = Auxiliary diminished lues - G 7M/5 με A major triad = Lydian augmented - Gm7/5 /9 = L.o.s. - E7M/5 με G maj.tr. = Lyd. aug.

19 - Fm7/5 /9 = L.o.s. - B 7/9 με G maj.tr. = aux. dim. lues - D7M/5 με E maj.tr. = Lyd. aug. - E m7/5 = L.o.s. - C 7M/5 με B maj.tr. = diminished - C # m7/5 /9 = L.o.s. - F # 7/9 /13 = aux. dim. lues - D 7M/5 με C maj.tr. = dim. - B m7/5 = L.o.s. E7 με B maj.tr. = aux. dim. Blues. Στη συγχορδία αυτή αντιστοιχεί επίσης και η 6φθογγη διτονική κλίμακα που προέρχεται από τις νότες των συγχορδιών E7 και B. ΜΑΘΗΜΑ 26Α - MONTUNO 3 Το μάθημα Montuno 26a αποτελείται από δύο τετράμετρα με ίδια μελωδική γραμμή, αλλά με διαφορετικές χρωματικές εναρμονίσεις διαφόρων τύπων συγχορδιών. Οι συνοδευτικές συγχορδίες είναι δύο ανά μέτρο. Ακολουθείται η ίδια μέθοδος με τα προηγουμένα μαθήματα Montuno, ώστε να δημιουργούνται διάφορες μετατροπίες, και να δίνεται έμφαση στη σχέση θεμελίου φθόγγου - μελωδίας. Ανάλυση συγχορδιών και προτεινόμενη αντιστοιχία με κλίμακες: (Σε κάθε μια από τις παρακάτω συγχορδίες μπορούν να αντιστοιχούν παραπάνω κλίμακες από αυτές που προτείνονται) - Μέτρο 1 G 7M/5 (added G) = G Lyd. Aug. F7/5 /13 = F Locrian one step - Μέτρο 2 E7M/5 με προσθήκη E major triad = E dim. E 7M/5 με προσθήκη G major triad = E Lyd. Aug. - Μέτρο 3 D7/5 = D Locrian D 7M/9 = D Lydian - Μέτρο 4 C ass με D 7M/5 = C Phrygian G 7M με A maj. tr. = G Lydian - Μέτρο 5 F7/9/11 # = F Lydian dominant E7M/5 με E maj.tr. = E dim. - Μέτρο 6 E 7M/5 με G maj.tr. = E Lyd. Aug. D7M/5 με G maj.tr. = D Aux. dim. - Μέτρο 7 C7/4/9 = C Dorian C 7M/5 με E maj. tr. = C Lyd. dom. 19

20 - Μέτρο 8 B ass με A maj.tr. = B Mixolydian A7M/5 με A maj. tr. = A dim. ΜΑΘΗΜΑ 26Β MONTUNO 4 Η μελωδία αυτού του μαθήματος είναι ίδια με του προηγούμενου, αλλά οι συνοδευτικές συγχορδίες είναι διαφορετικές. Με την επανεναρμόνιση της ίδιας μελωδίας επιθυμούμε να δείξουμε ότι μια μελωδία μπορεί να δώσει ένα εντελώς διαφορετικό ακουστικό αποτέλεσμα, όταν βρίσκεται σε ένα άλλο αρμονικό περιβάλλον. Το μάθημα αποτελείται από δύο τετράμετρα, με δύο συγχορδίες σε κάθε μέτρο. Οι διαφόρων τύπων συγχορδίες κινούνται σε τέταρτες. Χρησιμοποιήσαμε ακριβώς την ίδια τεχνική εναρμόνισης με τα προηγούμενα μαθήματα. Ανάλυση συγχορδιών και προτεινόμενη αντιστοιχία με κλίμακες: - Μέτρο 1 B7/9 # με προσθήκη G major triad = B altered E7M/5 με προσθήκη E major triad = E auxiliary diminished - Μέτρο 2 Am7M/5 με G major triad = A Locrian one step. D7/9 /11#/13 με B major triad = D aux. dim. - Μέτρο 3 G ass με A 7M/5 = G Phrygian C7/9 με E major triad = C aux. dim - Μέτρο 4 F7/9 με D7/sus4= F Lyd. dom. G 7M/5 με A maj. tr. = G Lydian aug. - Μέτρο 5 B 7/9 με G maj. tr. = B aux. dim. E7/9/13 = E Mixolydian - Μέτρο 6 A 7M/5 = A Lydian D 7/9 με E maj.tr. = D Dorian με F added note. - Μέτρο 7 B7M/5 /9 # = B alt E7M/5 με E maj. tr. = E aux. dim. - Μέτρο 8 A7M/5 με A maj. tr. = A dim. D 7M/5 με C maj. Tr. = D dim. G ass με F maj.tr. = G Mixolydian ΜΑΘΗΜΑ 27Α MONTUNO 5 Το μάθημα 27a είναι ανάλογο με τα προηγούμενα μαθήματα MONTUNO. Αποτελείται από δύο τετράμετρα με ίδια μελωδία. Οι συγχορδίες είναι διαφόρων τύπων και κινούνται σε ανιούσα χρωματική. 20

21 ΜΑΘΗΜΑ 27Β - MONTUNO Το μάθημα αυτό αποτελείται από δύο τετράμετρα με ίδια μελωδία. Χρησιμοποιήσαμε ανάλογες τεχνικές εναρμόνισης με τα προηγούμενα μαθήματα Montuno. Οι συγχορδίες είναι ελεύθερες, διαφόρων τύπων και κινούνται σε κατεύθυνση διακεκομένης ανιούσας και κατιούσας χρωματικής. ΜΑΘΗΜΑ 28 - MONTUNO 7 Το μάθημα 28 είναι είναι μέρος της σειράς των μαθημάτων Montuno και είναι ανάλογο με τα προηγούμενα. Αποτελείται από δύο τετράμετρα με ίδια μελωδία. Σε κάθε μέτρο υπάρχουν δύο συγχορδίες, εκ των οποίων δημιουργούνται διάφορες μετατροπίες. Οι συγχορδίες κινούνται σε χρωματική κατιούσα. ΜΑΘΗΜΑ 29Α MONTUNO 8 Το μάθημα αυτό αποτελείται από δυο τετράμετρα και εμπεριέχει την ίδια τεχνική των προηγουμένων μαθημάτων. Σε κάθε μέτρο έχουμε δύο συγχορδίες διαφόρων τύπων, οι οποίες κινούνται σε τέταρτες. Τα μπάσα των συγχορδιών σχηματίζουν δύο whole tone κλίμακες. ΜΑΘΗΜΑ 29Β MONTUNO 9 Το μάθημα Montuno 29 εμπεριέχει τις ίδιες μεθόδους με τα προηγούμενα μαθήματα της σειράς Montuno. Αποτελείται από τέσσερα τετράμετρα με διακεκομένες χρωματικές συγχορδίες διαφόρων τύπων. Ανά οκτάμετρο έχουμε την ίδια μελωδική γραμμή την οποία εναρμονίζουμε με την ίδια τεχνική όπως στα προηγούμενα μαθήματα, με διαφορετικές, ως συνήθως, συγχορδίες, δημιουργώντας έτσι συμπλέγματα σύγχρονων ακουσμάτων. Κλείνοντας το τελευταίο μάθημα Montuno πρέπει να σας γνωστοποιήσουμε ότι σε αυτό το κεφάλαιο χρησιμοποιήθηκαν 179 διαφορετικές συγχορδίες διαφόρων τύπων. Ο συγγραφέας, με τη σειρά του, θα περιμένει χιλιάδες άλλες συγχορδίες μελλοντικά από εσάς, τους πειραματιζόμενους μελετητές, για ένα καλύτερο και πιο σύγχρονο (Montuno) μουσικό αύριο. ΜΑΘΗΜΑ 30 Η σύνθεση αυτή ονομάζεται Stratos theme και αποτελείται από 16 μέτρα. Οι επιμέρους μελωδικές φράσεις αναπτύσσονται και ολοκληρώνονται κάθε δίμετρο, ξεκινώντας πάντα από τα μονά μέτρα και καταλήγοντας στο επόμενο ζυγό. Οι μεγάλης αξίας νότες που υπάρχουν σε κάθε ζυγό μέτρο επιλέχθηκαν ώστε να αποτελούν στο σύνολό τους (και σε τυχαία σειρά) την κλίμακα D major. Επιδιώξαμε αυτόν τον περιορισμό ως «συνθήκη εργασίας». Τέτοιου τύπου προσωπικοί κανόνες μπορεί να φαίνεται ότι περιορίζουν τις επιλογές του συνθέτη, αλλά πολλές φορές ωθούν στην ανεύρεση έξυπνων και πρωτότυπων μουσικών λύσεων. Οι συγχορδίες με τις οποίες εναρμονίσαμε τη μελωδία είναι διαφόρων ειδών. Στο πρώτο τετράμετρο παρατηρούμε ότι οι θεμέλιοι φθόγγοι των συγχορδιών αντιστοιχούν σε νότες που προέρχονται από την ένωση των δύο τετράφωνων συγχορδιών GM7 και B 7M. Έτσι, η γραμμή του μπάσου στα τέσσερα αυτά μέτρα δίνει ένα ακουστικό αποτέλεσμα που παραπέμπει στην διτονική κλίμακα G, A, B, B, D, F, F #. Στα υπόλοιπα 12 μέτρα οι θεμέλιοι φθόγγοι κινούνται σε δεύτερες μέχρι το τέλος της σύνθεσης. Η σύνθεση αυτή είναι αφιερωμένη στον ταλαντούχο μουσικό Στράτο Διαμαντή ο οποίος και την ενορχήστρωσε. 21

22 22 ΜΑΘΗΜΑ 31 Στο μάθημα αυτό έχουμε ένα τετράφθογγο (tetrachord) μιας κλίμακας κι ένα τετράφθογγο μιας άλλης κλίμακας που αντιστοιχούν στο πρώτο και δεύτερο μισό του κάθε μέτρου. Π.χ στο πρώτο μέτρο έχουμε 4 φθόγγους της C Phrygian (C, F, D, E - στο πρώτο μισό του μέτρου), και 4 φθόγγους E Ionian (E, F #, A, G # - στο δεύτερο μισό του μέτρου). Στο 2ο μέτρο τοποθετούμε τα δύο τετράφθογγα που λείπουν από τις δύο προηγούμενες κλίμακες, στο πρώτο και δεύτερο μισό του μέτρου αντίστοιχα. Έτσι στο 2ο μέτρο έχουμε C Phrygian (F, B, G, A ) και E Ionian (A, B, D #, C #). Στα 3 πρώτα μέτρα επιλέξαμε να εναρμονίσουμε με μια εξάφθογγη συγχορδία C Phrygian με 4ες, ώστε να έχουμε ένα ακουστικό αποτέλεσμα IN και OUT. Στο 2ο τρίμετρο έχουμε επανάληψη της μελωδίας του πρώτου τριμέτρου. Εναρμονίζουμε με διτονική συγχορδία η οποία αποτελείται απο τις δύο μείζονες συγχορδίες D και C, με πρόσθετο θεμέλιο φθόγγο D στο μπάσο (D added note ). Ο φθόγγος D του μπάσου μαζί με τις νότες της μελωδίας δημιουργούν ένα 12φθογγο μοντέλο με επαναληπτικούς φθόγγους (δίχως 12φθογγους κανόνες τύπου O.R.I.R.I.) ΜΑΘΗΜΑ 32Α/Β Στα τρία πρώτα μέτρα αυτού του μαθήματος η μελωδία και η αρμονία στηρίζονται τόσο στο Modal όσο και στο Melodic Minor σύστημα. Οι συγχορδίες είναι τύπου II-V να κινούνται σε δεύτερες. Από το τέταρτο μέχρι το έβδομο και τελευταίο μέτρο παρατηρούμε ότι στη μελωδία παραμένει ο φθόγγος E (ostinato). Εναρμονίσαμε με διάφορες συγχορδίες, προσέχοντας ώστε τα major triads που αντιστοιχούν στη κάθε συγχορδία να έχουν τον φθόγγο E ως 1η, 5η, ή 3η. Συγκεκριμένα: - Στο τέταρτο μέτρο έχουμε τη συγχορδία A 7M με E maj.tr. (E =1η). - Στο πέμπτο μέτρο έχουμε D 7M με A maj.tr. (E =5η). - Στο έκτο και έβδομο μέτρο έχουμε E7M με B maj.tr. (E =3η), που είναι η τελική λύση. To middle line της συγχορδίας A 7M με E maj.tr του τέταρτου μέτρου ανήκει στην E πεντατονική. To middle line της συγχορδίας D 7M με A maj.tr. του πέμπτου μέτρου ανήκει στην A πεντατονική. Προσέξαμε ώστε η τελευταία νότα να έχει θέση προσαγωγέα και να λυθεί στην τονική του major triad της καταληκτικής συγχορδίας. Εδώ πρέπει να τονίσουμε ότι τα πεντάφθογγα middle lines αντικαθιστούν το ρόλο της μελωδίας όταν αποτελείται από μία νότα. Με το εσωτερικό τους πέρασμα ανάμεσα από τις διάφορες συγχορδιακές μορφές προσδίδουν ένα ιδιαίτερο χαρακτήρα στο τελικό ακουστικό αποτέλεσμα. Στο συνοδευτικό CD υπάρχουν δύο εκδοχές του κομματιού στο ίδιο track. ΜΑΘΗΜΑ 33 Σε αυτό το 24μετρο παράδειγμα έχουμε με μια διαφορετική «one note melody» («μελωδία μίας νότας») σε κάθε ένα από τα τρία 8μετρα. Εναρμονίζουμε αυτή τη νότα με μια διαφορετική συγχορδία ανά μέτρο προσθέτοντας ελεύθερα 3 φωνές, δημιουργώντας έτσι συνολικά 4φωνες συγχορδίες. Επιλέξαμε να διατηρήσουμε τις συγχορδίες σε κλειστή θέση, με διάταξη των φωνών σε 2ες και 3ες (voicing y seconds and thirds). Διατηρώντας μια «one note melody» και συνοδεύοντας με διαδοχικές συγχορδίες

23 σε κλειστή θέση επιτυγχάνουμε ένα πολύ συγκεκριμένο και ενδιαφέρον ακουστικό αποτέλεσμα. Θεωρούμε δόκιμο οι συγχορδίες που προκύπτουν να αντιστοιχούν σε σύγχρονες τζαζ κλίμακες και να δημιουργούν μια ενδιαφέρουσα αρμονική ακολουθία, ώστε να μπορούν να υποστηρίξουν και να υποβοηθήσουν έναν ενδιαφέροντα και σύγχρονο αυτοσχεδιασμό. ΜΑΘΗΜΑ 34 Το μάθημα αυτό αποτελείται από οκτώ 4μετρα. Στο κάθε ένα τετράμετρο επιζητούμε να καταλήγουμε σε συγχορδίες με θεμέλιους φθόγγους C, E, G, B, D, F, A (που είναι η C Dorian σε τρίτες). Για το σκοπό αυτό εισάγουμε δύο προηγούμενες συγχορδίες που θεωρούμε ως ΙΙ και V της επερχόμενης τονικής. Τις χαρακτηρίζουμε δε έτσι λόγω της απόστασης 2ας και 5ης που έχουν από την προς επίλυση συγχορδία, και μπορούν να είναι οποιουδήποτε τύπου. Οι συγχορδίες ΙΙ και V βρίσκονται πάντα στα δυο πρώτα μέτρα του κάθε 4μέτρου, ενώ η καταληκτικές συγχορδίες (που ονομάζουμε «Ι» και έχουν ως θεμέλιο έναν φθόγγο της C Dorian) βρίσκονται συνήθως στο τρίτο και τέταρτο μέτρο του κάθε 4μέτρου. Παράδειγμα: - Α τετράμετρο: Οι τρείς πρώτοι θεμέλιοι φθόγγοι του α τετραμέτρου είναι D (II), G (V), C (I), και οι ανάλογες συγχορδίες είναι Dm7/7M/5 /9 (II), G7M/5 /11/13 (V), και C7M/9/11 #/13 (I). - Η τέταρτη συγχορδία (Gm7M/9/11# με μπάσο C #) είναι προαιρετική και χρησιμοποιείται για να εισάγει το επόμενο 4μετρο. Θα μπορούσαμε να τελειώσουμε με την προηγούμενη συγχορδία C7M/9/11 #/13 (I). - Tο Β τετράμετρο αποτελείται από F (II), B (V), E (I). - Το Γ τετράμετρο αποτελείται από A (II), D (V), G (I). - Το Δ τετράμετρο αποτελείται από C (II), F (V), B (I). - Το Ε τετράμετρο αποτελείται από E (II), A (V), D (I). - Το Ζ τετράμετρο αποτελείται από G (II), C (V), F (I). - Το Η τετράμετρο αποτελείται από B (II), E (V), A (I), D (IV, χρήση προαιρετική). - Το Θ τετράμετρο αποτελείται από D (II ), G (V ), C (I) και η σειρά είναι comi nation του II V, που, αντί να λυθεί κανονικά στην τέταρτη βαθμίδα, λύνεται σε πέμπτη ελαττωμένη. Ο 32μετρος αυτοσχεδιασμός που παρουσιάζεται σε αυτό το μάθημα βασίζεται στους φθόγγους των συγχορδιών του πρωτότυπου αυτού αρμονικού μοντέλου. Οι νότες των συγχορδιών είναι γραμμένες λεπτομερώς, για να έχει τη δυνατότητα ο μελετητής να τις αναλύσει και να τις χρησιμοποιήσει στον προσωπικό του αυτοσχεδιασμό. Η αυτοσχεδιαστική συνοδεία του μπάσου (ass line) καθώς και τα κρουστά εκτελέστηκαν από τον ταλαντούχο μουσικό Γρηγόρη Φλέσσα. ΜΑΘΗΜΑ 35 Σε αυτό το μάθημα πρόθεσή μας ήταν να δημιουργήσουμε ένα ενδιαφέρον κομμάτι ακολουθώντας μια δεδομένη γραμμή μπάσου. - Η σύνθεση «Doriana» αποτελείται από 24 μέτρα. - Η γραμμή του μπάσου ξεκινά από τη νότα C και κινείται συνεχώς μια τρίτη πάνω, ακολουθώντας το πλήρες αρπέζ της C Dorian (C, E, G, B, D, F, A, ή αλλιώς: C7, 9, 11, 13). Πάντοτε η τονική της συγχορδίας βρίσκεται στο μπάσο. 23

24 Οι συγχορδίες καθώς και η μελωδική γραμμή δημιουργήθηκαν ελεύθερα, με βάση την προσωπική πείρα και αισθητική, ενώ έμφαση δόθηκε στην χρήση major triads. Προσέξαμε επίσης ώστε οι μεγαλύτερης χρονικής αξίας νότες της μελωδίας να αποτελούν την 7η, 9η, 11η, ή 13η της συνοδευτικής συγχορδίας. ΜΑΘΗΜΑ 36 Σε αυτό το μάθημα χρησιμοποιήσαμε γνωστές πεντατονικές κλίμακες, όπως και πεντατονικές κλίμακες που δημιουργήσαμε οι ίδιοι, από τις οποίες κατασκευάσαμε πεντάφωνες συγχορδίες. Προσέξαμε ώστε η διάταξη των ανώτερων τεσσάρων φωνών της κάθε συγχορδίας να δημιουργεί δύο ζεύγη φωνών σε δεύτερες (voicing y 2nds). Το μπάσο επιλέξαμε να κινηθεί χρωματικά. ΜΑΘΗΜΑ 37 Μετατροπικές λύσεις του II-V Στο μάθημα 37 οι θεμέλιοι φθόγγοι που βρίσκονται σε όλα τα μονά μέτρα έχουν θέση βαθμίδων ΙΙ-V και II-V της ιδίας πάντοτε τονικότητας, και λύνονται στο επόμενο ζυγό μέτρο. Το αξιοσημείωτο είναι ότι δεν λύνονται στην πρώτη βαθμίδα όπως είναι το αναμενόμενο (εκτός από το πρώτο δίμετρο), αλλά σε όλες τις τονικότητες. Στην τεχνική αυτή κυρίαρχο ρόλο έχουν η επιλογή, καθώς και οι ελεύθερες δομικές τοποθετήσεις των εσωτερικών φθόγγων (voicings). Επίσης πολύ σημαντικό είναι η κίνηση των εσωτερικών φθόγγων να οδηγεί λειτουργικά προς τη λύση. Το παρόν μάθημα δίνει στον μελετητή την δυνατότητα ανάπτυξης ελευθέρων μετατροπικών λύσεων όχι μόνο με τον κλασικό τρόπο του II-V-I (δηλαδή λύση στην τονική), αλλά, βάση νέας δομικής συμπεριφοράς, τη δυνατότητα να δημιουργήσει λύσεις με διαφορετικά χρωματικά ακούσματα που οδεύουν προς άπειρους μουσικούς δρόμους δίχως τέλος. D - G D - G D - G D - G D - G I C D D E E D - G D - G D - G D - G D - G F G A A G D - G D - G A - D D - G B C A C ΜΑΘΗΜΑ 38 Επανεναρμόνιση «ROUND MIDNIGHT» Εδώ παρουσιάζουμε το γνωστό κομμάτι του T. Monk «Round Midnight» σε ελεύθερη επανεναρμόνιση. Τα middle lines που γράφονται στην παρτιτούρα αποτελούν μια εναλλακτική ιδέα και δεν υπάρχουν στην ηχογράφηση. 24

25 ΜΑΘΗΜΑ 39 Κατασκευή προσωπικών κλιμάκων και συγχορδιών Σκοπός αυτού του μαθήματος είναι η δημιουργία πρωτότυπων συνθέσεων και αυτοσχεδιασμών μέσω της κατασκευής προσωπικών κλιμάκων και συγχορδιών. Σαν βάση χρησιμοποιούμε γνωστές κλίμακες και συγχορδίες απο τις οποίες αφαιρούμε οικείες νότες, προσθέτουμε καινούριες, ή και τα δύο μαζί συγχρόνως. Σημαντικό είναι η αφαίρεση και προσθήκη φθόγγων, αλλά και η διάταξη των φωνών στη συγχορδία (voicings), να γίνονται σύμφωνα με τα προσωπικά εσωτερικά μας ακούσματα και μουσικά κριτήρια. Στο παρακάτω μουσικό παράδειγμα δημιουργήσαμε μια αρμονική σειρά από συγχορδίες βασισμένες σε αυτή την τεχνική. Στο επόμενο μάθημα η ίδια μέθοδος μας οδήγησε στη σύνθεση του κομματιού «Η έλευση της 8ης μέρας». Ανάλυση συγχορδιών-κλιμάκων ανά μέτρο: 1. Α Phrygian ελλιπής 2. E whole tone ελλιπής με πρόσθετη νότα (added note) 3. E harmonic minor ελλιπής με added 4. A Lyd. Aug. ελλιπής με added 5. G Dim ελλιπής με added 6. G Phrygian ελλιπής 7. C Harmonic Minor ελλιπής 8. A Lydian ελλιπής με added 9. G L.O.S. ελλιπής με added 10. E Ionian ελλιπής με added 11. F # Harmonic Minor ελλιπής 12. G Harmonic Major 13. E Dim ελλιπής με added 14. E Harmonic Minor ελλιπής 15. D Hungarian Minor ελλιπής 16. A Harmonic Minor με added 17. E Dorian 18. A Dorian ελλιπής με added 19. A Dorian ελλιπής ΜΑΘΗΜΑ 40 Σύνθεση «Η έλευση της 8ης μέρας» («The coming of the 8th day») Η σύνθεση αυτή αποτελείται από οκτώ μέτρα στο καθένα από τα οποία αντιστοιχεί μία συγχορδία διάρκειας 4/4. Οι περισσότερες από τις συγχορδίες προέρχονται από ελλιπείς κλίμακες, από κλίμακες με προσθήκη ξένου φθόγγου, ή από ελλιπείς κλίμακες με προσθήκη ξένου φθόγγου. Η τεχνική αυτού του μαθήματος είναι ακριβώς η ίδια με του προηγούμενου. Ανάλυση συγχορδιών-κλιμάκων ανά μέτρο: 1. C Harmonic minor 2. F Dorian με ελλιπή φθόγγο και πρόσθετη νότα (added note) 3. C dim ελλιπής με added 4. C dim 25