ΥΠΟ ΤΗΝ ΑΙΓΙΔΑ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ

Transcript

1 ΥΠΟ ΤΗΝ ΑΙΓΙΔΑ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ

2 ΤΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΤΩΝ ΜΕΔΙΟΛΑΝΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ (στον Ευσέβιο Καισαρείας, Ἐκκλησιαστικὴ Ἱστορία 10, 5, 4) Τον Φλεβάρη του 313 μ.χ. ο Μέγας Κωνσταντίνος θα ταξιδέψει από τη Ρώμη στα Μεδιόλανα για να γιορτάσει το γάμο της ετεροθαλούς αδελφής του Κωνσταντίας με τον Γάιο Βαλέριο Λικινιανό Λικίνιο, συναύγουστό του στο ανατολικό τμήμα της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Στη συνάντηση κορυφής που θα πραγματοποιηθεί μεταξύ των δύο ανδρών με την ευκαιρία του χαρμόσυνου αυτού γεγονότος, το πρώτο θέμα που τίθεται προς συζήτηση είναι η χάραξη ενιαίας θρησκευτικής πολιτικής. Από κοινού αποφασίζεται να χορηγηθεί πλήρης ελευθερία στους χριστιανούς και να περιβληθεί η μονοθεϊστική τους πίστη με το ίδιο κύρος που απολάμβαναν οι πατροπαράδοτες λατρείες της Ρώμης προς τους Ολύμπιους θεούς. Λίγους μήνες πριν, στις 28 Οκτωβρίου του 312, ο Κωσταντίνος είχε κατατροπώσει τα στρατεύματα του Μαξέντιου στη Μουλβία γέφυρα, μερικά χιλιόμετρα έξω από τις πύλες της Ρώμης, για να εισέλθει κατόπιν θριαμβευτικά στην πρωτεύουσα της Αυτοκρατορίας και να γίνει δεκτός από τη σύγκλητο και το λαό της ως Maximus Augustus και Liberator - «Μέγιστος Αύγουστος» και «Eλευθερωτής». Σύμφωνα με τον εκκλησιαστικό ιστορικό Λακτάντιο, ο Θεός παρουσιάστηκε την προηγούμενη νύχτα στο όνειρό του και τον προέτρεψε να σχεδιάσει στις ασπίδες των λεγεωναρίων του το μονόγραμμα Χι-Ρο οπλισμένος με τη δύναμη του σωτήριου συμβόλου, ο Κωνσταντίνος θα σπάσει τις γραμμές του αντιπάλου του και θα τον τρέψει σε άτακτη φυγή, στη διάρκεια της οποίας ο ίδιος θα πνιγεί μαζί με τον στρατό του στα νερά του ποταμού Τίβερη (De mortibus persecutorum 44, 4-9). Το διάταγμα της ανεξιθρησκίας που υπογράφεται στα Μεδιόλανα λίγο αργότερα αποτελεί έκφραση ευγνωμοσύνης του νεαρού αυτοκράτορα προς τον θεό της χριστιανοσύνης για τη συμπαράσταση που του παρείχε στο πεδίο της μάχης. Με την παραχώρηση θρησκευτικής ελευθερίας σε όλους τους κατοίκους του Imperium Ronamun θέτει ένα οριστικό τέλος στους διωγμούς ενάντια στην Εκκλησία και ανοίγει τον δρόμο για την υιοθέτηση του χριστιανισμού ως επίσημης θρησκείας από το ρωμαϊκό κράτος. Δέσπω Λιάλιου Αντιπρύτανις Αριστοτελείου Παν/μίου Θεσ/νίκης Θεόδωρος Κορρές Τμήμα Ιστορίας & Αρχαιολογίας ΑΠΘ Αθανάσιος Καραθανάσης Κωνσταντίνος Χρήστου Πολύμνια Κατσώνη Τμήμα Ιστορίας & Αρχαιολογίας ΑΠΘ Κωνσταντίνος Μποζίνης Απόστολος Κραλίδης ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Κωνσταντίνος Χρήστου Πολύμνια Κατσώνη Τμήμα Ιστορίας & Αρχαιολογίας ΑΠΘ Βασίλειος Τσίγκος Κωνσταντίνος Μποζίνης Απόστολος Κραλίδης π. Χρήστος Φιλιώτης-Βλαχάβας Δημήτρης Νικολακάκης

3 Τετάρτη 4 Δεκεμβρίου ΒΡΑΔΥΝΗ ΕΝΑΡΚΤΗΡΙΑ ΣΥΝΕΔΡΙΑ Πρόεδρος: Aθανάσιος Kαραθανάσης 18:30 Εγγραφή συνέδρων 19:00 Χαιρετισμοί πρυτανικών, εκκλησιαστικών και πολιτικών αρχών 19:45 Ευάγγελος Χρυσός Τα Μεδιόλανα και το ιδεώδες της θρησκευτικής ελευθερίας στην αρχαιότητα 20:30 Βυζαντινή χορωδία π. Σπυρίδωνος Αντωνίου Ύμνοι για τον άγ. Κωνσταντίνο και την αγ. Ελένη από την ορθόδοξη εκκλησιαστική παράδοση Πέμπτη 5 Δεκεμβρίου ΠΡΩΙΝΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ Α Συνεδρία «Ο Μ. Κωνσταντίνος ως Ρωμαίος αυτοκράτορας» Πρόεδρος: Θεόδωρος Κορρές 9:30 Ανδρέας Γκουτζιουκώστας Οι μεταρρυθμίσεις του Μ. Κωνσταντίνου στην επαρχιακή διοίκηση 9:50 Δημήτρης Δρακούλης Η περιφερειακή οργάνωση της Βαλκανικής χερσονήσου σύμφωνα με τον κατάλογο της Βερόνας ( μ.χ.) 10:10 Πολύμνια Κατσώνη Οργανωτικά μέτρα του Μ. Κωνσταντίνου στην οικονομία: το χρυσό νόμισμα, ο φόρος και ο σταθμητικός κανόνας 10:30 Γιώργος Καλαφίκης Η αναδιοργάνωση του ρωμαϊκού στρατού από τον Μ. Κωνσταντίνο και η στρατηγική του 10:50 Συζήτηση Διάλειμμα Β Συνεδρία «Η θρησκευτική πολιτική του Μ. Κωνσταντίνου και οι προϋποθέσεις της» Πρόεδρος: Dominic O Meara 11:30 Απόστολος Κραλίδης Πολυθεϊσμός στη Ρωμαϊκή αυτοκρατορία την εποχή της Δεσποτείας : μία χαρτογράφηση του τοπίου 11:50 Κωνσταντίνος Μποζίνης Ο Μ. Κωνσταντίνος μπροστά στον Summus Deus: χριστιανικός και φιλοσοφικός μονοθεϊσμός την ύστερη ρωμαϊκή περίοδο 12:10 Martin Wallraff Constantine, Christ and the Sun. Considerations on the Emperor s inclusive Religious Policy 12:30 Jonathan Bardill The Divine Constantine: Monarch, Monotheist, and Saviour 12:50 Συζήτηση Ξενάγηση στο Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ Γ Συνεδρία «Ο Μ. Κωνσταντίνος και η Εκκλησία -Μέρος Α» Πρόεδρος: Mariette Canevet 17:30 Ευαγγελία Αμοιρίδου

4 Φλάβια Ιουλία Ελένη και Μ. Κωνσταντίνος: Το πορτραίτο μιας μητέρας, χριστιανής και Ρωμαίας Αυγούστας 17:50 Reinhart Staats Die Christusvision und das Gebet der Christen für den Kaiser im Leben Konstantins des Großen 18:10 Pierre Maraval L édit de Milan et les autres écrits de Constantin (Lettres et Discours) 18:30 Αριστοτέλης Μέντζος Το Μαρτύριο του Αποστόλου Παύλου στους Φιλίππους την επαύριο της παύσης των διωγμών 18:50 Συζήτηση Διάλειμμα Δ Συνεδρία «Ο Μ. Κωνσταντίνος και η Εκκλησία -Μέρος Β» Πρόεδρος: Θεόδωρος Γιάγκου 19:30 Nίκος Μαγγιώρος Quid est imperator cum ecclesiae? Ο Μ. Κωνσταντίνος και η δονατιστική έριδα 19:50 π. Χρήστος Φιλιώτης-Βλαχάβας Εκκλησιαστικοί σύνοδοι στην Ανατολή από το 325 έως το 335: ο Μ. Κωνσταντίνος ανάμεσα στον αρειανισμό και την ορθοδοξία 20:10 Mariette Canevet La conception de la providence de Dieu chez Constantin le Grand et Athanase d Alexandrie 20:30 Βασίλειος Κατσαρός Ο αυτοκράτορας και το αίμα των μαρτύρων: θρησκευτικά πρότυπα της πολιτικής του Μ. Κωνσταντίνου 20:50 Συζήτηση Δεξίωση των συνέδρων από τον Παναγιώτατο Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης Άνθιμο Παρασκευή 6 Δεκεμβρίου ΠΡΩΙΝΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ Ε Συνεδρία «Πολιτική σκέψη και αυτοκρατορική ιδέα την εποχή του Μ. Κωνσταντίνου» Πρόεδρος: Pierre Maraval 9:30 Dominic O Meara King vs.tyran: The platonic background to a key theme of Eusebius Tricennial Oration 9:50 Marie-Josèphe Rondeau La théologie politique dans l oeuvre Vita Constantini d Eusèbe de Césarée 10:10 Διονυσία-Καλλιόπη Μισίου Η νέα πρόσληψη της αυτοκρατορικής ιδέας από την εποχή του Μ. Κωνσταντίνου 10:30 Δημήτρης Νικολακάκης Η επίδραση του χριστιανισμού στη διαμόρφωση της πολιτικής θεωρίας της πρώιμης βυζαντινής περιόδου 10:50 Συζήτηση Διάλειμμα Στ Συνεδρία «Κοινωνία, τέχνη και πολιτισμός την εποχή του Μ. Κωνσταντίνου» Πρόεδρος: Αριστοτέλης Μέντζος 11:30 Μαρία Καζαμία-Τσέρνου Η διαμόρφωση ενός νέου αισθητικού ιδεώδους την

5 κωνσταντίνεια περίοδο 11:50 Kunibert Bering Das Kirchenbauprogramm Konstantins des Großen 12:10 Eυάγγελος Αλεξίου Λογοτεχνική σάτιρα τον 4ο μ.χ. αιώνα: η παρώδηση του Μ. Κωνσταντίνου στο Συμπόσιον ή Κρόνια του Ιουλιανού Παραβάτη 12:30 Ευτέρπη Μαρκή Ο Μ. Κωνσταντίνος και η Θεσσαλονίκη 12:50 Συζήτηση Περίπατος στη ρωμαϊκή Θεσσαλονίκη ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗ ΣΥΝΕΔΡΙΑ Ζ Συνεδρία «Ο Μ. Κωνσταντίνος στους αιώνες» Πρόεδρος: Βασίλειος Κατσαρός 17:30 Κωνσταντίνος Χρήστου Ο Μ. Κωνσταντίνος στη βυζαντινή ιστοριογραφία: 5ος-9ος αιώνας 17:50 Guilio Maspero Constantine the Great in the West: from History to Theology 18:10 François Boespflug Constantin le Grand dans l art religieux d'occident 18:30 Αθανάσιος Καραθανάσης Η εικόνα του Μ. Κωνσταντίνου στους σκλαβωμένους Έλληνες Ορθόδοξους την περίοδο της Τουρκοκρατίας 18:50 Συζήτηση Συναυλία κλασικής & έντεχνης ελληνικής μουσικής ΣYNEΔΡΟΙ Ευάγγελος Αλεξίου Επ. Καθηγητής, Τμήμα Φιλολογίας, ΑΠΘ Eυαγγελία Aμοιρίδου Επ. Καθηγήτρια, Τμήμα Θεολογίας, ΑΠΘ Martin Wallraff Καθηγητής, Theologische Fakultät, Universität Basel Aνδρέας Γκουτζιουκώστας Επ. Καθηγητής, Τμήμα Ιστορίας & Αρχαιολογίας, ΑΠΘ Δημήτρης Δρακούλης Εντ/νος Λέκτορας, Τμήμα Αρχιτεκτόνων, ΑΠΘ Mαρία Kαζαμία-Tσέρνου Αν. Καθηγήτρια, Τμήμα Θεολογίας, ΑΠΘ Γιώργος Kαλαφίκης Δρ. Ιστορίας, Επιστημονικός Συνεργάτης Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας, ΑΠΘ Mariette Canevet Ομότιμη Καθηγήτρια, Université de Strasbourg Aθανάσιος Kαραθανάσης Ομότιμος Καθηγητής, ΑΠΘ Βασίλειος Κατσαρός Καθηγητής, Τμήμα Φιλολογίας, ΑΠΘ Πολύμνια Κατσώνη Αν. Καθηγήτρια, Τμήμα Ιστορίας & Αρχαιολογίας, ΑΠΘ Απόστολος Κραλίδης Επ. Καθηγητής, Τμήμα Ποιμαντικής & Κοινωνικής Θεολογίας, ΑΠΘ Νίκος Μαγγιώρος Επ. Καθηγητής, Τμήμα Θεολογίας, ΑΠΘ Pierre Maraval Ομότιμος Καθηγητής, Université de Paris-Sorbonne IV

6 Ευτέρπη Μαρκή Δρ. Αρχαιολογίας, 9η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Guilio Maspero Αν. Καθηγητής, Facoltà di Teologia, Pontificia Università della Sante Croce, Roma Aριστοτέλης Μέντζος Καθηγητής, Τμήμα Ιστορίας & Αρχαιολογίας, ΑΠΘ Διονυσία-Καλλιόπη Μισίου Επ. Καθηγήτρια, Τμήμα Ιστορίας & Αρχαιολογίας, ΑΠΘ Jonathan Bardill Δρ. Ιστορίας και Κλασικής Φιλολογίας, Συγγραφέας -Ερευνητής Kunibert Bering Καθηγητής, Kunstakademie Düsseldorf François Boespflug Ομότιμος Καθηγητής, Université de Strasbourg Κωνσταντίνος Μποζίνης Επ. Καθηγητής, Τμήμα Ποιμαντικής & Κοινωνικής Θεολογίας, ΑΠΘ Δημήτρης Νικολακάκης Λέκτορας, Τμήμα Ποιμαντικής & Κοινωνικής Θεολογίας, ΑΠΘ Dominic O Meara Ομότιμος Καθηγητής, Universität Freiburg Marie-Josèphe Rondeau Ομότιμη Καθηγήτρια, Université de Caen Reinhart Staats Ομότιμος Καθηγητής,Christian-Albrechts Universität zu Kiel π. Χρήστος Φιλιώτης-Βλαχάβας Επ. Καθηγητής, Τμήμα Ποιμαντικής & Κοινωνικής Θεολογίας, ΑΠΘ Κωνσταντίνος Χρήστου Καθηγητής, Τμήμα Ποιμαντικής & Κοινωνικής Θεολογίας, ΑΠΘ Eυάγγελος Χρυσός Ομότιμος Καθηγητής, ΕΚΠΑ ΜΟΥΣΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Τετάρτη 4 Δεκεμβρίου ΣΥΝΑΥΛΙΑ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ Πανεπιστημιακός Χορός Ψαλτών «Ιερά Μελωδία» υπό τη διεύθυνση του πρωτ. Σπυρίδωνα Αντωνίου, Επ. Καθηγητή Θεολογικής Σχολής ΑΠΘ 1. Πρῶτος πέφηνας, ἐν Βασιλεῦσι Απολυτίκιον, ήχος γ 2. Τοῦ Σταυροῦ σου τὸν τύπον ἐν οὐρανῷ θεασάμενος Έτερον Απολυτίκιον, ήχος πλ. δ' 3. Τοῦ εὐσεβοῦς Κωνσταντίνου ἡ μνήμη Στιχηρόν Βύζαντος, ήχος β' 4. Τροπάρια Κανόνα Ωδή ς, ήχος πλ. δ α. Ἤθροισας, Κωνσταντῖνε θεόφρον β. Πιστεύσασα ἐπὶ Κύριον ζῶντα γ. Νοῦν σου, θεόφρον, εἰς τὸν Πλάστην στηρίξας Ωδή θ (Κυρίως Θεοτόκον) δ. Ἁγίως τὴν ζωήν σου, τελέσας, Κωνσταντῖνε 5. Οὐκ ἐξ ἀνθρώπων εἴληφε, τὸ βασίλειον κράτος Εξαποστειλάριον, ήχος β (Τοῖς Μαθηταῖς συνέλθωμεν) 6. Πλουσίων δωρεῶν τὰ κρείττονα Δοξαστικό εσπερινού, Βυζαντίου ήχος β' Παρασκευή 6 Δεκεμβρίου ΣΥΝΑΥΛΙΑ ΚΛΑΣΙΚΗΣ ΚΑΙ ΕΝΤΕΧΝΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ Μαρία Πρέκα (υψίφωνος), Ανδρονίκη Δονουκαρά (βιολί) Σοφία Παπαναστασίου (πιάνο) 1. An. Dvorak Σονατίνα για βιολί και πιάνο σε σολ μείζονα, op S. Rachmaninoff Vocalise για βιολί και πιάνο, op Γ. Κωνσταντινίδης Δωδεκανησιακή σουίτα για βιολί και πιάνο 4. Μ. Χατζιδάκις i. Το πέλαγο είναι βαθύ, ii. Μια Παναγιά, iii. Πάμε μια βόλτα στο φεγγάρι, iv. Ποιος είν, τρελός από έρωτα, v. Κεμάλ

7 Στην πρώτη και τελευταία σελίδα του προγράμματος εικονίζονται το κεφάλι και το δεξί χέρι του κολοσσιαίου αγάλματος του Μεγάλου Κωνσταντίνου, το οποίο κοσμούσε τη δυτική αψίδα της Βασιλικής του Μαξεντίου και εκτίθεται σήμερα στον αυλή του Palazzo dei Conservatori του Καπιτώλιου Μουσείου της Ρώμης. Πληροφορίες Συνεδρίου: