ΕΝΟΤΗΤΑ 3: ΑΠΟΘΕΜΑΤΑ

Transcript

1 Τμήμα Οργάνωσης & Διοίκησης Επιχειρήσεων ΕΝΟΤΗΤΑ 3: ΑΠΟΘΕΜΑΤΑ 1 Ομάδα 2: Αποθέματα Αποθέματα είναι τα υλικά αγαθά που η επιχείρηση: Αγοράζει με σκοπό την μεταπώλησή τους χωρίς καμία μεταβολή στην κατάσταση τους (Εμπορεύματα) Παράγει η ίδια με σκοπό να τα πωλήσει (Έτοιμα Προϊόντα και Ημιτελή) Αναλώνει (Αναλώσιμα Υλικά) Χρησιμοποιεί για τη συσκευασία των προϊόντων της (είδη συσκευασίας), κ.ά. 2 1

2 Ομάδα 2: Αποθέματα Τα Αποθέματα μπορεί να αποκτηθούν από: Αγορά με μετρητά, πίστωση, γραμμάτια πληρωτέα. Εταιρική εισφορά κατά τη σύσταση της εταιρίας ή σε μετέπειτα αυξήσεις του εταιρικού κεφαλαίου της. Ιδιοπαραγωγή, δηλαδή να παραχθούν από την ίδια την επιχείρηση. Η απόκτηση και διάθεση των αποθεμάτων διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη λειτουργία της επιχείρησης, διότι επηρεάζουν το μέγεθος, την αποδοτικότητα και τη ρευστότητα της. 3 Ομάδα 2: Αποθέματα Το κόστος κτήσεως των αποθεμάτων στην περίπτωση της αγοράς αποτελείται: Τιμολογιακή αξία αγοράς. Μείον τις εκπτώσεις που χορηγούνται από τους προμηθευτές. Μείον τις επιστροφές αγορών. Πλέον τα Ειδικά Έξοδα Αγοράς (μεταφορικά, συμβολαιογραφικά, οι δασμοί, οι ναύλοι). Δεν αποτελούν μέρος του κόστους κτήσης των αποθεμάτων: Οι τόκοι που επιβαρύνουν την επιχείρηση στην περίπτωση της αγοράς με πίστωση. Ο Φόρος Προστιθέμενης Αξίας (Φ.Π.Α.) που επιβαρύνει την επιχείρηση. 4 2

3 Λογαριασμοί Αποθεμάτων 20 Εμπορεύματα 21 Προϊόντα 22 Βιολογικά περιουσιακά στοιχεία 23 Παραγωγή σε εξέλιξη 24 Πρώτες ύλες και υλικά 25 Υλικά συσκευασίας 26 Ανταλλακτικά παγίων 27 Λοιπά αποθέματα 5 Ανάπτυξη Λογ/σμών Αποθεμάτων 20 Εμπορεύματα Εμπορεύματα έναρξης Αγορές εμπορευμάτων χρήσης Εκπτώσεις αγορών εμπορευμάτων Επιστροφές αγορών εμπορευμάτων Απομείωση εμπορευμάτων Εμπορεύματα λήξης 6 3

4 Επίπεδο Ανάλυσης Λογ/σμών Αποθεμάτων 20 Εμπορεύματα Εμπορεύματα έναρξης ΧΧ1 Εμπορεύματα έναρξης - Είδος Α ΧΧ2 Εμπορεύματα έναρξης - Είδος Β ΧΧ3 Εμπορεύματα έναρξης - Είδος Γ Αγορές εμπορευμάτων χρήσης ΧΧ1 Αγορές εμπορευμάτων χρήσης - Είδος Α ΧΧ2 Αγορές εμπορευμάτων χρήσης - Είδος Β ΧΧ3 Αγορές εμπορευμάτων χρήσης - Είδος Γ 7 Επίπεδο Ανάλυσης Λογ/σμών Αποθεμάτων Εκπτώσεις αγορών εμπορευμάτων ΧΧ1 Εκπτώσεις αγορών εμπορευμάτων - Είδος Α ΧΧ2 Εκπτώσεις αγορών εμπορευμάτων - Είδος Β ΧΧ3 Εκπτώσεις αγορών εμπορευμάτων - Είδος Γ Επιστροφές αγορών εμπορευμάτων ΧΧ0 Επιστροφές αγορών εμπορευμάτων - Είδος Α ΧΧ1 Επιστροφές αγορών εμπορευμάτων - Είδος Β ΧΧ2 Επιστροφές αγορών εμπορευμάτων - Είδος Γ Απομείωση εμπορευμάτων ΧΧ0 Απομείωση εμπορευμάτων - Είδος Α ΧΧ1 Απομείωση εμπορευμάτων - Είδος Β ΧΧ2 Απομείωση εμπορευμάτων - Είδος Γ Εμπορεύματα λήξης ΧΧ0 Εμπορεύματα λήξης - Είδος Α ΧΧ1 Εμπορεύματα λήξης - Είδος Β ΧΧ2 Εμπορεύματα λήξης - Είδος Γ 8 4

5 Ανάπτυξη Λογ/σμών Αποθεμάτων 21 Προϊόντα Προϊόντα έναρξης Παραγωγή χρήσης Απομείωση προϊόντων Προϊόντα λήξης 23 Παραγωγή σε εξέλιξη Παραγωγή σε εξέλιξη έναρξης Παραγωγή σε εξέλιξη λήξης 24 Πρώτες ύλες και υλικά Πρώτες ύλες και υλικά έναρξης Αγορές πρώτων υλών και υλικών χρήσης Εκπτώσεις αγορών πρώτων υλών και υλικών Επιστροφές αγορών πρώτων υλών και υλικών Απομείωση πρώτων υλών και υλικών Αποθέματα λήξης πρώτων υλών και υλικών 9 Ομάδα 2: Αποθέματα ΑΡΧΙΚΟ ΑΠΟΘΕΜΑ ΑΓΟΡΕΣ ΤΕΛΙΚΟ ΑΠΟΘΕΜΑ ΦΥΣΙΚΗ ΑΠΟΓΡΑΦΗ 1/1/20Χ0 20Χ0 31/12/20Χ0 ΚΟΣΤΟΣ ΠΩΛΗΘΕΝΤΩΝ 10 5

6 Ομάδα 2: Αποθέματα = Κόστος πωληθέντων Αρχικό απόθεμα + Αγορές χρήσεως - Επιστροφές αγορών - Εκπτώσεις αγορών - Τελικό απόθεμα 11 Αποθέματα και Χειραγώγηση Κερδών Crazy Eddie Inc (supermarket, ΗΠΑ): 1984 εισήχθη στο χρηματιστήριο και άρχισε να διογκώνει τα κέρδη της για να αυξήσει την τιμή της μετοχής 1987: πωλήσεις $350 εκ., κέρδη 10,5 εκ. και κεφαλαιοποίηση 600 εκ. Το σύνολο των κερδών προερχόταν από υπερτίμηση του τελικού αποθέματος 12 6

7 Αποθέματα και Χειραγώγηση Κερδών Πως έγινε η χειραγώγηση (Crazy Eddie Inc): Η Crazy Eddie εγκατέλειψε ένα άρτιο ηλεκτρονικό σύστημα παρακολούθησης της ποσοτικής διακίνησης αποθεμάτων και επανήλθε σε ένα χειρόγραφο για να μπορεί να παραποιεί τα στοιχεία Ο ιδιοκτήτης Eddie Antar φρόντιζε να γνωρίζει σε ποιες αποθήκες θα έκαναν απογραφή οι ελεγκτές στο τέλος της χρήσης και μετέφερε έγκαιρα αποθέματα σε αυτές Σημείωση Σύμφωνα με τα ελεγκτικά πρότυπα, οι ελεγκτές οφείλουν να ελέγχουν τα αποθέματα 13 Αποθέματα και Χειραγώγηση Κερδών Συχνά οι επιχειρήσεις διαμορφώνουν, κατά το δοκούν, τα ΚΚ και τον ισολογισμό τους, επιμετρώντας τα αποθέματά τους αυθαίρετα και αντίθετα με τους κανόνες. Για παράδειγμα: Μη αναγνώριση απαξίωσης αποθεμάτων Αντικανονική μεταφορά γενικών εξόδων στο κόστος κτήσης / παραγωγής του ΤΑ Ενσωμάτωση στην απογραφή ανύπαρκτων ποσοτήτων Αυθαίρετη αύξηση (μείωση) του ΤΑ αυξάνει (μειώνει) ισόποσα ΚΚ και αποθέματα 14 7

8 Ροή αποθεμάτων Εμπορική επιχείρηση Αγορές Εμπορ/των Απόθεμα Εμπορ/των Κόστος Πωληθέντων Βιομηχανία Α ύλες Απόθεμα Α υλών Παραγωγή σε Εξέλιξη Έτοιμα Προϊόντα Άμεση εργασία Γενικά Βιομ/κά Έξοδα Κόστος Πωληθέντων 15 Άσκηση 3.1 Η επιχείρηση Α, αγόρασε στις 25/3/Χ1, από τον προμηθευτή Ζ εμπορεύματα είδους W κόστους συν Φ.Π.Α. 20%, με αποδοχή συναλλαγματικής έκδοσης του προμηθευτή ονομαστικής αξίας (λήξη 25/3/Χ3). Η τιμή τοις μετρητοίς είναι /3/20Χ1 Χρέωση Πίστωση 20 Εμπορεύματα Αγορές εμπορευμάτων χρήσης 51 Αξιόγραφα εμπορικών υποχρεώσεων Μη δεδουλευμένοι τόκοι γραμματίων πληρωτέων Υποχρεώσεις από φόρους και τέλη Φόρος προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ) 51 Αξιόγραφα εμπορικών υποχρεώσεων Γραμμάτια Πληρωτέα

9 Άσκηση 3.1 Η επιχείρηση Α, αγόρασε στις 25/3/Χ1, από τον προμηθευτή Ζ εμπορεύματα είδους W κόστους συν Φ.Π.Α. 20%, με αποδοχή συναλλαγματικής έκδοσης του προμηθευτή ονομαστικής αξίας (λήξη 25/3/Χ3). Η τιμή τοις μετρητοίς είναι /12/20Χ1 Χρέωση Πίστωση 65 Χρεωστικοί τόκοι και συναφή έξοδα Τόκοι λοιπών υποχρεώσεων 51 Αξιόγραφα εμπορικών υποχρεώσεων Μη δεδουλευμένοι τόκοι γραμματίων πληρωτέων Άσκηση 3.2 Η επιχείρηση Β, στις 15/3/Χ1, πώλησε τοις μετρητοίς στον πελάτη Κ 200 τεμάχια εμπορεύματος είδους Q αντί 15 το τεμάχιο συν Φ.Π.Α. 20%. 38 Ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα Ταμείο 15/3/20Χ1 Χρέωση Πίστωση Πωλήσεις αγαθών και υπηρεσιών Πωλήσεις εμπορευμάτων (καθαρές) σε μη συνδεδεμένες οντότητες 54 Υποχρεώσεις από φόρους και τέλη Φόρος προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ) ΦΠΑ εισροών 18 9

10 Άσκηση 3.3 Στις 12/3/Χ0 πραγματοποιήθηκε πώληση εμπορεύματος με πίστωση στον πελάτη Α αξίας πλέον Φ.Π.Α. 20% επί της τιμής πώλησης. 12/3/20Χ0 Χρέωση Πίστωση 30 Πελάτες Πελάτες μη συνδεδεμένες οντότητες 70 Πωλήσεις αγαθών και υπηρεσιών Πωλήσεις εμπορευμάτων (καθαρές) σε μη συνδεδεμένες οντότητες 54 Υποχρεώσεις από φόρους και τέλη Φόρος προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ) ΦΠΑ εισροών 19 Άσκηση 3.4 Η επιχείρηση Β, στις 17/3/Χ1, χορήγησε έκπτωση ύψους 700 στον πελάτη Κ με έκδοση πιστωτικού τιμολογίου είδους Q αντί 15 το τεμάχιο συν Φ.Π.Α. 20%. Η έκπτωση συμφωνήθηκε να θεωρηθεί ως προκαταβολή για μελλοντική αγορά του πελάτη. 17/3/20Χ1 Χρέωση Πίστωση 70 Πωλήσεις αγαθών και υπηρεσιών Πωλήσεις εμπορευμάτων σε μη συνδεδεμένες οντότητες Εκπτώσεις πωλήσεων εμπορευμάτων σε μη συνδεδεμένες οντότητες 54 Υποχρεώσεις από φόρους και τέλη Φόρος προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ) ΦΠΑ εισροών 30 Πελάτες Πελάτες μη συνδεδεμένες οντότητες Προκαταβολές μη συνδεδεμένων πελατών 20 10

11 Άσκηση 3.5 Τα παρακάτω στοιχεία αφορούν τη δραστηριότητα της εμπορικής επιχείρησης Α.Β. κατά τη διάρκεια της χρήσης 20Χ1: Κόστος αρχικού αποθέματος: Τιμολογιακή αξία αγορών της χρήσης: Έξοδα μεταφοράς, ασφάλισης, φόρτωσης και εκφόρτωσης των αγορών της χρήσης: 600. Έκπτωση αγορών από προμηθευτή: 800. Επιστροφές αγορασθέντων αποθεμάτων: 450. Τελικό απόθεμα της χρήσης (φυσική απογραφή): Nα υπολογιστεί το κόστος πωληθέντων. 21 Μέθοδοι κοστολόγησης ή αποτίμησης αποθεμάτων ΑΡΧΙΚΟ ΑΠΟΘΕΜΑ ΤΕΛΙΚΟ ΑΠΟΘΕΜΑ ΔΙΑΘΕΣΙΜΑ ΠΡΟΣ ΠΩΛΗΣΗ ΝΕΕΣ ΑΓΟΡΕΣ ΚΟΣΤΟΣ ΠΩΛΗΘΕΝΤΩΝ 22 11

12 Μέθοδοι κοστολόγησης ή αποτίμησης αποθεμάτων Μέθοδος του μέσου σταθμικού κόστους ΑΡΧΙΚΟ ΑΠΟΘΕΜΑ ΤΕΛΙΚΟ ΑΠΟΘΕΜΑ ΔΙΑΘΕΣΙΜΑ ΠΡΟΣ ΠΩΛΗΣΗ ΝΕΕΣ ΑΓΟΡΕΣ ΚΟΣΤΟΣ ΠΩΛΗΘΕΝΤΩΝ 23 Μέθοδοι κοστολόγησης ή αποτίμησης αποθεμάτων Μέθοδος του Πρώτου Εισαχθέντος - Πρώτου Εξαχθέντος, First In First Out (FIFO) ΑΡΧΙΚΟ ΑΠΟΘΕΜΑ ΤΕΛΙΚΟ ΑΠΟΘΕΜΑ ΔΙΑΘΕΣΙΜΑ ΠΡΟΣ ΠΩΛΗΣΗ ΝΕΕΣ ΑΓΟΡΕΣ ΚΟΣΤΟΣ ΠΩΛΗΘΕΝΤΩΝ 24 12

13 Άσκηση 3.6 Επικαιροποιημένο ΚΠ στην ΚΑ X Καλύτερη συσχέτιση τρεχουσών αξιών (πωλήσεις) και σχετικού κόστους LIFO FIFO Χ Επικαιροποιημένο απόθεμα στον ΙΣ X Αναμενόμενη επίδραση - αυξανόμενες τιμές: υψηλότερο ΚΠ/ μειωμένα κέρδη μειωμένο τελικό απόθεμα στον ΙΣ μειωμένο ΚΠ / αυξημένα κέρδη υψηλότερο απόθεμα στον ΙΣ X X X X 25 Ματιά στην πράξη - ρυθμίσεις: Η LIFO έχει μεγαλύτερη (σωρευτική) επίδραση στον Ισολογισμό στην ΚΑΧ η επίπτωση είναι μικρή Η χρήση της LIFO δεν είναι αποδεκτή Τα ΔΛΠ / ΕΛΠ δίνουν βαρύτητα στον Ισολογισμό για να παρουσιάζει την περιουσιακή κατάσταση κατά το δυνατόν σε τρέχουσες αξίες Γενική ελευθερία στην επιλογή μεθόδου για λογιστικούς σκοπούς σε άλλα λογιστικά πλαίσια χρηματοοικονομικής πληροφόρησης 26 13

14 Ματιά στην πράξη - ρυθμίσεις Γενική ελευθερία επιλογής μεθόδου από τις φορολογικές αρχές Δυνατότητα χρήσης διαφορετικής μεθόδου για αποθέματα διαφορετικής φύσης: εμπορεύματα προϊόντα πρώτες ύλες υλικά 27 Άσκηση 3.7 Μια επιχείρηση ξεκίνησε τη λειτουργία το 1910 και εμπορεύεται αργό πετρέλαιο. Η εταιρεία παρακολουθεί τα αποθέματά της με LIFO και έχει πάντα ως απόθεμα 1 βαρέλι το οποίο προέρχεται (λογιστικά) από τον χρόνο ίδρυσης και έχει αξία κτήσης $ 1. Στη χρήση Χ1 η εταιρεία πούλησε 50 βαρέλια με κέρδος ένα $ 1 ανά βαρέλι (τιμή αγοράς $ 100 το βαρέλι). Ερώτηση: Πως μπορεί να τριπλασιάσει τα λογιστικά κέρδη της η επιχείρηση; 28 14

15 Αποτίμηση αποθεμάτων Σύμφωνα με τα Ε.Λ.Π. (Ν. 4308/2014): Τα αποθέματα αρχικά αποτιμώνται και αναγνωρίζονται στο κόστος κτήσης ή αλλιώς στο κόστος αγοράς ή στην τιμή αγοράς τους. Σε μεταγενέστερη φάση αποτίμησης (π.χ. κατά το κλείσιμο της χρήσης και τη διαδικασία σύνταξης του ισολογισμού) τα αποθέματα μπορούν να αποτιμηθούν στην κατ' είδος χαμηλότερη αξία μεταξύ κόστους κτήσης και καθαρής ρευστοποιήσιμης αξίας. καθαρή ρευστοποιήσιμη αξία: η τιμή πωλήσεως του αποθέματος, στην οποία υπολογίζεται ότι αυτό θα πωληθεί κάτω από συνθήκες ομαλής πορείας των εργασιών της οικονομικής μονάδας, μειωμένη με το κόστος ολοκληρώσεως της επεξεργασίας. 29 Διαφορά επιμέτρησης Η ζημιά από την αποτίμηση της ποσότητας αποθεμάτων που καταμετρήθηκε στη φυσική απογραφή στο τέλος της περιόδου σε αξία μικρότερη της αξίας κτήσης (ΚΡΑ) Διαδικασία: καταμέτρηση ποσότητας αποθ/των τέλους περιόδου υπολογισμός αξίας κτήσης (με FIFO, ΜΣΟ, ) προσδιορισμός ΚΡΑ υπολογισμός ζημίας επιμέτρησης Παράδειγμα: αξία κτήσης 100 και ΚΡΑ 80, η ζημιά επιμέτρησης ανέρχεται σε =

16 Λογιστικός χειρισμός της ζημιάς επιμέτρησης Χειρισμός ως στοιχείο της ΚΑΧ: αυξάνει το ΚΠ όταν είναι εντός συνήθων ορίων, ή ξεχωριστό κονδύλι στην ΚΑΧ (ζημιές επιμέτρησης) όταν είναι σημαντικό για εύλογη παρουσίαση Παράδειγμα: Σύνολο αρχικού αποθέματος και αγορών Αξία πωλήσεων περιόδου Κόστος αγοράς των πωληθέντων Απαξίωση αποθεμάτων λόγων συνθηκών Να υπολογιστεί το ΚΠ και το μικτό κέρδος της περιόδου 31 Χειρισμός ζημιάς απομείωσης στον ισολογισμού η ζημιά επιμέτρησης μειώνει το λογαριασμό αποθέματα μέσω αντίθετου λογαριασμού διατηρείται το κόστος κτήσης ως πληροφορία εμφανίζεται στο σωστό ποσό στον ισολογισμό Παράδειγμα με χρήση κωδικών σχεδίου λογ/σμών Υπόλοιπα Χρέωση Πίστωση 20 Εμπορεύματα Απομειωμένα εμπορ/ματα (αντ) Εμπορεύματα λήξης Απομείωση αποθεμάτων (έξοδο)

17 Άσκηση 3.8 Δίνονται τα παρακάτω δεδομένα: Κόστος κτήσης ΑΑ 150 Κόστος κτήσης ΤΑ (π.χ. βάσει FIFO) 100 Αγορές Τιμή πώληση (ΚΡΑ) 120 Ζητείται: να γίνει επιμέτρηση ΤΑ να υπολογιστεί το ΚΠ 33 Σύνοψη λογιστικής ζημιών επιμέτρησης Με το ποσό της ζημιάς πιστώνεται ο λογ/σμός «απομειωμένα αποθέματα» (αντίθετος αποθεμάτων) Δεν επηρεάζεται το κόστος κτήσης κάθε αποθέματος Αυξάνεται το «ΚΠ» στην ΚΑΧ Ανάκαμψη της ΚΡΑ σε επόμενη χρήση οδηγεί σε αντιστροφή της απομείωσης και αναγνώριση κέρδους (μέχρι αρχική αξία κτήσης) 34 17

18 Άσκηση 3.9 Να γίνει επιμέτρηση των εμπορευμάτων Α και Β A Μονάδες Τιμή αγοράς Αξία Αρχικό απόθεμα Αγορές Τελικό απόθεμα B Μονάδες Τιμή αγοράς Αξία Αρχικό απόθεμα Αγορές Τελικό απόθεμα Α Β Αναμενόμενη τιμή πώλησης στην επόμενη χρήση 9 5 Άμεσα έξοδα πώλησης Επιμέτρηση Άσκηση 3.9 Προϊόν Κόστος κτήσης ΚΡΑ Αποτίμηση Α 5 9-2=7 5 Β 6 5-1=4 4 Προσδιορισμός ΚΠ A B ΑΑ Αγορές ΤΑ προ επιμέτρησης (κόστος) ΚΠ προ επιμέτρησης Ζημιά επιμέτρησης (απομείωση) 0 20 Συνολικό ΚΠ στην ΚΑΧ (με επιμ.)

19 Άσκηση /12/20Χ0 Χρέωση Πίστωση Εμπορεύματα λήξης Εμπορεύματα λήξης είδος Α Αγορές εμπορευμάτων χρήσης Αγορές εμπορευμ. χρήσης είδος Α Εμπορεύματα έναρξης Εμπορεύματα έναρξης είδος Α 31/12/20Χ0 Χρέωση Πίστωση Λογαριασμός Γενικής Εκμετάλευσης (κόστος πωληθέντων) Εμπορεύματα λήξης Εμπορεύματα λήξης είδος Α 37 Άσκηση /12/20Χ0 Χρέωση Πίστωση Εμπορεύματα λήξης Εμπορεύματα λήξης είδος Β Αγορές εμπορευμάτων χρήσης Αγορές εμπορευμ. χρήσης είδος Β Εμπορεύματα έναρξης Εμπορεύματα έναρξης είδος Β 31/12/20Χ0 Χρέωση Πίστωση Λογαριασμός Γενικής Εκμετάλευσης (κόστος πωληθέντων) Εμπορεύματα λήξης Εμπορεύματα λήξης είδος Β 38 19

20 Άσκηση /12/20Χ0 Χρέωση Πίστωση 61 Ζημιές επιμέτρησης περιουσιακών στοιχείων Απομείωση αποθεμάτων Απομείωση αποθεμάτων είδος Β Απομείωση εμπορευμάτων Απομείωση εμπορευμάτων είδος Β 31/12/20Χ0 Χρέωση Πίστωση Λογαριασμός Γενικής Εκμετάλευσης (κόστος πωληθέντων) Ζημιές επιμέτρησης περιουσιακών στοιχείων Απομείωση αποθεμάτων Απομείωση αποθεμάτων είδος Β