Βιοαποκατάσταση εδαφών

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Βιοαποκατάσταση εδαφών"

Transcript

1 Βιοαποκατάσταση εδαφών Δρ. Μαρία Κ. Ντούλα Ινστιτούτο Εδαφολογίας Αθηνών, Εθνικό Ίδρυμα Αγροτικής Έρευνας 1. Εισαγωγή Η ρύπανση των εδαφών και των υπόγειων υδάτων αποτελεί για τις σημερινές κοινωνίες ένα πρόβλημα εκτεταμένο αλλά και δύσκολο στην αντιμετώπισή του. Ειδικά όσο αφορά τα εδάφη, το πρόβλημα γίνεται εντονότερο λόγω της αντίληψης που υπάρχει στους χρήστες της γης, οι οποίοι τις περισσότερες φορές είναι απλοί άνθρωποι-αγρότες, ότι το έδαφος είναι σε θέση να επανέρχεται στην φυσική του κατάσταση και να αφομοιώνει ότι πέφτει πάνω του, από νερό μέχρι απόβλητα. Ενώ στην περίπτωση των υδάτων ο εντοπισμός του προβλήματος ρύπανσης είναι ευκολότερος και πιο άμεσος εξαιτίας κυρίως του γεγονότος ότι το νερό χρησιμοποιείται σε δραστηριότητες του ανθρώπου συνδεδεμένες άμεσα με τη διατήρηση της υγείας του αλλά και της υγείας των ζώων που εκτρέφει, δυστυχώς στην περίπτωση του εδάφους το πρόβλημα της ρύπανσης ή και της υποβάθμισής του γίνεται αντιληπτό όταν πια το σύστημα αδυνατεί να αντεπεξέλθει στη χρήση για την οποία προορίζεται και που τις περισσότερες φορές είναι μη αντιστρεπτή κατάσταση. Η ρύπανση των εδαφών από τις δραστηριότητες των ανθρώπων είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη ρύπανση των υδάτων. Διάφοροι ρύποι εισέρχονται μέσω του εδάφους στους υπόγειους υδροφόρους ορίζοντες ή οδηγούνται μέσω επιφανειακών απορροών σε επιφανειακά υδάτινα συστήματα. Οι μέθοδοι αποκατάστασης των εδαφών από τις διάφορες κατηγορίες ρύπων είναι αρκετές, η επιλογή όμως της καταλληλότερης εξαρτάται από τη φύση των ρύπων, τη συγκέντρωση και τις επιπτώσεις τους, την υδρογεωλογία της περιοχής, τις κλιματικές συνθήκες, την έκταση της προς αποκατάσταση περιοχής, τις ιδιαίτερες συνθήκες, κοινωνικο-οικονομικές της περιοχής. Η βιο-αποκατάσταση (bioremediation) των εδαφών (και των υδάτων) ανήκει στις βιολογικές μεθόδους απομάκρυνσης ρύπων μαζί με τη φυτοεξυγίανση. Η βιο-αποκατάσταση είναι μία μέθοδος αποκατάστασης η οποία, με σωστή εφαρμογή, θεωρείται περιβαλλοντικά φιλική αλλά και οικονομικά συμφέρουσα. Εφαρμόζεται σε εδάφη και ιζήματα που είναι επιβαρημένα με οργανικούς ρύπους και επιτρέπει την επαναχρησιμοποίηση του κατεργασμένου συστήματος (εδάφους, ιζήματος) ελαττώνοντας συγχρόνως τις ποσότητες αυτών που διατίθενται για υγειονομική ταφή ενώ ταυτόχρονα έχει θετικά αποτελέσματα στην ολική βελτίωση του περιβάλλοντος και στην προστασία των έμβιων όντων που αυτό περιλαμβάνει. Η εφαρμογή της συνήθως περιλαμβάνει καλό ανακάτεμα του εδάφους, αερισμό και προσθήκη λιπασμάτων αργής αποδέσμευσης (slow release fertilizers), ενώ η βασική αρχή της είναι η υποβοήθηση της αποικοδόμησης των οργανικών ενώσεων-ρύπων προς παραγωγή μη τοξικών ουσιών/co 2 /H 2 O από μικροοργανισμούς που υπάρχουν στο έδαφος (γηγενής πανίδα) ή έχουν προστεθεί (μη γηγενής πανίδα), ενώ στην ενεργοποίηση αυτού του μηχανισμού βοηθούν ο αερισμός, ο οποίος επιτυγχάνεται με το ανακάτεμα του εδάφους αλλά και με μηχανικά μέσα, και η 1

2 προσθήκη νερού και θρεπτικών στοιχείων. Οι περισσότερες μέθοδοι βιοαποκατάστασης στηρίζονται στη δράση των βακτηρίων, τα οποία αποτελούν απλούς μονοκύτταρους οργανισμούς με το τυπικό μέγεθός τους να είναι της τάξεως των 5μm και το βάρος τους περίπου 10 pg (Pope και Matthes, 1993). Η μέθοδος μπορεί να εφαρμοστεί με δύο τρόπους Απομάκρυνση του ρυπασμένου συστήματος και καθαρισμό του σε άλλη περιοχή από την αρχική (ex situ-remove and treat) Εφαρμογή της μεθόδου στο σημείο που εντοπίζεται το πρόβλημα της ρύπανσης (in situ-treat in place) Η μέθοδος είναι κατάλληλη για την επεξεργασία εδαφών/ιζημάτων ρυπασμένων από διάφορες οργανικές ουσίες, όπως Πτητικές οργανικές ενώσεις Βενζόλιο, τολουόλιο, ξυλένιο Φαινολικές ενώσεις Απλούς πολυκυκλικούς υδρογονάνθρακες Υδρογονάνθρακες από την κατεργασία πετρελαίου Αρωματικές νιτροενώσεις, κ.α. Αντίθετα η μέθοδος δεν μπορεί να εφαρμοστεί για (EPA, 2004): Βαρέα μέταλλα Πολυκυκλικούς αρωματικούς Η/C με μεγάλο μοριακό βάρος Χλωριωμένους Η/C Πάντως, ειδικά για τα βαρέα μέταλλα, υπάρχουν αναφορές στη βιβλιογραφία για εφαρμογή της μεθόδου (Σκορδίλης και Κομνίτσας, 2004). Έτσι, τα τελευταία χρόνια έχουν αρχίσει να αναπτύσσονται βιολογικές μέθοδοι και για τους ανόργανους ρύπους. Για ορισμένους μεταλλικούς ρύπους μπορεί να επιτευχθεί με την μικροβιακή δράση αλλαγή της οξειδωτικής τους βαθμίδας, η οποία είναι πολλές φορές καθοριστική για τις περιβαλλοντικές και τοξικές τους ιδιότητες. Για παράδειγμα το εξασθενές χρώμιο Cr(VI) παρουσιάζει σημαντικά υψηλότερη τοξικότητα και υψηλότερη διαλυτότητα στο νερό σε σύγκριση με το τρισθενές χρώμιο Cr(III). Η μετατροπή του Cr(VI) σε Cr(III) με βιολογική επεξεργασία αποτελεί μια μέθοδο «σταθεροποίησης» του ρύπου, η οποία μπορεί να μειώσει ουσιαστικά τους περιβαλλοντικούς κινδύνους. Όποια από τις δύο μεθόδους βιο-αποκατάστασης πρόκειται να χρησιμοποιηθεί πρέπει να ακολουθηθούν τα παρακάτω τρία στάδια: 1. Εργαστηριακές δοκιμές με σκοπό να προσδιοριστεί ο βαθμός βιο-αποδόμησης των ενώσεωνστόχων από τους ενδογενείς μικροοργανισμούς ή από άλλους τεχνητά προστιθέμενους 2. Πιλοτική εφαρμογή της μεθόδου (μικρή κλίμακα) είτε στο εργαστήριο, είτε στην προς αποκατάσταση περιοχή με σκοπό να συλλεγούν περισσότερα απαραίτητα στοιχεία για το σχεδιασμό της εφαρμογής της μεθόδου σε μεγάλη κλίμακα. 3. Εφαρμογή της μεθόδου στην προς αποκατάσταση περιοχή ή σε άλλο καθορισμένο και ελεγχόμενο χώρο. 2

3 Είναι επίσης σημαντικό να αναφερθεί ότι όταν πρόκειται να εφαρμοστεί μέθοδος αποκατάστασης σε οποιοδήποτε χώρο θα πρέπει να υπάρχει πρόβλεψη κατασκευής εγκαταστάσεων για την αποφυγή περιβαλλοντικών επιπτώσεων κατά τη διάρκεια των εργασιών. 2. Αρχή της μεθόδου βιο-αποκατάστασης. Βασικός μικροβιακός μεταβολισμός Η διάσπαση των οργανικών ενώσεων πραγματοποιείται από τους μικροοργανισμούς οι οποίοι τις χρησιμοποιήσουν για τη δική τους επιβίωση και ανάπτυξη. Σε ένα μικροβιακό κύτταρο λαμβάνουν χώρα δύο βασικές κατηγορίες μεταβολικών δράσεων, ο αναβολισμός και ο καταβολισμός. Στις αναβολικές αντιδράσεις πραγματοποιείται παραγωγή βιομάζας, δηλ. ανάπτυξη του μικροοργανισμού, και απαιτούν την ύπαρξη πηγής άνθρακα, ενώ στις καταβολικές αντιδράσεις παράγεται ενέργεια, απαραίτητη για τη διατήρηση και ανάπτυξη των οργανισμών, απαιτούν δηλαδή μια πηγή ενέργειας. Οι οργανικοί ρύποι χρησιμοποιούνται από τους μικροοργανισμούς σαν πηγή άνθρακα και σαν πηγή ενέργειας ταυτόχρονα. Τα μικρόβια εξασφαλίζουν ενέργεια από τους ρύπους μέσω της οξείδωσής αυτών. Πραγματοποιείται έτσι μία οξειδοαναγωγική αντίδραση, στην οποία ο ρύπος είναι το αναγωγικό σώμα το δε ρόλο του οξειδωτικού έχουν διάφορες ενώσεις, ανάλογα με τον τύπο της διαδικασίας του μεταβολισμού: Αερόβια αναπνοή είναι ο όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει το μεταβολισμό όταν δέκτης ηλεκτρονίων είναι το οξυγόνο (O 2 ). Πολυάριθμοι μικροοργανισμοί ακολουθούν αυτό το είδος μεταβολισμού και οι περισσότερες μέθοδοι βιοαποκατάστασης αξιοποιούν αυτή τη συγκεκριμένη κατηγορία μεταβολισμού. Υπάρχει εντούτοις μια μεγάλη ποικιλία μικροοργανισμών που επιβιώνουν και αναπτύσσονται κάτω από αναερόβιες συνθήκες χρησιμοποιώντας σαν δέκτη ηλεκτρονίων διάφορες άλλες ανόργανες ή οργανικές ενώσεις διαφορετικές από το οξυγόνο. Αυτός ο τύπος μεταβολισμού χαρακτηρίζεται σαν αναερόβια αναπνοή. Οι συνηθέστερα χρησιμοποιούμενοι δέκτες ηλεκτρονίων κάτω από αναερόβιες συνθήκες είναι τα νιτρικά και τα θειικά ιόντα, διαλυτά συστατικά στα υπόγεια νερά, καθώς και ο τρισθενής σίδηρος, και το τετρασθενές μαγγάνιο, που αποτελούν συστατικά των στερεών σωματιδίων του εδάφους συνήθως στη μορφή οξειδίων. Ένας άλλος τύπος μεταβολισμού που μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο σε ισχυρά αναερόβιες συνθήκες είναι η ζύμωση. Κατά τη ζύμωση δεν απαιτείται εξωτερική προσθήκη ενός δέκτη ηλεκτρονίων, διότι ο οργανικός ρύπος χρησιμοποιείται ταυτόχρονα σαν δότης και σαν δέκτης ηλεκτρονίων. Τυπικές αντιδράσεις βιοαποδόμησης με χρήση διαφορετικών δεκτών ηλεκτρονίων παρουσιάζονται στον Πίνακα 1 για την απλή περίπτωση του βενζολίου. Όπως φαίνεται στον Πίνακα, το είδος του δέκτη ηλεκτρονίων που χρησιμοποιείται σχετίζεται άμεσα με το οξειδοαναγωγικό δυναμικό που επικρατεί στη συγκεκριμένη ζώνη. Κάτω από αερόβιες συνθήκες, όταν το οξειδοαναγωγικό δυναμικό είναι της τάξης των mv, η βιοαποδόμηση λαμβάνει χώρα κυρίως με αερόβιους μικροοργανισμούς. Όταν το οξυγόνο εξαντλείται αλλά το οξειδοαναγωγικό δυναμικό παραμένει σχετικά υψηλό, η βιοδιάσπαση μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσω της μεταβολικής δραστηριότητας νιτροαναγωγικών βακτηρίων. Τα οξείδια του σιδήρου του εδάφους μπορούν να δράσουν σαν δέκτες ηλεκτρονίων σε μια ευρεία κλίμακα τιμών οξειδοαναγωγικού δυναμικού, αλλά έχουν σχετικά περιορισμένη βιοδιαθεσιμότητα ανάλογα με την κρυσταλλικότητά τους. Τέλος τα θειοαναγωγικά και τα μεθανογόνα βακτήρια είναι δραστικά μόνον κάτω από έντονα αναγωγικές συνθήκες (Kuo, 1999). 3

4 Πίνακας 1 Τυπικές αντιδράσεις βιοαποδόμησης του βενζολίου με χρήση διαφορετικών δεκτών ηλεκτρονίων ανάλογα με τις επικρατούσες συνθήκες οξειδοαναγωγικού δυναμικού (Kuo, 1999). Ενδεικτικές τιμές Οξειδοαναγωγικού Δυναμικού, Eh. Δέκτες ηλεκτρονίων Αντιδράσεις Βιοαποδόμησης > +200mV O 2 C 6 H 6 + 7,5O 2 6CO 2 + 3H 2 O < +200mV - NO 3 C 6 H 6 + 6NO H + 6CO 2 + 3N 2 + 6H 2 O < 0 mv Fe(III) C 6 H Fe H 2 O 6CO Fe H + < -100 mv 2- SO 4 C 6 H 6 + 3,75SO ,5H + 6CO 2 + 3,75H 2 S + 3H 2 O < -200 mv C 6 H6 C 6 H H 2 O 2,25CO 2 + 3,75CH 4 3. Εφαρμογή της μεθόδου-κρίσιμοι παράγοντες λειτουργίας Οι μέθοδοι βιολογικής επεξεργασίας συνίστανται στην προώθηση και διατήρηση της μεταβολικής δραστηριότητας ενός μικροβιακού πληθυσμού, ο οποίος μπορεί να αποδομήσει ή να μειώσει την τοξικότητα συγκεκριμένων ρύπων. Προκειμένου να σχεδιαστεί κατάλληλα μια εγκατάσταση βιοαποκατάστασης είναι σημαντικό να ελεγχθούν ορισμένοι παράγοντες, οι οποίοι είναι κρίσιμοι για τη διατήρηση της μικροβιακής δραστηριότητας σε αποτελεσματικά επίπεδα. Οι κυριότεροι παράγοντες που καθορίζουν την αποδοτικότητα των μεθόδων βιο-αποκατάστασης είναι η διαθεσιμότητα του δέκτη ηλεκτρονίων και των θρεπτικών συστατικών, καθώς και ορισμένες κρίσιμες περιβαλλοντικές συνθήκες, όπως η υγρασία, η θερμοκρασία και το ph (King και συνεργ. 1998) Δέκτης ηλεκτρονίων Η μεγάλη πλειονότητα των έργων βιοαποκατάστασης γίνεται με εφαρμογή της αερόβιας διάσπασης των οργανικών ρύπων όπου ο περιοριστικός παράγοντας είναι συνήθως η διαθεσιμότητα του οξυγόνου. Η μάζα του οξυγόνου που απαιτείται στα αερόβια συστήματα μπορεί να υπολογιστεί με βάση τη στοιχειομετρία των βιολογικών αντιδράσεων, καθώς και με κατάλληλες εργαστηριακές ή/και επιτόπιες μετρήσεις και είναι απαραίτητη για την επιτυχή εφαρμογή της μεθόδου. Τόσο οι καταβολικές όσο και οι αναβολικές αντιδράσεις απαιτούν δέκτη ηλεκτρονίων. Η στοιχειομετρία των αντιδράσεων καταβολισμού μπορεί εύκολα να προσδιοριστεί λαμβάνοντας υπόψη το είδος των προϊόντων. Για παράδειγμα στην περίπτωση της πλήρους ανοργανοποίησης του τολουολίου η αντίδραση καταβολισμού είναι η ακόλουθη: Αντίδραση καταβολισμού: C 7 H O 2 7 CO 2 + 4H 2 O (1) Για τις αναβολικές αντιδράσεις, οι οποίες καταλήγουν στην παραγωγή νέων κυττάρων, είναι σημαντικό να γνωρίζουμε περίπου τη χημική σύσταση της βιομάζας. Τα βακτηριακά κύτταρα αποτελούνται κατά 75-80% από νερό, ενώ το στερεό υλικό αποτελείται κατά 90% από οργανικά συστατικά και κατά 10% από ανόργανα στοιχεία. Έχουν κατά καιρούς προταθεί διάφοροι εμπειρικοί τύποι για να περιγραφεί η αναλογία των στοιχείων στο βακτηριακό κύτταρο. Ένας συνηθισμένος τύπος είναι C 5 H 7 O 2 N ή C 60 H 87 O 23 N 12 P. Η βιομάζα περιέχει και άλλα στοιχεία, όπως S, Na, K, Ca, 4

5 Mg, Cl, Fe, καθώς και διάφορα ιχνοστοιχεία, το άθροισμα όμως όλων αυτών των στοιχείων αντιπροσωπεύει μόλις το 5% της ξηρής βιομάζας. Θεωρώντας τον απλό τύπο για τη σύσταση της κυτταρικής μάζας, η χρήση του τολουολίου για τη δημιουργία νέων κυττάρων μπορεί να περιγραφεί από την αντίδραση (2): Αντίδραση αναβολισμού: C 7 H O 2 + ΝΗ 4 + C 5 H 7 O 2 N + 2 CO H 2 O + Η + (2) Με βάση την εμπειρία από διάφορες περιπτώσεις αερόβιας διάσπασης οργανικών ρύπων, θεωρείται ότι το 50% της οργανικής ένωσης διασπάται για παραγωγή ενέργειας και το 50% για παραγωγή βιομάζας. Με βάση αυτή την υπόθεση η ποσότητα του οξυγόνου που απαιτείται για να διασπαστεί 1 mole τολουολίου αντιστοιχεί σε 6.5 moles, δηλ. 4.5 moles για παραγωγή ενέργειας και 2 moles για παραγωγή βιομάζας Θρεπτικά συστατικά Όπως είναι γνωστό σημαντικό ρόλο στη σύνθεση του κυτταρικού ιστού έχουν το άζωτο και ο φωσφόρος καθώς είναι απαραίτητα στοιχεία για τη σύνθεση των πρωτεϊνών. Κατά τη βιολογική επεξεργασία των ρυπασμένων εδαφών υπάρχει συνήθως έλλειψη των στοιχείων αυτών και συχνά απαιτείται προσθήκη Ν και P, στη μορφή αμμωνιακών και φωσφορικών αλάτων, για να ενισχυθεί η βιολογική δραστηριότητα. Ο εμπειρικός τύπος C 60 H 87 O 23 N 12 P μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να υπολογισθούν προσεγγιστικά οι απαιτήσεις σε N και P κατά τη διάρκεια της βιολογικής επεξεργασίας. Η μοριακή αναλογία C:N:P για την αναβολική αντίδραση είναι 60:12:1, αλλά η πραγματική απαίτηση σε N και P είναι χαμηλότερη, δεδομένου ότι ένα ποσοστό μόνο του οργανικού άνθρακα χρησιμοποιείται για την παραγωγή βιομάζας. Στο παράδειγμα της βιοαποδόμησης του τολουολίου που παρουσιάζεται παραπάνω, μόνο τα 2.5 από τα 7 άτομα άνθρακα του τολουολίου θεωρείται ότι χρησιμοποιούνται για την παραγωγή νέας βιομάζας και η συνολική αναλογία C:N:P είναι 168:12: Υγρασία Κατά την εφαρμογή των μεθόδων βιοαποκατάστασης η υγρασία είναι απαραίτητη για δυο λόγους: 1) για την κυτταρική ανάπτυξη δεδομένου ότι η κυτταρική μάζα αποτελείται κατά 75-80% από νερό και 2) διότι το νερό αποτελεί το βασικό μέσο το οποίο εξασφαλίζει την κίνηση των μικροοργανισμών προς τους οργανικούς ρύπους και αντιστρόφως. Ποσοστά μεταξύ 25 και 85% του πλήρους κορεσμού σε νερό θεωρούνται αποδεκτά για τη βιολογική επεξεργασία των εδαφών. Σε πολλές περιπτώσεις η υγρασία του εδάφους στη ακόρεστη ζώνη είναι χαμηλότερη και απαιτείται προσθήκη νερού για διατηρηθούν ικανοποιητικές συνθήκες λειτουργίας. Όπως αναφέρθηκε οι μέθοδοι βιοαποκατάστασης μπορεί να εφαρμοσθούν επιτόπου ή μετά από εκσκαφή και μεταφορά του εδάφους στην κατάλληλη εγκατάσταση επεξεργασίας. Στη συνέχεια θα αναφερθούν οι τρόποι εφαρμογής της μεθόδου και στις δύο μορφές της. 4. Επιτόπιες μέθοδοι βιολογικής επεξεργασίας οργανικών ρύπων Οι επιτόπιες μέθοδοι στηρίζονται μόνον στη δράση γηγενών βακτηρίων και μολονότι υπάρχει μια πολύ μεγάλη ερευνητική δραστηριότητα ώστε να απομονωθούν και να αναπτυχθούν ειδικά 5

6 βακτήρια με υψηλή ικανότητα βιο-αποδόμησης οργανικών ρύπων, δεν έχει μέχρι σήμερα αναφερθεί παράδειγμα επιτόπιας επεξεργασίας εδαφών με προσθήκη μη γηγενών βακτηρίων (King et al., 1998, Suthersan 1997). 4.1 Βιοαποκατάσταση στην ακόρεστη ζώνη Σε πολλές περιπτώσεις εφαρμογής παρατηρήθηκε ότι η κυκλοφορία του αέρα μέσα από το πορώδες της ακόρεστης ζώνης προκαλεί ταυτόχρονα την βιολογική αποδόμηση των οργανικών ρύπων. Με βάση αυτές τις παρατηρήσεις αναπτύχθηκε η τεχνική του βιο-αερισμού (bioventing), όπου ο συνολικός σχεδιασμός βελτιστοποιείται για να ενισχυθούν οι δράσεις αερόβιας βιοαποδόμησης των ρύπων. Ο βιοαερισμός ελαττώνει το συνολικό φορτίο των πτητικών ρύπων ενώ μπορούν να απομακρυνθούν και ρύποι οι οποίοι έχουν χαμηλή πτητικότητα αλλά μπορούν να βιοαποδομηθούν εύκολα σε αερόβιες συνθήκες. Οι κύριες απαιτήσεις κατά τον σχεδιασμό ενός συστήματος βιοαερισμού είναι οι ακόλουθες: Διατήρηση ροής O 2 μέσα από τη ρυπασμένη ζώνη, έτσι ώστε να ευνοείται η αερόβια βιοαποδόμηση των ρύπων. Πρέπει να τονισθεί ότι κατά το βιοαερισμό η κύρια επιδίωξη είναι η μεγιστοποίηση της χρήσης Ο 2 από τούς μικροβιακούς πληθυσμούς. Ένας απλός εμπειρικός κανόνας είναι ότι ο αέρας των πόρων πρέπει να ανανεώνεται κάθε 1 ή 2 ημέρες. Διατήρηση της υγρασίας του εδάφους σε μια βέλτιστη τιμή για τη μικροβιακή δραστηριότητα. Όπως έχει ήδη αναφερθεί για την βιοαποδόμηση απαιτείται ένα ελάχιστο επίπεδο υγρασίας του εδάφους. Η συνεχής κυκλοφορία του αέρα κατά την εφαρμογή του βιοαερισμού έχει σαν αποτέλεσμα την εξάτμιση της εδαφικής υγρασίας. Για το λόγο αυτό κατά τον σχεδιασμό των εγκαταστάσεων πρέπει να υπάρχει πρόβλεψη για την προσθήκη νερού στη ρυπασμένη ζώνη. Η βέλτιστη υγρασία για τη διατήρηση της βιολογικής δραστηριότητας κυμαίνεται μεταξύ 40 και 60% της τιμής κορεσμού του εδάφους. Εάν η εδαφική υγρασία αυξηθεί σημαντικά πάνω από το όριο του 60%, δημιουργείται πρόβλημα στην αποτελεσματική κυκλοφορία του αέρα, λόγω μείωσης του πορώδους. Προσθήκη μακρο- και μικρο-θρεπτικών συστατικών, εφόσον χρειάζεται. Συνήθως τα εδάφη περιέχουν N και P καθώς και τα μικροστοιχεία που είναι απαραίτητα για την ανάπτυξη των μικροοργανισμών. Σε ορισμένες όμως περιπτώσεις, ιδιαίτερα στα αρχικά στάδια, πρέπει να ενισχυθεί η ανάπτυξη των γηγενών μικροοργανισμών και είναι απαραίτητη η προσθήκη των απαραίτητων θρεπτικών συστατικών και κατά κύριο λόγο N και P. Στο Σχήμα 1 παρουσιάζεται διάγραμμα μιας εγκατάστασης βιοαερισμού με πρόβλεψη για την προσθήκη υγρασίας και θρεπτικών συστατικών στη ρυπασμένη ζώνη του εδάφους. Η προσθήκη νερού, μαζί με διαλυμένα θρεπτικά συστατικά, μπορεί να γίνει με ένα απλό σύστημα επιφανειακής άρδευσης του εδάφους εάν η ρυπασμένη περιοχή βρίσκεται κοντά στην επιφάνεια ή με σύστημα υπόγειων σωληνώσεων, γεωτρήσεων, κλπ. 6

7 Σχήμα 1. Σχηματικό διάγραμμα εγκατάστασης βιοαερισμού με πρόβλεψη για προσθήκη υγρασίας και θρεπτικών συστατικών στη ρυπασμένη ζώνη του εδάφους (NAS, USA, 1993) Από τις τρεις βασικές προϋποθέσεις για την αποτελεσματική λειτουργία των εγκαταστάσεων βιοαερισμού η σημαντικότερη είναι η παροχή του απαιτούμενου O2 και κατά δεύτερο λόγο η διατήρηση της υγρασίας και θρεπτικών συστατικών στις βέλτιστες τιμές. 4.2 Βιοαποκατάσταση στο υδροφόρο στρώμα Όταν η ρυπασμένη περιοχή βρίσκεται μέσα στο υδροφόρο στρώμα, η διαθεσιμότητα του οξυγόνου γίνεται ένα ιδιαίτερα δύσκολο πρόβλημα για την αερόβια βιο-αποδόμηση των οργανικών ρύπων. Για την προσθήκη του απαιτούμενου O2 εφαρμόζονται δύο κυρίως τεχνικές: (α) άντληση και επανακυκλοφορία των υπόγειων νερών μετά από τον εμπλουτισμό τους σε οξυγόνο σε επιφανειακές εγκαταστάσεις, και (β) διοχέτευση αέρα μέσα στο υδροφόρο στρώμα (αεροδιασκορπισμός) Άντληση, οξυγόνωση και επανακυκλοφορία των υπόγειων νερών Στο σχήμα 2 παρουσιάζεται μια τυπική εγκατάσταση με άντληση, οξυγόνωση και επανακυκλοφορία των υπόγειων νερών. Η οξυγόνωση μπορεί να πραγματοποιηθεί με τους ακόλουθος τρόπους: εμφύσηση αέρα, εμφύσηση καθαρού οξυγόνου, προσθήκη H 2 O 2. 7

8 Σχήμα 2. Βιοαποκατάσταση του υδροφόρου με άντληση, οξυγόνωση και επανακυκλοφορία των υπόγειων νερών (La Grega, 1994, NAS, USA, 1993 ). Με την εμφύσηση αέρα η συγκέντρωση του διαλυμένου O 2 δεν υπερβαίνει συνήθως τα 8mg/L, ενώ με την εμφύσηση καθαρού O 2, μπορεί να επιτευχθεί συγκέντρωση μέχρι 40mg/L. Το H 2 O 2 παράγει O 2 μέσω της ακόλουθης αντίδρασης: 2 H 2 O 2 H 2 O + O 2 (3) Λόγω της αντίδρασης αυτής, το διαλυμένο H 2 O 2 λειτουργεί σαν πηγή συνεχούς παραγωγής οξυγόνου και συνεπώς η διαθέσιμη ποσότητα O 2 μπορεί να είναι μεγαλύτερη από το όριο των 40mg/L, που αντιστοιχεί στη διαλυτότητα του αερίου οξυγόνου. Εντούτοις έχει διαπιστωθεί ότι το υπεροξείδιο του υδρογόνου είναι τοξικό στους μικροοργανισμούς σε συγκεντρώσεις μεγαλύτερες από 1000mg/L. Για το λόγο αυτό χρησιμοποιούνται συνήθως συγκεντρώσεις μεταξύ 100 και 500mg/L Αεροδιασκορπισμός μέσα στο υδροφόρο στρώμα Η τεχνική του αεροδιασκορπισμού αναπτύχθηκε αρχικά στις Ευρωπαϊκές χώρες και λόγω των σημαντικών πλεονεκτημάτων της μετά το 1990 άρχισε να εφαρμόζεται και στις ΗΠΑ. Μια τυπική εγκατάσταση παρουσιάζεται στο σχήμα 3. Με τον αεροδιασκορπισμό η απομάκρυνση των ρύπων γίνεται με δύο μηχανισμούς ταυτόχρονα: (α) Εξάτμιση των διαλυμένων πτητικών ρύπων, μέσα από την διεπιφάνεια αέριων φυσαλλίδωννερού. (β) Βιο-αποδόμηση λόγω του εμπλουτισμού των υπόγειων νερών με οξυγόνο. Στην περίπτωση αυτή η τροφοδοσία του οξυγόνου είναι συνεχής και περιορίζεται μόνον από τα φαινόμενα μεταφοράς μάζας μεταξύ αέριας και υδατικής φάσης. 8

9 Το γεγονός ότι υπάρχει μια συνεχής πηγή προσφοράς O 2, για την αναπλήρωση της ποσότητας που καταναλώνεται από τη βιολογική δραστηριότητα, αποτελεί το σημαντικότερο πλεονέκτημα αυτής της τεχνικής. Σχήμα 3. Εγκατάσταση αεροδιασκορπισμού στο υδροφόρο στρώμα. Η απομάκρυνση των ρύπων επιτυγχάνεται αφενός μεν με εξάτμιση και αφετέρου με βιοαποδόμηση. Η εγκατάσταση περιλαμβάνει αντλίες κενού για την ανάκτηση και τον καθαρισμό του αέρα που περιέχει τους πτητικούς ρύπους (NAS, USA, 1993 Suthersan, 1997). Στον Πίνακα 2 παρουσιάζονται δεδομένα βιοαποδόμησης για ορισμένες χαρακτηριστικές οργανικές ενώσεις. Οι τέσσερις πρώτες αρωματικές ενώσεις, που είναι γνωστές ως BTEX, απομακρύνονται εξίσου εύκολα τόσο με εξάτμιση όσο και με βιοαποδόμηση. Οι χλωριωμένοι υδρογονάνθρακες παρουσιάζουν συνήθως πολύ μικρή τάση βιοαποδόμησης σε αερόβιες συνθήκες, ενώ μπορεί να έχουν υψηλή πτητικότητα όπως το τριχλωροαιθυλένιο και το τριχλωροαιθάνιο. Οι ενώσεις αυτές θα απομακρυνθούν κατά κύριο λόγο με εξάτμιση. Υπάρχουν τέλος ενώσεις, όπως το ακετονιτρίλιο και το διφαινύλιο που βιοαποδομούνται εύκολα ενώ η πτητικότητά τους είναι σχετικά χαμηλή. Στην περίπτωση αυτή ο κυρίαρχος μηχανισμός απομάκρυνσης είναι η βιοδιάσπαση. 9

10 Πίνακας 2 Δεδομένα βιοαποδόμησης για χαρακτηριστικές οργανικές ενώσεις (Suthersan 1997) Ένωση Αερόβια Βιο-αποδόμηση Χρόνος ημίσειας ζωής, ώρες Από Μέχρι Βενζόλιο Τολουόλιο m-ξυλένιο Αιθυλ-βενζόλιο Τριχλωροαιθυλένιο ,1,1-τριχλωρο αιθάνιο Ακετονιτρίλιο Διφαινύλιο Παράμετροι σχεδιασμού Ο κύριος στόχος κατά τον σχεδιασμό των εγκαταστάσεων αεροδιασκορπισμού μέσα στο υδροφόρο στρώμα είναι να επιτευχθεί η μέγιστη δυνατή διεπιφάνεια μεταξύ του αέρα και των υπόγειων νερών, να δημιουργούνται δηλαδή πολλές και μικρές φυσαλίδες αέρα που να διασπείρονται σε όλη τη ρυπασμένη περιοχή. Η μεγάλη διεπιφάνεια είναι απαραίτητη τόσο για την εξάτμιση των ρύπων (μεταφορά από την υδατική φάση προς τον αέρα), όσο και για την οξυγόνωση των υπόγειων νερών (μεταφορά οξυγόνου από τον αέρα προς την υδατική φάση). Δεν έχουν μέχρι σήμερα αναπτυχθεί απλά και εύχρηστα μαθηματικά πρότυπα που να περιγράφουν με αξιοπιστία την διασπορά του αέρα μέσα στον υδροφόρο γι αυτό ο σχεδιασμός αυτών των συστημάτων στηρίζεται κυρίως στην εμπειρία και σε επιτόπιες δοκιμές. Οι σημαντικότερες παράμετροι σχεδιασμού είναι οι ακόλουθες: Ζώνη επιρροής. Στα συστήματα αεροδιασκορπισμού δεν είναι εύκολο να ορισθεί μια ακτίνα επιρροής. Η εμφύσηση του αέρα γίνεται συνήθως μέσα από έναν ή περισσότερους σωλήνες, οι οποίοι βυθίζονται έτσι ώστε το άκρο τους να βρίσκεται κάτω από τη ρυπασμένη περιοχή. Οι φυσαλίδες αέρα που βγαίνουν από το άκρο του κάθε σωλήνα δημιουργούν μια μορφή ανεστραμμένου κώνου. Το εύρος του κώνου εξαρτάται κυρίως από την διαπερατότητα και την ομοιογένεια του εδάφους. Διαπερατά και ομοιογενή εδάφη δημιουργούν συνήθως στενούς κώνους. Εδάφη χαμηλής διαπερατότητας ή εδάφη με ζώνες χαμηλής διαπερατότητας δημιουργούν περισσότερο ανοικτούς κώνους. Η ζώνη επιρροής προσδιορίζεται συνήθως με επιτόπιες δοκιμές. Βάθος διασκορπισμού του αέρα. Το άκρο του σωλήνα, από το οποίο γίνεται ο διασκορπισμός του αέρα, τοποθετείται συνήθως 30 με 60 cm χαμηλότερα από το κατώτερο βάθος της ρυπασμένης περιοχής. Πίεση και ροή του αέρα. Η πίεση του αέρα θα πρέπει βέβαια να είναι μεγαλύτερη από την υδροστατική πίεση των νερών στο βάθος της εμφύσησης. Η απαιτούμενη υπερπίεση εξαρτάται από την διαπερατότητα του υδροφόρου στρώματος. Σε λεπτόκοκκα εδάφη χαμηλής διαπερατότητας εφαρμόζεται συνήθως μεγάλη υπερπίεση, που αντιστοιχεί σε m στήλης νερού, ενώ σε διαπερατά χονδρόκοκκα εδάφη είναι αρκετή υπερπίεση της τάξεως των 3-30 cm νερού. Οι τυπικές τιμές ογκομετρικής ροής ανά γεώτρηση κυμαίνονται από 25 μέχρι 400 L/min. 10

11 5. Βιολογική επεξεργασία μετά από εκσκαφή Σε ορισμένες περιπτώσεις δεν είναι δυνατή η εφαρμογή της βιολογικής επεξεργασίας επιτόπου, οπότε γίνεται εκσκαφή του ρυπασμένου εδάφους και μεταφορά του σε ειδικά διαμορφωμένες εγκαταστάσεις, όπου η βιοαποκατάσταση πραγματοποιείται κάτω από καλύτερα ελεγχόμενες συνθήκες. Οι συνηθέστερες μέθοδοι βιολογικής επεξεργασίας μετά από εκσκαφή είναι οι ακόλουθες (Chiacchierini και συνεργ., 2004; Marin και συνεργ., 2005): 5.1. Επεξεργασία με τεχνικές αγροκαλλιέργειας (landfarming) Σ αυτό τον τύπο επεξεργασίας το έδαφος απλώνεται σε μια μεγάλη επιφάνεια, δημιουργώντας ένα στρώμα πάχους cm. Σε τακτά χρονικά διαστήματα το έδαφος οργώνεται με κλασσικά αγροτικά μηχανήματα, έτσι ώστε να εμπλουτίζεται με το οξυγόνο που είναι απαραίτητο για τις βιολογικές δράσεις, ενώ παράλληλα γίνεται συστηματική προσθήκη υγρασίας και θρεπτικών. Σχηματικό διάγραμμα της εγκατάστασης επεξεργασίας με τεχνικές αγροκαλλιέργειας παρουσιάζεται στο σχήμα 4. Η κάτω επιφάνεια διαμορφώνεται με κλίση 1% προς ένα σημείο συλλογής των στραγγισμάτων και διαστρώνεται με αδιαπέρατη γεωμεμβράνη για να μην υπάρχει ανεξέλεγκτη διαρροή στραγγισμάτων προς το υπέδαφος. Πάνω από τη γεωμεμβράνη τοποθετείται διαπερατό στρώμα άμμου και πάνω στο στρώμα αυτό γίνεται η διάστρωση του ρυπασμένου εδάφους. Η μέθοδος αυτή είναι πολύ εύκολη στην εφαρμογή της και δεν παρουσιάζει τεχνικές δυσκολίες, προϋποθέτει όμως την ύπαρξη μιας μεγάλης έκτασης, διότι το πάχος του εδαφικού στρώματος δεν μπορεί να ξεπεράσει τα 60cm. Το όριο αυτό αντιστοιχεί στο μέγιστο βάθος οργώματος των διαθέσιμων αγροτικών μηχανημάτων. Σχήμα 4. Εγκατάσταση επεξεργασίας με τεχνικές αγροκαλλιέργειας (King, et al., 1998). 11

12 Σχήμα 5. Επίδειξη εφαρμογής μεθόδου στην Murcia, Ισπανία (personal communication) Η μέθοδος δίνει πολύ καλά αποτελέσματα, απαιτεί όμως μεγάλο χρόνο εφαρμογής ενώ υπάρχει ο κίνδυνος έκλυσης πτητικών τοξικών ενώσεων. Για το λόγο αυτό η πραγματοποίησή της γίνεται μακριά από κατοικημένες περιοχές και σε κάθε περίπτωση δεν εφαρμόζεται σε περιοχές που οι ουσίες αυτές μπορεί να επηρεάσουν ευαίσθητους αποδέκτες Επεξεργασία σε σωρό ή λάκκο (biopile ή biopit) Όταν δεν υπάρχει επαρκής διαθέσιμη επιφάνεια η επεξεργασία του εδάφους μπορεί να γίνει σε σωρούς ή λάκκους. Εγκαταστάσεις επεξεργασίας σε σωρό παρουσιάζονται στα σχήματα 6. Όταν το έδαφος έχει χαμηλή σχετικά διαπερατότητα, ο σωρός κατασκευάζεται σε διαδοχικά στρώματα πάχους 60 cm περίπου, τα οποία χωρίζονται μεταξύ τους με ένα λεπτό στρώμα διαπερατής άμμου. Τα διαπερατά στρώματα συνδέονται με μια αντλία, μέσω της οποίας γίνεται η διοχέτευση αέρα στον σωρό. Όταν υπάρχει κίνδυνος διαφυγής πτητικών ενώσεων ο σωρός καλύπτεται πλήρως με αδιαπέρατη γεωμεμβράνη. Η επεξεργασία σε λάκκο μπορεί να πραγματοποιηθεί στην ίδια την περιοχή στην οποία έγινε η εκσκαφή του εδάφους, μετά από την κατάλληλη στεγανοποίηση του πυθμένα. Στην περίπτωση αυτή είναι δυνατή η κάλυψη της επάνω επιφάνειας και η απόδοσή της σε κοινή χρήση. 12

13 Σχήμα 6. Επεξεργασία σε σωρό (King, et al., 1998). Σχήμα 7. Επεξεργασία σε λάκκο (King, et al., 1998). 6. Παρακολούθηση της εφαρμογής και αποτελεσματικότητας της μεθόδου Προκειμένου να επιτύχουμε τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα με τις ελάχιστες δυνατές περιβαλλοντικές επιπτώσεις απαιτείται η εφαρμογή και τα αποτελέσματα της μεθόδου, με όποια μορφή κι αν αυτή εφαρμόζεται, να ελέγχονται και να συσχετίζονται με ποσοτικούς δείκτες αποτελεσματικότητας (EPA, ). Έτσι, απαιτείται καταρχήν η κατάστρωση ενός σχεδίου διαχείρισης της μεθόδου (Bioremediation management plan) το οποίο θα περιγράφει τη διαχείριση και τον έλεγχο της μεθόδου, αυτής καθ αυτής και θα πρέπει να περιλαμβάνει πληροφορίες όπως: 13

14 Όγκος του προς επεξεργασία χώματος και συγκεντρώσεις των ενώσεων-ρύπων καθώς και οι πηγές προέλευσής τους με τα χαρακτηριστικά τους Τελικές συγκεντρώσεις-στόχοι των τοξικών ουσιών και προβλεπόμενος χρόνος επίτευξης Πρόβλεψη χρήσεων του αποκατεστημένου εδάφους και της τελικής διάθεσης του υλικού που δεν αποκαταστάθηκε επιτυχώς Καταλληλότητα του χώρου που θα πραγματοποιηθεί η επεξεργασία και απαιτούμενες εγκαταστάσεις Λεπτομέρειες εφαρμογής της μεθόδου, των καιρικών συνθηκών, της επεξεργασίας των στραγγισμάτων, της προσθήκης θρεπτικών συστατικών και νερού για τη διατήρηση της υγρασίας, πιθανές μέθοδοι συλλογής των πτητικών οργανικών ουσιών πριν την έκλυση τους στην ατμόσφαιρα, διαδικασία και μέθοδοι δειγματοληψίας εδάφους Συμπληρωματικά με το παραπάνω σχέδιο θα πρέπει να διενεργηθεί και σχέδιο διαχείρισης περιβάλλοντος (environmental management plan) το οποίο θα καταγράφει και προβλέπει όλα τα γνωστά αλλά και τα πιθανά περιβαλλοντικά προβλήματα σε σχέση πάντα με την εφαρμογή της μεθόδου. Έτσι μεταξύ θα πρέπει να περιλαμβάνει : Πληροφορίες για τον έλεγχο της ποιότητας του αέρα στον χώρο που εφαρμόζεται η μέθοδος προκειμένου να διασφαλιστούν αρνητικές επιπτώσεις στον περιβάλλοντα χώρο και τα οικοσυστήματά του καθώς και τρόποι αντιμετώπισης των πιθανών επιπτώσεων Πληροφορίες για την ποιότητα και τα χαρακτηριστικά του υπεδάφους, π.χ. διαπερατότητα, ικανότητα αφομοίωσης ουσιών που θα προκύψουν από τις δραστηριότητες στην επιφάνεια Πληροφορίες για την καταλληλότητα των εγκαταστάσεων και των υλικών που θα χρησιμοποιηθούν για την κατασκευή τους Μέτρα για την αποφυγή δυσάρεστων οσμών, θορύβων, σκόνης κ.α. Υδρογεωλογικά δεδομένα της περιοχής όπως βάθος υδροφόρου, κατεύθυνση ροής νερού, ποιοτικά και ποσοτικά χαρακτηριστικά του νερού καθώς και αναγκαιότητα ή μη ελέγχου των παραμέτρων αυτών Σημαντικό είναι επίσης να υπάρχει ένα σχέδιο ελέγχου της αποτελεσματικότητας της μεθόδου μετά το τέλος της εφαρμογής της προκειμένου να εξαχθούν συμπεράσματα για τη συνολική βελτίωση του συστήματος που αυτή εφαρμόστηκε. Προκειμένου να αποφασιστεί η εφαρμογή της μεθόδου αποκατάστασης θα πρέπει να αναπτυχθεί μία στρατηγική, η οποία και θα δώσει σαν αποτέλεσμα την αποτελεσματικότητα ή μη της χρήσης της. Με ένα απλό διάγραμμα η στρατηγική αυτή μπορεί να παρουσιαστεί ως εξής: 14

15 Προσδιορισμός της φύσης και έκτασης της ρύπανσης OXI Μπορεί να εφαρμοστεί η μέθοδος της βιο-αποκατάστασης Off-site ΝΑΙ On-site Σε περιοχή που έχει ειδική άδεια και πληρεί τις απαραίτητες προϋποθέσεις Προσδιορισμός της αποτελεσματικότητας της μεθόδου Αναζήτηση άλλων μεθόδων για την κατεργασία και αποκατάσταση του συστήματος Εκτίμηση για την καταλληλότητα της περιοχής για εφαρμογή, συμπεριλαμβανομένων του περιβάλλοντος και των ευαίσθητων αποδεκτών Προετοιμασία σχεδίου διαχείρισης της περιοχής και της διαδικασίας Εφαρμογή της μεθόδου που έχει επιλεγεί (σωροί, αγροκαλλιέργεια, κλπ) Καταγραφή της κατάστασης μετά την αποκατάσταση, ύ ύ Σχήμα 1. Στρατηγική αποφάσεων και δράσεων για την εφαρμογή της μεθόδου βιο-αποκατάστασης εδαφών 15

Οδηγίες για τη συγγραφή άρθρου

Οδηγίες για τη συγγραφή άρθρου Οδηγίες για τη συγγραφή άρθρου Τα άρθρα θα πρέπει να προετοιμαστούν σύμφωνα με τις παρακάτω οδηγίες και να κατατεθούν προς αξιολόγηση από την Επιστημονική Επιτροπή του Συμποσίου. Η τελική ημερομηνία υποβολής

Διαβάστε περισσότερα

Αποκατάσταση Ρυπασμένων Εδαφών

Αποκατάσταση Ρυπασμένων Εδαφών Αποκατάσταση Ρυπασμένων Εδαφών Διδάσκων: Παπασιώπη Νυμφοδώρα Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ε.Μ.Π. Ενότητα 5 Βιολογικές Μέθοδοι Άδεια Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons.

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΡΙΣΙΜΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΕΠΙΤΟΠΙΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ Περιγραφή περιστατικού ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΕΚΣΚΑΦΗ

ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΡΙΣΙΜΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΕΠΙΤΟΠΙΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ Περιγραφή περιστατικού ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΕΚΣΚΑΦΗ ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΡΙΣΙΜΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΕΠΙΤΟΠΙΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ Περιγραφή περιστατικού ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΕΚΣΚΑΦΗ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΡΥΠΑΣΜΕΝΩΝ ΕΔΑΦΩΝ 5-1 ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ

Διαβάστε περισσότερα

Στρατηγικές για τη βελτίωση και προστασία του εδάφους από τη διάθεση αποβλήτων ελαιοτριβείων στις Μεσογειακές χώρες

Στρατηγικές για τη βελτίωση και προστασία του εδάφους από τη διάθεση αποβλήτων ελαιοτριβείων στις Μεσογειακές χώρες Στρατηγικές για τη βελτίωση και προστασία του εδάφους από τη διάθεση αποβλήτων ελαιοτριβείων στις Μεσογειακές χώρες PROSODOL 2009-2012 ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ : 1.628.911 ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥΣ

Διαβάστε περισσότερα

Συνολικός Προϋπολογισμός: Χρηματοδότηση Ευρωπαϊκής Ένωσης: Ελλάδα Ισπανία. Ιταλία

Συνολικός Προϋπολογισμός: Χρηματοδότηση Ευρωπαϊκής Ένωσης: Ελλάδα Ισπανία. Ιταλία 2009 2012 Συνολικός Προϋπολογισμός: 1.664.986 Χρηματοδότηση Ευρωπαϊκής Ένωσης: 802.936 Ελλάδα Ισπανία Ιταλία Η παρουσίαση Η κατάσταση στην Ελλάδα Τι κάνουν στην Ισπανία Τι κάνουν στην Ιταλία Τι θα μπορούσαμε

Διαβάστε περισσότερα

Επιπτώσεις της διάθεσης απόβλητων ελαιοτριβείων στο έδαφος και στο περιβάλλον

Επιπτώσεις της διάθεσης απόβλητων ελαιοτριβείων στο έδαφος και στο περιβάλλον Επιπτώσεις της διάθεσης απόβλητων ελαιοτριβείων στο έδαφος και στο περιβάλλον Ευρωπαϊκό Έργο LIFE- Στρατηγικές για τη βελτίωση και προστασία tου εδάφους από τη διάθεση αποβλήτων ελαιοτριβείων στις Μεσογειακές

Διαβάστε περισσότερα

Επιπτώσεις στα υδατικά συστήματα από τη διάθεση υγρών αποβλήτων ελαιοτριβείων. Απλές μέθοδοι προεπεξεργασίας

Επιπτώσεις στα υδατικά συστήματα από τη διάθεση υγρών αποβλήτων ελαιοτριβείων. Απλές μέθοδοι προεπεξεργασίας LIFE + Environment Policy and Governance Project Number: LIFE07 ENV/GR/000280 PROSODOL Duration: 1/1/09 31/12/12 Επιπτώσεις στα υδατικά συστήματα από τη διάθεση υγρών αποβλήτων ελαιοτριβείων. Απλές μέθοδοι

Διαβάστε περισσότερα

Υδατικοί Πόροι -Ρύπανση

Υδατικοί Πόροι -Ρύπανση Υδατικοί Πόροι -Ρύπανση Γήινη επιφάνεια Κατανομή υδάτων Υδάτινο στοιχείο 71% Ωκεανοί αλμυρό νερό 97% Γλυκό νερό 3% Εκμεταλλεύσιμο νερό 0,01% Γλυκό νερό 3% Παγόβουνα Υπόγεια ύδατα 2,99% Εκμεταλλεύσιμο νερό

Διαβάστε περισσότερα

Ποιοτικά Χαρακτηριστικά Λυµάτων

Ποιοτικά Χαρακτηριστικά Λυµάτων Ποιοτικά Χαρακτηριστικά Λυµάτων µπορούν να καταταχθούν σε τρεις κατηγορίες: Φυσικά Χηµικά Βιολογικά. Πολλές από τις παραµέτρους που ανήκουν στις κατηγορίες αυτές αλληλεξαρτώνται π.χ. η θερµοκρασία που

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΕΛΑΙΟΥΡΓΕΙΩΝ

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΕΛΑΙΟΥΡΓΕΙΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΕΛΑΙΟΥΡΓΕΙΩΝ Απόβλητα ελαιουργείων Κατά την κατεργασία του ελαιοκάρπου στα ελαιουργεία, παράλληλα με το ελαιόλαδο παράγεται και μία σειρά παραπροϊόντων. Αυτά είναι ο ελαιοπυρήνας,

Διαβάστε περισσότερα

Διάλεξη 6. Τεχνολογίες Βιολογικής Απορρύπανσης

Διάλεξη 6. Τεχνολογίες Βιολογικής Απορρύπανσης Διάλεξη 6 Τεχνολογίες Βιολογικής Απορρύπανσης Τεχνολογίες Βιολογικής Απορρύπανσης Δύο είναι οι κύριες κατηγορίες μεθόδων - τεχνικών της βιολογικής απορρύπανσης αλλά και γενικότερα των μεθόδων απορρύπανσης

Διαβάστε περισσότερα

Προσδιορισμός φυσικοχημικών παραμέτρων υγρών αποβλήτων και υδάτων

Προσδιορισμός φυσικοχημικών παραμέτρων υγρών αποβλήτων και υδάτων Προσδιορισμός φυσικοχημικών παραμέτρων υγρών αποβλήτων και υδάτων (DO - BOD - COD - TOC) Χ. Βασιλάτος Οργανική ύλη Αποξυγόνωση επιφανειακών και υπογείων υδάτων Οι οργανικές ύλες αποτελούν πολύ σοβαρό ρύπο,

Διαβάστε περισσότερα

Υδροχημεία. Ενότητα 10: Οξείδωση - Αναγωγή. Ζαγγανά Ελένη Σχολή : Θετικών Επιστημών Τμήμα : Γεωλογίας

Υδροχημεία. Ενότητα 10: Οξείδωση - Αναγωγή. Ζαγγανά Ελένη Σχολή : Θετικών Επιστημών Τμήμα : Γεωλογίας Υδροχημεία Ενότητα 10: Οξείδωση - Αναγωγή Ζαγγανά Ελένη Σχολή : Θετικών Επιστημών Τμήμα : Γεωλογίας Σκοποί ενότητας Κατανόηση των οξειδοαναγωγικών φαινομένων, δυναμικό οξειδοαναγωγής Κατανόηση της διαδικασίας

Διαβάστε περισσότερα

Τα βασικά της διεργασίας της

Τα βασικά της διεργασίας της Τα βασικά της διεργασίας της ενεργού ιλύος Επίκουρος Καθηγητής Π. Μελίδης Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος Εργαστήριο Διαχείρισης και Τεχνολογίας Υγρών Αποβλήτων 1 Γιατί είναι απαραίτητη η επεξεργασία Για

Διαβάστε περισσότερα

Πρόλογος Το περιβάλλον Περιβάλλον και οικολογική ισορροπία Η ροή της ενέργειας στο περιβάλλον... 20

Πρόλογος Το περιβάλλον Περιβάλλον και οικολογική ισορροπία Η ροή της ενέργειας στο περιβάλλον... 20 Πίνακας περιεχομένων Πρόλογος... 7 1. Το περιβάλλον... 19 1.1 Περιβάλλον και οικολογική ισορροπία... 19 1.2 Η ροή της ενέργειας στο περιβάλλον... 20 2. Οι μικροοργανισμοί... 22 2.1 Γενικά... 22 2.2 Ταξινόμηση

Διαβάστε περισσότερα

Ορθή περιβαλλοντικά λειτουργία μονάδων παραγωγής βιοαερίου με την αξιοποίηση βιομάζας

Ορθή περιβαλλοντικά λειτουργία μονάδων παραγωγής βιοαερίου με την αξιοποίηση βιομάζας Ορθή περιβαλλοντικά λειτουργία μονάδων παραγωγής βιοαερίου με την αξιοποίηση βιομάζας ΑΡΓΥΡΩ ΛΑΓΟΥΔΗ Δρ. Χημικός TERRA NOVA ΕΠΕ περιβαλλοντική τεχνική συμβουλευτική ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΕΕ «ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ»

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ PROSODOL. (LIFE 07/ENV/GR 000280) http://www.prosodol.gr

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ PROSODOL. (LIFE 07/ENV/GR 000280) http://www.prosodol.gr ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ PROSODOL (LIFE 07/ENV/GR 000280) http://www.prosodol.gr Στρατηγικές για τη βελτίωση και προστασία του εδάφους από τη διάθεση αποβλήτων ελαιοτριβείων στις Μεσογειακές χώρες Consejo

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗ. Λεοτσινίδης Μιχάλης Καθηγητής Υγιεινής

ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗ. Λεοτσινίδης Μιχάλης Καθηγητής Υγιεινής ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗ Λεοτσινίδης Μιχάλης Καθηγητής Υγιεινής ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗ Το σύστημα που απομακρύνει τα ακάθαρτα νερά από το περιβάλλον που ζει και εργάζεται ο άνθρωπος και τα διαθέτει τελικά, με τρόπο υγιεινό και

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ Μ. Πανταζίδου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια ΕΜΠ Θεματική Ενότητα 3 Μηχανισμοί Εξάπλωσης της Ρύπανσης Εξέλιξη διαρροής στο υπέδαφος Άδειες Χρήσης Το παρόν

Διαβάστε περισσότερα

Πρόβλεψη εξέλιξης ρύπανσης. Βασικά ερωτήματα: Πού θα πάει ο ρύπος; Πώς θα συμπεριφερθεί; Τι θα απογίνει;

Πρόβλεψη εξέλιξης ρύπανσης. Βασικά ερωτήματα: Πού θα πάει ο ρύπος; Πώς θα συμπεριφερθεί; Τι θα απογίνει; Πρόβλεψη εξέλιξης ρύπανσης Βασικά ερωτήματα: Πού θα πάει ο ρύπος; Πώς θα συμπεριφερθεί; Τι θα απογίνει; Τι θα απογίνει ο ρύπος; Μηχανισμοί που εμπλέκονται στην εξάπλωση των ρύπων στο έδαφος και στο υπόγειο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΣΤΟΙΧΕΙΟΜΕΤΡΙΑΣ ΤΗΣ ΜΙΚΡΟΒΙΑΚΗΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗΣ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΗΝ ΘΕΡΜΟΔΥΝΑΜΙΚΗ

ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΣΤΟΙΧΕΙΟΜΕΤΡΙΑΣ ΤΗΣ ΜΙΚΡΟΒΙΑΚΗΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗΣ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΗΝ ΘΕΡΜΟΔΥΝΑΜΙΚΗ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΣΤΟΙΧΕΙΟΜΕΤΡΙΑΣ ΤΗΣ ΜΙΚΡΟΒΙΑΚΗΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗΣ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΗΝ ΘΕΡΜΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Προσδιορίσαμε τις σχέσεις που πρέπει να ικανοποιούν οι στοιχειομετρικοί συντελεστές μιας συνολικής μικροβιακής «αντίδρασης»

Διαβάστε περισσότερα

Κώστας Κωνσταντίνου Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης

Κώστας Κωνσταντίνου Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης Έρευνες για τεχνητό εμπλουτισμό των υπόγειων νερών της Κύπρου με νερό τριτοβάθμιας επεξεργασίας (παραδείγματα από Λεμεσό και Κοκκινοχώρια) Κώστας Κωνσταντίνου Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης Υπουργείο Γεωργίας,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΑΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ. ιαχείριση Αποβλήτων

ΕΚΑΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ. ιαχείριση Αποβλήτων ΕΚΤΟ ΚΕΦΛΙΟ ιαχείριση ποβλήτων ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ Ερωτήσεις της µορφής σωστό-λάθος Σηµειώστε αν είναι σωστή ή λάθος καθεµιά από τις παρακάτω προτάσεις περιβάλλοντας µε ένα κύκλο το αντίστοιχο γράµµα.

Διαβάστε περισσότερα

Ορισμός το. φλψ Στάδια επεξεργασίας λυμάτων ΘΕΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΚΩ ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ?

Ορισμός το. φλψ Στάδια επεξεργασίας λυμάτων ΘΕΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΚΩ ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ? ΘΕΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΚΩ ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ? Ο βιολογικος καθαρισμος αφορα την επεξεργασια λυματων, δηλαδη τη διαδικασια μεσω της οποιας διαχωριζονται οι μολυσματικες ουσιες από

Διαβάστε περισσότερα

στο περιβάλλον και τεχνικές απορρύπανσης»

στο περιβάλλον και τεχνικές απορρύπανσης» «Πετρελαιοειδή στο περιβάλλον και τεχνικές απορρύπανσης» Άγγελος Ντάντος Χημικός, PhD Cp Foodlab ltd Πετρέλαιο Πολύπλοκο μίγμα υδρογονανθράκων Αλειφατικοί Αρωματικοί Αλκάνια Αλκένια Αλκίνια n-αλκάνια Διακλαδισμένα

Διαβάστε περισσότερα

7. Βιοτεχνολογία. α) η διαθεσιμότητα θρεπτικών συστατικών στο θρεπτικό υλικό, β) το ph, γ) το Ο 2 και δ) η θερμοκρασία.

7. Βιοτεχνολογία. α) η διαθεσιμότητα θρεπτικών συστατικών στο θρεπτικό υλικό, β) το ph, γ) το Ο 2 και δ) η θερμοκρασία. 7. Βιοτεχνολογία Εισαγωγή Τι είναι η Βιοτεχνολογία; Η Βιοτεχνολογία αποτελεί συνδυασμό επιστήμης και τεχνολογίας. Ειδικότερα εφαρμόζει τις γνώσεις που έχουν αποκτηθεί για τις βιολογικές λειτουργίες των

Διαβάστε περισσότερα

Επίκουρος Καθηγητής Π. Μελίδης

Επίκουρος Καθηγητής Π. Μελίδης Χαρακτηριστικά υγρών αποβλήτων Επίκουρος Καθηγητής Π. Μελίδης Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος Εργαστήριο Διαχείρισης και Τεχνολογίας Υγρών Αποβλήτων Τα υγρά απόβλητα μπορεί να προέλθουν από : Ανθρώπινα απόβλητα

Διαβάστε περισσότερα

Πηγή: ΑΠΟΛΥΜΑΝΣΗ ΤΟΥ ΠΟΣΙΜΟΥ ΝΕΡΟΥ : ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΤΟΥ ΧΛΩΡΙΟΥ, ΘΕΟΔΩΡΑΤΟΥ ΑΓΓΕΛΙΚΗ, ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ, ΜΥΤΙΛΗΝΗ 2005

Πηγή: ΑΠΟΛΥΜΑΝΣΗ ΤΟΥ ΠΟΣΙΜΟΥ ΝΕΡΟΥ : ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΤΟΥ ΧΛΩΡΙΟΥ, ΘΕΟΔΩΡΑΤΟΥ ΑΓΓΕΛΙΚΗ, ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ, ΜΥΤΙΛΗΝΗ 2005 Πηγή: ΑΠΟΛΥΜΑΝΣΗ ΤΟΥ ΠΟΣΙΜΟΥ ΝΕΡΟΥ : ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΤΟΥ ΧΛΩΡΙΟΥ, ΘΕΟΔΩΡΑΤΟΥ ΑΓΓΕΛΙΚΗ, ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ, ΜΥΤΙΛΗΝΗ 2005 ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΟΞΕΙΔΩΣΗΣ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Οι προχωρημένες τεχνικές

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΑΡΙΑΔΝΗ ΑΡΓΥΡΑΚΗ

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΑΡΙΑΔΝΗ ΑΡΓΥΡΑΚΗ 1 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΑΡΙΑΔΝΗ ΑΡΓΥΡΑΚΗ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΣΗΜΕΡΙΝΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ 2 Εισαγωγή Πλαίσιο Περιβαλλοντικής Γεωχημείας Στοιχεία βιογεωχημείας Μονάδες σύστασης διαλυμάτων/ μετατροπές ΠΛΑΙΣΙΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΙΛΟΤΙΚΕΣ ΜΟΝΑ ΕΣ ΤΕΧΝΗΤΩΝ ΥΓΡΟΒΙΟΤΟΠΩΝ ΚΑΤΑΚΟΡΥΦΗΣ ΡΟΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΥΓΡΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΚΑΙ ΙΛΥΟΣ ΑΠΌ ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΥΣ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΥΣ

ΠΙΛΟΤΙΚΕΣ ΜΟΝΑ ΕΣ ΤΕΧΝΗΤΩΝ ΥΓΡΟΒΙΟΤΟΠΩΝ ΚΑΤΑΚΟΡΥΦΗΣ ΡΟΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΥΓΡΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΚΑΙ ΙΛΥΟΣ ΑΠΌ ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΥΣ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΥΣ ΠΙΛΟΤΙΚΕΣ ΜΟΝΑ ΕΣ ΤΕΧΝΗΤΩΝ ΥΓΡΟΒΙΟΤΟΠΩΝ ΚΑΤΑΚΟΡΥΦΗΣ ΡΟΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΥΓΡΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΚΑΙ ΙΛΥΟΣ ΑΠΌ ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΥΣ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΥΣ Υποψήφιος ιδάκτορας: Α. Στεφανάκης Επιβλέπων Καθηγητής: Β. Τσιχριντζής

Διαβάστε περισσότερα

Παραδείγματα μεταφοράς για εφαρμογές αποκατάστασης & σχόλια. Άντληση και επεξεργασία, φυσική εξασθένηση, διάλυση κηλίδας NAPL, περατά διαφράγματα

Παραδείγματα μεταφοράς για εφαρμογές αποκατάστασης & σχόλια. Άντληση και επεξεργασία, φυσική εξασθένηση, διάλυση κηλίδας NAPL, περατά διαφράγματα Παραδείγματα μεταφοράς για εφαρμογές αποκατάστασης & σχόλια Άντληση και επεξεργασία, φυσική εξασθένηση, διάλυση κηλίδας NAPL, περατά διαφράγματα Σχόλια για άντληση με επεξεργασία Δοκιμασμένη τεχνολογία

Διαβάστε περισσότερα

Σήµερα οι εξελίξεις στην Επιστήµη και στην Τεχνολογία δίνουν τη

Σήµερα οι εξελίξεις στην Επιστήµη και στην Τεχνολογία δίνουν τη ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7ο: ΑΡΧΕΣ & ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ Συνδυασµός ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ & ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ Προσφέρει τη δυνατότητα χρησιµοποίησης των ζωντανών οργανισµών για την παραγωγή χρήσιµων προϊόντων 1 Οι ζωντανοί οργανισµοί

Διαβάστε περισσότερα

Διάλεξη 5. Δευτεροβάθμια ή Βιολογική Επεξεργασία Υγρών Αποβλήτων - Συστήματα Βιολογικών Κροκύδων - Σύστημα Ενεργοποιημένης Λάσπης

Διάλεξη 5. Δευτεροβάθμια ή Βιολογική Επεξεργασία Υγρών Αποβλήτων - Συστήματα Βιολογικών Κροκύδων - Σύστημα Ενεργοποιημένης Λάσπης Διάλεξη 5 Δευτεροβάθμια ή Βιολογική Επεξεργασία Υγρών Αποβλήτων - Συστήματα Βιολογικών Κροκύδων - Σύστημα Ενεργοποιημένης Λάσπης Στάδια Επεξεργασίας Υγρών Αποβλήτων Πρωτοβάθμια ή Μηχανική Επεξεργασία Δευτεροβάθμια

Διαβάστε περισσότερα

Διαχείριση και Τεχνολογίες Επεξεργασίας Αποβλήτων

Διαχείριση και Τεχνολογίες Επεξεργασίας Αποβλήτων Διαχείριση και Τεχνολογίες Επεξεργασίας Αποβλήτων Απόβλητα Ν. 1650/1986 Απόβλητο θεωρείται κάθε ποσότητα ουσιών, θορύβου, αντικειμένων ή άλλων μορφών ενέργειας σε οποιαδήποτε φυσική κατάσταση από τις οποίες

Διαβάστε περισσότερα

Περιβαλλοντικές Επιπτώσεις από τη ιάθεση Επεξεργασµένων Υγρών Αποβλήτων στο Υπέδαφος

Περιβαλλοντικές Επιπτώσεις από τη ιάθεση Επεξεργασµένων Υγρών Αποβλήτων στο Υπέδαφος Περιβαλλοντικές Επιπτώσεις από τη ιάθεση Επεξεργασµένων Υγρών Αποβλήτων στο Υπέδαφος Μαρία Π. Παπαδοπούλου ρ. Πολιτικός Μηχανικός Τµήµα Μηχανικών Περιβάλλοντος, Πολυτεχνείο Κρήτης Πολυτεχνειούπολη, 73100,

Διαβάστε περισσότερα

Διαχείριση Αποβλήτων

Διαχείριση Αποβλήτων ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Διαχείριση Αποβλήτων Ενότητα 11 : Βιομηχανικά Στερεά και Υγρά Απόβλητα Δρ. Σταυρούλα Τσιτσιφλή Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης Άδειες Χρήσης Το

Διαβάστε περισσότερα

ΥΔΑΤΙΝΗ ΡΥΠΑΝΣΗ ΥΔΑΤΙΝΗ ΡΥΠΑΝΣΗ-ΟΡΙΣΜΟΣ

ΥΔΑΤΙΝΗ ΡΥΠΑΝΣΗ ΥΔΑΤΙΝΗ ΡΥΠΑΝΣΗ-ΟΡΙΣΜΟΣ Τι είναι ρύπανση: Ρύπανση μπορεί να θεωρηθεί η δυσμενής μεταβολή των φυσικοχημικών ή βιολογικών συνθηκών ενός συγκεκριμένου περιβάλλοντος ή/και η βραχυπρόθεσμη ή μακροπρόθεσμη βλάβη στην ευζωία, την ποιότητα

Διαβάστε περισσότερα

Υγιεινή. Αποχέτευση. Λεοτσινίδης Μιχάλης Καθηγητής Υγιεινής Ιατρική Σχολή Πανεπιστήμιο Πατρών

Υγιεινή. Αποχέτευση. Λεοτσινίδης Μιχάλης Καθηγητής Υγιεινής Ιατρική Σχολή Πανεπιστήμιο Πατρών Υγιεινή Αποχέτευση Λεοτσινίδης Μιχάλης Καθηγητής Υγιεινής Ιατρική Σχολή Πανεπιστήμιο Πατρών ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗ Το σύστημα που απομακρύνει τα ακάθαρτα νερά από το περιβάλλον που ζει και εργάζεται ο άνθρωπος και

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΑΝΑΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΗΣ ΑΓΡΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΣΤΗ ΓΕΩΡΓΙΑ. Ν.Β. Παρανυχιανάκης

ΕΠΑΝΑΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΗΣ ΑΓΡΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΣΤΗ ΓΕΩΡΓΙΑ. Ν.Β. Παρανυχιανάκης ΕΠΑΝΑΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΗΣ ΑΓΡΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΣΤΗ ΓΕΩΡΓΙΑ Ν.Β. Παρανυχιανάκης Εργ. Γεωργικής Μηχανικής, Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος, Πολυτεχνείο Κρήτης, 73100 Χανιά Περιβαλλοντική Διαχείριση σε Αγροτοβιομηχανικές

Διαβάστε περισσότερα

ιαχείριση υγρών α οβλήτων

ιαχείριση υγρών α οβλήτων ιαχείριση υγρών α οβλήτων Χαρακτηριστικά αποβλήτων και λυµάτων Α όβλητα & Λύµατα Υγρά α όβλητα: τα υγρά και οι λάσπες που ρέουν εύκολα και αποβάλλονται από κατοικίες, βιοµηχανικές εγκαταστάσεις, µεταφορικά

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΑΧΑΪΑΣ Ανοιχτός Κύκλος Συναντήσεων Συζητήσεων Δευτέρα 29 Απριλίου 2013 Επιμελητήριο Αχαΐας

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΑΧΑΪΑΣ Ανοιχτός Κύκλος Συναντήσεων Συζητήσεων Δευτέρα 29 Απριλίου 2013 Επιμελητήριο Αχαΐας ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΑΧΑΪΑΣ Δευτέρα 29 Απριλίου 2013 Επιμελητήριο Αχαΐας Σας καλούμε να παρευρεθείτε στον ανοιχτό κύκλο συναντήσεων συζητήσεων που συνδιοργανώνουν το Γραφείο Καινοτομίας και

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 Τι είναι οι καλλιέργειες μικροοργανισμών; Τι είναι το θρεπτικό υλικό; Ποια είναι τα είδη του θρεπτικού υλικού και τι είναι το καθένα;

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 Τι είναι οι καλλιέργειες μικροοργανισμών; Τι είναι το θρεπτικό υλικό; Ποια είναι τα είδη του θρεπτικού υλικού και τι είναι το καθένα; ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 Τι είναι οι καλλιέργειες μικροοργανισμών; Καλλιέργεια είναι η διαδικασία ανάπτυξης μικροοργανισμών με διάφορους τεχνητούς τρόπους στο εργαστήριο ή σε βιομηχανικό επίπεδο. Με τη δημιουργία καλλιεργειών

Διαβάστε περισσότερα

Τεχνικές Απορρύπανσης Εδαφών και Θαλασσών Ενότητα 4: Βιολογικές μέθοδοι αποκατάστασης εδαφών

Τεχνικές Απορρύπανσης Εδαφών και Θαλασσών Ενότητα 4: Βιολογικές μέθοδοι αποκατάστασης εδαφών Τεχνικές Απορρύπανσης Εδαφών και Θαλασσών Ενότητα 4: Βιολογικές μέθοδοι αποκατάστασης εδαφών Τσικριτζής Λάζαρος Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος και Μηχανικών Αντιρρύπανσης Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Έδαφος. Οι ιδιότητες και η σημασία του

Έδαφος. Οι ιδιότητες και η σημασία του Έδαφος Οι ιδιότητες και η σημασία του ΕΔΑΦΟΣ : Είναι το χαλαρό επιφανειακό στρώμα του στερεού φλοιού της γης. ΕΔΑΦΟΓΕΝΕΣΗ: Το έδαφος σχηματίζεται από την αποσάθρωση των μητρικών πετρωμάτων με την επίδραση

Διαβάστε περισσότερα

denitrification in oxidation ditch) mg/l.

denitrification in oxidation ditch) mg/l. 2.3 Συνοπτική εξέταση των συστηµάτων απονιτροποίησης Αρχική προτεταµένη απονιτροποίηση Η πρώτη λύση για µία µονάδα προτεταµένης απονιτροποίησης προτάθηκε από τους Ludzack και Εttinger (1962). Το εισερχόµενο

Διαβάστε περισσότερα

Η ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΤΩΝ ΥΓΡΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΣΤΑ ΠΛΥΝΤΗΡΙΑ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ

Η ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΤΩΝ ΥΓΡΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΣΤΑ ΠΛΥΝΤΗΡΙΑ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ Η ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΤΩΝ ΥΓΡΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΣΤΑ ΠΛΥΝΤΗΡΙΑ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ Α.. ΠΑΤΡΩΝΑΣ AQUACHEM ΕΠΕ, Αµαζόνων 1, Καλαµαριά 55133, E-mail: info@aquachem.gr ΜΟΝΑ ΕΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΥΓΡΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΜΙΚΡΗΣ ΚΛΙΜΑΚΑΣ Το νερό

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΘΕΣΗ ΣΤΕΡΕΩΝ ΚΑΙ ΥΓΡΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΣΤΟ ΓΕΩΛΟΓΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

ΔΙΑΘΕΣΗ ΣΤΕΡΕΩΝ ΚΑΙ ΥΓΡΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΣΤΟ ΓΕΩΛΟΓΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΔΙΑΘΕΣΗ ΣΤΕΡΕΩΝ ΚΑΙ ΥΓΡΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΣΤΟ ΓΕΩΛΟΓΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Ενότητα 12: Βιομηχανική ρύπανση- Υγρά βιομηχανικά απόβλητα και διάθεση αυτών (Μέρος 1 ο ) Ζαγγανά Ελένη Σχολή : Θετικών Επιστημών Τμήμα : Γεωλογίας

Διαβάστε περισσότερα

Συνοπτική αναφορά του έργου

Συνοπτική αναφορά του έργου LIFE11 ENV/GR/951 Συνοπτική αναφορά του έργου Layman s report Τμήμα Εδαφολογίας Αθηνών Ελληνικός Γεωργικός Οργανισμός ΔΗΜΗΤΡΑ Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας Πολυτεχνείο Κρήτης

Διαβάστε περισσότερα

ηµιουργία εγχειριδίου για τη «ΒΙΟΕΞΥΓΙΑΝΣΗ ΧΩΡΩΝ ΙΑΘΕΣΗΣ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ» (& διοργάνωση ηµερίδας)

ηµιουργία εγχειριδίου για τη «ΒΙΟΕΞΥΓΙΑΝΣΗ ΧΩΡΩΝ ΙΑΘΕΣΗΣ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ» (& διοργάνωση ηµερίδας) Εισήγηση της Μόνιµης Επιστηµονικής Επιτροπής Περιβάλλοντος ΤΕΕ/ΤΑΚ για την παράλληλη εκδήλωση των ΜΕΠ των περιφερειακών τµηµάτων ηµιουργία εγχειριδίου για τη «ΒΙΟΕΞΥΓΙΑΝΣΗ ΧΩΡΩΝ ΙΑΘΕΣΗΣ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ» (&

Διαβάστε περισσότερα

Κωνσταντίνος Π. (Β 2 ) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ

Κωνσταντίνος Π. (Β 2 ) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ Κωνσταντίνος Π. (Β 2 ) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ Βιοενεργητική είναι ο κλάδος της Βιολογίας που μελετά τον τρόπο με τον οποίο οι οργανισμοί χρησιμοποιούν ενέργεια για να επιβιώσουν και να υλοποιήσουν τις

Διαβάστε περισσότερα

4 Μαρτίου Ελευσίνα

4 Μαρτίου Ελευσίνα Τεχνολογίες διαχείρισης θαλασσίων ιζημάτων Καθ. Κώστας Κομνίτσας Τμήμα Μηχ. Ορυκτών Πόρων Πολ. Κρήτης 4 Μαρτίου 2009 - Ελευσίνα Θαλάσσια ιζήματα Από βιομηχανικές εκπομπές (υγρά, στερεά, αέρια) Από αστικά

Διαβάστε περισσότερα

Όσα υγρά απόβλητα μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν, πρέπει να υποστούν

Όσα υγρά απόβλητα μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν, πρέπει να υποστούν 7. Επαναχρησιμοποίηση νερού στο δήμο μας! Όσα υγρά απόβλητα μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν, πρέπει να υποστούν επεξεργασία πριν την επανάχρησή τους. Ο βαθμός επεξεργασίας εξαρτάται από την χρήση για την

Διαβάστε περισσότερα

BIO OXIMAT. Ολοκληρωμένο Σύστημα Καθαρισμού Υγρών Αποβλήτων Και Ανάκτησης Νερού Πλύσης Για Πλυντήρια Οχημάτων

BIO OXIMAT. Ολοκληρωμένο Σύστημα Καθαρισμού Υγρών Αποβλήτων Και Ανάκτησης Νερού Πλύσης Για Πλυντήρια Οχημάτων BIO OXIMAT Ολοκληρωμένο Σύστημα Καθαρισμού Υγρών Αποβλήτων Και Ανάκτησης Νερού Πλύσης Για Πλυντήρια Οχημάτων Περιγραφή συστήματος BIO OXIMAT Το σύστημα BIO OXIMAT KP του οίκου ENEKA ACTIVA είναι μια ολοκληρωμένη

Διαβάστε περισσότερα

Περιβαλλοντική Χημεία

Περιβαλλοντική Χημεία ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Πειραιά Τεχνολογικού Τομέα Περιβαλλοντική Χημεία Ενότητα 8.2: Χημικώς Απαιτούμενο Οξυγόνο (Chemical Oxygen Demand, COD) Ευάγγελος Φουντουκίδης Τμήμα Πολιτικών

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΣΗΣ ΟΡΓΑΝΙΚΏΝ

ΦΥΣΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΣΗΣ ΟΡΓΑΝΙΚΏΝ ΦΥΣΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΣΗΣ ΟΡΓΑΝΙΚΏΝ ΡΥΠΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΣΗ ΕΛΕΥΘΕΡΗΣ ΟΡΓΑΝΙΚΗΣ ΦΑΣΗΣ ΜΕ ΑΝΤΛΗΣΗ ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΣΗ ΠΤΗΤΙΚΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΚΟΡΕΣΤΗ ΖΩΝΗ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΡΥΠΑΣΜΕΝΩΝ ΕΔΑΦΩΝ 6-1 ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΡΥΠΑΣΜΕΝΩΝ ΕΔΑΦΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΚΑΛΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΖΟΜΕΝΕΣ ΛΥΣΕΙΣ

ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΡΥΠΑΣΜΕΝΩΝ ΕΔΑΦΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΚΑΛΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΖΟΜΕΝΕΣ ΛΥΣΕΙΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΡΥΠΑΣΜΕΝΩΝ ΕΔΑΦΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΚΑΛΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΖΟΜΕΝΕΣ ΛΥΣΕΙΣ 09/07/2012 Εισήγηση : ρ. Στυλιανός Παπαδόπουλος Γενικός ιευθυντής INTERGEO Τεχνολογία

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ:Κ.Κεραμάρης ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ

ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ:Κ.Κεραμάρης ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ:Κ.Κεραμάρης ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ Κωνσταντίνος Ρίζος Γιάννης Ρουμπάνης Βιοτεχνολογία με την ευρεία έννοια είναι η χρήση ζωντανών

Διαβάστε περισσότερα

1. Να οξειδωθούν και να παράγουν ενέργεια. (ΚΑΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ)

1. Να οξειδωθούν και να παράγουν ενέργεια. (ΚΑΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ) Θάνος Α. Β1 ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ 3.1 ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ Όλοι οι οργανισμοί προκειμένου να επιβιώσουν και να επιτελέσουν τις λειτουργίες τους χρειάζονται ενέργεια. Οι φυτικοί οργανισμοί μετατρέπουν

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΣΤΟΙΧΕΙΟΜΕΤΡΙΑΣ ΤΗΣ ΜΙΚΡΟΒΙΑΚΗΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗΣ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΗΝ ΘΕΡΜΟΔΥΝΑΜΙΚΗ

ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΣΤΟΙΧΕΙΟΜΕΤΡΙΑΣ ΤΗΣ ΜΙΚΡΟΒΙΑΚΗΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗΣ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΗΝ ΘΕΡΜΟΔΥΝΑΜΙΚΗ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΣΤΟΙΧΕΙΟΜΕΤΡΙΑΣ ΤΗΣ ΜΙΚΡΟΒΙΑΚΗΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗΣ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΗΝ ΘΕΡΜΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Προσδιορίσαμε τις σχέσεις που πρέπει να ικανοποιούν οι στοιχειομετρικοί συντελεστές μιας συνολικής μικροβιακής «αντίδρασης»

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΓΕΩΧΗΜΙΚΟΙ ΚΥΚΛΟΙ Βιογεωχημικός κύκλος

ΒΙΟΓΕΩΧΗΜΙΚΟΙ ΚΥΚΛΟΙ Βιογεωχημικός κύκλος ΒΙΟΓΕΩΧΗΜΙΚΟΙ ΚΥΚΛΟΙ Βιογεωχημικός κύκλος ενός στοιχείου είναι, η επαναλαμβανόμενη κυκλική πορεία του στοιχείου στο οικοσύστημα. Οι βιογεωχημικοί κύκλοι, πραγματοποιούνται με την βοήθεια, βιολογικών, γεωλογικών

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Ι. ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ

ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Ι. ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΝΟΜΟΣ ΣΕΡΡΩΝ ΔΗΜΟΣ ΣΕΡΡΩΝ Αρ. Μελέτης: 2 / 2015 ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ: Υπηρεσίες περιβαλλοντικής παρακολούθησης και ελέγχου του ανενεργού ΧΥΤΑ και του αποκαταστημένου ΧΔΑ Δήμου Σερρών έτους

Διαβάστε περισσότερα

Περιβαλλοντικά Συστήματα Ενότητα 8: Οικοσυστήματα (II)

Περιβαλλοντικά Συστήματα Ενότητα 8: Οικοσυστήματα (II) Περιβαλλοντικά Συστήματα Ενότητα 8: Οικοσυστήματα (II) Χαραλαμπίδης Γεώργιος Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος και Μηχανικών Αντιρρύπανσης Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

Εγκαταστάσεις ακινητοποιημένης καλλιέργειας μικροοργανισμών

Εγκαταστάσεις ακινητοποιημένης καλλιέργειας μικροοργανισμών Εγκαταστάσεις ακινητοποιημένης καλλιέργειας μικροοργανισμών Μικροοργανισμοί (συσσωματώματα μέσα σε διακυτταρική πηκτή) «προσκολλημένοι σε ένα αδρανές μέσο στερεό πληρωτικό υλικό χαλίκια αρχικά (χαλικοδιϋλιστήρια),

Διαβάστε περισσότερα

Τεχνολογίες Γεωπληροφορικής για την Διαχρονική Παρακολούθηση της Ρύπανσης των Εδαφών και την Προστασία του Περιβάλλοντος. Άγγελος Χλιαουτάκης

Τεχνολογίες Γεωπληροφορικής για την Διαχρονική Παρακολούθηση της Ρύπανσης των Εδαφών και την Προστασία του Περιβάλλοντος. Άγγελος Χλιαουτάκης Τεχνολογίες Γεωπληροφορικής για την Διαχρονική Παρακολούθηση της Ρύπανσης των Εδαφών και την Προστασία του Περιβάλλοντος Άγγελος Χλιαουτάκης Το Περιβαλλοντικό Πρόβλημα Απόβλητα ελαιοτριβείων υψηλό οργανικό

Διαβάστε περισσότερα

Εκμετάλλευση και Προστασία των Υπόγειων Υδατικών Πόρων

Εκμετάλλευση και Προστασία των Υπόγειων Υδατικών Πόρων ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Εκμετάλλευση και Προστασία των Υπόγειων Υδατικών Πόρων Ενότητα 5: Πηγές και Τύποι Ρύπανσης Αναπληρωτής Καθηγητής Νικόλαος Θεοδοσίου ΑΠΘ

Διαβάστε περισσότερα

Eπεξεργασία αστικών υγρών αποβλήτων. Νίκος Σακκάς, Δρ. Μηχανικός ΤΕΙ Κρήτης

Eπεξεργασία αστικών υγρών αποβλήτων. Νίκος Σακκάς, Δρ. Μηχανικός ΤΕΙ Κρήτης Eπεξεργασία αστικών υγρών αποβλήτων Νίκος Σακκάς, Δρ. Μηχανικός ΤΕΙ Κρήτης Γιατί είναι απαραίτητη η επεξεργασία Για να προστατευτεί η ποιότητα του αποδέκτη από: Ελάττωση του διαλυμένου οξυγόνου και αλλοίωση

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΘΕΣΗ ΣΤΕΡΕΩΝ ΚΑΙ ΥΓΡΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΣΤΟ ΓΕΩΛΟΓΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

ΔΙΑΘΕΣΗ ΣΤΕΡΕΩΝ ΚΑΙ ΥΓΡΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΣΤΟ ΓΕΩΛΟΓΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΔΙΑΘΕΣΗ ΣΤΕΡΕΩΝ ΚΑΙ ΥΓΡΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΣΤΟ ΓΕΩΛΟΓΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Ενότητα 9: Υγρά αστικά απόβλητα Διάθεση λυμάτων στο έδαφος (φυσικά συστήματα επεξεργασίας) (Μέρος 1 ο ) Ζαγγανά Ελένη Σχολή : Θετικών Επιστημών

Διαβάστε περισσότερα

Για την αντιμετώπιση του προβλήματος της διάθεσης των παραπάνω αποβλήτων, τα Ελληνικά τυροκομεία ως επί το πλείστον:

Για την αντιμετώπιση του προβλήματος της διάθεσης των παραπάνω αποβλήτων, τα Ελληνικά τυροκομεία ως επί το πλείστον: Ο κλάδος της τυροκόμησης είναι παραδοσιακά ο κλάδος με τη μικρότερη απόδοση προϊόντων σε σχέση με την πρώτη ύλη. Για κάθε τόνο γάλακτος παράγονται περίπου 350 κιλά προϊόντος και περίπου 2,6 τόνοι απόβλητα

Διαβάστε περισσότερα

ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΜΟΝΑΔΑ ΑΝΑΕΡΟΒΙΑΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΥΓΡΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΤΥΡΟΚΟΜΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ

ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΜΟΝΑΔΑ ΑΝΑΕΡΟΒΙΑΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΥΓΡΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΤΥΡΟΚΟΜΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΜΟΝΑΔΑ ΑΝΑΕΡΟΒΙΑΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΥΓΡΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΤΥΡΟΚΟΜΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ Τα υγρά απόβλητα μονάδων επεξεργασίας τυροκομικών προϊόντων περιέχουν υψηλό οργανικό φορτίο και προκαλούν αυξημένα περιβαλλοντικά

Διαβάστε περισσότερα

Τεχνική Περιβάλλοντος

Τεχνική Περιβάλλοντος ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 9: Απομάκρυνση αζώτου Ευθύμιος Νταρακάς Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons.

Διαβάστε περισσότερα

Διαχείριση Αποβλήτων

Διαχείριση Αποβλήτων ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Διαχείριση Αποβλήτων Ενότητα 2: Εισαγωγή στη Διαχείριση Αστικών Υγρών Αποβλήτων. Δρ. Σταυρούλα Τσιτσιφλή Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης. Άδειες

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΡΥΠΑΣΜΕΝΩΝ ΧΩΡΩΝ ΣΧΟΛΙΑ ΓΙΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΟΠΟΙΕΣ ΔΙΝΟΝΤΑΙ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ

ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΡΥΠΑΣΜΕΝΩΝ ΧΩΡΩΝ ΣΧΟΛΙΑ ΓΙΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΟΠΟΙΕΣ ΔΙΝΟΝΤΑΙ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΡΥΠΑΣΜΕΝΩΝ ΧΩΡΩΝ ΣΧΟΛΙΑ ΓΙΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΟΠΟΙΕΣ ΔΙΝΟΝΤΑΙ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ Σχόλια για 1. άντληση με επεξεργασία - Δοκιμασμένη τεχνολογία - Κατ αρχήν κατάλληλη για κάθε είδος ρύπου

Διαβάστε περισσότερα

Περιβαλλοντική Γεωχημεία

Περιβαλλοντική Γεωχημεία Περιβαλλοντική Γεωχημεία Ενότητα 1: Βασικές αρχές και γνώσεις υποβάθρου Αριάδνη Αργυράκη Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος Βασικές αρχές και γνώσεις υποβάθρου Στοιχεία βιογεωχημείας

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ 3

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ 3 ΒΙΟΛΟΓΙΑ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ 3 Το θέμα που απασχολεί το κεφάλαιο σε όλη του την έκταση είναι ο μεταβολισμός και χωρίζεται σε τέσσερις υποκατηγορίες: 3.1)Ενέργεια και οργανισμοί,

Διαβάστε περισσότερα

Επεξεργασία και διαχείριση στερεών αποβλήτων

Επεξεργασία και διαχείριση στερεών αποβλήτων ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Επεξεργασία και διαχείριση στερεών αποβλήτων Ενότητα 10: Τελική διάθεση Ταφή. Μουσιόπουλος Νικόλαος Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

ΜΙΚΡΟΒΙΑΚΗ ΒΙΟΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ

ΜΙΚΡΟΒΙΑΚΗ ΒΙΟΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΜΙΚΡΟΒΙΑΚΗ ΒΙΟΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ Γιώργος Ζερβάκης Επίκουρος Καθηγητής Εργαστήριο Γενικής και Γεωργικής Μικροβιολογίας, Γεωπονικό Πανεπιστήµιο Αθηνών Το βασικό πρόβληµα: Παραγωγή επικίνδυνων χηµικών ενώσεων Τεράστιες

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΕΙΩΝ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΗΝ ΚΕΙΜΕΝΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΕΙΩΝ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΗΝ ΚΕΙΜΕΝΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΕΙΩΝ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΗΝ ΚΕΙΜΕΝΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ Κωνσταντίνος Σιούφτας, Τμήμα Περιβάλλοντος Υπουργείο Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος 19.10.2012 ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ράσεις περιβαλλοντικής επίγνωσης, διάγνωσης και πρόγνωσης Π. Κουτσούκος ΙΤΕ-ΕΙΧΗΜΥΘ

ράσεις περιβαλλοντικής επίγνωσης, διάγνωσης και πρόγνωσης Π. Κουτσούκος ΙΤΕ-ΕΙΧΗΜΥΘ ΙΤΕ/ ράσεις περιβαλλοντικής επίγνωσης, διάγνωσης και πρόγνωσης Π. Κουτσούκος ΙΤΕ- Η Συμβολή των Ερευνητικών Κέντρων στην Έρευνα, την Τεχνολογική Ανάπτυξη και την Καινοτομία 1 Απριλίου 2009 R.Smalley, Nobel

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΕΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ Σχολή Μηχανικών Μεταλλείων Μεταλλουργών Εργαστήριο Μεταλλευτικής Τεχνολογίας & Περιβαλλοντικής Μεταλλευτικής

ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΕΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ Σχολή Μηχανικών Μεταλλείων Μεταλλουργών Εργαστήριο Μεταλλευτικής Τεχνολογίας & Περιβαλλοντικής Μεταλλευτικής ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΕΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ Σχολή Μηχανικών Μεταλλείων Μεταλλουργών Εργαστήριο Μεταλλευτικής Τεχνολογίας & Περιβαλλοντικής Μεταλλευτικής Εξυγίανση εδαφών στο Τεχνολογικό Πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου: Ένα

Διαβάστε περισσότερα

Φοιτητες: Σαμακός Φώτιος Παναγιώτης 7442 Ζάπρης Αδαμάντης 7458

Φοιτητες: Σαμακός Φώτιος Παναγιώτης 7442 Ζάπρης Αδαμάντης 7458 Φοιτητες: Σαμακός Φώτιος Παναγιώτης 7442 Ζάπρης Αδαμάντης 7458 1.ΕΙΣΑΓΩΓΗ 2.ΣΤΟΙΧΕΙΑΡΥΠΑΝΣΗΣ 2.1 ΠΑΘΟΦΟΝΟΙ ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ 2.1.1 ΒΑΚΤΗΡΙΑ 2.1.2 ΙΟΙ 2.1.3 ΠΡΩΤΟΖΩΑ 2.2 ΑΝΟΡΓΑΝΕΣ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΚΕΣ ΔΙΑΛΥΤΕΣ ΣΤΟ

Διαβάστε περισσότερα

Εκμετάλλευση και Προστασία των Υπόγειων Υδατικών Πόρων

Εκμετάλλευση και Προστασία των Υπόγειων Υδατικών Πόρων ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Εκμετάλλευση και Προστασία των Υπόγειων Υδατικών Πόρων Ενότητα 7: Τεχνικές εξυγίανσης υπόγειων υδροφορέων Αναπληρωτής Καθηγητής Νικόλαος

Διαβάστε περισσότερα

Ποιότητα αρδευτικών πόρων της καλλιέργειας ελιάς (περίπτωση ΝΗΛΕΑΣ, 2011 και 2013)

Ποιότητα αρδευτικών πόρων της καλλιέργειας ελιάς (περίπτωση ΝΗΛΕΑΣ, 2011 και 2013) ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΜΕΘΟΔΟΥ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΥ ΑΠΟΤΥΠΩΜΑΤΟΣ ΓΙΑ ΑΕΙΦΟΡΑ ΑΓΡΟ- ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ: Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΟΥ ΕΛΑΙΩΝΑ Χρονική Διάρκεια: Οκτώβριος 2010 Ιούνιος 2014 Προϋπολογισμός:

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Περιεχόμενα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Περιεχόμενα ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΟΛΟΓΟΣ... 1 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 3 1.1 ΤΟ ΒΙΟΑΕΡΙΟ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ... 3 1.1.1 Το βιοαέριο στην Ελλάδα... 6 1.2 ΛΥΜΑΤΑ ΧΟΙΡΟΣΤΑΣΙΟΥ... 8 1.2.1 Σύσταση των λυμάτων χοιροστασίου... 8 1.2.1.1 Νερό... 8

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση τριφασικής και διφασικής µεθόδου ελαιοποίησης του. ελαιοκάρπου

Αξιολόγηση τριφασικής και διφασικής µεθόδου ελαιοποίησης του. ελαιοκάρπου Αξιολόγηση τριφασικής και διφασικής µεθόδου ελαιοποίησης του Νασιούλα Χρυσοβαλάντου ελαιοκάρπου Η συνολική ετήσια παραγωγή ελαιολάδου στην Ελλάδα ανέρχεται στους 375.000 τόνους/έτος, ενώ από την λειτουργία

Διαβάστε περισσότερα

Οργανικά απόβλητα στην Κρήτη

Οργανικά απόβλητα στην Κρήτη Οργανικά απόβλητα στην Κρήτη Τα κύρια οργανικά απόβλητα που παράγονται στην ευρύτερη περιοχή της Κρήτης είναι: Απόβλητα από τη λειτουργία σφαγείων Απόβλητα από τη λειτουργία ελαιουργείων Απόβλητα από τη

Διαβάστε περισσότερα

Ε ΑΦΟΣ. Έδαφος: ανόργανα οργανικά συστατικά

Ε ΑΦΟΣ. Έδαφος: ανόργανα οργανικά συστατικά Ε ΑΦΟΣ Έδαφος: ανόργανα οργανικά συστατικά ρ. Ε. Λυκούδη Αθήνα 2005 Έδαφος Το έδαφος σχηµατίζεται από τα προϊόντα της αποσάθρωσης των πετρωµάτων του υποβάθρου (µητρικό πέτρωµα) ή των πετρωµάτων τω γειτονικών

Διαβάστε περισσότερα

Εδαφοκλιματικό Σύστημα και Άμπελος

Εδαφοκλιματικό Σύστημα και Άμπελος Εδαφοκλιματικό Σύστημα και Άμπελος Δολαπτσόγλου Χριστίνα ΤΕΙ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΟΙΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΟΤΩΝ ΔΡΑΜΑ 2019 Chr. Dolaptsoglou Οργανική ουσία είναι όλα τα οργανικά υπολείμματα

Διαβάστε περισσότερα

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΚΥΤΤΑΡΙΚΗΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΚΑΙ ΔΙΑΠΕΡΑΤΟΤΗΤΑ

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΚΥΤΤΑΡΙΚΗΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΚΑΙ ΔΙΑΠΕΡΑΤΟΤΗΤΑ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΚΥΤΤΑΡΙΚΗΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΚΑΙ ΔΙΑΠΕΡΑΤΟΤΗΤΑ Διάχυση Η διάχυση είναι το κύριο φαινόμενο με το οποίο γίνεται η παθητική μεταφορά διαμέσου ενός διαχωριστικού φράγματος Γενικά στη διάχυση ένα αέριο ή

Διαβάστε περισσότερα

Τι ξέρει ένας Μηχανικός Περιβάλλοντος;

Τι ξέρει ένας Μηχανικός Περιβάλλοντος; Τι ξέρει ένας Μηχανικός Περιβάλλοντος; Η Επιστήμη του Μηχανικού Περιβάλλοντος είναι συνδυασμός των εξής επιστημονικών πεδίων: Πολιτικών Μηχανικών (Τομέας Υδραυλικής) Χημικών Μηχανικών (Φαινόμενα Μεταφοράς,

Διαβάστε περισσότερα

3. ΜΕΘΟΔΟΙ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Εξάμηνο: Κωδικός μαθήματος: ΖTΠO- 7013

3. ΜΕΘΟΔΟΙ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Εξάμηνο: Κωδικός μαθήματος: ΖTΠO- 7013 ΕΞΑΜΗΝΟ Ζ 3. ΜΕΘΟΔΟΙ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Εξάμηνο: Ζ Κωδικός μαθήματος: ΖTΠO- 7013 Επίπεδο μαθήματος: Υποχρεωτικό Ώρες ανά εβδομάδα Θεωρία Εργαστήριο Συνολικός αριθμός ωρών : 6 2 4 Διδακτικές

Διαβάστε περισσότερα

ΥΔΡΟΧΗΜΕΙΑ. Ενότητα 2: Εισαγωγή στην Υδρο-γεωχημεία Υδατική Χημεία Ζαγγανά Ελένη Σχολή : Θετικών Επιστημών Τμήμα : Γεωλογίας

ΥΔΡΟΧΗΜΕΙΑ. Ενότητα 2: Εισαγωγή στην Υδρο-γεωχημεία Υδατική Χημεία Ζαγγανά Ελένη Σχολή : Θετικών Επιστημών Τμήμα : Γεωλογίας ΥΔΡΟΧΗΜΕΙΑ Ενότητα 2: Εισαγωγή στην Υδρο-γεωχημεία Υδατική Χημεία Ζαγγανά Ελένη Σχολή : Θετικών Επιστημών Τμήμα : Γεωλογίας Σκοποί ενότητας Εισαγωγή στην Υδροχημεία, Κατανόηση της έννοιας Υδρο-γεωχημεία.

Διαβάστε περισσότερα

συστήματα προαπονιτροποίησης είναι η δημιουργία ευνοϊκών συνθηκών για την ανάπτυξη νηματοειδών μικροοργανισμών.

συστήματα προαπονιτροποίησης είναι η δημιουργία ευνοϊκών συνθηκών για την ανάπτυξη νηματοειδών μικροοργανισμών. ΠΕΡΙΛΗΨΗ Το σύστημα ενεργού ιλύος είναι το πιο διαδεδομένο και αποτελεσματικό σύστημα βιολογικής επεξεργασίας αστικών λυμάτων, όσον αφορά τόσο στην ποιότητα εκροής όσο και στην οικονομία του. Αναπτύχθηκε

Διαβάστε περισσότερα

Συνοπτική αναφορά του έργου

Συνοπτική αναφορά του έργου LIFE11 ENV/GR/951 Συνοπτική αναφορά του έργου Layman s report Τμήμα Εδαφολογίας Αθηνών Ελληνικός Γεωργικός Οργανισμός ΔΗΜΗΤΡΑ Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας Πολυτεχνείο Κρήτης

Διαβάστε περισσότερα

Η βιολογική κατάλυση παρουσιάζει παρουσιάζει ορισμένες ορισμένες ιδιαιτερότητες ιδιαιτερότητες σε

Η βιολογική κατάλυση παρουσιάζει παρουσιάζει ορισμένες ορισμένες ιδιαιτερότητες ιδιαιτερότητες σε Η βιολογική κατάλυση παρουσιάζει ορισμένες ιδιαιτερότητες σε σχέση με τη μη βιολογική που οφείλονται στη φύση των βιοκαταλυτών Οι ιδιαιτερότητες αυτές πρέπει να παίρνονται σοβαρά υπ όψη κατά το σχεδιασμό

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ: ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΥΓΡΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΕΡΓΑΣΙΕΣ

ΜΑΘΗΜΑ: ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΥΓΡΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΜΑΘΗΜΑ: ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΥΓΡΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΕΡΓΑΣΙΕΣ Υποβοηθητική Άσκηση-Χρήση ημιαντιδράσεων (υποχρεωτική η υποβολή για όσους δεν επέλεξαν το μάθημα Βιοχημικές Διεργασίες στο υδάτινο Περιβάλλον)

Διαβάστε περισσότερα

«Ο ΤΥΠΟΣ ΤΟΥ HIRAYAMA

«Ο ΤΥΠΟΣ ΤΟΥ HIRAYAMA 1 Τ.Ε.Ι. ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΑΛΙΕΙΑΣΥΔΑΤΟΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΩΝ ΜΑΘΗΜΑ: ΥΔΑΤΟΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ ΙΙ «Ο ΤΥΠΟΣ ΤΟΥ HIRAYAMA 1. ΒΙΟΛΟΓΙΚΟ ΦΙΛΤΡΑΡΙΣΜΑ Τρεις τύποι φιλτραρίσµατος χρησιµοποιούνται στα αυτόνοµα

Διαβάστε περισσότερα

aquabio.gr ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΣΤΕΓΑΝΗΣ ΔΕΞΑΜΕΝΗΣ (ΔΕΞ. ΒΟΘΡΟΥ) ΣΕ ΜΟΝΑΔΑ ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΥ ΔΙΑΚΟΠΤΟΜΕΝΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ (SBR)

aquabio.gr ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΣΤΕΓΑΝΗΣ ΔΕΞΑΜΕΝΗΣ (ΔΕΞ. ΒΟΘΡΟΥ) ΣΕ ΜΟΝΑΔΑ ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΥ ΔΙΑΚΟΠΤΟΜΕΝΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ (SBR) aquabio.gr Αντώνης Χουρδάκης & ΣΙΑ Ε.Ε. a.chourdakis@aquabio.gr Διδώς Σωτηρίου 15, Ηράκλειο, 71305 τηλ.: (+30) 2810 372 899 κιν.: (+30) 697 22 22 981 fax: (+30) 2810 372 901 aquabio SBR ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΣΤΕΓΑΝΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΣΗ ΦΩΣΦΟΡΟΥ από υγρά βιομηχανικά απόβλητα

ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΣΗ ΦΩΣΦΟΡΟΥ από υγρά βιομηχανικά απόβλητα ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΣΗ ΦΩΣΦΟΡΟΥ από υγρά βιομηχανικά απόβλητα Βλυσίδης Απόστολος Καθηγητής ΕΜΠ Άδεια Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες,

Διαβάστε περισσότερα

) η οποία απελευθερώνεται στην ατμόσφαιρα και ένα ποσοστό σε αμμωνιακά ιόντα (NH + ). Αυτή η διαδικασία

) η οποία απελευθερώνεται στην ατμόσφαιρα και ένα ποσοστό σε αμμωνιακά ιόντα (NH + ). Αυτή η διαδικασία Ιδιότητες και αποτελέσματα UTEC 46 = Ο ΕΠΙΤΥΧΗΜΕΝΟΣ ΤΥΠΟΣ ΓΙΑ ΥΨΗΛΕΣ ΑΠΟΔΟΣΕΙΣ Η Ουρία είναι ένα από τα πιο ευρέως διαδεδομένα αζωτούχα λιπάσματα, συνδυάζοντας τις υψηλές λιπαντικές μονάδες και την ευκολία

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ και ΡΥΠΑΝΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ. Απόστολος Βλυσίδης Καθηγητής ΕΜΠ

ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ και ΡΥΠΑΝΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ. Απόστολος Βλυσίδης Καθηγητής ΕΜΠ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ και ΡΥΠΑΝΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Απόστολος Βλυσίδης Καθηγητής ΕΜΠ Άδεια Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που

Διαβάστε περισσότερα