Επιδημιολογικά δεδομένα παιδικής και εφηβικής παχυσαρκίας στην Ελλάδα

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Επιδημιολογικά δεδομένα παιδικής και εφηβικής παχυσαρκίας στην Ελλάδα"

Σαμουήλ Δημαράς
5 χρόνια πριν
Προβολές:

1 Επιδημιολογικά δεδομένα παιδικής και εφηβικής παχυσαρκίας στην Ελλάδα Εμμανουήλ Παξιμαδάκης Καρδιολόγος Αντιπρόεδρος ΟΕ Επιδημιολογίας και Πρόληψης της Αθηροσκλήρωσης ΕΕΑ Υπεύθυνος Ιατρείου Λιπιδίων ENHC Β Καρδιολογική Κλινική Προληπτικής Καρδιολογίας και Καρδιακής Ανεπάρκειας

3 Παραδείγματα των προβληματικών κοινωνικών τάσεων Αύξηση της χρήσης των μηχανοκίνητων μέσων μεταφοράς, π.χ. στο σχολείο. Αύξηση των κινδύνων κυκλοφορίας για τους πεζούς και τους ποδηλάτες. Μείωση των ευκαιριών για σωματική δραστηριότητα. Αύξηση της καθιστικής ψυχαγωγίας. Πολλαπλά κανάλια τηλεόρασης όλο το εικοσιτετράωρο. Μεγαλύτερη ποσότητα και ποικιλία των τροφών πλούσιων σε θερμίδες. Η αύξηση της προώθησης και εμπορίας των «energy dense» τρόφιμων. Πιο συχνή και εκτεταμένη «χρήση προσφορών» στην αγορά τροφίμων. Αύξηση κατανάλωσης τροφίμων από εστιατόρια και καταστήματα fastfood. Προσφορές μεγαλύτερων μερίδων τροφίμων «value for money». Αυξημένη συχνότητα ευκαιριακών γευμάτων. Η αύξηση της χρήσης των αναψυκτικών προς αντικατάσταση του νερού.

4 Ελληνική πραγματικότητα Το σύνδρομο της γιαγιάς στο σπίτι Ώρες εργασίας γονέων «Αφιλόξενο» περιβάλλον για άθληση (αστικά κέντρα) Έλλειψη ενημέρωσης (σχολεία, οικογενειακό περιβάλλον, φορείς κλπ.) «Πιεστικό» εκπαιδευτικό σύστημα που δεν αφήνει επιλογές στα παιδιά (ατέλειωτες ώρες διαβάσματος, κακό σύστημα εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση) Τρόπος και ωράριο διασκέδασης των εφήβων (κατανάλωση αλκοόλ και μεταμεσονύχτιες ώρες διασκέδασης) Μηδενική επιμόρφωση του εκπαιδευτικού προσωπικού Μηδενική επιμόρφωση των γονέων Απουσία επιστημονικών συλλόγων (καμπάνιες ενημέρωσης του κοινού)

5 Ιστορία βγαλμένη από την καθημερινότητα Η μικρή Χ 12 ετών 1 μήνας Σ.Β.: 34 kgr Ύψος: 147 cm Β.Μ.Ι.: 15,7 (13 εκατοστιαία θέση) Φυσιολογικό σωματικό βάρος Η μικρή Ψ 10 ετών 11 μηνών Σ.Β.: 46 kgr Ύψος: 146 cm B.M.I.: 22,4 (91 εκατοστιαία θέση) Υπερβαρότητα

Παχυσαρκία στα αγόρια ηλικίας 12-17 ετών Λεπτομέρειες έρευνας: Μελέτη ADONUT Αλεξάνδρειο ΤΕΙ Θεσσαλονίκης Πανελλαδικά Ηλικίες 12-19 ετών 37344 άτομα 2010 2012 Αγόρια: 27.9% υπέρβαρα 8.

7 Παχυσαρκία στα αγόρια ηλικίας ετών Λεπτομέρειες έρευνας: Μελέτη ADONUT Αλεξάνδρειο ΤΕΙ Θεσσαλονίκης Πανελλαδικά Ηλικίες ετών άτομα Αγόρια: 27.9% υπέρβαρα 8.9% παχύσαρκα 36,8% υπέρβαρα + παχύσαρκα World Obesity Federation Grammatikopoulou MG, Poulimeneas D, Gounitsioti IS, Gerothanasi K, Tsigga M, Kiranas E; ADONUT Study Group.Prevalence of simple and abdominal obesity in Greek adolescents: the ADONUT study. Clin Obes Dec;4(6): doi: /cob Epub 2014

Παχυσαρκία στα κορίτσια ηλικίας 12-17 ετών Λεπτομέρειες έρευνας: Μελέτη ADONUT Αλεξάνδρειο ΤΕΙ Θεσσαλονίκης Πανελλαδικά Ηλικίες 12-19 ετών 37344 άτομα 2010 2012 Κορίτσια: 19.4% υπέρβαρα 6.

8 Παχυσαρκία στα κορίτσια ηλικίας ετών Λεπτομέρειες έρευνας: Μελέτη ADONUT Αλεξάνδρειο ΤΕΙ Θεσσαλονίκης Πανελλαδικά Ηλικίες ετών άτομα Κορίτσια: 19.4% υπέρβαρα 6.0% παχύσαρκα 25,4% υπέρβαρα + παχύσαρκα World Obesity Federation Grammatikopoulou MG, Poulimeneas D, Gounitsioti IS, Gerothanasi K, Tsigga M, Kiranas E; ADONUT Study Group.Prevalence of simple and abdominal obesity in Greek adolescents: the ADONUT study. Clin Obes Dec;4(6): doi: /cob Epub 2014

The ENERGY-Project 2010 Λεπτομέρειες έρευνας: Πανελλαδική Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Έτος 2010 1086 άτομα 10-12 ετών Αγόρια: 33.2 % υπέρβαρα 11.

9 The ENERGY-Project 2010 Λεπτομέρειες έρευνας: Πανελλαδική Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Έτος άτομα ετών Αγόρια: 33.2 % υπέρβαρα 11.2 % παχύσαρκα 44,4 % υπέρβαρα + παχύσαρκα Κορίτσια: 28 % υπέρβαρα 9.7 % παχύσαρκα 37,7 % υπέρβαρα + παχύσαρκα In conclusion, prevalence of overweight is high across Europe among school-aged children, with especially worrisome prevalence in Greece. Brug J, van Stralen MM, te Velde SJ, Chinapaw MJM, De Bourdeaudhuij I, et al. (2012) Differences in Weight Status and Energy-Balance Related Behaviors among Schoolchildren across Europe: The ENERGY- Project. PLoS ONE 7(4): e doi: /journal.pone

10 Ιστορία βγαλμένη από την καθημερινότητα Η μικρή Χ Φυσιολογικό λιπιδαιμικό προφίλ ΧΟΛΗΣΤΕΡΟΛΗ: 130 mgr% Πατέρας: ΤΡΙΓΛΥΚΕΡΙΔΙΑ: 50 mgr% H D Τριτοβάθμια L: 60 mg% εκπαίδευση L D L: Ελεύθερο 60 mg% οικογενειακό ιστορικό Φυσιολογικό λιπιδαιμικό προφίλ Μητέρα: Τριτοβάθμια εκπαίδευση Ελεύθερο οικογενειακό ιστορικό Διαταραγμένο λιπιδαιμικό προφίλ στα πλαίσια θυρεοειδοπάθειας Η μικρή Ψ Οριακά διαταραγμένο λιπιδαιμικό ΧΟΛΗΣΤΕΡΟΛΗ: προφίλ 174 mgr% Πατέρας: ΤΡΙΓΛΥΚΕΡΙΔΙΑ: 96 mgr% H D Δευτεροβάθμια L: 40 mg% εκπαίδευση L D Ελεύθερο L: 115 mg% οικογενειακό ιστορικό Κατανάλωση αλκοόλ (περιστασιακός πότης) Μητέρα: Δευτεροβάθμια εκπαίδευση Θετικό οικογενειακό ιστορικό για πρώιμη στεφανιαία νόσο Ετερόζυγη οικογενής υπερλιπιδαιμία

11 Παχυσαρκία κι εκπαίδευση (παιδιά) Brug J, van Stralen MM, te Velde SJ et al. Differences in Weight Status and Energy-Balance Related Behaviors among Schoolchildren across Europe: The ENERGY-Project. PLoS ONE 2012;7 (4) e34742

12 Ιστορία βγαλμένη από την καθημερινότητα Η μικρή Χ Διατροφικές συνήθειες: Καθημερινά φρούτα και λαχανικά «λιχουδιές» με μέτρο (κυρίως ως επιβράβευση) Ψαρικά απαραίτητα 1 φορά την εβδομάδα Κρέας (κάθε είδος) 1-2 φορές την εβδομάδα delivery περιστασιάκα Συσκευασμένοι χυμοί και αναψυκτικά: σπάνια/ποτέ Η μικρή Ψ Διατροφικές συνήθειες: Περιστασιακή κατανάλωση φρούτων και λαχανικών «λιχουδιές» στην ευχέρεια του παιδιού Ψαρικά σπάνια/ποτέ Κρέας (κάθε είδος) 4+ φορές την εβδομάδα delivery αρκετά συχνά Συσκευασμένοι χυμοί και αναψυκτικά καθημερινά

13 Ημερήσια κατανάλωση φρούτων και λαχανικών στις χώρες του ΟΟΣΑ

14 Ιστορία βγαλμένη από την καθημερινότητα Η μικρή Χ Σωματική δραστηριότητα: Αθλήτρια πετοσφαίρισης Μπαλέτο Λοιπό ιστορικό: ελεύθερο Η μικρή Ψ Σωματική δραστηριότητα: Μπαλέτο Λοιπό ιστορικό: Πρόωρη εμμηναρχή (9,5 έτη)

16 Ψάχνοντας τα αίτια της παχυσαρκίας

17 Τι υπάρχει σήμερα στην Ελλάδα 1

18 Τι υπάρχει σήμερα στην Ελλάδα 2 Το ΕΥΖΗΝ είναι πρόγραμμα του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου, το οποίο υλοποιείται σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας, Έρευνας & Θρησκευμάτων, για παροχή πολύτιμων πληροφοριών στους γονείς σχετικά με την υγεία των παιδιών τους. Το πρόγραμμα ΕΥΖΗΝ υλοποιείται με βάση τρεις άξονες: 1. Την αξιολόγηση παραμέτρων υγείας σε παιδιά και έφηβους, 2. Την ενημέρωση/εκπαίδευση μαθητών, γονέων, εκπαιδευτικών και φορέων, καθώς και 3. Την παρέμβαση στο σχολείο, την οικογένεια, και το σύνολο της κοινωνίας. Επιστημονική επιμέλεια: Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας-Διατροφής, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Συντώσης Λ., Παναγιωτάκος Δ. και συνεργάτες

Δεδομένα από το πρόγραμμα ΕΥΖΗΝ 2014/2015 Συμμετείχαν 336.014 μαθητές από 3.

19 Δεδομένα από το πρόγραμμα ΕΥΖΗΝ 2014/2015 Συμμετείχαν μαθητές από σχολεία της χώρας, 23% υπέρβαροι 10% παχύσαρκοι Η παχυσαρκία ήταν πιο συχνή στα αγόρια σε σχέση με τα κορίτσια (11% έναντι 9%). Κυρίως στις ηλικίες 8-11 ετών Επιστημονική επιμέλεια: Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας-Διατροφής, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Συντώσης Λ., Παναγιωτάκος Δ. και συνεργάτες

Δεδομένα από το πρόγραμμα ΕΥΖΗΝ 4 στους 10 μαθητές στην έναρξη της εφηβείας ήταν υπέρβαροι ή παχύσαρκοι Οι περιφέρειες της χώρας με τα υψηλότερα ποσοστά υπέρβαρων/παχύσαρκων παιδιών: Νότιο Αιγαίο

20 Δεδομένα από το πρόγραμμα ΕΥΖΗΝ 4 στους 10 μαθητές στην έναρξη της εφηβείας ήταν υπέρβαροι ή παχύσαρκοι Οι περιφέρειες της χώρας με τα υψηλότερα ποσοστά υπέρβαρων/παχύσαρκων παιδιών: Νότιο Αιγαίο (38%), Βόρειο Αιγαίο (37%) Ιόνιοι Νήσοι (35%), Χαμηλότερα ποσοστά παρατηρήθηκαν: Ήπειρος (30%), της Δυτική Ελλάδα (30%) Θεσσαλία (31%). Οι μαθητές της χώρας, ιδίως τα κορίτσια, υιοθετούν έναν καθιστικό τρόπο ζωής. Μόλις το 25% των μαθητών της χώρας εμφανίζουν μια ικανοποιητική προσκόλληση στη Μεσογειακή δίαιτα τα έτη (39%) και (36%) Διαχρονική υποβάθμιση της διατροφής των παιδιών στην Ελλάδα Επιστημονική επιμέλεια: Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας-Διατροφής, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Συντώσης Λ., Παναγιωτάκος Δ. και συνεργάτες

21 Δεδομένα του προγράμματος για το σχολικό έτος 2015/2016 Επιστημονική επιμέλεια: Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας-Διατροφής, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Συντώσης Λ., Παναγιωτάκος Δ. και συνεργάτες μαθητές 632 σχολεία της (622 πρωτοβάθμια), Τα ποσοστά στα παιδιά παραμένουν ιδιαιτέρως υψηλά 21,1% υπέρβαροι 8,3% παχύσαρκοι Παχυσαρκία στα αγόρια 8,6% στα κορίτσια 7,9% Υψηλότερα ποσοστά Βόρειου Αιγαίου (49,6%), Ιονίων Νήσων (34,6%), και Κρήτης (32,1%), Χαμηλότερα ποσοστά: Αττικής, 24,8% Δυτικής Ελλάδας 26,5% Υιοθέτηση καθιστικού τρόπου ζωής, 40,7% των μαθητών εμφάνισαν μη ικανοποιητικό επίπεδο σωματικής δραστηριότητας τα κορίτσια 44,1% έναντι 37,8% του αντίστοιχου των αγοριών. Διατροφικές συνήθειες 34% ικανοποιητική προσκόλληση στη Μεσογειακή δίαιτα. Αποχή από τη Μεσογειακή Διατροφή αγόρια 71,6 και κορίτσια 61,6%. Ανά περιφέρεια: Βορείου Αιγαίου (66,2%), της Κεντρικής Μακεδονίας (61,2%), της Κρήτης (60,5%) και των νησιών του Νοτίου Αιγαίου (60,2%).

22 Ευρύ φάσμα κοινωνικών δράσεων Δημόσια χρηματοδότηση της ποιότητας της φυσικής αγωγής και δημιουργία αθλητικών εγκαταστάσεων Η προστασία των ανοιχτών αστικών χώρων, την παροχή ασφαλέστερων πεζοδρόμιων, πάρκων, παιδικών χαρών και πεζοδρόμων, δημιουργία περισσότερων ποδηλατοδρόμων Δημιουργία επιπρόσθετών φόρων επί των ανθυγιεινών τροφίμων και επιδοτήσεις για την προώθηση υγιεινών, θρεπτικών τρόφιμών Διδασκαλία διαιτητικών προτύπων στα σχολικά προγράμματα υγιεινά μεσημεριανά γεύματα στο σχολείο Εξάλειψη ή παρ εκτόπιση των αναψυκτικών και γλυκισμάτων από τα μηχανήματα αυτόματης πώλησης στους χώρους εστίασης και άθλησης παιδιών και την προσφορά υγιεινών επιλογών Σαφής επισήμανση των τροφίμων και έλεγχοι για ασυνέπεια των εταιρειών τροφίμων Έλεγχοι στις βιομηχανίες τροφίμων σχετικά με τις χορηγίες στα πολιτικά κόμματα Περιορισμοί ή απαγορεύσεις σχετικά με τη διαφήμιση των τροφίμων σε παιδιά Θεσμοθέτηση ορίων σε άλλες μορφές εμπορίας τροφίμων στα παιδιά Αξιολόγηση των πρωτοβουλιών της βιομηχανίας τροφίμων για τη βελτίωση των σκευασμάτων και των στρατηγικών μάρκετινγκ

Σχετικά έγγραφα

Επιδημιολογικά δεδομένα παιδικής και εφηβικής παχυσαρκίας στην Ελλάδα

Επιδημιολογικά δεδομένα παιδικής και εφηβικής παχυσαρκίας στην Ελλάδα Εμμανουήλ Παξιμαδάκης Καρδιολόγος Αντιπρόεδρος ΟΕ Επιδημιολογίας και Πρόληψης της Αθηροσκλήρωσης ΕΕΑ Υπεύθυνος Ιατρείου Λιπιδίων ENHC