Ανασκαφή στις αναμνήσεις

Transcript

1 1 2 Ανασκαφή στις αναμνήσεις Για να δούμε τί θυμόμαστε από τα χρόνια των σπουδών στο Montpellier Δωδεκάτομο συλλογικό πόνημα εν εξελίξει Μια πρωτοβουλία της Γενναδίου Βιβλιοθήκης σε συνεργασία με το ερευνητικό Κέντρο του CERN [Αναμένεται χορηγία της ΝΑSA]

2 ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ΑΡΙΣ ΓΕΩΡΓΙΟΥ [ ] 3 Αρις Γεωργίου (γεν ) από τη Θεσσαλονίκη. Σπουδές στη UPAM Architecture (από Σεπτέμβριο 1971 έως Ιούνιο 1977). Τώρα αρχιτέκτων, ελεύθερος επαγγελματίας με το μάτι καρφωμένο στη σύνταξη. Ουσιαστικά φύγαμε στη Γαλλία μαζί με τη Μαίρη (Λεφάκη) το 71. Μαζί και επιστρέψαμε το 78. Μετά από δεκαετή δοκιμαστική συμβίωση ο ζυγός του γάμου, όταν επεβλήθη, δεν κατάφερε να γίνει εμπόδιο στον κοινό βίο. Έκανα αρκετά πράγματα πριν από την αρχιτεκτονική αλλά και κατά τη διάρκειά της. Τώρα, με την Kρίση, μας τέλειωσε, κάνω όμως ακόμη από όλα τα άλλα. Τσιμισκή, Θεσσαλονίκη aris_geo@otenet.gr Ολίγη προϊστορία Είναι αλήθεια ότι ο Κόσμος έγινε ιδιαίτερα μικρός τις τελευταίες δεκαετίες, είχε όμως ήδη τηρουμένων των αναλογιών αρχίσει να μικραίνει από τότε. Αλλιώς δεν θα βρισκόμασταν έτσι αναμεμειγμένοι από τα νιάτα μας. Για διαφορετικούς λόγους, ίσως όμως και παραπλήσιους, αλλά και με διαφορετικές αφορμές, ή και ιδιαίτερα απίθανες συμπτώσεις για κάποιους, βρεθήκαμε στο Montpellier θα μπορούσαμε να είχαμε βρεθεί σε ένα σωρό άλλα μέρη ή και πουθενά. Εκ Θεσσαλονίκης ορμώμενος, είχα εντούτοις βρεθεί να σπουδάζω στην Ανωτάτη Εμπορική (ΑΣΟΕΕ) αμέσως μετά το Γυμνάσιο για λόγους οικογενειακούς, να μην υπεισέλθω από εδώ. Επρόκειτο απεδείχθη να την εγκαταλείψω στο τέλος του δευτέρου έτους, δεν την άντεχα, και να επιστρέψω στην προς αρχιτεκτονική κατεύθυνση που ήταν και η αρχική μου. Ο Βέλης (Βελισσάριος Βουτσάς), πρώην συμμαθητής στο Ανατόλια, που οικογενειακά είχαν βρεθεί στην Αθήνα από το 1966, και με τον οποίο πού και πού βλεπόμασταν, έφυγε για σπουδές ιατρικής στο Μονπελιέ όταν εγώ μπήκα στην ΑΣΟΕΕ το 69. Μπαστούνια όμως τα βρήκε τα της Ιατρικής και, πολύ λογικά ο άνθρωπος, μετακύλησε τα ενδιαφέροντά του στην Αρχιτεκτονική καθώς ήδη ήταν πολύ δυνατός στο σχέδιο αλλά και σε τεχνικά ζητήματα. Εκείνο το καλοκαίρι του 70, και καθώς εγώ (εν μέσω χούντας, να θυμόμαστε) περνούσα τα μαθήματα του πρώτου έτους επιτυχώς προς δεύτερο, εμφανίστηκε στην Κυψέλη, οδηγώντας ιλλιγγιωδώς την πειραγμένη ασημί Dauphine με τα φτερά της βαμμένα με κοκκινοκίτρινες φλόγες. Είχε βεβαίως κατεβεί τη Γιουγκοσλαβία μετά από το δικό του πρώτο και τελευταίο έτος στην Ιατρική του Montpellier. Χαλαρός, είχε ήδη προσαντολιστεί στην αρχιτεκτονική της ίδιας πόλης. Τράβηξα το κλίσμα του διαβάσματος του Ιουνίου, μετά του Σεπτεμβρίου, τσούλησε και όλο το δεύτερο της ΑΣΟΕΕ και, πάνω στις εξετάσεις προς τρίτο, και όσο είμαι στη Θεσσαλονίκη, χτυπάει το κουδούνι καλοκαίρι πάλι κι από κάτω, Ερμού 69, με περιμένει ο Βέλης. Όχι πλέον με τη φλογισμένη Ντωφίνα. Αλλά με μια Chevrolet Impala παρακαλώ. Χρώματος βεραμάν μεταλιζέ. Και τρεις ακόμη επιβάτες. Την ομάδα της Λεοντίου. Γιώργος Κόττος, Γιώργος Παπαγεωργίου και Γιάννης Κιαπεκάκης. Η στάρ της βραδιάς βεβαίως ήταν η Impala. Που, ανήκε στον Πάρι Αναγνωστόπουλο και, αν θυμάμαι καλά, ο Βέλης είχε αναλάβει να την κατεβάσει στην Ελλάδα. Πριν επιτεθούν στη Γιουγκοσλαβία, τα χρυσά Μάιος του 75, στο Παρίσι. Μας φιλοξένησε ο Βέλης που, όπως βλέπετε, είχε τότε ακόμη μαλλιά. Είχε πάρει μεταγραφή για τη Nanterre συμπαρασύροντας τον Αγιαννόζογλου και αφήνοντας πίσω του στο Montpellier τέσσερα χρόνια σπουδών και την αδελφούλα του Ολύνα στην Ψυχολογία του Paul Valery και...στα νύχια του Χάρη (Σμυρνιώτη). Αγκαλίτσα εδώ με την (μισή) Christianne εκείνος, ενώ εγώ, φωτογραφίζων, διακρίνομαι στον καθρέφτη στο βάθος. μου είχαν περάσει από Μονακό για να δούνε το γκραν-πρι. Αυτό που θυμόταν πιο πολύ, μου είπε ο Παπαγεωργίου στο ρηγιούνιο, ήταν τα ντεσιμπέλ από τους κινητήρες των μονοθεσίων. Στο δικό τους πολυθέσιο πάντως, σε όλο το ταξίδι, κοιμότανε οι μισοί μέσα κι οι άλλοι μισοί πάνω στο καπώ, όπως μου ομολόγησε ο Βέλης προχθές που του τηλεφώνησα. Επί πλέον, το μηχάνημα είχε βλάβη στην εξάτμιση κι ο πολυτεχνίτης τού χε φορέσει μία από σολέξ και ολίγο αλουμινόχαρτο, γουργούριζε πάντως πολυκυλίνδρως. Η επίσκεψη των τεσσάρων εκείνο το καλοκαίρι ήταν αποφασιστική: Τι να μείνεις εδώ για αρχιτεκτονική (υποτίθεται ότι θα ξαναέδινα εισαγωγικές), έλα εκεί μαζί μας, είναι και το φράγκο φτηνό (ήμασταν ακόμη στα ποστ- 68 χρόνια), 5,70 δραχμές είχε, ήταν από τα χαμηλότερα ευρωπαϊκά νομίσματα, Ιταλία δεν θα πήγαινα με τίποτα, για Αγγλία γιοκ φράγκα και το Deutsch-mark στα ύψη. Alea iacta est λοιπόν, τον επόμενο Σεπτέμβριο, μετά από θλιβερές εισαγωγικές στο Πολυτεχνείο και τρεις αλλαγές τραίνου, άκουσα για πρώτη φορά το: Montpellier, Montpellier, cinq minutes d arrêt. Ο Βέλης με περίμενε στον σταθμό με μια Quatre-Chevaux. Καρφί στο Impasse Coustou, κάθετο στη Rue de Candolle που οδηγούσε από τη Rue de l Université στη Fac de Médecine. Άρχιζε τοιου τοτρόπως η μονπελιανική μου επταετία. Είς εκ των τριών Λεοντιοπαίδων της Impala. Αγουροξυπνημένος μάλλον, εδώ στο Vert Bois, άνοιξη του 77 4

3 ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ΑΡΙΣ ΓΕΩΡΓΙΟΥ [ ] Κέντρο του κόσμου φυσικά τότε ήταν η Comedie και πιο συγκεκριμένα το Yabon και 5 Δεκέμβρης του 71. Ίσως και Γενάρης του χαβαλετζή τον οδήγησε σε βήματα ζηλευτά. το Yam s. Εκεί μπροστά λοιπόν, παρέα με τον Plan de l Université. Ακριβώς κάτω Όταν, το 1978, μετά το τέλος των δικών Σταύρο και τη Μαίρη που από το σπίτι που έμενα τότε, πρώτοι μήνες μου σπουδών, ταξίδεψα και πήγα να τον ποζάρουν, συναντήσαμε το της μονπελιανικής ζωής μου. Το πειραγμένο από τον Βέλη 4CV είναι το καμάρι εργοστάσιο ακριβών κοσμημάτων, με άλλη διέφυγε του φακελώματος. δώ, βρήκα έναν μεγαλοεπιχειρηματία με Ντεσεβώ-κοτόπουλο που δεν μας, μου το έχει παραχωρήσει καθώς εκείνος γυναίκα, τη Heidi, και με ένα γιο, με πισίνα Ήταν Άνοιξη του μόλις απέκτησε το ασημί BMW 1600, και μονοκατοικία adobe, με μια Volvo και ως υπερήφανοι riders λοιπόν, ποζάρουμε μια Lincoln και με μια προοπτική μπροστά...και βεβαίως, όταν μαζί με τον Jean-Charles Euzet, αρχιτέκτονα του που, μόλις μια δεκαετία ακόμη αργότερα, τον έφεραν στο εξώφυλλο επιχειρη- κοπανούσαμε προς Palavas, καλοκαίριαζε, την που ήταν συμφοιτητής του Βέλη, και με τον Σταύρο, που ο Αγιαννόζογλου τον είχε ματικού περιοδικού της πολιτείας ως τον ανάξιο εντούτοις βαφτίσει το αρνί, πλουσίας μαλλούρας νέο Έλληνα Tycoon. Ο αριθμός των ιδιοκτησιών υποκατάστατο των ακτών ένεκα. Μετά από ένα χρόνο χαβαλέ στο του στη Μύκονο μια δυό δεκαετίες της Χαλκιδικής στις οποίες Λονδίνο, ο Σταύρος, με ορισμένες εγγλέζικες (θου, κύριε, φυλακή τω στόματί της φίρμας του ανά τας Πολιτείας αλλά και για χουντικές δυστυχώς αργότερα και η αλυσσίδα καταστημάτων εντός ολίγου θα καταλήγαμε μου) συνήθειες, είχε έρθει στο Montpellier εκτός, απέδειξαν περίτρανα πως το χαβαλεδάκι στο Μονπελλιέ με Neil Young, Iron ακόμη βουτιές. Μάιος του 72, ήμασταν να πάρει και εδώ τον αέρα του καθώς εδώ παρέα με κάτι ήταν εγκατεστημένη ένα μέρος της αιγυπτιώτικης οικογένειάς του, και κυρίως οι Palmer και τις αγγλόφωνες γκόμενες του Καναδούς και κάτι Buterfly, King Krimson, Emerson Lake and αμερικανόπουλα και κάτι μετέπειτα δικοί μας φίλοι, ο Aimé και η τμήματος γλώσσας του Paul Valery, μάλλον Ισλανδούς από το Ινστιτούτο Colette Αναγνωσταρά. Περισσότερο χαβαλέ εποικοδομητικό ρόλο έπαιξαν στην εξέλιξη γλώσσας του Paul Valery. δεν χωρούσε, στο τέλος του 72, ο Σταύρος Ελευθερίου την κοπάνησε στο Αμέρικα αραβωνιασμένος με την Diane που eventually παντρεύτηκε στο Νέο Μεξικό. Επιδόθηκε αρχικά σε χαζοεμπόριο και κατασκευή ψευτοκοσμημάτων και δερμάτινων στις λαϊκές του Albuquerque και της Santa Fé αλλά γρήγορα το δαιμόνιο του μέχρι πρό τινος του nabab grec. Ευτυχώς, πριν φύγει, και για να μην κουβαλάει όλο το βάρος της δισκοθήκης του, μοίρασε μερικά βινύλια που δεν ήθελε πια. Μου έλαχαν μεταξύ άλλων δυο αριστουργήματα που ακόμη ακούω, Coltrane με Monk το ένα και Coltrane με Ellington το άλλο. Νάσαι καλά μπρε Σταύρο μ.

4 ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ΑΡΙΣ ΓΕΩΡΓΙΟΥ [ ] 7 Λωζάννη, Φθινόπωρο του 72. Επισκεπτόμαστε τον Κιαπεκάκη (με την τσάντα) που πλέον έχει αλλάξει τόπο σπουδών. Μαζί με τον Κώστα Δημόπουλο (έξω δεξιά, δεν αναγνωρίζω την τοπική κοπέλλα που αγκαλιάζει) που, με το θρυλικό του μπλε εσκορτάκι μας έφερε εκδρομούλα μαζί και με τη Μαίρη, εκείνος για αν δει δικούς του κι εμείς την παλαιόθεν αγαπητή μας φίλη Veronique. Άνοιξη του 1975, στα χορτάρια του Vert Bois. Μαίρη Λεφάκη, Άλκης Νικολαΐδης, Γιώργος Κόττος, Pope Moseley. Με τον Άλκη (ΙΑΜ) η Μαίρη γνωρίζεται από τη Θεσσαλονίκη, ο Κόττος είναι από τα Λεοντιόπαιδα της Impala και μείναμε συνδεδεμένοι έκτοτε, και ακόμη και τώρα που είναι στας Βρυξέλλας. Ο Pope, αμερικανόπουλο εκ Σικάγου, έγινε στενός φίλος, βρεθήκαμε το 78 στο Σικάγο, ήρθε στη Θεσσαλονίκη το 80, έγινε μεγαλογιατρός ειδικευμένος στα αναπνευστικά, διευθυντής νοσοκομείου στο Albuquerque και, όταν μετά από μια εικοσαετία επανασυνδεθήκαμε, τον διασύνδεσα στον δικό του τόπο και με τον Σταύρο Ελευθερίου, τον μεγαλοεπιχειρηματία που ο Αγιαννόζογλου αποκαλούσε αρνί (βλ. φωτογραφία με την 4CV). Η μετακίνησή μας στο Μονπελιέ, ήταν ένα ζήτημα. Δύο χρόνια φοιτητής στην Αθήνα, στην ΑΣΟΕΕ, πριν έρθω στη Γαλλία, αυτό το ζήτημα δεν υπήρχε, ίσως γιατί έμενα στον Άγιο Παντελεήμονα και μετά στην Κυψέλη, όλα γινότανε με τα πόδια. Αλλά, ανάλογα με το πού έβρισκες σπίτι στο Montpellier, έπρεπε να λύσεις και το πρόβημα της ματακίνησης, ει δυνατόν και με δυνατότητες αυτονομίας. Γρήγορα εξοικειωθήκαμε με το δίκυκλο στη Γαλλία που τότε (θυμίζω, ήταν Χούντα και ήταν όλα πολύ ακριβά στην Ελλάδα, χώρια η απουσία σχετικής κουλτούρας) ήταν απλησίαστο στην Ελλάδα. Για αρκετά χρόνια είχαμε solex. Εγώ ένα παμπάλαιο μαύρο παραδοσιακό που μου είχε πουλήσει ό André όταν εκείνος απέκτησε εξακοσσαράκι Fiat, και η Μαίρη ένα κίτρινο πιο μοντέρνο, και τα δυο πάντως μεταχειρισμένα, ίσως η τιμή τους να ήταν κάτι σαν φράγκα. Ερχόμασταν όλη τη Voie Domitiènne, από το Petit Bard (σχεδόν Route de Lodève) μέχρι το Paul Valery εκείνη, και μέχρι το Plan des Quatre Seigneurs στην αρχιτεκτονική, εγώ, μέσα στη βροχή και το κρύο, βάζαμε μάλιστα εφημερίδες μέσα από το παλτό για να προστατευτούμε από το κρύο και το νερό, κράνος δεν υπήρχε, λούτσα φτάναμε, ήταν πολύ μακρυά. Όταν αποκτήσαμε το φολκσβάγκεν μπορέσαμε επιτέλους να χρησιμοποιούμε τα σολεξάκια μόνο όταν δεν έβρεχε. Τα οποία όμως εξακολουθώ και αναπολώ, σχεδόν με αγάπη. Κάποιοι φίλοι μας πάντως, σε επίπεδο δικύκλου, ήταν πιο...αναβαθμισμένοι. Και ο Jean-Charles (αρχιτεκτονική) και ο Michel (Ιατρική) τσουλούσανε με Honda και Yamaha Τrial και οι δυό τους. Η Μαίρη, επιβάτις πίσω από τον Michel επάνω, και ως αναβάτις επί του δικού της σολεξίου, κάτω, την άνοιξη του 1974, σε μια παγκόσμια συνάντηση των τοπικών...hell s Angels, πολύ συγκεκριμένα μάλιστα στο βενζινάδικο του (μακαρίτη) Mascaro (επί της Route de Mendes, πλάι σχεδόν στο τότε Bar des Lettres), όπου είχαμε την...τύχη να δουλέψουμε και ως βενζινάδες και να αναγκαστούμε αίφνης να τα παρατήσουμε μια μέρα με χιόνια του χειμώνα του 74 που έκανε τόσο ψόφο που τα χέρια μας δεν μπορούσαν πια να κρατήσουν το χερούλι της βενζιναντλίας για να εξυπηρετήσουμε τον πελάτη. 8

5 ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ΑΡΙΣ ΓΕΩΡΓΙΟΥ [ ] 9 Κάπου σε κανένα βενζινάδικο της Nationale με πανομοιότυπα αμπέχωνα και την απαραίτητη γενειάδα ποζάρουμε για την Christianne. Στις Puces του παρισιού ο Σμυρνώτης ενδίδει σε λανθάνοντα πάθη. ΜΑϊΟΣ ΤΟΥ 75. Μια περίεργη εκδρομή. Αφήνω τη Μαίρη πίσω στο σπίτι της Avenue de la Justice (Rue des Scarabées, απέναντί μας κάποια εποχή ήταν η Σόνια και νομίζω ο Ζωάνος), μέναμε τότε στους Marill, μάλλον είχε διάβασμα για επικείμενες εξετάσεις, χαβαλετζής εγώ, και με το 2CV της Christianne, προφανώς την ίδια και έτερον επιβάτη για το ρεφενέ ταξίδι, τον Χάρη τον Σμυρνιώτη, παίρνουμε τις στράτες τις νασιονάλ, ουχί δε τας ωτορούτας ένεκα διόδια, και, μετά από δεκατετράωρη οδήγηση που συνήθως έκανα εγώ, καταπλέουμε οι μεν εμείς με τη συμφοιτήτριά μου στου Βέλη του Βουτσά στην Asnieres, ο δε Χάρης στου Ιάκωβου του Σταματιάδη, εν Παρισίοις ακόμη παρεπιδημούντος πριν ενσκήψει κι αυτός με τη σειρά του στο Montpellier στις ελληνικές ορδές του ΙΑΜ. Ένα Παρισάκι δεν μας έκανε κακό, ολίγος τουρισμός με Νοτρ-Νταμ και Puces στην Clignancourt, ίσως και Pigalle, ολίγον Marais, όπου και χάσαμε gig του Portal, ακόμη το θυμάμαι και μου σηκώνεται η τρίχα. Αλλά και η διαδρομή είχε το ενδιαφέρον της αφού αφενός, όπως μου θύμισε ο Χάρης στο πρόσφατο ρηγιούνιο, κάθε τόσο, καθώς εγώ έκανα το κουμάντο στο τιμόνι φρενάριζα και κατέβαινα να φωτογραφήσω δέντρα και αγρούς, «από τότε είχες την ψωνάρα με τα δέντρα» μου είπε το κωλόπαιδο, αφετέρου όμως να εξοικειωθώ και λίγο περισσότερο με τις απόψεις της σοβαρής αριστεράς καθώς εγώ, ως αστικόπαιδο, έρρεπα προς το απολίτικο ή το πολύ-πολύ προς τα έτσι κι αλλιώς άπιαστα αριστερά εξτρέμ. Δεν θυμάμαι αν τσακωθηκαμε και λίγο στο ταξίδι, αν όμως αυτό συνέβη, μάλλον σε μένα έκανε καλό, εκείνος δεν θα καταλάβαινε Χριστό. Ούτε βέβαια και η Christianne που, καταλαβαίνοντας τη λάθος γλώσσα ήταν καταδικασμένη να χαζεύει το τοπίο. Την αποζημίωσα στην επιστροφή γαλλομιλώντας διότι ο Χάρης έμεινε κι άλλο στο Παρίσι. Απόκρηες του 77. Ο σύλλογος στα ντουζένια του. Και διοργανώνει σκληρό πάρτυ. Συμμετέχουμε αναπόφευκτα, κάτι που (να μεταμφιεστώ) σπάνια έχω κάνει στη ζωή μου. Βρεθήκαμε νομίζω στης Ολύνας πρώτα, ή στης Λιάνας και του Βασίλη (κάποιος να μου το θυμίσει ακριβώς, βρε παιδιά) για να μεταμφιεστούμε και να αλληλο-πασαλειφτούμε πριν καταπλεύσουμε στην πολυτελέστατη αίθουσα που έχω την εντύπωση ότι ήταν του CROUS (όποιος θυμάται να μου πει πού ήτανε). Δεν μπορώ να θυμηθώ αν ήτανε με συμμετοχή αλλά πάντως το μονασικό ποτό πρέπει να ήτανε Sangria (και πολύ μας ήτανε). Χορός, φωνές και πολλά τσιγάρα (ά-ρε εποχές!). Και βέβαια πολλές φωτογραφίες, άθλια εμφανισμένες από την πάντα τόσο πρόχειρη αφεντιά μου. Η ως άνω εντούτοις, η ομαδική, στέκεται. Τραβηγμένη έξω στο προαύλιο, πρώτα από όλα επιτρέπει στο αγαπημένο μας φολκσβάγκεν να πρωταγωνιστεί, μόνιμο καρναβάλι κι αυτό με το αυγό στο πλευρό του. Και απ τη δεκαμελή παρέα, δύο κιόλας φίλους να μας έχουν αφήσει: Ο Μιχάλης και ο Ιάκωβος. Είναι προφανές πάντως πως περνούσαμε καλά. Εξ αριστερών: Κώστας Πλαστήρας, Λιάνα Σιμοπουλου (ατιμασμένη και εγκαταλειμένη), άγνωστη μασκοφορεμένη εσθητοφορούσα, Αλέκος Σακκάς, Τέλης Μπουράτσης, Μιχάλης Παπαγιαννάκης, Ολύνα Βουτσά, Μαίρη Λεφάκη, Ιάκωβος Σταματιάδης, Άρις Γεωργίου. Θεωρώ πως η σέξυ εμφάνιση του Σακκά με το εμπριμέ μπουρνούζι και το πλαστικό σκουφί του ντους στο κεφάλι έκλεψε την παράσταση. Υποθέτω ότι τη λήψη της φωτογραφίας πραγματοποιεί είτε ο Σμυρνιώτης είτε ο Μποντόσογλου. 10

6 ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ΑΡΙΣ ΓΕΩΡΓΙΟΥ [ ] 11 Μόλις φτάσαμε μπρος στο Meditarrannée το βράδυ του ρηγιούνιου της 13 Οκτωβρίου 2012, άρχισα να προσπαθώ να αναγνωρίσω τον κόσμο. Ρωτούσα εσύ ποιός είσαι, εσύ ποιά είσαι;. Εκνευρίστηκα πολύ με τον εαυτό μου που δεν αναγνώριζα τη Γεωργία Ντούσια που επέμενε ότι με θυμότανε. Και μετά, ξαφνικά, ώ φλασιά μεγαλοδύναμη, μού ήρθε η επιφοίτηση, ίσως να βοήθησε και η φωνή της. Και όταν άρχισα, κάποιες μέρες αργότερα, να σκάβω στο αρχείο των αρνητικών μου, ιδού η Γεωργία μπροστά μου και μάλιστα στο σπίτι μας, Νοέμβριος του 75. Γεύμα, ποιός ξέρει τι να τρώγαμε, η Μαίρη απορεί αναδρομικά, «είναι δυνατόν να είχα μαγειρέψει κάτι εγώ;» Και πιο κάτω στο ίδιο τραπέζι, μετά τη Γεωργία, ο Γερόλυμπος, μετά η Μαρίνα, μετά μάλλον η Μπουζάλα, ο Τσακίρης, ο Μεϊδάνης και πιο εδώ μια κοπέλα που δεν θυμάμαι ποια είναι, προφίλ ο Μιχάλης Παπαγιαννάκης και, με την πλάτη, ο Γιώργος ο Κόττος. Μείναμε για δυό χρόνια σε μια διώροφη μονοκατοικία, στο Quartier de l Aiguelongue, (φεύγοντας από το Paul Valery με κατεύθυνση το Zoo μέσα στα δέντρα), παλιό σπίτι με τζάκι όπoυ καίγαμε καδρόνια που μαζεύαμε από τα γύρω γιαπιά. Ποτέ δεν είχαμε κρυώσει τόσο στη ζωή μας, πώς να το ζεστάνεις τέτοιο σπίτι, εν πάση περιπτώσει υπήρχε χώρος μπόλικος και μπόλικοι περάσανε από εκεί. Ήτανε τα χρόνια τα αμέσως μεταπολιτευτικά που, με την ίδρυση του συλλόγου, επήλθε μια σύσφιξη σχέσεων με Έλληνες που παλιότερα δεν πολυβλέπαμε. Ο πυρήνας του ΙΑΜ κυρίως, κάπως πιο ενήλικες άνθρωποι, ως μεταπτυχιακοί, παρουσίαζαν μεγαλύτερο ενδιαφέρον. Κορυφαία φυσιογνωμία φυσικά ο Μιχάλης ο Παπαγιαννάκης που, δυο χρόνια αργότερα, ήταν μέλος του jury της διπλωματικής μου ως εξωτερική της αρχιτεκτονικής προσωπικότητα. Ήταν μεγάλη η fascination μου για τον Μιχάλη, που ωστόσο δεν γνώρισα όσο ίσως θα ήθελα, εξ άλλου δεν φτάνανε και τα κότσια μου για ισότιμη παρέα, εκείνος ήταν και φυσιολογικά κοντύτερα στους δικούς του φοιτητές το Ινστιτούτο. Τον παρακολουθούσα στις ομιλίες που ερχόταν και έδινε μεταγενέστερα στη Θεσσαλονίκη και πάντα ανταλάσσαμε μια κουβέντα, η τελευταία ήταν όταν ήρθε μια φορά για τον Μπουτάρη. Αναρωτιέμαι αν κάτι στη σημερινή συγκυρία θα μπορούσε να ήταν διαφορετικό με την παρουσία στη σκηνή ενός κρυσταλλικού μυαλού όπως αυτό του Παπαγιαννάκη. Λείπει ο Μιχάλης. Στο ίδιο τραπέζι διακρίνω τη Βέρα (κουνημένη) στο βάθος, πίσω από τη Σύνθια, πίσω από τον Παπαγιαννάκη πρέπει να ήταν ο Νειχωρίτης, εδώ αριστερά είναι ο Κόττος και υποθέτω πως στις άδειες θέσεις θα πρέπει να ήταν ο Σμυρνιώτης και η Ολύνα πλην φυσικά εμού του ιδίου και της κυρίας μου. Εκτός από το πολύ ψωμί που νομίζω πως βλέπω, ως βασική διατροφή υποψιάζομαι ρυζοσαλάτες και παστίτσιο. Δυστυχώς δεν μού κοψε να φωτογραφήσω και από την άλλη πλευρά, τότε κάναμε και οικονομία στο φίλμ. 12

7 ΑΥΤΟΒΙΟΓΡΑΦΟΥΜΕΝΗ ΛΟΥΚΙΑ ΚΑΛΟΒΟΥΛΟΥ [ ] 13 Τα δύο αδέλφια Άγγελος και Λουκία το 1974 Λουκία Καλοβούλου από τη Θεσσαλονίκη. Σπουδές στη Faculté de Médécine de Montpellier (από Σεπτέμβριο 1974 έως Σεπτέμβριο 1982). Τώρα ιατρός Μικροβιολόγος στο Γενικό Νοσοκομείου Καρπενησίου. Τελειώνοντας τις σπουδές της Ιατρικής στο Montpellier, επέστρεψα στη Ελλάδα και έκανα το αγροτικό μου στο Πέπλο του Έβρου όπου γνώρισα τον σύζυγό μου. Ήταν οπλίτης ιατρός του τάγματος στο ίδιο χωριό. Στη συνέχεια, εγώ έκανα ειδικότητα Μικροβιολογίας και εκείνος Γενικής Χειρουργικής στην Αθήνα. Διοριστήκαμε και οι δύο στο Γενικό Νοσοκομείο Καρπενησίου, όπου εργαζόμαστε από το Έχουμε δύο κορίτσια, τη Βερονίκη 28 ετών, απόφοιτο της ΑΣΟΕ και την Ιωάννα 24 ετών, τελειόφοιτη στα ΤΕΦΑΑ. Αθανασίου Διάκου, 9 ΤΚ Καρπενήσι Τηλ οικίας: , κινητό: Αύγουστος Εισαγωγικές εξετάσεις στη Θεσσαλονίκη με στόχο την Ιατρική Σχολή από δύο αδέλφια, τον Άγγελο και τη Λουκία. Το γεγονός ότι υπάρχει ήδη εγγραφή σε Πανεπιστήμιο της Γαλλίας, και συγκεκριμένα του Montpellier, αφαιρεί λίγο από το απαραίτητο άγχος των εξετάσεων. Αρχές Σεπτεμβρίου. Μετάβαση στο Montpellier με τον σκαραβαίο του πατέρα τους. Επίσκεψη στο Syndicat d'initiative στην Place de la Comedie για να βρούμε κατάλληλο κατάλυμα. Ένα διαμέρισμα δύο δωματίων με διαμορφωμένο το μπαλκόνι σε μπάνιο και τουαλέτα, στον πρώτο όροφο, σε παμπάλαια πολυκατοικία στο κέντρο της πόλης, στη Rue des Ecoles Laϊques, θα καλύψει τις ανάγκες διαμονής για ένα ολόκληρο έτος. Αν και αλλάξαμε τρεις φορές κατοικία στα 8 χρόνια που μείναμε στο Montpellier, σίγουρα η πρώτη κατοικία είναι αυτή που έχει χαραχθεί στη μνήμη μας. Κάποια εργαλεία του πολιτισμού, όπως θερμοσίφωνας και καζανάκι, δεν λειτουργούσαν. Βέβαια, τα αντικαταστήσαμε άνετα με κατσαρόλες γεμάτες βραστό νερό για τον πρώτο και άδεια μπουκάλια από coca cola για το δεύτερο. Το μεγαλύτερο πρόβλημα; η σχετική έλλειψη θέρμανσης. Το ένα δωμάτιο είχε θερμάστρα πετρελαίου, αλλά είχε τρυπήσει και, καθόσον γέμισε το δωμάτιο εύφλεκτο υγρό, θεωρήσαμε ορθότερο να μη την ανάβουμε. Το δε έτερον δωμάτιο διέθετε θερμαντικό σώμα με φιάλη υγραερίου που από μόνη της μας φόβισε ελαφρά και ως εκ τούτου προτιμήσαμε να μη το θέτουμε σε λειτουργία. Εξάλλου, τι πιο άνετο από διάβασμα με παλτό, σκούφο και γάντια Και σκεφθείτε πως τώρα τα νέα παιδιά ζητούν, ή καλύτερα απαιτούν, καινούργια σπίτια για να νιώθουν άνετα στις σπουδές τους. Θα με διορθώσετε βέβαια: δεν απαιτούν αλλά απαιτούσαν.και δυστυχώς θα έχετε δίκιο. Και τώρα η λέξη κλειδί που χαρακτηρίζει τις πρώτες μέρες ή ακόμη και τους πρώτους μήνες της διαμονής των φοιτητών στο εξωτερικό: ΜΟΝΑΞΙΑ Να λες, ζω μέσα σε τόσο κόσμο και δεν υπάρχει κάποιος για να μιλήσω και κυρίως να μιλήσω τη γλώσσα του τόπου. Οι Γάλλοι συμφοιτητές σίγουρα δε μας έβρισκαν ενδιαφέροντες συνομιλητές τη στιγμή που το λεξιλόγιό μας ήταν πολύ περιορισμένο. Ευτυχώς σύντομα συνδεθήκαμε με φιλία με ξένους όπως και εμείς και περάσαμε αξέχαστες στιγμές. Και ως επισφράγισμα του συναισθήματος της μοναξιάς σκεφτείτε ότι, όταν άκουγα πατήματα στη σκάλα, είχα τη ψευδαίσθηση ότι κάποιος έρχονταν για μας. Δυστυχώς όμως πάντα τα βήματα προσπερνούσαν το δικό μας πλατύσκαλο και απομακρύνονταν για τους παραπάνω ορόφους. Ποιον άραγε περιμέναμε αφού δε γνωρίζαμε κανένα; Δεν ξέρω τι μπορεί να σημαίνει για τον καθένα η λέξη ΕΛΕΥ- ΘΕΡΙΑ. Εμείς απλά νιώθαμε ελεύθεροι να κάνουμε ότι θέλουμε. Δεν υπήρχε έλεγχος από γονείς. Οι ψυχολόγοι όμως φαίνεται να έχουν δίκιο. Ό,τι έμαθες στα παιδικά σου χρόνια δε ξεχνιέται. Ο χαρακτήρας έχει διαμορφωθεί και δεν μπορείς, υπό κανονικές πάντα συνθήκες, να παραβείς τις αρχές σου. Πορεύεσαι στο δρόμο που σου χάραξαν. Σίγουρα βρεθήκαμε σε ένα περιβάλλον όπου τα αντίστοιχα δεκαοχτάχρονα παιδιά είχαν άλλες εμπειρίες και άλλα ήθη, που συχνά δε ταίριαζαν με τα δικά μας, αλλά αυτό είναι το βασικό κέρδος μας από τη διαβίωση σε μια κοινωνία διαφορετική από τη δική μας. Ωριμάσαμε, μάθαμε να κρίνουμε, να επιλέγουμε. Συνηθίζαμε λοιπόν να λέμε: «Είμαστε ελεύθεροι να κάνουμε ότι θέλουμε, κανείς δεν μας καταπιέζει». Δεν κάναμε όμως τίποτε που δεν μας το επέτρεπε η συνείδησή μας. Η εγγραφή στη Σχολή έγινε και πήγαμε για πρώτη μέρα στο Institut de Biologie. Φανταστείτε ότι είχαμε μαζί μας τα απαραίτητα για να κρατήσουμε σημειώσεις. Ένα μπλοκάκι 10 επί 20 και ένα στυλό μπικ. Μη σας φαίνεται περίεργο. Στα βιβλιοπωλεία της Ελλάδας εκείνης της εποχής δεν υπήρχαν τα φύλλα Α4. Κυκλοφορούσαν βέβαια οι κόλλες αναφοράς αλλά για συγκεκριμένη χρήση. Νιώθεις λοιπόν λίγο περίεργα όταν οι συμφοιτητές σου έχουν μπροστά ένα πάκο με φύλλα Α4 καθώς και μια αρμαθιά μολύβια-μαρκαδόρους όλων των χρωμάτων. Στη πραγματικότητα δε προλάβαμε να απογοητευτούμε γιατί δεν καταλαβαίναμε και πολλά πράγματα για να κρατήσουμε σημειώσεις. Έτσι τη στενογραφία τη διαδέχθηκε η χρήση του κασετοφώνου. Το πρόβλημα βέβαια ήταν η απομαγνητοφώνηση του μαθήματος. Δεν διστάζω να πω ότι μου πήρε 17 ολόκληρες ώρες για να περάσω στο χαρτί όλα όσα ο καθηγητής της Βιολογίας μας είπε σε μια διδακτική ώρα. Βέβαια κατέγραψα κάθε του λέξη, καθώς και το ανέκ- Βραδιά στο σπίτι του THIERRY REBOUL Από αριστερά: ΛΟΥΚΙΑ, ΤΑΣΟΣ ΝΑΟΥΜΗΣ, ΜΑΡΙΑ ΣΜΙΑΡΗ Τα αποτελέσματα του concours είχαν αναρτηθεί σε δύο σημεία: Το ένα σημείο ανακοίνωσης ήταν στη Faculte de Medecine. Εκεί μου είχε πει το "chapeau" ο Κοραχάνης (δες κείμενο). Η φωτογραφία είναι από το άλλο σημείο στη είσοδο του Institut de Biologie. Στο βάθος δεξιά φαίνεται ο πίνακας ανακοινώσεων. Μπροστά είμαι εγώ με τον αδελφό μου. Όπως δηλώνουν και τα πρόσωπά μας στη φωτογραφία: είμαστε μεταξύ των επιτυχόντων. Η πρώτη μας κλινική εξέταση στη...σπιτονοικοκυρά μας το Από αριστερά ELIANE BURE, REBOUL THIERRY, LOUKIA, TRANG, ANGUELOS. 14

8 ΑΥΤΟΒΙΟΓΡΑΦΟΥΜΕΝΗ ΛΟΥΚΙΑ ΚΑΛΟΒΟΥΛΟΥ [ ] 15 Στο σπίτι της ΛΕΝΑΣ ΣΩΛΗΝΗ (ακριβώς εκεί που διαβάζαμε, δες κείμενο): ΜΑΡΙΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΟΥ, ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΩΣΤΗΣ, ΛΕΝΑ ΣΩΛΗΝΗ. AΓΓΕΛΟΣ και ΛΟΥΚΙΑ λίγο πριν την παρουσίαση της THESE της Λουκίας στη Faculté de Médecine, το , Δεξίωση, τρόπον τινά, μετά την παρουσίαση της THESE. Μπροστά ΜΑΡΙΑ ΣΜΙΑΡΗ, ΛΟΥΚΙΑ, ELIANE BURE, THIERRY REBOUL. Πίσω και δεξιά ΤΑΣΟΣ ΝΑΟΥΜΗΣ. δοτο που μας είπε. Αυτό ήταν όμως για να καταλάβουμε ότι το επίπεδο του Certificat του Γαλλικού Ινστιτούτου δεν επαρκούσε για τις απαιτήσεις σπουδών Πανεπιστημιακού Επιπέδου, ιδιαιτέρως σε μια Σχολή όπου δεν χρησιμοποιούσαμε βιβλία, αλλά κυρίως τις σημειώσεις μας. Και φθάνω στο σημείο να αναφέρω ένα άλλο απόφθεγμα που έβγαλα στη αρχή της διαμονής μου στο Montpellier. Μην ακούσω κάποιον να λέει: «Πήγα 1-2 μήνες στο εξωτερικό και τελειοποίησα τα Αγγλικά μου, Γαλλικά μου ανάλογα». Δε τελειοποιείται έτσι μια ξένη γλώσσα Η Σχολή δύσκολη, η γλώσσα όχι πολύ οικεία. Όταν απογοητευόμασταν λέγαμε οι μόνοι που πέτυχαν είναι ο Κοραής και 4-5 Έλληνες και Κύπριοι πριν από μας. Θα τα καταφέρουμε άραγε; Έτσι πέρασε ο πρώτος χρόνος με πολύ διάβασμα και λίγη διασκέδαση, κυρίως εστιάσεις στα σπίτια με την ευκαιρία γενεθλίων και ονομαστικών εορτών. Δώσαμε τις εξετάσεις και περιμέναμε τα αποτελέσματα. Μαζί με μας και οι γονείς που ξαναήρθαν με τον σκαραβαίο. Ενώ φιλοξενούσαμε τους γονείς, μας επισκέπτονταν οι φίλοι μας από μια άλλη μακρινή χώρα, το Βιετνάμ. Για κακή μου τύχη δεν ήρθαν οι δύο κολλητές μου αλλά μόνον οι άρρενες Βιετναμέζοι. Αποτέλεσμα; Η μαμά ενημέρωσε το μπαμπά πως αν πετύχει μόνον η Λουκίτσα και αποτύχει ο Άγγελος, η κόρη μας θα επιστρέψει στη Ελλάδα. Δε θα μείνει εδώ μόνη της. Μη ξεχνάτε πως όλα αυτά συνέβαιναν το Και ήρθε η μέρα των αποτελεσμάτων. Διαβάζαμε τη λίστα των επιτυχόντων στο διάδρομο της Faculté de Médécine με πολύ αγωνία όταν άκουσα τον Μιχάλη Κοραχάνη να μου φωνάζει: «Λουκία, chapeau!» Δε τη γνώριζα την έκφραση. Έκτοτε σε κάθε επιτυχία της ζωής μου τη ξαναθυμόμουν. Κάναμε κάποιους πολύ καλούς φίλους εκεί. Μια από αυτές είναι και η Λένα Σωλήνη από τον Βόλο. Κάποια χρονιά διαβάσαμε και μαζί για τις εξετάσεις παρ ότι εκείνη ήταν σε μικρότερο έτος από εμένα. Απλώς έκανε παρέα η μία στην άλλη. Αξέχαστη θα μείνει η φράση που συνήθιζα να της λέω μόλις ξεστράτιζε από τις σημειώσεις της. «Λένα διάβαζε!». Ίσως γι αυτό συγκινούμαι όταν βλέπω τη διαφήμιση για τον ΟΠΑΠ όπου ο μουσάτος παρακινεί τον φίλο του: «Γράφε, γράφε!!» για το διαγώνισμα. Στο κέντρο της πόλης υπήρχε το PΤT (Poste Telephone Telegramme ή όπως το αποκαλούσαν Γάλλοι φίλοι μας ταχυδρομικοί: Petite Poste Tranquille). Εκεί περάσαμε αρκετά δίωρα περιμένοντας τη σύνδεση με την Ελλάδα. Δε μιλάμε για κινητά, δεν υπήρχε καν αυτόματο τηλέφωνο τον πρώτο χρόνο. Αργότερα άρχισαν να σχηματίζονται οι ουρές στους τηλεφωνικούς θαλάμους στο δρόμο. Ήταν ήδη μια καλή εξέλιξη Μερικοί διατείνονταν ότι όπου υπήρχε μεγάλη ουρά πιθανότατα να υπήρχε βλάβη στη συσκευή και το τηλεφώνημα να απέβαινε οικονομικότερο Ο αδελφός μου συνήθιζε να λέει: Αυτό που ομορφαίνει τη ζωή είναι οι ευκολίες που έχει κανείς στη καθημερινότητά του. Επί παραδείγματι τα σωστά πεζοδρόμια, η σωστή φωταγώγηση στους δρόμους κλπ. Δυστυχώς αυτά δε τα βρίσκεις στην Ελλάδα. Ο αδελφός μου τελείωσε την Ιατρική, πήρε την ειδικότητα του Αναισθησιολόγου και εργάζεται στο Νοσοκομείο του Perpignan. Έχει σύντροφο Γαλλίδα και δύο ελληνογαλλιδούλες, τις ανηψούλες μου. Αντίθετα εγώ επέστρεψα στην Ελλάδα μετά τις 1982, Βραδιά της THESE, η Λουκία ανάμεσα στο ΤΑΣΟ ΙΩΣΗΦΙΔΗ (αριστερά) και τον ΜΙΧΑΛΗ ΚΟΡΑΧΑΝΗ (Δεξιά) Είναι ευτυχία να μοιράζεσαι με τα παιδιά σου αναμνήσεις από το παρελθόν. ΛΟΥΚΙΑ, ΙΩΑΝΝΑ 8 ετών, ΒΕΡΟΝΙΚΗ 12 ετών, οι κόρες μου μπροστά στην Ιατρική Σχολή. 16

9 ΑΥΤΟΒΙΟΓΡΑΦΟΥΜΕΝΗ ΛΟΥΚΙΑ ΚΑΛΟΒΟΥΛΟΥ [ ] 17 βασικές σπουδές, πήρα την ειδικότητα του Μικροβιολόγου και εργάζομαι για πάνω από 21 χρόνια στο Καρπενήσι μαζί με το σύζυγό μου τον Απόστολο Σοφό που είναι χειρουργός. Έχουμε δύο κορούλες. Το Montpellier το επισκεφθήκαμε οικογενειακώς αρκετές φορές. Κάθε φορά με εντυπωσιάζει η αλλαγή της εικόνας του, όλο και πιο βελτιωμένη. Φίλος μας και συμφοιτητής μας οφθαλμίατρος, ο Τhierry Reboul, επισημαίνει πως μπορεί ο Freche να τους έβαλε πολλούς φόρους αλλά άλλαξε τελείως τη πόλη, επί τα βελτίω Ή αλλιώς: «Έφερε το ποτάμι μέσα στη πόλη». Η αλήθεια είναι ότι το Antigone με τις ελληνικές ονομασίες εντυπωσιάζει. Αλλά τίποτε δε μπορεί να αντικαταστήσει τη συγκίνηση που νιώθουμε όταν περπατάμε στη παλιά πόλη Κάθε φορά που επισκεπτόμαστε το Montpellier ξαναβρίσκουμε τα νεανικά μας χρόνια και τη ξενιασιά μας, έστω και για λίγο. Το ίδιο νιώσαμε οι περισσότεροι και στην επιτυχημένη συνάντηση του Οκτωβρίου, για την οποία και είμαστε ευγνώμονες στους διοργανωτές. Τόσα χρόνια μετά, όποτε και αν ακούσω γαλλικό τραγούδι της εποχής μας αδυνατώ να σταματήσω κάποιο δάκρυ λες και σκοπός του είναι καθαρίσει το οπτικό μου πεδίο και να ξαναζήσω όλα όσα ζήσαμε και ποτέ δε θα ξεχάσουμε. Ανάλογα συναισθήματα προκαλεί και το άκουσμα του τραγουδιού της τηλεοπτικής σειράς «Λόγω Τιμής» της Μιρέλλας Παπαοικονόμου. Ο Άγγελος στο αμφιθέατρο της Ιατρικής Σχολής,το Μιχάλης Γκανάς στίχοι Δημήτρης Παπαδημητρίου μουσική Στα ίδια μέρη θα ξαναβρεθούμε τα χέρια θα περάσουμε στους ώμους παλιά τραγούδια για να θυμηθούμε ονόματα και βλέμματα και δρόμους Χρώμα δεν αλλάζουνε τα μάτια που θυμάσαι και θυμάμαι τίποτα δε χάθηκε ακόμα όσο ζούμε και πονάμε χρώμα δεν αλλάζουνε τα μάτια μόνο τρόπο να κοιτάνε Κι αν άλλαξαν οι φίλοι μας λιγάκι αλλάξαμε κι εμείς με τη σειρά μας χαθήκαμε μια νύχτα στο Παγκράτι αλλά βλεπόμαστε στα όνειρά μας Άρι καλημέρα, Διαβολικό πράγμα το ίντερνετ. Νομίζεις ότι μπορείς να πεις τις σκέψεις σου χωρίς λογοκρισία. Ίσως γι αυτό και να αποφεύγω να εγγραφώ στο facebook για να προλάβω τον ίδιο μου τον εαυτό Από τη στιγμή που μπήκαμε στο τούνελ των αναμνήσεων δε λέμε να βγούμε. Χθες μου έστειλε η Λένα Σωλήνη τις δικές της. Μια λέξη και ξυπνούν δεκάδες άλλες, λιγότερο ή περισσότερο προσωπικές. Ακούμε ονόματα και προσπαθούμε να τα ταυτίσουμε με πρόσωπα που είτε θυμόμαστε, είτε όχι. Ξεχνάμε για πόσες δεκαετίες πίσω μιλάμε. Μόνον βλέποντας παλιές φωτογραφίες «προσγειωνόμαστε» λίγο, ενώ θα έπρεπε πολύ, μα πάρα πολύ. Ένα πεντάωρο ταξίδι στην Αθήνα με τρένο και αφήνεσαι στις σκέψεις σου. Αλήθεια τι αλησμόνητα τα ταξίδια μας Θεσσαλονίκη Μασσαλία Montpellier; Ποιος από μας δε τα έζησε, έστω και δια της διηγήσεως κάποιου φίλου; Ξεκινάς με το υπέροχο αριστοκρατικό Corail. Ευγένεια, γαλλική φινέτσα. Ανταπόκριση συνήθως στο Μιλάνο. Όσο το τρένο προχωράει νοτιότερα η εικόνα αλλάζει. Μπαίνουμε στη Γιουγκοσλαβία. Συνωστισμός αφόρητος. Η τελευταία νύχτα πριν μπούμε Θεσσαλονίκη, ακόμη πιο δύσκολη. Πρωί, θέλεις να εμφανιστείς στους δικούς σου αξιοπρεπώς. Η πρόσβαση όμως στις τουαλέτες αδύνατη. Ένα σωρό από φοιτητές, εργάτες, απλούς ταξιδιώτες που φράζουν με το κοιμισμένο τους σώμα τη δίοδο. Ήμασταν όμως νέοι. Τίποτα δε μας πτοούσε. Μη ξεχνάμε βέβαια ότι διαλέγαμε και τις κατάλληλες εποχές. Παραμονές Χριστουγέννων, Πάσχα, αρχή θερινών διακοπών! Όλοι έχουμε δει εικόνες των τρένων της Ινδίας. Πως θα είναι άραγε ο δικός μας ΤΡΕΝΟΣΕ σε λίγο καιρό; Εκεί που περιμέναμε να μοιάσουμε στο Corail! Πάντως οι γραμμές που θα μεταφέρουν τα προϊόντα της HEWLETT PACKARD θα είναι αξιοπρεπείς. Οι υπόλοιπες όμως; Πόσες φορές δε σκεφτήκαμε να κάνουμε έκπληξη στους γονείς και να γυρίσουμε για διακοπές χωρίς να το περιμένουν; Κάποιοι μπορεί και να το έχουν κάνει. Ένα είναι το βέβαιο. Θα ένοιωθαν υπέρμετρη χαρά και συγκίνηση. Τι θα συνέβαινε όμως αν οι γονείς κάποιων από τους montpellierains grecs έκαναν ξαφνική εμφάνιση στο Montpellier Όπως τώρα που ο σύζυγός μου κατέβηκε στην Αθήνα απρόοπτα και η μικρή, μου τηλεφώνησε: "Μαμά γιατί δεν μου είπες ότι θα ερχόταν ο μπαμπάς;;; " Μια παρέα στο reunion του Οκτωβρίου συζητάει έντονα. Θέτω το ερώτημα. Ποιος θα έστελνε το παιδί του στα 18 για σπουδές, στο εξωτερικό; Απάντηση: - Σιωπή.. - Να ωριμάσουν πρώτα! - Μετά τις βασικές σπουδές, για μεταπτυχιακά. Όσο αναπολούσε ο καθένας μας και τα δικά του κατορθώματα το ξανασκεφτόταν, πιο σοβαρά αυτή τη φορά. Αν προσθέσουμε και το οικονομικό. Δύσκολη απόφαση Άρι, εδώ σταματώ. Είμαστε ήδη στη Λάρισα. Ένα έναυσμα, όχι για δημοσίευση, αλλά για να συνεχίσει να ξυπνά αναμνήσεις σε άλλους, να γράψουν κάτι καλύτερο. Και τώρα τι πατώ; DELETE και χάθηκε. SEND και διαδόθηκε. Θα το σκεφθώ. Αν θες πάτα εσύ το DELETE. Φιλικά, Λουκία Το 74 τα Χρστούγεννα νομίζω, κατεβήκαμε με τη Μαίρη, ως συνήθως με το τραίνο. Αναμονή μέσα στο κρύο για αλλαγή στο Μιλάνο. Από εκεί και πέρα μέχρι και Θεσσαλονίκη όρθιοι στον διάδρομο δίπλα στην τουαλέτα, κοιμόμασταν ακουμπώντας ο ένας στον άλλο για να μην πέσουμε. Πέρασαν πολλές μέρες για να φύγει από πάνω μας η βρώμα που μας είχε ποτίσει μέχρι βαθειά μέσα στα ρουθούνια. Το τούνελ των ανανήσεων που λες άρχισε να με ταλαιπωρεί κι εμένα. Και μην ξεχνάς ότι οδηγός γίνεται για μένα ένα πολύ μεγάλο φωτογραφικό αρχείο. Incidentally, έχω ταξιδέψει με τραίνο στην Ινδία. Δεν ήταν και άσχημα. Σημείωση: Δεν επικοινωνώ με facebook. Ό,τι διαδίδεται το κάνει ο Γρηγόρης ο Τσιούμαρης. Αν θέλεις κάτι να μοιραστεί πέρνα το σ εκείνον. Εγώ πάντως αυτό που μού στειλες μπορεί να το σελιδοποιήσω, τζάμπα είναι και μ'αρέσει. ΑΡ. Γ. 18 Μικρή ανταλλαγή,

10 ΑΥΤΟΒΙΟΓΡΑΦΟΥΜΕΝΗ ΛΕΝΑ ΣΩΛΗΝΗ [ ] 19 Φωτο Νο 1 Γιώργος Χατζηγεωργίου, Μιχάλης Κοραχάνης, Κώστας Τρούγκος. Φωτο Νο 2 Γ. Χατζηγεωργίου, Κ.Τρούγκος, Ουρανία Δίκογλου, Μ.Κοραχάνης, Λ.Σωλήνη. Λένα Σωλήνη Γενικός ιατρός Χείρωνος ΒΟΛΟΣ Κ.Υ. Αργαλαστής Τηλ lena.mpl@hotmail.com [όπου mpl=montpellier] Σεπτέμβριο του 1975 έφθασα κι εγω με την μαμά μου [που δεν μιλούσε γρυ γαλλικά] σε ένα βροχερό Montpellier. Tα πρώτα χρόνια έβρεχε πολύ. Στο αεροπλάνο γνωριστήκαμε με τον μπαμπά Δίκογλου και την κόρη του Ουρανία που θα έκανε κι εκείνη ιατρική, έτσι αποφασίστηκε να μείνουμε δύο κοπέλες μαζί. Στην αρχή μέναμε σε μια βίλλα στο Triolet όπου, ευγενέστατη η σπιτονοικοκυρά μας, ρωτούσε αν έχουμε...ηλεκτρικό ρεύμα στην Ελλάδα και αν έχουμε μπάνιο στο σπίτι μας.το επίπεδό μου δεν μου επιτρέπει να σας μεταφέρω τι της απαντούσαμε στα ελληνικά!! [και θα λογοκριθώ επίσης]. Στην αρχή, λοιπόν, και επειδή κρατούσαμε σημειώσεις ακόμη και τα.. ανέκδοτα που έλεγαν οι καθηγητές, η Ουρανία, εγώ και οι Κώστας Τρούγκος και Γιώργος Χατζηγεωργίου, που γνωρίσαμε εν τω μεταξύ, ζητήσαμε από τον Μιχάλη τον Κοραχάνη να μας κάνει μάθημα. Το μάθημα γινόταν σπίτι μας, στην προαναφερθείσα βίλλα, ώσπου ένα απόγευμα, την ώρα του μαθήματος, μας έπνιξαν αρώματα γαλλικά και μία υγρασία στα πόδια!! Είχε βουλώσει ο..βόθρος, μας έπνιξαν oι ακαθαρσίες και μας έσωσε ο Μιχάλης ο οποίος είχε έναν σκαραβαίο πολύ θορυβώδη, φορτώσαμε τα λιγοστά πράγματά μας και φύγαμε ως κυρίες από το...παράθυρο της βίλλας. Η επικοινωνία με τους γονείς γινόταν η με γράμματα [θυμάμαι με τι λαχτάρα περίμενα τον ταχυδρόμο], ή με την περίφημη κλήση PCV [payez chez vous], εμείς και καμμιά τριανταριά Άραβες στο PTT, πίσω από το βιβλιοπωλείο του Gilbert. Δύσκολη η συγκατοίκηση, αλλά είχαμε παρέα. Πέρασαν δύο χρόνια, όπου ρεντουμπλάραμε το πρώτο έτος, και περιμέναμε με αγωνία τα αποτελέσματα. Αν θυμάμαι καλά, ήμασταν 35 Έλληνες στο πρώτο έτος τότε, αλλά η μόνη που πέρασε ήμουν εγώ. Οι υπόλοιποι συνέχισαν ή σε άλλο κράτος ή σε άλλη σχολή. Και ξεμπαρκάρω κι εγώ, καλοκαίρι του 1977 στις Radieuses. Άντρο Ελλήνων και εκεί και απέναντι στις Hirondelles. Εκεί γνώρισα τα παιδιά όλα, Άλντα Γακιοπούλου, Μαρία Κωνσταντινίδου, Μήτση Καραπάνου με Γιάννα και Πετρούλα,Τάσος και Χρύσα Ναούμη, Μαρία Σμιάρη, Χρήστο Αζίνα,τα αδέλφια Παπαδαυίδ,τη Μελίνα με τη Λουκία την Κύπρια, Λυκούργο Μαντζουρανίδη, Φάνης, Houda, και συγγνώμη αν ξεχνάω μερικούς και βέβαια τον...αρχηγό Ρούλη. Ωραία πέρασαν το 2ο και 3ο έτος εκεί, χωρίς το άγχος του concours, με καλή παρέα, φαΐ στο Vert Bois με frittes à volonté το βράδυ. Κάναμε και εκδρομή με την Άλντα (η μόνη που είχε τότε αυτοκίνητο). Μια φορά πήγαμε στην Βαρκελώνη με τον Άγγελο τον Καλόβουλο, που κρατούσε...ανάποδα τον χάρτη της πόλης και πηγαίναμε ανάποδα!! Άλλη μια φορά πήγαμε στην Carcassone με έναν Γάλλο φίλο της Άλντας. Στην επιστροφή οδήγησε ο Γάλλος που δεν είχε πάρει ακόμα το δίπλωμα και εμείς τραγουδούσαμε το «κλαίει η μάνα μου στο μνήμα» και κείνος πολύ χαιρότανε που μας άκουγε να τραγουδάμε!! [φωτό Νο 3]. Σιγά-σιγά όμως έφυγαν οι περισσότεροι φίλοι για την Ελλάδα, μετακόμισα κι εγώ στο Plan des Quatre Seigneurs για να είμαι πιο κοντά στο νοσοκομείο και εκεί γνώρισα τη ΜΟΝΑΞΙΑ. Η Λουκία Καλοβούλου προσφάτως μου ξαναθύμισε πόσο μισούσα τα σαββατοκύριακα που δεν είχα σχολή ή νοσοκομείο, ούτε μέσο μεταφορικό να μετακινηθώ διότι τα..παλιά εκείνα χρόνια δεν είχε λεωφορεία το Σάββατο απόγευμα και όλη την Κυριακή. Ευτυχώς που οι σπουδές αναπλήρωναν το κενό των φίλων, ερχόταν και η Λουκία και κλαίγαμε μαζί και τρώγαμε mousse au chocolat!! Ώσπου, τον Ιούνιο του 1981, ήρθε από τον Βόλο, ο Γιάννης Κωστής, ειδικευόμενος τότε στη χειρουργική του Νοσοκομείου Βόλου, γαλλοτραφής κι εκείνος να διερευνήσει μήπως μπορέσει να συνεχίσει την ειδικότητα στην Γαλλία. Ωραία περάσαμε μία εβδομάδα, ώσπου ένα απόγευμα ένα φοβερό τηλεφώνημα μας ανακοίνωσε τον θάνατο του πατέρα του από τροχαίο ατύχημα. Οι αερομεταφορές Φωτο Νο 4. Λένα Σωλήνη, Frantz, Monique, Τασία Μουζουράκη, Νίκος Πασάς, Houda, Αχιλλέας, Λυκούργος Μαντζουρανίδης, μαμά Πασά 20

11 ΑΥΤΟΒΙΟΓΡΑΦΟΥΜΕΝΗ ΛΕΝΑ ΣΩΛΗΝΗ [ ] 21 με την Ελλάδα ήταν συχνές [μία φορά την..εβδομάδα!!] και ευτυχώς βρέθηκαν οι καλοί μου φίλοι Τάσος Ιωσηφίδης με την τότε γυναίκα του, την Françoise, και μας πήγαν στη Βαρκελώνη να πάρει ο Γιάννης το αεροπλάνο και να γυρίσει πίσω. Αυτό το τραγικό γεγονός μας έκανε να συσφίξουμε τις σχέσεις μας τόσο πολύ που μέχρι και σήμερα είναι πολύ στενές. Έχουμε δυο γιούς, ο μεγάλος είναι αρχιτέκτονας και ο μικρός σπουδάζει ψυχολογία στην Αγγλία. Εγώ πήρα την ειδικότητα γενικής ιατρικής, από το 1990 εργάζομαι στο Κ.Υ. Αργαλαστής με βαθμό διευθυντή. Την προοπτική σύνταξης τη βλέπω ακόμα μακρυά, πρώτον διότι είμαι ακόμα μικρή για τα τωρινά δεδομένα της Τρόικα και δεύτερον, αισθάνομαι ότι έχω ακόμα γνώσεις και εμπειρία να μεταδώσω στους νεότερους συναδέλφους. Υ.Γ. Στο Μontpellier ξαναγυρίσαμε με τον Γιάννη το , να εξειδικευτεί εκείνος στον καρκίνο και εγώ έκανα ένα D.U. de Santé Publique και είχαμε τον μεγάλο γιό μας μαζί, ήταν τότε 2,5 χρονών. Εκείνη η χρονιά όμως ήταν τελείως διαφορετική από τα πρώτα χρόνια που έζησα, ωρίμασα, ενηλικιώθηκα στο Montpellier, που δοκίμασα τις αντοχές μου και πιστεύω ότι βγήκα νικήτρια. Φωτο Ν ο 3 Λένα Σωλήνη, Αλντα Γακιοπούλου στην Carcassonne Φωτο Νο 5 Μελίνα Κορβέση, Αλντα Γακιοπούλου, Λουκία Κύπρια και ενας αρρωστούλης Ρούλης. 22

12 23 24

13 25 26