ΕΝΟΤΗΤΑ 1: ΛΟΓΟΙ ΥΠΑΡΞΗΣ ΤΟΥ ΙΕΘΝΟΥΣ ΕΜΠΟΡΙΟΥ ΚΑΙ ΘΕΩΡΙΑ ΑΠΟΛΥΤΟΥ ΚΑΙ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΥ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΟΣ

Transcript

1 Πρόκειται για τµήµα των σηµειώσεων (περίπου το 20%) για το test δεξιοτήτων στην ύλη της διεθνούς οικονοµικής ΕΝΟΤΗΤΑ 1: ΛΟΓΟΙ ΥΠΑΡΞΗΣ ΤΟΥ ΙΕΘΝΟΥΣ ΕΜΠΟΡΙΟΥ ΚΑΙ ΘΕΩΡΙΑ ΑΠΟΛΥΤΟΥ ΚΑΙ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΥ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΟΣ ΛΟΓΟΙ ΥΠΑΡΞΗΣ ΤΟΥ ΙΕΘΝΟΥΣ ΕΜΠΟΡΙΟΥ Οι χώρες συναλλάσσονται επειδή διαφέρουν µεταξύ τους Οι χώρες συναλλάσσονται για να επιτύχουν οικονοµίες κλίµακας (ως αποτέλεσµα ειδίκευσης σε κάποια αγαθά που οδηγεί σε παραγωγή µεγάλης κλίµακας) Τελικά κάθε χώρα ασχολείται µε την παραγωγή των αγαθών που παράγει καλύτερα ΘΕΩΡΙΑ ΑΠΟΛΥΤΟΥ ΚΑΙ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΥ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΟΣ Α. ΟΙ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΕΣ ΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ α) Καµπύλη Παραγωγικών υνατοτήτων (ΚΠ ) Η ΚΠ δείχνει τις µέγιστες ποσότητες ενός προϊόντος Χ που είναι δυνατόν να παραχθούν σε µια οικονοµία για κάθε δεδοµένη ποσότητα ενός άλλου προϊόντος. Οι υποθέσεις που χρησιµοποιούµε στο υπόδειγµα είναι: 1. Η οικονοµία παράγει µόνο τα δύο προϊόντα Χ και. 2. Οι παραγωγικοί συντελεστές είναι δεδοµένοι σε ποσότητες (βρίσκονται σε στενότητα) και πλήρως απασχολούµενοι. 3. Η τεχνολογία παραγωγής παραµένει αµετάβλητη. Οι µορφές της ΚΠ είναι βασικά δύο: i. Ευθύγραµµη µορφή Πρόκειται για συνάρτηση της µορφής = α+ βχ µε β < 0 που υποδηλώνει σταθερή υποκατάσταση µεταξύ των δύο προϊόντων. Οι παραγωγικοί συντελεστές είναι εξίσου κατάλληλοι για την παραγωγή των αγαθών Χ και. Συνεπώς η συνεχής αύξηση του Χ κατά µια σταθερή ποσότητα θα απαιτεί τη συνεχή µείωση του κατά µια επίσης σταθερή ποσότητα.

2 διάγραµµα 1 Κ Π Χ ii. Καµπυλόγραµµη µορφή (από το υπόδειγµα των ειδικών παραγωγικών συντελεστών) Πρόκειται για µια πολυωνυµική συνάρτηση που υποδηλώνει µη σταθερή υποκατάσταση µεταξύ των δύο προϊόντων. Οι παραγωγικοί συντελεστές δεν είναι εξίσου κατάλληλοι για την παραγωγή των αγαθών Χ και. Συνεπώς η συνεχής αύξηση του Χ κατά µια σταθερή ποσότητα θα απαιτεί τη συνεχή µείωση του κατά µια ποσότητα που δεν θα είναι όµως σταθερή. διάγραµµα 2 Κ Π Χ β) Χαρακτηρισµοί συνδυασµών παραγωγής Άριστοι συνδυασµοί: βρίσκονται επάνω στην ΚΠ οπότε ισχύουν όλες οι υποθέσεις του υποδείγµατος. Εφικτοί συνδυασµοί: βρίσκονται κάτω από την ΚΠ οπότε δεν ισχύει η υπόθεση της πλήρους απασχόλησης των παραγωγικών συντελεστών. Ανέφικτοι συνδυασµοί: βρίσκονται πάνω από την ΚΠ οπότε οι παραγωγικοί συντελεστές που διαθέτουµε δεν επαρκούν για να επιτύχουµε τέτοια επίπεδα παραγωγής.

3 γ)το Κόστος Ευκαιρίας Η παραγωγή ενός αγαθού σηµαίνει και θυσία άλλων που θα µπορούσαν να παραχθούν µε τη χρησιµοποίηση των ίδιων παραγωγικών συντελεστών. Αυτό το κόστος έχει την έννοια του εναλλακτικού κόστους ή κόστους ευκαιρίας. Συνεπώς το κόστος ευκαιρίας µπορεί να οριστεί αλγεβρικά ως εξής: Κόστος ευκαιρίας του Χ (σε όρους ) = δηλαδή και αντίστοιχα: Κόστος ευκαιρίας του (σε όρους Χ) = δηλαδή: µονάδες του που θυσιάζονται επιπλέον µονάδες του Χ που παράγονται, ΚΕ Χ = Χ µονάδες του Χ που θυσιάζονται επιπλέον µονάδες του που παράγονται, Χ ΚΕ = Η έννοια του κόστους ευκαιρίας ή εναλλακτικού κόστους δεν είναι απαραίτητα στενά οικονοµική. Η θυσία ενός αγαθού προκειµένου να αποκτηθεί η χρησιµότητα από τη χρήση ενός άλλου είναι καθηµερινό φαινόµενο. Για παράδειγµα αν έχουµε να επιλέξουµε µεταξύ δύο ταινιών που µας ενδιαφέρει να παρακολουθήσουµε κερδίζουµε ψυχαγωγία από αυτήν που τελικά επιλέγουµε αλλά χάνουµε από την µη παρακολούθηση της ταινίας που τελικά απορρίψαµε. Τέλος το κόστος ευκαιρίας δεν είναι χρηµατικό κόστος. Μετρά απλά τη θυσία σε µονάδες (όρους) του ενός αγαθού που απαιτούνται για την παραγωγή µιας επιπλέον µονάδας του άλλου αγαθού. Αυτό συνεπάγεται ότι εκφράζει µια σχετική τιµή του ενός σε όρους του άλλου, αλλά δεν εκφράζει άµεσα χρηµατική τιµή. Β. ΑΠΟΛΥΤΟ ΚΑΙ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑ (RICARDO) Παράδειγµα Έστω παραγωγή των αγαθών Χ και στην Ελλάδα: Συνδυασµοί παραγωγής Χ Α Β και παραγωγή των ίδιων αγαθών Χ και στις ΗΠΑ:: Συνδυασµοί παραγωγής Χ Α Β Το κόστος ευκαιρίας στην Ελλάδα είναι:

4 KE, AB= 5 KE, AB = 1/ 5 και στις ΗΠΑ: KE, AB= 10 KE = 1/10, AB Συµπέρασµα: Ενώ οι ΗΠΑ έχουν το απόλυτο πλεονέκτηµα στην παραγωγή και των δύο αγαθών, αφού παράγουν περισσότερο και από τα δύο αγαθά, έχουν συγκριτικό πλεονέκτηµα µόνο στην παραγωγή του αφού εκεί έχουν το µικρότερο κόστος ευκαιρίας. Άρα οι ΗΠΑ θα παράγουν και η Ελλάδα Χ. Παρατήρηση: Τελικά µια χώρα θα εξειδικευτεί σε ένα αγαθό αν η σχετική τιµή του υπερβαίνει το κόστος ευκαιρίας του. Οι σχετικές τιµές των αγαθών είναι απλά οι διαίρεση των τιµών του ίδιου αγαθού στις δύο χώρες. Γ. ΤΑ ΟΦΕΛΗ ΑΠΟ ΤΟ ΙΕΘΝΕΣ ΕΜΠΟΡΙΟ Έµµεση παραγωγή των αγαθών µε αποτελεσµατικότερο τρόπο: παράγεις αυτό στο οποίο είσαι αποτελεσµατικότερος και ανταλλάσσεις το άλλο αγαθό. ιεύρυνση των καταναλωτικών δυνατοτήτων αφού πλέον διαφέρουν από τις παραγωγικές δυνατότητες.. ΠΑΡΑΝΟΗΣΕΙΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑ α. Το εµπόριο είναι επωφελές µόνο όταν µια χώρα είναι αρκετά παραγωγική για να αντέξει στο διεθνή ανταγωνισµό. Απάντηση: το ανταγωνιστικό πλεονέκτηµα ενός κλάδου εξαρτάται όχι µόνο από την παραγωγικότητα του σε σχέση µε τον αντίστοιχο κλάδο του εξωτερικού, αλλά και από το ύψος του µισθού σε σχέση µε αυτόν του εξωτερικού.. Το ύψος του µισθού σε µια χώρα µε τη σειρά του εξαρτάται (ή πρέπει να εξαρτάται) από τη σχετική παραγωγικότητα µε τους άλλους κλάδους της χώρας. β. Ο εξωτερικός ανταγωνισµός είναι αθέµιτος και πλήττει τις χώρες όταν βασίζεται σε χαµηλούς µισθούς. (επιχείρηµα υποαµειβόµενης εργασίας).

5 Απάντηση: Έστω ότι η Ηµεδαπή είναι παραγωγικότερη από την Αλλοδαπή και στα δύο αγαθά.. Ο µικρότερος µισθός στην Αλλοδαπή της επιτρέπει να έχει συγκριτικό πλεονέκτηµα σε ένα αγαθό. Αποτελέσµατα: Για Ηµεδαπή Εισάγει φθηνότερα το αγαθό στο οποίο η Αλλοδαπή έχει συγκριτικό πλεονέκτηµα, έστω και αν οφείλεται σε χαµηλότερους µισθούς. Για Αλλοδαπή εν είναι ελκυστικό να διατηρεί πλεονέκτηµα µε χαµηλούς µισθούς αλλά δεν ευθύνεται το εµπόριο για αυτούς τους χαµηλούς µισθούς. (αν δεν υπήρχε εµπόριο θα ήταν µεγαλύτεροι οι πραγµατικοί µισθοί;) γ. Το εµπόριο αποτελεί µέσο εκµετάλλευσης µιας χώρας και επιδεινώνει τη θέση της αν χρησιµοποιεί για τα εξαγόµενα αγαθά περισσότερη εργασία από όση χρησιµοποιείται για τα εισαγόµενα. Απάντηση: Είναι λάθος να συγκρίνουµε τις ώρες εργασίας εισαγόµενων και εξαγόµενων αγαθών. Θα έπρεπε να συγκρίνουµε τις ώρες εργασίας που θα χρειαζόµασταν στην Ηµεδαπή για να παράγουµε τα αγαθά αυτά. Ε. ΤΟ ΚΟΣΤΟΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ Αλλοιώνει το διεθνές εµπόριο και δηµιουργεί µη εµπορεύσιµα αγαθά Επιπλέον: Αδυναµία εµπορικής χρήσης κάποιων αγαθών, ειδικά υπηρεσιών πχ κούρεµα Αγαθά µε µεγάλο λόγο βάρος/αξία Συµπέρασµα: δηµιουργούνται τοµείς εσωτερικής παραγωγής που προστατεύονται φυσικά από το διεθνή ανταγωνισµό.

6 ΣΤ. Α ΥΝΑΜΙΕΣ ΤΟΥ ΡΙΚΑΡΝΤΙΑΝΟΥ ΥΠΟ ΕΙΓΜΑΤΟΣ Προβλέπει ακραίο βαθµό εξειδίκευσης που στην πράξη δεν παρατηρείται (πχ µη εµπορεύσιµα αγαθά. εν ασχολείται µε τον τρόπο διανοµής του παραγόµενου από το εµπόριο εισοδήµατος εντός των χωρών (υπάρχουν οµάδες παραγωγών που πλήττονται και άλλες που ωφελούνται) εν αποδίδει κανένα ρόλο στις διαφορές των πόρων ανάµεσα στις χώρες ως αιτία εµπορίου (µονόπλευρη εξέταση της παραγωγικότητας ως µοναδικής αιτίας) Παραβλέπει τις οικονοµίες κλίµακας ως πιθανή αιτία πρόκλησης εµπορίου και συνεπώς αδυνατεί να ερµηνεύσει τις µεγάλες εµπορικές ροές ανάµεσα σε χώρες µε παρόµοια παραγωγικά χαρακτηριστικά. ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ 1. Το διεθνές εµπόριο υπάρχει αφού: α. Οι χώρες συναλλάσσονται επειδή διαφέρουν µεταξύ τους β. Οι χώρες συναλλάσσονται για να επιτύχουν οικονοµίες κλίµακας γ. Οι απαντήσεις α και β δ. Για τυχαίους λόγους 2. Το διεθνές εµπόριο µε βάση τη θεωρία του Ricardo α. Οφείλεται στο απόλυτο πλεονέκτηµα β. Οφείλεται στο συγκριτικό πλεονέκτηµα γ. Οι απαντήσεις α και β δ. Τίποτα από τα παραπάνω 3. Η Καµπύλη Παραγωγικών υνατοτήτων: α. είχνει τις µέγιστες ποσότητες που µπορούν να παραχθούν από δύο αγαθά σε µία οικονοµία β. είχνει τις µέγιστες ποσότητες από ένα αγαθό που µπορούν να παραχθούν µε δεδοµένες τις ποσότητες του άλλου αγαθού σε µία οικονοµία υπό την υπόθεση ότι οι παραγωγικοί συντελεστές και η τεχνολογία δεν µεταβάλλονται γ. είχνει ποια αγαθά πρέπει τελικά να παράγει µια χώρα δ. Όλα τα παραπάνω 4. Το κόστος ευκαιρίας: α. Χρησιµεύει και ως κριτήριο για τη διεξαγωγή του διεθνούς εµπορίου β. ίνει στοιχεία και για τη σχετική παραγωγικότητα µεταξύ κλάδων της ίδιας χώρας αλλά και χωρών στον ίδιο κλάδο γ. Συνδυαζόµενο µε τις σχετικές τιµές των αγαθών είναι το βασικό κριτήριο για τη διεξαγωγή διεθνούς εµπορίου µε βάση τον Ricardo δ. Όλα τα παραπάνω

7 5. Με βάση το επιχείρηµα της υποαµειβόµενης εργασίας : α. Ο εξωτερικός ανταγωνισµός είναι αθέµιτος και πλήττει τις χώρες όταν βασίζεται σε χαµηλούς µισθούς β. Προβλέπεται ακραίος βαθµός εξειδίκευσης που στην πράξη δεν παρατηρείται γ. Αλλοιώνεται το διεθνές εµπόριο και δηµιουργούνται µη εµπορεύσιµα αγαθά δ. Το εµπόριο αποτελεί µέσο εκµετάλλευσης µιας χώρας και επιδεινώνει τη θέση της αν χρησιµοποιεί για τα εξαγόµενα αγαθά περισσότερη εργασία από όση χρησιµοποιείται για τα εισαγόµενα 6. Στις αδυναµίες του υποδείγµατος του Ricardo περιλαµβάνεται: α. Παραβλέπει τις οικονοµίες κλίµακας ως πιθανή αιτία πρόκλησης εµπορίου και συνεπώς αδυνατεί να ερµηνεύσει τις µεγάλες εµπορικές ροές ανάµεσα σε χώρες µε παρόµοια παραγωγικά χαρακτηριστικά. β. Αδυνατεί να ερµηνεύσει τις µεγάλες εµπορικές ροές ανάµεσα σε χώρες µε παρόµοια παραγωγικά χαρακτηριστικά γ. εν ασχολείται µε τον τρόπο διανοµής του παραγόµενου από το εµπόριο εισοδήµατος εντός των χωρών δ. Όλα τα παραπάνω ίνονται οι επόµενοι πίνακες παραγωγικής δυνατότητας δύο χωρών στα αγαθά Χ και : ΧΩΡΑ Κ Συνδυασµοί παραγωγής Χ Α Β ΧΩΡΑ Λ Συνδυασµοί παραγωγής Χ Α Β Με βάση αυτούς και αγνοώντας τις επιδράσεις των µισθών στις δύο χώρες: 7. Το κόστος ευκαιρίας του Χ α. Είναι µεγαλύτερο στην Κ β. Είναι µεγαλύτερο στην Λ γ. Είναι ίσο στις δύο χώρες δ. εν µπορεί να υπολογιστεί 8. Στο αγαθό Χ πρέπει να εξειδικευτεί: α. Η χώρα Κ β. Η χώρα Λ γ. εν έχει σηµασία αφού έχουν το ίδιο κόστος ευκαιρίας

8 δ. εν θα υπάρξει εµπόριο ΕΝΟΤΗΤΑ 2: ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΙΕΘΝΟΥΣ ΕΜΠΟΡΙΟΥ ΣΤΗ ΙΑΝΟΜΗ ΤΟΥ ΕΙΣΟ ΗΜΑΤΟΣ (ΥΠΟ ΕΙΓΜΑ ΕΙ ΙΚΩΝ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΥΠΟ ΕΙΓΜΑ HECKSCHER- OHLIN) Το εµπόριο επιδρά στη διανοµή εισοδήµατος για δύο λόγους: εν µεταφέρονται πόροι από τη µία χώρα στην άλλη αυτόµατα και χωρίς κόστος Οι κλάδοι διαφέρουν ως προς τους παραγωγικούς συντελεστές που χρησιµοποιούν συνεπώς η ζήτηση για κάποιους συντελεστές αυξάνεται και για κάποιους άλλους µειώνεται άρα προκύπτει αναδιανοµή του εισοδήµατος εντός της χώρας Α. ΤΟ ΥΠΟ ΕΙΓΜΑ ΤΩΝ ΕΙ ΙΚΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΩΝ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΩΝ (Samuelson και Jones) Αντίθετα µε το υπόδειγµα του Ricardo τώρα υποθέτουµε την ύπαρξη κινητού παραγωγικού συντελεστή που χρησιµοποιείται στην παραγωγή και των δύο κλάδων (συνήθως την εργασία) και την ύπαρξη ειδικών παραγωγικών συντελεστών που απασχολούνται αποκλειστικά σε κάθε κλάδο (συνήθως έδαφος στη γεωργική παραγωγή και κεφάλαιο στη µεταποίηση). Αποτέλεσµα αυτής της υπόθεσης είναι να µπορούµε να εξηγήσουµε ορθότερα τις µορφές της ΚΠ. Συγκεκριµένα: Χ Αυτή η µορφή της ΚΠ όπου οι παραγωγικοί συντελεστές είναι εξίσου κατάλληλοι ταιριάζει περισσότερο στο ρικαρντιανό υπόδειγµα. Σε αυτήν την περίπτωση το κόστος ευκαιρίας είναι σταθερό.

9 Χ Αυτή η µορφή της ΚΠ όπου οι παραγωγικοί συντελεστές δεν είναι εξίσου κατάλληλοι ταιριάζει περισσότερο στο υπόδειγµα των ειδικών συντελεστών. Σε αυτήν την περίπτωση το κόστος ευκαιρίας δεν είναι σταθερό. Επιπλέον στην παραγωγή βραχυχρόνια ισχύει ο νόµος φθίνουσας απόδοσης της εργασίας αφού ο άλλος παραγωγικός συντελεστής (ο ειδικός ) παραµένει σταθερός. ηλαδή αν για να παράγω Χ χρησιµοποιώ εργασία και κεφάλαιο ενώ για να παράγω χρησιµοποιώ εργασία και έδαφος τότε: Q f L, K Q = f L, T οπότε ισχύει η φθίνουσα απόδοση. = ( ) και ( ) Τιµές µισθοί κατανοµή εργασίας P MPL P MPL L Απεικονίζονται οι συναρτήσεις ζήτησης εργασίας στα αγαθά Χ και. L Τελικά η ισορροπία θα προκύψει εκεί όπου η κατανοµή εργασίας µεταξύ των δύο αγορών περιγράφεται από το επόµενο διάγραµµα:

10 P MPL P MPL L L : Προσδιορισµός ποσότητας παραγωγής των Χ και Η ισορροπία προκύπτει στο σηµείο όπου ο λόγος των τιµών των αγαθών Χ και ισούται µε την κλίση της ΚΠ (χωρίς πρόσηµο) που στην ουσία είναι το κόστος ευκαιρίας του αγαθού Χ. ηλαδή: Κλίση = -τιµή Χ/τιµή δηλαδή ( P / ) P Χ Συµπεράσµατα: 1. Η µεταβολή των σχετικών τιµών συνεπάγεται αναδιανοµή στο εισόδηµα εντός της χώρας

11 Α Β ( P / P ) < ( P / P ) οπότε αν ( P / ) Α και εισοδήµατος στο Χ Β 2. Αν η σχετική τιµή του Χ αυξηθεί δηλαδή αν ( P / ) P θα συνεπάγεται ενίσχυση παραγωγής P τότε η ευηµερία των παραγωγών Χ αυξάνεται, η ευηµερία των παραγωγών του µειώνεται και σε ότι αφορά τους µισθούς των εργαζοµένων θα αυξηθούν λιγότερο από ότι η τιµή στο Χ και περισσότερο από ότι η τιµή στο. Πόροι και σχετική προσφορά Κάθε χώρε τείνει νε παράγει σε µεγαλύτερες ποσότητες το αγαθό για το οποίο έχει επάρκεια του αντίστοιχου παραγωγικού συντελεστή. Συνεπώς θα προσπαθούσε ν αυξήσει τις ποσότητες του συγκεκριµένου συντελεστή, αφού εξειδικεύεται στην παραγωγή µε βάση αυτόν. Αύξηση της ποσότητας κεφαλαίου, για παράδειγµα, θα συνεπάγεται αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας (του οριακού προϊόντος) στον τοµέα παραγωγής µε ένταση κεφαλαίου. Η ζήτηση της εργασίας εξαρτάται από το γινόµενο P MPL, οπότε θα αυξηθεί και τελικά θα απασχοληθούν περισσότεροι στην παραγωγή του συγκεκριµένου αγαθού. Τελικά θα ενισχυθεί η προσφορά του αγαθού έντασης κεφαλαίου σε βάρος της προσφοράς του αγαθού έντασης εργασίας. Το αποτέλεσµα από την αύξηση ή µείωση των ειδικών (σταθερών) παραγωγικών συντελεστών είναι σαφές. εν είναι το ίδιο σαφές το τι θα συµβεί αν αυξηθεί ο κινητός παραγωγικός συντελεστής (συνήθως η εργασία). Αν συµβεί αυτό τότε οι µισθοί θα µειωθούν και στους δύο παραγωγικούς τοµείς. Το αποτέλεσµα στη σχετική παραγωγή θα είναι αµφιλεγόµενο αφού εξαρτάται και από τα οριακά προϊόντα της εργασίας στην παραγωγή των Χ και. Εµπόριο και σχετικές τιµές Η σχετική τιµή των Χ και, δηλαδή η P / P µετά τα δηµιουργία εµπορίου θα βρίσκεται µεταξύ των σχετικών τιµών στις δύο χώρες πριν το εµπόριο (υποθέτουµε ότι υπάρχει αρχική διαφορά των σχετικών τιµών στις δύο χώρες ώστε να υπάρχει και λόγος δηµιουργίας εµπορίου).

12 Ο εισοδηµατικός περιορισµός µιας συναλλασσόµενης οικονοµίας Ένας βασικός κανόνας που πρέπει να τηρείται µακροχρόνια για να µην αποσταθεροποιείται η οικονοµία των χωρών που συµµετέχουν στις διεθνείς συναλλαγές είναι ο εξής: Μια οικονοµία δεν πρέπει να καταναλώνει εισαγόµενα αγαθά µε αξία µεγαλύτερη από την αξία των εξαγωγών της. Συνεπώς το διεθνές εµπόριο µπορεί να επιτρέπει την κατανάλωση µείγµατος αγαθών διαφορετικό από αυτό της παραγωγής (διεύρυνση των καταναλωτικών δυνατοτήτων) αλλά µε περιορισµό: ( D Q) = ( P / P ) ( Q D) µε ( D Q) = εισαγωγές στο και ( Q D) = εξαγωγές στο Χ ιαγραµµατικά µπορούµε να δούµε: Α Κλίση= - P / P Χ Η οικονοµία µπορεί να παράγει µε βάση την ΚΠ αλλά να καταναλώνει επί της γραµµής του εισοδηµατικού περιορισµού. Συνεπώς δεν ισορροπεί υποχρεωτικά στο Α. Απλά στο Α δεν εισάγει ούτε εξάγει (ο λόγος των τιµών, δηλαδή η κλίση του εισοδηµατικού περιορισµού, είναι ο ίδιος µε τη σχετική τιµή των αγαθών εσωτερικά της χώρας και συνεπώς δεν υπάρχει λόγος δηµιουργίας διεθνούς εµπορίου). Τα οφέλη από το εµπόριο και η διανοµή εισοδήµατος είξαµε ότι: Ωφελούνται οι κάτοχοι του ειδικού παραγωγικού συντελεστή στην παραγωγή των εξαγόµενων Ζηµιώνονται οι κάτοχοι του ειδικού παραγωγικού συντελεστή στην παραγωγή των εισαγόµενων Αµφιλεγόµενα αποτελέσµατα για τον κινητό παραγωγικό συντελεστή Συνεπώς αµφισβητείται το όφελος του διεθνούς εµπορίου. Μια σκέψη είναι ότι Θα µπορούσε η οµάδα που ωφελείται από το εµπόριο να αποζηµιώσει την οµάδα που πλήττεται ώστε να εξαφανιστεί ένας παράγοντας αµφισβήτησης για το όφελος του διεθνούς εµπορίου. Υπάρχουν και άλλα επιχειρήµατα για τη χρησιµότητα των διεθνών ανταλλαγών όπως:

13 1. Χωρίς διεθνές εµπόριο θα έπρεπε να καταναλώνουµε εντός των παραγωγικών δυνατοτήτων. Συνεπώς µε το εµπόριο διευρύνουµε τις καταναλωτικές µας δυνατότητες και τελικά αυξάνουµε την ευηµερία µας που προκύπτει από την αυξηµένη κατανάλωση. 2. Το διεθνές εµπόριο επιτυγχάνει τη µεγιστοποίηση της παραγωγής (αθροιστικά) των δύο χωρών αφού η εξειδίκευση οδηγεί σε αυτό το αποτέλεσµα. 3. Συνεπώς κάθε άτοµο έχει περισσότερες επιλογές κατανάλωσης οπότε είναι ένα βήµα προς την κατεύθυνση της µεγιστοποίησης της ευηµερίας του. Άριστη πολιτική εµπορίου Υπάρχουν 3 λόγοι για τους οποίους οι επιδράσεις στη διανοµή εισοδήµατος εντός της χώρας από το εµπόριο δεν τονίζονται: Η διανοµή εισοδήµατος επηρεάζεται από πολλούς άλλους λόγους όπως η τεχνολογία, η µεταβολή των καταναλωτικών προτιµήσεων και η εµφάνιση νέων πόρων. Η αποζηµίωση από τις ζηµιές των εµπορικών ανταλλαγών θεωρείται προτιµότερη από την παύση του εµπορίου Τα µέτρα που συνήθως λαµβάνονται είναι οι αποζηµιώσεις, η επιδοτούµενη εργασία και τα επιδόµατα ανεργίας. Εκείνοι που θίγονται από το εµπόριο είναι συνήθως πιο οργανωµένοι από τους υπόλοιπους και συνεπώς είναι ευκολότερο να ακουστούν και να αναδείξουν το πρόβληµα ώστε να πάρουν τις απαραίτητες ενισχύσεις. Β ΤΟ ΥΠΟ ΕΙΓΜΑ ΤΩΝ HECKSHER - OHLIN είχνει ότι το συγκριτικό πλεονέκτηµα επηρεάζεται από την αλληλεπίδραση των πόρων των εθνών (σχετική αφθονία σε παραγωγικούς συντελεστές) και την τεχνολογία παραγωγής (που επηρεάζει την ένταση χρήσης των παραγωγικών συντελεστών) Επιπλέον δίνει περισσότερο βάρος στην αλληλεπίδραση αφθονίας παραγωγικών συντελεστών και διεθνούς εµπορίου. Είναι γνωστό και ως θεωρία των αναλογιών των παραγωγικών συντελεστών. Υποθέσεις: Η οικονοµία παράγει δύο αγαθά ή οµάδες αγαθών Χ και Χρησιµοποιούνται 2 παραγωγικοί συντελεστές Οι παραγωγικοί συντελεστές είναι και οι δύο κινητοί (όχι κανένας ή ο ένας όπως στα προηγούµενα υποδείγµατα).

14 ΠΡΟΣΟΧΉ: L Ο χαρακτηρισµός ενός αγαθού ως έντασης εργασίας θα σηµαίνει ότι ο K ή L T δηλαδή εργασία/κεφάλαιο ή εργασία/έδαφος είναι µεγαλύτερος της µονάδας. εν θα L έχει σηµασία ο λόγος δηλαδή η ποσότητα εργασίας που χρησιµοποιείται ανά Q µονάδα προϊόντος. Η ΚΠ στο υπόδειγµα Hecksher Ohlin L / α L T / αt / L L α T / α ΤΧ Έχουµε υποθέσει ότι η διαθέσιµη εργασία είναι περιορισµένη. Επιπλέον: α L =ώρες εργασίας ανά µονάδα α L Χ =ώρες εργασίας ανά µονάδα Χ α Τ =µονάδες εδάφους ανά µονάδα α ΤΧ =µονάδες εδάφους ανά µονάδα Χ Μια αύξηση της διαθέσιµης ποσότητας ενός παραγωγικού συντελεστή θα διευρύνει περισσότερο την παραγωγική δυνατότητα του αγαθού που είναι έντασης αυτού του παραγωγικού συντελεστή. Για παράδειγµα έστω ότι αυξάνεται η διαθέσιµη ποσότητα εδάφους από Τ 1 σε Τ 2 :