ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2010, ΤΕΥΧΟΣ

Transcript

1 ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2010, ΤΕΥΧΟΣ 60 διάλογος ΠΟ ΛΙ ΤΙ ΣΜΟΣ ΣΤΗ ΔΕ ΚΑ Ε ΤΙΑ ΤΟΥ 1990 (ι μέ ρος) τοῦ π. Ἀν τω νί ου Ἀ λε βι ζο πο ύ λου ( ) 1 Βά ση λοι πόν τῆς κί νη σης τοῦ Μούν εἶ ναι ἡ «οἰ κου με νι κή κα τα νό η ση» μέ σῳ δι α θρησκευ τι κῆς ἐ πι κοι νω νί ας. Ὁ πρό ε δρος τῆς I RF, C h u ng H w an K w ak, ἀ πευ θυ νό με νος στούς νέ ους πού ἡ R YS συγ κέν τρω σε τό 1988 στήν Ἱ σπα νί α, ὑ πο γράμ μι σε: «Μα ζευτή κα με ἐ δῶ γιά νά ὑ πη ρε τή σου με τό ἰ δα νι κό μιᾶς θε ο κεν τρι κῆς παγ κό σμιας κουλ τού ρας, μιᾶς κουλ τού ρας πού τρέ φε ται ἀ πό ὅ λες τίς δι ά φο ρες φυ λές, ἐ θνό τη τες καί θρη σκευ τικές πα ρα δό σεις τοῦ κό σμου 2». Αὐ τή ἡ «θε ο κεν τρι κή παγ κό σμια κουλτού ρα» εἶ ναι ἡ «νέ α κουλ τού ρα» τοῦ Κο ρεά τη ψευ δο μεσ σί α, πού λο γί ζε ται ἀ πό τήν κί νη σή του σάν τό κέν τρο τῆς ἑ νό τη τας τῶν θρη σκει ῶν καί τῶν πο λι τι σμῶν. Αὐ τό δη λώ νε ται καί ἀ πό τό «ἔμ βλη μα» τοῦ «Σεμι να ρί ου Νε ό τη τας γιά τίς Θρη σκεῖ ες τοῦ Κό σμου», πού δη μο σι εύ ε ται στό ἐ ξώ φυλ λο τοῦ ἴ διου ἐν τύ που. Ἀ πο τε λεῖ ται ἀ πό ἕ να ἐ σω τε ρι κό καί ἕ να ἐ ξω τε ρι κό κύ κλο. Στόν ἐ σω τε ρι κό κύ κλο ἐ ξει κο νί ζε ται τό κέν τρο τοῦ Θε οῦ, ὅ πως ἐ κλαμ βά νε ται ἀ πό τόν Μούν καί στόν ἐ ξω τε ρι κό ἐ ξει κο νί ζον ται τά σύμ βο λα ὅ λων των θρη σκει ῶν, με τα ξύ αὐ τῶν καί ὁ Τί μιος Σταυ ρός. Μέ πα ρό μοι ο τρό πο ἐ κλαμ βά νε ται καί ἡ ἑ νό τη τα τῶν θρη σκει ῶν, πού ἔ χει σάν στό χο ἡ «Συ νέ λευ ση τῶν Θρη σκει ῶν τοῦ Κό σμου» (A WR). Ὁ Μούν ὑ πο στη ρί ζει πώς ἡ κί νη ση αὐ τή ἄρ χι σε τό 1893 στό Σι κά γο μέ τό «Παγ κό σμιο Κοι νο βού λιο τῶν Θρησκει ῶν». Γι αὐ τό ἑ τοί μα σε 3 ἕ να «ἀ πο κο ρύ 1. Ἀπό τό ἀνέκδοτο ἔργο του: «Διαβρωτική Ἐπίδραση τῶν Αἱρέσεων. Ἀντιαιρετική ποιμαντική στή δεκαετία τοῦ 1990». 2. IRF-Newsletter 4/1988, σ Σ. τ. Σ. Τό κείμενο ἔχει γραφεῖ πρό τοῦ φω μα» τῶν συ νε λεύ σε ων τῆς A WR κα τά τό ἔ τος 1993, μέ τήν εὐ και ρί α τῶν 100 χρό νων ἀ πό τό συ νέ δριο τοῦ Σι κά γου. Τόν ἴ διο σκο πό ὑ πη ρε τεῖ καί ἡ ὀρ γά νωση «Παγ κό σμιο Συμ βού λιο Θρη σκει ῶν» (C WR), πού συγ κα λεῖ ται κά θε 4 χρό νια, μέ στό χο τήν ἐ ναρ μό νι ση τῶν ὀ πα δῶν μιᾶς συγ κε κρι μέ νης πα ρά δο σης, τήν ἐ ναρ μό νιση τῶν ὀ πα δῶν δι α φό ρων πα ρα δό σε ων καί τήν ἐ ναρ μό νι ση τῶν θρη σκει ῶν. Στήν πρώ τη συ νέ λευ ση (Νέ α Ὑ όρ κη 1985) ἔ λα βαν μέ ρος 600 ἀν τι πρό σω ποι ἀ πό 70 χῶ ρες καί ἀ πό ὅ λες τίς θρη σκεῖ ες. Μετα ξύ αὐ τῶν καί ὁ Παῦ λος Μάρ Γρη γόριος, Μη τρο πο λί της τῆς Ἐκ κλη σί ας τοῦ Μα λαμ πάρ (M a l a n k a ra O r t h o d ox C h u r ch), ἕ νας ἀ πό τούς προ έ δρους τοῦ «Παγ κο σμίου Συμ βου λί ου τῶν Ἐκ κλη σι ῶν». Σέ εἰ δι κή προ σφώ νη ση ὁ Μάρ Γρη γό ριος ἀ νέ φε ρε ὅ τι «τό C WR, στό σύν το μο δι ά στη μα τῆς ὕ παρξής του κα τόρ θω σε κα τα πλη κτι κά πράγ ματα». Κά θε πρω ί οἱ ἐρ γα σί ες τῆς Συ νέ λευ σης ἄρ χι ζαν μέ προ σευ χή καί δι α λο γι σμό 4. Ἡ πλέ ον βα σι κή Συ νέ λευ ση τοῦ C WR ἦ ταν ἐ κεί νη πού ἔ γι νε στήν Κων σταν τινού πο λη (8-14/5/1988). Πε ρι γρά φε ται μέ λεπτο μέ ρεια στό I RF-N e w s l e t t er 4/1988. Παρα θέ του με με ρι κά βα σι κά στοι χεῖ α, γιά νά ὑ πο γραμ μί σου με τή σύγ χυ ση πού προ κα λεῖ ἡ συμ με το χή δι κῶν μας ἀν θρώ πων σ αὐ τές τίς ἐκ δη λώ σεις. Θέ μα τῆς Συ νέ λευ σης ἦ ταν: «Χρι στια νοί καί εὐ ρύ τε ρος οἰ κου με νι σμός». Ο J o hn H i ck ὑ πο γράμ μι σε σ αὐ τή τή συ νέ λευ ση πώς «τά χρι στι α νι κά δόγ ματα ἀ πο τε λοῦν ἀν θρώ πι νες προ σπά θει ες νά συλ λά βουν τήν ἔν νοι α τοῦ Χρι στοῦ. Ἡ ἔκ 4. Οἱ ὑπογραμμίσεις, δικές μας. 1

2 φρα ση Υἱ ός Θε οῦ στόν ἀ πό στο λο Παῦ λο εἶναι ἀλ λη γο ρι κή καί με τα βλή θη κε ἀρ γό τε ρα μέ ἀ πο τέ λε σμα νά δη μι ουρ γη θεῖ τό Τρι α δι κό δόγ μα. Γιά νά ἐ πι βλη θεῖ ἡ νέ α θρη σκεί α», ἀ νέ φε ρε ὁ H i ck, «χρει α ζό ταν ἕ να θε ϊ κό ἱ δρυ τή, ὥ στε νά δώ σει ἠ θι κή καί πνευ μα τική ὑ πό στα ση στό Δυ τι κό πο λι τι σμό. Ὅ μως ὁ χρι στι α νι σμός, μέ τό δι ωγ μό τῶν Ἑ βραί ων, τίς σταυ ρο φο ρί ες ἐ ναν τί ον τοῦ Ἰσ λάμ καί τήν ἱ ε ρα πο στο λι κή δρα στη ρι ό τη τα στίς δι άφο ρες Ἠ πεί ρους, ἔ χα σε τήν ἀ ξι ο πι στί α του. Ἡ αὐ ξη μέ νη ἐ νη μέ ρω ση πού ὑ πάρ χει σήμε ρα γιά τίς πνευ μα τι κές ἀ ξί ες», συ νέ χι σε ὁ H i ck, «μᾶς λέ ει πώς ἄν ἐν νο οῦ με σω τηρί α τήν ἀλ λα γή μας στήν ὕ ψι στη πραγ ματι κό τη τα πού σάν χρι στια νοί γνω ρί ζου με γιά Θε ό, τό τε δέν ἔ χου με κα νέ να λό γο νά πι στεύ ου με πώς ἡ δι κή μας πα ρά δο ση, σωτη ρι ο λο γι κά, εἶ ναι πιό ἀ πο τε λε σμα τι κή ἀ πό τήν πα ρά δο ση τῶν ἄλ λων θρη σκει ῶν. Ἡ σωτη ρί α εἶ ναι» κα τά τόν H i ck «δι α θέ σι μη σέ ὅ λες τίς θρη σκεῖ ες καί δέν ὑ πάρ χει λό γος νά θε ω ρή σου με τή χρι στι α νι κή θρη σκεί α σάν ὑ πε ρέ χου σα. Μπο ροῦ με ὅ μως, εἶ πε, νά ἐκ φρά σου με τόν χρι στι α νι σμό χω ρίς νά τοῦ κλη ρο δο τή σου με τόν ἀ πα ρά δε κτο ὁ λο κληρω τι σμό τοῦ πα ρελ θόν τος». Ἀ πό ὅ σα ἀ να φέ ρει τό I RF-N e w s l e t t er τοῦ Μούν, σ αὐ τές τίς θέ σεις, πού ἀ κυ ρώ νουν ὁ λό κλη ρο τό μή νυ μα τῆς Ἐκ κλη σί ας μας καί τό εὐ αγ γέ λιο τοῦ Ἰ η σοῦ Χρι στοῦ, δέν φαί νε ται νά ὑ πῆρ ξε οὐ σι α στι κή ἀν τί δρα ση ἀ πό μέ ρους τῶν ὀρ θο δό ξων θε ο λό γων, πού δυ στυ χῶς συ νέ πρα ξαν σ αὐ τό τό συ νέ δριο. Αὐ τό ὁ δή γη σε τήν κί νη ση τοῦ Μούν στή σκέ ψη, πώς πρέ πει νά ἐ νι σχυ θοῦν οἱ ἐ παφές καί ἡ συ νερ γα σί α μέ τούς ὀρ θο δό ξους πού ἔ λα βαν μέ ρος σ αὐ τά τά συ νέ δρια, για τί πι στεύ ε ται πώς αὐ τοί οἱ θε ο λό γοι θά μπο ροῦ σαν νά ἐ πη ρε ά σουν καί τήν Ἱ ε ραρχί α τῆς Ἐκ κλη σί ας μας. Χω ρίς νά παίρ νου με θέ ση σ αὐ τό τόν ἰ σχυ ρι σμό, πα ρα θέ του με στή συ νέ χεια τά στοι χεῖ α πού δη μο σι εύ ον ται στό ἐ σω τε ρι κό ἔν τυ πο τοῦ Μούν, γιά νά κα το χυ ρώ σουν αὐ τή τή θέ ση. Ὁ G o r d on L. A n d e r s on, συ νο δός τοῦ C hu ng H w an K w ak στήν Ἀ να το λι κή Εὐ ρώ πη, ἀ να φέ ρε ται σέ ἄρ θρο του στό συ νέ δριο τῆς ὀρ γά νω σης τοῦ Μούν «Δι ε θνές Σε μινά ριο γιά τήν Ἑ νω τι κή Κί νη ση» (I S UM), πού πραγ μα το ποι ή θη κε στήν Πο λω νί α (8-11/12/1989), στό ὁ ποῖ ο συμ με τεῖ χαν Ἕλ ληνες. Με τα ξύ ἄλ λων ἀ να φέ ρει: «Ὁ ἐ θνι κός ἀρ χη γός στήν Ἑλ λά δα ὑ πο στη ρί ζει ὅ τι ἡ Ἀ να το λι κή Ὀρ θό δο ξη Ἐκ κλη σί α βρί σκε ται τώ ρα σέ μιά πο λύ ἰ δι αί τε ρη θέ ση. Ὁ δυ τι κός χρι στι α νι σμός δέν ἀν τέ δρα σε εὐ νο ϊ κά στό ἔρ γο τοῦ αἰ δε σι μώ τα του Μούν καί τώ ρα οἱ συν θῆ κες εἶ ναι τέ τοι ες, ὥ στε νά ἔ χει ἡ Ὀρθό δο ξη Ἐκ κλη σί α μιά μο να δι κή δυ να τό τη τα νά ἀ να λά βει τήν ἡ γε σί α στόν χρι στι α νι κό κό σμο. Ἔ τσι, ὁ ἀρ χη γός μας στήν Ἑλ λά δα ζήτη σε νά ἀ πο στα λοῦν δύ ο θε ο λό γοι στό I S UM, μέ τήν ἐλ πί δα νά βο η θή σουν στόν ἐ πη ρε α σμό τῆς ἱ ε ραρ χί ας τῆς Ὀρ θο δό ξου Ἐκ κλη σί ας» 5. Ο A n d e r s on μᾶς πλη ρο φο ρεῖ πώς στό I S UM ἔ λα βαν μέ ρος δύ ο Ἕλ λη νες θε ο λό γοι. «Ὁ ἕ νας εἶ ναι κα θη γη τής, πού συμ με τεῖ χε στό συ νέ δριο I RF στή Μό σχα καί ὁ ἄλ λος εἶ ναι θε ο λό γος. Καί οἱ δύ ο εἶ ναι εἰ δι κοί της Και νῆς Δι α θή κης». Ο A n d e r s on ἀ να φέ ρει πώς ὁ Ἕλ λη νας κα θη γη τής, ὕ στε ρα ἀ πό τήν ὁ μι λί α του γιά τήν ἐ σχα το λο γί α καί τήν ἑρ μη νεί α τοῦ Μούν γιά τήν ἀ πο στο λή τοῦ Χρι στοῦ, πῆ ρε τό λό γο καί ὑ πο στή ρι ξε πώς ἡ Ὀρ θό δο ξη Ἐκ κλη σί α καί οἱ ἄλ λες χρι στι α νι κές ὁ μο λο γί ες πρέ πει νά ἀ να θε ωρή σουν τή θέ ση τους γιά τήν ἐ σχα το λο γί α. Ο A n d e r s on ὑ πο στη ρί ζει πώς ὁ Ἕλ λη νας κα θη γη τής εἶ πε: «Δι ε τέ λε σα ὁ λό κλη ρη τή ζω ή μου ἑρ μη νευ τής τῆς Και νῆς Δι α θή κης. Ἐ πί 20 χρό νια γρά φω γιά τήν ἐ σχα το λο γί α καί ὅ,τι εἴ πα τε (δη λα δή ὅ,τι ὁ A n d e r s on εἶ πε γιά τήν ἐ σχα το λο γί α καί γιά τήν ἑρ μη νεί α τοῦ Μούν σχε τι κά μέ τήν ἀ πο στο λή τοῦ Χρι στοῦ), εἶ ναι σω στό ἀ πό βι βλι κή ἄ πο ψη. 5.Unification News 1/1990, σ. 5. 2

3 ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2010, ΤΕΥΧΟΣ 60 διάλογος Πι στεύ ω ὅ τι ἡ Ὀρ θό δο ξη Ἐκ κλη σί α ὀ φεί λει νά ἀ να θε ω ρή σει τήν τω ρι νή της θέ ση ἐ πί τῆς ἐ σχα το λο γί ας. Ἐ πί σης νο μί ζω ὅ τι καί ἡ Κα θο λι κή καί ἡ Προ τε σταν τι κή Ἐκ κλη σί α ὀ φεί λουν νά κά νουν τό ἴ διο» 6. Δέν μπο ρέ σα με νά δι α σταυ ρώ σου με τήν εἴ δη ση. Πραγ μα τι κά δυ σκο λευ ό μα στε νά πι στέ ψου με αὐ τή τήν πλη ρο φο ρί α. Ὅ μως ἡ ἔκ θε ση τοῦ ἐ πι τε λι κοῦ αὐ τοῦ συ νερ γά τη τοῦ Μούν δέν ἀ φή νει κα μί α ἀμ φι βο λί α γιά τό νόη μα πού δί νει ἡ κί νη ση τοῦ Κο ρε ά τη ψευ δομεσ σί α στήν πα ρου σί α Ἑλ λή νων Θε ο λό γων στά συ νέ δρια τῶν δι α φό ρων ὀρ γα νώ σε ών του, μέ στό χο τήν «ἕ νω ση» τῶν ἐκ κλη σι ῶν καί τῶν δι α φό ρων θρη σκει ῶν. Ὁ ποι α δή πο τε καί ἄν εἶ ναι ἡ πρό θε ση τῶν Ἑλ λή νων, πού ἀν τα πο κρί νον ται στίς προ κλή σεις αὐ τές καί δέ χον ται τίς πε ρι ποι ή σεις τῶν ἀν θρώ πων τοῦ Μούν, κα λοῦν ται ἐ κεῖ γιά ἕ να καί μονα δι κό σκο πό: Γιά νά βο η θή σουν στόν ἐ πηρε α σμό τῆς Ἱ ε ραρ χί ας τῆς Ἐκ κλη σί ας μας. Γι αὐ τό καί ὁ A n d e r s on, σχο λι ά ζον τας τήν πα ρου σί α τῶν Ἑλ λή νων θε ο λό γων καί τή στά ση τοῦ κα θη γη τῆ, ὅ πως ἐ κεῖ νος τήν περι γρά φει, κα τα λή γει: «Εἰ λι κρι νά ἐλ πί ζω ὅ τι θά ἐ πι σύ ρει τήν προ σο χή καί τῶν ἄλ λων στήν Ὀρ θό δο ξη Ἐκ κλη σί α» 7. Αὐ τό ση μαί νει πώς ἡ δι α βρω τι κή προ σπά θεια τῶν ὀρ γα νώ σε ων τοῦ Μούν στό δι κό μας χῶ ρο θά ἐν τα θεῖ στό μέλ λον καί ἡ θρη σκευ τι κή σύγ χυ ση θά ἀ ποτε λέ σει βα σι κό χα ρα κτη ρι στι κό του πο λι τισμοῦ τῆς δε κα ε τί ας τοῦ Ἀλ λά ἡ κί νη ση τοῦ Μούν ἐ πι χει ρεῖ τή δι ά βρω ση τῶν χρι στι α νι κῶν Ἐκ κλη σι ῶν καί μέ πιό ὕ που λους τρό πους: Κα λεῖ στό Θε ο λο γι κό του Σε μι νά ριο (U n i f i c a t i on T h eo l o g i c al S e m i n a ry) στό B a r r y t o wn τῆς Νέ ας Ὑ όρ κης θε ο λό γους τῶν δι α φό ρων χρι στια νι κῶν ἐκ κλη σι ῶν, γιά νά τό πα ρου σιάσει σάν διά-χρι στι α νι κή Θε ο λο γι κή Σχο λή, ἐ νῶ ταυ τό χρο να ἐκ παι δεύ ει ὀ πα δούς, μέ σκο πό νά ἐ πι δι ώ ξουν ἀρ γό τε ρα θέ σεις κη 6. Στό ἴδιο. 7. Στό ἴδιο. ρύ κων καί ποι μέ νων στίς δι ά φο ρες χρι στια νι κές Ἐκ κλη σί ες. Ἔ τσι στό πε ρι ο δι κό τῆς κί νη σης ἕ νας Γερ μα νός σπου δα στής ἀ να φέ ρει, ὅ τι στό Σε μι νά ριο, ἐ κτός ἀ πό τόν Dr.Y o u ng O on K im ὑ πάρ χουν σάν κα θη γη τές Ρω μαι ο καθο λι κοί καί Προ τε στάν τες κλη ρι κοί, πού ὅ λοι τους εἶ ναι στήν εἰ δι κό τη τά τους κο ρυφαῖ οι ἐ πι στή μο νες. «Ὁ κα θη γη τής μας τῆς φι λο σο φί ας εἶ ναι P r of. Dr. Dr. Dr.: Εἶ ναι δι δάκτο ρας τῆς φι λο σο φί ας τῆς Σορ βόν νης καί τοῦ C o l u m b ia U n i v e r s i t at στή Ρώ μη... ἀ φοῦ ἄ κου σε τίς Ἀρ χές, ἄρ χι σε μέ ἐν θου σια σμό νά γρά φει ἕ να νέ ο βι βλί ο γιά τή φι λο σο φί α τοῦ Σάν Μυ ούνκ Μούν. Ὁ κα θη γη τής μας γιά Βι βλι κές σπου δές, στόν ὁ ποῖ ο εἶ μαι βο η θός, ἔ κλει σε τό εἰ σα γω γι κό του μά θη μα μέ τίς λέ ξεις: Ὅ λες οἱ Βι βλι κές σπου δές, ἀ νε ξάρτη τα ἄν εἶ ναι συν τη ρη τι κές ἤ φι λε λεύ θε ρες, ὁ δη γοῦν ἀ ναγ κα στι κά σ αὐ τή τήν ἱ στο ρι κή στιγ μή στήν κα τα νό η ση τοῦ λό γου τοῦ Θε οῦ. Ἡ σπου δή τῶν Ἑ νω τι κῶν Ἀρ χῶν (τοῦ Μούν) εἶ ναι τό πλέ ον θε τι κό, τό πλέ ον ὑ πέ ρο χο καί τό πλέ ον ἐ πι στη μο νι κό ἐγ χεί ρη μα» 8. Πα ρό μοι α στοι χεῖ α ὑ πάρ χουν καί γιά ἄλ λους κα θη γη τές. Ἀ κό μη πρέ πει νά προσθέ σου με πώς ὁ Μούν κά λε σε γιά κα θη γητή στό σε μι νά ριό του καί Ἕλ λη να Θε ο λό γο, πού δή λω νε δη μό σια τήν ἰ δι ό τη τά του αὐ τή καί ταυ τό χρο να φρόν τι ζε νά ἔ χει κα λές ἐ πα φές μέ Ὀρ θο δό ξους Θε ο λο γι κούς κύκλους καί ὑ πεύ θυ να πρό σω πα στήν Ὀρ θόδο ξη Ἐκ κλη σί α. Στό ἴ διο πε ρι ο δι κό τοῦ Μούν ἀ να φέ ρε ται πώς 6 μέ λη τῆς Ἑ νω τι κῆς Ἐκ κλη σί ας τοῦ Μούν «συ νε χί ζουν τώ ρα τίς σπου δές τους στό H a r v a rd D i v i n i ty S c h o ol». Ὅ λοι αὐ τοί οἱ φοι τη τές εἶ ναι ἐ νερ γά μέ λη στήν ἡ γε σί α τῆς Ἑ νω τι κῆς Ἐκ κλη σί ας τους. Πέν τε ἀ πό αὐ τούς πῆ ραν τό πτυ χί ο τους τοῦ U n i f i c a t ion T h e o l o g i c al S e m i n a ry στό B a r r y t o wn τῆς Νέ ας Ὑ όρ κης. Οἱ Ἑ νω τι κοί φοι τη τές ἀ νήκουν στούς 24 πτυ χι ού χους τοῦ B a r r y t o wn 8. Die Neue Hoffnung 4/1975, σ. 3. 3

4 S a b b a t h ai Z e wi ( ). Ε ΝΑΣ Ι ΟΥ ΔΑΙ ΟΣ ΨΕΥ ΔΟ ΜΕΣ ΣΙΑΣ ΣΤΑ ΧΡΟ ΝΙΑ ΤΗΣ ΤΟΥΡ ΚΟ ΚΡΑ ΤΙΑΣ τοῦ Πρω το πρ. Βα σι λεί ου Γε ωρ γο πού λου Λέ κτο ρα Θε ο λο γι κῆς Σχο λῆς Α.Π.Θ. Ἡ πα ρου σί α ψευ δο μεσ σι ῶν καί ψευδό χρι στων δέν εἶ ναι φαι νό με νο τό ὁ ποῖ ο ἐμ φα νί στη κε μό νο κα τά τή διά ρκεια τοῦ εἰ κο στοῦ αἰ ώ να 1. Μί α ἀ νά λο γη πε ρί πτω ση ἐμ φά νι σης ψευ δο μεσ σί α εἶ χε πα ρου σιαστεῖ στά χρό νια τῆς τουρ κο κρα τί ας στόν εὐ ρύ τε ρο ἑλ λη νι κό χῶ ρο. Πρό κει ται γιά τόν ἰ ου δαῖ ο S a b b a t h ai Z e wi ὁ ὁ ποῖ ος γεν νή θη κε στή Σμύρ νη τό 1626 ἄν καί οἱ ἀρ χι κές ρί ζες τῆς οἰ κο γέ νειας βρίσκον ταν στήν Πε λο πόν νη σο. Λαμ βά νοντας ἀ φορ μή ἀ πό τήν ἰ ου δα ϊ κή προσ δο κί α τῆς ἐ λεύ σε ως τοῦ Μεσ σί α ὕ στε ρα ἀ πό τήν πα ράλ λη λη με λέ τη τοῦ ἰ ου δα ϊ κοῦ ἀ πο κρυφι στι κοῦ συ στή μα τος τῆς Καμ πα λᾶ ἀ να 1. Βλ. K. Hutten, Seher- Grübler-Enthusiasten, Stuttgart , σσ Πρωτ. Β. Γεωργόπουλου, Ψευδομεσσίες καί Ψευδόχριστοι τοῦ εἰκοστοῦ αἰώνα, στό Ἐφημέριος, Σεπτ. 2005, σσ πού συ νε χί ζουν τίς σπου δές τους σ ὅ λη τή χώ ρα, στή Y a le G r a d u a te S c h o ol, στήν G r a du a te T h e o l o g i c al U n i on στό B e r k l ey, στή Θεο λο γι κή Σχο λή τοῦ Πα νε πι στη μί ου τοῦ Σικά γου, στό U n i on T h e o l o g i c al S e m i n a ry στό N ew Y o rk C i ty C o l l e ge καί σέ ἄλ λες σχο λές 9. Σχο λι ά ζον τας ὁ F. W. H a a ck τό γε γο νός πα ρα τη ρεῖ: «Φαί νε ται ἰ δι αί τε ρα ση μαν τι κό νά ἀ να λο γι στεῖ κα νείς στό τί θά μπο ροῦ σε νά συμ βεῖ ἄν κοι νό τη τες ἀ με ρι κα νι κῶν χριστι α νι κῶν ἐκ κλη σι ῶν, πού εἶ ναι ἐν τε λῶς αὐ το δι οί κη τες, ἀν τι με τω πί σουν τήν προ σφορά ὑ πη ρε σι ῶν ἐκ μέ ρους νε α ρῶν θε ο λό γων, οἱ ὁ ποῖ οι ἀ φ ἑ νός μπο ροῦν νά ἀ πο δεί ξουν πλή ρεις καί ἐ πι τυ χεῖς θε ο λο γι κές σπου δές, 9. Die Neue Hoffnung 4/1975, σ. 7. γό ρευ σε τόν ἑ αυ τό του ὡς τόν ἀ να με νό μενο Μεσ σί α. Ὁ ἴ διος τα ξί δευ σε στήν Ἱ ε ρουσα λήμ συ να να στρά φη κε μέ ὁ ρι σμέ νους ρα βί νους και τούς ἐ ξέ θε σε τίς ἀ πό ψεις του. «Εἶ μαι ὁ Κύ ριος. Ὁ Θε ός σας» 2, μέ τή φράση αὐ τή ὑ πέ γρα φε σέ γράμ μα του τό 1665 πού ἔ στει λε στά Ἱ ε ρο σό λυ μα. Τό 1665 εἶ ναι τό ἔ τος ὅ που ἡ δρά ση του συ στη μα το ποιεῖ ται. Οἱ ἀν τι λή ψεις του δι α δό θη καν πά ρα πο λύ γρή γο ρα. Δη μι ούρ γη σε μί α ὁ λό κλη ρη κί νη ση με τα ξύ τῶν δι α φό ρων ἰ ου δα ϊ κῶν κοι νο τή των τῆς ἐ πο χῆς του πού ἀ πο δέχον ταν καί ὑ πε ρα σπί ζον ταν τίς ἰ δέ ες του δη μι ουρ γών τας ἔ τσι ἕ να ρῆγ μα στήν θρησκευ τι κή ὁ μοι ο γέ νεια καί ἐ θνι κή ἑ νό τη τα τῶν συμ πα τρι ω τῶν του. Οἱ ὀ πα δοί του ὀ νο 2. Βλ. Gershom Scholem, Sabbataϊ Tsevi. Le Messie mystique (Trans: Marie-Jose Jolivet-Alexis Nouss), ed.verdies, Lagrasse 1983, σ ὅ μως ἀ φ ἑ τέ ρου ἔ λα βαν τό βα σι κό ἐ ξο πλισμό τους στό Σε μι νά ριο τοῦ Μούν στό B a r r y to wn ἤ σέ Ἀ νώ τα τες Ἑ νω τι κές Σχο λές πού θά ἱ δρυ θοῦν ἀρ γό τε ρα». Ὁ H a a ck ὑ πο γραμ μίζει στή συ νέ χεια πώς ὁ κίν δυ νος δέν εἶ ναι ὑ πο θε τι κός, ἀλ λά προ σπά θει ες δι ά βρω σης ἐκ κλη σι α στι κῶν κοι νο τή των ἀ πό μέ ρους τοῦ Μούν ἔ χουν ἤ δη γί νει στό πα ρελ θόν 10. Ὅ λα αὐ τά ἀ πο δει κνύ ουν πώς ἡ δι α βρωτι κή προ σπά θεια τέ τοι ων ὁ μά δων θά συνε χι σθεῖ στό μέλ λον πιό συ στη μα τι κά καί ἡ θρη σκευ τι κή σύγ χυ ση θά παίρ νει με γαλύ τε ρες δι α στά σεις. (Συ νέ χεια στό ἑπόμενο). 10. F. W. Haack, Jesus Christus Und/Oder San Myung Mun, σ

5 ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2010, ΤΕΥΧΟΣ 60 διάλογος O ΣΑ ΤΑ ΝΑΣ ΚΑΙ ΤΑ ΜΑ ΓΙ ΚΑ ΦΑΙ ΝΟ ΜΕ ΝΑ ΣΤΗΝ Ε ΠΟ ΧΗ ΜΑΣ (β μέ ρος) τοῦ Ἀρ χιμ. Ἐ φραίμ Τρι αν τα φυλ λο πού λου, Πρω το συγ. τῆς Ἱ. Μ. Σι σα νί ου καί Σι α τί στης 20) Ε ΝΟ ΡΑ ΤΙ ΚΟΙ: «βλέ πουν» ἤ «ἀ κοῦ νε» πα ρα στά σεις ἤ ὁ μι λί ες πού οἱ ἄλ λοι δέν ἀν τι λαμ βά νον ται μέ τίς αἰ σθή σεις τους. Αὐ τοί συ νή θως συγ κεν τρώ νουν γύ ρω τους μά στη καν Σαμ πα τια νοί (S a b b a t h i a n er) καί ἡ κί νη σή του Σαμ πα τα ϊ σμός 3. Ὁ μεσ σι α νι κός ἰ σχυ ρι σμός του, οἱ δι ά φο ρες πε ρί ερ γες ἐ νέρ γει ές του καί συμ πε ρι φο ρές του, ἡ χρή ση τοῦ ὀ νό μα τος τοῦ Θε οῦ, ἡ κα τανά λω ση ἀ πα γο ρευ μέ νων οὐ σι ῶν, ἡ ἀ να γόρευ ση τῶν δύ ο ἀ δελ φῶν του, ἑ νός σέ βα σι λιά τῆς Τουρ κί ας καί τοῦ ἄλ λου σέ βα σι λιά τῆς Ρώ μης καί ἡ χρή ση ὀρ γι α στι κῶν πρα κτι κῶν πού εἶ χαν ὡς θε μέ λιο, ὅ πως ἔ χει ἐ πι ση μανθεῖ ἕ να εἶ δος καμ πα λι στι κοῦ - σε ξου α λι κοῦ μυ στι κι σμοῦ 4, θά γί νουν ἀ φορ μή νά συλ ληφθεῖ, ὕ στε ρα ἀ πό τήν ἰ σχυ ρή πα ρέμ βα ση τῶν Ρα βί νων τῆς Κων/λης στό Σουλ τά νο, καί νά φυ λα κι στεῖ στήν Καλ λί πο λη. Ἀ πο φυ λα κί στη κε ἀρ γό τε ρα ὅ ταν ὁ ἴ διος ἀλ λα ξο πί στη σε καί ἔ γι νε μου σουλ μά νος λαμ βά νον τας ὡς νέ ο ὄ νο μα τό A z iz M e hm et E f e n di 5 μέ τήν πα ράλ λη λη ὑ πό σχε ση ἀ πό τόν Σουλ τά νο νά ἀ να λά βει τό ἀ ξί ω μα τοῦ φύ λα κα τῶν πυ λῶν τοῦ πα λα τιοῦ. Ἡ πρά ξη του αὐ τή ἀ φ ἑ νός μέν ἐ πι χει ρή θη κε νά ἑρ μη νευ θεῖ ἀ πό τούς ὀ πα δούς ὅ τι εἶ χε συμ βο λι κό χα ρα κτή ρα γιά νά δι και ο λο γηθεῖ ἡ πρά ξη τῆς ἀ πο στα σί ας του, ἀ φ ἑ τέ 3. Βλ. F. Schühlein, Sabbathai Z e wi, LTHK 9 (1937), στ. 50. Jacob Allerhand, Das Judentum in der Aufklärung, Fr. Frommann Verlag, Stuttgart - Bad Cannstatt 1980, σσ. 46, 96. Gershom Scholem, Sabbataϊ Tsevi, ὅπ. π, σ Βλ. Salcia Landmann, Der ewige Jude, München 1974, σσ Βλ. George A. Tsoutsos, Smyrna in the crossing roads between Europe and Asia Minor: A brief survey, στό Graeco -Arabica. Festschrift in Honoour of V. Christides, Vol.IX- X, (ed. G.K. Livadas), Athens 2004, σ. 385 ρου δέ ἡ ἀ πο στα σί α του θά τοῦ προ σθέ σει ἐ πι πλέ ον ὁ πα δούς, δι ά φο ρους ἐ ξω μό τες πού ἦ ταν ἰ ου δα ϊ κῆς κα τα γω γῆς καί εἶ χαν γί νει μου σουλ μά νοι π.χ στή Θεσ σα λο νί κη. Ὁ S a b b a t h ai Z e wi πέ θα νε τε λι κά τήν ἡ μέρα τῆς ἰ ου δα ϊ κῆς ἑ ορ τῆς τοῦ Y om K i p p ur στό Μπε ρά τι τῆς Ἀλ βα νί ας στίς Οἱ ἀντι λή ψεις του πα ρέ μει ναν ἰ σχυ ρές γιά πολ λά χρό νια με τά τό θά να τό του καί στόν ἑλ ληνι κό χῶ ρο π.χ. Θεσ σα λο νί κη, Κων/πο λη κ. ἄ. Δέν εἶ ναι μά λι στα τυ χαῖ ο τό γε γο νός ὅ τι δύ ο αἰ ῶ νες πε ρί που ἀρ γό τε ρα ὁ Ἕλ λη νας λό γιος Στέ φα νος Κομ μη τάς ( ), στό ἔρ γο του Ἐκ κλη σι α στι κή ἱ στο ρί α θά κά νει στόν S a b b a t h ai Z e wi εἰ δι κή ἀ να φο ρά 6. Ὡς τε λι κή ἐ πι σή μαν ση στή μι κρή αὐ τή ἀ να φο ρά μας γιά τόν ἐν λό γῳ ἰ ου δαῖ ο ψευδο μεσ σί α θά θέ λα με νά ὑ πο γραμ μί σου με μί α ἐ πι σή μαν ση πού κά νει ὁ ἐ πι φα νής ἰ ουδαῖ ος φι λό σο φος καί ἱ στο ρι κός G e r s h om S ch o l em ( ). Ὁ G. S c h o l em στήν κλα σική μο νο γρα φί α του γιά τόν S a b b a t h ai Z e wi 7 το νί ζει κα τ ἐ πα νά λη ψη, ὅ τι ἡ ὅ λη κί νη ση τοῦ Σαμ πα τα ϊ σμοῦ δέν μπο ρεῖ νά ἑρ μη νευθεῖ ἀ πο κομ μέ νη ἀ πό τήν ἐ πί δρα ση πού εἶ χε ἡ Καμ πα λά -ὁ ἰ ου δα ϊ κός ἐ σω τε ρι σμός- στίς ἰ ου δα ϊ κές κοι νό τη τες τοῦ 17ου αἰ ώ να. 6. Bλ. Στεφάνου Κομμητᾶ, Ἐκκλησιαστική Ἱστορία, Β ἔκδοσις, Ἐν Ζακύνθῳ ΑΩΞΑ=1861, σσ Bλ. Gershom Scholem, Sabbataϊ Tsevi. ὅπ.π. Ἐκτός ἀπό τή γαλλική μετάφραση τῆς ἀρχικῆς ἀγγλικῆς ἔκδοσης (Sabbatai Zevi, the Mystical Messiah) τοῦ 1973 ὑπάρχει καί γερμανική μετάφραση τοῦ ἰδίου ἔργου Bλ. Gershom Scholem, Sabbatai Zwi. Der mystische Messias,(über: Angelica Schweikhart) Jüdischer Verlag, Frankfurt am Main

6 6 ἄλ λα ἐ πιρ ρε πῆ ἄ το μα πού τούς θαυ μάζουν. Τούς πλα νοῦν οἱ δαί μο νες καί αὐ τοί νο μί ζουν ὅ τι βλέ πουν καί ἀ κοῦ νε ὁ ρά μα τα στόν ὕ πνο τους ἤ ξύ πνιοι, αὐ θυ πο βαλλό με νοι λό γω τῆς ὑ πο συ νεί δη της ἐ πι θυμί ας τους νά ξε χω ρί σουν, προ κα λών τας τήν προ σο χή ἤ τόν θαυ μα σμό τῶν ἄλ λων (ὑ στε ρι κή ἐ κτρο πή τοῦ ψυ χι σμοῦ). Ὄ χι σπά νια τέ τοι ες κα τα στά σεις συμ βαί νουν καί σέ ὀρ θο δό ξους χρι στια νούς μέ οὐ σι αστι κή -ὑ πο τί θε ται- πνευ μα τι κή ζω ή, λα ϊκούς καί κλη ρι κούς. Οἱ μά γοι χρη σι μο ποι οῦν συ χνά τά φαινό με να τῆς ὑ πο βο λῆς καί τῆς τη λε πάθειας ἤ τη λε ψυ χί ας. Ἡ ὑ πο βο λή εἶ ναι ἡ ἐμ φύ τευ ση ἰ δε ῶν ἤ πα ρα στά σε ων ἀ πό κά ποι ον, στό μυα λό κά ποι ου ἄλ λου μέ τήν ἐ πί μο νη συγ κέν τρω ση τῆς σκέ ψης ἑ νός ἰ σχυ ροῦ ψυ χι σμοῦ στή σκέ ψη ἑ νός εὐ αίσθη του ψυ χι σμοῦ πρός θυ μα το ποί η σή του (νο ε ρῆ ὑ πο βο λή). Μέ τήν τη λε πά θεια, δυ ό ἄν θρω ποι, χω ρίς νά τό ἐ πι δι ώ ξουν τε χνητά, ἐ πι κοι νω νοῦν με τα ξύ τους ψυ χι κά ἐξ ἀ πο στά σε ως χω ρίς με σο λά βη ση αἰ σθήσε ων ἤ τη λε πι κοι νω νια κῶν μέ σων. Ἄν τό φαι νό με νο ἐ πι δι ω χθεῖ συ νει δη τά μέ νο ε ρή ὑ πο βο λή, τό τε ἔ χου με τή λε γό με νη με ταβί βα ση σκέ ψης. Ἐ δῶ ἀ κρι βῶς στη ρί ζε ται ἡ ἱ κα νό τη τα τῶν μά γων νά κά νουν κα κό ἤ «κα λό» σέ κά ποι ο πρό σω πο πού βρί σκε ται πο λύ μα κριά, ἀρ κεῖ νά ἔ χουν ἕ να ὁ μοί ω μά του, ἤ φω το γρα φί α του ἤ κά ποι ο δι κό του ἀν τι κεί με νο (ροῦ χα, νύ χια). Κα μί α σχέ ση μέ φαι νό με να τη λε πά θειας δέν ἔ χει ἡ ἐκ τοῦ μα κρό θεν ἐ πι κοι νω νί α με τα ξύ πα τρός Σω φρο νί ου τοῦ Ἔσ σεξ καί πα τρός Πορ φυ ρί ου, οἱ ὁ ποῖ οι γνω ρί στη καν ἐν προ σευ χῇ, ἐ πι δι ώ κον τάς το, εὑ ρι σκό μενοι σέ πο λύ με γά λη ἀ πό στα ση. Κι ἄλ λοι πα τέ ρες ἔ χουν δο κι μά σει πα ρό μοι ες ἐμ πειρί ες, ὅ πως καί λα ϊ κοί ὀρ θό δο ξοι χρι στια νοί. Ἐ δῶ ἔ χου με ἐμ πει ρί α τῆς χά ρι τος τοῦ Θε οῦ, ὅ που ἐ πει δή ὁ Χρι στός γί νε ται ὁ Ἴ διος Χῶρος καί Χρό νος μας, οἱ χρο νι κές καί γε ωγρα φι κές ἀ πο στά σεις κα τα λύ ον ται. Ἔ τσι τό Σῶ μα τοῦ Χρι στοῦ, δηλ. ἡ Ἐκ κλη σί α ἡ ΜΙΑ, ἡ ἐν οὐ ρα νοῖς καί ἡ ἐ πί γῆς εἶ ναι ἡ Χώ ρα τῶν ζών των καί γι νό μα στε κι ἐ μεῖς πο λί τες αὐ τῆς τῆς χώ ρας, ὅ που τό σο ἡ γε ωγρα φί α ὅ σο καί ἡ ἱ στο ρί α ἔ χουν γιά πάν τα ξε πε ρα στεῖ, θε με λι ώ δης, λοι πόν, ἡ δι α φο ρά μέ τά τερ τί πια τῶν νο ε ρῶν ὑ πο βο λῶν. 21) ΣΑ ΤΑ ΝΙ ΣΤΕΣ-ΣΑ ΤΑ ΝΙ ΣΜΟΣ: αὐ τοί ἀ φι ε ρώ νουν λα τρεί α στό Σα τα νᾶ. Ἐμ φανί ζον ται ἐν το νό τε ρα κα τά τό 14 αἱ. ὅ ταν καί φτά νουν στό ἀ πό γαι ο τῆς δρά σης τους. Λα τρεύ ε ται τό κα κό χά ριν τοῦ Σα τα νᾶ. Ὑ πάρ χουν καί εἰ δι κά σχο λεῖ α μα γεί ας (βλ. τόν ση με ρι νό Χά ρι Πό τερ). Στίς τε λε τές τους ὑ πάρ χουν γυ μνό, σέξ, δι α στρο φές, πό σις αἵμα τος, πί να κες δρα κόν των, φι δι ῶν, φω τιᾶς, ἀρ χη γοί, ἱ έ ρει ες ντυ μέ νες ὁ λό μαυ ρα καί μά λι στα ὁ μο φυ λό φι λες στήν πλει ο ψη φί α τους, ἐμ βλή μα τα σα τα νι στι κά, μα χαί ρια πού οἱ ἀρ χη γοί τά φι λοῦν ἀ φι ε ρώ νον τάς τα στό Σα τα νᾶ. Ἐ πι τρέ πον ται τό ψέ μα, ἡ ἀ πά τη, ἡ βλα σφη μί α, ἡ δι α στρο φή, ὁ φό νος. Ἐ πι βάλ λε ται ἀ πό λυ τη ὑ πα κο ή στόν ἀρ χηγό-γε λοι ο γρα φί α, μᾶλ λον πα ρω δί α γέ ροντος/ἡ γου μέ νου, θά λέ γα με. Κά θε και νού ρια ἰ δέ α τοῦ μυα λοῦ καί γε γο νός τῆς ζω ῆς τῶν «πι στῶν» του, ἀ να κοι νώ νον ται ὑ πο χρε ω τικά ἐν τός του να οῦ, δη μο σί ως καί μέ λε πτομέ ρει ες. Ὑ πο χρε ω τι κή ἐ πί σης ἡ κα θη με ρι νή προ σευ χή στόν Ἑ ω σφό ρο μέ κα νο νι κή ὥ ρα προ σέ λευ σης, ἀλ λι ῶς ἐ πα κο λου θεῖ δη μόσια μα στί γω ση ἀ πό τόν ἀρ χη γό καί ὅ λη τή σύ να ξη. Ἡ συμ με το χή σέ χρι στι α νι κές συγ κεν τρώ σεις ἀ πα γο ρεύ ε ται, ὅ πως καί ἡ με λέ τη τῆς Ἁ γί ας Γρα φῆς, ἡ ὁ ποί α πρέ πει νά καί γε ται καί νά χλευ ά ζε ται. Πῶς «βα πτί ζε ται» κα νείς σα τα νι στής; Διη γεῖ ται ἡ Ντο ρίν Ἰρ βά ιν (γέν. τό 1939): Μι κρό κο ρί τσι πα ρα σύρ θη κε στήν πορ νεί α καί τά ναρ κω τι κά. Κα τά τή «βά πτι σή» της ὁ ἀρ χηγός κα θό ταν στό θρό νο. Ση κώ νε ται, ὑ ψώ νει τά χέ ρια, τόν προ σκυ νοῦν ὅ λοι. Δύ ο «ἱ έ ρειες» φέρ νουν ἕ ναν ἄ σπρο κό κο ρα, τόν σφάζουν καί τό αἷ μα του στά ζει σέ μιά ἀ ση μέ νια λε κά νη. Ὁ ἀρ χη γός πλη σιά ζει τήν κο πέ λα,

7 ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2010, ΤΕΥΧΟΣ 60 διάλογος μέ τό μα χαί ρι τῆς ἀ νοί γει μιά σχι σμή στό ἀ ρι στε ρό της μπρά τσο, τό αἷ μα της στά ζει στή λε κά νη, ἀ να κα τεύ ε ται μέ τό αἷ μα τοῦ κό κο ρα, πί νει ἀ π αὐ τό τό μεῖγ μα, δί νει τόν προ σω πι κό της ὅρ κο στό Σα τα νᾶ, βου τά ει καί τό δά χτυ λό της στό αἷ μα καί βά ζει τήν ὑ πο γρα φή της στήν περ γα μη νή. Που λή θη κε στόν Ἑ ω σφό ρο. Οἱ πα ρευ ρι σκό με νοι χαί ρονται γιά τή γέν νη ση ἑ νός ἀ κό μη παι διοῦ τοῦ Σα τα νᾶ, κυ ρι εύ ον ται ἀ πό πα ρά ξε να ση μεῖ α τρέ λας καί πέ φτουν σέ πολ λές ἀ κα το νό μαστες σαρ κι κές ἁ μαρ τί ες. Ὁ Ἑ ω σφό ρος ἔ γινε κύ ριός της. Τόν ἀ κού ει, τόν βλέ πει. Τήν προ τρέ πει, ὅ πως καί ὅ λους: κᾶ νε τό κα κό ὅ σο μπο ρεῖς, χόρ τα σε ἡ δο νή, ἐ γώ μ αὐ τά εὐ χα ρι στι έ μαι, πο τέ νά μή φο βᾶ σαι καί θά σέ προ στα τεύ ω. Ἀ να φέ ρε ται ἀλ λοῦ ὅ τι μιά ἔγ κυ ο γυ ναί κα, τή στιγ μή τοῦ το κε τοῦ τήν ὑ πο χρέ ω σαν νά γεν νή σει μέ... κλει στά πόδια!! Ἡ κοι λιά της ἔ σκα σε, ἡ ἴ δια πέ θα νε -«θυ σι α σμέ νη» στό Σα τα νᾶ- καί τό παι δί ἐ χρί σθη ἀ πό ἐ κεί νη τή στιγ μή δι ά δο χος ἱ ερέ ας τοῦ ἤ δη ὑ πάρ χον τος σα τα νι στῆ ἱ ε ρέ ως. Κά νον τας ἕ να ἅλ μα στούς χρό νους τῆς Πα λαι ᾶς Δι α θή κης, θά θυ μη θοῦ με τίς θυσί ες μι κρῶν παι δι ῶν -τά ἔ και γαν- μπρο στά στό ἄ γαλ μα τοῦ Μο λόχ (Λευ ιτ. ιη, 21). Στούς ἀρ χαί ους χρό νους, ὁ χρη σμός τῶν μαν τεί ων ἦ ταν συ νή θως: «κό ρην ἄ χραντον θυ η πο λεῖ τε», δηλ. θυ σιά στε παρ θένο κό ρη δηλ. μη τέ ρα μελ λον τι κή πολ λῶν παι δι ῶν. Πό σες κο πέ λες ἔ φυ γαν ἔ τσι, οἱ ὁ ποῖ ες θά ἔ δι ναν πολ λά καί γε ρά τέ κνα! Ὁ Ἀ πόλ λων ὅ μως, ἀ πολ λύ ων ὄ νο μα καί πράγ μα, δαι μό νιο εὐ φυ έ στα το, τά ἐμ πό δισε νά ἔρ θουν στήν ὕ παρ ξη σκο τώ νον τας τίς μη τέ ρες τους. Τό ἴ διο δαι μό νιο σή με ρα, πα ρω θεῖ σέ ἀ να ρίθ μη τες ἐ κτρώ σεις, δηλ. σέ ὄν τως σα τα νι κό τα τους φό νους. Τό συγκε κρι μέ νο δαι μό νιο σή με ρα ὀ νο μά ζε ται ἐ κτός τῶν ἄλ λων καί πρα κτι κό πνεῦ μα καί πα ρα σύ ρει ἐ κεί νους -βέ βαι α- πού θέ λουν νά πα ρα συρ θοῦν, σκο τώ νον τας τά παι διά τους μπρο στά στό εἴ δω λο/ἄ γαλ μα τοῦ Ὀρθο λο γι σμοῦ, πού ἐ πέ χει θέ ση νέ ου Μο λόχ. Συ να φεῖς πρός αὐ τές τίς τε λε τές εἶ ναι καί αὐ τές τῆς μαύ ρης μα γεί ας. Οἱ σα τανι στές μυ οῦν ται σ αὐ τές με σά νυ χτα, σέ χώ ρους ἐ ρη μι κούς καί ἥ συ χους, σέ κά ποι ο ἐγ κα τε λειμ μέ νο σπί τι, ἀ πό κρη μνες πα ραλί ες, δά ση κ.λ.π. Ὅ λοι ἐ δῶ συ να γω νί ζον ται στήν αἰ σχρό τη τα καί τή δι α στρο φή. Ὡς καί ὁ σα δο μα ζο χι σμός εἶ ναι στοι χεῖ ο τῆς λατρεί ας τους. Ἄλ λες ἱ έ ρει ες σχί ζουν τό σῶ μα τους, ἄλ λες τό τε μα χί ζουν, θυ σιά ζουν ἐ πίσης νε κρά ἀν θρώ πι να σώ μα τα, βγά ζον τάς τα ἀ πό τούς τά φους τους. Τέ τοι ος σκο τισμός τοῦ νοῦ! Μα γι κά/σα τα νι κά στοι χεῖ α ὑ πάρ χουν στά δι ά φο ρα θρη σκεύ μα τα, ἀ φοῦ ἐ κτός Ὀρ θο δο ξί ας μιά εὐ λο γη μέ νη δυ σπι στί α ἤ καί κα χυ πο ψί α, ἄν θέ λε τε, αὐ τῆς τοῦ δο κιμά ζειν τά πνεύ μα τα εἰ ἐκ τοῦ Θε οῦ ἐ στίν, μᾶς ὁ δη γεῖ νά δι α πι στώ σου με ὅ τι τό πνευμα τι κό κλί μα εἶ ναι κα τ ἐ πι εί κειαν προ βλημα τι κό. Εἴ τε μι λᾶ με γιά τό ντί κρ στό Ἰσ λάμ ὡς τε χνι κή ἔκ στα σης, εἴ τε γιά τή μό ξα τῶν Ἰν δου ι στῶν, τή νιρ βά να τῶν Βου δι στῶν, τό τα ό τῶν Κι νέ ζων ἤ τό σίν το τῶν Ἰ α πώ νων, νά φέρ νου με στό μυα λό μας ἕ ναν ἀ πελπι στι κό κό σμο εἰ δώ λων μέ σα στόν ὁ ποῖ ο κα τα λή γου με νά χα θοῦ με, νά ἐκ μη δε νιστοῦ με ὡς προ σω πι κό τη τες. Ὁ π. Πα ΐ σιος κά πο τε, τα ξι δεύ ον τας γιά τήν Αὐ στρα λί α ἀ ε ρο πο ρι κῶς, αἰ σθάν θη κε ἀ φό ρη το ψυ χι κό βά ρος πά νω ἀ πό τίς Ἰν δί ες, δο κι μά ζον τας ἔ τσι τήν πνευ μα τι κή τους γεύ ση. Ὅ σο γιά τά μυ θεύ μα τα πε ρί με τεν σαρκώ σε ως, ὁ ση με ρι νός δυ τι κός, ἀ κα τή χη τος, ἀ νά σκη τος καί φί λαυ τος ἄν θρω πος, εὔκο λα πα ρα σύ ρε ται ἀ πό αὐ τά, για τί ὅ πως τοῦ λέ νε, καί σ αὐ τήν ἐ δῶ τή ζω ή νά μή με τα νο ή σει, θά τό κά νει σέ μιά μελ λον τι κή του ζω ή. Νά σέ πιά σω ἐ γώ ἀ πό τή μί α καί μο να δι κή σου ζω ή, λέ ει ὁ δι ά βο λος κα τά τόν π. Πα ΐ σιο, κι ἐ σύ νά πι στεύ εις ὅ τι θά με τα νο ή σεις σέ μελ λον τι κές ζω ές! Ὁ ἀπ. Παῦ λος ὅ μως εἶ ναι κα τη γο ρη μα τι κός (Ἑβρ. 9, 27) «ἀ πό κει ται τοῖς ἀν θρώ ποις ἅ παξ ἀ πο θα νεῖν, με τά δέ τοῦ το κρί σις». Μιά φο 7

8 8 ρά θά πε θά νου με για τί μιά φο ρά θά ζή σουμε. Ἡ θε ω ρί α μά λι στα τῶν με τεν σαρ κώ σεων λέ ει ὅ τι κά θε με τεν σάρ κω ση δια ρκεῖ 49 μέ ρες καί εἶ ναι καί πά ρα πο λύ σπά νιο νά με τεν σαρ κω θεῖς σέ ἄν θρω πο. α) Θά πρέ πει ἑ πο μέ νως νά μᾶς δι ευ κρινί σουν ἄν πρέ πει νά πε ρι μέ νου με πολ λές ζω ές μέ χρι νά με τεν σαρ κω θοῦ με πά λι σέ ἄν θρω πο, ὥ στε νά μπο ρέ σου με νά με τα νοή σου με, ἤ ἄν μπο ροῦ με νά με τα νο ή σου με στό με τα ξύ ὡς γά τες, σκύ λοι ἤ εὐ κά λυ πτοι καί, β) ἀ φοῦ καί τά μέν τιουμς πι στεύ ουν στή με τεν σάρ κω ση καί εἶ ναι πο λύ ἀ πί θα νο κά ποι ος νά με τεν σαρ κω θεῖ σέ ἄν θρω πο, μέ ποι ούς πε θα μέ νους συγ γε νεῖς μας ἐ πικοι νω νοῦν αὐ τά καί βά ζουν καί μᾶς νά μιλᾶ με μα ζί τους; Κα τα λά βα τε ἀ σφα λῶς μέ ποι ούς μι λοῦν καί μι λᾶ με! Οὐ φι σμός. Ἡ τά ση γιά συ ζη τή σεις μέ ἐ ξω γή ι νους ἤ γιά ἐμ φα νί σεις τους, ξε κι νά ει ἀ πό τό Β παγ κό σμιο πό λε μο καί ἑ ξῆς, ἀ πό πι λό τους τῶν συμ μα χι κῶν ἀ ε ρο πλά νων. Προ η γουμέ νως ὅ μως ὑ πῆρ ξε μιά ἱ στο ρί α σά μυ θοπλα σί α. Ὁ Ὄρ σον Οὐ έλ λες με τέ δι δε σέ ρα δι ο φω νι κές συ νέ χει ες τό βι βλί ο τοῦ H. G. W e l ls «Πό λε μος τῶν κό σμων», τό ὁ ποῖ ο μιλοῦ σε γιά ἐ ξω γή ι νους -νέ α λέ ξη τό τε- καί τό ἀ πέ δι δε μέ τρό πο πού ὁ κό σμος τρο μοκρα τή θη κε, σχε δόν ξε χνών τας ὅ τι πρό κειται γιά μυ θι στό ρη μα. Ἀ πό τό τε λό γω μα ζικῆς ὑ πο βο λῆς πλή θυ ναν οἱ ἀ να φο ρές σάν κολ λη τι κή ἀ σθέ νεια. Μέ χρι πού ἔ δει ξαν καί ἐ ξω γή ι νες... τη γα νί τες! Ἐ μεῖς πρέ πει νά ἐ ξε τά ζου με ἄν οἱ συγκε κρι μέ νες ἀ να φο ρές εἶ ναι ἀ πο κυ ή μα τα φαν τα σί ας λό γω προ βο λῆς, χρη μα τι σμοῦ ἤ καί βού λη σης π.χ. γιά του ρι στι κή ἐ ξέ λι ξη μιᾶς πε ρι ο χῆς: σχε διά ζουν κά που δι ά φο ρα πε ρί ερ γα ἀ πο τυ πώ μα τα χε ρι ῶν ἤ πο δι ῶν «ἐ ξω γή ι νων» καί βά ζουν κά ποι ους νά τό παί ζουν αὐ τό πτες καί αὐ τή κο οι μάρ τυ ρες τέ τοι ων ἐ πι σκέ ψε ων. Συ νή θως αὐ τοί πού δέ χον ται τά U F OS στή με γά λη τους πλει ο ψη φί α ἀ πορ ρί πτουν τή ζω ή τοῦ Χρι στοῦ. Ἀ πορ ρί πτουν δηλ. γεγο νό τα γιά τά ὁ ποῖ α μαρ τύ ρη σαν μέ τό αἷμα τους ἑ κα τομ μύ ρια γή ι νοι ἄν θρω ποι καί δί νουν βά ση σέ ἀ να φο ρές ἐμ φά νι σης ΟΥ ΦΟ ἑ νός 12χρονου, 2-3 ἡ λι κι ω μέ νων, οἱ πιό πολ λές τά ξη με ρώ μα τα, ὅ ταν ὁ ἄν θρω πος βρί σκε ται στόν πιό βα θύ ὕ πνο. Ἀ κό μη καί με γά λες χῶ ρες πού ἀ σχο λοῦν ται μέ δο κιμές ὑ περ σύγ χρο νων ὅ πλων δι α σκε δά ζουν τίς ἀ πο τυ χί ες τους, ἀ φή νον τας νά δι αρ ρεύσουν εἰ δή σεις γιά ἐμ φα νί σεις ΟΥ ΦΟ γιά νά στρέ φε ται ἡ προ σο χή τοῦ κό σμου σ αὐ τά. Ὅ ταν π.χ. οἱ Σο βι ε τι κοί προ η γή θη καν τῶν Ἀ με ρι κα νῶν στήν ἀ πο στο λή μή ἐ παν δρωμέ νου πυ ραύ λου στό δι ά στη μα, οἱ Ἀ με ρικα νοί δι α σκέ δα σαν τήν κα θυ στέ ρη σή τους ἀ να φέ ρον τας ἐμ φα νί σεις ΟΥ ΦΟ στό Τέ ξας. Ἅς σκε φτοῦ με ὅ μως ὅ τι, ἄν ὁ ἄν θρω πος βγά λει ἀ πό τήν καρ διά του τό Χρι στό, τή θέ ση του θά πά ρουν δι ά φο ρα εἴ δω λα, για τί ὄ χι καί οἱ ἐ ξω γή ι νοι; Ὁ ἄν θρω πος πι στεύον τας ὅ τι τά πάν τα λύ νον ται μέ τήν ἐ πιστή μη, δι α ψεύ στη κε πα τα γω δῶς: παν τοῦ πό λε μοι, οἰ κο λο γι κές κα τα στρο φές, ἡ πο λιτι κή τόν ἀ πο γο ή τευ σε, ἡ τέ χνη τόν ἀγ γί ζει μό νον ἐ πι δερ μι κά. Ἀ φοῦ ἡ γῆ μᾶς ἀ πο γο ήτευ σε, θά ρθοῦν οἱ ἔ ξω ἀ πό τή γῆ νά μᾶς κα τευ θύ νουν. Αὐ τοί, ἐ πι τέ λους θά ξέ ρουν! Ἐ πει δή μά λι στα οἱ ἐ ξω γή ι νοι καί σάν θέ μα κά νουν τρε λές εἰ σπρά ξεις, κα θώς πα ρουσι ά ζον ται στήν πλει ο ψη φί α τους κα λοί καί εὐ νο ϊ κῶς δι α τε θει μέ νοι ἀ πέ ναν τί μας ἀ πό σκη νο θέ τες καί σε να ρι ο γρά φους (Στί βεν Σπίλ μπεργκ), γί νε ται εὐ κο λό τε ρη ἡ ἀ ποδο χή τους καί ἡ προσ δο κώ με νη ἔ λευ σή τους. Ἡ ἔν το νη ἀ να μο νή κά νει πολ λούς νά νο μί ζουν ὅ τι τούς βλέ πουν ἤ δη, ἤ ὅ τι βλέ πουν τά ὀ χή μα τά τους. Εἶ ναι ψυ χο λογι κῶς ἐ ξα κρι βω μέ νο ὅ τι οἱ πα ραι σθή σεις καί ψευ δαι σθή σεις δί νουν καί παίρ νουν σέ πε ρι ό δους ἀ να μο νῆς. Ἐν θου σι ά ζον ται δέ τό σο οἱ οὐ φι στές, ὥ στε διά τῶν ἐ ξω γή ι νων ἑρ μη νεύ ουν καί

9 ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2010, ΤΕΥΧΟΣ 60 διάλογος τήν ἱ στο ρί α π.χ. λέ νε ὅ τι ἐ ξω γή ι νοι κα τασκεύ α σαν τίς αἰ γυ πτια κές πυ ρα μί δες! Παρα πο νοῦν ται ἐ πί σης κά ποι οι ἀ πό αὐ τούς, ὅ τι ἔ φυ γαν ἀ πό τήν Ἐκ κλη σί α για τί δέν ἀντι με τω πί ζει ἐ πι στη μο νι κά τά δι ά φο ρα θέμα τα. Ὅ ταν ἐ μεῖς οἱ «ἐκ κλη σι α στι κοί» τούς δεί ξου με ὅ τι ἐ πι στη μο νι κῶς δέν ἀ πο δεικνύ ε ται ἡ ὕ παρ ξη τῶν ΟΥ ΦΟ, δυ σφο ροῦν. Πῶς ἀ πό τή μιά εἶ ναι θι α σῶ τες τῆς ἐ πι στήμης κι ἀ πό τήν ἄλ λη δυ σφο ροῦν πρός αὐτήν ὡς πρός τούς ἐ ξω γή ι νους; Ἁ πλού στα τα θέ λουν νά πι στεύ ουν στήν ὕ παρ ξή τους καί δέ θέ λουν νά πι στεύ ουν στήν Ἐκ κλησί α. Καί κά τι βα σι κό: αὐ τός πού λέ ει ὅ τι βγῆ κε ἀ πό τήν Ἐκ κλη σί α, οὐ δέ πο τε ἦ ταν μέ σα, λέ ει καί ψέ μα τα δη λα δή. Τί συμ βαί νει ἄν ὑ πάρ χουν καί ἀ λη θι νές ὁ ρά σεις ἐ ξω γή ι νων; Ξέ ρου με ὅ τι οἱ δαί μο νες κα τοι κοῦν στόν ἀ έ ρα (Ἐ φεσ. 6, 12). Ἐ κτός ἀ πό τόν Παῦ λο καί πολ λοί Πα τέ ρες τῆς Ἐκ κλη σί ας μας, ὅ πως ὁ Ἀ θα νά σιος ἤ ὁ Συ με ών ὁ Νέ ος Θεο λό γος, μι λοῦν γιά ἐ να έ ρια πνεύ μα τα πού προ ξε νοῦν πολ λές καί δι ά φο ρες πλά νες στόν ἀ έ ρα. Ὅ ποι ος μά λι στα θέ λει νά βλέπει δι ά φο ρα, κά νει τήν ἀ κά θαρ τη καρ διά του χῶ ρο πλά νης ὅ που καί ἐμ φα νί ζον ται δι ά φο ρα (PG 120, 709). Ἀ να φέ ρε ται στό βί ο τοῦ Ἁ γί ου Μαρ τίνου τῆς Τούρ (4ος-5ος αἰ. ), ὅ τι ἕ ναν μο να χό πού δέν ἔ κα νε ὑ πα κο ή στό γέ ρον τά του τόν πλά νε ψε ὁ δι ά βο λος. Δαί μο νες μέ τή μορ φή ἀγ γέ λων φώ τι σαν μιά νύ κτα τό δω μά τιό του καί τοῦ πρό σφε ραν ἕ να οὐ ράνιο ἔν δυ μα, τό ὁ ποῖ ο φό ρε σε καί ἔ δει χνε. Ὅ ταν ὁ γέ ρον τας καί οἱ ἄλ λοι μο να χοί τοῦ εἶ παν καί μά λι στα μέ πι ε στι κό τρό πο, για τί ὁ ἴ διος ἀρ νι ό ταν, νά πᾶ νε στόν Ἅ γιο Μαρ τί νο γιά νά ἐ λέγ ξει τό ὕ φα σμα, αὐ τό ἐ ξα φα νί στη κε. Βλέ πον τας ὁ δι ά βο λος ὅ τι δέ θά ξε γε λι ό ταν καί ὁ ἅ γιος, ἐ ξα φά νι σε τά πει στή ρια. Στό βί ο τοῦ Ἁ γί ου Βε νε δί κτου (5ος-6ος αἰ.) ἀ να φέ ρε ται πε ρί πτω ση φω τει νοῦ ἀν τικει μέ νου πού προ κά λε σε ὁ μα δι κή πλά νη. Σκά βον τας οἱ μο να χοί γιά νά χτί σουν τό μο να στή ρι, βρῆ καν ἕ να πα λιό εἰ δώ λιο καί τό πέ τα ξαν πιό πέ ρα γιά νά μήν τούς ἐ νοχλεῖ. Βλέ πουν τό τε ὅ λοι τό εἰ δώ λιο ν ἁρπά ζει φω τιά καί φο βού με νοι ὅ τι τό κτί ριο τῆς μο νῆς θά κα τα στρα φεῖ, ἔ σπευ σαν νά σβή σουν τή φω τιά, μά ται α ὅ μως. Πῆ γαν τό τε ἔν τρο μοι στόν ἅ γιο. Ἐ κεῖ νος κα τα λαβαί νον τας ὅ τι μό νο γιά τά δι κά τους, ὄ χι ὅ μως καί γιά τά δι κά του μά τια ὑ πῆρ χε ἡ φω τιά, προ σευ χή θη κε κι ἔ κα νε νά συ νέλθουν τά μά τια τους. Ἐ κεῖ νοι βλέ πον τας τό μο να στή ρι ἄ θι κτο καί τή φω τιά νά μήν ὑ πάρ χει, συ νει δη το ποί η σαν τήν ὁ μα δι κή τους πλά νη. Στό βί ο τοῦ Ἁ γί ου Νεί λου τῆς Σό ρας (15ος αἰ.) στή Ρω σί α, ἀ να φέ ρε ται τό ἑ ξῆς πε ρι στα τι κό: ὑ πῆρ χε στή σκή τη τοῦ ἁ γί ου κά ποι ος μο να χός Ἀ δάμ μέ τό μι κρό του γιό. Μιά μέ ρα ἔ στει λε τό μι κρό σέ κά ποι ο θέ λημα. Κα θώς ὁ μι κρός περ πα τοῦ σε, ἕ νας παρά ξε νος ἄν θρω πος τόν ἅρ πα ξε καί τόν μετέ φε ρε στόν ἀ έ ρα στήν κα τοι κί α του μέ σα στό δά σος. Ὁ μο να χός καί οἱ πα τέ ρες στή σκή τη πε ρί με ναν ὧ ρες πολ λές. Ἔ ψα ξαν ἀλ λά τί πο τε. Κα τέ φυ γαν τό τε στή λάρ νακα τοῦ Ἁ γί ου Νεί λου καί τόν πα ρα κά λεσαν. Τό τε κα τέ φθα σε, κα τά μαρ τυ ρί α τοῦ ἴ διου τοῦ παι διοῦ ἀρ γό τε ρα, ὁ λο ζών τα νος ὁ ἅ γιος στήν κα τοι κί α τοῦ δά σους. Κτύ πησε μέ τό ρα βδί του τό πα ρά θυ ρο, σεί στη κε τό κτί ριο καί ὅ λα τά ἀ κά θαρ τα πνεύ μα τα ἔ πε σαν κα τα γῆς. Δι έ τα ξε κα τό πιν ὁ ἅ γιος τό πνεῦ μα πού εἶ χε ἁρ πά ξει τό παι δί, νά τό ἐ πι στρέ ψει. Ὁ ἴ διος τό τε πα ρά ξε νος ἄνθρω πος πῆ ρε τό παι δί καί τό με τέ φε ρε στή σκή τη. Συμ πε ραί νου με λοι πόν, ὅ τι οἱ ὁ ρά σεις ἐ ξω γή ι νων ὅ ταν εἶ ναι ἀ λη θι νές εἶ ναι δαι μόνια. Μά λι στα στίς δι η γή σεις τέ τοι ων ὁ ρά σεων, οἱ ἐ ξω γή ι νοι φαί νον ται σχε δόν πάν το τε «ἀν τι χρι στι α νι κῶς» το πο θε τη μέ νοι. Τό γε νι κό συμ πέ ρα σμα εἶ ναι ὅ τι ὅ ταν ὁ ὀρ θό δο ξος χρι στια νός ζεῖ τήν πί στη του, 9

10 ΣΗ ΜΕΙ Ο ΚΑΙ ΣΥΝ ΤΕ ΛΕΙΑ τῆς κ. Ἄν νας Μπουρ δά κου, μέ λους τοῦ Π.Σ. τῆς Π.Ε.Γ. Ἡ ἑ ται ρεί α «Σκο πιά» ἐκ δί δει κά θε νέ ο ἔ τος ἕ να βι βλιά ριο σάν ἡ με ρο λό γιο, στό ὁ ποῖ ο ἀ να λύ ει κά θε ἡ μέ ρα ἕ να ἐ δά φιο ἀ πό τήν ἁ γί α Γρα φή, ὅ πως ἐ κεί νη θέ λει. Δι α βάζο με ἀ πό τό: «Βι βλί ο του έ τους 2009», , «ποί ο θα εί ναι το ση μεί ο της πα ρου σί ας σου; Ματθ. 24, 3». Ἀ κο λου θεῖ ἡ ἀ νά λυ ση: «Α νό μοι α με τους α πί στους, οι μα θη τές του Ι η σού ό χι μό νο θα έ βλε παν το ση μεί ο της πα ρου σί ας του αλ λά και θα κα τα νο ού σαν τη ση μα σί α του. Θα μά θαι ναν α πό τα χα ρα κτη ρι στικά ε κεί νου του ση μεί ου και θα ή ξε ραν, την α λη θι νή του ση μα σί α. Θα αν τι λαμ βά νον ταν πλή ρως ό τι ε κεί νος πλη σιά ζει εί ναι στην πόρ τα (Ματ θαί ος 24-32, 33). Ε νώ α λη θεύ ει ό τι τό σο οι ά πι στοι Ι ου δαί οι ό σο και οι πι στοί χρι σμέ νοι Χρι στια νοί εί δαν μια πε ρι ο ρισμέ νη εκ πλή ρω ση των λό γων του Ι η σού τον πρώ το αι ώ να, μό νο οι χρι σμέ νοι α κό λου θοί του ε κεί νον τον και ρό θα μπο ρού σαν να μάθουν α πό αυ τά τα γε γο νό τα θα μπο ρού σαν να κα τα νο ή σουν την α λη θι νή ση μα σί α των ό σων έ βλε παν. Η σύγ χρο νη τά ξη του Ι ω άν νη ε πί σης έ χει κα τα νο ή σει την α λη θι νή ση μασί α του ση μεί ου. Ως τά ξη, αυ τοί οι χρι σμέ νοι α πο τε λούν τη σύγ χρο νη γε νιά της ση με ρι νής ε πο χής η ο ποί α δεν θα πα ρέλ θει μέ χρι να συμ βούν ό λα αυ τά (Ματ θαί ος 24-34). Αυ τό υ πο δη λώ νει ό τι με ρι κοί χρι σμέ νοι α δελ φοί του Χρι στού θα εί ναι ζων τα νοί στη γη ό ταν αρ χί σει η προ ει πω μέ νη με γά λη θλί ψη». Ὅ λες οἱ ἑρ μη νεῖ ες δί δον ται ἀ πό τόν «πιστό καί φρό νι μο δοῦ λο», τόν γνω στό «ἀ γωγό καί πι στό οἰ κο νό μο τοῦ Θε οῦ». Πάν το τε μέ σῳ τῶν δι α φό ρων ἐν τύ πων της ἑ ται ρεί ας ὁ «δοῦ λος» ἀ πο κλει στι κά ἔ δι νε τήν «τροφή» ἡ ὁ ποί α γιά τό συγ κε κρι μέ νο θέ μα πάν το τε εἶ χε τήν ἔν νοι α τοῦ ἐ πεί γον τος, -ἔρ χε ται ὁ Ἀρ μα γεδ δώ νας, τό τέ λος τοῦ κό σμου εἶ ναι πλη σί ον. Ὅ μως εἶ ναι γνω στό ὅ τι ὁ «δοῦ λος» εἶ χε προ φη τεύ σει χρο νο λογί ες πού ἀ πε δεί χθη σαν ψευ δεῖς. Στίς τί θε ται πά λι τό ἐ ρώ τη μα: «Ποί ο το ση μεί ο της πα ρου σί ας σου και της τε λι κής πε ρι ό δου του συ στή μα τος πραγμά των;». Ἑρ μη νεύ ει ἡ «Σκο πιά»: «Πριν α πό σχε δόν δύ ο χι λιά δες χρό νια, κα τά τη διάρκεια μιας ι δι ω τι κής συ ζή τη σης με τον Κύ ριό τους στο ό ρος των Ε λαι ών, τέσ σε ρις α πό στολοι του Ι η σού έ θε σαν την πα ρα πά νω ε ρώτη ση. Σε ε κεί νη την ε ρώ τη ση οι α πό στο λοι χρη σι μο ποί η σαν δύ ο πο λύ εν δι α φέ ρου σες εκ φρά σεις η πα ρου σί α σου 1 και η τε λι κή 1. Οἱ ὑπογραμμίσεις δικές μας. συμ με τέ χει στά μυ στή ρια τῆς Ἐκ κλη σί ας, νη στεύ ει, προ σεύ χε ται, ἐ ξο μο λο γεῖ ται, κυρί ως δέ ὅ ταν κοι νω νά ει ὕ στε ρα ἀ πό τήν κα τά δύ να μιν προ ε τοι μα σί α, κα θί στα ται ἀ πρό σβλη τος ἀ π ὅ λες τίς προ ε κτε θεῖ σες δαι μο νι κές ἐ πι βου λές. Ἡ θεί α Λει τουρ γί α πρώ τι στα, εἶ ναι ἡ καρ διά πού στέλ νει τό ζω ο γό νο σῶ μα καί αἷ μα τοῦ Κυ ρί ου σέ ὅ λα τά μέ λη. Ὅ ταν ἡ ζω ή τοῦ Χρι στοῦ φα νε ρώνε ται στή δι κή μας ζω ή, νι κά ει τό θά να το, τή σάρ κα, τόν κό σμο καί τό δι ά βο λο μέ ὅλα τά τάγματά του. 10

11 ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2010, ΤΕΥΧΟΣ 60 διάλογος πε ρί ο δος του συ στή μα τος πραγ μά των. Σε τι α να φέ ρον ται αυ τές οι εκ φρά σεις; Ο ό ρος τε λι κή πε ρί ο δος του συ στή μα τος πραγ μάτων α να φέ ρε ται στην πε ρί ο δο χρό νου που προ η γεί ται του τέ λους αυ τού του συ στήμα τος και πε ρι λαμ βά νει αυ τό το τέ λος. Η πα ρου σί α του Χρι στού άρ χι σε ό ταν ο Ι η σούς εν θρο νί στη κε ως Βα σι λιάς στον ου ρα νό το 1914 και συ νε χί ζε ται συμ πε ρι λαμ βά νον τας τη με γά λη θλί ψη κα τά την ο ποί α αυ τός θα έρ θει για να κα τα στρέ ψει τους πο νη ρούς (Ματ θαί ος 24-21). Θα μπο ρού σα με να πού με ό τι το χρο νι κό δι ά στη μα που α πο τε λεί την τε λι κή πε ρί ο δο του συ στή μα τος πραγ μάτων αν τι στοι χεί στο χρο νι κό δι ά στη μα που α πο κα λεί ται πα ρου σί α του Χρι στού, δη λα δή εί ναι πα ράλ λη λο με αυ τό». Ἡ ἁ γί α Γρα φή κη ρύτ τει δι α φο ρε τι κά ἀ πό τήν ἑ ται ρεί α, στήν ἐ ρώ τη ση τῶν μα θητῶν Του: «τί τό ση μεῖ ο τῆς πα ρου σί ας Σου καί τῆς συν τε λεί ας τοῦ αἰ ῶ νος;» (Ματ θαῖος ΚΔ, 3) καί ὄ χι ὅ πως δι δά σκει ἡ ἑ ται ρεί α πού συ νε χῶς ἀ να φέ ρει: «τό τέ λος τοῦ συστή μα τος πραγ μά των». Ὁ Ἰ η σοῦς ἀ παντᾶ «Βλέ πε τε μή σᾶς πλα νή σει κα νείς, θά ἀ κού σε τε πο λέ μους, ἀλ λά δέν εἶ ναι ἀ κό μη τό τέ λος... αὐ τά ὅ λα εἶ ναι ἀρ χή ὠ δί νων. Θά σᾶς πα ρα δώ σουν εἰς θλῖ ψιν... Δι ό τι τό τε θέ λει εἶ σθαι θλῖ ψις με γά λη... θά ἐ γερ θοῦν ψευ δό χρι στοι καί ψευ δο προ φῆ τες, μήν τούς πι στεύ σε τε». Καί κα τα λή γει μέ τά ἐ δά φια 29-31: «Εὐ θύς δέ με τά τήν θλῖ ψιν τῶν ἡ με ρῶν ἐ κεί νων ὁ ἥ λιος θέ λει σκο τισθῆ καί ἡ σε λή νη δέν θέ λει δώ σει τό φέγγος αὐ τῆς καί οἱ ἀ στέ ρες θέ λου σι πέ σει ἐκ τοῦ οὐ ρα νοῦ καί αἱ δυ νά μεις τῶν οὐ ρα νῶν θέ λου σι σα λευ θῆ. Καί τό τε θέ λει φα νῆ τό ση μεῖ ον τοῦ Υἱ οῦ τοῦ ἀν θρώ που ἐν τῷ οὐρα νῶ, καί τό τε θέ λου σι θρη νή σει πᾶ σαι αἱ φυ λαί τῆς γῆς καί θέ λου σιν ἰ δεῖ τόν Υἱ όν τοῦ ἀν θρώ που ἐρ χό με νον με τά δυ νά με ως καί δό ξης πολ λῆς». Ὅ ταν λοι πόν θά τε λει ώ σει ἡ με γά λη θλί ψη θά γί νουν κο σμο γο νι κά γε γο νό τα καί τό τε θά φα νεῖ «τό ση μεῖ ο τοῦ Υἱ οῦ τοῦ ἀν θρώ που». Ἡ Δευ τέ ρα πα ρου σί α τοῦ Ἰ ησοῦ Χρι στοῦ λοι πόν δέν προ η γεῖ ται τῆς «με γά λης θλί ψης» ἀλ λά ἕ πε ται, «εὐ θύς μετά τήν θλί ψιν τῶν ἡ με ρῶν ἐ κεί νων» ἀ παντᾶ ὁ Ἰ η σοῦς Χρι στός. Συ νε χί ζον τας τή μελέτη τῶν κειμένων τῆς ἑ ται ρεί ας, δι α βά ζο με ὅ τι ἡ πα ρου σί α τοῦ Ἰ η σοῦ Χρι στοῦ, ἔ γι νε τό 1914 ἀ ο ρά τως στούς οὐ ρα νούς μέ τό νά στρέ ψει τήν προσο χή Του στή γῆ. Αὐ τό τό δι α βά ζο με καί στό βι βλί ο τῆς ἑ ται ρεί ας: «Μπο ρεῖ τε νά ζεῖ τε στόν πα ρά δει σο στή γῆ», σελ. 147: «Ἡ ἐ πι στρο φή τοῦ Χρι στοῦ δέν ση μαί νει μί α κα τά γράμ μα ἐ πι στρο φή στή γῆ. Μᾶλ λον ση μαί νει ὅ τι αὐ τός ἀ να λαμ βάνει τή Βα σι λι κή ἐ ξου σί α γί αὐ τή τή γῆ καί στρέ φει τήν προ σο χή του πρός αὐ τήν. Δέν χρει ά ζε ται νά ἀ φή σει τόν οὐ ρά νιο θρό νο του καί νά ἔρ θει κα τά γράμ μα πά νω σ αὐ τή τήν γῆ γιά νά τό κά νει αὐ τό. Ὅ πως εἴ δα με σέ προ η γού με νο κε φά λαι ο, οἱ Βι βλι κές ἀ ποδεί ξεις δεί χνουν ὅ τι τό ἔ τος 1914 μ. Χ. ἦλ θε ὁ και ρός τοῦ Θε οῦ γιά νά ἐ πι στρέ ψει ὁ Χριστός καί νά ἀρ χί σει νά κυ βερ νά ει». Ἄ ρα γε ἀ πό ποῦ πε ρι μέ νουν νά ἐ πι στρέψει ὁ Χρι στός, ποῦ ἦ ταν; Ἀ φοῦ εἶ ναι πάν τοτε μα ζί μας ἀ ο ρά τως τί ἐν νο εῖ ἡ ἑ ται ρεί α ὅ τι τό 1914 «ἔ στρε ψε ὁ Ἰ η σοῦς Χρι στός τήν προ σο χή Του στή γῆ»; Ἡ ἀν θρω πό τη τα ἦ ταν χω ρίς πνευ μα τι κή βα σι λεί α, σέ πλήρη ἐγ κα τά λει ψη; Οὔ τε τό Ἅ γιο Πνεῦ μα ἐ στά λη στήν Ἐκ κλη σί α τοῦ Ἰ η σοῦ Χρι στοῦ γιά νά τήν ὁ δη γεῖ «εἰς πᾶ σαν τήν ἀ λήθειαν», ὅ πως ὑ πο σχέ θη κε ὁ Ἰ η σοῦς στούς μα θη τές Του; Ὅ σα ὑ πο σχέ θη κε ὁ Ἰ η σοῦς εἶ ναι ψέ μα τα; Ποι ά εἶ ναι λοι πόν ἡ ἀ λή θεια; Τά ψεύ δη πού κη ρύτ τει ἡ «Σκο πιά», ὅ πως ὅ ταν κά νει λό γο γιά τρεῖς πα ρου σί ες τοῦ Ἰ η σοῦ Χρι στοῦ; Ποῦ τά ἀ να κά λυ ψε αὐ τά; Ἡ ἁ γί α Γρα φή κη ρύτ τει δύ ο πα ρου σί ες τοῦ Χρι στοῦ: ἡ πρώ τη ὅ ταν γεν νή θη κε κατά σάρ κα ἐν χρό νῳ ὡς Θε άν θρω πος, γιά τήν σω τη ρί α τοῦ κό σμου καί ἡ Δευ τέ ρα, ἡ 11

12 12 με γά λη καί ἐ πι φα νής, κα τά τήν ὁ ποί α θά κρί νει ζῶν τες καί νε κρούς. «Σκο πιά» 2005, , σελ. 20, γρά φει: «Ο πι στός και φρό νι μος δού λος πα ρο τρύνει τα κτι κά το λα ό του Θε ού να πα ρα μέ νει πνευ μα τι κά ά γρυ πνος και να δι α τη ρεί τη δι α νο η τι κή του δια ύγεια. Ί σως με ρι κοί θε ωρούν δυσ νό η τες ο ρι σμέ νες πλη ρο φο ρί ες τις ο ποί ες έ χει δη μο σι εύ σει ο πι στός και φρόνι μος δού λος. Αν ο ποι ο δή πο τε α πό αυ τά τα πράγ μα τα, έ χει συμ βεί σε ε σάς σας πα ροτρύ νου με να με λε τή σε τε το Λό γο του Θε ού με α να νε ω μέ νο ζή λο και να προ σευ χη θεί τε έν θερ μα στον Ι ε χω βά, ώ στε να α πο κτή σε τε ξα νά μια ι σχυ ρή στε νή σχέ ση μα ζί του». Ἐ δῶ ὁ «δοῦ λος» με τα θέ τει τήν δι κή του εὐ θύ νη, γιά τίς κα κο δο ξί ες πού δι δά σκει, στούς ὀ πα δούς του συ νι στών τας με λέ τη γιά νά ἐ πα νέλ θουν στή κα λή σχέ ση μέ τόν Ἰ ε χω βά. Ἄλ λω στε, πα ρα τη ρεῖ ται στά τε λευ ταῖ α τεύ χη τῆς ἑ ται ρεί ας μί α με θόδευ ση στήν ὑ πα κο ή πρός τό «Κυ βερ νῶν Σῶ μα» καί κά ποι α ἀ πό στα ση ἀ πό τόν «δοῦ λο». Αὐ τό κα τα φαί νε ται ἀ πό τά ἀ κόλου θα κεί με να: «Σκο πιά», , σελ. 21: «Εί ναι ζω τι κό να γνω ρί ζου με ό λοι μας τον α γω γό που χρησι μο ποι εί ται για τη δι α νο μή πνευ μα τι κής τρο φής». Σελ. 22: «Ποι ος εί χε την κύ ρια ευ θύ νη για την πα ρο χή πνευ μα τι κής τρο φής Πρ. ΣΤ, 6-7. Ά ρα την κύ ρια ευ θύ νη για το έρ γο παρο χής πνευ μα τι κής τρο φής το ε πω μί ζον ταν οι α πό στο λοι. Αρ γό τε ρα α να τέ θη καν και σε άλ λους βα ρυ σή μαν τες ευ θύ νες. Και ε κεί νοι έ γι ναν α πό στο λοι πα ρό τι δεν συμ πε ρι λαμβά νον ταν στους αρ χι κούς 12. Ο δι ο ρι σμός τους βε βαι ώ θη κε α πό το κυ βερ νών σώ μα στην Ι ε ρου σα λήμ. Συμ με τεί χαν ό μως ό λοι οι χρι σμέ νοι με το πνεύ μα Χρι στια νοί στην ε πί βλε ψη του έρ γου κη ρύγ μα τος και στην προ ε τοι μα σί α της πνευ μα τι κής τρο φής; Ό χι. Ο α πό στο λος Παύ λος μας λέ ει μή πως ό λοι εί ναι α πό στο λοι; Μή πως ό λοι εί ναι προ φήτες; Μή πως ό λοι εί ναι δι δά σκα λοι; Μή πως ό λοι ε κτε λούν δυ να μι κά έρ γα; Πα ρό τι ό λοι οι γεν νη μέ νοι α πό το πνεύ μα Χρι στια νοί α σχο λούν ται με το έρ γο κη ρύγ μα τος μό νο έ νας πο λύ πε ρι ο ρι σμέ νος α ριθ μός -μό λις ο κτώ άν δρες- χρη σι μο ποι ή θη καν για να γράψουν τα 27 βι βλί α των Χρι στι α νι κών Ελ λη νικών Γρα φών». Ὅ λοι λοι πόν οἱ «χρι σμέ νοι» δέν μποροῦν νά ἔ χουν λό γο στή δι α κυ βέρ νη ση τῆς ἑ ται ρεί ας. Αὐ τή ἡ εὐ θύ νη ἀ νή κει μό νο στό «Κυ βερ νῶν Σῶ μα». Τά ἴ δια ἐ πα να λαμ βά νον ται καί στήν σελ. 24: «Πα ρό μοι α έ νας πε ρι ο ρι σμέ νος α ριθ μός χρι σμέ νων αν δρών έ χουν σή με ρα την ευ θύ νη να εκ προ σω πούν την τά ξη του δού λου. Α πο τε λούν το Κυ βερ νών Σώ μα των μαρ τύ ρων του Ι ε χω βά. Αυ τοί οι χρι σμέ νοι με το πνεύ μα άν δρες ε πι βλέ πουν το έρ γο της Βα σι λεί ας και το πρό γραμ μα πα ρο χής πνευ μα τι κής τρο φής. Ό πως και τον πρώ το αι ώ να ό μως το Κυ βερ νών Σώ μα δεν συμ βουλεύ ε ται κά θε μέ λος της τά ξης του δού λου α το μι κά προ τού πά ρει α πο φά σεις. Πώς πρέπει να ε πη ρε ά ζουν τα προ α να φερ θέν τα το δια ρκώς αυ ξα νό με νο με γά λο πλή θος... Ως μέ ρος των υ παρ χόν των του Βα σι λιά, χαί ρονται να συ νερ γά ζον ται πλή ρως με τις δι ευ θετή σεις του Κυ βερ νών τος Σώ μα τος το ο ποί ο εκ προ σω πεί τον πι στό και φρό νι μο δού λο. Τα μέ λη του με γά λου πλή θους ε κτι μούν την πνευ μα τι κή τρο φή που πα ρά γε ται υ πό την κα τεύ θυν ση του Κυ βερ νών τος Σώ μα τος». Ὅ σοι ἀ νή κουν στήν τά ξη τοῦ «δού λου» «χαί ρον ται» γιά ὅ,τι κά νει τό «Κυ βερ νῶν Σῶ μα» καί συ νερ γά ζον ται μα ζί του ἐν ὑ πα κο ῇ καί δέ χον ται ἁ πλῶς τήν «πνευ ματι κή τρο φή» πού ἐ κεῖ νο τούς προ σφέ ρει. «Σκο πιά», , σελ. 23: «Συμ με τέ χουν στην πα ρο χή πνευ μα τι κής τρο φής ό λοι οι χρι σμέ νοι στη γη; Ό χι. Ό λοι ό σοι εί ναι χρισμέ νοι με το πνεύ μα του Θε ού α νή κουν στην τά ξη του πι στού και φρό νι μου δού λου, αλ λά ε κεί νοι που α πο τε λούν το Κυ βερ νών Σώ μα ε πι βλέ πουν την πα ρο χή πνευ μα τι κής τροφής».

13 ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2010, ΤΕΥΧΟΣ 60 διάλογος ΣΥΓ ΓΡΑ ΦΕΙΣ ΠΟΥ «ΨΥ ΧΑ ΓΩ ΓΗ ΣΑΝ» ΤΟΥΣ ΠΑΠΠΟΥΔΕΣ ΜΑΣ, ΤΟΥΣ ΓΟ ΝΕΙΣ ΜΑΣ ΚΙ Ε ΜΑΣ (β μέ ρος) τοῦ κ. Ἰ ω άν νου Μη λι ώ νη Στό πρῶ το μέ ρος τῆς ἀ νά λυ σης αὐ τῆς, μᾶς ἀ πα σχό λη σαν οἱ συγ γρα φεῖς Λού ϊς Κά ρολ καί Ἴν τιθ Νέσ μπιτ. Σή με ρα θά προ χω ρή σου με σέ δύ ο ἀ κό μη συγ γρα φεῖς πού «ψυ χα γώ γη σαν» τούς παπ ποῦ δες μας, τούς γο νεῖς μας κι ἐ μᾶς καί πού σή με ρα «ψυ χα γω γοῦν» τά παι διά μας. Λεί μαν Φράνκ Μπά ουμ (Lyman F r a nk B a um, ) 1. Ἀ με ρι κα νός συγ γρα φέ ας παι δι κῶν βιβλί ων, πε ρισ σό τε ρο γνω στός γιά τό βι βλί ο του «Ὁ Θαυ μα στός Μά γος τοῦ Ὄζ» (W o nd e r f ul W i z a rd of Oz). Ὁ B a um ἔ γρα ψε συ νολι κά δε κα τρεῖς συ νέ χει ες στό πα ρα πά νω μυ θι στό ρη μα, ἐν νέ α ἄλ λα μυ θι στο ρή μα τα φαν τα σί ας, κα θώς καί πλη θώ ρα ἄλ λων ἔρ γων -55 μυ θι στο ρή μα τα, 82 δι η γή μα τα, πά νω ἀ πό 200 ποι ή μα τα, ἄ γνω στο ἀ ριθ μό σε να ρί ων καί πολ λά ἄλ λα- ἐ νῶ κα τέ βα λε με γά λη προ σπά θεια νά ἀ νε βά σει τά ἔρ γα του στή σκη νή καί στήν ὀ θό νη. Στά ἔρ γα του «προ έ βλε ψε» πολ λά ἀ π ὅ σα σή με ρα θε ω ροῦν ται κοι νό το πα, ὅ πως τήν τη λε ό ραση, τούς φο ρη τούς ὑ πο λο γι στές 2, τό ἀ σύρμα το τη λέ φω νο κ. ἄ Σ.τ.Μ. Γίνεται σχετική ἀναφορά στά βιβλία του: «The Master Key», «Tik-Tok of Oz» (8ο βιβλίο τοῦ Ὄζ) καί «Aunt Jane s Nieces at Work». Εἶ ναι πα σι φα νής ὁ πε ρι ο ρι σμός τῶν ἁρμο δι ο τή των τοῦ «δού λου». Ἡ ἐ ξου σί α ἐ πί τῶν ὀ πα δῶν καί ὁ ἔ λεγχος ὅ λων τῶν δρα στη ρι ο τή των τῆς ἑ ταιρεί ας κα τευ θύ νον ται πλέ ον ἀ πό μί α μι κρή ὁ μά δα, ἡ ὁ ποί α δέν ὑ περ βαί νει τά 20 ἄ το μα Γεν νή θη κε στό C h i t t e n a n go (Νέ α Ὑ όρ κη) τό 1856, σέ οἰ κο γέ νεια Με θο δι στῶν Γερ μανι κῆς καί Σκω το-ιρ λαν δι κῆς κα τα γω γῆς. Ἦ ταν τό ἕ βδο μο ἀ πό 9 παι διά τοῦ B e n j a m in W a rd B a um, ἑ νός εὐ κα τά στα του ἐ πι χει ρημα τί α καί τῆς C y n t h ia S t a n t on. Ὁ B a um με γά λω σε στό πλού σιο οἰ κο γενεια κό κτῆ μα R o se L a wn. Ἐ κεῖ ἔ λα βε καί τά πρῶ τα ἰ δι αί τε ρα μα θή μα τα, μα ζί μέ τά ἀ δέλ φια του, μέ χρι τά 12 του χρό νια, ὁ πότε στάλ θη κε στή Στρα τι ω τι κή Ἀ κα δη μί α P e e k s k i ll. Ὁ B a um ὑ πῆρ ξε ἕ να ὀ νει ρο πό λο, ἀ σθε νι κό παι δί καί προ φα νῶς οἱ γο νεῖς του θε ώ ρη σαν ὅ τι χρει α ζό ταν νά γί νει «πε ρισσό τε ρο ἄν δρας». Ἔ μει νε, ἐ κεῖ ἐ πί δύ ο χρόνια, τά πιό δυ στυ χι σμέ να τῆς ζω ῆς του. Ὁ B a um ἄρ χι σε νά γρά φει σέ νε α ρή ἡ λικί α καί μέ χρι τά 17 του εἶ χε ἐκ δώ σει δύ ο ἐ ρα σι τε χνι κά πε ρι ο δι κά. Τό 1880 ἵ δρυ σε τό πε ρι ο δι κό «Ὁ κα τά λο γος τῶν που λε ρι κῶν» καί τό 1886, σέ ἡ λι κί α 30 ἐ τῶν, ἐ ξέ δω σε τό πρῶ το του βι βλί ο: «Τό Βι βλί ο τῶν που λερι κῶν: Μιά σύν το μη πραγ μα τεί α ἐ πί τοῦ ζευ γα ρώ μα τος, ἐ κτρο φῆς καί δι α χεί ρι σης τῶν που λε ρι κῶν H a m b u r gs». Τήν ἴ δια πε ρίπου ἐ πο χή, ὁ B a um ὑ λο ποί η σε τό πά θος τῆς ζω ῆς του γιά τό θέ α τρο, κά τι πού θά τόν ὁ δη γή σει ἐ πα νει λημ μέ να σέ ἀ πο τυ χί ες καί χρε ο κο πί α. Με τά μί α σει ρά ἀ πο τυ χί ες καί τά ὁ ποῖ α, ση μει ω τέ ον, εἶ ναι πά ρα πο λύ προ χω ρη μέ να σέ ἡ λι κί α. Με ρι κοί ἀ πό αὐτούς ἔ χουν πε ρά σει τά 100 χρό νια. Ἄς ἀ ναλο γι στοῦν οἱ ἀ δελ φοί μας «μάρ τυ ρες τοῦ Ἰ ε χω βᾶ» τί νος δοῦ λος εἶ ναι τό «Κυβερνῶν Σῶμα» καί ἀπό ποιόν κατευθύνεται; 13

14 14 ὁ πα τέ ρας του, τοῦ ἔ χτι σε ἕ να θέ α τρο στό R i c h b u rg (Νέ α Ὑ όρ κη) ὅ που ὁ B a um ἔ γρα ψε καί ἀ νέ βα σε τό: «Ἡ παρ θέ νος τοῦ A r r an» (T he M a id of A r r an) ἕ να με λό δρα μα βασι σμέ νο στό ἔρ γο τοῦ W i l l i am B l a ck «Μιά πριγ κί πισ σα τῆς Θού λης 3» (A P r i n c e ss of T h u le) μέ μέ τρια ἐ πι τυ χί α. Τό Νο έμ βριο, 1882, ὁ B a um παν τρεύ τη κε τή M a ud G a ge, κό ρη τῆς M a t i l da J o s l yn G age, δι ά ση μης Θε ο σο φί στριας 4 καί δυ να μικῆς ἀ κτι βί στριας φε μι νί στριας (σου φρα ζέτας). Τό «Ἵ δρυ μα Ματ θίλ δης J o s l yn G a ge» 5, πού δη μι ουρ γή θη κε πρός τι μήν της, ἀ κό μη καί σή με ρα δη μο σι εύ ει πε ρι γρα φές γιά τό πῶς δι ο χε τεύ ον ταν ἀ πό τόν B a um στά «βιβλί α τοῦ Ὄζ» τά φε μι νι στι κά καί Θε ο σο φικά πι στεύ ω. Τό 1897, τό σον ὁ B a um, ὅ σο καί ἡ γυ ναί κα του ἐν τά χθη καν ἐ πί ση μα στή Θε ο σο φι κή Ἑ ται ρεί α. Τό 1888, ὁ B a um καί ἡ σύ ζυ γός του μετα κό μι σαν στό A b e r d e en, στή Νό τια Ντακό τα, ὅ που ἄ νοι ξαν ἕ να κα τά στη μα τροφί μων με τά τή χρε ο κο πί α τοῦ ὁ ποί ου, ὁ B a um ξε κί νη σε συ νερ γα σί α μέ τήν το πι κή ἐ φη με ρί δα καί με τά τή χρε ο κο πί α της, τό 1891, ἡ οἰ κο γέ νεια με τα κό μι σε στό Σι κά γο, ὅ που ὁ B a um ἔ πια σε δου λειά στήν ἐ φη μερί δα E v e n i ng P o st. Στά πλαί σια τῆς δη μο σι ο γρα φι κῆς του κα ρι έ ρας, ὁ B a um δη μο σί ευ σε δύ ο κα τάπτυ στα ἄρ θρα ( ) προ τεί νον τας τή γε νο κτο νί α τῶν αὐ το χθό νων Ἐ ρυ θροδέρ μων γιά «με γα λύ τε ρη ἀ σφά λεια» τῶν Λευ κῶν 6. Τό γε γο νός αὐ τό «στοί χει ω νε» ἐ πί χρό νια τό πρό σω πό του καί ὑ πο χρέ ω σε, τό 2006, δύ ο ἀ πο γό νους του νά ζη τή σουν ἐ πί 3. Ἡ Θούλη εἶναι, στήν κλασική λογοτεχνία, ἕνα μυθικό νησί στίς βορειοτέρες περιοχές (στή Σκανδιναβία, στήν Ἰσλανδία ἤ στή Γροιλανδία). Στή μεσαιωνική γεωγραφία, ἔτσι δηλώνεται κάθε μακρινός τόπος πέρα ἀπό τά «σύνορά τοῦ τότε γνωστοῦ κόσμου». Στόν ἀποκρυφισμό συχνά ταυτίζεται μέ τήν Ὑπερβορέα (Hyperborea) τήν κοιτίδα τῆς 2ης ἀνθρὠπινης φυλῆς genocide.html ση μα συγ γνώ μη ἀ πό τή φυ λή τῶν Σιού γιά ὅ,τι κα κό εἶ χε προ κα λέ σει ὁ B a um στούς προ γό νους τους. Ἀ πό τό 1897 καί γιά ἀρ κε τά χρό νια, ὁ B a um ἦ ταν συν τά κτης ἑ νός πε ρι ο δι κοῦ δια φή μι σης, ἀ σχο λή θη κε μέ βι τρί νες κα ταστη μά των ἐρ γά στη κε δέ καί σάν πε ρι ο δεύων πλα σι έ. Ἀ κό μη δη μο σί ευ σε τό «Μη τέ ρα Χή να» (M o t h er G o o se), μιά συλ λο γή ἀ πό ἱ στο ρί ες γιά παι διά μέ μέ τρια ἐ πι τυ χί α καί τό 1899, τό «Πα τέ ρας Χῆ νος» (F a t h er G o o se) συλ λο γή μέ χα ζά ποι η μα τά κια, πού εἶ χε ὅ μως με γά λη ἐ πι τυ χί α καί τίς με γα λύ τε ρες πω λή σεις παι δι κῶν βι βλί ων τοῦ ἔ τους. Τό 1900, ὁ B a um μέ τόν εἰ κο νο γρά φο W. W. D e n s l ow ἐκ δί δουν τό: «Ὁ Θαυ μα στός Μά γος τοῦ Ὄζ» (W o n d e r f ul W i z a rd of Oz) μέ πο λύ κα λές κρι τι κές καί οἰ κο νο μι κή ἐ πιτυ χί α. Τό βι βλί ο πα ρέ μει νε b e st-s e l l er ἐ πί δύ ο χρό νια ἀ πό τήν πρώ τη του ἔκ δο ση κι ὁ B a um γρά φει δε κα τρί α ἀ κό μη μυ θι στο ρήμα τα-συ νέ χει ες, βα σι σμέ να στούς τό πους καί στούς ἀν θρώ πους τοῦ κρά τους τοῦ Ὄζ. Ἡ βα σι κή ἱ στο ρί α στό πρῶ το βι βλί ο, «Ὁ Θαυ μα στός Μά γος τοῦ Oz», ἀ φο ρᾶ σέ ἕ να ὀρ φα νό κο ρί τσι, τήν Ντό ρο θι Γκέ ϊλ (D o ro t hy G a le), πού περ νᾶ ζω ή μο νό το νη στή φάρ μα τῶν θεί ων της. Ἡ εὐ χή της νά γνωρί σει τόν κό σμο καί τήν πε ρι πέ τεια πραγμα το ποι εῖ ται ὅ ταν ἕ νας δυ να τός ἄ νε μος τή με τα φέ ρει, μα ζί μ ὁ λό κλη ρο τό σπί τι της, στή «μα γι κή χώ ρα τοῦ Ὄζ». Ἐ κεῖ ἔρ χε ται σέ σύγ κρου ση μέ τήν «Κα κιά Μά γισ σα τῆς Δύ σης» καί με τά ἀ πό τίς συμ βου λές τῆς «κα λῆς μά γισ σας», ἡ Ντό ρο θι κα τευθύ νε ται πρός τήν Σμα ρα γδέ νια Πο λι τεί α ὅ που ζεῖ ὁ πα νί σχυ ρος Μά γος τοῦ Ὄζ, ὁ μο να δι κός πού μπο ρεῖ νά τή βο η θή σει νά ἐ πι στρέ ψει στή φάρ μα τῶν θεί ων της. Στή διά ρκεια τοῦ τα ξι διοῦ της, ἡ Ντό ρο θι γνω ρί ζε ται μέ τό Σκιά χτρο, τόν Τε νε κεδέ νιο Ἄν θρω πο καί τό Δει λό Λι ον τά ρι. Τό Σκιά χτρο ἐ πι θυ μεῖ νά ἀ πο κτή σει μυα λό, ὁ Τε νε κε δέ νιος Ἄν θρω πος λα χτα ρᾶ νά ἀ πο

15 ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2010, ΤΕΥΧΟΣ 60 διάλογος κτή σει καρ διά, ἐ νῶ τό Δει λό Λι ον τά ρι θέ λει νά ἀ πο κτή σει θάρ ρος. Ἐλ πί ζον τας πώς ὁ Μά γος τοῦ Ὄζ θά τούς βο η θή σει, συ νο δεύουν τή Ντό ρο θι στό ἀ πρό βλε πτο τα ξί δι της πρός τή Σμα ρα γδέ νια Πο λι τεί α... 7 Γιά τό βι βλί ο γρά φτη καν πολ λές κρι τικές, κά ποι ες στήν προ σπά θεια νά ταυ τίσουν τίς ἀλ λη γο ρί ες καί τούς ἥ ρω ές του μέ πρό σω πα καί κα τα στά σεις στήν πο λι τι κή σκη νή τῆς ἐ πο χῆς. Δύ ο χρό νια ἀρ γό τε ρα ὁ B a um θά φροντί σει νά γί νει «Ὁ Μά γος...» καί θε α τρι κό μι ού ζι καλ, ἀλ λά μέ ἀ πο τυ χί α. Ὅ μως, τό 1902 «Ὁ Μά γος τοῦ Ὄζ», ἀ νέ βη κε στό Σικά γο καί στή συ νέ χεια τό 1903, στό B r o a dw ay γιά 293 πα ρα στά σεις καί μέ χρι τό 1911 θά συ νε χί σει τήν τουρ νέ μέ ἐ πι τυ χί α στίς Ἡ νω μέ νες Πο λι τεῖ ες ἀ π ἄ κρη σ ἄ κρη. Πολ λά ἄλ λα πα ρα πλή σια θε α τρι κά ἔρ γα τοῦ B a um ἀ νέ βη καν ἀ πό τό τε, χω ρίς ἐ πι τυχί α. Χα ρα κτη ρι στι κό με τα ξύ αὐ τῶν εἶ ναι καί «ἡ Ἀ νόρ θω ση τοῦ Ἑ ω σφό ρου» (T he U p l i ft of L u c i f er) 8. Τό 1914, ὁ B a um ἱ δρύ ει τήν προ σω πι κή του «Ἑ ται ρεί α Πα ρα γω γῆς Κι νη μα το γραφι κῶν Ται νι ῶν Ὄζ» (T he Oz F i lm M a n uf a c t u r i ng C o m p a ny) στό H o l l y w o od, μιά ἀ κό μη με γά λη ἀ πο τυ χί α, πού τοῦ κό στι σε ἐ πι βά ρυν ση τῆς ὑ γεί ας του καί προ φα νῶς τό θά να τό του, ἀ πό ἐγ κε φα λι κό, στίς 5 Μαΐ ου, 1919, σέ ἡ λι κί α 63 ἐ τῶν. Τό 1939, ἡ M e t ro G o l d w yn M a y er γύ ρι σε τό μυ θι στό ρη μα τοῦ B a um στήν κλα σι κή ται νί α «Ὁ Μά γος τοῦ Ὄζ», μέ πρω τα γω νίστρια τή Τζούν τι Γκάρ λαντ (J u dy G a r l a nd) στό ρό λο τῆς D o r o t hy καί πολ λά ἀ γα πη μένα τρα γού δια, ὅ πως τό «Πέ ρα ἀ πό τό Οὐρά νιο τό ξο» (O v er t he R a i n b ow). Κά ποι οι ἀ πό τούς βι ο γρά φους του θε ωροῦν ὅ τι ὁ B a um ἀ να νέ ω σε τό παι δι κό παρα μύ θι καί τό ἐ ξυ γί α νε ἀ πό «τή βί α καί τά 7. id= wizardoz.htm ἔκ δη λα δι δάγ μα τα ἠ θι κῆς του πα ρελ θόντος». Οἱ κρι τι κοί αὐ τοί προ φα νῶς ἀ γνο οῦν τήν ὑ παρ ξια κή θέ ση τοῦ συγ γρα φέ α καί τήν ἐν σω μά τω ση τῶν συμ βο λι σμῶν καί τῆς «Θε ο σο φι κῆς ἠ θι κῆς» στό ἔρ γο του. Στήν ἱ στο ρί α του ἐμ πλέ κον ται, ἐ κτός τῶν ἄλ λων, οἱ τέσ σε ρις μά γισ σες: ἡ E l p h a ba, «ἡ κα κή μά γισ σα τῆς Δύ σης», ἡ N e s s a ro se, «ἡ κα κή μά γισ σα τῆς Ἀ να το λῆς», ἡ O m a s as, «ἡ κα λή μά γισ σα τοῦ Βορ ρᾶ» καί ἡ G l i n da, «ἡ κα λή μά γισ σα τοῦ Νό του» καί μά λι στα σέ πρω τα γω νι στι κό ρό λο. Στό κέν τρο, στή «Σμα ρα γδέ νια πο λι τεί α» του, φι γου ρά ρει ὁ ἴ διος ὁ «Μά γος τοῦ Ὄζ». Εἶ ναι ἡ εἰ σα γω γή με τα ξύ πολ λῶν ἄλ λων συμβο λι σμῶν- τῆς δι δα σκα λί ας πε ρί «κα λῆς» καί «κα κῆς» μα γεί ας, πού οἱ ὀ πα δοί τῆς Θε ο σο φι κῆς Ἑ ται ρί ας τῆς Ἕ. Π. Μπλαβά τσκι φρόν τι ζαν ἀ πό τό τε νά ἐ θί ζουν τό εὐ ρύ κοι νό. Ἀ κό μη, ἡ παν τε λής ἔλ λει ψη τοῦ Θε οῦ καί ἡ ὑ πο κα τά στα σή του ἀ πό τό «μά γο τοῦ Ὄζ», πού ἐ κτός τῶν ἄλ λων, ἀ ποδει κνύ ε ται στό τέ λος τοῦ ἔρ γου «τυ χο διώ κτης, τα χυ δα κτυ λουρ γός καί τσαρ λα τάνος», ὁ δη γεῖ στίς γνω στές δι δα σκα λί ες τοῦ ἀ πο κρυ φι σμοῦ γιά «τή δύ να μη πού ὅ λοι ἔ χου με μέ σα μας» καί πού ἀρ κεῖ «νά τήν ἀ να κα λύ ψου με» ἔ χον τας τούς «κα τάλ ληλους ὁ δη γούς», τίς «κα λές» μά γισ σες καί τά ξω τι κά. Ρό αλντ Ντάλ (R o a ld D a hl, ) 9. Ὁ R o a ld D a hl 10 γεν νή θη κε στίς , στό L l a n d a ff τῆς Οὐ α λί ας ἀ πό νορ βηγούς γο νεῖς. Ἦ ταν τρι ῶν ἐ τῶν ὅ ταν ἔ χα σε τόν πα τέ ρα του καί τή με γα λύ τε ρη ἀ δελ φή του A s t ri, ἐ νῶ τή φρον τί δα του -καί τῶν 6 ἀ δελ φῶν του- ἀ νέ λα βε ἡ μη τέ ρα του. Τά σχο λι κά του χρό νια δέν ἦ ταν ἰ δι αί τερα εὐ χά ρι στα. Ἀρ χι κά γρά φτη κε στό C at h e d r al S c h o ol, στό L l a n d a ff, ὅ που με τα ξύ ἄλ λων, σέ ἡ λι κί α 8 ἐ τῶν, αὐ τός καί τέσ σε

16 ρις φί λοι του δάρ θη καν μέ μπα στού νι ἀ πό τό δι ευ θυν τή, για τί ἔ ρι ξαν με τά ἀ πό ἰ δέ α τοῦ D a hl- ἕ να ψό φιο ἀ ρου ραῖ ο στό βά ζο μέ τά γλυ κά τοῦ το πι κοῦ ζα χα ρο πλα στεί ου τῆς κ. Πρά τσετ (P r a t c h e tt) μιᾶς κα τά τόν D a hl- «ἄ θλιας καί σι χα με ρῆς πα λι ό γριας» 11! Ἡ πρά ξη αὐ τή χα ρα κτη ρί στη κε ἀρ γό τε ρα ἀ πό τόν ἴ διο τόν D a hl καί τούς φί λους του σάν: «Ἡ με γά λη πον τι κο-συ νο μω σί α τοῦ 1924»! Μί α σει ρά ἀ πό δι ά φο ρα οἰ κο τρο φεῖ α στήν Ἀγ γλί α, συμ πε ρι λαμ βα νο μέ νου αὐτοῦ τοῦ «Ἁ γί ου Πέ τρου» (S a i nt P e t e r s) στό W e s t on S u p er M a re, ἐ πι δεί νω σαν τή με τέπει τα σχο λι κή του στα δι ο δρο μί α. Τό S a i nt P e t e r s ἦ ταν μιά δυ σά ρε στη ἐμ πει ρί α γιά τόν D a hl, πού βί ω νε τό ση πολ λή νο σταλγί α ὥ στε ἔ γρα φε στή μη τέ ρα του, σχε δόν κα θη με ρι νά, πα ρά τήν ἀ πα γό ρευ ση τοῦ σχο λεί ου, ἀλ λά χω ρίς πο τέ νά τῆς ἀ πο καλύ ψει τήν πί ε ση καί τό ἄγ χος του. Ὁ D a hl ἀ πέ κτη σε μί α ἀ κό μη κα τα γεγραμ μέ νη κα κή ἐμ πει ρί α ἀρ γό τε ρα στό σχο λεῖ ο R e p t on, στό D e r b y s h i re -σύμ φω να μέ τήν αὐ το βι ο γρα φί α του: «Ἀ γό ρι: Ἱ στορί ες τῆς παι δι κῆς ἡ λι κί ας» («B oy: T a l es of C h i l d h o od» ) -, ὅ που ἕ νας φί λος του δάρ θη κε ἀ νε λέ η τα μέ μπα στού νι ἀ πό τόν δι ευ θυν τή καί μα σό νο G e o f f r ey F i s h er 12, τόν ἄν θρω πο πού ἀρ γό τε ρα ἔ γι νε ὁ Ἀρ χι ε πί σκο πος τοῦ C a n t e r b u ry καί ἔ στε ψε τή Βα σί λισ σα τῆς Ἀγ γλί ας τό Τό γε γο νός αὐ τό ἦ ταν καθο ρι στι κό γιά τίς με τέ πει τα ἀμ φι βο λί ες τοῦ D a hl σχε τι κά μέ τό Θε ό καί τή θρη σκεί α. Ὡς ἐ νή λι κος ὁ D a hl καί με τά ἀ πό μιά ἄ νε τη, ἀλ λά πε ρι πε τει ώ δη κα ρι έ ρα πωλη τοῦ τῆς ἐ ται ρεί ας πε τρε λαι ο ει δῶν S h e ll, στό D ar es S a l a am τό 1938, κα τα τάσ σε ται -μέ τήν ἔ κρη ξη τοῦ Β Παγ κο σμί ου Πολέ μου- στή R AF, ὅ που ἔ χει ἐν τυ πω σια κή ἐ ξέ λι ξη. Τραυ μα τί ζε ται σο βα ρά στή Λι βύ η με τά τήν ἀ ναγ κα στι κή προ σγεί ω ση ἀ πό ἔλ λει ψη καυ σί μων- τοῦ ἀ ε ρο πλά νου του καί ὑ πη ρε τεῖ ὡς μά χι μος πι λό τος στήν Ἑλ λά δα καί στή Μέ ση Ἀ να το λή. Τό 1942, λό γῳ προ βλη μά των ὑ γεί ας, το πο θε τεῖ ται στήν Οὐ ά σιν γκτον ὡς Στρα τι ω τι κός Ἀ κόλου θος στήν Ὑ πη ρε σί α Πλη ρο φο ρι ῶν κι ἀρ γό τε ρα σέ δι ά φο ρες δι οι κη τι κές θέ σεις, κυ ρί ως στήν «Βρε τα νι κή Ὑ πη ρε σί α Συντο νι σμοῦ Ἀ σφα λεί ας» (B r i t i sh S e c u r i ty C oo r d i n a t i on), ὑ πη ρε σί α τῆς M I6 13 συν τάσσον τας προ πα γαν δι στι κό ὑ λι κό ὑ πέρ τῆς Ἀγ γλο-ἀ με ρι κα νι κῆς συμ μα χί ας, κυ ρί ως γιά Ἀ με ρι κα νι κή κα τα νά λω ση. Ἡ ἐρ γα σί α αὐ τή ὑ πῆρ ξε ἡ εἰ σα γω γή τοῦ D a hl στόν κόσμο τῆς κα τα σκο πεί ας καί ἡ συ νερ γα σί α του μέ τόν Κα να δό ἀρ χι κα τά σκο πο W i l l i am S t e p h e n s on καί ἄλ λους δι ε θνῶς γνω στούς σή με ρα πρά κτο ρες ὅ πως οἱ I an F l e m i ng καί D a v id O g i l vy 14. Ἡ ἀν τα μοι βή γιά τίς ὑ πη ρε σί ες αὐ τές ἦ ταν ὁ βαθ μός τοῦ Ἀν τι σμή ναρ χου, πού ἀ πο νε μή θη κε στόν D a hl, λί γο πρίν τό τέλος τοῦ πο λέ μου, ἀλ λά καί ἡ ἔκ δο ση τοῦ πρώ του βι βλί ου του, πού κυ κλο φό ρη σε στήν Ἀ με ρι κή τό 1942 καί ἦ ταν ἡ προ σωπι κή του ἀ φή γη ση γιά τό ἀ ε ρο πο ρι κό του ἀ τύ χη μα στήν Λι βύ η. Ἄν καί ὁ τί τλος τοῦ βι βλί ου: «Κα ταρ ρι πτό με νος στήν Λι βύ η» (S h ot d o wn o v er L i b ya) δέν ἀ πο δί δει τήν πραγ μα τι κό τη τα, ἐν τού τοις προ φα νῶς λειτούρ γη σε σάν μέ ρος τῆς Βρε τα νι κῆς προπα γάν δας στίς Η ΠΑ, ἐ νῶ ἡ ἰ δέ α τοῦ D a hl 13. Ἄλλο ὄνομα τῆς Secret Intelligence Service (SIS), τῆς μυστικῆς ὑπηρεσίας τοῦ Ἡνωμένου Βασιλείου, πού ἐργάζεται γιά τήν προώθηση καί τήν ὑπεράσπιση τῆς ἐθνικῆς ἀσφάλειας καί οἰκονομικῆς εὐρωστίας τῆς χώρας. Η SIS δραστηριοποιεῖται διεθνῶς στή συγκέντρωση μυστικῶν πληροφοριῶν γιά ἄλλες χῶρες γιά τήν ὑποστήριξη τῆς πολιτικῆς τοῦ Ἡνωμένου Βασιλείου. Ἀντιστοιχεῖ στή CIA τῶν Ἡνωμένων Πολιτειῶν. Ἔγινε ἰδιαίτερα γνωστή στό εὐρύ κοινό ἀπό τά μυθιστορήματα τοῦ Ian Fleming μέ ἥρωα τόν «πράκτορα 007», James Bond. 14. David MacKenzie Ogilvy (23/6/ /7/1999), Βρετανός ἐπιχειρηματίας γνωστός καί ὡς «ὁ πατέρας τῆς διαφήμισης». Στή διάρκεια τοῦ Β Παγκοσμίου Πολέμου, ἐργάστηκε γιά τήν Βρετανική Ὑπηρεσία Πληροφοριῶν, στή Βρετανική Πρεσβεία στήν Οὐάσινγκτον σέ θέματα διπλωματίας καί ἀσφάλειας. 16

17 ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2010, ΤΕΥΧΟΣ 60 διάλογος χρη σι μο ποι ή θη κε στήν δε κα ε τί α τοῦ 90 γιά τήν πα ρα γω γή μιᾶς τη λε ο πτι κῆς σειρᾶς μέ ἀ ε ρο πό ρους τῆς ΡΑΦ. Ἀ κο λού θη σε τό βι βλί ο του: «Σό λο Πο ρεί α» (G o i ng S o lo) πού ἀ να φέ ρε ται στήν ἀ ε ρο πο ρι κή καί πολε μι κή του ἐμ πει ρί α. Ἡ οἰ κο γε νεια κή ζω ή τοῦ D a hl ὑ πῆρ ξε ἐ πί σης πε ρι πε τει ώ δης. Τόν Ἰ ού λιο 1953 παν τρεύ ε ται τή γνω στή Ἀ με ρι κα νί δα ἠ θοποι ό P a t r i c ia N e al καί ἀ πο κτᾶ μα ζί της 5 παι διά (τήν O l i v ia, τήν T e s sa, τόν T h eo, τήν O p h e l ia, καί τή L u cy). Ὁ γά μος τους δι ήρκε σε 30 χρό νια στή διά ρκεια τοῦ ὁ ποί ου ἡ O l i v ia ἡ λι κί ας 7 ἐ τῶν, πέ θα νε ἀ πό ἱ λα ρά τό 1962, ἐ νῶ ὁ T h eo τραυ μα τί στη κε σο βα ρά σέ ἡ λι κί α τεσ σά ρων μη νῶν, γε γο νό τα πού στοί χι σαν στόν D a hl ση μαν τι κά. Τέ λος, τό 1965 ἡ σύ ζυ γος του ὑ πέ στη τρί α ἐγ κε φαλι κά, ἐ νῶ ἦ ταν ἔγ κυ ος στό πέμ πτο παι δί τους, τή L u cy. Οἱ δο κι μα σί ες αὐ τές, ἀν τί νά ἐ νι σχύ σουν τούς δε σμούς τῆς οἰ κο γέ νειας ὁ δή γη σαν τόν D a hl πα ρ ὅ λη τή φρον τί δα του πρός τήν ἄρ ρω στη P a t r i c ia N e al- σέ 11ετῆ δε σμό μέ τή σκη νο γρά φο F e l i c i ty C r o s l a nd, κά τι πού τά παι διά του ἤ ξε ραν, ἀλ λ ὄ χι καί ἡ σύ ζυ γός του. Τέ λος, τό 1983 ὁ D a hl πῆ ρε δια ζύ γιο ἀ πό τήν N e al γιά νά ἔλ θει σέ δεύ τερο γά μο μέ τήν F e l i c i ty, μέ τήν ὁ ποί α ἔ ζη σε τά ὑ πό λοι πα χρό νια καί μέ χρι τό θά να τό του, τό Νο έμ βριο Ὁ Dahl πέθανε σέ ἡ λι κί α 74 ἐ τῶν, ἀ πό μιά σπά νια ἀ σθέ νεια τοῦ αἵ μα τος καί θά φτη κε στό νε κρο τα φεῖ ο τῆς ἐ νο ρί ας τῶν Ἁ γί ων Πέ τρου καί Παύλου, στό G r e at M i s s e n d en, ὅ που σύμ φω να μέ τήν ἐγ γο νή του, ἡ οἰ κο γέ νεια τοῦ ἔ δω σε «ἕ να εἶ δος κη δεί ας V i k i ng». Θά φτη κε, δηλα δή, μα ζί μέ τίς ἀ γα πη μέ νες του στέ κες τοῦ μπι λιά ρδου, σο κο λά τες Βουρ γουν δί ας, μο λύ βια HB κι ἕ να... ἠ λε κτρι κό πρι ό νι! Ἀ πό τή στρα τι ω τι κή του θη τεί α μέ χρι τό τέ λος τῆς ζω ῆς του, ὁ R o a ld D a hl ἀ σχο λήθη κε μέ τό γρά ψι μο. Ἔ γρα ψε μυ θι στο ρήμα τα, ἱ στο ρί ες γιά παι διά, ποι ή μα τα, κι νημα το γρα φι κά σε νά ρια... Τό ρε περ τό ριό του πε ρι λαμ βά νει κά ποι ες ἀ πό τίς πιό γνω στές «ἐ πι τυ χί ες» ὅ πως: σε νά ρια γιά τίς ται νί ες «Ζεῖς μο νά χα δυ ό φο ρές» (Y ou O n ly L i ve T w i ce ), «C h i t ty C h i t ty B a ng B a ng» (1968), «Ὁ W i l ly W o n ka καί τό ἐρ γο στά σιο σο κο λά τας» (W i l ly W o n ka & t he C h o c o l a te F a c t o ry -1971) κ. ἄ. Ἀ κό μη καί ἐ πει σό δια τῆς γνω στῆς τη λε ο πτι κῆς σει ρᾶς φαν τασί ας, τρό μου καί μυ στη ρί ου: «Ἡ ζώ νη τοῦ λυ κό φω τος» (T w i l i g ht z o ne) φέ ρουν τήν ὑ πο γρα φή του. Τό πρῶ το «παι δι κό» βι βλί ο τοῦ D a hl, τό 1942 ἦ ταν «Τά Γκρέμ λινς» (T he G r e m l i ns) μέ τρο μα κτι κό καί «χι ου μο ρι στι κό» πε ρι εχό με νο. Τό βι βλί ο προ ο ρί σθη κε γιά ται νί α τῆς W a lt D i s n ey, ἀλ λά εἶ δε τό φῶς μό λις τό 1984, ὅ ταν ὁ S t e v en S p i e l b e rg ὑ λο ποί η σε ἕ να ἀ πα ρά δε κτο κρά μα ἀ κραί ου τρό μου καί ἀμ φί βο λου χι οῦ μορ μέ αὐ τόν τόν τί τλο, πού ἄν καί με τρι ό τη τα προ ω θή θη κε μέ ὅ λα τά μέ σα. Τά πε ρισ σό τε ρα ἀ πό τά βι βλί α τοῦ D a hl κυ κλο φο ροῦν καί στή χώ ρα μας, με τα φρασμέ να στά ἑλ λη νι κά. Με ρι κά ἀ πό αὐ τά εἶ ναι τά: «Μα τίλ ντα» (M a t i l da), «Ὁ Τσάρλι καί τό ἐρ γο στά σιο σο κο λά τας» (C h a r l ie a nd t he c h o c o l a te f a c t o ry), «Ὁ Τσάρ λι καί ὁ με γά λος γυ ά λι νος ἀ νελ κυ στή ρας» (C h a r lie a nd t he g r e at g l a ss e l e v a t or), «Οἱ μά γισσες» (T he W i t c h es), «Ὁ Πέ λης, ἡ Πάρ δα λη κι ἐ γώ» (T he G i r a f fe a nd t he P e l ly a nd Me), «Ἄ νω Λέχ» (E s io T r ot), «Ὁ ΜΦΓ, ὁ με γά λος φι λι κός γί γαν τας» (T he B FG), «Ὁ Τζί μης καί τό γι γαν το ρο δά κι νο» (J a m es a nd t he g i a nt p e a ch), «Τά πα λι ο τέ ρα τα» (D i r ty b e a sts), «Ὁ θεῖ ος Ὄ σβαλντ» (My u n c le O s w a ld), «Τά πα ρα μύ θια ἀ νά πο δα» (R e v o l t i ng r h ym es), «Οἱ βλα κέν τιοι» - «Τό θαυ μα τουρ γό φάρ μα κο» (T he t w i ts - G e o r g e s M a r v e l l o us M e d i c i ne), «Ἀ προσ δό κη τες ἱ στο ρί ες» (T a l es of t he u n e x p e c t ed), «Ντά νι, ὁ πρω τα θλητής τοῦ κό σμου» (D a n ny t he c h a m p i on of t he w o r ld), «Ἡ ὑ πέ ρο χη ἱ στο ρί α τοῦ Χέν ρι Σούγ καρ» (T he w o n d e r f ul s t o ry of H e n ry S u g ar a nd s ix m o re) καί «Ὁ ἀ πί θα νος κος 17

18 18 Φόξ» - «Τό μα γι κό δά χτυ λο» (F a n t a s t ic Mr. F ox - T he M a g ic F i n g er). Κυ κλο φο ροῦν ἀ κό μη οἱ δύ ο αὐ το βι ο γραφί ες του: «Ἀ γό ρι» (B oy) καί «Σό λο πο ρεί α» (G o i ng s o lo), κα θώς καί σέ ἀγ γλι κή γλώσσα τό «M an f r om t he S o u th» (Ὁ ἄν θρω πος ἀ π τό Νό το) σέ συ νέκ δο ση μα ζί μέ τά ἔρ γα τῶν E d g ar A l l an P oe καί E d i th N e s b it: «T he T e ll-t a le H e a rt» (Ἡ καρ διά πού ἐ λέγ χει), «L a mb to t he S l a u g h t er» (Ἀ μνός στή σφα γή) καί «T he M y s t e ry of t he S e mi-d e t a c h ed» (Τό μυ στή ριο τῆς ἡ μι α νε ξάρ τη της δι πλο κα τοικί ας), ὅ λα ἱ στο ρί ες τρό μου. Ἄν καί ὁ D a hl θε ω ρεῖ ται παγ κό σμια ἀ ναγνω ρι σμέ νος συγ γρα φέ ας παι δι κῶν βι βλίων, στό ἐ ξω τε ρι κό καί εἰ δι κά στίς Η ΠΑ κατα βάλ λον ται προ σπά θει ες ἀ πό ἐ πί ση μους φο ρεῖς καί πρό σω πα γιά τόν ἀ πο κλει σμό τῶν ἔρ γων του ἀ πό τίς σχο λι κές βι βλι ο θῆκες. Συ χνά σύλ λο γοι γο νέ ων κα τα λό γι σαν στά βι βλί α του χυ δαι ό τη τα καί σκλη ρό τητα. Τέ τοι α κρι τι κή προ έρ χε ται ἐξ ἴ σου ἀ πό Δε ξιούς καί Ἀ ρι στε ρούς πο λι τι κούς χώρους, ἀλ λά καί ἀ πό ποι κί λες ἰ δε ο λο γι κές ὁ μά δες 15. Ὁ ὀρ γα νω μέ νος φε μι νι σμός π.χ. κα τήγ γει λε τό βι βλί ο του «Οἱ Μά γισ σες» (T he W i t c h es) γιά τή δυ σμε νῆ πα ρου σί αση τῆς γυ ναί κας, ἐ νῶ Χρι στι α νι κοί κύ κλοι κα τα δί κα σαν τό βι βλί ο για τί εἰ σά γει τά παι διά στόν ἀ πο κρυ φι σμό. Οἱ προ σω πι κές ἀ πό ψεις τοῦ D a hl εἰ δι κά ὁ ἀν τι ση μι τισμός του, ἐκ δη λω μέ νος σέ ἐ πι στο λές πρός φι λι κά πρό σω πα, πυ ρο δό τη σαν ἐ πί σης συζη τή σεις γιά τόν κίν δυ νο ἔκ θε σης τῶν παιδι ῶν στήν ἀ νά γνω ση τῶν βι βλί ων του. Οἱ κρι τι κοί ἀ κό μη ἀν τέ δρα σαν γιά στοι χεῖ α ρα τσι σμοῦ στά βι βλί α του «Ὁ Τσάρ λι καί τό ἐρ γο στά σιο σο κο λά τας» (C h a r l ie a nd t he C h o c o l a te F a c t o ry) καί «Ὁ ΜΦΓ, ὁ με γά λος φι λι κός γί γαν τας» (T he B FG). Ἕ να ἀ πό τά πιό κλασ σι κά, ἐ πί ση μα ἀ παγο ρευ μέ να βι βλί α στά σχο λεῖ α τῶν Η ΠΑ εἶ ναι τό: «Τά πα ρα μύ θια ἀ νά πο δα» (R e v o l t i ng r h y m es), ὅ που ὁ R o a ld D a hl πα ρω δεῖ τά κλα σι κά παι δι κά πα ρα μύ θια. Οἱ ἀν τιρρή σεις ἐ πι κεν τρώ νον ται τό σο στή χρή ση τῆς γλώσ σας ὅ σο καί στή βι αι ό τη τά του π.χ. ὁ ἀ πο κε φα λι σμός τῶν ἀ δελ φῶν τῆς στα χτο πού τας. Στά ἄλ λα ἐ πί ση μα ἀ πα γορευ μέ να βι βλί α τοῦ D a hl πε ρι λαμ βά νονται: «Τό θαυ μα τουρ γό φάρ μα κο» (G e o r g e s M a r v e l l o us M e d i c i ne), ὅ που ἕ να ἀ γό ρι δολο φο νεῖ τή για γιά του, καί «Ὁ Τζί μης καί τό γι γαν το ρο δά κι νο» (J a m es a nd t he G i ant P e a ch), τό ὁ ποῖ ο στο χο ποι εῖ ται γιά τήν ἀ νορ θό δο ξη χρή ση τῆς γλώσ σας, τή χρή ση σε ξου α λι κῶν προ τύ πων καί τήν προ βο λή κα τα στά σε ων μέ δι ε φθαρ μέ νο, μα κά βριο καί τρο μα κτι κό πε ρι ε χό με νο. Συ χνά ἐκ δό τες στίς Η ΠΑ ἔ χουν λο γο κρίνει αὐ στη ρά βι βλί α τοῦ D a hl, ἀ φαι ρών τας ὁ λό κλη ρα ἐ πι λή ψι μα τμή μα τα ὅ πως τήν πε ρι γρα φή τοῦ «χον τροῦ παι διοῦ» στό «Ὁ Τσάρ λι καί τό ἐρ γο στά σιο σο κο λά τας». Οἱ ἀν τιρ ρή σεις τοῦ D a hl στό θέ μα αὐ τό ἦ ταν ὅ τι τά βι βλί α του ἐ νο χλοῦ σαν πε ρισ σό τερο τούς ἐ νή λι κες ἀ π ὅ,τι τά παι διά, γιά τά ὁ ποῖ α ἰ σχυ ρι ζό ταν ὅ τι εἶ ναι πιό βάρ βα ρα ἀ πό τούς με γά λους. Βέ βαι α, σ αὐ τό θά μπο ρού σα με νά ἀν τι τεί νου με ὅ τι τά παι διά α) εἶ ναι πιό εἰ λι κρι νῆ κα θώς δέν ἔ μα θαν ἀ κό μη νά κρύ βουν τά συ ναι σθή μα τά τους κι ἔ τσι ἐκ φρά ζον ται πιό αὐ θόρ μη τα ἀ π ὅ,τι οἱ με γά λοι καί β) στό θέ μα τῆς βί ας, ὅ τι τά παι διά δι α μορ φώ νον ται ἀ νά λο γα μέ τήν ἐκ παί δευ σή τους κι ἀ κό μη, ὅ τι γ) συχνά δέν κα τα νο οῦν τά ὑ πο νο ού με να τοῦ συγ γρα φέ α καί τεί νουν νά θε ω ροῦν ἀ στεῖ ο ὅ,τι τά κά νει νά ξε φεύ γουν ἀ πό τά πλαί σια σω στά ἤ λαν θα σμέ να- πού οἱ ἐ νή λι κοι, συ χνά ἄ κρι τα, τούς ἐ πι βάλ λουν. Συλ λο γι κά, τό ἔρ γο τοῦ D a hl δι α πνέ εται ἀ πό τό πα ρά δο ξο, τό μυ στη ρι ῶ δες, τό τρο μα κτι κό, τό μα γι κό-ἀ πο κρυ φι στι κό στη ρι ζό με νο συ χνά στή μον τέρ να (τό τε) θε ω ρί α τῆς «πα ρα ψυ χο λο γί ας»- καί τά ἀντι παι δα γω γι κά μη νύ μα τα, δι αν θι σμέ να

19 ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2010, ΤΕΥΧΟΣ 60 διάλογος ΕΙΔΗΣΕΙΣ - ΣΧΟΛΙΑ Α ΝΑ ΒΙ Ω ΣΗ ΠΑ ΓΑ ΝΙ ΣΤΙ ΚΗΣ Ε ΟΡ ΤΗΣ; Ὅ σο μιά κοι νω νί α ἐκ βαρ βα ρί ζε ται, τό σο ζη τᾶ νά ἀν τι κα τα στή σει τίς πραγ μα τι κές ἀ ξί ες στίς ὁ ποῖ ες κά πο τε εἶ χε ἐ να πο θέ σει τή ζω ή της μέ κί βδη λα ὑ πο κα τά στα τα. Κά πο τε ἡ πα τρί δα μας ζοῦ σε, χαι ρό ταν καί δι α σκέ δα ζε στίς ἡ μέ ρες τῆς μνή μης τῶν Ἁ γί ων μας, τοῦ Χρι στοῦ μας καί τῆς Πα ναγιᾶς μας. Σή με ρα κά ποι οι ἐ φευ ρί σκουν εὐ και ρί ες γιά τήν κα θι έ ρω ση «ἑ ορ τῶν» μέ κά θε πι θα νή καί ἀ πί θα νη θε μα το λο γί α. Ἔ τσι κα θι ε ρώ νον ται ἡ μέ ρες ἑ ορ τα σμοῦ γιά τό κα θε τί: «γι ορ τή τοῦ δέν τρου», «γι ορτή τῆς μη τέ ρας», «γι ορ τή τοῦ πα τέ ρα», «γι μέ «βρε τα νι κό χι οῦ μορ» καί πυ κνές ἀ να φορές στή... σο κο λά τα, πού ὑ πῆρ ξε ἡ ἀ γα πημέ νη του λι χου διά. Κυ ρί αρ χο ἐ πι κρα τεῖ στά βι βλί α του εἰ δικά τό μή νυ μα ὅ τι «ἐ πι τρέ πε ται στά παιδιά νά τι μω ροῦν τούς με γά λους ὅ ταν οἱ με γά λοι δέν φέ ρον ται σω στά», μιά βραδυ φλε γής βόμ βα στά σπλά χνα τῆς οἰ κο γένειας καί τῆς κοι νω νί ας μας ἐκ μέ ρους ἑ νός ἀν θρώ που, πού πο τέ δέ βί ω σε τό ἐκ κλη σι αστι κό φρό νη μα τοῦ «ἀ γα πᾶ τε τούς ἐ χθρούς ὑ μῶν...», ἀλ λά πα ρέ μει νε, στήν κα λύ τε ρη πε ρί πτω ση, στό ἐ πί πε δο τοῦ «ὀ φθαλ μόν ἀντί ὀ φθαλ μοῦ...». Μέ βά ση αὐ τό τό ἱ στο ρι κό μπο ροῦ με εὔ κο λα νά ἀν τι λη φθοῦ με ὅ τι ὁ R o a ld D ahl σέ ὅ λη του τή ζω ή ὑ πῆρ ξε ἕ να «με γά λο παι δί» -ὄ χι πάν τα μέ τήν κα λή ἔν νοι α τοῦ ὅ ρου- πού με τέ φε ρε στά μυ θι στο ρή μα τά του εἰ δι κά στά παι δι κά- τά προ σω πι κά του βι ώ μα τα καί ἀ δι έ ξο δα. Χρη σι μο ποι εῖ τό χι οῦ μορ, πρᾶγ μα πού κα θι στᾶ τά βιβλί α του εὐ χά ρι στα μέν καί δι α σκε δα στι κά στό παι δί, ἀλ λά καί στόν ἐ νή λι κο, γε γο νός, πού κά νει τό πε ρι ε χό με νό τους ἀ κό μη πιό ἐ πι κίν δυ νο, κα θώς ἔ τσι ἰ σχυ ρο ποι εῖ καί ἐμπε δώ νει τίς λαν θα σμέ νες συμ πε ρι φο ρές, ἀ να μα σών τας ξα νά καί ξα νά σ ὅ λα του σχε δόν τά παι δι κά βι βλί α- τήν τι μω ρί α τῶν «κα κῶν ἐ νη λί κων» -τούς ὁ ποί ους περι γρά φει ἐ φι αλ τι κά κα κούς- ἀ πό τά πρώ ην θύ μα τά τους τά «βα σα νι σμέ να παι διά». Ὁ D a hl, ὅ πως δη λώ νουν καί οἱ βι ο γρά φοι του, ὑ πῆρ ξε ἀν τι φα τι κή προ σω πι κό τη τα 16. «Ἥ ρω ας πο λέ μου, φι λό τε χνος, γεν ναι ό δωρος, κα λός οἰ κο γε νειά ρχης, ἀ φο σι ω μέ νος στά παι διά του, ἀλ λά καί χαρ το παί κτης, πότης, ἐ ρι στι κός κι αὐ ταρ χι κός στίς συ να ναστρο φές του. Κα νείς ὅ μως δέν μπο ρεῖ νά ἀμφι σβη τή σει τό τα λέν το του, τό σαρ κα στι κό χι οῦ μορ του καί τήν ἀ πρό βλε πτη φαν τα σί α του. Πέ θα νε τό Νο έμ βριο τοῦ 1990, ἀ φή νοντας κλη ρο νο μιά στά παι διά ὅ λου τοῦ κό σμου ἱ στο ρί ες πού ἔ φε ραν ἐ πα νά στα ση στό παι δικό βι βλί ο». Ὅ μως -θά συμ πλη ρώ σου με ἐ μεῖς- πό σοι γνω ρί ζουν καί εἰ δι κά οἱ γο νεῖς- τί εἴ δους εἶ ναι ἡ «ἐ πα νά στα ση» πού ὁ R o a ld D a hl ἔ φε ρε στό παι δι κό βι βλί ο καί πό σο βλαπτι κή ἦ ταν καί εἶ ναι στό σύ νο λό της, στή δι α μόρ φω ση τῆς εὐ αί σθη της παι δι κῆς προσω πι κό τη τας; Ὁ λο κλη ρώ νον τας τήν ἔ ρευ νά μας αὐ τή πι στεύ ου με ὅ τι ἀ ξί ζει τόν κό πο οἱ γο νεῖς νά μή δι α λέ γουν πλέ ον ἄ κρι τα τά βι βλί α πού προ σφέ ρουν στά παιδιά τους, ἀλλά νά ἐρευνοῦν εἰδικά τόν βίο καί τήν πολιτεία τῶν συγγραφέων αὐτῶν τῶν βιβλίων. Τό διαδίκτυο προσφέρεται ἐντυπωσιακά γιά τόν ἔλεγχο αὐτό html 19

20 ορ τή τῆς γυ ναί κας», «γι ορ τή τοῦ ἁ γί ου Βα λεν τί νου»... Κι ἄν θέ λε τε νά πᾶ με καί πιό μα κριά, σέ «δι ε θνῆ ὕ δα τα», νά θυ μηθοῦ με τίς δι α βό η τες «γι ορ τές» τῆς Γαλ λικῆς Ἐ πα νά στα σης, τῆς κα τά λη ξης αὐ τῆς τοῦ Δι α φω τι σμοῦ, ὅ πως τίς κα θι έ ρω σαν ὁ μα σό νος Ρο βε σπι έ ρος καί οἱ Ἰ α κω βί νοι: τή «λα τρεί α τῆς θε ᾶς Λο γι κῆς», τή «γι ορ τή τοῦ Ὑ περ τά του Ὄν τος» κ.λπ. 1 Δέ μᾶς ἐκ πλήσ σει λοι πόν πού καί πολλοί Δῆ μοι τῆς χώ ρας μας ἀ κο λου θοῦν σή με ρα τόν ἴ διο συρ μό συ νει δη τά ἤ ἀ συνεί δη τα. Πα ρα θέ του με πα ρα κά τω ἕ να μι κρό δεῖγμα αὐ τῆς τῆς «πο λι τι κῆς» ἀ πό τήν ἐ πί ση μη ἱ στο σε λί δα τοῦ Δή μου τῆς Ἀ θή νας 2 : «Η Δι εύ θυν ση Σχο λι κής Μέ ρι μνας-δ.ε.π. του Δή μου Α θη ναί ων, ο Α θή να 9,84, οι μαθη τές-τρι ες, οι δά σκα λοι και η Δι ευ θύν τρια του 21ου Δη μο τι κού Σχο λεί ου Α θη νών, καθώς και το γρα φεί ο Πο λι τι στι κών θε μά των της Α Δι εύ θυν σης Π.Ε. Α θη νών, στο πλαί σιο του προ γράμ μα τος Σχο λεί α! Πά με Α θή να, δι ορ γά νω σαν την ξε χω ρι στή εκ δή λω ση α ναβί ω σης της γι ορ τής των Αν θε στη ρί ων, που πραγ μα το ποι ή θη κε με ε πι τυ χί α σή με ρα, Πα ρα σκευ ή 30 Α πρι λί ου, στην πλα τεί α Α μερι κής και ώ ρα 9:30 π.μ. Στην εκ δή λω ση οι μα θη τές της Α τά ξης πα ρου σί α σαν τη Χε λι δό να και τα χε λι δο νίσμα τα, οι μα θη τές της Β τά ξης και η χο ρωδί α του σχο λεί ου πα ρου σί α σαν τρα γού δια της ά νοι ξης, οι μα θη τές της Γ τά ξης πρόβα λαν την ε φη με ρί δα τους η ο ποί α αυ τή τη φο ρά ή ταν α φι ε ρω μέ νη στα Αν θε στή ρια, οι μα θη τές της Ε τά ξης έ κα ναν θε α τρι κή α να πα ρά στα ση με θέ μα τις τρεις μέ ρες των Αν θε στη ρί ων - ΠΙ ΘΟΙ ΓΙΑ, ΧΟ ΕΣ & ΧΥ ΤΡΟΙ - και οι μα θη τές της ΣΤ τά ξης κα τα σκεύα σαν και δώ ρι σαν ε κα τον τά δες στε φά νια 1. Βλέπε: π. Γεωργίου Μεταλληνοῦ, «Περί Διαφωτισμοῦ καί Ὀρθόδοξης Παράδοσης» com/oode/istoria/ekklisia/diafwt-parad1.htm 2. με πο λύ χρω μα άν θη που ο Δή μος δι έ θε σε για το σκο πό αυ τό, προ σφέ ρον τας πα ράλλη λα σε ό λους τους πα ρευ ρι σκό με νους α πό έ ναν ε νη με ρω τι κό - εκ παι δευ τι κό φά κε λο με ι στο ρι κά στοι χεί α για την ΠΛΑ ΤΕΙΑ ΑΝ ΘΕ ΣΤΗ ΡΙ ΩΝ. Σε μή νυ μά του ο Χρή στος Τεν τό μας, δη μο τι κός σύμ βου λος, υ πεύ θυ νος της Διεύ θυν σης Σχο λι κής Μέ ρι μνας-δη μο τι κές Ε πι τρο πές Παι δεί ας του Δή μου Α θη ναί ων υ πο γράμ μι σε τα ε ξής: Ό σοι ζού με, ερ γα ζόμα στε στην Α θή να, ό σοι α γα πά με την πό λη μας, έ χου με έ να κοι νό στό χο, έ να κοι νό ό νειρο. Να τη βλέ που με να γί νε ται κα λύ τε ρη. Να τη βλέ που με να ο μορ φαί νει. Χρό νο με το χρό νο. Μέ ρα με τη μέ ρα. Να τη βλέ που με να αν θί ζει. Να γε μί ζει με χα ρού με να και αι σιό δο ξα για το μέλ λον παι διά. Τα Αν θε στή ρια εί ναι μια μι κρή αν τί στα ση στο γκρί ζο, στο α παι σι ό δο ξο, στο μουν τό της κα θη με ρι νό τητάς μας. Η πλα τεί α Α με ρι κής λοι πόν, πρώην πλα τεί α Αν θε στη ρί ων, γέ μι σε για μια α κό μα χρο νιά με λου λού δια. Έ γι νε για μια α κό μα χρο νιά η πλα τεί α των χρω μά των και της ο μορ φιάς. Το έ χου με α νάγ κη. Συγ χαρη τή ρια σε ό σους ερ γά στη καν γι αυ τήν τη μο να δι κή πρω το βου λί α και ι δι αί τε ρα στους μα θη τές και τις μα θή τρι ες, που κά νουν να αν θί ζει μέ σα μας πιο δυ να τή η αι σι ο δο ξί α και η ελ πί δα». Πό σος κό πος, ἀ λή θεια, πό σο χρῆ μα -ἀπό τόν ἱ δρώ τα τοῦ Ἑλ λη νι κοῦ λα οῦ- καί πό σα «ὡ ραῖ α» λό για! Ἄ ρα γε ὅ λα αὐ τά εἶναι ἁ πλές φολ κλο ρι στι κές ἐκ δη λώ σεις ἤ ἔ χουν γιά τε λι κό στό χο τήν ἀ πο κο πή τῶν παι δι ῶν μας καί τοῦ λα οῦ μας ἀ π τήν αὐ θεν τι κή του πα ρά δο ση, πού ὄ χι μό νο ψυ χα γω γεῖ, ἀλ λά καί τε λι κά σώ ζει διά τῆς Ἐκ κλη σί ας, τό ἀνθρώπινο πρόσωπο; «ΤΟ ΚΡΙ ΣΙ ΜΟ ΠΛΗ ΘΟΣ ΤΩΝ 333» Μέ τόν ἐν τυ πω σια κό τί τλο: «Τό Κρί σι μο Πλῆ θος τῶν 333: Ἡ Ἀ φύ πνι ση τῆς Ἑλ λά 20