ΕΘΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΓΑΛΑΚΤΟΣ ΕΛΛΑ ΑΣ GREEK NATIONAL COMMITTEE OF IDF GREECE

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΕΘΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΓΑΛΑΚΤΟΣ ΕΛΛΑ ΑΣ GREEK NATIONAL COMMITTEE OF IDF GREECE"

Transcript

1 ΕΘΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΓΑΛΑΚΤΟΣ ΕΛΛΑ ΑΣ GREEK NATIONAL COMMITTEE OF IDF GREECE ΤΕΥΧΟΣ 1 ΕΤΟΣ 2009 ISSUE 1 YEAR 2009

2

3 ΕΘΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΓΑΛΑΚΤΟΣ ΕΛΛΑ ΑΣ GREEK NATIONAL COMMITTEE OF IDF GREECE ΤΕΥΧΟΣ 1 ΕΤΟΣ 2009 ISSUE 1 YEAR 2009

4 Επιτροπή Σύνταξης Την Επιτροπή Σύνταξης του περιοδικού αποτελούν τα μέλη του ιοικητικού Συμβουλίου της Εθνικής Επιτροπής Γάλακτος Ελλάδας: Ε. Ανυφαντάκης (Πρόεδρος), Εθνική Επιτροπή Γάλακτος Ελλάδας, Π. Σωτηρίου (Αντιπρόεδρος), Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Χ. Κεχαγιάς (Μέλος), Εργαστήριο Τεχνολογίας Τροφίμων Τ. Ε. Ι. Αθηνών, Μ. Τζιότζιος (Μέλος), Ομοσπονδία Κτηνοτροφικών Συλλόγων Νομού Λάρισας,. Χιώτης (Μέλος), Συνομοσπονδία ημοκρατικών Αγροτικών Συλλόγων Ελλάδος. Υπεύθυνος για την έκδοση σύμφωνα με το νόμο: Τεχνική επιμέλεια ύλης: Φωτοστοιχειοθεσία, εκτύπωση: Εκδότης: Ε. Μ. Ανυφαντάκης Άρεως Π. Φάληρο Ανυφαντάκη Αριστέα Βαμβακάκη Αφροδίτη Νεκταρία Παπαδόπουλος Νικόλαος ΕΚ ΟΣΕΙΣ ΣΤΑΜΟΥΛΗ Αβέρωφ Αθήνα τηλ , fax Εθνική Επιτροπή Γάλακτος Ελλάδας (Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών) Ιερά Οδός Αθήνα τηλ , φαξ

5 Περιεχόμενα Α' ΜΕΡΟΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚH ΕΡΓΑΣΙA 1. Παραγωγή κυτταρικής μάζας και μικροβιακού λίπους κατά την ανάπτυξη του μύκητα Mucor sp. LGAM 366 σε τυρόγαλα. Βαμβακάκη Αφροδίτη-Νεκταρία, Κανδαράκης Ιωάννης, Γαλιώτου-Παναγιώτου Μαρία, Κωμαΐτης Μιχαήλ, Παπανικολάου Σεραφείμ...8 Β' ΜΕΡΟΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 1. Η παρουσία της αφλατοξίνης Μ 1 στα τυριά. Αικατερίνη Γεωργάλα, Φωτεινή Καραλή, Γκόλφω Μοάτσου, Στέλιος Καμιναρίδης...26 Γ' ΜΕΡΟΣ ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΑ ΝΕΑ 1. Σύσκεψη Μονίμου Επιτροπής της ιεθνούς Ομοσπονδίας Γάλακτος (IDF) για την Υγεία των Ζώων. Ευτυχία Ξυλούρη-Φραγκιαδάκη Σύσκεψη Μονίμου Επιτροπής της ιεθνούς Ομοσπονδίας Γάλακτος (IDF) για τα Κύρια Συστατικά στο Γάλα. Πετρούλα Ταραντίλη Σύσκεψη Μονίμου Επιτροπής της ιεθνούς Ομοσπονδίας Γάλακτος (IDF) για τα Μικροσυστατικά και τον Χαρακτηρισμό των Φυσικών Ιδιοτήτων του Γάλακτος. Αικατερίνη Μοσχοπούλου Σύσκεψη Μονίμου Επιτροπής της ιεθνούς Ομοσπονδίας Γάλακτος (IDF) για τις Μικροβιολογικές Μεθόδους Ανάλυσης του Γάλακτος. Αικατερίνη Μοσχοπούλου Σύσκεψη Μονίμου Επιτροπής της ιεθνούς Ομοσπονδίας Γάλακτος (IDF) για τη ιασφάλιση Ποιότητας, Στατιστική Ανάλυση Αποτελεσμάτων, ειγματοληψία. Λαμπρινή Καραγιάννη Σύσκεψη Μονίμου Επιτροπής της ιεθνούς Ομοσπονδίας Γάλακτος (IDF) για τη ιατροφή και Υγεία. Αλεξάνδρα-Μαρία Μιχαηλίδου ιατμηματικό Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Ειδίκευσης στην «Ολοκληρωμένη ιαχείριση Παραγωγής Γάλακτος και Γαλακτοκομικών Προϊόντων» Κωνσταντίνος Τσαντίλης, Γεωπόνος Τεχνολόγος Γάλακτος

6 Contents SECTION A' RESEARCH PAPER 1. Production of microbial mass and microbial oil during growth of the mold Mucor sp. LGAM 366 on whey. Vamvakaki Afroditi-Nectaria, Kandarakis Ioannis, Galiotou-Panayotou Maria, Komaitis Michael, Papanikolaou Seraphim...8 SECTION B' REVIEW PAPER 1. The presence of aflatoxin M 1 in cheeses. Aikaterini Georgala, Fotini Karali, Golfo Moatsou, Stelios Kaminarides SECTION C' NEWS OF DAIRY SECTOR 1. Meeting of the Standing Committee on Animal Health, SCAH, of IDF. Ε. Xylouri-Fragiadaki Meeting of the Standing Commitee on Main Components of Milk, SCMCM, of IDF. P. Tarantili Meeting of the Standing Committee on Minor Components & Characterization of Physical Properties, SCMCCPP, of IDF. Α. Μoschopoulou Meeting of the Standing Committee on Methods of Microbiological Analysis, SCMMA, of IDF. Α. Μoschopoulou Meeting of the Standing Committee on Quality Assurance, Statistics of Analytical Data, Sampling, SCQASAD, of IDF. L. Karagianni Meeting of the Standing Committee on Nutrition and Health, SCNH, of IDF Al. Michaelidou Post Graduate Studies on Integrated Production Management of Milk and Dairy Products Konstantinos Tsantilis, Agriculturist,

7 Α ΜΕΡΟΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

8 Παραγωγή κυτταρικής μάζας και μικροβιακού λίπους κατά την ανάπτυξη του μύκητα Mucor sp. LGAM 366 σε τυρόγαλα Βαμβακάκη Αφροδίτη-Νεκταρία 1,2, Κανδαράκης Ιωάννης 2, Γαλιώτου-Παναγιώτου Μαρία 1, Κωμαΐτης Μιχαήλ 3, Παπανικολάου Σεραφείμ 1 * 1. Εργαστήριο Μικροβιολογίας και Βιοτεχνολογίας Τροφίμων 2. Εργαστήριο Γαλακτοκομίας 3. Εργαστήριο Χημείας και Ανάλυσης Τροφίμων Τμήμα Επιστήμης και Τεχνολογίας Τροφίμων, Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Ιερά Οδός 75, 11855, Αθήνα * Συγγραφέας επικοινωνίας Τηλ., Fax: , spapanik@aua.gr ΠΕΡΙΛΗΨΗ Σκοπός της παρούσας εργασίας ήταν η μελέτη της βιοχημικής συμπεριφοράς του ζυγομύκητα Mucor sp. LGAM 366 κατά την ανάπτυξη αυτού σε υποστρώματα με βάση το τυρόγαλα. Οι καλλιέργειες πραγματοποιήθηκαν σε κλειστού τύπου ζυμώσεις βυθού σε σύστημα αναδευόμενων φιαλών. Το τυρόγαλα περιείχε ως πηγή άνθρακα τη λακτόζη σε συγκέντρωση 60±5 g/l, ως πηγή αζώτου (και άνθρακα) περιείχε πρωτεΐνη σε συγκέντρωση 8±1 g/l ενώ εμπλουτίστηκε και με άλατα. Ο μύκητας παρουσίασε μέγιστη τιμή συγκέντρωσης βιομάζας 21.6 g/l και μέγιστη τιμή συγκέντρωσης λίπους 1.46 g/l. Η μέγιστη τιμή λίπους επί ξηράς ουσίας ανήλθε στο 9.2% β/β. Ο μύκητας αυτός εμφάνισε μειωμένη ανάλωση λακτόζης ειδικά μετά από το πέρας της ισόρροπης φάσης του αυξητικού κύκλου, με απόρροια μειωμένη δυνατότητα απορρύπανσης του αποβλήτου και μειωμένη δυνατότητα βιομετατροπής της λακτόζης σε λίπος. Παρά το γεγονός ότι παρατηρήθηκε μειωμένη παραγωγή λίπους (σε ποσοστό επί ξηράς μάζας), κατά τη στάσιμη φάση του αυξητικού κύκλου υπήρξε ανακατανάλωση μέρους των παραγόμενων λιπιδίων. Επίσης, αναλύθηκαν τα λιπίδια του ζυγομύκητα σε διάφορους χρόνους ανάπτυξης και παρατηρήθηκε μια διαφοροποίηση στην κατανομή των λιπαρών οξέων σε σχέση με το χρόνο ζύμωσης. Η μέγιστη συγκέντρωση γ-λινολενικού οξέος (GLA) που παράχθηκε ήταν 167 mg GLA ανά L αναλισκόμενου τυρογάλακτος.

9 Production of microbial mass and microbial oil during growth of the mold Mucor sp. LGAM 366 on whey Vamvakaki Afroditi-Nectaria 1,2, Kandarakis Ioannis 2, Galiotou-Panayotou Maria 1, Komaitis Michael 3, Papanikolaou Seraphim 1 * 1. Laboratory of Food Microbiology and Biotechnology 2. Laboratory of Dairy science 3. Laboratory and Food Chemistry Department of Food Science and Technology, Agricultural University of Athens, 75 Iera Odos, 11855, Athens *Corresponding author Tel., Fax: , spapanik@aua.gr ABSTRACT Aim of the present study was to assess the potentiality of the mold Mucor sp. strain LGAM 366 (Mucorales) during its culture on whey utilized as substrate in liquid fermentation medium, for the production of microbial mass and microbial oil containing γ-linolenic acid, an unsaturated fatty acid of significant medical and nutritional importance. The used whey contained initial carbohydrates (lactose) concentration of 60±5 g/l and initial protein at 8±1 g/l. The culture was conducted in batchflask type. The mold presented efficient growth (maximum biomass achieved g/l) with maximum lipid in dry weight 9.3% (w/w). However the microorganism seemed incapable of converting lactose into lipid after protein exhaustion from the culture medium, and hence, it can not be considered as a potential producer of microbial lipid in the given culture conditions. Furthermore, analysis of fatty acids of the total microbial lipid was conducted showing that distribution of fatty acids presented some changes as function of the fermentation time. Finally, γ-linolenic acid was synthesized inside the lipid structures in a maximum quantity of 167 mg per L consumed whey. 9

10 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Τυρόγαλα είναι το προϊόν το οποίο λαμβάνεται με τη χρήση οξέων, πυτιάς ή/ και φυσικοχημικών μεθόδων, κατά την παραγωγή τυριών και καζεΐνης (Κανονισμός 625/ ΕΕ). Κατά την τυροκόμηση αγελαδινού γάλακτος, το 10-20% (β/β) των συνολικών συστατικών του γάλακτος μεταφέρεται στο τυρί και το υπόλοιπο στο τυρόγαλα. Τα ποσοστά αυτά ποικίλουν ανάλογα με το είδος του τυριού που παρασκευάζεται και την τεχνολογία που εφαρμόζεται. Σε κάθε περίπτωση πάντως, το τυρόγαλα είναι ένα απόβλητο ιδιαίτερα υψηλού ρυπαντικού φορτίου, καθόσον δύναται να περιέχει σάκχαρο (λακτόζη) σε ποσοστό % β/β, πρωτεΐνη σε ποσοστό % β/β και λίπος σε ποσοστό % β/β. Τυπική τιμή οξυγόνου που απαιτείται για τη χημική οξείδωση του τυρογάλακτος (COD) ανέρχεται σε mg/l. Γενικώς θα πρέπει να αναφερθεί ότι τα ποσοστά των συστατικών του τυρογάλακτος ποικίλουν εξαρτώμενα από τη σύσταση του γάλακτος από το οποίο προέρχεται, τις τεχνολογικές επεμβάσεις που γίνονται κατά τη διάρκεια της επεξεργασίας του, τη θερμική μεταχείριση του γάλακτος πριν από την πήξη του, τον τρόπο πήξης του (ένζυμα, βιολογική οξίνιση, προσθήκη οξέων), το βαθμό διαίρεσης του τυροπήγματος και τον τρόπο και τη θερμοκρασία αναθέρμανσης (Ζερφυρίδης 1983). Ως γενική προσέγγιση μπορούμε να πούμε ότι το τυρόγαλα είναι ιδιαίτερα πλούσιο σε λακτόζη, η οποία συνιστά το κύριο ρυπαντικό συστατικό του αποβλήτου, ενώ περιέχει μεγάλη ποικιλία ανόργανων και οργανικών ουσιών. Στις αζωτούχες ενώσεις του τυρογάλακτος κυριαρχούν οι αλβουμίνες και γλοβουλίνες του γάλακτος που δεν πήζουν με την πυτιά ή με την οξίνιση του. Πέρα αυτών υπάρχουν πρωτεόζες-πεπτόνες και πλήθος άλλων υδατοδιαλυτών αζωτούχων ουσιών. Θα πρέπει να τονιστεί επίσης, ότι το τυρόγαλα έχει πλήθος αλάτων και βιταμινών. Κατά την τυροκόμηση του τυρογάλακτος μεταφέρεται περίπου το 40%-50% (β/β) των στερεών συστατικών του γάλακτος και προκαλεί σημαντική ρύπανση όταν απορρίπτεται στο περιβάλλον. Σε πολλές χώρες απαγορεύεται η απόρριψη του στο αποχετευτικό δίκτυο των πόλεων εάν πριν δεν έχει προηγηθεί κάποια επεξεργασία μείωσης της οργανικής του ουσίας. Σήμερα παράγονται περίπου 120 εκατομμύρια τόνοι τυρογάλακτος σε όλο τον κόσμο (Peters 2006). Από την παραγωγή αυτή αξιοποιείται μόνο το 55% περίπου. Το υπόλοιπο απορρίπτεται ως απόβλητο. Όμως οι προϋποθέσεις για ολοένα και μεγαλύτερη ποσοτική και ποιοτική αξιοποίηση του τυρογάλακτος, συνεχώς αυξάνουν. Έτσι, το τυρόγαλα χρησιμοποιείται για τη διατροφή ζώων, ως λίπασμα, σε αρτοπαρασκευάσματα, στη ζαχαροπλαστική-μαγειρική, για την παρασκευή τυριών τυρογάλακτος, για παραγωγή σκόνης τυρογάλακτος, αφαλατωμένου τυρογάλακτος, πρωτεϊνών τυρογάλακτος καθώς και για την παραγωγή λακτόζης. Μια από τις κύριες οδούς αξιοποίησης του τυρογάλακτος σχετίζεται με τη ζύμωση αυτού προς παραγωγή προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας (γαλακτικό οξύ, αιθυλική αλκοόλη, βιταμίνες, β-γαλακτοσιδάση, ξύδι, βιομάζα, 10

11 μικροβιακό λίπος) (Αγγελής 2007). Ειδικότερα το τυρόγαλα μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως θρεπτικό μέσο για την ανάπτυξη μικροοργανισμών, (π.χ. γένη Kluyveromyces, Candida, Trichosporum, Torula), που δίδουν βιομάζα υψηλής βιολογικής αξίας. Η βιομάζα αυτή καλείται μονοκυτταρική πρωτεΐνη (single cell protein). Σε σύγκριση με τα φυτά οι μικροοργανισμοί εμφανίζουν σημαντικά υψηλότερους ειδικούς ρυθμούς ανάπτυξης και υψηλότερη συγκέντρωση πρωτεΐνης στην παραγόμενη βιομάζα που σε πολλές περιπτώσεις φτάνει το 80% (β/β) επί ξηρής μάζας (Αγγελής 2007). Ενδεικτικά αναφέρεται ότι ήδη στη Γαλλία (Εταιρεία «Fromageries Le Bel») παράγεται υψηλής αξίας μονοκυτταρική πρωτεΐνη κατά την ανάπτυξη μυκήτων του είδους Kluyveromyces fragilis σε τυρόγαλα σε βιομηχανική κλίμακα, το δε παραγόμενο προϊόν χρησιμοποιείται με μεγάλη επιτυχία στη διατροφή του ανθρώπου (Αγγελής 2007). Η χρησιμοποίηση των δυνάμενων να παράξουν ενδοκυτταρικό λίπος μικροοργανισμών (oleaginous ή oil-bearing microorganisms) έχει ήδη αναφερθεί από το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, επισταμένη όμως μελέτη των μικροοργανισμών αυτών πραγματοποιείται τα τελευταία 35 χρόνια (Aggelis κ.λπ. 1987, 1988, 1990, Ratledge 1994, 2002, Certik and Shimizu 1999, Ratledge κ.λπ. 2005, Αγγελής 2007). Το ενδιαφέρον για την παραγωγή των λιπιδίων αυτών, καλουμένων και μικροβιακών ή μονοκυτταρικών λιπιδίων (microbial oils ή single cell oils) είναι μεγάλη καθώς αποτελούν πηγή σημαντικών λιπαρών οξέων που δεν συναντάμε συχνά στη φύση. Αυτά τα λιπαρά οξέα χρησιμοποιούνται στην κλινική διατροφή και ως πρώτες ύλες για την παρασκευή ειδικών τροφών και καλλυντικών (Ratledge 1994, Ratledge κ.λπ. 2005, Αγγελής 2007). Ιδιαίτερο ενδιαφέρον εστιάζεται στο γ-λινολενικό οξύ (GLA, 6,9,12 C18:3), ένα λιπαρό οξύ το οποίο παράγεται κατά κύριο λόγο ως μεταβολικό προϊόν από τους ελαιογόνους ζυγομύκητες (Aggelis κ.λπ. 1987, 1988, 1990, Ratledge 1994, 2002, Fakas κ.λπ. 2006, 2007, 2008α, 2008β, Αγγελής 2007) και παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον λόγω των αντικαρκινικών και αντιφλεγμονώδων ιδιοτήτων που έχει βρεθεί ότι περιέχει (Certik and Shimizu 1999, Kenny κ.λπ. 2000). Παρά το γεγονός ότι έχει αναφερθεί χρησιμοποίηση πληθώρας ανανεώσιμων υποστρωμάτων ή υποστρωμάτων τύπου «αποβλήτων» ως πηγών άνθρακα από ελαιογόνους ζυγομύκητες προκειμένου να παραχθεί λίπος και γ-λινολενικό οξύ (Certik and Shimizu 1999, Fakas κ.λπ. 2006, 2007, 2008α, 2008β, Αγγελής 2007), το τυρόγαλα μέχρι στιγμής δεν έχει χρησιμοποιηθεί από μικροοργανισμούς αυτής της κατηγορίας, πιθανώς λόγω της μη-ικανοποιητικής ανάπτυξης αυτών στη λακτόζη (Certik and Shimizu 1999). Αντίθετα, ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 είχε παραχθεί μικροβιακό λίπος που προσομοίαζε με αυτό του λίπους του κακάο (cocoa-butter substitute) σε βιομηχανική κλίμακα χρησιμοποιώντας ελαιοπαραγωγούς ζύμες του είδους Apiotrichum curvatum κατά την καλλιέργεια τους στο τυρόγαλα. (Ykema κ.λπ. 1988, 1990, Davies κ.λπ. 1990, Davies and Holdsworth 1992, Ratledge, 1994, Αγγελής 2007). 11

12 Σκοπός της παρούσας εργασίας ήταν η μελέτη της βιοχημικής συμπεριφοράς (παραγωγή κυτταρικής μάζας, ενδεχόμενη συσσώρευση μικροβιακού λίπους, σύσταση σε λιπαρά οξέα του μικροβιακού λίπους, κατανάλωση υποστρωμάτων) κατά την ανάπτυξη του ζυγομύκητα Mucor sp. LGAM 366 σε υποστρώματα με βάση το τυρόγαλα. 2. ΥΛΙΚΑ ΚΑΙ ΜΕΘΟ ΟΙ 1) Βιολογικό υλικό και καλλιέργεια. Στην μελέτη αυτή χρησιμοποιήθηκε το στέλεχος του μύκητα Mucor sp. LGAM 366 το οποίο ανήκει στην κλάση των ζυμομυκήτων. Ο μικροοργανισμός που χρησιμοποιήθηκε στην παρούσα μελέτη είναι ο ζυγομύκητας Mucor sp. LGAM 366, ο οποίος αποτελεί προϊόν απομόνωσης και χαρακτηρισμού από το Εργαστήριο Γενικής και Γεωργικής Μικροβιολογίας του ΓΠΑ και οι βιοχημικές και φυσιολογικές δυνατότητες του δεν έχουν μέχρι στιγμής διερευνηθεί. Το στέλεχος αυτό διατηρούνταν σε κεκλιμένους σωλήνες με θρεπτικό μέσο PDA (Potato Dextrose Agar) στους 4 o C, ενώ η ανανέωση του λάμβανε χώρα ανά τακτά χρονικά διαστήματα, προκειμένου να διατηρηθεί η ζωτικότητα του. Οι καλλιέργειες πραγματοποιήθηκαν σε ζυμώσεις βυθού κλειστού τύπου, εντός κωνικών φιαλών των 250 ml, πληρωμένες κατά το 1/5 τους (50±1 ml) με θρεπτικό μέσο. Ως ταυτόχρονο υπόστρωμα και υγρό καλλιέργειας χρησιμοποιήθηκε τυρόγαλα, το οποίο προερχόταν από πρόβειο γάλα μετά από τυροκόμηση προς παρασκευή μυζήθρας. Στο υγρό αυτό θρεπτικό μέσο πραγματοποιήθηκε προσθήκη μίγματος αλάτων με την ακόλουθη σύσταση (σε g/l): KH 2 PO 4 7.0, Na 2 HPO 4 2.5, MgSO 4.7H 2 O 1.5, CaCl 2.7H 2 O 0.15, FeCl 3.6H 2 O 0.15, ZnSO 4.7H 2 O 0.02, MnSO 4.H 2 O 0.06 (Papanikolaou κ.λπ. 2001). Αποστείρωση των υλικών πραγματοποιήθηκε σε αυτόκλειστο (115 ο C/20 min). Κατόπιν, η κάθε κωνική φιάλη εμβολιαζόταν με 1 ml αιωρήματος σπορίων του μύκητα το οποίο περιείχε περί τα σπόρια και ακολουθούσε ζύμωση βυθού (180 r/min, Τ=28 ο C) σε ανακινούμενο επωαστικό κλίβανο (New Brunswick Sc USA). 2) Χημικές αναλύσεις. Κατά τη μικροβιακή καλλιέργεια η οποία πραγματοποιείτο, σε κάθε σημείο της κινητικής προσδιοριζόταν η τιμή του διαλυμένου οξυγόνου (%, o/o), του ph, της βιομάζας (X, g/l), της λακτόζης (Lac, g/l), της πρωτεΐνης (Prt, g/l) και του συνολικού ενδοκυτταρικού λίπους (L, g/l). Το διαλυμένο Ο 2 μετρήθηκε με φορητό οξυγονόμετρο τύπου Lovibond Oxi200 Sensodirect. Σε όλες τις φάσεις του αυξητικού κύκλου, η ζύμωση πραγματοποιείτο υπό αυστηρώς αερόβιες συνθήκες, καθόσον το ποσοστό κορεσμού σε οξυγόνο (dissolved oxygen ο/ο) ήταν μεγαλύτερο από 55% (ο/ο). Το ph της καλλιέργειας μετριόταν σε τακτά χρονικά διαστήματα (Jenway 3020 ph meter) και εφόσον κρινόταν απαραίτητο πραγματοποιείτο διόρθωση της τιμής του, ώστε αυτή να κυμαίνεται κοντά στο 6.0. Η διόρθωση του ph γίνονταν υπό ασηπτικές συνθήκες με διάλυμα θειικού οξέος (H 2 SO 4 ) 3Μ. Σε 12

13 όλες τις φάσεις του αυξητικού κύκλου, η τιμή του ph στο μέσο της καλλιέργειας ευρίσκετο μεταξύ των ορίων Η βιομάζα συλλέχθηκε με φυγοκέντρηση σε φυγόκεντρο τύπου Heraeus Sepatech Suprafuge 22 (9000 rpm, 20 min, T=8 o C) Ακολούθησε έκπλυση των μυκηλίων με απιονισμένο νερό και δεύτερη φυγοκέντρηση. Στην συνέχεια η βιομάζα μεταφέρθηκε σε προζυγισμένα φιαλίδια και τοποθετήθηκε στον φούρνο προς ξήρανση (90±5 ο C) μέχρι σταθερού βάρους. Το ξηρό υπόλειμμα ζυγίστηκε σε ζυγό ακριβείας τύπου Sartorius basic και εκφράστηκε σε g/l. Ο προσδιορισμός της λακτόζης στο μέσο της καλλιέργειας πραγματοποιήθηκε με τη φωτομετρική μέθοδο του δινιτροσαλικυλικού οξέος (DNS) (Miller 1959). Η πρωτεΐνη στο μέσο της καλλιέργειας προσδιορίστηκε με τη μέθοδο Kjeldahl ή με τη μέθοδο Lowry (Βαμβακάκη 2008) και εκφράστηκε σε g/l. Για τον προσδιορισμό του ενδοκυτταρικού λίπους, μετά τη ζύγιση της βιομάζας προστίθετο ποσότητα λίγων ml μίγματος διαλυτών χλωροφορμίου-μεθανόλης σε αναλογία 2/1 ο/ο (Fakas κ.λπ. 2006, 2008α). Είναι προφανές ότι με το χρησιμοποιούμενο μίγμα διαλυτών εκχυλίστηκε το συνολικό (total) μικροβιακό λίπος, δηλαδή και τα αποθηκευτικά και τα δομικά λιπίδια. Κατόπιν η βιομάζα μαζί με το μίγμα διαλυτών υφίστατο διήθηση μέσω χάρτινου ηθμού Whatman Nο 1. Το διήθημα συλλεγόταν σε προζυγισμένη φιάλη εξάτμισης και ακολουθούσε εξάτμιση, σε περιστροφικό εξατμιστήρα για την απομάκρυνση των διαλυτών. Στην φιάλη εξάτμισης παρέμενε το μικροβιακό λίπος το οποίο εκφραζόταν σε g/l. Εν συνεχεία, το κυτταρικό λίπος μετατράπηκε με μεθυλίωση στους αντίστοιχους μεθυλικούς εστέρες, με τη γενικευμένη μέθοδο AFNOR (1984), προκειμένου να γίνει ο προσδιορισμός των λιπαρών οξέων που περιέχονται σε αυτό. Οι παραγόμενοι μεθυλεστέρες ταυτοποιήθηκαν με τη χρήση γνωστών προτύπων και αναλύθηκαν με τη βοήθεια της αέριας-υγρής χρωματογραφίας με τη βοήθεια του αέριου χρωματογράφου 8000 FISONS SERIES όπως αναφέρεται στο δημοσίευμα των Fakas κ.λπ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΣΥΖΗΤΗΣΗ Η χρήση των γεωργο-βιομηχανικών υποπροϊόντων ως υποστρωμάτων για την παραγωγή μικροβιακών προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον διότι τα υποπροϊόντα αυτά παράγονται σε πολύ μεγάλες ποσότητες, ενώ η διαχείρισή τους αποτελεί δυσεπίλυτο πρόβλημα για τη βιομηχανία (Laufenberg κ.λπ. 2003, Peters 2006). Παρά το μεγάλο αριθμό μελετών που έχει εμφανιστεί στη διεθνή βιβλιογραφία σχετικά με την αξιοποίηση των γεωργο-βιομηχανικών παραπροϊόντων, η έρευνα γύρω από τα ζητήματα της βιομετατροπής τους συνεχίζεται με αμείωτο ενδιαφέρον (Peters 2006). Ειδικότερα για τη χώρα μας, τα υποπροϊόντα τύπου «τυρογάλακτος» παρουσιάζουν μεγάλο ενδιαφέρον διότι συσσωρεύονται σε πολύ μεγάλες ποσότητες με σημαντική εποχικότητα, καμία από τις διεργασίες που έχουν προταθεί για την αξιοποίησή 13

14 τους δεν έχει εφαρμοστεί στην πράξη και στις περισσότερες των περιπτώσεων οδεύουν αναξιοποίητα σε διαφόρους σηπτικούς βόθρους ή υδάτινους αποδέκτες με προφανή απόρροια τεράστια περιβαλλοντική επιβάρυνση (Αγγελής 2007). Επίσης, παρότι υπολείμματα τύπου «τυρογάλακτος» έχουν χρησιμοποιηθεί ως υποστρώματα σε πληθώρα βιοτεχνολογικών εφαρμογών (π.χ. χρήση τους προς παραγωγή οργανικών οξέων, βιοαιθανόλης, βιοϋδρογόνου κ.λπ. βλ. Peters 2006, Αγγελής 2007), η βιοτεχνολογική αξιοποίηση του τυρογάλακτος μέσω της ζύμωσης του από ζυγομύκητες-παραγωγούς πολυακορέστων λιπαρών οξέων, δεν έχει ακόμη αναφερθεί στη διεθνή βιβλιογραφία, καθόσον η λακτόζη (η κύρια πηγή άνθρακα του αποβλήτου αυτού) πλην ολίγων εξαιρέσεων θεωρείται ως μη συμβατός υδατάνθρακας με την ανάπτυξη τους (Certik and Shimizu 1999, Papanikolaou κ.λπ. 2007). Όπως αναφέρθηκε, στόχος ήταν η ταυτόχρονη, κατά το δυνατόν, απορρύπανση του αποβλήτου (μείωση συνεπώς των ρυπογόνων οργανικών συστατικών αυτού) και η παραγωγή προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας κατά την καλλιέργεια του μύκητα Mucor sp. LGAM 366 σε αυτό. Με βάση τις χημικές αναλύσεις, το χρησιμοποιούμενο τυρόγαλα περιείχε λακτόζη και πρωτεΐνη σε αρχική συγκέντρωση 60±5 και 8±1 g/l αντίστοιχα, συνεπώς το ρυπαντικό φορτίο του αποβλήτου προερχόταν κυρίως από αυτά τα δυο συστατικά. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η αρχική τιμή των αζωτούχων ουσιών του τυρογάλακτος ήταν κάπως υψηλή (πρωτεΐνη περί τα 8±1 g/l) διότι το τυρόγαλα συμπυκνώθηκε κατά την παρασκευή της μυζήθρας, λόγω του γεγονότος ότι υποβλήθηκε σε υψηλές θερμοκρασίες. Τα μεταβολικά προϊόντα η παραγωγή των οποίων ενδιέφερε στην παρούσα μελέτη ήταν η κυτταρική μάζα και τα κυτταρικά λιπίδια. Ο μικροοργανισμός της παρούσας μελέτης (Mucor sp. LGAM 366) είναι ένα στέλεχος που δεν έχει μέχρι στιγμής μελετηθεί. Θα πρέπει να αναφερθεί όμως, ότι στελέχη του μύκητα Mucor sp. έχουν δειχθεί κατ επανάληψη στο παρελθόν ότι είναι ικανά να παράγουν λίπος σε υψηλά ποσά (Aggelis κ.λπ. 1987, 1988, 1990, Aggelis and Sourdis 1997, Certik κ.λπ. 1997; Immelman κ.λπ. 1997). Επίσης, υπό τις παρούσες συνθήκες το τυρόγαλα είναι περιοριστικό σε άζωτο υλικό, άρα εν δυνάμει θα μπορούσε να υποστηρίξει την παραγωγή μικροβιακού λίπους (Ratledge 1994, 2002, Αγγελής 2007). Η κινητική της παραγωγής συνολικής βιομάζας (X, g/l) και συνολικού λίπους (L, g/l), κατά την ανάπτυξη του μικροοργανισμού Mucor sp. LGAM 366 στο τυρόγαλα εμφανίζεται στο Γράφημα 1α. Επίσης, η κινητική κατανάλωσης της λακτόζης (Lac, g/l) και της πρωτεΐνης (Prt, g/l) εμφανίζεται στο Γράφημα 1β. Με βάση τα αποτελέσματα των κινητικών, τεκμαίρεται ότι το εμπλουτισμένο με άλατα τυρόγαλα αποδείχθηκε ιδιαίτερα ευνοϊκό μέσο ανάπτυξης για το ζυγομύκητα Mucor sp. καθόσον ιδιαίτερα υψηλά ποσά βιομάζας παράχθηκαν κατά την ανάπτυξη του μικροοργανισμού σε αυτό το απόβλητο. Παρόλα αυτά, αν και η ανάπτυξη πραγματοποιήθηκε σε περιοριστικές σε άζωτο συνθήκες, δεν συσσωρεύτηκαν αξιοσημείωτα ποσά λίπους επί ξηράς ουσίας. Συγκεκριμένα στις

15 Γράφημα 1α Γράφημα 1β Γράφημα 1. Κινητική εξέλιξης της παραγωγής βιομάζας και λίπους (α) και της κατανάλωσης λακτόζης και πρωτεΐνης (β) κατά την ανάπτυξη του μικροοργανισμού Mucor sp. LGAM 366 σε ζυμώσεις βυθού με το τυρόγαλα χρησιμοποιούμενο ως υπόστρωμα. Συνθήκες καλλιέργειας: ασυνεχής ζύμωση σε ανακινούμενες κωνικές φιάλες (180 r/min) και θερμοκρασία T=28 ο C, ζύμωση υπό αερόβιες συνθήκες (συγκέντρωση διαλυμένου οξυγόνου μεγαλύτερη από 50% ο/ο), ph= Όλες οι καλλιέργειες πραγματοποιήθηκαν εις διπλούν με διαφορετικά αρχικά εμβόλια. 15

16 ώρες ζύμωσης παρουσιάστηκε η μέγιστη τιμή συγκέντρωσης λίπους με τιμή 1.46 g/l το οποίο αντιστοιχεί σε ποσό λίπους επί ξηράς ουσίας (Y L/X, σε % κ. β.) 9.21% β/β. Στις ίδιες ώρες η τιμή της λακτόζης φτάνει σε μία τιμή 36.1 g/l. Περαιτέρω, οι κινητικές εξέλιξης της λακτόζης και της πρωτεΐνης σε συνάρτηση με το χρόνο (Γράφημα 1β) δεικνύουν ότι ενώ σε πρώτη φάση (0-100 h) υπήρξε αυξημένη κατανάλωση πρωτεΐνης, κατόπιν ο ρυθμός της κατανάλωσης αυτής ήταν μικρός. Θα πρέπει να τονιστεί επίσης ότι παρά το γεγονός ότι παράχθηκαν υψηλά ποσά βιομάζας (Γράφημα 1α), σχετικά μικρός είναι και ο ρυθμός κατανάλωσης της λακτόζης, ειδικά μετά από το πέρας της ισόρροπης ανάπτυξης, με προφανή αποτελέσματα αφ ενός μεν αδυναμία βιομετατροπής της λακτόζης σε λίπος αφ ετέρου δε μειωμένη δυναμική απορρύπανσης του αποβλήτου ειδικά στις τελευταίες φάσεις του μικροβιακού αυξητικού κύκλου. Στις 423 ώρες ο μικροοργανισμός παρουσίασε μέγιστη τιμή βιομάζας 21.6 g/l ενώ ιδιαίτερα αυξημένη ήταν η παρουσία της λακτόζης στο περιβάλλον της ανάπτυξης (τελική συγκέντρωση σακχάρου 26.3 g/l ανάλωση περί το 50% β/β του διαθέσιμου σακχάρου παρά τον αυξημένο χρόνο ζύμωσης). Πρόσφατα δείχθηκε ότι πέρα από τον υψηλό λόγο C/N, πολύ σημαντικός παράγοντας ο οποίος εμπλέκεται στη βιομετατροπή του σακχάρου σε λίπος κατά τη de novo διεργασία παραγωγής λίπους από σάκχαρα, είναι και ο ρυθμός κατανάλωσης του σακχάρου από το μέσο της ανάπτυξης (Papanikolaou κ.λπ. 2007, Fakas κ.λπ. 2008β). Στο παρόν πείραμα συνεπώς, η βραδεία κατανάλωση της λακτόζης καθιστά το μικροοργανισμό ακατάλληλο για βιομετατροπή του τυρογάλακτος σε μικροβιακό λίπος, καθόσον πέρα από τον υψηλό λόγο C/N στο μέσο της καλλιέργειας, άκρως σημαντικός είναι και ο παράγοντας της ταχείας αφομοίωσης του σακχάρου εντός των μυκηλιακών δομών, προκειμένου να υπάρξει ένας σχετικά υψηλός ενδοκυτταρικός λόγος C/N που θα έχει ως απόρροια σύνθεση μικροβιακού λίπους (Papanikolaou κ.λπ. 2007; Fakas κ.λπ. 2008β). Θα πρέπει να σημειωθεί ότι ενώ πολλοί ελαιογόνοι μικροοργανισμοί εμφανίζουν πλήρη ανάλωση του σακχάρου και συνεχή βιομετατροπή του σε λίπος υπό συνθήκες περιοριστικές σε άζωτο (Ratledge 1994), υπάρχουν περιπτώσεις κατά τις οποίες η καλλιέργεια μικροοργανισμών δεν συνοδεύεται από εξάντληση του σακχάρου στο μέσο της καλλιέργειας (Gema κ.λπ. 2002, Fakas κ.λπ. 2008β) ενώ ενίοτε παρατηρείται η τάση να είναι πλήρης η παύση της ανάλωσης του σακχάρου από το περιβάλλον της ανάπτυξης λόγω περιορισμένης δραστηριότητας του μηλικού ενζύμου, το οποίο στις περιπτώσεις αυτές δρα ως η κύρια πηγή παραγωγής NADPH 2 που συμμετέχει στην παραγωγή λίπους (Ratledge 2002). Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι καίτοι κατ ουσία δεν εμφανίστηκε σημαντική συσσώρευση λίπους εντός των μυκηλιακών δομών (το μέγιστο λίπος επί ξηράς μάζας Y L/X δεν ξεπέρασε την τιμή του 9.21% β/β ενώ οι ελαιογόνοι μικροοργανισμοί συσσωρεύουν λίπος με Y L/X μεγαλύτερο του 20% β/β Ratledge 1994, Ratledge κ.λπ. 2005, Αγγελής 2007), παρατηρήθηκε ανακατανάλωση των μικροβιακών λιπιδίων κατά το τέλος της ζύμωσης με απόρροια σαφή μείωση της 16

17 τιμής του συντελεστή Y L/X (Γράφημα 2). Το φαινόμενο της αποικοδόμησης των ενδοκυτταρικών λιπαρών οξέων κατά την εξάντληση ενός συστατικού στο υπόστρωμα έχει παρατηρηθεί σε πολλές περιπτώσεις (Aggelis and Sourdis 1997, Papanikolaou κ.λπ. 2001, 2004α, 2007, Fakas κ.λπ. 2007, 2008β). Γενικά, στους ελαιογόνους μικροοργανισμούς η αποικοδόμηση των τριγλυκεριδίων παρέχει στον μικροοργανισμό ενέργεια και άνθρακα που μπορεί να χρησιμοποιηθούν για την παραγωγή βιομάζας, ελεύθερης λίπους. Έτσι, τα λιπαρά οξέα που απελευθερώνονται κατά την υδρόλυση των τριγλυκεριδίων μπορούν να διοχετεύουν στη μεταβολική οδό της β-οξείδωσης για παραγωγή ενέργειας ενώ παράγεται και βιομάζα ελεύθερη λίπους (Fakas κ.λπ. 2007, 2008β). Θα πρέπει να σημειωθεί επίσης ότι σε ορισμένες περιπτώσεις η καλλιέργεια ελαιογόνων μικροοργανισμών δεν συνοδεύτηκε από ανακατανάλωση του μικροβιακού λίπους κατά τη στάσιμη φάση του αυξητικού κύκλου, διότι σε αυτές τις περιπτώσεις πέρα από την έλλειψη αζώτου (συνθήκη ικανή και αναγκαία για τη de novo σύνθεση λίπους από σακχαρούχα υλικά Ratledge 1994, Ratledge κ.λπ. 2005, Αγγελής, 2007) υπήρξε και έλλειψη άλλου ή άλλων συστατικών (multiple limitation) η οποία προκάλεσε αναστολή (repression) στο βιοχημικό μονοπάτι αποικοδόμησης των συσσωρευθέντων λιπιδίων (ενδοκυτταρικές λιπάσες, ακυλ-coa οξειδάσες, ένζυμα του γλυοξυλικού by-pass Papanikolaou κ.λπ. 2004α). εδομένου του γεγονότος ότι η πρωτεΐνη (όπως και η λακτόζη) περιέχει περί το 40% β/β άνθρακα (Αγγελής 2007), σε ό,τι αφορά το ποσοστό του άνθρακα μπορεί να θεωρηθεί κατά προσέγγιση ότι 1 g αναλωθείσης πρωτεΐνης αντιστοιχεί με 1 g αναλωθείσης λακτόζης. Έτσι, παρά το γεγονός ότι το απόβλητο δεν έχει ικανοποιητικά απορρυπανθεί, ο μικροοργανισμός Mucor sp. LGAM 366 εμφάνισε στο τέλος της ζύμωσης μια ανάλωση λακτόζης της τάξης των 25.3 g/l και πρωτεΐνης της τάξης των 5.7 g/l, για παραγωγή βιομάζας 21.6 g/l. Έτσι, κατά την πραγματοποιηθείσα βιομετατροπή υπήρξε ένας ιδιαιτέρως υψηλός συντελεστής απόδοσης της τάξης των 0.70 g παραγόμενης ξηράς βιομάζας ανά 1 g καταναλισκομένου ισοδυνάμου σακχάρου. Σε επόμενο στάδιο ακολούθησε μεθυλεστεροποίηση και ανάλυση του συνολικού μικροβιακού λίπους σε διάφορους χρόνους ζύμωσης με σκοπό τον ποιοτικό και ποσοτικό προσδιορισμό των λιπαρών οξέων από τα οποία αποτελείται το ενδοκυτταρικό λίπος το οποίο παρήγαγε ο μικροοργανισμός. Τα σχετικά αποτελέσματα παρουσιάζονται στον Πίνακα 1. Για το μικροοργανισμό Mucor sp. LGAM 366 παρατηρήθηκε ότι οι μεγαλύτερες συγκεντρώσεις ενδοκυτταρικών λιπαρών οξέων αναφέρονται στο ελαϊκό οξύ ( 9 C18:1), ακολούθησαν οι συγκεντρώσεις του λινελαϊκού ( 9,12 C18:2) και του παλμιτικού οξέος (C16:0) ενώ ιδιαίτερα σημαντική ήταν και η παρουσία του γ-λινολενικού οξέος ( 6,9,12 C18:3) στα ενδοκυτταρικά μικροβιακά λιπίδια. Αξιοσημείωτο επίσης είναι το γεγονός ότι σε συνάρτηση με το χρόνο ζύμωσης εμφανίστηκε μια σχετική διαφοροποίηση σε σχέση με την κατανομή των ενδοκυτταρικών μικροβιακών λιπαρών οξέων. Έτσι, παρατηρήθηκε αύξηση στη συγκέντρωση των λιπαρών οξέων παλμιτελαϊκού ( 9 C16:1), στεατικού 17

18 Πίνακας 1. Λιπαρά οξέα του κυτταρικού λίπους του μικροοργανισμού Mucor sp. LGAM 366 κατά την ανάπτυξη του στο τυρόγαλα. Συνθήκες καλλιέργειας: ασυνεχής ζύμωση σε ανακινούμενες κωνικές φιάλες (180 r/min) και θερμοκρασία T=28 ο C, ζύμωση υπό αερόβιες συνθήκες (συγκέντρωση διαλυμένου οξυγόνου μεγαλύτερη από 50% ο/ο). Όλες οι καλλιέργειες πραγματοποιήθηκαν εις διπλούν με διαφορετικά αρχικά εμβόλια. Χρόνος (h) Ποσοστό συγκέντρωσης κυτταρικών λιπαρών οξέων (% β/β) GLA (mg/l) C16:0 9 C16:1 C18:0 9 C18:1 9,12 C18:2 6,9,12 C18: (C18:0) και γ-λινολενικού ( 6,9,12 C18:3) και μια σχετική μείωση στις συγκεντρώσεις των λιπαρών οξέων ελαϊκού ( 9 C18:1) και λινελαϊκού ( 9,12 C18:2) (Πίνακας 1). Η μέγιστη συγκέντρωση γ-λινολενικού οξέος που παράχθηκε ήταν mg ανά L αναλισκόμενου τυρογάλακτος. Κατόπιν, η συγκέντρωση σε απόλυτες τιμές (mg/l) του GLA μειώθηκε παρά το γεγονός ότι το ποσοστό του GLA (%, β/β) αυξήθηκε εντός των λιπιδιακών δομών του μικροοργανισμού, δοθέντος του γεγονότος ότι η συγκέντρωση του συνολικού λίπους, κατά τη στάσιμη φάση του αυξητικού κύκλου, μειώθηκε (βλ. Γράφημα 1α, 2), επιβεβαιώνοντας πάντως το γενικό κανόνα της βιοτεχνολογίας παραγωγής μικροβιακών λιπιδίων που αναφέρει ότι όταν παράγονται υψηλές ποσότητες μικροβιακών λιπιδίων, το λίπος αυτό είναι πτωχό σε γ-λινολενικό οξύ και αντιστρόφως (Aggelis κ.λπ. 1987, 1988, Kavadia κ.λπ. 2001, Papanikolaou κ.λπ. 2004α, 2004β). Η κατανομή των ενδοκυτταρικών λιπαρών οξέων σε συνάρτηση με το χρόνο καλλιέργειας βρίσκεται σε σχετική συμφωνία με άλλες μελέτες κατά τις οποίες στελέχη του μύκητα Mucor sp. παρήγαγαν λίπος κατά την καλλιέργεια τους σε σάκχαρα ή παρομοίως μεταβολιζόμενα συστατικά (Aggelis κ.λπ. 1988, Immelman κ.λπ. 1997, Ahmed κ.λπ. 2006). Έτσι, στην παρούσα μελέτη, παρότι δεν ευνοήθηκε η συσσώρευση λίπους από το μύκητα Mucor sp. LGAM 366, παράχθηκε τελικά λίπος και γ-λινολενικό οξύ του οποίου η συγκέντρωση ήταν σχετικά χαμηλότερη, αλλά πάντως συγκρίσιμη, σε σχέση με τη διεθνή βιβλιογραφία (Πίνακας 2), ενώ η χρήση του τυρογάλακτος ως υποστρώματος για την ανάπτυξη των μυκήτων της κατηγορίας αυτής είναι πρωτοποριακή, καθόσον η παρούσα μελέτη ήταν από τις πρώτες στη βιβλιογραφία όπου εμφανίστηκε ανάπτυξη ζυγομυκήτων σε αυτό το υπόστρωμα προς παραγωγή λιπιδίων και βιομάζας. Θα πρέπει να σημειωθεί πάντως, ότι παρά το γεγονός ότι ο μικροοργανισμός παρήγαγε σχετικά μικρά ποσά κυτταρικών λιπιδίων, το λίπος αυτό συνίστατο κυρίως από 18

19 ουδέτερα λιπίδια (σε ποσοστό άνω του 70% β/β Βαμβακάκη 2008), ενώ είναι γνωστό ότι το κύριο συστατικό των ουδετέρων μικροβιακών λιπιδίων είναι αυτό των τριγλυκεριδίων και σε μικρότερο βαθμό των εστέρων στερολών (Fakas κ.λπ. 2006). Αντίθετα, σε αντίστοιχη περίπτωση καλλιέργειας στην οποία πραγματοποιήθηκε ανάπτυξη του μικροοργανισμού Cunninghamella echinulata ATHUM 4411 σε εμπλουτισμένο με γλυκόζη υδρολυμένο απόβλητο της βιομηχανίας τομάτας το οποίο περιείχε ως πηγή αζώτου πρωτεΐνες, όταν δεν αναφέρθηκε ικανοποιητική παραγωγή λίπους (συντελεστής Y L/X περί το 8% β/β), το ποσοστό των ουδετέρων λιπιδίων ήταν σαφέστατα χαμηλότερο σε σχέση με το μύκητα Mucor sp. LGAM 366 (περί το 40% β/β Fakas κ.λπ. 2008α). Γράφημα 2. Κινητική εξέλιξης συντελεστή λίπους επί ξηράς ουσίας (YL/X, % β/β) κατά την ανάπτυξη του μικροοργανισμού Mucor sp. LGAM 366 σε ζυμώσεις βυθού με το τυρόγαλα χρησιμοποιούμενο ως υπόστρωμα. Συνθήκες καλλιέργειας: ασυνεχής ζύμωση σε ανακινούμενες κωνικές φιάλες (180 r/min) και θερμοκρασία T=28 ο C, ζύμωση υπό αερόβιες συνθήκες (συγκέντρωση διαλυμένου οξυγόνου μεγαλύτερη από 50% ο/ο). Όλες οι καλλιέργειες πραγματοποιήθηκαν εις διπλούν με διαφορετικά αρχικά εμβόλια. 19

20 Πίνακας 2. Παραγωγή λίπους και γ-λινολενικού οξέος (GLA) από διάφορα στελέχη ζυγομυκήτων. Μύκητας Είδος Ζύμωσης Υπόστρωμα L (g/l) ΥL/X (%, β/β) GLA (mg/l) Αναφορά Mucor circinelloides Batch Glucose Aggelis κ.λπ Mortierella ramanianna Batch Glucose Hansson and Dostalek 1988 Mucor rouxii Continuous Glucose Hansson κ.λπ Cunninghamella echinulata Batch Starch Chen and Chang 1996 Mucor mucedo Batch Glucose/Oil Certik κ.λπ Cunninghamella echinulata Batch Glucose/Oil Certik κ.λπ Mucor circinelloides Fed-batch Acetic acid Immelman κ.λπ Zygorynchus moelleri Batch Glucose Kavadia κ.λπ Cunninghamella echinulata Batch Glucose Gema κ.λπ Mortierella isabellina Batch Glucose Papanikolaou κ.λπ. 2004β Cunninghamella echinulata Batch Tomato-waste Fakas κ.λπ Mucor sp. Batch Whey Παρούσα μελέτη 20

21 Τα λιπίδια των μυκήτων συνιστούν εξαιρετικές πηγές πολυακορέστων λιπαρών οξέων, αφού η βιοσυνθετική ικανότητα των μυκήτων είναι τέτοια που τους επιτρέπει να παράγουν μια τεράστια ποικιλία πολυακορέστων λιπαρών οξέων, ενίοτε σε μεγάλες ποσότητες (Ratledge 1994, Čertik and Shimizu 1999, Ratledge κ.λπ. 2005). Τα πολυακόρεστα λιπαρά οξέα παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον λόγω των βιολογικών και φυσικοχημικών ιδιοτήτων τους οι οποίες τα καθιστούν περιζήτητα στην κλινική διατροφή και στη χημική βιομηχανία (Gill and Valivety 1997, Ratledge κ.λπ. 2005). Ειδικώς δε, σε ό,τι αφορά το λιπαρό οξύ γ-λινολενικό, οι φυσικές πηγές του είναι σπάνιες, αφού τούτο ευρίσκεται μόνο στα σπέρματα ορισμένων και εν πολλοίς σπανίως απαντώμενων φυτών (π.χ. φυτά τύπου Oenothera bienis, Ribes nigrum, Borago officinalis) (Ratledge 1994, Certik and Shimizu 1999, Ratledge κ.λπ. 2005). Ωστόσο, το GLA συνιστά φυλογενετικό χαρακτηριστικό για τους ζυγομύκητες (Ratledge 1994, Αγγελής 2007), αποτελεί δε τον εκκινητή της βιοσύνθεσης των προσταγλαδινών, ενώ μελέτες δείχνουν ότι το λιπαρό αυτό οξύ έχει και αντιφλεγμονώδεις και αντικαρκινικές ιδιότητες (Certik and Shimizu 1999, Kenny κ.λπ. 2000), με προφανή απόρροια συνεχείς μελέτες προς εξεύρεση νέων πηγών GLA καθώς και νέων υποστρωμάτων (ιδίως φθηνών) δυναμένων να βιομετατραπούν σε λίπος και GLA. Στην παρούσα μελέτη αυτή εξετάστηκε η παραγωγή κυτταρικής μάζας, ενδοκυτταρικού λίπους και γ-λινολενικού οξέος από τον μικροοργανισμό Mucor sp. LGAM 366 κατά την ανάπτυξη του σε υπόστρωμα τύπου τυρογάλακτος. Η παραγωγή βιομάζας κατά την ανάπτυξη του μικροοργανισμού αυτού ήταν πολύ ικανοποιητική. Ο επιτευχθείς συντελεστής απόδοσης της τάξης των 0.70 g παραγόμενης ξηράς βιομάζας ανά 1 g καταναλισκομένου ισοδυνάμου σακχάρου (αναλωθέν σάκχαρο και αναλωθείσα πρωτεΐνη) ήταν άριστος και από τους πιο υψηλούς που έχουν αναφερθεί σε σχέση με την παραγωγή μονοκυτταρικής πρωτεΐνης από υπολείμματα και απόβλητα (Αγγελής 2007). Η βιομάζα αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή ζωοτροφών, ή ακόμη και ως συμπλήρωμα για τη διατροφή του ανθρώπου, δοθέντος του γεγονότος ότι περιέχει λιπαρά οξέα (και ιδιαίτερα το γ-λινολενικό οξύ) με υψηλό φαρμακευτικό και διατροφικό ενδιαφέρον. Όλα τούτα συνεπώς υποδεικνύουν ότι η βιοτεχνολογική αξιοποίηση του τυρογάλακτος με τη χρήση του μικροοργανισμού Mucor sp. LGAM 366 εμφανίζει ενδιαφέρον τόσο από οικολογικής όσο και από βιομηχανικής πλευράς, αν και περαιτέρω έρευνες προς αυτή την κατεύθυνση θα πρέπει να συνεχιστούν στο μέλλον. 4. BΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ AFNOR (1984). Recueil des normes françaises des corps gras, grains oléagineux et produis dérivés. In: Association Française des Normalisations. Paris, pp

22 Aggelis, G., Pina, M., Ratomahenina, R., Arnaud, A., Graille, J., Galzy, P., Martin-Privat, P., Perraud, J.P., (1987). Production d huiles riches en acide gamma linolénique par diverses souches de Phycomycètes. Oléagineux 42, pp Aggelis, G., Ratomahenina, R., Arnaud, A., Galzy, P., Martin-Privat, P., Perraud, J.P., Pina, M., Graille, J., (1988). Étude de l influence des conditions de culture sur la teneur en acide gamma linolénique de souches de Mucor. Oléagineux 43, pp Aggelis, G., Pina, M., Graille, J., (1990). Localisation de l acide gamma linolénique dans les myceliums et les spores chez deux Mucorales. Oléagineux 45, pp Aggelis, G., Sourdis, J., (1997). Prediction of lipid accumulation degradation in oleaginous micro-organisms growing on vegetable oils. Antonie Van Leeuwenhoek 72, pp Ahmed, S.U., Singh, S.K., Pandey, A., Kanjital, S., Prasad, R.B.N., (2006). Effects of various process parameters on the production of γ-linolenic acid in submerged fermentation. Food Technol Biotechnol 44, pp Certik, M., Balteszova, L., Sajbidor, J., (1997). Lipid formation and γ-linolenic acid production by Mucorales fungi grown on sunflower oil. Lett Appl Microbiol 25, pp Certik, M., Shimizu, S., (1999). Biosynthesis and regulation of microbial polyunsaturated fatty acid production. J Biosci Bioeng 87, pp Chen, H., Chang, C., (1996). Production of γ-linolenic acid by the fungus Cunnighamella echinulata CCRC Biotechnol Prog 12, pp Davies, R.J., Holdsworth, J.E., Reader, S.L., (1990). The effect of low oxygen uptake rate on the fatty acid profile of the oleaginous yeast Apiotrichum curvatum. Appl Microbiol Biotechnol 33, pp Davies, J., Holdsworth, J., (1992). Synthesis of lipids in yeasts: biochemistry, physiology and production. Adv Appl Lipid Res 1, pp Fakas, S., Papanikoalou, S., Galiotou-Panayotou, M., Komaitis, M., Aggelis, G., (2006). Lipids of Cunninghamella echinulata with emphasis to γ-linolenic acid distribution among lipid classes. Appl Microbiol Biotechnol 73, pp Fakas, S., Galiotou-Panayotou, M., Papanikolaou, S., Komaitis, M., Aggelis, G., (2007). Compositional shifts in lipid fractions during lipid turnover in Cunninghamella echinulata. Enzyme Microb Technol 40, pp Fakas, S., Certik, M., Papanikolaou, S., Aggelis, G., Komaitis, M., Galiotou- Panayotou, M. (2008α). γ-linolenic acid production by Cunninghamella echinulata growing on complex organic nitrogen sources. Bioresour Technol 99, pp

23 Fakas, S., Papanikolaou, S., Galiotou-Panayotou, M., Komaitis, M., Aggelis, G. (2008β). Organic nitrogen of tomato waste hydrolysate enhances glucose uptake and lipid accumulation in Cunninghamella echinulata. J Appl Microbiol 105, pp Gema, H., Kavadia, A., Dimou, D., Tsagou, V., Komaitis, M., Aggelis, G. (2002). Production of γ-linolenic acid by Cunninghamella echinulata cultivated on glucose and orange peel. Appl Microbiol Biotechnol 58, pp Gill, I., Valivety, R., (1997). Polyunsaturated fatty acids, part 1: Occurrence, biological activities and applications. TIBTECH 15, pp Hannson, L., Dostalek, M., (1988). Effect of culture conditions on mycelian growth and production of γ-linolenic acid by the fungus Mortierella ramanniana. Appl Microbiol Biotechnol 28, pp Hansson, L., Dostalek, M., Sörenby, B., (1989). Production of γ-linolenic acid by the fungus Mucor rouxii in fed-batch and continuous culture. Appl Microbiol Biotechnol 31, pp Immelman, M., du Preez, J.C., Kilian, S.G., (1997). Effect of C:N ratio on gamma-linolenic acid production by Mucor circinelloides grown on acetic acid. Syst Appl Microbiol 20, pp Kavadia, A., Komaitis, M., Chevalot, I., Blanchard, F., Marc, I., Aggelis, G., (2001). Lipid and gamma-linolenic acid accumulation in strains of Zygomycetes growing on glucose. JAOCS 78, pp Kenny, F., Pinder, S., Ellis, I., Gee, J., Nicholson, R., Bryce, R., (2000). Gamma linolenic acid with tamoxifen as primary therapy in breast cancer. Int J Cancer 85, pp Laufenberg, G., Kunz, B., Nystroem, M., (2003). Transformation of vegetable waste into value added products: (A) the upgrading concept; (B) practical implementations. Bioresour Technol 87, pp Miller, G., (1959). Use of dinitrisalicylic acid reagent for determination of reducing sugar. Anal Chem 31, pp Papanikolaou, S., Chevalot, I., Komaitis, M., Aggelis, G., Marc, I. (2001). Kinetic profile of the cellular lipid composition in an oleaginous Yarrowia lipolytica capable of producing a cocoa-butter substitute from industrial fats. Antonie Van Leeuwenhoek 80, pp Papanikolaou, S., Sarantou, S., Komaitis, M., Aggelis, G., (2004α). Repression of reserve lipid turnover in Cunninghamella echinulata and Mortierella isabellina cultivated in multiple-limited media. J Appl Microbiol 97, pp Papanikolaou, S., Komaitis, M., Aggelis, G. (2004β). Single cell oil (SCO) production by Mortierella isabellina grown on high-sugar content media. Bioresour Technol 95, pp

24 Papanikolaou, S., Galiotou-Panayotou, M., Fakas, S., Komaitis, M., Aggelis, G., (2007). Lipid production by oleaginous Mucorales cultivated on renewable carbon sources. Eur J Lipid Sci Technol 109, pp Peters, D., (2006). Raw Materials. Adv Biochem Eng Biotechnol 105, pp Ratledge, C., (1994). Yeasts, moulds, algae and bacteria as sources of lipids. In: Technological advances in improved and alternative sources of lipids, Kamel, B.S., Kakuda, Y., (Eds). Blackie academic and professional, London, pp Ratledge, C., (2002). Regulation of lipid accumulation in oleaginous microorganisms. Biochem Soc Trans, pp Ratledge, C., Streekstra, H., Cohen, Z., Fichtali, J., (2005). Down-stream processing, extraction and purification of single cell oils. In: Single Cell Oils, Cohen, Z., Ratledge, C., (Eds). AOCS Press, Champaign, Illinois, pp Ykema, A., Verbree, E.C., Kater, M.M., Smit, H., (1988). Optimization of lipid production in the oleaginous yeast Apiotrichum curvatum in whey-permeate. Appl Microbiol Biotechnol 29, pp Ykema, A., Verbree., E.C., Verwoert, I.I., van der Linden, K.H., Nijkamp, H.J.L., Smit, H.L., (1990). Lipid production of revertans of UFA mutants from the oleaginous yeast Apiotrichum curvatum. Appl Microbiol Biotechnol 33, pp Αγγελής, Γ., (2007). Μικροβιολογία και Μικροβιακή Τεχνολογία. Εκδόσεις Σταμούλη, Α., 1 η Έκδοση. Βαμβακάκη, Α.Ν., (2008). Παραγωγή μικροβιακού λίπους και κυτταρικής μάζας κατά την ανάπτυξη ζυγομυκήτων στο τυρόγαλα χρησιμοποιούμενο ως υπόστρωμα. (Μεταπτυχιακή διατριβή Τμήμα Επιστήμης και Τεχνολογίας Τροφίμων, ΓΠΑ). Ζερφυρίδης, Γ. (1983). Αξιοποίηση του τυρογάλακτος. Επιμορφωτικά σεμινάρια στη γαλακτοκομία. Εθνική Eπιτροπή Γάλακτος, 3-7 Οκτωβρίου, Αθήνα, Οκτωβρίου Θεσσαλονίκη, σελ

25 Β ΜΕΡΟΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

26 Η παρουσία της αφλατοξίνης Μ 1 στα τυριά Αικατερίνη Γεωργάλα*, Φωτεινή Καραλή, Γκόλφω Μοάτσου, Στέλιος Καμιναρίδης. Εργαστήριο Γαλακτοκομίας Τμήμα Επιστήμης & Τεχνολογίας Τροφίμων Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών Ιερά Οδός 75, 11855, Βοτανικός, Αθήνα *Συγγραφέας επικοινωνίας Τηλ.: ή FΑΧ: kge@in.gr ΠΕΡΙΛΗΨΗ Οι αφλατοξίνες (AFs) είναι μυκοτοξίνες που παράγονται από διάφορα είδη μυκήτων κυρίως από τους Aspergillus flavus και Aspergillus parasiticus. Είναι καρκινογόνες, μεταλλαξιογόνες και μπορεί να προκαλέσουν τερατογένεση σε ανθρώπους και ζώα. Η αφλατοξίνη Β 1 (AFB 1 ) έχει τον υψηλότερο βαθμό τοξικότητας για τα ζώα ακολουθούμενη από τις αφλατοξίνες M 1 (AFM 1 ), G 1 (AFG 1 ), B 2 (AFB 2 ) και G 2 (AFG 2 ). Το γάλα και τα γαλακτοκομικά προϊόντα αποτελούν πιθανές πηγές αφλατοξινών, η παρουσία των οποίων στο τυρί μπορεί να οφείλεται είτε στο γάλα της τυροκόμησης ή σε παραγωγή των αφλατοξινών B 1, B 2, G 1 και G 2 από τους μύκητες A.flavus και A.parasiticus που τυχόν αναπτύχθηκαν στο τυρί. Η επιμόλυνση του γάλακτος της τυροκόμησης με AFM 1 οφείλεται στην κατανάλωση από τα ζώα ζωοτροφών μολυσμένων με αφλατοξίνη AFB 1. Η παρούσα μελέτη είχε ως στόχο τη συνοπτική παρουσίαση των πρόσφατων βιβλιογραφικών δεδομένων σχετικά με την παρουσία αφλατοξινών σε διάφορες κατηγορίες τυριών. 26

27 The presence of aflatoxin M 1 in cheeses Aikaterini Georgala*, Fotini Karali, Golfo Moatsou, Stelios Kaminarides. Dairy Laboratory Department of Food Science and Technology Agricultural University of Athens Iera Odos 75, 11855, Votanikos, Athens *Corresponding author Tel.: or FAX: kge@in.gr SUMMARY Aflatoxins (AFs) are mycotoxins that are produced from different kinds of moulds mainly from Aspergillus flavus and Aspergillus parasiticus. They are carcinogenic, mutagenic and can cause teratogenesis in human and animals. Aflatoxin Β 1 (AFB 1 ) is the most toxic for animals followed by aflatoxins M 1 (AFM 1 ), G 1 (AFG 1 ), B 2 (AFB 2 ) και G 2 (AFG 2 ). Milk and milk products are possible sources of aflatoxins and their presence in cheese could be attributed to cheese milk or to the production of aflatoxins B 1, B 2, G 1 and G 2 from the fungi A.flavus and A.parasiticus that could be grown in cheese. The contamination of cheese milk with AFM 1 is due to the fact that animals are fed by food contaminated with aflatoxin AFB 1. The purpose of the present study was to present briefly the recent literature data about AFM 1 presence in various cheese types. 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Είναι γνωστό ότι οι μύκητες μπορεί να προσβάλλουν τα τρόφιμα που προορίζονται για ανθρώπινη κατανάλωση καθώς και τις ζωοτροφές, προσδίδοντας τους δυσάρεστη οσμή και γεύση. Επιπλέον, είναι γνωστό ότι ορισμένοι εξ αυτών παράγουν μέσω του μεταβολισμού τους επιβλαβή προϊόντα με τοξική δράση τόσο στον άνθρωπο όσο και στα ζώα που ονομάζονται μυκοτοξίνες (mycotoxins). Οι μυκοτοξίνες είναι σχετικά χαμηλού μοριακού βάρους δευτερογενείς μεταβολίτες των νηματοειδών μυκήτων που είναι τοξικοί για τον άνθρωπο και τα ζώα και μπορεί να προκαλέσουν ασθένειες ή ακόμη και το θάνατο τους, όταν καταναλωθούν με τα τρόφιμα ή τις ζωοτροφές. 27

28 Υπάρχουν πολλά είδη μυκήτων που μπορεί να παράγουν μυκοτοξίνες και οι πιο σημαντικοί τοξικοί μύκητες ανήκουν στα γένη Aspergillus, Penicillium και Fusarium (Driffield, 2005). Μερικές από τις πιο γνωστές μυκοτοξίνες είναι οι αφλατοξίνες (aflatoxins), όπως η αφλατοξίνη M 1, η ζεαραλενόνη (zearalenone, ZEN, ZON), η ωχρατοξίνη (ochratoxin), οι φουμονισίνες (fumonisins), η δεοξυνιβαλενόλη (deoxynivalenol, DON), η Τ2 τοξίνη (Τ2 toxin) κ.ά. Οι αφλατοξίνες ήταν από τις πρώτες μυκοτοξίνες που ανιχνεύθηκαν και ταυτοποιήθηκαν, ενώ, ακόμη και σήμερα, οι επιδράσεις και ο μηχανισμός δράσης τους συνεχίζουν να διερευνώνται. Η κατανάλωση τροφών με μεγάλες ποσότητες από αφλατοξίνες από τον άνθρωπο ή τα ζώα, οδηγεί σε διαταραχή της φυσιολογικής λειτουργίας του οργανισμού τους και μπορεί να αποβεί και θανατηφόρα. Μικρότερες ποσότητες μπορεί να οδηγήσουν σε χρόνια τοξίκωση ή ακόμη και στη δημιουργία νεοπλασιών, κυρίως στο ήπαρ (Diekman and Green, 1992). Ειδικά στα γαλακτοφόρα ζώα, οι διαταραχές που προκαλούν οι αφλατοξίνες και οι άλλες μυκοτοξίνες, έχουν επιπτώσεις στη γαλακτοπαραγωγή τους και στην ποιότητα των προϊόντων που παράγονται από το μολυσμένο γάλα. Οι αφλατοξίνες είναι μια ομάδα περίπου 20 δευτερογενών μεταβολικών προϊόντων των μυκήτων και μπορεί να βρεθούν σε δημητριακά, ξηρούς καρπούς, αποξηραμένα φρούτα, γαλακτοκομικά προϊόντα και άλλα τρόφιμα (Prandini κ.λπ., 2008). Οι αφλατοξίνες μπορεί να παραχθούν από διάφορα είδη μυκήτων, αλλά κυρίως από τα είδη του μύκητα Aspergillus και κυρίως από τα είδη A.flavus και A.parasiticus και πιο σπάνια από το είδος A.nomius. Ο A. flavus παράγει μόνο τις Β αφλατοξίνες, ενώ τα άλλα δύο είδη παράγουν τόσο τις Β όσο και τις G αφλατοξίνες. Τα στελέχη του μύκητα A. flavus, που παράγουν αφλατοξίνες, είναι πολύ διαδεδομένα στη φύση και έχουν απομονωθεί από πολλά φυτά και διάφορα φυτικά προϊόντα. Οι αφλατοξίνες πήραν το όνομά τους από το αρχικό γράμμα της λέξης Aspergillus και από τα τρία πρώτα γράμματα της λέξης flavus (a+fla+toxin). Χαρακτηριστική ιδιότητα των αφλατοξινών είναι ο έντονος φθορισμός των διαλυμάτων τους υπό την επίδραση υπεριώδους ακτινοβολίας (λmax=365nm). Από το χρώμα φθορισμού τους προκύπτει και το γράμμα που χαρακτηρίζει τις αφλατοξίνες B και G. Οι αφλατοξίνες B (B 1, B 2, B 2a ) χαρακτηρίζονται από γαλάζιο φθορισμό (λmax 425nm) και ονομάστηκαν B από το αρχικό γράμμα της λέξης Blue (γαλάζιο) ενώ οι αφλατοξίνες G (G 1, G 2, G 2a ) χαρακτηρίζονται από πράσινο φθορισμό (λmax 450 nm) και ονομάστηκαν G από το αρχικό γράμμα της λέξης Green (πράσινο). Οι αφλατοξινώσεις, αποτελούν παθολογικές καταστάσεις των ανθρώπων και των ζώων και προκύπτουν από την κατανάλωση των αφλατοξινών. Το γάλα και τα γαλακτοκομικά προϊόντα είναι τροφές με υψηλή θρεπτική αξία για τον άνθρωπο και ιδιαίτερα για τα παιδιά. Επομένως, η τυχόν παρουσία υπολειμμάτων αφλατοξίνης στα προϊόντα αυτά έχει πολύ μεγάλη σημασία. Η παρουσία μυκοτοξινών στα γαλακτοκομικά προϊόντα μπορεί να οφείλεται στην ανάπτυξη μυκήτων που παράγουν μυκοτοξίνες σε υποστρώματα όπως το τυρί ή 28

29 στη μεταφορά μυκοτοξινών στο γάλα από ζωοτροφές μολυσμένες με μυκοτοξίνες. Οι αφλατοξίνες που μπορούν να βρεθούν στο γάλα είναι κατά κύριο λόγο η AFM 1 και σε πολύ μικρότερα ποσοστά η AFM 2. Η παρούσα μελέτη αποτελεί μια σύντομη βιβλιογραφική ανασκόπηση σχετικά με την παρουσία της αφλατοξίνης Μ 1 στα τυριά και βασίζεται σε ερευνητικά αποτελέσματα της τελευταίας δεκαετίας σχετικά με την παρουσία της αφλατοξίνης M 1 σε δείγματα τυριών χωρίς την προηγούμενη τεχνητή μόλυνση του γάλακτος με αφλατοξίνες. 2. ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΤΩΝ ΑΦΛΑΤΟΞΙΝΩΝ ΚΑΙ Ο ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΦΛΑΤΟΞΙΝΗΣ Μ1 ΣΤΟ ΓΑΛΑ Οι αφλατοξίνες μπορεί να παραχθούν κατά τη διάρκεια της αποθήκευσης των τροφών καθώς και στους αγρούς κατά τη διάρκεια της καλλιέργειας των φυτών (Moss, 1989). Οι μεγαλύτερες συγκεντρώσεις αφλατοξινών ανευρίσκονται, μετά την συγκομιδή των φυτικών προϊόντων και ιδιαίτερα σε ζωοτροφές που δεν έχουν συντηρηθεί σωστά. Οι φυσικοί παράγοντες όπως η υγρασία, η θερμοκρασία, το φώς, το διαθέσιμο οξυγόνο, το ph και οι βιολογικοί παράγοντες όπως η ευαισθησία συγκεκριμένων υβριδίων φυτών, το στέλεχος του αφλατοξινογόνου μύκητα και οι μικροβιακοί ανταγωνιστές είναι από τους κύριους παράγοντες που επηρεάζουν την ανάπτυξη των μυκήτων και κατ επέκταση την παραγωγή αφλατοξινών. Η σχετική υγρασία έχει τον πρωτεύοντα ρόλο και συνήθως συνθήκες υψηλής υγρασίας δημιουργούν ευνοϊκό περιβάλλον για την ανάπτυξη των μυκήτων (Diekman and Green, 1992), καθώς ελάχιστοι μύκητες αναπτύσσονται σε σχετική υγρασία κάτω από 70%. Οι χώροι που ωριμάζουν τα τυριά (ωριμαντήρια) έχουν μεγάλη σχετική υγρασία που σε πολλές περιπτώσεις φθάνει 90-95% και επομένως μπορεί να είναι χώροι ευνοϊκοί για την ανάπτυξη μυκήτων. Όμως, έχει αποδειχτεί ότι η ανάπτυξη των τοξικών μυκήτων στα τυριά είναι σπάνια, ακόμη και για τυριά που ωριμάζουν με μύκητες (Scott, 1989). Η παρουσία των αφλατοξινών στις ζωοτροφές και μάλιστα σε υψηλές συγκεντρώσεις δεν είναι σπάνια. Οι κύριες ζωοτροφές που προσβάλλονται από μύκητες που παράγουν αφλατοξίνες είναι το σιτάρι, η σόγια, η βρώμη, η αραχίδα (αράπικο φυστίκι), το καλαμπόκι και ο βαμβακόσπορος. Οι αφλατοξίνες μπορούν να εμφανιστούν στο γάλα όταν τα γαλακτοπαραγωγά ζώα καταναλώσουν φυτικές ζωοτροφές στις οποίες έχουν αναπτυχθεί μύκητες σε κάποιο στάδιο της παραγωγής ή αποθήκευσής τους. Οι αφλατοξίνες που μπορεί να βρεθούν στο γάλα είναι οι AFM 1 και AFM 2. Βρίσκονται με τη μορφή υδροξυπαραγώγων των αφλατοξινών B 1 και Β 2 και η έκκρισή τους στο γάλα γίνεται όταν τα γαλακτοπαραγωγά ζώα καταναλώσουν ζωοτροφές που περιέχουν τις αφλατοξίνες Β 1, Β 2. Η αφλατοξίνη Μ 1 είναι ο μεταβολίτης της αφλατοξίνης Β 1, ενώ η αφλατοξίνη Μ 2 είναι ο μεταβολίτης της αφλατοξίνης B 2 (Creppy, 2002). 29

Τμήμα Τεχνολογίας Τροφίμων

Τμήμα Τεχνολογίας Τροφίμων Τμήμα Τεχνολογίας Τροφίμων Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα (Τ.Ε.Ι.) Θεσσαλίας Επεξεργασία & Αξιοποίηση Αγρο-Διατροφικών Αποβλήτων Μέρος ΙΙΙ: Βιοτεχνολογικές μέθοδοι αξιοποίησης Ενότητα ΙIΙ.2: Μικροβιακή

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΧΗΜΙΚΗ ΜΗΧΑΝΙΚΗ. Γ.Λυμπεράτος και Δ.Κέκος

ΒΙΟΧΗΜΙΚΗ ΜΗΧΑΝΙΚΗ. Γ.Λυμπεράτος και Δ.Κέκος ΒΙΟΧΗΜΙΚΗ ΜΗΧΑΝΙΚΗ Γ.Λυμπεράτος και Δ.Κέκος Βιοτεχνολογία 1981: European Federation of Biotechnology όρισε την Βιοτεχνολογία ως: "την ολοκληρωμένη χρήση της Βιοχημείας, της Μικροβιολογίας και της Χημικής

Διαβάστε περισσότερα

Δ. Μείωση του αριθμού των μικροοργανισμών 4. Να αντιστοιχίσετε τα συστατικά της στήλης Ι με το ρόλο τους στη στήλη ΙΙ

Δ. Μείωση του αριθμού των μικροοργανισμών 4. Να αντιστοιχίσετε τα συστατικά της στήλης Ι με το ρόλο τους στη στήλη ΙΙ Κεφάλαιο 7: Εφαρμογές της Βιοτεχνολογίας 1. Η βιοτεχνολογία άρχισε να εφαρμόζεται α. μετά τη βιομηχανική επανάσταση (18ος αιώνας) β. μετά την ανακάλυψη της δομής του μορίου του DNA από τους Watson και

Διαβάστε περισσότερα

Γαλακτοκομία. Ενότητα 7: Ιδιότητες του Γάλακτος (1/2), 1ΔΩ. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου

Γαλακτοκομία. Ενότητα 7: Ιδιότητες του Γάλακτος (1/2), 1ΔΩ. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Γαλακτοκομία Ενότητα 7: Ιδιότητες του Γάλακτος (1/2), 1ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Διδάσκοντες: Καμιναρίδης Στέλιος, Καθηγητής Μοάτσου Γκόλφω, Eπ. Καθηγήτρια Μαθησιακοί Στόχοι

Διαβάστε περισσότερα

Σήµερα οι εξελίξεις στην Επιστήµη και στην Τεχνολογία δίνουν τη

Σήµερα οι εξελίξεις στην Επιστήµη και στην Τεχνολογία δίνουν τη ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7ο: ΑΡΧΕΣ & ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ Συνδυασµός ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ & ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ Προσφέρει τη δυνατότητα χρησιµοποίησης των ζωντανών οργανισµών για την παραγωγή χρήσιµων προϊόντων 1 Οι ζωντανοί οργανισµοί

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΧΗΜΙΚΕΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ

ΒΙΟΧΗΜΙΚΕΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ ΒΙΟΧΗΜΙΚΕΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ Διδάσκων: Διονύσης Μαντζαβίνος (mantzavinos@chemeng.upatras.gr) Βοηθός: Αλέξης Πάντζιαρος (alexis_panji@hotmail.com) Διδασκαλία: Δευτέρα 09:15-12:00 (Αίθουσα ΧΜ3) Φροντιστήριο: Πέμπτη

Διαβάστε περισσότερα

Αρχές Βιοτεχνολογίας Τροφίμων

Αρχές Βιοτεχνολογίας Τροφίμων Αρχές Βιοτεχνολογίας Τροφίμων Ενότητα 5: Στοιχεία Βιοχημικής Μηχανικής(2/2), 1.5ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης και Τεχνολογίας Τροφίμων Διδάσκων: Δρ. Σεραφείμ Παπανικολαου Μαθησιακοί Στόχοι Μικροβιακή κινητική (συνέχεια)

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΗΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ. Πτυχιακή εργασία

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΗΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ. Πτυχιακή εργασία ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΗΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Πτυχιακή εργασία ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΦΟΥΜΟΝΙΣΙΝΩΝ ΣΤΟΥΣ ΜΑΥΡΟΥΣ ΑΣΠΕΡΓΙΛΛΟΥΣ Λία Μάρκου Λεμεσός 2016 i ii ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

Διαβάστε περισσότερα

Ερευνητικές Δραστηριότητες

Ερευνητικές Δραστηριότητες Ερευνητικές Δραστηριότητες & Θεματικές Περιοχές Διπλωματικών Εργασιών Ομάδας Χημείας & Βιοτεχνολογίας Τροφίμων Τμήμα Χημείας, Τομέας Χημικών Εφαρμογών, Χημικής Ανάλυσης & Χημείας Περιβάλλοντος Μέλη: Κουτίνας

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ:Κ.Κεραμάρης ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ

ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ:Κ.Κεραμάρης ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ:Κ.Κεραμάρης ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ Κωνσταντίνος Ρίζος Γιάννης Ρουμπάνης Βιοτεχνολογία με την ευρεία έννοια είναι η χρήση ζωντανών

Διαβάστε περισσότερα

Τεχνικές διεργασίες. Βιομάζα Βιομόρια Οργ. μόρια Ανοργ. μόρια

Τεχνικές διεργασίες. Βιομάζα Βιομόρια Οργ. μόρια Ανοργ. μόρια Τεχνικές διεργασίες Βιομάζα Βιομόρια Οργ. μόρια Ανοργ. μόρια ΓΕΩΡΓΙΑ Γενετική βελτίωση ποικιλιών φυτών για αντοχή στις ασθένειες, ξηρασία, αφιλόξενα εδάφη Μαζική παραγωγή κλώνων Ανάπτυξη βιο-εντομοκτόνων

Διαβάστε περισσότερα

Αρχές Βιοτεχνολογίας Τροφίμων

Αρχές Βιοτεχνολογίας Τροφίμων Αρχές Βιοτεχνολογίας Τροφίμων Ενότητα 2: Στοιχεία Μικροβιολογίας και Βιοχημείας των Βιομηχανικών Ζυμώσεων: Εφαρμογές Βιοτεχνολογίας(5/5), 1ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης και Τεχνολογίας Τροφίμων Διδάσκων: Δρ. Σεραφείμ

Διαβάστε περισσότερα

Αρχές Βιοτεχνολογίας Τροφίμων

Αρχές Βιοτεχνολογίας Τροφίμων Αρχές Βιοτεχνολογίας Τροφίμων Ενότητα 3: Εφαρμογές Βιομηχανικής Βιοτεχνολογίας: Στοιχεία Μικροβιακού Μεταβολισμού(3/3), 2ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης και Τεχνολογίας Τροφίμων Διδάσκων: Δρ. Σεραφείμ Παπανικολαου

Διαβάστε περισσότερα

«Η επιτραπέζια ελιά ως λειτουργικό προϊόν- Μια νέα προσέγγιση»

«Η επιτραπέζια ελιά ως λειτουργικό προϊόν- Μια νέα προσέγγιση» «Η επιτραπέζια ελιά ως λειτουργικό προϊόν- Μια νέα προσέγγιση» Ευστάθιος Ζ. Πανάγου - Σταµατούλα Μπονάτσου Τµήµα Επιστήµης Τροφίµων & Διατροφής του Ανθρώπου Τι είναι τα λειτουργικά τρόφιµα; «Λειτουργικό

Διαβάστε περισσότερα

Τμήμα Τεχνολογίας Τροφίμων

Τμήμα Τεχνολογίας Τροφίμων Τμήμα Τεχνολογίας Τροφίμων Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα (Τ.Ε.Ι.) Θεσσαλίας Επεξεργασία & Αξιοποίηση Αγρο-Διατροφικών Αποβλήτων Μέρος Ι: Απόβλητα της βιομηχανίας τροφίμων - Εισαγωγικά Ενότητα Ι.3: Αξιοποίηση

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ. Πτυχιακή εργασία

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ. Πτυχιακή εργασία ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Πτυχιακή εργασία ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΥΠΕΡΗΧΩΝ ΣΤΗΝ LISTERIA GRAYI ΣΤΟ ΓΑΛΑ: ΕΠΙΒΙΩΣΗ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ. Άρτεμις

Διαβάστε περισσότερα

Γαλακτοκομία. Ενότητα 6: Παράγοντες που Επιδρούν στην Ποσότητα και τη Σύσταση του Παραγόμενου Γάλακτος, 1ΔΩ

Γαλακτοκομία. Ενότητα 6: Παράγοντες που Επιδρούν στην Ποσότητα και τη Σύσταση του Παραγόμενου Γάλακτος, 1ΔΩ Γαλακτοκομία Ενότητα 6: Παράγοντες που Επιδρούν στην Ποσότητα και τη Σύσταση του Παραγόμενου Γάλακτος, 1ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Διδάσκοντες: Καμιναρίδης Στέλιος, Καθηγητής

Διαβάστε περισσότερα

TERMS USED IN STANDARDIZAfiON OF CHEMICAL FOOD ANALYSIS SUMMARY

TERMS USED IN STANDARDIZAfiON OF CHEMICAL FOOD ANALYSIS SUMMARY ΑΠΟΔΟΣΗ ΞΕΝΟΓΛΩΣΣΩΝ ΟΡΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΟΡΟΛΟΓΙΑΣ ΧΗΜΙΚΩΝ ΑΝΑΛΥΣΕΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ Τεχνική Επιτροπή ΕΛΟΤ 85 "Τρόφιμα", Κ. Τζιά, I. Σαριδάκης ΠΕΡΙΛΗΨΗ Το αντικείμενο της εργασίας είναι η απόδοση των

Διαβάστε περισσότερα

Αρχές Βιοτεχνολογίας Τροφίμων

Αρχές Βιοτεχνολογίας Τροφίμων Αρχές Βιοτεχνολογίας Τροφίμων Ενότητα 3: Εφαρμογές Βιομηχανικής Βιοτεχνολογίας(1/3), 2ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης και Τεχνολογίας Τροφίμων Διδάσκων: Δρ. Σεραφείμ Παπανικολαου Μαθησιακοί Στόχοι Βιοτεχνολογικά Προϊόντα

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΛΑΙΟΥ ΑΠΟ ΕΚΧΥΛΙΣΜΑ ΓΛΥΚΟΥ ΣΟΡΓΟΥ

ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΛΑΙΟΥ ΑΠΟ ΕΚΧΥΛΙΣΜΑ ΓΛΥΚΟΥ ΣΟΡΓΟΥ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΛΑΙΟΥ ΑΠΟ ΕΚΧΥΛΙΣΜΑ ΓΛΥΚΟΥ ΣΟΡΓΟΥ Οικονόµου Χ. Ν. 1, Αγγελής Γ., Παύλου Σ. 3,4 και Βαγενάς. Β. 1,4 1 Τµήµα ιαχείρισης Περιβάλλοντος & Φυσικών Πόρων, Π. Ιωαννίνων, Αγρίνιο, Σεφέρη,

Διαβάστε περισσότερα

Γαλακτοκομία. Ενότητα 7: Ιδιότητες του Γάλακτος (1/2), 1ΔΩ. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου

Γαλακτοκομία. Ενότητα 7: Ιδιότητες του Γάλακτος (1/2), 1ΔΩ. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Γαλακτοκομία Ενότητα 7: Ιδιότητες του Γάλακτος (1/2), 1ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Διδάσκοντες: Καμιναρίδης Στέλιος, Καθηγητής Μοάτσου Γκόλφω, Eπ. Καθηγήτρια Μαθησιακοί Στόχοι

Διαβάστε περισσότερα

Από τον Δρ. Φρ. Γαΐτη* για το foodbites.eu

Από τον Δρ. Φρ. Γαΐτη* για το foodbites.eu Από τον Δρ. Φρ. Γαΐτη* για το foodbites.eu Η μικροβιακή αύξηση μπορεί να επηρεάζεται από διάφορους ενδογενείς (εσωτερικούς) και εξωγενείς (εξωτερικούς) παράγοντες. Η αξιολόγηση αυτών των παραγόντων είναι

Διαβάστε περισσότερα

Γαλακτοκομία. Ενότητα 2: Κύρια Συστατικά του Γάλακτος - Λακτόζη (3/4), 1ΔΩ. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου

Γαλακτοκομία. Ενότητα 2: Κύρια Συστατικά του Γάλακτος - Λακτόζη (3/4), 1ΔΩ. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Γαλακτοκομία Ενότητα 2: Κύρια Συστατικά του Γάλακτος - Λακτόζη (3/4), 1ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Διδάσκοντες: Καμιναρίδης Στέλιος, Καθηγητής Μοάτσου Γκόλφω, Eπ. Καθηγήτρια

Διαβάστε περισσότερα

7. Βιοτεχνολογία. α) η διαθεσιμότητα θρεπτικών συστατικών στο θρεπτικό υλικό, β) το ph, γ) το Ο 2 και δ) η θερμοκρασία.

7. Βιοτεχνολογία. α) η διαθεσιμότητα θρεπτικών συστατικών στο θρεπτικό υλικό, β) το ph, γ) το Ο 2 και δ) η θερμοκρασία. 7. Βιοτεχνολογία Εισαγωγή Τι είναι η Βιοτεχνολογία; Η Βιοτεχνολογία αποτελεί συνδυασμό επιστήμης και τεχνολογίας. Ειδικότερα εφαρμόζει τις γνώσεις που έχουν αποκτηθεί για τις βιολογικές λειτουργίες των

Διαβάστε περισσότερα

Ποιοτικά Χαρακτηριστικά Λυµάτων

Ποιοτικά Χαρακτηριστικά Λυµάτων Ποιοτικά Χαρακτηριστικά Λυµάτων µπορούν να καταταχθούν σε τρεις κατηγορίες: Φυσικά Χηµικά Βιολογικά. Πολλές από τις παραµέτρους που ανήκουν στις κατηγορίες αυτές αλληλεξαρτώνται π.χ. η θερµοκρασία που

Διαβάστε περισσότερα

Τμήμα Τεχνολογίας Τροφίμων

Τμήμα Τεχνολογίας Τροφίμων Τμήμα Τεχνολογίας Τροφίμων Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα (Τ.Ε.Ι.) Θεσσαλίας Επεξεργασία & Αξιοποίηση Αγρο-Διατροφικών Αποβλήτων Μέρος ΙΙ: Παραλαβή ουσιών υψηλής προστιθέμενης αξίας Ενότητα ΙΙ.3: Λιποδιαλυτές

Διαβάστε περισσότερα

Ερευνητικές Δραστηριότητες

Ερευνητικές Δραστηριότητες Ερευνητικές Δραστηριότητες & Θεματικές Περιοχές Διπλωματικών Εργασιών Ομάδας Χημείας & Βιοτεχνολογίας Τροφίμων Τμήμα Χημείας, Τομέας Χημικών Εφαρμογών, Χημικής Ανάλυσης & Χημείας Περιβάλλοντος Μέλη: Κουτίνας

Διαβάστε περισσότερα

Γαλακτοκομία. Ενότητα 3: Κύρια Συστατικά του Γάλακτος - Άλατα (3/3), 1ΔΩ. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου

Γαλακτοκομία. Ενότητα 3: Κύρια Συστατικά του Γάλακτος - Άλατα (3/3), 1ΔΩ. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Γαλακτοκομία Ενότητα 3: Κύρια Συστατικά του Γάλακτος - Άλατα (3/3), 1ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Διδάσκοντες: Καμιναρίδης Στέλιος, Καθηγητής Μοάτσου Γκόλφω, Eπ. Καθηγήτρια Μαθησιακοί

Διαβάστε περισσότερα

Γαλακτοκομία. Ενότητα 6: Παράγοντες που Επιδρούν στην Ποσότητα και τη Σύσταση του Παραγόμενου Γάλακτος, 1ΔΩ

Γαλακτοκομία. Ενότητα 6: Παράγοντες που Επιδρούν στην Ποσότητα και τη Σύσταση του Παραγόμενου Γάλακτος, 1ΔΩ Γαλακτοκομία Ενότητα 6: Παράγοντες που Επιδρούν στην Ποσότητα και τη Σύσταση του Παραγόμενου Γάλακτος, 1ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Διδάσκοντες: Καμιναρίδης Στέλιος, Καθηγητής

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 1: Εισαγωγή. Κεφάλαιο 2: Η Βιολογία των Ιών

Κεφάλαιο 1: Εισαγωγή. Κεφάλαιο 2: Η Βιολογία των Ιών Κεφάλαιο 1: Εισαγωγή 1.1 Μικροοργανισμοί, Μικροβιολογία και Μικροβιολόγοι... 19 1.1.1 Μικροοργανισμοί... 19 1.1.2 Μικροβιολογία... 20 1.1.3 Μικροβιολόγοι... 21 1.2 Σύντομη Ιστορική Εξέλιξη της Μικροβιολογίας...

Διαβάστε περισσότερα

Άσκηση 1 : Μικροβιακή κινητική (Τρόποι μέτρησης βιοκαταλυτών)

Άσκηση 1 : Μικροβιακή κινητική (Τρόποι μέτρησης βιοκαταλυτών) ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ Καθηγητής Βασίλης Σπηλιώτης Εργαστήριο Βιομηχανικής Μικροβιολογίας Άσκηση : Μικροβιακή κινητική (Τρόποι μέτρησης βιοκαταλυτών) Σκοπός Άσκησης Σκοπός της άσκησης αυτής, είναι

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ. Πτυχιακή εργασία

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ. Πτυχιακή εργασία ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Πτυχιακή εργασία ΥΔΡΟΠΟΝΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΔΥΟΣΜΟΥ ΣΕ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΑ ΘΡΕΠΤΙΚΑ ΔΙΑΛΥΜΑΤΑ ΕΡΑΤΩ ΝΙΚΟΛΑΪΔΟΥ Λεμεσός 2014

Διαβάστε περισσότερα

Φυσιολογία των μικροοργανισμών. Κεφάλαιο 3 από το βιβλίο «Εισαγωγή στην Γενική Μικροβιολογία»

Φυσιολογία των μικροοργανισμών. Κεφάλαιο 3 από το βιβλίο «Εισαγωγή στην Γενική Μικροβιολογία» Φυσιολογία των μικροοργανισμών Κεφάλαιο 3 από το βιβλίο «Εισαγωγή στην Γενική Μικροβιολογία» BIOΛOΓIA TΩN MIKPOOPΓANIΣMΩN ΠANEΠIΣTHMIAKEΣ EKΔOΣEIΣ KPHTHΣ 1. Μικροβιακή αύξηση (ή ανάπτυξη): αυξάνεται ο

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΗ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ. Μαντώ Κυριακού 2015

ΓΕΝΙΚΗ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ. Μαντώ Κυριακού 2015 ΓΕΝΙΚΗ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ Μαντώ Κυριακού 2015 Μικροβιακή αύξηση Σε καθαρές καλλιέργειες: η σύνθεση των μακρομορίων ενός μο εξαρτάται από τον ρυθμό που αυξάνεται και τη φύση των συνθηκών αύξησης (π.χ. την επίδραση

Διαβάστε περισσότερα

Γαλακτοκομία. Ενότητα 6: Μικροοργανισμοί του Νωπού Γάλακτος (1/3), 1.5ΔΩ. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου

Γαλακτοκομία. Ενότητα 6: Μικροοργανισμοί του Νωπού Γάλακτος (1/3), 1.5ΔΩ. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Γαλακτοκομία Ενότητα 6: Μικροοργανισμοί του Νωπού Γάλακτος (1/3), 1.5ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Διδάσκοντες: Καμιναρίδης Στέλιος, Καθηγητής Μοάτσου Γκόλφω, Eπ. Καθηγήτρια Μαθησιακοί

Διαβάστε περισσότερα

Γαλακτοκομία. Ενότητα 3: Λιπίδια (1/3), 1ΔΩ. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου. Διδάσκοντες: Καμιναρίδης Στέλιος, Καθηγητής

Γαλακτοκομία. Ενότητα 3: Λιπίδια (1/3), 1ΔΩ. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου. Διδάσκοντες: Καμιναρίδης Στέλιος, Καθηγητής Γαλακτοκομία Ενότητα 3: Λιπίδια (1/3), 1ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Διδάσκοντες: Καμιναρίδης Στέλιος, Καθηγητής Μοάτσου Γκόλφω, Eπ. Καθηγήτρια Μαθησιακοί Στόχοι Να γνωρίζουν

Διαβάστε περισσότερα

Αρχές Βιοτεχνολογίας Τροφίμων

Αρχές Βιοτεχνολογίας Τροφίμων Αρχές Βιοτεχνολογίας Τροφίμων Ενότητα 4: Στοιχεία Βιοχημικής Μηχανικής,(1/3) 1ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης και Τεχνολογίας Τροφίμων Διδάσκων: Δρ. Σεραφείμ Παπανικολαου Μαθησιακοί Στόχοι Αρχές και έννοιες βιοαντιδραστήρων

Διαβάστε περισσότερα

Για την αντιμετώπιση του προβλήματος της διάθεσης των παραπάνω αποβλήτων, τα Ελληνικά τυροκομεία ως επί το πλείστον:

Για την αντιμετώπιση του προβλήματος της διάθεσης των παραπάνω αποβλήτων, τα Ελληνικά τυροκομεία ως επί το πλείστον: Ο κλάδος της τυροκόμησης είναι παραδοσιακά ο κλάδος με τη μικρότερη απόδοση προϊόντων σε σχέση με την πρώτη ύλη. Για κάθε τόνο γάλακτος παράγονται περίπου 350 κιλά προϊόντος και περίπου 2,6 τόνοι απόβλητα

Διαβάστε περισσότερα

Αρχές Βιοτεχνολογίας Τροφίμων

Αρχές Βιοτεχνολογίας Τροφίμων Αρχές Βιοτεχνολογίας Τροφίμων Ενότητα 4: Στοιχεία Βιοχημικής Μηχανικής(2/3), 1.5ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης και Τεχνολογίας Τροφίμων Διδάσκων: Δρ. Σεραφείμ Παπανικολαου Μαθησιακοί Στόχοι Αρχές και έννοιες βιοαντιδραστήρων

Διαβάστε περισσότερα

Γαλακτοκομία. Ενότητα 7: Ιδιότητες του Γάλακτος (2/2), 1ΔΩ. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου

Γαλακτοκομία. Ενότητα 7: Ιδιότητες του Γάλακτος (2/2), 1ΔΩ. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Γαλακτοκομία Ενότητα 7: Ιδιότητες του Γάλακτος (2/2), 1ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Διδάσκοντες: Καμιναρίδης Στέλιος, Καθηγητής Μοάτσου Γκόλφω, Eπ. Καθηγήτρια Μαθησιακοί Στόχοι

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ

ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ Οι μικροοργανισμοί είναι αναπόσπαστο τμήμα τόσο της ιστορίας του κόσμου μας όσο και της κοινωνικής εξέλιξης του ανθρώπου Βιοτεχνολογία o Ο όρος Βιοτεχνολογία χρησιμοποιήθηκε

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧ0ΛΗ ΤΕΧΝ0Λ0ΓΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ & ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ: ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ & ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΦΡΟΥΤΩΝ ΚΑΙ ΛΑΧΑΝΙΚΩΝ

ΣΧ0ΛΗ ΤΕΧΝ0Λ0ΓΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ & ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ: ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ & ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΦΡΟΥΤΩΝ ΚΑΙ ΛΑΧΑΝΙΚΩΝ ΣΧ0ΛΗ ΤΕΧΝ0Λ0ΓΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ & ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ: ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ & ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΦΡΟΥΤΩΝ ΚΑΙ ΛΑΧΑΝΙΚΩΝ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΤΑΛΕΛΛΗ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΦΡΟΥΤΑ-ΛΑΧΑΝΙΚΑ Τα φρούτα-λαχανικά δεν είναι τροφές

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ 3.1 ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ

ΕΡΓΑΣΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ 3.1 ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ ΕΡΓΑΣΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ 3.1 ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ Οι οργανισμοί εξασφαλίζουν ενέργεια, για τις διάφορες λειτουργίες τους, διασπώντας θρεπτικές ουσίες που περιέχονται στην τροφή τους. Όμως οι φωτοσυνθετικοί

Διαβάστε περισσότερα

Διατροφή Μηρυκαστικών Ζώων

Διατροφή Μηρυκαστικών Ζώων Διατροφή Μηρυκαστικών Ζώων Θεματική ενότητα 1: Γενικές Αρχές Διατροφής Μηρυκαστικών 2/4 Τμήμα: Επιστήμης Ζωικής Παραγωγής & Υδατοκαλλιεργειών Διδάσκοντες: Γεώργιος Ζέρβας, Ελένη Τσιπλάκου Σκοπός της ενότητας

Διαβάστε περισσότερα

Γαλακτοκομία. Ενότητα 4: Θερμική Επεξεργασία Γάλακτος (1/2), 1.5ΔΩ. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου

Γαλακτοκομία. Ενότητα 4: Θερμική Επεξεργασία Γάλακτος (1/2), 1.5ΔΩ. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Γαλακτοκομία Ενότητα 4: Θερμική Επεξεργασία Γάλακτος (1/2), 1.5ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Διδάσκοντες: Καμιναρίδης Στέλιος, Καθηγητής Μοάτσου Γκόλφω, Eπ. Καθηγήτρια Μαθησιακοί

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΧΗΜΕΙΑΣ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΣΧΟΛΗ ΧΗΜΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ, Ε.Μ. ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΧΗΜΕΙΑΣ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΣΧΟΛΗ ΧΗΜΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ, Ε.Μ. ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ Μαρία Σ. Τσεβδού, Πέτρος Σ. Ταούκης ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΧΗΜΕΙΑΣ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΣΧΟΛΗ ΧΗΜΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ, Ε.Μ. ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ «...γιαούρτι (πλήρες ή, κατά περίπτωση, ημιαποβουτυρωμένο)...(όνομα ζώου) χαρακτηρίζεται

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΥΠΟΒΑΘΜΙΣΗΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ - 2

ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΥΠΟΒΑΘΜΙΣΗΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ - 2 31-7-14 ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΥΠΟΒΑΘΜΙΣΗΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ - 2 Στο σχήμα 1 του άρθρου που δημοσιεύσαμε την προηγούμενη φορά φαίνεται η καθοριστικός ρόλος των μικροοργανισμών για την ύπαρξη της ζωής, αφού χωρίς

Διαβάστε περισσότερα

Διαχείριση Αποβλήτων

Διαχείριση Αποβλήτων ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Διαχείριση Αποβλήτων Ενότητα 11 : Βιομηχανικά Στερεά και Υγρά Απόβλητα Δρ. Σταυρούλα Τσιτσιφλή Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης Άδειες Χρήσης Το

Διαβάστε περισσότερα

Γαλακτοκομία. Ενότητα 3: Κύρια Συστατικά του Γάλακτος - Άλατα (3/3), 1ΔΩ. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου

Γαλακτοκομία. Ενότητα 3: Κύρια Συστατικά του Γάλακτος - Άλατα (3/3), 1ΔΩ. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Γαλακτοκομία Ενότητα 3: Κύρια Συστατικά του Γάλακτος - Άλατα (3/3), 1ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Διδάσκοντες: Καμιναρίδης Στέλιος, Καθηγητής Μοάτσου Γκόλφω, Eπ. Καθηγήτρια Μαθησιακοί

Διαβάστε περισσότερα

Προσδιορισμός φυσικοχημικών παραμέτρων υγρών αποβλήτων και υδάτων

Προσδιορισμός φυσικοχημικών παραμέτρων υγρών αποβλήτων και υδάτων Προσδιορισμός φυσικοχημικών παραμέτρων υγρών αποβλήτων και υδάτων (DO - BOD - COD - TOC) Χ. Βασιλάτος Οργανική ύλη Αποξυγόνωση επιφανειακών και υπογείων υδάτων Οι οργανικές ύλες αποτελούν πολύ σοβαρό ρύπο,

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΚΑ ΤΡΟΦΙΜΑ βιολογικά τρόφιμα Ως προς τη θρεπτική αξία των τροφίμων

ΒΙΟΛΟΓΙΚΑ ΤΡΟΦΙΜΑ βιολογικά τρόφιμα Ως προς τη θρεπτική αξία των τροφίμων ΒΙΟΛΟΓΙΚΑ ΤΡΟΦΙΜΑ Ως βιολογικά τρόφιμα χαρακτηρίζονται τα τρόφιμα που προκύπτουν από ένα ειδικό είδος παραγωγής, τη βιολογική παραγωγή. Η βιολογική παραγωγή αποτελεί ένα ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης

Διαβάστε περισσότερα

This work is part of the Valorization of cheese dairy and winery wastes for the production of high added-value products project (19SMEs2009),

This work is part of the Valorization of cheese dairy and winery wastes for the production of high added-value products project (19SMEs2009), This work is part of the Valorization of cheese dairy and winery wastes for the production of high added-value products project (19SMEs2009), implemented within the National Strategic Reference Framework

Διαβάστε περισσότερα

Πρόλογος Το περιβάλλον Περιβάλλον και οικολογική ισορροπία Η ροή της ενέργειας στο περιβάλλον... 20

Πρόλογος Το περιβάλλον Περιβάλλον και οικολογική ισορροπία Η ροή της ενέργειας στο περιβάλλον... 20 Πίνακας περιεχομένων Πρόλογος... 7 1. Το περιβάλλον... 19 1.1 Περιβάλλον και οικολογική ισορροπία... 19 1.2 Η ροή της ενέργειας στο περιβάλλον... 20 2. Οι μικροοργανισμοί... 22 2.1 Γενικά... 22 2.2 Ταξινόμηση

Διαβάστε περισσότερα

Γαλακτοκομία. Ενότητα 4: Δευτερεύοντα Συστατικά του Γάλακτος (1/2), 1ΔΩ. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου

Γαλακτοκομία. Ενότητα 4: Δευτερεύοντα Συστατικά του Γάλακτος (1/2), 1ΔΩ. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Γαλακτοκομία Ενότητα 4: Δευτερεύοντα Συστατικά του Γάλακτος (1/2), 1ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Διδάσκοντες: Καμιναρίδης Στέλιος, Καθηγητής Μοάτσου Γκόλφω, Eπ. Καθηγήτρια Μαθησιακοί

Διαβάστε περισσότερα

Γαλακτοκομία. Ενότητα 2: Κύρια Συστατικά του Γάλακτος - Λακτόζη (4/4), 1ΔΩ. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου

Γαλακτοκομία. Ενότητα 2: Κύρια Συστατικά του Γάλακτος - Λακτόζη (4/4), 1ΔΩ. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Γαλακτοκομία Ενότητα 2: Κύρια Συστατικά του Γάλακτος - Λακτόζη (4/4), 1ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Διδάσκοντες: Καμιναρίδης Στέλιος, Καθηγητής Μοάτσου Γκόλφω, Eπ. Καθηγήτρια

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΕΧΗΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΥΔΡΟΓΟΝΟΥ ΚΑΙ ΜΕΘΑΝΙΟΥ ΑΠΟ ΤΑ ΣΤΕΡΕΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΠΟΥΛΟΥ ΜΑΡΙΑ

ΣΥΝΕΧΗΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΥΔΡΟΓΟΝΟΥ ΚΑΙ ΜΕΘΑΝΙΟΥ ΑΠΟ ΤΑ ΣΤΕΡΕΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΠΟΥΛΟΥ ΜΑΡΙΑ ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΧΗΜΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΙΙ ΣΥΝΕΧΗΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΥΔΡΟΓΟΝΟΥ ΚΑΙ ΜΕΘΑΝΙΟΥ ΑΠΟ ΤΑ ΣΤΕΡΕΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΠΟΥΛΟΥ ΜΑΡΙΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Βιοτεχνολογία. Μικροβιακή παραγωγή προϊόντων, κάθετη επεξεργασία

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Βιοτεχνολογία. Μικροβιακή παραγωγή προϊόντων, κάθετη επεξεργασία ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Βιοτεχνολογία Μικροβιακή παραγωγή προϊόντων, κάθετη επεξεργασία Διδάσκουσα: Αναπλ. Καθ. Άννα Ειρήνη Κούκκου Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Κεφάλαιο 3 Ένζυμα που Χρησιμοποιούνται στην Τυροκομία

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Κεφάλαιο 3 Ένζυμα που Χρησιμοποιούνται στην Τυροκομία ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Κεφάλαιο 1 Εισαγωγή Ιστορία της Τυροκομίας...17 Παγκόσμια, Ευρωπαϊκή και Ελληνική Γαλακτοκομία...29 Ταξινόμηση των Τυριών...51 Νομοθεσία για τα Τυριά...57 Βιβλιογραφία...70 Κεφάλαιο 2 Το Γάλα

Διαβάστε περισσότερα

Γάλα ιατηρήστε το στο ψυγείο

Γάλα ιατηρήστε το στο ψυγείο Σηµειώσεις για τον καθηγητή Γάλα ιατηρήστε το στο ψυγείο Βασικές γνώσεις Ο όρος γάλα, ως βασικό τρόφιµο, χωρίς κανένα προστεθειµένο επίθετο, ισχύει συνήθως για το αγελαδινό γάλα που είναι φρέσκο, πλήρες,

Διαβάστε περισσότερα

Λίπη - έλαια Μέτρηση οξύτητας ελαιολάδου

Λίπη - έλαια Μέτρηση οξύτητας ελαιολάδου Λίπη - έλαια Μέτρηση οξύτητας ελαιολάδου 1 η Εργαστηριακή Άσκηση Εργαστήριο Χημείας & Τεχνολογίας Τροφίμων Κύρια συστατικά τροφίμων Λιπίδια Υδατάνθρακες Αμινοξέα Πρωτεΐνες Ένζυμα Βιταμίνες Άλατα Νερό Άλλα

Διαβάστε περισσότερα

Σημειώσεις για την εργαστηριακή άσκηση ΑΝΑΛΥΣΗ ΓΑΛΑΚΤΟΣ του Εργαστηρίου Ανάλυσης και Τεχνολογίας Τροφίμων Καθηγητής Ιωάννης Ρούσσης.

Σημειώσεις για την εργαστηριακή άσκηση ΑΝΑΛΥΣΗ ΓΑΛΑΚΤΟΣ του Εργαστηρίου Ανάλυσης και Τεχνολογίας Τροφίμων Καθηγητής Ιωάννης Ρούσσης. Σημειώσεις για την εργαστηριακή άσκηση ΑΝΑΛΥΣΗ ΓΑΛΑΚΤΟΣ του Εργαστηρίου Ανάλυσης και Τεχνολογίας Τροφίμων Καθηγητής Ιωάννης Ρούσσης Προσδιορισμοί Ειδικό βάρος Οξύτητα Στερεό υπόλειμμα Λακτόζη Έλεγχος παστερίωσης

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΑΠΟΘΕΙΩΣΗ ΔΙΒΕΝΖΟΘΕΙΟΦΑΙΝΙΟΥ ΚΑΙ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΑΠΟ ΝΕΟ ΑΠΟΜΟΝΩΜΕΝΟ ΣΤΕΛΕΧΟΣ KLEBSIELLA SP. LAB

ΒΙΟΑΠΟΘΕΙΩΣΗ ΔΙΒΕΝΖΟΘΕΙΟΦΑΙΝΙΟΥ ΚΑΙ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΑΠΟ ΝΕΟ ΑΠΟΜΟΝΩΜΕΝΟ ΣΤΕΛΕΧΟΣ KLEBSIELLA SP. LAB Σχολή Γεωτεχνικών Επιστήμων και Διαχείρισης Περιβάλλοντος Μεταπτυχιακή διατριβή ΒΙΟΑΠΟΘΕΙΩΣΗ ΔΙΒΕΝΖΟΘΕΙΟΦΑΙΝΙΟΥ ΚΑΙ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΑΠΟ ΝΕΟ ΑΠΟΜΟΝΩΜΕΝΟ ΣΤΕΛΕΧΟΣ KLEBSIELLA SP. LAB Ραφαέλα Κωνσταντίνου Λεμεσός,

Διαβάστε περισσότερα

Περιβαλλοντική Χημεία

Περιβαλλοντική Χημεία ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Πειραιά Τεχνολογικού Τομέα Περιβαλλοντική Χημεία Ενότητα 8.2: Χημικώς Απαιτούμενο Οξυγόνο (Chemical Oxygen Demand, COD) Ευάγγελος Φουντουκίδης Τμήμα Πολιτικών

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΚΗΣΗ 8 Η. ΕΝΖΥΜΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ΟΞΥΓΑΛΑΚΤΙΚΗΣ ΖΥΜΩΣΗΣ. Εργαστήριο Χημείας & Τεχνολογίας Τροφίμων

ΑΣΚΗΣΗ 8 Η. ΕΝΖΥΜΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ΟΞΥΓΑΛΑΚΤΙΚΗΣ ΖΥΜΩΣΗΣ. Εργαστήριο Χημείας & Τεχνολογίας Τροφίμων ΑΣΚΗΣΗ 8 Η. ΕΝΖΥΜΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ΟΞΥΓΑΛΑΚΤΙΚΗΣ ΖΥΜΩΣΗΣ Εργαστήριο Χημείας & Τεχνολογίας Τροφίμων ΕΝΖΥΜΑ ΖΥΜΩΣΗ ΟΞΥΓΑΛΑΚΤΙΚΗ ΖΥΜΩΣΗ ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΕΝΖΥΜΑ Το κλειδί της φύσης για τη ζωή - κινούν τα πάντα,

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΗΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ. Πτυχιακή εργασία

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΗΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ. Πτυχιακή εργασία ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΗΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Πτυχιακή εργασία ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΩΡΙΜΑΝΣΗΣ ΑΠΟ ΣΥΓΚΟΠΤΟ ΚΡΕΑΣ Παπαπαναγιώτου Ζώη Λεμεσός 2016

Διαβάστε περισσότερα

ΜΙΚΡΟΒΙΑΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Ι. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: Ρόλος και προετοιμασία μικροβιακών καλλιεργειών

ΜΙΚΡΟΒΙΑΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Ι. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: Ρόλος και προετοιμασία μικροβιακών καλλιεργειών ΕΝΟΤΗΤΑ Ι ΜΙΚΡΟΒΙΑΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: Ρόλος και προετοιμασία μικροβιακών καλλιεργειών ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: Μικροβιακή κινητική και λειτουργία Βιοαντιδραστήρων ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: Βιοχημικό προφίλ Μικροοργανισμών (Σύστημα

Διαβάστε περισσότερα

Παραγωγή νέων Ζωοτροφών. Δρ. Δημ. Οικονόμου Γεωπόνος - Βιοτεχνολόγος Τροφίμων ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ (πρώην ΕΘΙΑΓΕ)

Παραγωγή νέων Ζωοτροφών. Δρ. Δημ. Οικονόμου Γεωπόνος - Βιοτεχνολόγος Τροφίμων ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ (πρώην ΕΘΙΑΓΕ) Παραγωγή νέων Ζωοτροφών Δρ. Δημ. Οικονόμου Γεωπόνος - Βιοτεχνολόγος Τροφίμων ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ (πρώην ΕΘΙΑΓΕ) 1 ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΩΡΓΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΤΟΜΕΑΣ: ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ «ΕΠΑΝΑΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

Η συλλογή της πρωτής ύλης, του γίδινου γάλακτος, στον θάλαμο άμελξης. Σταθερό γραμμικό αμελτήριο, άμελξη με αμελκτική μηχανή

Η συλλογή της πρωτής ύλης, του γίδινου γάλακτος, στον θάλαμο άμελξης. Σταθερό γραμμικό αμελτήριο, άμελξη με αμελκτική μηχανή Η πρακτική μου στο Εργαστήριο γαλακτοκομίας αφορούσε 2 τομείς: την Τυροκόμηση Τυριών απο γίδινο και αγελαδινό γάλα και την διεξαγωγή μικροβιολογικών πειραμάτων Η συλλογή της πρωτής ύλης, του γίδινου γάλακτος,

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 3 ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ

Κεφάλαιο 3 ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ Κεφάλαιο 3 ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ 3.1 Ενέργεια και οργανισμοί Όλοι οι οργανισμοί, εκτός από αυτούς από αυτούς που έχουν την ικανότητα να φωτοσυνθέτουν, εξασφαλίζουν ενέργεια διασπώντας τις θρεπτικές ουσιές που περιέχονται

Διαβάστε περισσότερα

Τμήμα Τεχνολογίας Τροφίμων

Τμήμα Τεχνολογίας Τροφίμων Τμήμα Τεχνολογίας Τροφίμων Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα (Τ.Ε.Ι.) Θεσσαλίας Επεξεργασία & Αξιοποίηση Αγρο-Διατροφικών Αποβλήτων Μέρος ΙV: Χαρακτηριστικές περιπτώσεις αγρο-διατροφικών αποβλήτων Ενότητα

Διαβάστε περισσότερα

Κωνσταντίνος Π. (Β 2 ) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ

Κωνσταντίνος Π. (Β 2 ) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ Κωνσταντίνος Π. (Β 2 ) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ Βιοενεργητική είναι ο κλάδος της Βιολογίας που μελετά τον τρόπο με τον οποίο οι οργανισμοί χρησιμοποιούν ενέργεια για να επιβιώσουν και να υλοποιήσουν τις

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστήριο Χημείας Τροφίμων, Τμήμα Χημείας, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών 2

Εργαστήριο Χημείας Τροφίμων, Τμήμα Χημείας, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών 2 ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΕΠΙΔΡΑΣΗΣ ΤΩΝ ΜΕΘΑΝΟΛΙΚΩΝ ΕΚΧΥΛΙΣΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΑΓΚΙΝΑΡΑΣ, ΤΗΣ ΑΓΡΙΑΓΚΙΝΑΡΑΣ, ΤΗΣ ΡΙΓΑΝΗΣ, ΤΟΥ ΡΟΔΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΓΚΟΤΖΙ ΜΠΕΡΙ ΣΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΑΦΛΑΤΟΞΙΝΟΓΟΝΟΥ ΜΥΚΗΤΑ ASPERGILLUS PARASITICUS. Ελένη

Διαβάστε περισσότερα

ιαχείριση υγρών α οβλήτων

ιαχείριση υγρών α οβλήτων ιαχείριση υγρών α οβλήτων Χαρακτηριστικά αποβλήτων και λυµάτων Α όβλητα & Λύµατα Υγρά α όβλητα: τα υγρά και οι λάσπες που ρέουν εύκολα και αποβάλλονται από κατοικίες, βιοµηχανικές εγκαταστάσεις, µεταφορικά

Διαβάστε περισσότερα

Γαλακτοκομία. Ενότητα 2: Κύρια Συστατικά του Γάλακτος - Λακτόζη (2/4), 1ΔΩ. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου

Γαλακτοκομία. Ενότητα 2: Κύρια Συστατικά του Γάλακτος - Λακτόζη (2/4), 1ΔΩ. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Γαλακτοκομία Ενότητα 2: Κύρια Συστατικά του Γάλακτος - Λακτόζη (2/4), 1ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Διδάσκοντες: Καμιναρίδης Στέλιος, Καθηγητής Μοάτσου Γκόλφω, Eπ. Καθηγήτρια

Διαβάστε περισσότερα

Αρχές Βιοτεχνολογίας Τροφίμων

Αρχές Βιοτεχνολογίας Τροφίμων Αρχές Βιοτεχνολογίας Τροφίμων Ενότητα 6: Συνεχής Καλλιέργεια (Continuous Culture)(2/5), 2ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης και Τεχνολογίας Τροφίμων Διδάσκων: Δρ. Σεραφείμ Παπανικολαου Μαθησιακοί Στόχοι Ημισυνεχής τροφοδοτούμενη

Διαβάστε περισσότερα

Γαλακτοκομία. Ενότητα 1: Χαρακτηριστικά του Γάλακτος (2/3), 1ΔΩ. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου

Γαλακτοκομία. Ενότητα 1: Χαρακτηριστικά του Γάλακτος (2/3), 1ΔΩ. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Γαλακτοκομία Ενότητα 1: Χαρακτηριστικά του Γάλακτος (2/3), 1ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Διδάσκοντες: Καμιναρίδης Στέλιος, Καθηγητής Μοάτσου Γκόλφω, Eπ. Καθηγήτρια Μαθησιακοί

Διαβάστε περισσότερα

Μικροβιολογία Τροφίμων Ι

Μικροβιολογία Τροφίμων Ι Μικροβιολογία Τροφίμων Ι Ενότητα 15: Αντιμικροβιακή Δράση Οργανικών Οξέων, 1ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Διδάσκοντες: Γεώργιος - Ιωάννης Νύχας Ευστάθιος Πανάγου Μαθησιακοί Στόχοι

Διαβάστε περισσότερα

PΟΛΟΣ ΤΩΝ ΛΙΠΑΡΩΝ ΥΛΩΝ ΣΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ H βιολογική σημασία των λιποειδών είναι μεγάλη : Eίναι δομικές μονάδες των μεμβρανών και συμμετέχουν στις

PΟΛΟΣ ΤΩΝ ΛΙΠΑΡΩΝ ΥΛΩΝ ΣΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ H βιολογική σημασία των λιποειδών είναι μεγάλη : Eίναι δομικές μονάδες των μεμβρανών και συμμετέχουν στις PΟΛΟΣ ΤΩΝ ΛΙΠΑΡΩΝ ΥΛΩΝ ΣΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ H βιολογική σημασία των λιποειδών είναι μεγάλη : Eίναι δομικές μονάδες των μεμβρανών και συμμετέχουν στις διάφορες διεργασίες που γίνονται μέσω των μεμβρανών. Eίναι

Διαβάστε περισσότερα

Γαλακτοκομία. Ενότητα 3: Κύρια Συστατικά του Γάλακτος - Άλατα(2/3), 1ΔΩ. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου

Γαλακτοκομία. Ενότητα 3: Κύρια Συστατικά του Γάλακτος - Άλατα(2/3), 1ΔΩ. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Γαλακτοκομία Ενότητα 3: Κύρια Συστατικά του Γάλακτος - Άλατα(2/3), 1ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Διδάσκοντες: Καμιναρίδης Στέλιος, Καθηγητής Μοάτσου Γκόλφω, Eπ. Καθηγήτρια Μαθησιακοί

Διαβάστε περισσότερα

Δρ. Κωνσταντίνος Πετρωτός, Αναπληρωτής Καθηγητής Μηχανικής Μεταποίησης Αγροτικών προϊόντων&τροφίμων-τει ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ

Δρ. Κωνσταντίνος Πετρωτός, Αναπληρωτής Καθηγητής Μηχανικής Μεταποίησης Αγροτικών προϊόντων&τροφίμων-τει ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Δρ. Κωνσταντίνος Πετρωτός, Αναπληρωτής Καθηγητής Μηχανικής Μεταποίησης Αγροτικών προϊόντων&τροφίμων-τει ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΤΟ ΜΕΓΕΘΟΣ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ Η παραγωγή τυρογάλακτος ετησίως στη χώρα μας

Διαβάστε περισσότερα

Γενικές εξετάσεις 2015. Αρχές Επεξεργασίας Τροφίμων Γ ΕΠΑ.Λ ΟΜΑΔΑ Α & Β

Γενικές εξετάσεις 2015. Αρχές Επεξεργασίας Τροφίμων Γ ΕΠΑ.Λ ΟΜΑΔΑ Α & Β Φροντιστήρια δυαδικό 1 ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ δυαδικό Γενικές εξετάσεις 2015 Αρχές Επεξεργασίας Τροφίμων Γ ΕΠΑ.Λ ΟΜΑΔΑ Α & Β Τα θέματα επεξεργάστηκαν οι καθηγητές των Φροντιστηρίων «δυαδικό» Μπουρδούνη Κ. ΘΕΜΑ A

Διαβάστε περισσότερα

ΜΙΑ ΟΛΙΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΓΑIΔΟΥΡΙΝΟΥ ΓΑΛΑΚΤΟΣ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ

ΜΙΑ ΟΛΙΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΓΑIΔΟΥΡΙΝΟΥ ΓΑΛΑΚΤΟΣ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ Σχολή Γεωτεχνικών Επιστημών και Διαχείρισης Περιβάλλοντος Πτυχιακή εργασία ΜΙΑ ΟΛΙΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΓΑIΔΟΥΡΙΝΟΥ ΓΑΛΑΚΤΟΣ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ Χριστίνα Ιωάννου Λεμεσός, Απρίλιος 2017 2 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ

Διαβάστε περισσότερα

Γαλακτοκομία. Ενότητα 1: Πρωτεΐνες Γάλακτος (2/2), 1ΔΩ. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου

Γαλακτοκομία. Ενότητα 1: Πρωτεΐνες Γάλακτος (2/2), 1ΔΩ. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Γαλακτοκομία Ενότητα 1: Πρωτεΐνες Γάλακτος (2/2), 1ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Διδάσκοντες: Καμιναρίδης Στέλιος, Καθηγητής Μοάτσου Γκόλφω, Eπ. Καθηγήτρια Μαθησιακοί Στόχοι Να

Διαβάστε περισσότερα

ΕΧΘΡΟΙ ΚΑΙ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΤΗΣ ΑΡΑΧΙΔΑΣ ΣΤΗΝ Π.Ε. ΣΕΡΡΩΝ

ΕΧΘΡΟΙ ΚΑΙ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΤΗΣ ΑΡΑΧΙΔΑΣ ΣΤΗΝ Π.Ε. ΣΕΡΡΩΝ ΕΧΘΡΟΙ ΚΑΙ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΤΗΣ ΑΡΑΧΙΔΑΣ ΣΤΗΝ Π.Ε. ΣΕΡΡΩΝ Μυλωνόπουλος Ιωάννης, Γεωπόνος Φυτοπαθολόγος MSc Τμήμα Ποιοτικού & Φυτοϋγειονομικού Ελέγχου Διεύθυνση Αγροτικής Οικονομίας & Κτηνιατρικής Σερρών ΤΟ ΤΡΙΓΩΝΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΚΙΝΗΤΙΚΩΝ ΜΕΘΟΔΩΝ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΚΙΝΗΤΙΚΩΝ ΜΕΘΟΔΩΝ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΗΣ ΔΙΑΤΡΙΒΗΣ της Χαρίκλειας Βαϊκούση, Γεωπόνου με τίτλο: ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΚΙΝΗΤΙΚΩΝ ΜΕΘΟΔΩΝ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ Αντικείμενο της μελέτης αποτέλεσε

Διαβάστε περισσότερα

Review article Ανασκόπηση

Review article Ανασκόπηση : 38-47 ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΗΣ EΛΛHNIKHΣ KTHNΙΑΤΡΙΚΗΣ ETAIPΕIAΣ 2011, 62(1): 38-47 Review article Ανασκόπηση Aflatoxin effects on animals health and milk composition of the ruminants Kourousekos G. D., DVM, PhD

Διαβάστε περισσότερα

R 1 R 2 R 3 ΕΞΕΤΑΣΗ ΛΙΠΑΡΩΝ ΥΛΩΝ: ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΟΞΥΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΛΑΔΙΩΝ. Λινολενικό (C 18:3 ) Ελαϊκό (C 18:1 ) Λινελαϊκό (C 18:2 )

R 1 R 2 R 3 ΕΞΕΤΑΣΗ ΛΙΠΑΡΩΝ ΥΛΩΝ: ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΟΞΥΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΛΑΔΙΩΝ. Λινολενικό (C 18:3 ) Ελαϊκό (C 18:1 ) Λινελαϊκό (C 18:2 ) ΕΞΕΤΑΣΗ ΛΙΠΑΡΩΝ ΥΛΩΝ: ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΟΞΥΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΛΑΔΙΩΝ Ελαϊκό οξύ διάρκεια 2 ώρες Στόχοι της άσκησης: Η εξοικείωση με τη χημική σύσταση των λιπαρών υλών. Η κατανόηση της όξινης υδρόλυσης ως παράγοντα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΖΥΜΙΚΗ ΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ ΧΛΩΡΟΠΡΟΠΑΝΟΛΩΝ ΑΠΟ ΤΟ ΒΑΚΤΗΡΙΟ PSEUDOMONAS PUTIDA DSM437

ΕΝΖΥΜΙΚΗ ΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ ΧΛΩΡΟΠΡΟΠΑΝΟΛΩΝ ΑΠΟ ΤΟ ΒΑΚΤΗΡΙΟ PSEUDOMONAS PUTIDA DSM437 1 ο ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΧΗΜΙΚΗΣ ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ, ΠΑΤΡΑ, 4-6 ΙΟΥΝΙΟΥ, 215. ΕΝΖΥΜΙΚΗ ΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ ΧΛΩΡΟΠΡΟΠΑΝΟΛΩΝ ΑΠΟ ΤΟ ΒΑΚΤΗΡΙΟ PSEUDOMONAS PUTIDA DSM437 Κ. Κόντη, Δ. Μαμμά, Δ. Κέκος Σχολή Χημικών

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστηριακές Ασκήσεις Περιβαλλοντικής Βιοτεχνολογίας

Εργαστηριακές Ασκήσεις Περιβαλλοντικής Βιοτεχνολογίας Εργαστηριακές Ασκήσεις Περιβαλλοντικής Βιοτεχνολογίας Λάρισα 2013 Δημήτριος Καρπούζας Εργαστηριακή Άσκηση 4 Προσδιορισμός της δραστικότητας των φωσφατασών στο έδαφος Εισαγωγικά Στοιχεία Οι φωσφατάσες είναι

Διαβάστε περισσότερα

Προσδιορισμός λίπους στο τυρί. 2 η Εργαστηριακή Άσκηση Εργαστήριο Χημείας & Τεχνολογίας Τροφίμων

Προσδιορισμός λίπους στο τυρί. 2 η Εργαστηριακή Άσκηση Εργαστήριο Χημείας & Τεχνολογίας Τροφίμων Προσδιορισμός λίπους στο τυρί 2 η Εργαστηριακή Άσκηση Εργαστήριο Χημείας & Τεχνολογίας Τροφίμων Γάλα Σύμφωνα με τον ελληνικό Κώδικα Τροφίμων και Ποτών (Κ.Τ.Π. 1998), ο ορισμός του γάλακτος έχει ως εξής:

Διαβάστε περισσότερα

CYPRUS UNIVERSITY OF TECHNOLOGY Faculty of Geotechnical Sciences and Environmental Management Department of Environmental Science and Technology

CYPRUS UNIVERSITY OF TECHNOLOGY Faculty of Geotechnical Sciences and Environmental Management Department of Environmental Science and Technology CYPRUS UNIVERSITY OF TECHNOLOGY Faculty of Geotechnical Sciences and Environmental Management Department of Environmental Science and Technology Msc Thesis METAL BIOLEACHING FROM SLUDGE: CURRENT STATUS

Διαβάστε περισσότερα

Μικροβιολογία Τροφίμων Ι

Μικροβιολογία Τροφίμων Ι Μικροβιολογία Τροφίμων Ι Ενότητα 10: Ενδογενείς Παράγοντες Δυναμικό Οξειδοαναγωγής Θρεπτικά Συστατικά, 1ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Διδάσκοντες: Γεώργιος - Ιωάννης Νύχας Ευστάθιος

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ. Πτυχιακή διατριβή

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ. Πτυχιακή διατριβή ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Πτυχιακή διατριβή ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΚΑΙ ΣΥΜΒΑΤΙΚΟΥ ΝΩΠΟΥ ΓΑΛΑΚΤΟΣ Λούκας Νεοφύτου Λεμεσός

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΕΛΑΙΟΠΛΑΚΟΥΝΤΑ ΣΤΗΝ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΑΙΓΩΝ ΔΑΜΑΣΚΟΥ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΠΟΣΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΠΑΡΑΓΟΜΕΝΟΥ ΓΑΛΑΚΤΟΣ

ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΕΛΑΙΟΠΛΑΚΟΥΝΤΑ ΣΤΗΝ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΑΙΓΩΝ ΔΑΜΑΣΚΟΥ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΠΟΣΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΠΑΡΑΓΟΜΕΝΟΥ ΓΑΛΑΚΤΟΣ Σχολή Γεωπονικών Επιστημών και Διαχείρισης Περιβάλλοντος Πτυχιακή εργασία ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΕΛΑΙΟΠΛΑΚΟΥΝΤΑ ΣΤΗΝ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΑΙΓΩΝ ΔΑΜΑΣΚΟΥ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΠΟΣΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΠΑΡΑΓΟΜΕΝΟΥ ΓΑΛΑΚΤΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

Κυτταρική ανάπτυξη- Κινητικά μοντέλα. Δημήτρης Κέκος, Καθηγητής ΕΜΠ

Κυτταρική ανάπτυξη- Κινητικά μοντέλα. Δημήτρης Κέκος, Καθηγητής ΕΜΠ Κυτταρική ανάπτυξη- Κινητικά μοντέλα Δημήτρης Κέκος, Καθηγητής ΕΜΠ kekos@chemeng.ntua.gr 1 Περιεχόμενα 1. Πώς αναπτύσσονται τα κύτταρα (φάσεις ανάπτυξης) 2. Επίδραση της θερμοκρασίας στην ανάπτυξη των

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ & ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ & ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ & ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ ΠΟΙΟΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΕΣΠΕΡΙΔΟΕΙΔΩΝ ΠΟΥ ΚΑΛΛΙΕΡΓΟΥΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΣΙΑΚΟΥ ΜΕΛΠΟΜΕΝΗ Λεμεσός, 2013

Διαβάστε περισσότερα

Δρ. Θ.Γ.ΣΩΤΗΡΟΥΔΗΣ Ινστιτούτο Βιολογίας, Φαρμακευτικής Χημείας και Βιοτεχνολογίας, Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, Αθήνα

Δρ. Θ.Γ.ΣΩΤΗΡΟΥΔΗΣ Ινστιτούτο Βιολογίας, Φαρμακευτικής Χημείας και Βιοτεχνολογίας, Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, Αθήνα To μικροφύκος Σπειρουλίνα (Αρθροσπείρα) : Ένα «πράσινο εργοστάσιο» παραγωγής πολύτιμων ουσιών με δυνητικά οφέλη για την ανθρώπινη υγεία Δρ. Θ.Γ.ΣΩΤΗΡΟΥΔΗΣ Ινστιτούτο Βιολογίας, Φαρμακευτικής Χημείας και

Διαβάστε περισσότερα

Βελτίωση αναερόβιων χωνευτών και αντιδραστήρων µεθανογένεσης

Βελτίωση αναερόβιων χωνευτών και αντιδραστήρων µεθανογένεσης Βελτίωση αναερόβιων χωνευτών και αντιδραστήρων µεθανογένεσης Τι είναι; BI-CHEM XP146 βιο-ενζυµατικό προϊόν σε σκόνη που περιέχει: Ένζυµα: τύποι πρωτεάσης, αµυλάσης, κυτταρινάσης και λιπάσης Αναερόβια βακτήρια

Διαβάστε περισσότερα

BITAMINEΣ Ένας σημαντικός σταθμός στη διαιτολογία ήταν η ανακάλυψη, στις πρώτες δεκαετίες του εικοστού αιώνα, των βιταμινών και του σημαντικού ρόλου

BITAMINEΣ Ένας σημαντικός σταθμός στη διαιτολογία ήταν η ανακάλυψη, στις πρώτες δεκαετίες του εικοστού αιώνα, των βιταμινών και του σημαντικού ρόλου BITAMINEΣ Ένας σημαντικός σταθμός στη διαιτολογία ήταν η ανακάλυψη, στις πρώτες δεκαετίες του εικοστού αιώνα, των βιταμινών και του σημαντικού ρόλου αυτών στον οργανισμό. Οι βιταμίνες κατατάσσονται στην

Διαβάστε περισσότερα

3.2 ΕΝΖΥΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΚΑΤΑΛΥΤΕΣ

3.2 ΕΝΖΥΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΚΑΤΑΛΥΤΕΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΣΤΟ 3 Ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ: ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΚΥΡΙΑΚΟΣ Γ. Β1 3.1 ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ Όλοι οι οργανισμοί προκειμένου να επιβιώσουν και να επιτελέσουν τις λειτουργίες τους χρειάζονται ενέργεια. Οι φυτικοί

Διαβάστε περισσότερα