ΠΡΟΣΧΕ ΙΟ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΥΠΕΠΘ ΓΙΑ ΑΛΛΑΓΕΣ ΤΟΥ ΘΕΣΜΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΓΙΑ ΤΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑ ΠΡΩΤΕΣ ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ, ΠΡΩΤΑ ΣΧΟΛΙΑ ΚΑΙ ΣΥΣΧΕΤΙΣΕΙΣ ΜΕ ΙΣΧΥΟΥΣΕΣ ΙΑΤΑΞΕΙΣ

Transcript

1 ΠΡΟΣΧΕ ΙΟ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΥΠΕΠΘ ΓΙΑ ΑΛΛΑΓΕΣ ΤΟΥ ΘΕΣΜΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΓΙΑ ΤΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑ ΠΡΩΤΕΣ ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ, ΠΡΩΤΑ ΣΧΟΛΙΑ ΚΑΙ ΣΥΣΧΕΤΙΣΕΙΣ ΜΕ ΙΣΧΥΟΥΣΕΣ ΙΑΤΑΞΕΙΣ ιονύσης Κλάδης Καθηγητής Τμήμα Κοινωνικής και Εκπαιδευτικής Πολιτικής Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου 22 Ιουνίου 2006

2 ΠΡΟΣΧΕ ΙΟ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΥΠΕΠΘ ΠΡΩΤΕΣ ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ, ΠΡΩΤΑ ΣΧΟΛΙΑ ΚΑΙ ΣΥΣΧΕΤΙΣΕΙΣ ΜΕ ΙΣΧΥΟΥΣΕΣ ΙΑΤΑΞΕΙΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ Άρθρο 1 Αποστολή των Α.Ε.Ι. 1. Η ανώτατη εκπαίδευση παρέχεται από τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (Α.Ε.Ι.), που έχουν ως αποστολή: α) Να παράγουν και να μεταδίδουν τη γνώση με την έρευνα και τη διδασκαλία και να καλλιεργούν τις τέχνες και τον πολιτισμό. β) Να συμβάλλουν στη διαμόρφωση υπεύθυνων πολιτών, ικανών να αντιμετωπίζουν τις ανάγκες όλων των πεδίων των ανθρώπινων δραστηριοτήτων με επιστημονική, επαγγελματική και πολιτιστική επάρκεια και με σεβασμό στις πανανθρώπινες αξίες της δικαιοσύνης, της ειρήνης, της ελευθερίας, της δημοκρατίας και της αλληλεγγύης. γ) Να ανταποκρίνονται στην αντιμετώπιση των κοινωνικών, πολιτιστικών, μορφωτικών και αναπτυξιακών αναγκών της κοινωνίας με προσήλωση στις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης και της κοινωνικής συνοχής. δ) Να διαμορφώνουν, επιδιώκοντας συνεργασίες με άλλα Α.Ε.Ι. και ερευνητικούς φορείς του εσωτερικού ή του εξωτερικού, απαραίτητες συνθήκες για την αναζήτηση και διάδοση νέας γνώσης και δημιουργία και ανάδειξη νέων ερευνητών και να συμμετέχουν στην αξιοποίηση της γνώσης και του ανθρώπινου δυναμικού για την ευημερία της χώρας και της διεθνούς κοινότητας. ε) Να συμβάλλουν στην εμπέδωση της ισότητας των φύλων και της ισοπολιτείας μεταξύ ανδρών και γυναικών. Για την εκπλήρωση της αποστολής τους τα Α.Ε.Ι. οφείλουν να διασφαλίζουν και να βελτιώνουν με κάθε πρόσφορο τρόπο την ποιότητα των υπηρεσιών που προσφέρουν και να δημοσιοποιούν στο κοινωνικό σύνολο με κάθε δυνατή διαφάνεια όλες τις δραστηριότητές τους. Καταργούμενη παράγραφος 2 του άρθρου 1 του Ν. 1268/1982: «2. Η ανώτατη εκπαίδευση παρέχεται στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (Α.Ε.Ι.), που έχουν ως αποστολή: i) Να παράγουν και να μεταδίδουν τη γνώση με την έρευνα και τη διδασκαλία και να καλλιεργούν τις τέχνες. ii) Να συντείνουν στη διαμόρφωση υπεύθυνων ανθρώπων με επιστημονική, κοινωνική, πολιτιστική και πολιτική συνείδηση και να παρέχουν τα απαραίτητα εφόδια που θα εξασφαλίζουν την άρτια κατάρτισή τους για επιστημονική και επαγγελματική σταδιοδρομία. iii) Να συμβάλλουν στην αντιμετώπιση των κοινωνικών, πολιτιστικών και αναπτυξιακών αναγκών του τόπου». ιατηρούμενες παράγραφοι 1 και 3 του άρθρου 1 του Ν. 1268/1982: «1. Το Κράτος έχει την υποχρέωση να παρέχει την ανώτατη εκπαίδευση σε κάθε Έλληνα πολίτη που το επιθυμεί μέσα από τις διαδικασίες που ορίζονται κάθε φορά από το νόμο. 3. Στα πλαίσια της αποστολής τους τα Α.Ε.Ι. οφείλουν να συμβάλλουν στην αντιμετώπιση της ανάγκης για συνεχιζόμενη εκπαίδευση και διαρκή επιμόρφωση του λαού». Σχόλιο: Η νέα διατύπωση είναι σαφώς πληρέστερη από τη διατύπωση του Η παράγραφος 2 του άρθρου 1 του Ν. 1268/1982 καταργείται.

3 Άρθρο 2 ιάρθρωση των Α.Ε.Ι. 1. α) Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα, κατά την έννοια του άρθρου 16 παράγραφος 5 του Συντάγματος, είναι τα ιδρύματα της ανώτατης εκπαίδευσης, η οποία αποτελείται από δύο παράλληλους τομείς: αα) τον πανεπιστημιακό τομέα, ο οποίος περιλαμβάνει τα Πανεπιστήμια, τα Πολυτεχνεία και την Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών και ββ) τον τεχνολογικό τομέα, ο οποίος περιλαμβάνει τα Τεχνολογικά Εκπαιδευτικά Ιδρύματα. β) Τα εδάφια α) και γ) της παραγράφου 1 του άρθρου 1 του Ν. 2916/2001 καταργούνται. 2. Όπου στην κείμενη νομοθεσία αναφέρεται ο όρος «Πανεπιστήμια», νοούνται τα ιδρύματα του πανεπιστημιακού τομέα της ανώτατης εκπαίδευσης. Καταργούμενα εδάφια της παραγράφου 1 του άρθρου 1 του Ν. 2916/2001: «α) Η ανώτατη εκπαίδευση αποτελείται από δύο παράλληλους τομείς: αα) τον πανεπιστημιακό τομέα, ο οποίος περιλαμβάνει τα Πανεπιστήμια, τα Πολυτεχνεία και την Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών και ββ) τον τεχνολογικό τομέα, ο οποίος περιλαμβάνει τα Τεχνολογικά Εκπαιδευτικά Ιδρύματα. γ) Όπου στην κείμενη νομοθεσία αναφέρεται ο όρος Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα νοούνται τα Ιδρύματα που ήδη λειτουργούν, τα οποία ανήκουν στον πανεπιστημιακό τομέα της ανώτατης εκπαίδευσης και θα αποκαλούνται εφεξής Πανεπιστήμια». ιατηρούμενο εδάφιο της παραγράφου 1 του άρθρου 1 του Ν. 2916/2001: «β) Τα Ιδρύματα των δύο τομέων της ανώτατης εκπαίδευσης λειτουργούν συμπληρωματικά, με διακριτές φυσιογνωμίες και με ρόλους, σκοπό και αποστολή που διαφοροποιούνται σύμφωνα με τις διατάξεις που ισχύουν για τον πανεπιστημιακό και για τον τεχνολογικό τομέα». Σημείωση: Φαίνεται επίσης να διατηρείται και η παράγραφος 2 του άρθρου 1 του Ν. 2916/2001: «2. Στο πλαίσιο της αποστολής των Ιδρυμάτων της ανώτατης εκπαίδευσης, όπως καθορίζεται στο άρθρο 1 του Ν. 1268/1982 (Φ.Ε.Κ. 87 Α ) και αντιστοίχως στο άρθρο 1 του Ν. 1404/1983 (Φ.Ε.Κ. 173 Α ), ισχύουν και τα ακόλουθα: α) Τα Ιδρύματα του πανεπιστημιακού τομέα δίνουν έμφαση στην προαγωγή και ανάπτυξη της επιστήμης, της τεχνολογίας και της τέχνης, στην παραγωγή νέας γνώσης με τη βασική και εφαρμοσμένη έρευνα, και στην υψηλή και ολοκληρωμένη, θεωρητική και εφαρμοσμένη, κατάρτιση του επιστημονικού, τεχνολογικού και καλλιτεχνικού δυναμικού της χώρας. Στο πλαίσιο αυτό, τα Ιδρύματα του πανεπιστημιακού τομέα έχουν, σε συνδυασμό με τις διατάξεις της παρ. 3 του άρθρου 28 του Ν. 1404/1983, όπως τροποποιείται με τον παρόντα νόμο, την ευθύνη του σχεδιασμού και της οργάνωσης των μεταπτυχιακών σπουδών στην Ελλάδα και την αρμοδιότητα για τη χορήγηση των μεταπτυχιακών και διδακτορικών τίτλων. β) Τα Ιδρύματα του τεχνολογικού τομέα δίνουν έμφαση στην εκπαίδευση στελεχών εφαρμογών υψηλής ποιοτικής στάθμης, τα οποία, με τη θεωρητική και

4 εφαρμοσμένη επιστημονική κατάρτισή τους: αα) Αποτελούν συνδετικό κρίκο μεταξύ γνώσης και εφαρμογής, αναπτύσσοντας την εφαρμοσμένη διάσταση των επιστημών και των τεχνών στα αντίστοιχα επαγγελματικά πεδία. ββ) Μεταφέρουν, χρησιμοποιούν και προάγουν σύγχρονη τεχνολογία, καθώς επίσης και μεθόδους, πρακτικές και τεχνικές στο χώρο των εφαρμογών. Στο πλαίσιο αυτό, τα Ιδρύματα του τεχνολογικού τομέα συνδυάζουν την ανάπτυξη του κατάλληλου θεωρητικού υπόβαθρου σπουδών με υψηλού επιπέδου εργαστηριακή και πρακτική άσκηση, ενώ παράλληλα διεξάγουν κυρίως τεχνολογική έρευνα, όπως εκάστοτε ορίζεται αυτή, και αναπτύσσουν τεχνογνωσία και καινοτομίες στα αντίστοιχα επαγγελματικά πεδία». Σχόλιο: Πρακτικά δεν αλλάζει τίποτα. Άρθρο 3 Ακαδημαϊκές ελευθερίες και άσυλο 1. α) Στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα κατοχυρώνεται η ακαδημαϊκή ελευθερία στην έρευνα και διδασκαλία καθώς και η ελεύθερη έκφραση και διακίνηση των ιδεών με σεβασμό στις ανθρώπινες αξίες. β) Η παράγραφος 1 του άρθρου 2 του Ν. 1268/1982 καταργείται. 2. α) Το ακαδημαϊκό άσυλο αναγνωρίζεται έναντι οποιουδήποτε επιχειρεί να το καταλύσει για την κατοχύρωση των ακαδημαϊκών ελευθεριών και για την προστασία του δικαιώματος στη γνώση, τη μάθηση και την εργασία όλων ανεξαιρέτως των μελών των Α.Ε.Ι. β) Το ακαδημαϊκό άσυλο καλύπτει όλους τους χώρους του Α.Ε.Ι. εν επιτρέπεται η επέμβαση δημόσιας δύναμης στους παραπάνω χώρους χωρίς προηγούμενη πρόσκληση ή άδεια του αρμόδιου οργάνου του ιδρύματος και μόνο με την παρουσία εκπροσώπου της δικαστικής αρχής. Καταργούμενη παράγραφος του άρθρου 2 του Ν. 1268/1982: «1. Η ακαδημαϊκή ελευθερία στη διδασκαλία και την έρευνα καθώς και η ελεύθερη διακίνηση των ιδεών κατοχυρώνεται στα Α.Ε.Ι.» Καταργούμενες (αντικαθιστάμενες) παράγραφοι του άρθρου 2 του Ν. 1268/1982 περί ασύλου: «4. Για την κατοχύρωση της ακαδημαϊκής ελευθερίας, της ελεύθερης επιστημονικής αναζήτησης και της ελεύθερης διακίνησης των ιδεών, αναγνωρίζεται το Πανεπιστημιακό Άσυλο». «5. Το Πανεπιστημιακό Άσυλο καλύπτει όλους τους χώρους των Α.Ε.Ι. και συνίσταται στην απαγόρευση επέμβασης της δημόσιας δύναμης στους χώρους αυτούς χωρίς την πρόσκληση ή άδεια του αρμόδιου οργάνου του Α.Ε.Ι.»

5 γ) Αρμόδιο όργανο είναι το Πρυτανικό Συμβούλιο ή η ιοικούσα Επιτροπή του ιδρύματος με δικαίωμα ψήφου όλων των μελών τους. Το Πρυτανικό Συμβούλιο ή η ιοικούσα Επιτροπή συνέρχεται άμεσα, αυτεπαγγέλτως ή μετά από καταγγελία. Το αρμόδιο όργανο αποφασίζει κατά πλειοψηφία τηρουμένων των διατάξεων του Εσωτερικού Κανονισμού του οικείου ιδρύματος και του Κώδικα ιοικητικής ιαδικασίας. δ) Οι παράγραφοι 4 έως 6 του άρθρου 2 του Ν. 1268/1982 καταργούνται. «6. α) Το όργανο αυτό είναι τριμελές και αποτελείται από τον Πρύτανη ή το νόμιμο αναπληρωτή του και ανά ένα εκπρόσωπο του ιδακτικού Ερευνητικού Προσωπικού (.Ε.Π.) και των φοιτητών. β) Ο εκπρόσωπος του.ε.π. μαζί με έναν αναπληρωτή είναι μέλη της Συγκλήτου και εκλέγονται από το σύνολο των συγκλητικών μελών του.ε.π. Ο εκπρόσωπος των φοιτητών μαζί με τον αναπληρωτή του είναι μέλη της Συγκλήτου και εκλέγονται από το σύνολο των φοιτητών συγκλητικών. γ) Το όργανο αυτό αποφασίζει μόνον με ομοφωνία όλων των μελών του. Σε περίπτωση διαφωνίας συγκαλείται έκτακτα η Σύγκλητος του Α.Ε.Ι. την ίδια μέρα προκειμένου να αποφασίσει σχετικά. Η τελική απόφαση παίρνεται με πλειοψηφία των 2/3 του συνόλου των παρόντων». ιατηρούμενες παράγραφοι του άρθρου 2 του Ν. 1268/1982 περί ασύλου: «7. Επέμβαση δημόσιας δύναμης χωρίς την άδεια του αρμόδιου οργάνου του Α.Ε.Ι. επιτρέπεται μόνο εφόσον διαπράττονται αυτόφωρα κακουργήματα ή αυτόφωρα εγκλήματα κατά της ζωής. 8. Οι παραβάτες των διατάξεων της παρ. 5 για το Πανεπιστημιακό Άσυλο τιμωρούνται σε φυλάκιση τουλάχιστον 6 μηνών μετά από έγκληση του οργάνου της παρ. 6 ή της Συγκλήτου». Σχόλιο: Εδώ υπάρχουν ουσιώδεις διαφορές με τα ισχύοντα σήμερα, αφενός μεν ως προς το όργανο που αποφασίζει για την πρόσκληση της δημόσιας δύναμης (Πρυτανικό Συμβούλιο με πλειοψηφία αντί Επιτροπής Ασύλου με ομοφωνία), αφετέρου δε ως προς το ποιους καλύπτει το Άσυλο. Το κρίσιμο ερώτημα είναι ποιους αφορά η ελεύθερη διακίνηση των ιδεών η οποία διεγράφη στο σχέδιο του ΥΠΕΠΘ. Προσοχή επίσης στην ιδιαιτερότητα των μη αυτοδύναμων Πανεπιστημίων, όπου η προστασία του Ασύλου δεν αφήνεται στην πανεπιστημιακή κοινότητα αλλά στη διορισμένη ιοικούσα Επιτροπή.

6 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β ΑΥΤΟ ΙΟΙΚΗΣΗ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ Α.Ε.Ι. Άρθρο 4 Εσωτερικοί Κανονισμοί λειτουργίας των Α.Ε.Ι. 1. α) Μέσα σε προθεσμία ενός (1) έτους από τη δημοσίευση του νόμου στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως κάθε Α.Ε.Ι. υποχρεούται να καταρτίσει Εσωτερικό Κανονισμό λειτουργίας του σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου ή, αν ήδη έχει, να προσαρμόσει τον Εσωτερικό Κανονισμό λειτουργίας του, ώστε να περιέχει κατ ελάχιστο περιεχόμενο όλες τις προβλεπόμενες από τον νόμο ρυθμίσεις, λαμβανομένων υπόψη των ιδιαιτεροτήτων των Σχολών ή Τμημάτων του. Οι Εσωτερικοί Κανονισμοί λειτουργίας των Α.Ε.Ι. εγκρίνονται κάθε φορά με προεδρικό διάταγμα που εκδίδεται με πρόταση του Υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων ύστερα από γνώμη του Σ.Α.Π.Ε. β) Με προεδρικό διάταγμα που εκδίδεται με πρόταση του Υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων ύστερα από γνώμη του Σ.Α.Π.Ε. μέσα σε προθεσμία έξι (6) μηνών από τη δημοσίευση του νόμου, καταρτίζεται πρότυπος Γενικός Εσωτερικός Κανονισμός λειτουργίας των Α.Ε.Ι., ο οποίος ισχύει, εν όλω ή συμπληρωματικά, μέχρι την προσαρμογή των υπαρχόντων ή την κατάρτιση νέων Εσωτερικών Κανονισμών λειτουργίας των Α.Ε.Ι. γ) Οι παράγραφοι 1 και 4 του άρθρου 5 του Ν. 2083/1992 καταργούνται. Καταργούμενες παράγραφοι του άρθρου 5 του Ν. 2083/1992: «1. Κάθε Α.Ε.Ι. είναι υποχρεωμένο να καταρτίσει και υποβάλει στον Υπουργό Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων για έλεγχο νομιμότητας και έγκριση μέχρι την 31 εκεμβρίου 1993 τον Εσωτερικό Κανονισμό λειτουργίας του, ο οποίος πρέπει να περιέχει κατ' ελάχιστο περιεχόμενο τις αναφερόμενες κατωτέρω ρυθμίσεις. 4. Μέσα σε αποκλειστική προθεσμία δύο (2) μηνών από την παρέλευση της χρονολογίας που αναφέρεται στην παράγραφο 1 του άρθρου αυτού, ο Υπουργός Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων σε συνεργασία με το οικείο Α.Ε.Ι. αποφαίνεται για τη νομιμότητα και πληρότητα του υποβληθέντος Εσωτερικού Κανονισμού και σε καταφατική περίπτωση προβαίνει στην έγκρισή του. Σε αντίθετη περίπτωση μετά την παρέλευση και της προθεσμίας αυτής, δεν θα εκδίδεται καμία διοικητική πράξη για προκήρυξη θέσεων μελών.ε.π., διορισμό κάθε είδους προσωπικού ή άλλες αποφάσεις ή Προεδρικά ιατάγματα ζωτικού ενδιαφέροντος που αφορούν το συγκεκριμένο Α.Ε.Ι., μέχρι να ανταποκριθεί στη θεσμική αυτήν υποχρέωσή του για τη σύνταξη Εσωτερικού Κανονισμού». Σημείωση: Τα αναφερόμενα στην παράγραφο 4 ουδέποτε εφαρμόστηκαν. ιατηρούμενη παράγραφος του άρθρου 5 του Ν. 2083/1992: «2. Ο Εσωτερικός Κανονισμός δεν μπορεί να περιορίζεται σε επαναλήψεις του κειμένου των σχετικών διατάξεων του νόμου, αλλά ρυθμίζει μέσα στο πλαίσιο που διαγράφουν οι κείμενες διατάξεις ειδικότερα θέματα διοικητικής λειτουργίας, οργανωτικής δομής και διαδικασίας ελέγχου και τήρησης των θεσπισμένων κανόνων, καθώς και τις κυρώσεις σε περίπτωση πλημμελούς εφαρμογής ή παραβίασής τους». 2. Στο τέλος της παραγράφου 3 του άρθρου 5 του Ν. 2083/1992 προστίθενται τα ακόλουθα εδάφια που έχουν ως εξής: «ιβ) Τους κανόνες δεοντολογίας και τη διαδικασία και τα όργανα ελέγχου της τήρησής τους. Προϋπάρχοντα εδάφια της παραγράφου 3 του άρθρου 5 του Ν. 2083/1992: «3. Κάθε Εσωτερικός Κανονισμός, εκτός από τα επιμέρους θέματα, που αναφέρονται στις οικείες διατάξεις, ρυθμίζει οπωσδήποτε και τα ακόλουθα:

7 ιγ) Τους κανόνες λειτουργίας των συλλογικών οργάνων και των κωλυμάτων συμμετοχής σε αυτά ή σε ερευνητικά ή άλλα προγράμματα. ιδ) Τη λειτουργία υπηρεσίας υποστήριξης φοιτητών και την άσκηση καθηκόντων Συμβούλων σπουδών από μέλη ΕΠ. ιε) Τους γενικούς κανόνες λειτουργίας των Βιβλιοθηκών, Σπουδαστηρίων και Αναγνωστηρίων του ιδρύματος. ιστ) Την έκταση, τη διαδικασία και τις προϋποθέσεις χορήγησης ανταποδοτικών υποτροφιών στις φοιτήτριες και στους φοιτητές. ιζ) Τη φύλαξη του ιδρύματος και της περιουσίας του με τον προσφορότερο τρόπο». α) Την οργάνωση της ακαδημαϊκής, διοικητικής και οικονομικής λειτουργίας του Α.Ε.Ι. (θερινές διακοπές, αργίες, κλπ.). β) Τους κανόνες λειτουργίας των συμβουλίων και των επιτροπών του Α.Ε.Ι. γ) Την εκλογή των μελών.ε.π. (εσωτερική διαδικασία προκήρυξης, κανόνες λειτουργίας εκλεκτορικών σωμάτων, ορκωμοσία εκλεγομένων κλπ.). δ) Τα καθήκοντα, τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των μελών της πανεπιστημιακής κοινότητας (ωράριο και λοιποί όροι απασχόλησης, πρόσθετα καθήκοντα, άδειες, υγειονομική περίθαλψη, κλπ.). ε) Τα καθήκοντα, τις υποχρεώσεις και τα δικαιώματα των φοιτητών (διαδικασία εγγραφής και παρακολούθησης, διακρίσεις, βραβεία, συνεργασία με πανεπιστημιακά όργανα και διδάσκοντες κλπ.). στ) Τη διαδικασία και τις αρμοδιότητες των οργάνων ελέγχου για την τήρηση των θεσπισμένων κανόνων (καθιέρωση και περιγραφή πειθαρχικών αδικημάτων, θέσπιση κυρώσεων, ορισμό οργάνων ελέγχου και επιβολής ποινών, κλπ.). ζ) Τον κανονισμό προπτυχιακών και μεταπτυχιακών σπουδών (δομή και λειτουργία, οδηγός σπουδών, τρόπος και διαδικασία εξετάσεων προπτυχιακών και μεταπτυχιακών φοιτητών, βαθμολογία, τύπος πτυχίων, ορκωμοσία κλπ.). η) Τη μετεκπαίδευση και την επιμόρφωση του κάθε είδους προσωπικού του Α.Ε.Ι. (εκπαιδευτικά προγράμματα, σεμινάρια, αποστολές στην αλλοδαπή κλπ.). θ) Τη διαδικασία χορήγησης κοινωνικών παροχών προς τους φοιτητές (κοινωνική ασφάλιση, υγειονομική περίθαλψη, στέγη, σίτιση, συγγράμματα κλπ.). ι) Την απονομή τιμητικών ακαδημαϊκών τίτλων (διαδικασία χορήγησης, δικαιώματα και υποχρεώσεις κατόχων κλπ.). ια) Τους κανόνες εθιμοτυπίας τελετουργικού χαρακτήρα και δημοσίων σχέσεων (ίδρυση μονάδας διαπανεπιστημιακών σχέσεων, υποδοχή αλλοδαπών φιλοξενούμενων φοιτητών κλπ.)». Σχόλιο: Προφανώς αναζητούνται τρόποι εξαναγκασμού των Ιδρυμάτων να καταρτίσουν Εσωτερικούς Κανονισμούς, αλλά και ασφαλιστικές δικλείδες για τις περιπτώσεις που τα Ιδρύματα συνεχίζουν να ολιγωρούν. Από την άλλη μεριά, η διαδικασία έγκρισης των Εσωτερικών Κανονισμών γίνεται πιο δύσκαμπτη καθώς απαιτεί πλέον Π αντί για Υπουργική Απόφαση.

8 Άρθρο 5 Τετραετές ακαδημαϊκό-αναπτυξιακό πρόγραμμα 1. Στο πλαίσιο του στρατηγικού σχεδιασμού κάθε Α.Ε.Ι. και προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι και η αποστολή κάθε ακαδημαϊκής μονάδας, κάθε Α.Ε.Ι. συντάσσει τετραετές ακαδημαϊκό-αναπτυξιακό πρόγραμμα που κινείται εντός των προβλεπόμενων ορίων του κρατικού προϋπολογισμού και του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων για την ανώτατη εκπαίδευση. Η σύνταξη του τετραετούς ακαδημαϊκού-αναπτυξιακού προγράμματος γίνεται σε συνεργασία με όλες τις ακαδημαϊκές μονάδες του ιδρύματος. 2. Τα τετραετή ακαδημαϊκά-αναπτυξιακά προγράμματα αποτελούν συνιστώσα της γενικότερης ανάπτυξης της ανώτατης παιδείας στη χώρα και αναφέρονται τουλάχιστον στα ακόλουθα θέματα: α) Στην ιεράρχηση και κατά προτεραιότητα επιδίωξη των στόχων κάθε ακαδημαϊκής μονάδας β) Στη στήριξη και ανάπτυξη των εκπαιδευτικών και ερευνητικών δραστηριοτήτων κάθε ακαδημαϊκής μονάδας γ) Στην ανάπτυξη της υποδομής και του εξοπλισμού δ) Στην κάλυψη των λειτουργικών δαπανών ε) Στη βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών στ) Στις πρόσθετες ή άλλες συμπληρωματικές πηγές χρηματοδότησης. 3. Ως προς το οικονομικό σκέλος το τετραετές ακαδημαϊκό-αναπτυξιακό πρόγραμμα κάθε Α.Ε.Ι. εξειδικεύεται: α) στις λειτουργικές δαπάνες β) στις επενδύσεις γ) σε όλο το προσωπικό κάθε κατηγορίας. 4. Ο προγραμματισμός για τα ανωτέρω θέματα εξειδικεύεται και εκτελείται κάθε φορά σε ετήσια βάση μετά από έγκριση του απολογισμού του προηγούμενου έτους. 5. Εξαιρούνται των διαδικασιών προγραμματισμού νέων θέσεων όλες οι περιπτώσεις προκηρύξεων θέσεων για εξέλιξη του υπηρετούντος προσωπικού, για τις οποίες ακολουθούνται οι ήδη ισχύουσες διαδικασίες. 6. Τα τετραετή ακαδημαϊκά-αναπτυξιακά προγράμματα υποβάλλονται από τα Α.Ε.Ι. προς συζήτηση και έγκριση ως προς το οικονομικό σκέλος τους στον Υπουργό Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων μέχρι το τέλος Φεβρουαρίου του προηγούμενου έτους από το οποίο αρχίζει το τετραετές ακαδημαϊκό-ακαδημαϊκό Σημείωση-Σχόλιο: Πρόκειται για θεσμοθέτηση ενός νέου συστήματος, το οποίο εφαρμόζεται ήδη σε αρκετές Ευρωπαϊκές χώρες. Η σχετική πρόβλεψη είχε περιληφθεί στις δεσμεύσεις που είχε αναλάβει η Κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ μέσω της Εθνικής Έκθεσης για την υλοποίηση της ιαδικασίας της Μπολώνιας στην Ελλάδα (4.8.03). Παρατίθεται στη συνέχεια το σχετικό απόσπασμα: Σύμφωνα με το ελληνικό Σύνταγμα, τα Πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ είναι πλήρως αυτοδιοικούμενα Ιδρύματα τα οποία επιχορηγούνται από το κράτος. Το σύστημα της κρατικής επιχορήγησης στηρίζεται μέχρι σήμερα σε «δεδομένα εισόδου» («input-based funding»). Η ελληνική Κυβέρνηση προτίθεται να ξεκινήσει διάλογο με τα Ιδρύματα ανώτατης εκπαίδευσης κατά το προσεχές ακαδημαϊκό έτος, με στόχο την καθιέρωση ενός συστήματος κρατικής επιχορήγησης βάσει συμφωνημένων στόχων (funding by objectives). Ένα τέτοιο σύστημα θα έχει ως συνακόλουθο αποτέλεσμα την ενίσχυση της αυτονομίας των Ιδρυμάτων και την αύξηση των βαθμών ελευθερίας τους. Αυτό το νέο σύστημα θα βασίζεται, όπως σε πολλές Ευρωπαϊκές χώρες, σε μία διαδικασία διαβουλεύσεων μεταξύ της Κυβέρνησης και κάθε Ιδρύματος χωριστά, η οποία θα καταλήγει σε μία συμφωνία τετραετούς διάρκειας που θα περιέχει αμοιβαίες δεσμεύσεις. Οι δεσμεύσεις από πλευράς Κυβέρνησης θα αφορούν κυρίως τη διάθεση των αναγκαίων πόρων, ενώ οι δεσμεύσεις από πλευράς Ιδρυμάτων θα αφορούν την επίτευξη των στόχων που θα συμφωνούνται από κοινού. Η εξέλιξη αυτή, σε συνδυασμό με τη θεσμοθέτηση του εθνικού συστήματος διασφάλισης και αξιολόγησης της ποιότητας, αναμένεται επιπροσθέτως να ενισχύσει και την ανάληψη ευθύνης (accountability) των Ιδρυμάτων ανώτατης εκπαίδευσης, τόσο έναντι της Πολιτείας, όσο και έναντι της κοινωνίας γενικότερα.

9 πρόγραμμα. Εφόσον ο Υπουργός Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων εγκρίνει με απόφασή του ως προς το οικονομικό σκέλος, εν όλω ή εν μέρει, το τετραετές ακαδημαϊκό-αναπτυξιακό πρόγραμμα, τότε υπογράφεται μεταξύ του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων και του αντίστοιχου Α.Ε.Ι. δεσμευτική προγραμματική συμφωνία ως προς την πραγματοποίηση των στόχων του τετραετούς ακαδημαϊκού-αναπτυξιακού προγράμματος, η οποία δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. 7. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών, ημόσιας ιοίκησης και Αποκέντρωσης, Οικονομίας και Οικονομικών και Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων που εκδίδεται εντός έξι μηνών από τη δημοσίευση του νόμου στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως ορίζεται η διαδικασία εκπόνησης του τετραετούς ακαδημαϊκού-αναπτυξιακού προγράμματος καθώς και η σειρά κατάταξης των κεφαλαίων που τον απαρτίζουν. Άρθρο 6 Εκτελεστικός διευθυντής οικονομικών και διοικητικών υποθέσεων 1. Σε κάθε Α.Ε.Ι. συνιστάται μία (1) οργανική θέση εκτελεστικού διευθυντή οικονομικών και διοικητικών υποθέσεων για την καλύτερη εξυπηρέτηση του έργου των οργάνων και τον αποτελεσματικότερο συντονισμό και διεύθυνση του έργου των οικονομικών και διοικητικών υπηρεσιών του Α.Ε.Ι. Ο εκτελεστικός διευθυντής οικονομικών και διοικητικών υποθέσεων συμμετέχει χωρίς δικαίωμα ψήφου στη Σύγκλητο για θέματα της αρμοδιότητάς του, λογοδοτεί σε αυτήν και εποπτεύεται από τον Πρύτανη. 2. Ο εκτελεστικός διευθυντής οικονομικών και διοικητικών υποθέσεων είναι πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης και διορίζεται, μετά από προκήρυξη, με πράξη του Υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων που εκδίδεται ύστερα από πρόταση της Συγκλήτου του οικείου Α.Ε.Ι. 3. Ο εκτελεστικός διευθυντής οικονομικών και διοικητικών υποθέσεων διορίζεται με τετραετή θητεία, η οποία μπορεί να ανανεωθεί, με όμοιο τρόπο, για μία μόνο ακόμη φορά. Η θέση επαναπροκηρύσσεται σε περίπτωση: α) πρόωρης λήξης της θητείας, β) μη ανανέωσης της θητείας και γ) συμπλήρωσης δύο πλήρων θητειών. 4. Ο εκτελεστικός διευθυντής οικονομικών και διοικητικών υποθέσεων αποχωρεί αυτοδικαίως με τη συμπλήρωση του 65ου έτους της ηλικίας του. Επιτρέπεται η πρόωρη λήξη της θητείας του εκτελεστικού διευθυντή οικονομικών και Σημείωση-Σχόλιο: Ουσιαστικά πρόκειται για μετονομασία και επαναπροσδιορισμό ρόλων και αρμοδιοτήτων των θέσεων των Προϊσταμένων Γραμματείας, οι οποίες και καταργούνται. Υπενθυμίζεται ότι το 1982 καταργήθηκαν οι τότε θέσεις των Γενικών Γραμματέων των Πανεπιστημίων, οι οποίες και αντικαταστάθηκαν στη συνέχεια από τις καταργούμενες σήμερα θέσεις των Προϊσταμένων Γραμματείας.

10 διοικητικών υποθέσεων με αιτιολογημένη απόφαση της Συγκλήτου για σπουδαίο λόγο σχετικό με την άσκηση των καθηκόντων του εκτελεστικού διευθυντή, αζημίως για το ίδρυμα και το ημόσιο. 5. Τον εκτελεστικό διευθυντή οικονομικών και διοικητικών υποθέσεων επικουρεί στο έργο του γραμματεία αποτελούμενη από τρεις έως πέντε ειδικούς επιστήμονες σε θέματα λογιστικής και δύο έως τρία μέλη διοικητικού προσωπικού δυνάμενα να προσληφθούν ή να αποσπαστούν από άλλες υπηρεσίες του ιδρύματος. 6. Τα προσόντα και οι διαδικασίες επιλογής, με βάση αξιολογική κατάταξη, για την πλήρωση των θέσεων των εκτελεστικών διευθυντών οικονομικών και διοικητικών υποθέσεων, καθώς και οι αρμοδιότητές τους καθορίζονται με προεδρικό διάταγμα που εκδίδεται μετά από πρόταση του Υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων. 7. Οι θέσεις των εκτελεστικών διευθυντών οικονομικών και διοικητικών υποθέσεων προκηρύσσονται υποχρεωτικά εντός δύο μηνών από τη δημοσίευση του προεδρικού διατάγματος της προηγούμενης παραγράφου στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Μετά την πλήρωση των θέσεων των εκτελεστικών διευθυντών οικονομικών και διοικητικών υποθέσεων και την ανάληψη καθηκόντων από αυτούς, οι οποίοι επιλέχθηκαν, οι θέσεις των προϊσταμένων γραμματείας κάθε ιδρύματος καταργούνται. Αν οι φορείς των θέσεων αυτών προέρχονται από τον δημόσιο τομέα, επανέρχονται στις οργανικές τους θέσεις και εξελίσσονται βαθμολογικά και μισθολογικά σε αυτές σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις, λαμβανομένου υπόψη και του χρόνου προϋπηρεσίας τους ως προϊσταμένων γραμματείας που λογίζεται σε κάθε περίπτωση για την περαιτέρω βαθμολογική τους εξέλιξη ως προϋπηρεσία σε θέση προϊσταμένου διεύθυνσης. Τα πρόσωπα αυτά έχουν δικαίωμα να κριθούν για εξέλιξη σε θέση προϊσταμένου γενικής διεύθυνσης, εκτός αν αποχωρούν από την υπηρεσία, οπότε συνταξιοδοτούνται σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις και με τις αποδοχές του βαθμού της οργανικής θέσης τους. 8. Ο ιευθυντής ιοικητικού του ιδρύματος ή, αν δεν υπάρχει, αυτός που τον αναπληρώνει ή αυτός που ασκεί τα καθήκοντά του, τηρεί τα πρακτικά των συνεδριάσεων της Συγκλήτου και συμμετέχει ως εισηγητής, χωρίς δικαίωμα ψήφου, στα Υπηρεσιακά Συμβούλια Κρίσης. Σημείωση: Σήμερα, τα πρακτικά της Συγκλήτου τηρεί ο Γραμματέας της Συγκλήτου, ενώ εισηγητής στα Υπηρεσιακά Συμβούλια Κρίσης χωρίς δικαίωμα ψήφου είναι ο ιευθυντής ιοικητικού.

11 Άρθρο 7 Ρυθμίσεις οικονομικού περιεχομένου 1. Η θεώρηση των χρηματικών ενταλμάτων από τον αρμόδιο Πάρεδρο ή Επίτροπο του Ελεγκτικού Συνεδρίου για την εκκαθάριση των δαπανών περιορίζεται αυστηρά σε έλεγχο νομιμότητας των δαπανών και δεν περιλαμβάνει σε καμία περίπτωση και έλεγχο της σκοπιμότητάς τους. 2. Τα εισοδήματα των Α.Ε.Ι. από οποιαδήποτε πηγή και αν προέρχονται απαλλάσσονται εν όλω ή εν μέρει της φορολογίας. Οι δωρεές προς τα Α.Ε.Ι. από φυσικά ή νομικά πρόσωπα οποιασδήποτε μορφής εκπίπτουν εν όλω ή εν μέρει από το φορολογητέο εισόδημα των δωρητών. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών και Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων ρυθμίζονται οι λεπτομέρειες εφαρμογής της παραγράφου αυτής. 3. Τα Α.Ε.Ι. επιχορηγούνται από το Κράτος για την εκπλήρωση της αποστολής τους με βάση γενικές αρχές που καθορίζονται σε συνεργασία μεταξύ Κράτους και ιδρυμάτων, λαμβανομένων υπόψη και των τετραετών ακαδημαϊκών-αναπτυξιακών προγραμμάτων τους και των συναφθεισών προγραμματικών συμφωνιών. Σημείωση-Σχόλιο: Οι παράγραφοι 1 και 2 αποτελούν νέες ρυθμίσεις, οι οποίες προφανώς αποσκοπούν στην ελάφρυνση του διαχειριστικού ελέγχου και στη δημιουργία κινήτρων για διασφάλιση εσόδων μέσω δωρεών και αξιοποίησης περιουσίας. Η παράγραφος 3 επαναλαμβάνει τη σχετική υφιστάμενη διάταξη, αλλά την εναρμονίζει με τις διατάξεις περί τετραετούς προγραμματισμού. ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ ΕΚΛΟΓΗ ΑΡΧΩΝ ΙΟΙΚΗΣΗΣ - ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ ΣΥΝΗΓΟΡΟΣ Α.Ε.Ι. Άρθρο 8 Εκλογή αρχών διοίκησης Α.Ε.Ι. Τμημάτων 1. Το εδάφιο α) της παραγράφου 1 του άρθρου 3 του Ν. 2083/1992, όπως ισχύει ήδη, αντικαθίσταται ως εξής: «1. α) Ο Πρύτανης και οι Αντιπρυτάνεις εκλέγονται από ειδικό σώμα εκλεκτόρων που απαρτίζεται από το σύνολο: i) των μελών ΕΠ του Πανεπιστημίου, ii) των προπτυχιακών και μεταπτυχιακών φοιτητριών και φοιτητών του Πανεπιστημίου και iii) των Βοηθών, Επιστημονικών Συνεργατών και Επιμελητών, των μελών του Ειδικού και Εργαστηριακού ιδακτικού Προσωπικού (ΕΕ ΙΠ), των μελών του Σημείωση-Σχόλιο: Εισάγεται το σύστημα της καθολικής ψηφοφορίας ως εφαρμογή της αρχής της άμεσης δημοκρατίας. Εγκαταλείφθηκε προφανώς η σκέψη περί μείωσης των συντελεστών βαρύτητας ανάλογα με το ποσοστό προσέλευσης των εκλεκτόρων της κάθε κατηγορίας στην ψηφοφορία, ενώ παράλληλα αντιμετωπίζεται και η σημερινή στρέβλωση της πραγματικής μείωσης του συντελεστή βαρύτητας της κατηγορίας των μελών ΕΠ λόγω της μη αναπληρούμενης αποχής τους από την ψηφοφορία. Η μόνη ουσιαστική αλλαγή στα

12 Ειδικού Τεχνικού Εργαστηριακού Προσωπικού (ΕΤΕΠ) και του ιοικητικού Προσωπικού του Πανεπιστημίου. Το ποσοστό των ψήφων που έλαβε κάθε υποψήφιος συνδυασμός θα υπολογίζεται ως το άθροισμα των ποσοστών που έλαβε ο συνδυασμός από καθεμιά από τις τρεις κατηγορίες εκλεκτόρων πολλαπλασιαζόμενων με τους συντελεστές βαρύτητας 0,50, 0,40 και 0,10 αντίστοιχα και ανεξάρτητα από το ποσοστό προσέλευσης». 2. Το πρώτο εδάφιο της παραγράφου 3 του άρθρου 4 του Ν. 2083/1992, όπως ισχύει ήδη, αντικαθίσταται ως εξής: «3. Ο Πρόεδρος του Τμήματος και ο αναπληρωτής του εκλέγονται από ειδικό σώμα εκλεκτόρων που απαρτίζεται από το σύνολο: i) των μελών ΕΠ του Τμήματος, ii) των προπτυχιακών και μεταπτυχιακών φοιτητριών και φοιτητών του Τμήματος και iii) των Βοηθών, Επιστημονικών Συνεργατών και Επιμελητών, των μελών του Ειδικού και Εργαστηριακού ιδακτικού Προσωπικού (ΕΕ ΙΠ) και των μελών του Ειδικού Τεχνικού Εργαστηριακού Προσωπικού (ΕΤΕΠ) του Τμήματος. Το ποσοστό των ψήφων που έλαβε κάθε υποψήφιος θα υπολογίζεται ως το άθροισμα των ποσοστών που έλαβε ο υποψήφιος από καθεμιά από τις τρεις κατηγορίες εκλεκτόρων πολλαπλασιαζόμενων με τους συντελεστές βαρύτητας 0,55, 0,40 και 0,05 αντίστοιχα και ανεξάρτητα από το ποσοστό προσέλευσης». 3. Η τελευταία πρόταση του εδαφίου β) της παραγράφου 3 του άρθρου 2 του Ν. 1268/1982, όπως αντικαταστάθηκε με το εδάφιο α) της παραγράφου 1 του άρθρου 79 του Ν. 1566/1985, αντικαθίσταται ως εξής: «Οι εκπρόσωποι των φοιτητριών και των φοιτητών ορίζονται με απόφαση του.σ. του συλλόγου, ακόμη κι αν αυτό δεν έχει συγκροτηθεί σε σώμα, η οποία διαβιβάζεται στον Πρόεδρο του οικείου Τμήματος και ισχύει για το επόμενο ακαδημαϊκό έτος της διενέργειας της εκλογής. Τροποποίηση ή συμπλήρωση του διαβιβασθέντος καταλόγου των εκπροσώπων των φοιτητριών και των φοιτητών δεν επιτρέπεται». ποσοστά συμμετοχής αναφέρεται στην κατηγορία των μεταπτυχιακών φοιτητών, η οποία πλέον ενσωματώνεται στην κατηγορία των προπτυχιακών φοιτητών και χάνει το σημερινό χωριστό ποσοστό της 5% επί των μελών ΕΠ. Από την άλλη μεριά, η ενσωμάτωση αυτή ελάχιστα επηρεάζει το ποσοστό συμμετοχής των προπτυχιακών φοιτητών (80% επί των μελών ΕΠ), καθώς ο συνολικός αριθμός των μεταπτυχιακών φοιτητών είναι συντριπτικά μικρότερος από τον αριθμό των προπτυχιακών φοιτητών. Αλλοίωση των υφιστάμενων σήμερα ισορροπιών θα προκληθεί και σε ό,τι αφορά τις τέσσερις επιμέρους ομάδες που συμμετέχουν στην τρίτη κατηγορία με τον συντελεστή βαρύτητας 0,10. Μέχρι σήμερα, οι τέσσερις ομάδες είχαν ισόρροπη εκπροσώπηση. Τώρα όμως θα βαρύνουν οι ψήφοι των φυσικών προσώπων που απαρτίζουν την κάθε ομάδα και εκεί υπερτερεί εμφανώς το ιοικητικό Προσωπικό. εν υπάρχει όμως τρόπος να αντιμετωπιστεί το ζήτημα αυτό. Στην περίπτωση της εκλογής Προέδρου Τμήματος, ο συντελεστής βαρύτητας για τα μέλη ΕΠ είναι ελαφρώς μεγαλύτερος από αυτόν που ισχύει σήμερα (0,55 αντί 0,50). Ισχύουσα αντικαθιστάμενη διάταξη: «Οι εκπρόσωποι των φοιτητών ορίζονται από το.σ. του συλλόγου, ακόμη και αν αυτό δεν έχει συγκροτηθεί σε σώμα». Σημείωση: Η ετήσια θητεία των εκπροσώπων των φοιτητών ισχύει και σήμερα (Ν. 1268/1982, άρθρο 12, παράγραφος 2). Άρθρο 9 Επιτροπή εοντολογίας Για την τήρηση και εφαρμογή των κανόνων δεοντολογίας σύμφωνα με τον Εσωτερικό Κανονισμό συνιστάται σε κάθε Α.Ε.Ι. Επιτροπή εοντολογίας που Σημείωση-Σχόλιο: Πρόκειται για νέα διάταξη. Η πράξη θα δείξει τη χρησιμότητά της και, κυρίως, την αποτελεσματικότητά της. 11

13 αποτελείται από τον Αντιπρύτανη Ακαδημαϊκών Υποθέσεων ως Πρόεδρο και τους Κοσμήτορες των Σχολών του ιδρύματος. Ο τρόπος λειτουργίας, η διαδικασία και οι αρμοδιότητες της Επιτροπής εοντολογίας ρυθμίζονται από τον Εσωτερικό Κανονισμό του ιδρύματος. Άρθρο 10 Συνήγορος Α.Ε.Ι. Ο Συνήγορος του Πολίτη ασκεί και τα καθήκοντα του Συνηγόρου στα Α.Ε.Ι. Κατά την άσκηση των σχετικών με την ανώτατη εκπαίδευση αρμοδιοτήτων του ο Συνήγορος στα Α.Ε.Ι. εισηγείται στα όργανα διοίκησης κάθε ιδρύματος μέτρα για την εξωδικαστική επίλυση διαφορών μεταξύ μελών του ιδρύματος ή μεταξύ του ιδρύματος και των μελών του ή τρίτων και την τήρηση της νομιμότητας και της δεοντολογίας με βάση την ισχύουσα νομοθεσία για τα Α.Ε.Ι. και τις σχετικές αποφάσεις των οργάνων διοίκησής τους. Τα όργανα διοίκησης μπορούν να παραπέμπουν στο Συνήγορο, προκειμένου αυτός να διερευνήσει στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του αναφορές μελών του ιδρύματος ή τρίτων. Ο Συνήγορος του Πολίτη αναθέτει την εκτέλεση των ανωτέρω καθηκόντων του σε έναν από τους Βοηθούς Συνηγόρους του Πολίτη. Για την άσκηση των καθηκόντων του Συνηγόρου στα Α.Ε.Ι. συνιστώνται στο Συνήγορο του Πολίτη τρείς θέσεις ειδικών επιστημόνων, η πλήρωση των οποίων γίνεται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 5 του Ν. 3094/2003 και του άρθρου 4 του Ν. 3051/2002. Σημείωση-Σχόλιο: Πρόκειται για νέα διάταξη. Και εδώ η πράξη θα δείξει τη χρησιμότητά της και την αποτελεσματικότητά της. ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΕΣ ΣΠΟΥ ΕΣ Άρθρο 11 Υπηρεσίες υποστήριξης φοιτητών - Σύμβουλοι σπουδών 1. Σε κάθε Τμήμα προβλέπεται από τον Εσωτερικό Κανονισμό λειτουργίας του οικείου Α.Ε.Ι. η σύσταση και λειτουργία υπηρεσίας υποστήριξης φοιτητών με σκοπό την παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών προς αυτούς για την ομαλή μετάβαση από τη δευτεροβάθμια στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, την υποστήριξη φοιτητριών και Ισχύουσα διάταξη της παραγράφου 7 του άρθρου 29 του Ν. 1268/1982: «7. Σε κάθε Α.Ε.Ι. συγκροτείται με απόφαση του Πρύτανη υπηρεσία αρμόδια για την παροχή στους φοιτητές πληροφοριών σχετικών με τις σπουδές, για τη διευκόλυνσή τους στην εξεύρεση εργασίας, για τον επαγγελματικό προσανατολισμό και την επαγγελματική αποκατάσταση και για την παροχή κοινωνικής μέριμνας, σε

14 φοιτητών που αντιμετωπίζουν δυσκολίες και την επιτυχή περάτωση των σπουδών τους. 2. Με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης κάθε Τμήματος ανατίθενται εκ περιτροπής καθήκοντα Συμβούλων σπουδών σε μέλη ΕΠ για ανώτατη διάρκεια κάθε φορά ενός ακαδημαϊκού έτους. Έργο των Συμβούλων σπουδών είναι η καθοδήγηση και η παροχή κατευθύνσεων και συμβουλών στις φοιτήτριες και στους φοιτητές για την πρόοδο και την επιτυχή ολοκλήρωση των σπουδών τους. Τα μέλη ΕΠ υποχρεούνται να συνδράμουν τους Συμβούλους σπουδών στο έργο τους. Κατά τη διάρκεια της θητείας τους οι Σύμβουλοι σπουδών διευκολύνονται στην άσκηση των καθηκόντων τους με απαλλαγή ή περιορισμό από διοικητικά καθήκοντα. όσους έχουν σχετική ανάγκη». Σχόλιο: Υπάρχουν Ιδρύματα όπου έχει εφαρμοστεί ο θεσμός με σχετικά ικανοποιητικά αποτελέσματα. Το ζητούμενο βεβαίως είναι η γενίκευσή του και ως προς αυτό ρόλο θα παίξει και το κατά πόσο θα ασκηθεί σχετική πίεση από τους ίδιους τους φοιτητές. Άρθρο 12 Ανταποδοτικές υποτροφίες - Εκπαιδευτικά δάνεια 1. Σε φοιτήτριες και φοιτητές προπτυχιακού επιπέδου μπορούν να παρέχονται από τα ιδρύματα στα οποία φοιτούν, ανταποδοτικές υποτροφίες με υποχρέωση εκ μέρους των φοιτητριών και των φοιτητών να προσφέρουν εργασία με μερική απασχόληση, κατ ανώτατο όριο, σαράντα (40) ωρών μηνιαίως σε διάφορες υπηρεσίες του Πανεπιστημίου. Η έκταση, η διαδικασία και οι προϋποθέσεις χορήγησης των ανταποδοτικών υποτροφιών καθορίζονται από τον Εσωτερικό Κανονισμό. Ισχύουσες διατάξεις σχετικά με υποτροφίες και δάνεια: Άρθρο 41 παρ. 5 Ν. 2413/1996 Η παράγραφος 6 του άρθρου 12 του Ν. 2083/1992 καταργείται αναδρομικά από Το άρθρο 23 του Ν. 2083/1992 αντικαθίσταται ως εξής: «Στους προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές Α.Ε.Ι. και Τ.Ε.Ι. χορηγούνται βραβεία και υποτροφίες από το Ι.Κ.Υ., από το ακαδημαϊκό έτος , με τους εξής όρους: α) Τα βραβεία, που συνίστανται σε γραπτό δίπλωμα και σε χορήγηση επιστημονικών βιβλίων του γνωστικού αντικειμένου των σπουδών του φοιτητή, απονέμονται στον πρώτο επιτυχόντα κατά τις εισαγωγικές εξετάσεις, στον πρώτο επιτυχόντα κατά τις προαγωγικές εξετάσεις, εφόσον τις περάτωσε εντός των δύο πρώτων εξεταστικών περιόδων, καθώς και σε κάθε αριστούχο απόφοιτο που περάτωσε τις πτυχιακές του εξετάσεις εντός των δύο πρώτων εξεταστικών περιόδων. β) Οι υποτροφίες χορηγούνται στους προπτυχιακούς φοιτητές με πρώτο κριτήριο την οικονομική κατάσταση του ίδιου του φοιτητή και των γονέων του και δεύτερο κριτήριο την επίδοσή του, κατ' απόλυτη σειρά επιτυχίας, στις εισαγωγικές ή τις προαγωγικές εξετάσεις κάθε έτους σπουδών. Οι προπτυχιακοί φοιτητές ενδιάμεσων ετών, για να λάβουν υποτροφία, θα πρέπει να έχουν επιπλέον επιτύχει μέσο όρο βαθμολογίας τουλάχιστον 6,51 σε κλίμακα βαθμολογίας 0-10 στα

15 μαθήματα του ενδεικτικού Προγράμματος Σπουδών, εντός της πρώτης ή τουλάχιστον της πρώτης και της δεύτερης εξεταστικής περιόδου. γ) Ο αριθμός των υποτροφιών, το ποσό που θα χορηγείται για την αγορά των βιβλίων ή για την υποτροφία και οι λοιπές λεπτομέρειες απονομής των βραβείων και υποτροφιών, καθώς και το πρόγραμμα και οι κανονιστικές διατάξεις που θα το διέπουν ορίζονται από το ιοικητικό Συμβούλιο του Ι.Κ.Υ. δ) Στον πρώτο επιτυχόντα φοιτητή κάθε μεταπτυχιακού προγράμματος, μετά το τέλος κάθε έτους σπουδών, το Ι.Κ.Υ. χορηγεί, αν αυτός δεν είναι ήδη υπότροφός του, υποτροφία ποσού δραχμών. Το ποσό αυτό μπορεί να αναπροσαρμόζεται με απόφαση του ιοικητικού Συμβουλίου του Ι.Κ.Υ. 2. Φοιτήτριες και φοιτητές που αντιμετωπίζουν σοβαρά οικονομικά προβλήματα έχουν δικαίωμα να λαμβάνουν άτοκα εκπαιδευτικά δάνεια από πιστωτικά ιδρύματα της χώρας που επιθυμούν, εφόσον έχουν εξεταστεί με επιτυχία σε όλα τα υποχρεωτικά μαθήματα του προηγούμενου εξαμήνου από το εξάμηνο στο οποίο φοιτούν και δεν έχουν υπερβεί τον ανώτατο χρόνο σπουδών. Το ποσό του δανείου θα καταβάλλεται τμηματικά σε δόσεις στους δικαιούχους στο τέλος κάθε εξαμήνου ανάλογα με την επιτυχή πρόοδο των σπουδών τους ανά εξάμηνο. Η αποπληρωμή των δανείων θα γίνεται τμηματικά με ευνοϊκούς όρους μετά από πενταετή άσκηση επαγγέλματος και σε κάθε περίπτωση σε δέκα πέντε το πολύ έτη από τη λήψη του συνολικού ποσού του δανείου. Η διαδικασία και οι λεπτομέρειες χορήγησης των εκπαιδευτικών δανείων καθορίζονται με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών και Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων. ε) Στους προπτυχιακούς φοιτητές μπορούν να παρέχονται από τα Ιδρύματα στα οποία φοιτούν, από το ακαδημαϊκό έτος , άτοκα δάνεια και οικονομικές ενισχύσεις για την κάλυψη ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών τους με κριτήριο την ατομική ή την οικογενειακή τους κατάσταση και την επίδοσή τους στις σπουδές. Η έκταση, η διαδικασία και οι προϋποθέσεις χορήγησης των δανείων και ενισχύσεων αυτών καθορίζονται με Προεδρικό ιάταγμα, που εκδίδεται με πρόταση των Υπουργών Οικονομικών και Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων. (Σημείωση: Η εν λόγω απόφαση ποτέ δεν εκδόθηκε). στ) Με απόφαση του Υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων ρυθμίζεται κάθε αναγκαία λεπτομέρεια σχετικά με την εφαρμογή του παρόντος άρθρου. Η διάταξη αυτή εφαρμόζεται από το ακαδημαϊκό έτος ». Σημείωση: Η ανωτέρω απόφαση (εδάφιο στ ) ουδέποτε εκδόθηκε. Άρθρο 13 Ανώτατη διάρκεια φοίτησης - Τριμελείς εξεταστικές επιτροπές 1. α) Από το επόμενο ακαδημαϊκό έτος μετά την έναρξη ισχύος του νόμου και εφεξής τίθεται ανώτατη διάρκεια φοίτησης στις προπτυχιακές σπουδές που ορίζεται ως ο ελάχιστος αριθμός εξαμήνων που απαιτούνται για τη λήψη του πτυχίου προσαυξανόμενος κατά 50%. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις είναι δυνατή με απόφαση της Συγκλήτου, ύστερα από πλήρως αιτιολογημένη εισήγηση της Γενικής Συνέλευσης του Τμήματος και σχετική αίτηση φοιτήτριας ή φοιτητή, η παράταση Ισχύουσες σήμερα σχετικές διατάξεις του άρθρου 29 του Ν. 1268/1982: «1. Η ιδιότητα του φοιτητή αποκτάται με την εγγραφή του σε Α.Ε.Ι. και αποβάλλεται με τη λήψη του πτυχίου. 9. Μετά την πάροδο του χρονικού διαστήματος, που προβλέπεται ως ελάχιστη διάρκεια των προπτυχιακών σπουδών ενός Τμήματος προσαυξανομένου κατά δύο (2) έτη, δεν χορηγούνται οι προβλεπόμενες πάσης φύσεως παροχές προς τους φοιτητές, όπως ιατροφαρμακευτική και νοσοκομειακή περίθαλψη, υποτροφίες

16 κατά δύο (2) το πολύ εξάμηνα της ανώτατης διάρκειας φοίτησης της αιτούσας ή του αιτούντος. β) Οι φοιτήτριες και οι φοιτητές έχουν το δικαίωμα να διακόψουν με έγγραφη αίτησή τους που γίνεται δεκτή με απόφαση του ιοικητικού Συμβουλίου του οικείου Τμήματος, τις σπουδές τους για όσα εξάμηνα, συνεχόμενα ή μη, επιθυμούν, τα οποία δεν θα προσμετρώνται στην παραπάνω ανώτατη διάρκεια φοίτησης, και μετά η λήξη της διακοπής που έλαβαν να επανέλθουν στο Τμήμα τους για να συνεχίσουν και να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους. Οι φοιτήτριες και οι φοιτητές που διακόπτουν κατά τα ανωτέρω τις σπουδές τους δεν έχουν τη φοιτητική ιδιότητα καθ όλο το χρονικό διάστημα διακοπής των σπουδών τους. γ) Μετά την πάροδο της ανώτατης διάρκειας φοίτησης, η φοιτήτρια ή ο φοιτητής θεωρείται αυτοδικαίως ότι έχει απωλέσει τη φοιτητική ιδιότητα και δεν επιτρέπεται πλέον η συμμετοχή του σε εξετάσεις. Για την απώλεια της φοιτητικής ιδιότητας εκδίδεται σχετική διαπιστωτική πράξη από τη Γραμματεία του οικείου Τμήματος που συνοδεύεται από βεβαίωση για τα μαθήματα, στα οποία η φοιτήτρια ή ο φοιτητής έχει εξεταστεί επιτυχώς. δ) Φοιτήτριες και φοιτητές που είναι ήδη εγγεγραμμένοι σε Α.Ε.Ι. της χώρας και δεν έχουν συμπληρώσει ακόμη τον ελάχιστο αριθμό εξαμήνων που απαιτούνται για τη λήψη του πτυχίου κατά την έναρξη ισχύος του νόμου μπορούν να συνεχίσουν τις σπουδές τους μέχρι τη συμπλήρωση του ελάχιστου αυτού αριθμού εξαμήνων και πέραν αυτού επί πέντε (5) επιπλέον ακαδημαϊκά έτη. Φοιτήτριες και φοιτητές που έχουν ήδη συμπληρώσει τον ελάχιστο αριθμό εξαμήνων που απαιτούνται για τη λήψη του πτυχίου κατά την έναρξη ισχύος του νόμου μπορούν να συνεχίσουν τις σπουδές τους επί πέντε (5) ακόμη ακαδημαϊκά έτη. 2. α) Για τις φοιτήτριες και τους φοιτητές που θα εγγραφούν με οποιονδήποτε τρόπο σε Α.Ε.Ι. της χώρας από το επόμενο ακαδημαϊκό έτος μετά την έναρξη ισχύος του νόμου και εφεξής δεν επιτρέπεται η επιλογή και εξέταση υποχρεωτικών μαθημάτων ανωτέρων εξαμήνων αν δεν έχουν εξεταστεί επιτυχώς σε υποχρεωτικά μαθήματα κατωτέρων εξαμήνων, η γνώση των οποίων σύμφωνα με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης του Τμήματος μετά από εισήγηση των οικείων Τομέων είναι επιστημονικά απαραίτητη για την παρακολούθηση και επιτυχή εξέταση υποχρεωτικών μαθημάτων ανωτέρων εξαμήνων σύμφωνα με το ενδεικτικό πρόγραμμα σπουδών και το αντίστοιχο ωρολόγιο πρόγραμμα του Τμήματος. Με την απόφαση της Γενικής Συνέλευσης του Τμήματος ορίζονται υποχρεωτικά τα συγκεκριμένα υποχρεωτικά μαθήματα των ανωτέρων εξαμήνων, επίδοσης και υποτροφίες και δάνεια ενίσχυσης, δωρεάν σίτιση, στέγαση και παροχή διδακτικών βιβλίων ή άλλων βοηθημάτων, διευκόλυνση για τις μετακινήσεις κ.ά. 10. Είναι δυνατή η αναστολή της φοίτησης με αίτηση του ενδιαφερόμενου προς το αντίστοιχο Τμήμα και μετά από έγκριση του.σ. Τμήματος. Κατά τη διάρκεια της αναστολής της φοίτησης, αίρεται η φοιτητική ιδιότητα και αναστέλλονται όλα τα σχετικά δικαιώματα που προβλέπονται στο άρθρο αυτό. Η φοιτητική ιδιότητα ανακτάται με νέα αίτηση του ενδιαφερομένου. Ο χρόνος αναστολής της φοίτησης δεν υπολογίζεται στους περιορισμούς της παρ. 9 του άρθρου αυτού». Σχόλιο: Πρόκειται για ρύθμιση η οποία περισσότερα προβλήματα θα δημιουργήσει παρά θα λύσει. Όσο για την Ευρωπαϊκή πραγματικότητα, καλό είναι να τη μελετάει και να την αναλύει κανείς πριν φτάσει να την επικαλείται. ύο από τα σημαντικότερα προβλήματα σήμερα στην Ευρώπη είναι αφενός μεν η επιμήκυνση του χρόνου φοίτησης ή η παράταση του χρόνου αποφοίτησης (extension/prolongation of study period), αφετέρου δε η μεγάλη διαρροή φοιτητών (drop-out) στη διάρκεια των σπουδών. Το αντικείμενο μελέτης όμως εν προκειμένω είναι το πώς θα περιοριστούν και τα δύο αυτά παράλληλα (ως προς τα αίτια) φαινόμενα. Αναζητούνται δηλαδή τα αίτια, αναζητούνται οι λύσεις που θα στοχεύουν στα αίτια, και δεν επιχειρείται η εξαφάνιση του φαινομένου με διοικητικά μέσα όπως επιχειρείται στην πρόταση του ΥΠΕΠΘ. Ο στόχος δηλαδή πρέπει να είναι πώς θα βοηθηθούν οι φοιτητές ώστε να περιοριστεί η επιμήκυνση του χρόνου φοίτησης και η διαρροή τους (π.χ. συμβουλευτική και οικονομική υποστήριξη των φοιτητών). Σημείωση: Οι διατάξεις της παραγράφου 2 αναφέρονται στο θεσμό των προαπαιτούμενων μαθημάτων σε ένα Πρόγραμμα Σπουδών. Ο θεσμός ισχύει και σήμερα, χωρίς όμως να εφαρμόζεται (Ν. 1268/1982, άρθρο 24, παρ. 4): «4. Η κατανομή των εξαμηνιαίων μαθημάτων σε εξάμηνα είναι ενδεικτική και όχι υποχρεωτική για τους φοιτητές. Ανταποκρίνεται, πάντως, σε συνθήκες κανονικής φοίτησης, προσαρμοσμένης στον ελάχιστο δυνατό αριθμό εξαμήνων που απαιτούνται για τη λήψη του πτυχίου και στην αλληλουχία των προαπαιτούμενων και εξαρτώμενων από προαπαιτούμενα μαθημάτων. Με τη διαδικασία κατάρτισης του Προγράμματος Σπουδών ορίζονται τα προαπαιτούμενα και τα εξαρτώμενα από προαπαιτούμενα μαθήματα. Ο φοιτητής υποβάλλει τη δήλωση προτίμησης στη Γραμματεία του Τμήματος, στην αρχή κάθε εξαμήνου και σε ημερομηνίες που

17 των οποίων η επιλογή προϋποθέτει την επιτυχή εξέταση σε συγκεκριμένα υποχρεωτικά μαθήματα κατωτέρων εξαμήνων. β) Για την πρώτη εφαρμογή του προηγούμενου εδαφίου η απόφαση της Γενικής Συνέλευσης του Τμήματος λαμβάνεται μέχρι το τέλος Απριλίου του τρέχοντος ακαδημαϊκού έτους και ισχύει από το επόμενο ακαδημαϊκό έτος μετά την έναρξη ισχύος του νόμου. Η σχετική απόφαση κοινοποιείται στον Κοσμήτορα και στη Σύγκλητο και δημοσιεύεται στον Οδηγό Σπουδών της Σχολής και του Τμήματος. Αν η απόφαση δεν πληροί τις ανωτέρω προϋποθέσεις ή αν η Γενική Συνέλευση του Τμήματος δεν λάβει απόφαση μέχρι το τέλος της ανωτέρω προθεσμίας, η Γενική Συνέλευση του Τμήματος συγκαλείται υποχρεωτικά από τον Πρύτανη για το σκοπό αυτό εντός μηνός από τη λήξη της ανωτέρω προθεσμίας. Σε περίπτωση που η Γενική Συνέλευση του Τμήματος δεν λάβει απόφαση για οποιονδήποτε λόγο ή η απόφαση δεν πληροί τις ανωτέρω προϋποθέσεις, η επιτυχής εξέταση στα υποχρεωτικά μαθήματα των τεσσάρων πρώτων εξαμήνων του ενδεικτικού προγράμματος σπουδών και του αντίστοιχου ωρολογίου προγράμματος, όπως εκάστοτε ισχύουν, ανεξάρτητα από τον ελάχιστο αριθμό των εξαμήνων που απαιτούνται για τη λήψη του πτυχίου, θεωρείται απαραίτητη για την παρακολούθηση και επιτυχή εξέταση των υποχρεωτικών μαθημάτων ανωτέρων εξαμήνων που ανήκουν στον ίδιο Τομέα. 3. α) Μετά από τρεις (3) τουλάχιστον αποτυχημένες εξετάσεις σε υποχρεωτικό μάθημα της προηγούμενης παραγράφου, η φοιτήτρια ή ο φοιτητής, εάν το ζητήσει εγγράφως ένα (1) μήνα τουλάχιστον πριν από την επόμενη εξεταστική περίοδο, εξετάζεται κατά την περίοδο αυτή από τριμελή εξεταστική επιτροπή, στην οποία μπορεί να συμμετέχει ως εξεταστής και μέλος ΕΠ ομοειδούς Τμήματος του ιδίου ή άλλου Α.Ε.Ι. Με την ίδια αίτηση η φοιτήτρια ή ο φοιτητής δικαιούται να ζητήσει την εξαίρεση του αρχικού εξεταστή από την τριμελή εξεταστική επιτροπή. Το τελευταίο αυτό αίτημα εξετάζεται από το ιοικητικό Συμβούλιο του Τμήματος, που λαμβάνει υπόψη τυχόν πρόσθετες προϋποθέσεις ή απαιτήσεις που προβλέπονται από τον Εσωτερικό Κανονισμό. β) Αν η φοιτήτρια ή ο φοιτητής αποτύχει να περάσει το υποχρεωτικό μάθημα της προηγούμενης παραγράφου και ενώπιον της τριμελούς εξεταστικής επιτροπής, μπορεί να συνεχίσει να εξετάζεται σε αυτό σύμφωνα με το ισχύον εξεταστικό πρόγραμμα του Τμήματος, χωρίς να δικαιούται να επιλέξει και να εξεταστεί σε μαθήματα ανωτέρων εξαμήνων που προϋποθέτουν επιτυχή εξέταση στο υποχρεωτικό αυτό μάθημα. Μετά από τρεις (3) τουλάχιστον νέες αποτυχημένες ορίζονται από τη Γενική Συνέλευση». Σημείωση: Στην αρχική εφαρμογή του θεσμού υπήρχε και η εξής πρόβλεψη (Ν. 1268/1982, άρθρο 25, παρ. 11): «11. Τα μαθήματα που χαρακτηρίζονται ως προαπαιτούμενα διδάσκονται και κατά τα δύο εξάμηνα του έτους». Η ρύθμιση αυτή καταργήθηκε με την παράγραφο 11 του άρθρου 9 του Ν. 2083/1992, προκειμένου να διευκολυνθούν τα Πανεπιστήμια στην εφαρμογή του θεσμού, χωρίς όμως και πάλι αποτέλεσμα. Η διάταξη αυτή επαναφέρεται με το εδάφιο β της παραγράφου 2 του άρθρου 15 (βλ. κατωτέρω). Σημείωση: Στη νέα ρύθμιση δεν προβλέπονται τελικώς ποσοτικές, αλλά μόνο ποιοτικές προϋποθέσεις. εν διευκρινίζεται όμως ποιος ορίζει τις προϋποθέσεις ούτε και με ποιον τρόπο διαπιστώνεται εάν πληρούνται οι προϋποθέσεις. Σημείωση: Ισχύει και σήμερα η δυνατότητα εξέτασης από τριμελή επιτροπή, σύμφωνα με την παράγραφο 8 του άρθρου 9 του Ν. 2083/1992: «8. Αν φοιτητής αποτύχει τουλάχιστον τέσσερις (4) φορές σε εξετάσεις οποιουδήποτε μαθήματος, το.σ. Τμήματος μπορεί, ύστερα από αίτησή του και λαμβάνοντας υπόψη τυχόν πρόσθετες προϋποθέσεις, που προβλέπονται στον Εσωτερικό Κανονισμό του Τμήματος, να ορίζει τριμελή επιτροπή επανεξέτασης στην οποία συμμετέχει υποχρεωτικά και ο εξεταστής». Σημείωση: Η πρώτη περίοδος του εδαφίου β είναι περιττή ως αυτονόητη εάν το μάθημα έχει χαρακτηριστεί προαπαιτούμενο. Συνολικό σχόλιο: Εδώ έχουμε να κάνουμε με ένα σύστημα ρυθμίσεων (ανώτατη διάρκεια φοίτησης + προαπαιτούμενα), οι οποίες, σε συνδυασμό με την απαίτηση για τις 13 υποχρεωτικές εβδομάδες διδασκαλίας ανά εξάμηνο (βλ. άρθρο 15

18 εξετάσεις στο ίδιο υποχρεωτικό μάθημα, η φοιτήτρια ή ο φοιτητής, αν το ζητήσει εγγράφως ένα (1) μήνα τουλάχιστον πριν από την επόμενη εξεταστική περίοδο, εξετάζεται για δεύτερη φορά κατά την περίοδο αυτή από τριμελή εξεταστική επιτροπή, όπως ορίζεται στο προηγούμενο εδάφιο. 4. Επιτρέπεται η χορήγηση του πτυχίου σε φοιτήτριες και φοιτητές που εξετάστηκαν με επιτυχία σε όλα τα υποχρεωτικά και επιλεγόμενα μαθήματα που απαιτούνται για τη λήψη του πτυχίου και έχουν συμπληρώσει επτά ή εννέα ή έντεκα εξάμηνα φοίτησης, ανάλογα αν ο ελάχιστος αριθμός εξαμήνων που απαιτούνται για τη λήψη του πτυχίου είναι οκτώ ή δέκα ή δώδεκα εξάμηνα σπουδών αντίστοιχα. Οι δυνατότητες επιλογής μαθημάτων ανά εξάμηνο και οι λοιπές αναγκαίες λεπτομέρειες εφαρμογής της παραγράφου αυτής ρυθμίζονται από τον Εσωτερικό Κανονισμό λειτουργίας του ιδρύματος. παρακάτω), συγκροτούν ένα πακέτο ρυθμίσεων που ασκούν μία ασφυκτική πίεση πάνω στους φοιτητές. Και επιπλέον δεν αφήνεται κανένα περιθώριο στα ίδια τα Ιδρύματα να διαχειριστούν το συγκεκριμένο πρόβλημα. Και εδώ φαίνεται να δημιουργούμε περισσότερα προβλήματα από αυτά που θέλουμε να λύσουμε. Σημείωση-Σχόλιο: Πρόκειται για νέα διάταξη, η οποία δίνει σε ένα φοιτητή τη δυνατότητα να ολοκληρώσει τις σπουδές του ένα εξάμηνο νωρίτερα από την απαιτούμενη ελάχιστη διάρκεια σπουδών, εφόσον έχει εκπληρώσει επιτυχώς το σύνολο των υποχρεώσεων που προβλέπει το Πρόγραμμα Σπουδών και έχει συγκεντρώσει τον απαιτούμενο ελάχιστο αριθμό διδακτικών μονάδων. Η ρύθμιση αυτή απαντάει σε ένα ζήτημα που πολλές φορές τίθεται από τους φοιτητές. Η εφαρμογή της στην πράξη θα δείξει εάν θα έχει ουσιαστικά αποτελέσματα. Άρθρο 14 ωρεάν διανομή συγγραμμάτων Βιβλιοθήκες 1. Στο πλαίσιο του συστήματος της δωρεάν διανομής συγγραμμάτων το Επιστημονικό Συμβούλιο του Σ.Α.Π.Ε. συντάσσει μετά από προτάσεις των Γενικών Συνελεύσεων των Τμημάτων των Α.Ε.Ι. εθνικό κατάλογο πανεπιστημιακών συγγραμμάτων, τον οποίο υποβάλλει προς έγκριση στο Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων. 2. Με προεδρικό διάταγμα καθορίζεται ο τρόπος, με τον οποίο παρέχεται στις φοιτήτριες και στους φοιτητές από την πρώτη τους εγγραφή στο Τμήμα η δυνατότητα δωρεάν προμήθειας αριθμού συγγραμμάτων από τον εθνικό κατάλογο που έχει συντάξει το Επιστημονικό Συμβούλιο του Σ.Α.Π.Ε. σύμφωνα με την προηγούμενη παράγραφο, ίσο με τον αριθμό των υποχρεωτικών και επιλεγόμενων μαθημάτων που απαιτούνται για την λήψη του πτυχίου. 3. Η κοστολόγηση των συγγραμμάτων γίνεται από επιτροπή, σύμφωνα με κανόνες που καθορίζονται με σχετική κοινή απόφαση των συναρμόδιων Υπουργών. Το Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων αποστέλλει σε ειδικό κωδικό αριθμό κάθε ιδρύματος την απαιτούμενη για την πληρωμή δαπάνη και διενεργεί δειγματοληπτικό έλεγχο με ειδικό όργανο. Μέχρι τότε εφαρμόζεται η ισχύουσα Σημείωση: Πρόκειται για νέες διατάξεις, οι οποίες πρέπει να αντικαθιστούν τις ισχύουσες των παραγράφων 2 και 3 του άρθρου 23 του Ν. 1268/1982 (αν και δεν αναφέρεται ρητά): «2. Το διδακτικό έργο συμπληρώνεται με αντίστοιχα διδακτικά βιβλία ή άλλα βοηθήματα τα οποία χορηγούνται δωρεάν στους φοιτητές, όπως ακόμα και με την εξασφάλιση της ενημέρωσης και της πρόσβασης των φοιτητών στη σχετική ελληνική και ξένη βιβλιογραφία. 3. Με απόφαση του Υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων δημοσιευομένη στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως ύστερα από γνώμη των Συγκλήτων όλων των Α.Ε.Ι. καθορίζονται: α) η διαδικασία και οι λεπτομέρειες έκδοσης, διάθεσης και διακίνησης των πανεπιστημιακών διδακτικών βιβλίων στα Α.Ε.Ι. της χώρας καθώς και οι όροι και οι διαδικασίες για την αποζημίωση των συγγραφέων, και β) η διαδικασία και οι λεπτομέρειες δωρεάν εκτύπωσης των διδακτορικών διατριβών». Σημείωση: Η ανωτέρω απόφαση του ΥΠΕΠΘ εκδίδεται κάθε χρόνο.