Η ζωή των τρανς ατόμων στην ΕΕ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Η ζωή των τρανς ατόμων στην ΕΕ"

Transcript

1 HELPING TO MAKE FUNDAMENTAL RIGHTS A REALITY FOR EVERYONE IN THE EUROPEAN UNION ΙΣΟΤΗΤΑ Η ζωή των τρανς ατόμων στην ΕΕ Συγκριτική ανάλυση των δεδομένων της έρευνας για τα άτομα ΛΟΑΤ στην ΕΕ Σύνοψη Στα άρθρα 1, 2 και 3 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατοχυρώνεται το δικαίωμα στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια, στη ζωή και στην ακεραιότητα του προσώπου. Στα άρθρα 6, 7 και 8 κατοχυρώνεται το δικαίωμα στην ελευθερία και την ασφάλεια, στον σεβασμό της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής και στην προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα. Το άρθρο 14 αναγνωρίζει το δικαίωμα εκπαίδευσης και το άρθρο 20 το δικαίωμα στην ισότητα έναντι του νόμου. Στο άρθρο 21 κατοχυρώνεται η απαγόρευση διακρίσεων, μεταξύ άλλων και λόγω γενετήσιου προσανατολισμού, και στο άρθρο 35 αναγνωρίζεται το δικαίωμα στην προστασία της υγείας, στο άρθρο 45 το δικαίωμα στην ελευθερία κυκλοφορίας και διαμονής, και στο άρθρο 47 το δικαίωμα πραγματικής προσφυγής και αμερόληπτου δικαστηρίου. Το ανδρικό ή γυναικείο φύλο που μας αποδίδεται επισήμως κατά τη γέννησή μας εξαρτάται από τα σωματικά μας χαρακτηριστικά. Είναι όμως πιθανό να μην ταιριάζει με την ταυτότητα του φύλου μας δηλαδή με τον τρόπο που αισθανόμαστε και σκεφτόμαστε γι αυτό. Καθώς όλο και περισσότερα διεμφυλικά (τρανς) άτομα αρνούνται ανοιχτά να αυτοπροσδιοριστούν είτε ως άντρες είτε ως γυναίκες, καθίσταται σαφές ότι το πώς αισθάνεται κανείς για το φύλο του δεν μπορεί να χωρέσει στο περιοριστικό δίπολο «γυναίκα» και «άντρας». Τα αποτελέσματα της έρευνας για λεσβίες, ομοφυλόφιλους (γκέι), αμφισεξουαλικά και τρανς άτομα (ΛΟΑΤ) αναδεικνύουν την ανάγκη να υπερβούμε αυτές τις περιχαρακώσεις τόσο στο πλαίσιο των ευρύτερων συζητήσεων για το φύλο σε επίπεδο κοινωνίας όσο και κατά την εξέταση συγκεκριμένων μέτρων σε επίπεδο νομοθεσίας και πολιτικής. Τούτο καθίσταται δυνατό χάρη στον πλούτο και τη συγκρισιμότητα των δεδομένων που προέκυψαν από την έρευνα για τα άτομα ΛΟΑΤ, που διενήργησε ο Οργανισμός Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (FRA), φωτίζοντας την καθημερινότητα των τρανς ατόμων στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) και στα κράτη μέλη. «Ως τρανς, αισθάνομαι ότι είναι εξαιρετικά σημαντικό οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής και οι πάροχοι υπηρεσιών υγείας να κατανοήσουν ότι στο φάσμα των φύλων δεν υπάρχουν μόνο τα δύο άκρα. Υπάρχει και το ενδιάμεσα, και μπορεί ένα άτομο να ζει μια ολοκληρωμένη ζωή χωρίς να βρίσκεται είτε στο ένα είτε στο άλλο άκρο του φάσματος, δηλ. να μην είναι εντελώς άντρας ή γυναίκα. Χρειαζόμαστε μεγαλύτερη κατανόηση, αλλά, κυρίως, περισσότερους πόρους και νομική υποστήριξη για να ζούμε ισότιμα με τους υπόλοιπους ανθρώπους.» (Τρανς γυναίκα, 28 ετών, Ολλανδία) Η πλήρης έκθεση με τίτλο «Being Trans in the European Union» (Η διεμφυλικότητα στην Ευρωπαϊκή Ένωση) και η παρούσα περίληψη αντλούν στοιχεία από την έρευνα για να αναλύσουν την καθημερινή πραγματικότητα ερωτώμενων που αυτοχαρακτηρίζονται τρανς άτομα ένας ευρύς όρος που περιλαμβάνει όλα τα άτομα που ταυτίζονται με διαφορετικό φύλο και/ή εκφράζουν ταυτότητα φύλου διαφορετική από το φύλο που τους αποδόθηκε κατά τη γέννησή τους. Τα τρανς άτομα στην Ευρώπη και τον κόσμο χρησιμοποιούν ευρέως αυτό τον όρο, ο οποίος επομένως επιλέχθηκε για να μην υπάρχει σύγχυση με κάποια από τις πιθανές ομάδες ταυτότητας που μπορούσαν να επιλέξουν οι ερωτώμενοι («διεμφυλικός» ως απόδοση του όρου «transgender»). Παρόλο που τα αποτελέσματα δεν μπορούν να θεωρηθούν αντιπροσωπευτικά για όλα τα τρανς άτομα στην ΕΕ, ωστόσο αποτελούν τη μεγαλύτερη συλλογή εμπειρικών στοιχείων αυτού του είδους, που φωτίζουν τα βιώματα των τρανς ατόμων στις διάφορες εκφάνσεις της ζωής. 1

2 ατόμων στην ΕΕ Κύρια πορίσματα Τα αποτελέσματα αποκαλύπτουν ότι τα τρανς άτομα έρχονται συχνά αντιμέτωπα με παραβιάσεις των θεμελιωδών δικαιωμάτων τους: διακρίσεις, βία και παρενόχληση, σε βαθμό πιο έντονο από εκείνο που αντιμετωπίζουν οι λεσβίες, οι γκέι ή τα αμφισεξουαλικά άτομα που συμμετείχαν στην έρευνα. Τα βιώματα αυτά γεννούν επίμονα αισθήματα φόβου με αποτέλεσμα κάποια τρανς άτομα να αποφεύγουν ορισμένους χώρους και να κρύβουν ή να συγκαλύπτουν την πραγματική ταυτότητα του φύλου τους. Τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα τρανς άτομα στην έκφραση του φύλου τους όπως το βιώνουν, διαιωνίζουν της έλλειψη ευαισθητοποίησης του κοινού σχετικά με την πραγματικότητα της ταυτότητας και της ζωής τους. Έτσι δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος φόβου και άγνοιας, μισαλλοδοξίας, διακρίσεων, ακόμη και βίας υποκινούμενης από μίσος. Όπου σχεδιάζονται και υλοποιούνται καλά μελετημένα σχέδια δράσης, θετικά μέτρα και πολιτικές Η γνώμη του FRA Ενίσχυση της δράσης της ΕΕ και των εθνικών πρωτοβουλιών Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της καλούνται βάσει των στοιχείων της παρούσας έρευνας αλλά και της εμπειρίας και των υφιστάμενων ελπιδοφόρων πρακτικών σε ορισμένα κράτη μέλη της ΕΕ να επιληφθούν των θεμάτων διεμφυλικότητας. Πρέπει, ειδικότερα, να συμπεριλαμβάνουν την ταυτότητα φύλου και την έκφραση φύλου ως προστατευόμενα πεδία στις πολιτικές, τα σχέδια δράσης και τις εκστρατείες ευαισθητοποίησης για τα ανθρώπινα δικαιώματα και την απαγόρευση των διακρίσεων. Δεδομένου ότι στο πλαίσιο της παρούσας έρευνας διαπιστώνονται συχνά φαινόμενα διακρίσεων και βίας ως αποτέλεσμα της αντισυμβατικής έκφρασης φύλου ενός προσώπου, η στρατηγική της ΕΕ για την ισότητα γυναικών και αντρών πρέπει να διευρυνθεί ώστε να περιλαμβάνει δράσεις για την καταπολέμηση των στερεοτύπων φύλου και των διακρίσεων λόγω ταυτότητας φύλου, έκφρασης φύλου και τρανσφοβίας. ΕΡΩΤΩΜΕΝΑ ΤΡΑΝΣ ΑΤΟΜΑ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΓΙΑ ΤΑ ΑΤΟΜΑ ΛΟΑΤ ΣΤΗΝ ΕΕ Δεδομένης της ποικιλομορφίας των τρανς ατόμων, στην παρούσα ανάλυση εξετάζονται οι διάφορες υποομάδες ταυτότητας με πλήρη επίγνωση ότι τα ζητήματα που τις επηρεάζουν σε επίπεδο θεμελιωδών δικαιωμάτων ενδέχεται να διαφέρουν ριζικά. Παρόλο που και στην έως τώρα έρευνα στο πεδίο της διεμφυλικότητας περιγράφονται διαφορές στις ζωές των τρανς γυναικών, των τρανς αντρών και άλλων τρανς ατόμων, είναι η πρώτη φορά που στο πλαίσιο μιας πανευρωπαϊκής μελέτης καθίσταται δυνατή η σύγκριση των διαφόρων υποομάδων. Η σύνθεση του δείγματος των ατόμων ΛΟΑΤ της έρευνας περιέχει επαρκή αριθμό μελών των διαφόρων υποομάδων ώστε να είναι δυνατή η πραγματοποίηση λεπτομερών συγκρίσεων μεταξύ τους (σχήμα 1). Οι ομάδες αυτές τρανς γυναίκες, τρανς άντρες, παρενδυτικές γυναίκες, παρενδυτικοί άντρες, διεμφυλικά άτομα, άτομα έμφυλης ποικιλίας και κουίρ (queer)/άλλα άτομα αντιστοιχούν στους όρους που επέλεξαν από μόνα τους τα τρανς άτομα που συμμετείχαν στην έρευνα. Τα βιώματα των τρανς ατόμων επηρεάζονται επίσης από το εκπαιδευτικό και κοινωνικοοικονομικό υπόβαθρο και άλλα χαρακτηριστικά, που λαμβάνονται υπόψη στην ανάλυση όταν κρίνεται σκόπιμο. Χαρακτηριστικά των τρανς ατόμων που συμμετείχαν στην έρευνα Τα ερωτώμενα τρανς άτομα: Σχήμα 1: Ομάδες ταυτότητας στο δείγμα των τρανς ατόμων (%) είναι νεαρής ηλικίας κατά μέσο όρο, καθώς επτά στα 10 ερωτώμενα άτομα ήταν από 18 έως 39 ετών (μέσος όρος: 34 έτη) εμπίπτουν σε διαφορετικές υποομάδες (ομάδες ταυτότητας), ενώ οι τρανς γυναίκες είναι διπλάσιες από τους τρανς άντρες, και ο αριθμός των παρενδυτικών γυναικών είναι σχεδόν ίδιος με τον αριθμό των παρενδυτικών αντρών Τρανς γυναίκες Τρανς άντρες Παρενδυτικές γυναίκες Παρενδυτικοί άντρες ιεµφυλικοί Έµφυλης ποικιλίας (gender variant) Κουίρ (queer)/άλλο Ερωτήσεις: Υπολογισμένη μεταβλητή βάσει των ακόλουθων ερωτήσεων της έρευνας: A2. Σε ποιο φύλο σας κατέταξαν όταν γεννηθήκατε; Γυναίκα/Άντρας. A3. Είστε/ήσασταν διεμφυλικό άτομο; Ναι. A3.1 Παρακαλούμε επιλέξτε τη μία απάντηση που ταιριάζει καλύτερα σε σας. 1 Διεμφυλικός/ή 2 Τρανσέξουαλ 3 Γυναίκα με τρανσέξουαλ παρελθόν 4 Άντρας με τρανσέξουαλ παρελθόν 5 Έμφυλης ποικιλίας 6 Παρενδυτικός/ή 7 Κουίρ (queer)/άλλο, παρακαλούμε συμπληρώστε: Σημείωση: Τα ερωτώμενα άτομα των κατηγοριών «διεμφυλικός/ή» και «τρανσέξουαλ» ομαδοποιήθηκαν εκ νέου ως τρανς άντρες και γυναίκες για περισσότερες λεπτομέρειες βλ. παράρτημα 2. Βάση: Τρανς άτομα που συμμετείχαν στην έρευνα για τα άτομα ΛΟΑΤ στην ΕΕ. 2

3 Σύνοψη έχουν εξίσου συχνά υψηλό μορφωτικό επίπεδο και χαμηλό μορφωτικό επίπεδο ανήκουν συνήθως στο χαμηλότερο τεταρτημόριο οικογενειακού εισοδήματος συχνότερα από τον γενικό πληθυσμό περιγράφουν τον σεξουαλικό προσανατολισμό τους ως αμφισεξουαλικά άτομα ή γκέι, ή χρησιμοποιούν διαφορετικούς όρους δεν διατηρούν συνήθως σχέση, καθώς το ένα τρίτο ζει σε νοικοκυριά ενός ατόμου ζουν πιο συχνά σε αστικό περιβάλλον. Το δείγμα των τρανς ατόμων ποικίλλει σημαντικά, με τη διαφοροποίηση στο πλαίσιο των επιμέρους ταυτοτήτων ή υποομάδων που επιλέγονται να συνίσταται στη συναίσθηση ότι είναι άντρες, γυναίκες ή κάτι άλλο (το αίσθημα του ανήκειν σε κάποιο φύλο), στην έκφραση του φύλου και στους τρόπους με τους οποίους τα ερωτώμενα άτομα προσπαθούν να ζήσουν σύμφωνα με την ταυτότητα φύλου τους (ανοιχτή αντιμετώπιση/κοινωνική και/ή ιατρική μετάβαση). Τα μισά από τα ερωτώμενα τρανς άτομα έχουν υψηλό μορφωτικό επίπεδο (τριτοβάθμια εκπαίδευση και άνω, 53 %). Τα μισά από τα ερωτώμενα τρανς άτομα (51 %) αναφέρουν ότι έχουν έμμισθη εργασία, και στα άτομα αυτά περιλαμβάνονται και όσοι βρίσκονται σε προσωρινή άδεια. Ένα στα τέσσερα ερωτώμενα άτομα είναι φοιτητές (24 %) και το 13 % είναι άνεργα. Σε μικρό ποσοστό άτομα του δείγματος παρέχουν άμισθη ή εθελοντική εργασία, είναι συνταξιούχοι ή άλλως δεν εργάζονται. Η κατανομή εισοδήματος του συνολικού δείγματος των ατόμων ΛΟΑΤ αντιστοιχεί σε εκείνη του γενικού πληθυσμού, 1 καθώς σε κάθε κατηγορία ανήκει το ένα τέταρτο περίπου των ερωτώμενων ατόμων. Τα ερωτώμενα τρανς άτομα, ωστόσο, δηλώνουν πιο συχνά από άλλες ομάδες ΛΟΑ οικογενειακό εισόδημα που βρίσκεται στο χαμηλότερο τεταρτημόριο και λιγότερο συχνά οικογενειακό εισόδημα στο υψηλότερο τεταρτημόριο. Τα μισά σχεδόν από τα ερωτώμενα άτομα από όλες τις τρανς ομάδες ανέφεραν ότι, κατά την περίοδο της έρευνας, δεν διατηρούσαν σχέση (48 %) και στην πλειονότητά τους ανέφεραν σχετικά με την οικογενειακή κατάστασή τους ότι είναι άγαμα (75 %). Ένα στα επτά ερωτώμενα άτομα είναι παντρεμένα ή έχουν καταχωρημένη συμβίωση (15 %). ισότητας για την καταπολέμηση των διακρίσεων, τα τρανς άτομα αναφέρουν ότι εκφράζονται πιο ανοιχτά για την ταυτότητα φύλου τους. Τα αποτελέσματα της έρευνας αναδεικνύουν ότι ο ρόλος των νομοθετικών πλαισίων και των μέσων πολιτικής είναι σημαντικός, καθώς συμβάλλουν στην προστασία και προαγωγή των θεμελιωδών δικαιωμάτων και στη βελτίωση των κοινωνικών προτύπων και πεποιθήσεων, βελτιώνοντας τη ζωή των ανθρώπων. Διακρίσεις 1 «Θα ήθελα το φύλο μου να μην έχει καμία σημασία. Να μπορώ να κάνω τη δουλειά μου και να μου φέρονται με αμεροληψία και σεβασμό, όπως κι αν αυτοπροσδιορίζομαι. Θέλω μόνο να έχω τη δυνατότητα να είμαι αυτό που είμαι, χωρίς να με νοιάζει τι θα πουν οι άλλοι.» (Τρανς, 42 ετών, Ηνωμένο Βασίλειο) Η ισότιμη και πλήρης κοινωνική συμμετοχή όλων χωρίς διακρίσεις αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την ύπαρξη συνεκτικών κοινωνιών χωρίς αποκλεισμούς που αξιοποιούν το ανθρώπινο κεφάλαιό τους και εγγυώνται την ευζωία και ευημερία όλων 1 Στοιχεία που αντλήθηκαν από τα αποτελέσματα κατανομής εισοδήματος της Ευρωπαϊκής Κοινωνικής Έρευνας (ΕΚΕ), βλ. παράρτημα 2 της κύριας έκθεσης για περισσότερες πληροφορίες. Σχήμα 2: (Μέσος όρος στην ΕΕ για τα τρανς άτοµα) Τρανς γυναίκες Ερώτηση: Βάση: Ερωτώμενα άτομα που έχουν αισθανθεί ότι έχουν υποστεί διακρίσεις ή παρενόχληση επειδή θεωρήθηκαν τρανς τους τελευταίους 12 μήνες, ανά ομάδα ταυτότητας (%) Παρενδυτικές γυναίκες Παρενδυτικοί άντρες ιεµφυλικοί Τρανς άντρες Κουίρ Έµφυλης ποικιλίας (gender variant) 35 (queer)/άλλο C2A. Τους τελευταίους 12 μήνες, στη χώρα που ζείτε έχετε αισθανθεί εσείς προσωπικά ότι έχετε υποστεί διακρίσεις ή παρενόχληση επειδή εκληφθήκατε ως: D. Διεμφυλικός/ή. Ναι. Τρανς άτομα που συμμετείχαν στην έρευνα για τα άτομα ΛΟΑΤ στην ΕΕ. 3

4 ατόμων στην ΕΕ των μελών τους. Από την άποψη αυτή, τα αποτελέσματα της έρευνας για τα άτομα ΛΟΑΤ στην ΕΕ είναι ανησυχητικά, καθώς δείχνουν ότι η ισότητα των τρανς ατόμων αποτελεί, επί του παρόντος, έναν δύσκολα επιτεύξιμο στόχο που προϋποθέτει αποφασιστική δράση σε επίπεδο ΕΕ και κρατών μελών. Κατά τους τελευταίους δώδεκα μήνες πριν από την έρευνα τα μισά και πλέον ερωτώμενα τρανς άτομα (54 %), έναντι 47 % για το σύνολο των ερωτώμενων ατόμων ΛΟΑΤ, ανέφεραν ότι έχουν αισθανθεί ότι έχουν υποστεί προσωπικά διακρίσεις ή παρενόχληση επειδή θεωρήθηκαν τρανς. Τα ερωτώμενα άτομα που ήταν νεαρής ηλικίας, δεν είχαν έμμισθη εργασία ή ανήκαν σε κατηγορία χαμηλότερου εισοδήματος ανέφεραν σε μεγαλύτερο ποσοστό ότι έχουν αισθανθεί ότι έχουν υποστεί διακρίσεις. Επίσης, όσο πιο ανοιχτά μιλούσαν τα ερωτώμενα άτομα για το γεγονός ότι είναι τρανς ή ότι έχουν τρανς παρελθόν τόσο αυξάνονταν οι πιθανότητες να δηλώσουν ότι έχουν αισθανθεί ότι έχουν υποστεί διακρίσεις. Η έρευνα κάλυψε βιώματα διακρίσεων σε αρκετές εκφάνσεις του κοινωνικού βίου: Σχήμα 3: Ερωτώμενα άτομα που έχουν αισθανθεί ότι έχουν υποστεί διακρίσεις τους τελευταίους 12 μήνες ψάχνοντας για δουλειά ή στη δουλειά, ανά ομάδα ταυτότητας (% ναι) Ψάχνοντας για δουλειά 0 (Μέσος όρος στην ΕΕ για τα τρανς άτοµα) Ερώτηση: Τρανς γυναίκες Τρανς άντρες Παρενδυτικές γυναίκες Παρενδυτικοί άντρες ιεµφυλικοί Έµφυλης ποικιλίας (gender variant) /Άλλο Κουίρ (queer) Στη δουλειά C4. Τους τελευταίους 12 μήνες, έχετε αισθανθεί προσωπικά ότι έχετε υποστεί διακρίσεις επειδή είστε διεμφυλικό άτομο σε οποιαδήποτε από τις παρακάτω καταστάσεις: A. Ψάχνοντας για δουλειά B. Στη δουλειά. Βάση: Ερωτώμενα τρανς άτομα στο πλαίσιο της έρευνας για τα άτομα ΛΟΑΤ στην ΕΕ που αναζητούσαν εργασία ή εργάζονταν/απασχολούνταν τους τελευταίους 12 μήνες πριν από την έρευνα. Σχήμα 4: Βαθμός στον οποίο τα άτομα αντιμετώπιζαν ανοιχτά το γεγονός ότι είναι τρανς στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, ανά ομάδα ταυτότητας (%) (Μέσος όρος στην ΕΕ για τα τρανς άτοµα) Τρανς γυναίκες Τρανς άντρες Παρενδυτικές γυναίκες Παρενδυτικοί άντρες Ποτέ Σπανίως Συχνά ιεµφυλικοί Πάντα Έµφυλης ποικιλίας (gender variant) Κουίρ (queer)/άλλο Ερώτηση: C9. Κατά τη σχολική σας εκπαίδευση πριν από την ηλικία των A. Μιλούσατε ανοιχτά στο σχολείο για το ότι είστε διεμφυλικό άτομο; Κατηγορίες απαντήσεων όπως παρατίθενται στο σχήμα (εκτός της κατηγορίας «Δεν με αφορά»). Βάση: Ερωτώμενα τρανς άτομα στο πλαίσιο της έρευνας για τα άτομα ΛΟΑΤ στην ΕΕ που έκριναν ότι η ερώτηση τα αφορά. 4

5 Σύνοψη Σχήμα 5: Λόγοι μη καταγγελίας του πιο πρόσφατου περιστατικού διακρίσεων (% περιπτώσεων) εν θα γινόταν ή άλλαζε τίποτα εν αξίζει να καταγγελθεί «συµβαίνει συνεχώς» Ανησύχησα ότι δε θα έπαιρναν στα σοβαρά το περιστατικό εν ήθελα να αποκαλύψω τον σεξουαλικό προσανατολισµό ή την ταυτότητα φύλου µου εν ήξερα πώς ή πού να το καταγγείλω Πολύ µεγάλη φασαρία, δεν είχα χρόνο Αντιµετώπισα το πρόβληµα µόνος/-η / µε βοήθεια από οικογένεια ή φίλους Γιατί ήµουν πολύ ταραγµένος/-η συναισθηµατικά για να το καταγγείλω Φόβος εκφοβισµού από τους δράστες Άλλοι λόγοι Ερωτήσεις: C6. Σκεπτόμενος/-η το πιο πρόσφατο περιστατικό, το καταγγείλατε πουθενά εσείς ή κάποιος άλλος; «Όχι». C7. Γιατί δεν καταγγέλθηκε; Βάση: Ερωτώμενα τρανς άτομα στο πλαίσιο της έρευνας για τα άτομα ΛΟΑΤ στην ΕΕ που υπέστησαν διακρίσεις και δεν κατήγγειλαν το πιο πρόσφατο περιστατικό διακρίσεων. Απασχόληση: πάνω από ένα στα τρία ερωτώμενα τρανς άτομα έχουν αισθανθεί ότι έχουν υποστεί διακρίσεις επειδή είναι τρανς ψάχνοντας για δουλειά (37 %), και ένα στα τέσσερα ανέφερε διακρίσεις στη δουλειά. Εκπαίδευση: ένα στα τέσσερα ερωτώμενα τρανς άτομα που φοιτούσαν στο σχολείο/πανεπιστήμιο ή είχαν παιδί/παιδιά στο σχολείο/πανεπιστήμιο, ανέφεραν ότι έχουν αισθανθεί προσωπικά ότι έχουν υποστεί διακρίσεις από το διδακτικό προσωπικό του σχολείου ή του πανεπιστημίου τους 12 μήνες που προηγήθηκαν της έρευνας. Ειδικά όταν πρόκειται για τρανς μαθητές/φοιτητές, το ποσοστό αυξάνεται σε 29 %. Υγεία: περίπου ένα στα πέντε ερωτώμενα άτομα που έκαναν χρήση υπηρεσιών υγείας (22 %) ή κοινωνικών υπηρεσιών (19 %) τους 12 μήνες που προηγήθηκαν της έρευνας έχουν αισθανθεί ότι έχουν υποστεί διακρίσεις από το προσωπικό παροχής υπηρεσιών υγείας ή κοινωνικών υπηρεσιών επειδή ήταν τρανς. Προϊόντα και υπηρεσίες: τα ερωτώμενα άτομα που ήταν νεαρής ηλικίας, άνεργα και/ή ανήκαν σε κατηγορία χαμηλότερου εισοδήματος ανέφεραν σε μεγαλύτερο ποσοστό ότι έχουν αισθανθεί ότι έχουν υποστεί διακρίσεις τους 12 μήνες που προηγήθηκαν της έρευνας. Μικρός μόνο αριθμός ερωτώμενων ατόμων κατήγγειλαν το πιο πρόσφατο περιστατικό διακρίσεων. Ωστόσο, το ποσοστό των τρανς ατόμων που κατήγγειλαν την πιο πρόσφατη εμπειρία τους ήταν μεγαλύτερο συγκριτικά με το ποσοστό των άλλων ομάδων ΛΟΑ. Πάνω από τρία στα πέντε ερωτώμενα τρανς άτομα δεν κατήγγειλαν το περιστατικό λόγω της πεποίθησης ότι δεν θα γινόταν ή θα άλλαζε κάτι, και τα μισά από αυτά επειδή θεώρησαν ότι δεν άξιζε να καταγγελθεί. Άλλοι λόγοι που ανέφεραν τα Η γνώμη του FRA Διακρίσεις στην απασχόληση και στην πρόσβαση σε προϊόντα και υπηρεσίες Από τα αποτελέσματα της έρευνας προκύπτει μια εντυπωσιακά στενή σχέση μεταξύ της έκφρασης φύλου και των βιωμάτων διακρίσεων. Κατά την αναθεώρηση της ισχύουσας νομοθεσίας για την ισότητα ή της θέσπισης νέας νομοθεσίας στον τομέα αυτό, ο νομοθέτης της ΕΕ οφείλει να μεριμνά ώστε η νομοθεσία να καλύπτει τις διακρίσεις λόγω ταυτότητας φύλου. Η ισχύουσα νομική προστασία που προβλέπει το δίκαιο της ΕΕ για όσους προτίθενται να προβούν, προβαίνουν ή έχουν προβεί σε επαναπροσδιορισμό φύλου πρέπει να επεκταθεί σε όλα τα τρανς άτομα. Η έρευνα έδειξε ότι ελάχιστα από τα ερωτώμενα τρανς άτομα κατήγγειλαν τα περιστατικά διακρίσεων που βίωσαν στις αρχές. Η ΕΕ οφείλει να παρακολουθεί στενά την αποτελεσματικότητα των εθνικών φορέων και διαδικασιών προσφυγής στο πλαίσιο της εφαρμογής της οδηγίας για την εφαρμογή της αρχής των ίσων ευκαιριών και της ίσης μεταχείρισης ανδρών και γυναικών σε θέματα εργασίας και απασχόλησης [2006/54/ΕΚ) αναδιατύπωση)], καθώς και της οδηγίας για την εφαρμογή της αρχής της ίσης μεταχείρισης ανδρών και γυναικών στην πρόσβαση σε αγαθά και υπηρεσίες και την παροχή αυτών (2004/113/EK). Τα κράτη μέλη της ΕΕ οφείλουν να μεριμνούν ώστε οι φορείς ισότητας και οι άλλοι εθνικοί μηχανισμοί προσφυγής να διαθέτουν επαρκείς αρμοδιότητες και πόρους για την ευαισθητοποίηση σχετικά με τις διακρίσεις λόγω ταυτότητας φύλου και την αύξηση του ποσοστού καταγγελίας των κρουσμάτων. 5

6 ατόμων στην ΕΕ Τα κράτη μέλη της ΕΕ οφείλουν να μεριμνούν ώστε ο δημόσιος τομέας να εκπονεί και να υλοποιεί στρατηγικές υπέρ της διαφορετικότητας και πολιτικές για την ίση μεταχείριση με πλήρη σεβασμό της ιδιωτικότητας, ανταλλάσσοντας εμπειρίες και ορθές πρακτικές που ανταποκρίνονται στις ανάγκες των τρανς ατόμων. Τούτο μπορεί να επιτευχθεί, για παράδειγμα, μέσω της θέσπισης κωδίκων δεοντολογίας και της διευκόλυνσης αλλαγών στα πεδία προσδιορισμού του ονόματος και του φύλου σε έγγραφα που σχετίζονται με την απασχόληση. Τα κράτη μέλη οφείλουν να ενθαρρύνουν τις προσπάθειες των συνδικαλιστικών και των εργοδοτικών οργανώσεων για τη βελτίωση των πολιτικών υπέρ της διαφορετικότητας και της απαγόρευσης των διακρίσεων λόγω ταυτότητας φύλου στον χώρο εργασίας και στα ιδρύματα επαγγελματικής κατάρτισης. Διακρίσεις στην εκπαίδευση Η έρευνα έδειξε ότι η εκπαίδευση είναι ένας τομέας όπου τα ερωτώμενα τρανς άτομα βιώνουν εκφοβισμό και αρνητικές αντιδράσεις λόγω της έκφρασης ή της ταυτότητας φύλου. Η ΕΕ οφείλει να συμβάλλει στην καταπολέμηση του εκφοβισμού των τρανς ατόμων στα σχολεία, είτε αυτός αφορά μαθητές είτε γονείς, στο πλαίσιο των προσπαθειών της για την καταπολέμηση των στερεοτύπων φύλου μέσω της στρατηγικής της ΕΕ για την ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών. Στο πλαίσιο του προγράμματος της ΕΕ για την εκπαίδευση πρέπει να ενθαρρύνεται η μάθηση από ομοτίμους μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ και να προωθούνται οι υπάρχουσες βέλτιστες πρακτικές για την αντιμετώπιση του τρανσφοβικού εκφοβισμού. Τα κράτη μέλη της ΕΕ οφείλουν να μεριμνούν ώστε τα σχολεία να παρέχουν ένα ασφαλές και υποστηρικτικό περιβάλλον στα τρανς άτομα, χωρίς διακρίσεις, εκφοβισμούς και αποκλεισμούς. Τα σχολεία πρέπει να παρακινούνται να θεσπίζουν γενικές πολιτικές κατά του εκφοβισμού που να περιλαμβάνουν θέματα διεμφυλικότητας. Οι αρμόδιες δημόσιες αρχές, όπως οι φορείς ισότητας, οι εθνικοί οργανισμοί ανθρωπίνων δικαιωμάτων και οι Συνήγοροι του Παιδιού πρέπει να διαθέτουν κατάλληλες αρμοδιότητες και πόρους και να ενθαρρύνονται να διερευνούν υποθέσεις εκφοβισμού και διακρίσεων λόγω ταυτότητας φύλου στην εκπαίδευση. Τα κράτη μέλη της ΕΕ οφείλουν να μεριμνούν για τη συμπερίληψη αντικειμενικής πληροφόρησης για την ταυτότητα φύλου και την έκφραση φύλου στα σχολικά προγράμματα, την προαγωγή του σεβασμού και της κατανόησης μεταξύ διδασκόντων και μαθητών και την ευαισθητοποίηση σχετικά με τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα τρανς άτομα. Τα κράτη μέλη της ΕΕ οφείλουν να παρέχουν κατάρτιση στους εκπαιδευτικούς σχετικά με τους τρόπους προσέγγισης των θεμάτων θεμάτων διεμφυλικότητας και τους τρόπους αντιμετώπισης περιστατικών τρανσφοβικού εκφοβισμού και παρενόχλησης. Διακρίσεις και πρόσβαση στην υγεία Από την έρευνα προέκυψε ότι περίπου ένα στα πέντε ερωτώμενα άτομα που έκαναν χρήση υπηρεσιών υγείας ή κοινωνικών υπηρεσιών τους 12 μήνες που προηγήθηκαν της έρευνας έχουν αισθανθεί ότι έχουν υποστεί διακρίσεις από το προσωπικό παροχής υπηρεσιών υγείας ή κοινωνικών υπηρεσιών επειδή ήταν τρανς. Τα κράτη μέλη οφείλουν να μεριμνούν για την επαρκή κατάρτιση και ευαισθητοποίηση των επαγγελματιών υγείας και του προσωπικού των φορέων ασφάλισης υγείας σχετικά με τις ανάγκες των τρανς ατόμων στον τομέα της υγείας, με απώτερο στόχο την εξάλειψη των προκαταλήψεων και τη βελτίωση των υπηρεσιών που παρέχονται στα τρανς άτομα. Τα κράτη μέλη της ΕΕ πρέπει να διασφαλίζουν τη διαθεσιμότητα υπηρεσιών υγείας ειδικά για τα τρανς άτομα, καθώς και ότι τα τρανς άτομα μπορούν να απολαύουν ισότιμης και αξιοπρεπούς μεταχείρισης όταν κάνουν χρήση υπηρεσιών υγείας. Τα κράτη μέλη οφείλουν να εξετάσουν το ενδεχόμενο παροχής θεραπείας επαναπροσδιορισμού φύλου και, στις περιπτώσεις που δεν είναι διαθέσιμη να διευκολύνουν την πρόσβαση σε αυτού του είδους τη θεραπεία σε κράτη μέλη της ΕΕ όπου παρέχεται. Τα κράτη μέλη της ΕΕ οφείλουν να συμπεριλάβουν την παροχή υπηρεσιών υγείας που αφορούν ειδικά τα τρανς άτομα στα εθνικά προγράμματα και τις πολιτικές υγείας τους και να μεριμνούν ώστε στις έρευνες υγείας, στα προγράμματα κατάρτισης και στις πολιτικές υγείας να λαμβάνονται υπόψη τα τρανς άτομα και οι ανάγκες τους. ερωτώμενα τρανς άτομα ήταν ότι ανησύχησαν ότι οι αρμόδιοι δεν θα έπαιρναν στα σοβαρά το περιστατικό και ότι δεν ήθελαν να αποκαλύψουν τον σεξουαλικό προσανατολισμό και/ή την ταυτότητα του φύλου τους. Περίπου ένα στα τρία άτομα (30 %) δεν ήξερε πώς ή πού να το καταγγείλει. Η καταγγελία περιστατικών διακρίσεων στις αρμόδιες αρχές, όπως οι φορείς που είναι αρμόδιοι για την ισότητα, είναι απαραίτητη για την ενίσχυση του υφιστάμενου θεσμικού πλαισίου που απαγορεύει τις διακρίσεις λόγω της ταυτότητας φύλου στον τομέα της απασχόλησης. Στην οδηγία για την εφαρμογή της αρχής των ίσων ευκαιριών και της ίσης μεταχείρισης ανδρών και γυναικών σε θέματα εργασίας και απασχόλησης (αναδιατύπωση) προβλέπεται η σύσταση φορέων αρμόδιων για την ισότητα, οι αρμοδιότητες των οποίων περιλαμβάνουν την 6

7 Σύνοψη παροχή ανεξάρτητης συνδρομής προς τα θύματα διακρίσεων όταν καταγγέλλουν διακριτική μεταχείριση [άρθρο 20 παράγραφος 2 στοιχείο α)]. επίσης, τα κράτη μέλη οφείλουν να επιτρέπουν στις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών να συνδράμουν τα θύματα στο πλαίσιο δικαστικών ή διοικητικών διαδικασιών (άρθρο 17 παράγραφος 2). Βία και παρενόχληση «Το να είσαι διεμφυλικός στη Λιθουανία είναι ό,τι χειρότερο. Ζεις διαρκώς μέσα στον φόβο και, στο τέλος, φτάνεις να μην θέλεις καν να ζεις. [ ]. Οι διακρίσεις, η παρενόχληση και βία δεν έχουν τελειωμό, σε σημείο που έχουν γίνει μέρος της καθημερινότητάς μου.» (Διεμφυλικός, 25 ετών, Λιθουανία) Το πιο εντυπωσιακό εύρημα της έρευνας για τα ΛΟΑΤ άτομα στην ΕΕ είναι το υψηλό ποσοστό επαναλαμβανόμενης βίας και εγκλημάτων υποκινούμενων από μίσος που υφίστανται τα τρανς άτομα, γεγονός που υπογραμμίζει την ανάγκη βελτίωσης των πολιτικών για την καταπολέμηση των εγκλημάτων μίσους σε ολόκληρη την ΕΕ: το ετήσιο ποσοστό περιστατικών βίας ή παρενόχλησης είναι σχεδόν ένα περιστατικό ανά δύο ερωτώμενα τρανς άτομα, ποσοστό διπλάσιο από το αντίστοιχο για τις λεσβίες, τους γκέι και τα αμφισεξουαλικά άτομα που συμμετείχαν στην έρευνα περίπου δύο στα πέντε (44 %) ερωτώμενα τρανς άτομα που υπήρξαν θύματα βίας τους 12 μήνες που προηγήθηκαν της έρευνας ανέφεραν ότι αυτό συνέβη τρεις ή περισσότερες φορές κατά τη διάρκεια της εν λόγω περιόδου από την ανάλυση ανά ομάδα ταυτότητας προκύπτει ότι οι παρενδυτικοί άνδρες και οι παρενδυτικές γυναίκες συγκεντρώνουν τις περισσότερες πιθανότητες να πέσουν θύματα πολλαπλών βίαιων περιστατικών (τρεις ή περισσότερες φορές) την περίοδο αυτή. Όσον αφορά τη βία που υφίστανται για οποιοδήποτε λόγο και όχι μόνο λόγω της ταυτότητας φύλου των ερωτώμενων ατόμων, τα ερωτώμενα τρανς άτομα ανέφεραν σε μεγαλύτερο ποσοστό από όλες τις ομάδες ΛΟΑΤ ότι δέχθηκαν επιθέσεις ή απειλές βίας τόσο κατά την πενταετή περίοδο όσο και κατά την περίοδο των 12 μηνών για τις οποίες ερωτήθηκαν στο πλαίσιο της έρευνας. Τα τελευταία πέντε χρόνια πριν από την έρευνα, το 34 % όλων των ερωτώμενων τρανς ατόμων έπεσαν θύματα βίας ή απειλής βίας, και το 15 % έπεσαν θύματα βίας ή απειλής βίας τους 12 μήνες που προηγήθηκαν της έρευνας. Σχεδόν ένα στα 10 (8 %) ερωτώμενα τρανς άτομα που δέχθηκαν σωματική ή σεξουαλική επίθεση ή απειλή βίας πιστεύει ότι συνέβη επειδή θεωρήθηκε τρανς. Τους 12 μήνες που προηγήθηκαν της έρευνας, η υποκινούμενη από μίσος βία ήταν πολύ πιο συχνή στις τρανς γυναίκες (16 %), στους παρενδυτικούς άντρες (14 %) και στα διεμφυλικά άτομα (11 %). Σε σχέση με όλα τα ΛΟΑΤ άτομα που συμμετείχαν στην έρευνα, το μεγαλύτερο ποσοστό καταγγελιών στην αστυνομία για βία υποκινούμενη από Σχήμα 6: Ερωτώμενα άτομα που δέχθηκαν επιθέσεις ή απειλές σωματικής και/ή σεξουαλικής βίας τους τελευταίους 12 μήνες, κατά αριθμό περιστατικών και ομάδων ταυτότητας (%) (Μέσος όρος στην ΕΕ για τα τρανς άτοµα) Τρανς γυναίκες Τρανς άντρες Μία φορά ύο φορές Τρεις ή περισσότερες φορές Παρενδυτικές γυναίκες Παρενδυτικοί άντρες ιεµφυλικοί Έµφυλης ποικιλίας (gender variant) Κουίρ (queer)/άλλο Ερώτηση: FA1_3. FA1_3. Πόσες φορές σας επιτέθηκε σωματικά/σεξουαλικά ή σας απείλησε με βία κάποιος/-α τους τελευταίους 12 μήνες στην Ευρωπαϊκή Ένωση / σ αυτή τη χώρα; Βάση: Ερωτώμενα τρανς άτομα στο πλαίσιο της έρευνας για τα άτομα ΛΟΑΤ στην ΕΕ που βίωσαν σωματική/ σεξουαλική επίθεση ή απειλή βίας τους τελευταίους 12 μήνες πριν από την έρευνα. 7

8 ατόμων στην ΕΕ Σχήμα 7: Συχνότητα κρουσμάτων βίας και απειλών βίας τα τελευταία πέντε χρόνια και τους τελευταίους 12 μήνες, ανά ομάδα ταυτότητας (%) (Μέσος όρος στην ΕΕ για τα τρανς άτοµα) Τρανς γυναίκες Τρανς άντρες Παρενδυτικές γυναίκες Παρενδυτικοί άντρες ιεµφυλικοί Έµφυλης ποικιλίας (gender variant) Κουίρ (queer)/άλλο Τα τελευταία πέντε χρόνια πριν από την έρευνα Τους τελευταίους 12 µήνες πριν από την έρευνα Ερωτήσεις: F1_A. Τα τελευταία πέντε χρόνια, έχετε υποστεί σωματική/σεξουαλική επίθεση ή απειλή βίας στο σπίτι ή αλλού (στον δρόμο, σε δημόσιες μεταφορές, στον χώρο εργασίας σας κ.λπ.) για οποιονδήποτε λόγο. Ναι. FA1_2. FA1_2. Πότε συνέβη η ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ σωματική/σεξουαλική επίθεση ή απειλή βίας; Τους τελευταίους 12 μήνες. Βάση: Τρανς άτομα που συμμετείχαν στην έρευνα για τα άτομα ΛΟΑΤ στην ΕΕ μίσος προερχόταν από τρανς άτομα. Ένα στα πέντε ερωτώμενα τρανς άτομα κατήγγειλε το πιο πρόσφατο υποκινούμενο από μίσος περιστατικό (21 %) και ένα στα τέσσερα το πιο σοβαρό (24 %). Στους λόγους μη καταγγελίας συγκαταλέγονται οι εξής: βαθιά έλλειψη εμπιστοσύνης στις αστυνομικές αρχές: τα μισά από τα ερωτώμενα άτομα δεν κατήγγειλαν το περιστατικό επειδή θεώρησαν ότι η αστυνομία δεν θα έκανε κάτι, και ένα στα τρία επειδή θεώρησαν ότι δεν θα μπορούσε να κάνει κάτι φόβος ομοφοβικής και/ή τρανσφοβικής αντίδρασης από την αστυνομία (πάνω από ένα στα τρία ερωτώμενα άτομα) στην περίπτωση της υποκινούμενης από μίσος παρενόχλησης, οι πιο συχνοί λόγοι που ανέφεραν τα ερωτώμενα άτομα ήταν ότι το περιστατικό ήταν πολύ μικρής σημασίας, όχι αρκετά σοβαρό ή ότι δεν σκέφτηκαν ότι θα μπορούσαν να το καταγγείλουν. Όσον αφορά την καταγγελία περιστατικών βίας ή παρενόχλησης υποκινούμενης από μίσος σε άλλον φορέα πέραν της αστυνομίας, τα περισσότερα τρανς άτομα υπέβαλαν καταγγελία σε οργάνωση ΛΟΑΤ (πάνω από τα μισά), ένα στα 10 υπέβαλε καταγγελία σε κρατικό ή εθνικό φορέα, όπως οι φορείς ισότητας, και/ή περίπου 7 % 15 % σε γενικό οργανισμό υποστήριξης θυμάτων. Οι δράστες πράξεων βίας και παρενόχλησης είναι στις περισσότερες περιπτώσεις άγνωστοι άντρες που δρουν σε ομάδες. Τα υποκινούμενα από μίσος περιστατικά λαμβάνουν χώρα σχεδόν εξίσου συχνά σε εσωτερικό και εξωτερικό χώρο, Σχήμα 8: Πιο πρόσφατο περιστατικό βίας υποκινούμενης από μίσος, ανά μορφή βίας (%) Σωµατική επίθεση Σεξουαλική επίθεση* Σωµατική και σεξουαλική επίθεση Απειλή σωµατικής βίας Ερωτήσεις: Σημείωση: Βάση: Απειλή σεξουαλικής βίας* Απειλή και σωµατικής και σεξουαλικής βίας εν γνωρίζω* FA1_4. FA1_4. Σκεπτόμενος/-η την ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ σωματική/σεξουαλική επίθεση ή απειλή βίας, τι σας συνέβη; FA1_5. FA1_5. Νομίζετε ότι το ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ περιστατικό σωματικής/σεξουαλικής επίθεσης ή απειλής βίας τους τελευταίους 12 μήνες συνέβη εν μέρει ή πλήρως επειδή θεωρηθήκατε τρανς; *Περιπτώσεις με λιγότερες από 30 απαντήσεις. Ερωτώμενα τρανς άτομα στο πλαίσιο της έρευνας για τα άτομα ΛΟΑΤ στην ΕΕ που δέχθηκαν σωματική/σεξουαλική επίθεση ή απειλή βίας τους τελευταίους 12 μήνες πριν από την έρευνα εν μέρει ή αποκλειστικά επειδή θεωρήθηκαν τρανς. 8

9 Σύνοψη Πίνακας: Χώρος στον οποίο έλαβαν χώρα περιστατικά βίας και απειλής βίας υποκινούμενης από μίσος τους τελευταίους 12 μήνες (%) Πιο πρόσφατο Πιο σοβαρό Στο σπίτι μου 8 9 Σε άλλη πολυκατοικία, διαμέρισμα* 3 4 Σε σχολείο, πανεπιστήμιο* 5 6 Στον χώρο εργασίας* 3 4 Σε ένα καφέ, εστιατόριο, μπαρ, κλαμπ 10 8 Σε αυτοκίνητο* 1 1 Στα μέσα μαζικής μεταφοράς 9 7 Σε έναν αθλητικό σύλλογο* 0 0 Σε άλλον εσωτερικό χώρο* 2 3 Σε έναν δρόμο, πλατεία, πάρκινγκ αυτοκινήτων ή άλλο δημόσιο χώρο Σε ένα πάρκο, δάσος* 3 4 Σε έναν τόπο συνάντησης (π.χ. κλαμπ, μπαρ) ή εκδήλωση (π.χ. παρέλαση περηφάνιας) ειδικά για ΛΟΑΤ* 2 1 Σε άλλον εξωτερικό χώρο* 5 7 Άλλο* 2 2 Ερώτηση: Σημείωση: Βάση: FA1_10, FA2_10. Πού συνέβη; *Περιπτώσεις με λιγότερες από 30 απαντήσεις. Ερωτώμενα τρανς άτομα στο πλαίσιο της έρευνας για τα άτομα ΛΟΑΤ στην ΕΕ που δέχθηκαν σωματική/σεξουαλική επίθεση ή απειλή βίας τους 12 μήνες που προηγήθηκαν της έρευνας (πιο πρόσφατο περιστατικό) ή τα πέντε έτη που προηγήθηκαν της έρευνας (πιο σοβαρό περιστατικό) εν μέρει ή αποκλειστικά επειδή θεωρήθηκαν τρανς. ενώ η υποκινούμενη από μίσος παρενόχληση λαμβάνει χώρα ελαφρώς πιο συχνά σε εσωτερικούς δημόσιους χώρους. Από όλους τους εσωτερικούς χώρους, τα ερωτώμενα τρανς άτομα ανέφεραν ότι τα περιστατικά λάμβαναν χώρα πιο συχνά σε έναν δρόμο, πλατεία, πάρκινγκ αυτοκινήτων ή άλλο δημόσιο χώρο. Από όλους τους εξωτερικούς χώρους, η υποκινούμενη από μίσος παρενόχληση λάμβανε χώρα πιο συχνά στο σπίτι τους ενώ η υποκινούμενη από μίσος παρενόχληση λάμβανε χώρα πιο συχνά στον χώρο εργασίας τους. Ένα στα 10 πιο πρόσφατα περιστατικά παρενόχλησης έλαβε χώρα στο διαδίκτυο ή μέσω , μεταξύ άλλων μέσω Facebook και Twitter. «Η ομοφοβία και η τρανσφοβία καταπατούν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Οι ομοφοβικές και τρανσφοβικές αντιλήψεις δεν είναι συμβατές με τις αξίες και τις αρχές στις οποίες βασίζεται η Ευρωπαϊκή Ένωση, όπως αυτές ορίζονται στο άρθρο 2 της Συνθήκης.» Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2013), «The Commission s actions are making LGBT rights a reality» (Οι δράσεις της Επιτροπής καθιστούν πραγματικότητα τα δικαιώματα των ατόμων ΛΟΑΤ), SPEECH/13/424, Χάγη, 17 Μαΐου 2013 Οι πράξεις βίας και παρενόχλησης παραβιάζουν το δικαίωμα στη ζωή, το δικαίωμα στη σωματική και διανοητική ακεραιότητα και, ως εκ τούτου, την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Τα δικαιώματα αυτά προστατεύονται από τον Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κάλεσε τα κράτη μέλη «να καταγράφουν και να διερευνούν τα εγκλήματα μίσους που διαπράττονται σε βάρος των ΛΟΑΤM 2 και να θεσπίσουν ποινική νομοθεσία που θα απαγορεύει την υποκίνηση μίσους λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού και ταυτότητας». Ομοίως, στο πλαίσιο της σύστασης Rec(2010)5 τα κράτη μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης καλούνται να διασφαλίζουν αποτελεσματικές, άμεσες και ανεξάρτητες έρευνες για τις εικαζόμενες υποθέσεις εγκλημάτων και άλλων αδικημάτων στις οποίες ο σεξουαλικός προσανατολισμός ή η ταυτότητα φύλου του θύματος εικάζεται ευλόγως ότι αποτέλεσε κίνητρο για τον δράστη. Τα κράτη μέλη καλούνται επίσης να μεριμνούν ώστε 2 Το ακρωνύμιο «ΛΟΑΤΜ» εμπεριέχει επίσης τα «μεσοφυλικά» άτομα. Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 4ης Φεβρουαρίου 2014 σχετικά με τον χάρτη πορείας της ΕΕ κατά της ομοφοβίας και των διακρίσεων λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού και ταυτότητας φύλου (2013/2183(INI)). 9

10 ατόμων στην ΕΕ οι υπεύθυνοι αυτών των πράξεων να οδηγούνται στη δικαιοσύνη όπως προβλέπεται και, όταν πρέπει, να τιμωρούνται προκειμένου να αποτρέπεται η ατιμωρησία 3. «Έχω δεχτεί εξευτελισμούς, ξυλοδαρμούς και προσβολές από γνωστούς και αγνώστους, αλλά θέλω οι γύρω μου να ξέρουν ότι είμαι κι εγώ άνθρωπος όπως όλοι οι άλλοι και ότι ο σεξουαλικός προσανατολισμός μου δεν με κάνει διαφορετικό από αυτούς! Είμαι άνθρωπος. Είμαι περήφανος που είμαι γκέι. Δεν το έχω κρύψει ούτε πρόκειται να το κρύψω ποτέ, όποιο κι αν είναι το τίμημα.» (Τρανς, γκέι, 29 ετών, Βουλγαρία) Η γνώμη του FRA Καταπολέμηση της υποκινούμενης από μίσος βίας και παρενόχλησης κατά τρανς ατόμων Στο πλαίσιο της αξιολόγησης της μεταφοράς στην εθνική νομοθεσία της οδηγίας 2012/29/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 25ης Οκτωβρίου 2012, για τη θέσπιση ελάχιστων προτύπων σχετικά με τα δικαιώματα, την υποστήριξη και την προστασία θυμάτων της εγκληματικότητας (οδηγία της ΕΕ για τα θύματα), η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει να δώσει ιδιαίτερη προσοχή στο κατά πόσο η ταυτότητα φύλου ή η έκφραση φύλου συμπεριλαμβάνονται επαρκώς ως προσωπικά χαρακτηριστικά στις ατομικές αξιολογήσεις. Κατά την εφαρμογή της οδηγίας της ΕΕ για τα θύματα, τα κράτη μέλη οφείλουν να δώσουν προσοχή στις ανάγκες προστασίας των θυμάτων εγκλημάτων που διαπράττονται λόγω της ταυτότητας φύλου του θύματος (σύμφωνα με τις αιτιολογικές σκέψεις 9, 17 και 56 της οδηγίας). Τα κράτη μέλη οφείλουν να μεριμνούν ώστε καθ όλη τη διάρκεια της ποινικής διαδικασίας, σύμφωνα με το άρθρο 21 της οδηγίας της ΕΕ για τα θύματα, το δικαίωμα στην προστασία της ιδιωτικής ζωής των τρανς ατόμων, συμπεριλαμβανομένου του προηγούμενου ονόματος και φύλου τους, γίνεται απολύτως σεβαστό. Τα κράτη μέλη πρέπει να εξετάσουν το ενδεχόμενο θέσπισης ποινικών διατάξεων που να προβλέπουν προστασία έναντι τρανσφοβικών εγκλημάτων και να μεριμνούν ώστε οι αρχές επιβολής του νόμου να είναι κατάλληλα εκπαιδευμένες για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της τρανσφοβικής εγκληματικότητας, μέσω, μεταξύ άλλων, της ευαισθητοποίησης σε θέματα που αφορούν τα τρανς άτομα. Τα κράτη μέλη της ΕΕ πρέπει να αντιμετωπίσουν την ελλιπή καταγγελία των εγκλημάτων μίσους, συμπεριλαμβανομένων των εγκλημάτων κατά τρανς ατόμων, όπως υπογραμμίζεται στα συμπεράσματα του Συμβουλίου Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων του Δεκεμβρίου 2013 σχετικά με την καταπολέμηση των εγκλημάτων μίσους, τα οποία βασίστηκαν στα συμπεράσματα της Διάσκεψης για τα θεμελιώδη δικαιώματα του FRA που πραγματοποιήθηκε το 2013 στο Βίλνιους. Τα κράτη μέλη καλούνται να λάβουν κατάλληλα μέτρα για τη διευκόλυνση της καταγγελίας των εγκλημάτων μίσους από τα θύματα και, στο μέτρο του δυνατού, μέσω επίσης ενώσεων που τους παρέχουν στήριξη. Τα μέτρα αυτά πρέπει να περιλαμβάνουν και μέτρα για την οικοδόμηση σχέσης εμπιστοσύνης με την αστυνομία και άλλους κρατικούς φορείς. Οι αρχές επιβολής του νόμου πρέπει επομένως να είναι εκπαιδευμένες στον χειρισμό υποθέσεων που καταγγέλλονται από τρανς άτομα, ιδίως σε σχέση με την υποστήριξη των θυμάτων και τη συστηματική καταγραφή των περιστατικών. Με γνώμονα τη βελτίωση των ποσοστών καταγγελιών μπορούν επίσης να εξεταστούν πρακτικές όπως η «υποβολή καταγγελιών από τρίτους» και η κινητοποίηση οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών μέσω συνεργασιών πολλαπλών φορέων. Τα κράτη μέλη της ΕΕ οφείλουν να μεριμνούν ώστε οι αρχές επιβολής του νόμου να καταγράφουν, να διερευνούν και να διώκουν όπως προβλέπεται τα υποκινούμενα από μίσος εγκλήματα λόγω ταυτότητας φύλου και έκφρασης φύλου, παράλληλα με τις συνεχιζόμενες προσπάθειες για τη βελτίωση και εναρμόνιση της συλλογής δεδομένων για την εγκληματικότητα (όπως η ομάδα εργασίας της Eurostat για τις στατιστικές για την εγκληματικότητα και την ποινική δικαιοσύνη στο πλαίσιο του σχεδίου δράσης για τις στατιστικές της ΕΕ για την περίοδο ). Για την ανάπτυξη τεκμηριωμένων μέτρων σε επίπεδο νομοθεσίας και πολιτικής, τα κράτη μέλη οφείλουν να συλλέγουν στατιστικά στοιχεία σχετικά με τον αριθμό και το είδος των εγκλημάτων και την ταυτότητα φύλου των θυμάτων (σύμφωνα με το άρθρο 28 και τις αιτιολογικές σκέψεις 56 και 64 της οδηγίας 2012/29/ΕΕ), καθώς και σχετικά με τον αριθμό των δραστών που καταδικάζονται και το είδος της ποινής που τους επιβάλλεται. 3 ΣτE, Επιτροπή Υπουργών (2010), Σύσταση Rec(2010)5 της Επιτροπής Υπουργών των κρατών μελών για την καταπολέμηση των διακρίσεων για λόγους σεξουαλικού προσανατολισμού και ταυτότητας φύλου. 10

11 Σύνοψη Πώς είναι η ζωή των τρανς ατόμων «Θεωρώ λοιπόν τον εαυτό μου άντρα με θηλυκές τάσεις σε ένα γυναικείο σώμα. Όταν το λέω στους άλλους, μου λένε ότι έχω τρελαθεί. Είτε είσαι άντρας είτε γυναίκα, τέλος! Ε, τότε λοιπόν δεν είμαι τίποτα.» (Παρενδυτική γυναίκα, 32 ετών, Δανία) Τα δεδομένα της έρευνας δείχνουν ότι πολλά τρανς άτομα μεγαλώνουν και ζουν σε ένα κοινωνικό περιβάλλον που ως επί το πλείστον αγνοεί την ύπαρξη και τις ανάγκες των τρανς ατόμων. Όταν ο φόβος, απότοκο της συνεχούς θυματοποίησης και των διακρίσεων, προσκρούει στην άγνοια των άλλων συμπεριλαμβανομένου του οικογενειακού, εργασιακού ή κοινωνικού περιβάλλοντος η συγκάλυψη ή η διατήρηση χαμηλού προφίλ λειτουργεί ως αμυντικός μηχανισμός. Η επιλογή όμως αυτή αναπόφευκτα ενισχύει την έλλειψη αναγνώρισης και αποδοχής των δικαιωμάτων των τρανς ατόμων. Τα στερεότυπα και η άγνοια της καθημερινότητας και των δικαιωμάτων των τρανς ατόμων διαιωνίζουν την αρνητική στάση της κοινής γνώμης και την ποικίλης έντασης κακομεταχείριση που υφίστανται, από τα βλακώδη αστεία και τα προσβλητικά λόγια έως τη σοβαρή παρενόχληση και τον αποκλεισμό. Έτσι δημιουργείται γύρω τους ένα αόρατο κλουβί, που υψώνει φραγμούς για την ισότητα και θέτει σε κίνδυνο τις ζωές των τρανς ατόμων. Εν τέλει, όπως επισημαίνουν τα τρανς άτομα που συμμετείχαν στην έρευνα, είναι πολίτες που αισθάνονται ότι δεν τους επιτρέπεται να είναι ο εαυτός τους. «Είμαι σίγουρος ότι θα είχα υποστεί πολύ περισσότερες διακρίσεις και παρενοχλήσεις εάν δήλωνα ανοιχτά ότι είμαι τρανς. Όταν χρειάστηκε να το κάνω για νομικούς λόγους, το έκανα, αλλά εκτός της οικογένειάς μου κανείς δεν γνωρίζει ότι δεν γεννήθηκα άντρας. Έτσι, ήταν σχετικά εύκολο για μένα, αλλά το γεγονός ότι αναγκάζομαι να το κρατώ επτασφράγιστο μυστικό για να μη δυσκολεύω τη ζωή μου σίγουρα δεν είναι ό,τι καλύτερο.» (Τρανς άντρας, 38 ετών, Ολλανδία) Το γεγονός ότι ζουν σε ένα περιβάλλον που τηρεί αρνητική στάση απέναντί τους, ωθεί τα τρανς άτομα να προσαρμόζουν ανάλογα την έκφραση και τη συμπεριφορά τους: ένα στα τρία ερωτώμενα τρανς άτομα (32 %) αποφεύγει να εκφράσει το φύλο του ή το επιθυμητό φύλο του μέσα από την εξωτερική του εμφάνιση και το ντύσιμο, από το φόβο ότι θα του επιτεθούν, θα το απειλήσουν ή θα το παρενοχλήσουν τα μισά ερωτώμενα τρανς άτομα αποφεύγουν κάποια μέρη ή τοποθεσίες λόγω αυτού του φόβου σχεδόν ένα στα πέντε ερωτώμενα άτομα αποφεύγουν να δηλώσουν ανοιχτά ότι είναι τρανς ακόμη και στο σπίτι τους, και έξι στα 10 αποφεύγουν να το δείξουν ανοιχτά στα μέσα μαζικής μεταφοράς. Τα ευρήματα αυτά αναδεικνύουν πόσο επηρεάζεται η καθημερινότητα των τρανς ατόμων από τις κοινωνικές απόψεις και τις αντιδράσεις της κοινής γνώμης απέναντι στα τρανς άτομα. Έτσι δεν είναι σε θέση να απολαμβάνουν του δικαιώματος στον σεβασμό ιδιωτικής ζωής, το οποίο περικλείει το δικαίωμα στην έκφραση της ταυτότητας σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής, συμπεριλαμβανομένου του δημόσιου βίου. «Η καθημερινότητα του τρανς είναι τρομακτική. Έχω πάντα το νου μου μήπως προκαλέσω αρνητικές αντιδράσεις και νιώθω την ανάγκη να γίνομαι αόρατος όταν βρίσκομαι σε δημόσιους χώρους, όπως π.χ. όταν χρησιμοποιώ τα μέσα μαζικής μεταφοράς κ.λπ. με αποτέλεσμα να αναγκάζομαι να φοράω πιο βαριά και πιο ριχτά ρούχα από ό,τι θα προτιμούσα.» (Τρανσέξουαλ, 39 ετών, Ηνωμένο Βασίλειο) Τέσσερα στα πέντε ερωτώμενα τρανς άτομα αναφέρουν ότι θετικά μέτρα για την προώθηση του σεβασμού των ανθρώπινων δικαιωμάτων των τρανς ατόμων, όπως για παράδειγμα σχέδια ισότητας, δημόσιες καμπάνιες ή ειδικευμένες υπηρεσίες, είναι πολύ ή αρκετά σπάνια στη χώρα διαμονής τους. Πάνω από εννέα στα 10 ερωτώμενα άτομα (94 %) αναφέρουν ότι εάν οι εθνικές αρχές προωθούσαν τα δικαιώματα των τρανς ατόμων θα ζούσαν πιο άνετα ως τρανς άτομα. Η έλλειψη εγγράφων ταυτότητας που συμφωνούν με την ταυτότητα ή έκφραση φύλου μπορεί να επιφέρει διακρίσεις: ένα στα τρία ερωτώμενα τρανς άτομα αισθάνθηκε ότι υπέστη διάκριση κατά την επίδειξη της ταυτότητάς του ή άλλου επίσημου εγγράφου που προσδιορίζει το φύλο του τους 12 μήνες που προηγήθηκαν της έρευνας σχεδόν εννέα στα 10 ερωτώμενα άτομα (87 %) αναφέρουν ότι εάν οι νομικές διαδικασίες για την αναγνώριση φύλου, στο φύλο προτίμησής τους ήταν ευκολότερες, αυτό θα τους βοηθούσε να ζήσουν πιο άνετα. 11

12 ατόμων στην ΕΕ Σχήμα 9: Απόψεις των ερωτώμενων ατόμων για τους τρόπους με τους οποίους θα μπορούσαν να ζήσουν πιο άνετα ως τρανς άτομα (%) Καλύτερη αποδοχή των διαφορών στις ταυτότητες φύλου από τους θρησκευτικούς ηγέτες Εθνικές αρχές που να προωθούν τα δικαιώµατα των τρανς ατόµων ηµόσια πρόσωπα στην πολιτική, τις επιχειρήσεις, τον αθλητισµό που να µιλούν ανοιχτά υπέρ των τρανς ατόµων Εφαρµογή µέτρων στο σχολείο για το σεβασµό των τρανς ατόµων Πολιτικές κατά των διακρίσεων στο χώρο εργασίας σε σχέση µε την ταυτότητα φύλου Ευκολότερες νοµικές διαδικασίες για την αναγνώριση φύλου, στο φύλο προτίµησης Περισσότερες επιλογές για ιατρική περίθαλψη Ερώτηση: Βάση: TR6. Τι θα σας επέτρεπε να ζείτε πιο άνετα ως διεμφυλικό άτομο στη χώρα στην οποία ζείτε; Ερωτώμενοι που απάντησαν «Συμφωνώ» και «Συμφωνώ πολύ». Τρανς άτομα που συμμετείχαν στην έρευνα για τα άτομα ΛΟΑΤ στην ΕΕ. Σχήμα 10: Ερωτώμενα άτομα που έχουν αισθανθεί ότι έχουν υποστεί διακρίσεις τους τελευταίους 12 μήνες σε κάποια περίσταση που χρειάστηκε να επιδείξουν επίσημο έγγραφο που προσδιορίζει το φύλο τους, ανά ομάδα ταυτότητας (%) (Μέσος όρος στην ΕΕ για τα τρανς άτοµα) 30 Τρανς γυναίκες 36 Τρανς άντρες 43 Παρενδυτικές γυναίκες 26 Παρενδυτικοί άντρες 26 ιεµφυλικοί 40 Έµφυλης ποικιλίας (gender variant) Κουίρ (queer)/άλλο Ερώτηση: Βάση: C4. Τους τελευταίους 12 μήνες, έχετε αισθανθεί προσωπικά ότι έχετε υποστεί διακρίσεις επειδή είστε τρανς σε οποιαδήποτε από τις παρακάτω καταστάσεις: - K. Δείχνοντας την ταυτότητά σας ή οποιοδήποτε επίσημο έγγραφο που προσδιορίζει το φύλο σας. Ερωτώμενα τρανς άτομα στο πλαίσιο της έρευνας για τα άτομα ΛΟΑΤ στην ΕΕ που χρειάστηκε να επιδείξουν επίσημο έγγραφο που προσδιορίζει το φύλο τους 12 μήνες που προηγήθηκαν της έρευνας. 12

13 Σύνοψη «Μόνο 35 χώρες στην Ευρώπη έχουν θεσπίσει νομικές διατάξεις για την αναγνώριση της ταυτότητας φύλου των τρανς ατόμων. Η υπόσταση των τρανς ατόμων είναι εκ των πραγμάτων παράνομη σε 14 χώρες, δεδομένου ότι στις χώρες αυτές δεν υπάρχει πρόβλεψη για την αναγνώρισή τους. Σε 21 χώρες στην Ευρώπη ο νόμος ορίζει ότι για να αναγνωριστεί η ταυτότητα του φύλου τους, τα τρανς άτομα πρέπει πρώτα να υποβάλλονται σε στείρωση. Άλλες απαιτήσεις που προβλέπει ο νόμος είναι η διάγνωση ψυχικής διαταραχής, η ιατρική θεραπεία και η παρεμβατική χειρουργική, η εκτίμηση του χρόνου που έχει ζήσει το άτομο με τη νέα ταυτότητα φύλου του, ή το εάν το άτομο είναι άγαμο ή διαζευγμένο. Οι απαιτήσεις αυτές παραβιάζουν την αξιοπρέπεια ενός προσώπου, τη σωματική ακεραιότητά του, το δικαίωμά του να δημιουργήσει οικογένεια και να μην υφίσταται εξευτελιστική και απάνθρωπη μεταχείριση.» Transgender Europe (TGEU) (2014), Trans Rights Europe Map & Index 2014 (Χάρτης & ευρετήριο των δικαιωμάτων των τρανς ατόμων στην Ευρώπη), Στη σύσταση CM/Rec(2010)5 του Συμβουλίου της Ευρώπης επισημαίνεται ότι τα κράτη μέλη οφείλουν να λάβουν τα απαραίτητα μέτρα για να εγγυηθούν την πλήρη νομική αναγνώριση του επαναπροσδιορισμού του φύλου ενός προσώπου σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής του, ιδίως δε καθιστώντας εφικτή την αλλαγή του ονόματος και του φύλου στα δημόσια έγγραφα με σύντομο, διαφανή και προσβάσιμο τρόπο. Ορίζεται επίσης ότι προϋποθέσεις, όπως οι αλλαγές στη σωματική φύση, για τη νομική αναγνώριση του επαναπροσδιορισμού φύλου, πρέπει να εξετάζονται σε τακτά διαστήματα, προκειμένου να καταργούνται προϋποθέσεις που είναι καταχρηστικές. Πολλά τρανς άτομα διατρέχουν υψηλό κίνδυνο κακής σωματικής και ψυχικής υγείας. Από διάφορες μελέτες προκύπτει ότι πολλά τρανς άτομα κάνουν αυτοκτονικές σκέψεις, πάσχουν από κατάθλιψη ή άγχος, προκαλούν αυτοτραυματισμούς και ενίοτε κάνουν απόπειρες αυτοκτονίας. Κάποια τρανς άτομα όχι όλα υποβάλλονται σε διαδικασία επαναπροσδιορισμού φύλου, που συχνά αναφέρεται ως «μετάβαση», ώστε να προσαρμόσουν το σώμα τους στην ταυτότητα του φύλου τους. Δύο στα πέντε ερωτώμενα τρανς άτομα (39 %), που προέρχονται συνήθως από χαμηλότερες εισοδηματικές τάξεις ή δεν έχουν εργασία, έχουν ζητήσει ψυχολογική βοήθεια σε σχέση με τις ανάγκες τους στο θέμα της ταυτότητας φύλου. Οι εμπειρίες κατά την αναζήτηση βοήθειας ποικίλουν σημαντικά: επτά στα 10 άτομα (71 %) ανέφεραν ότι είχαν θετικές εμπειρίες από ψυχολόγους, ψυχιάτρους ή άλλους ειδικούς ή παρόχους υπηρεσιών υγείας. Τα ποσοστά ικανοποίησης πέφτουν κάτω από μισό (45 %) ωστόσο, στην περίπτωση των γενικών γιατρών. Ένα στα πέντε άτομα (20 %) ανέφερε ότι ο γενικός γιατρός του δεν φάνηκε να θέλει να βοηθήσει, και ένα στα 10 (11 %) είπε ότι απλά αρνήθηκε να βοηθήσει. Σχήμα 11: Εμπειρίες ερωτώμενων τρανς ατόμων που αναζήτησαν βοήθεια σε σχέση με τη διεμφυλικότητά τους (% περιπτώσεων) Παρείχε πληροφορίες και ήταν εξυπηρετικός Ήθελε να βοηθήσει αλλά δεν µπορούσε να προσφέρει όλα όσα χρειαζόµουν Ήθελε να βοηθήσει αλλά δεν συναίνεσα στην αγωγή που πρότεινε εν φάνηκε να θέλει να µε βοηθήσει Αρνήθηκε να µε βοηθήσει Γενικό γιατρό/παθολόγο Ψυχολόγο ή ψυχίατρο Άλλο ειδικό ή εργαζόµενο στην παροχή φροντίδας Ερωτήσεις: Βάση: TR1. Έχετε αναζητήσει ποτέ ψυχολογική ή ιατρική βοήθεια επειδή είστε τρανς (διεμφυλικό) άτομο; Ναι. TR3. Από ποιον ζητήσατε βοήθεια και ποιο ήταν το αποτέλεσμα; (Πάροχοι υπηρεσιών και κατηγορίες απαντήσεων όπως παρατίθενται στο σχήμα η κατηγορία απαντήσεων «Δεν με αφορά» δεν περιλαμβάνεται). Τρανς άτομα που συμμετείχαν στην έρευνα για τα άτομα ΛΟΑΤ στην ΕΕ. 13

14 ατόμων στην ΕΕ Οι μισοί από αυτούς (52 %) που δεν αναζήτησαν ψυχολογική ή ιατρική βοήθεια απλώς δεν θέλουν ή δεν χρειάζονται βοήθεια. Οι ομάδες των ερωτώμενων παρενδυτικών ανδρών και γυναικών, έμφυλης ποικιλίας και κουίρ/άλλο είναι αυτές που δηλώνουν κυρίως ότι δεν θέλουν/χρειάζονται βοήθεια. Ότι δεν θέλει ψυχολογική ή ιατρική βοήθεια επειδή είναι τρανς δηλώνει και το ένα τρίτο των τρανς ανδρών (33 %) και των τρανς γυναικών (37 %). Οι ερωτώμενοι που θέλουν ή χρειάζονται ψυχολογική ή ιατρική βοήθεια, αλλά δεν την έχουν ζητήσει ως τώρα, αναφέρουν αρκετούς λόγους για τους οποίους δεν το έχουν πράξει, όπως ότι δεν τολμούν, ότι δεν ξέρουν πού να απευθυνθούν, ή ότι φοβούνται την προκατάληψη από αυτούς που παρέχουν τη φροντίδα. Σχεδόν τέσσερα στα πέντε (79 %) ερωτώμενα τρανς άτομα αναφέρουν ότι εάν είχαν περισσότερες επιλογές για ιατρική περίθαλψη, αυτό θα τους βοηθούσε να ζουν πιο άνετα ως τρανς άτομα. Η γνώμη του FRA Διασφάλιση της νομικής αναγνώρισης φύλου Όπως προκύπτει από τη μελέτη, η εξασφάλιση εγγράφων ταυτότητας που ανταποκρίνονται στην ταυτότητα και την έκφραση του φύλου τους είναι ένα πρόβλημα που δυσχεραίνει την κοινωνική ζωή πολλών από τα ερωτώμενα τρανς άτομα. Τα κράτη μέλη της ΕΕ οφείλουν να διασφαλίζουν την πλήρη νομική αναγνώριση του φύλου που προτιμά ένα πρόσωπο, συμπεριλαμβανομένης της αλλαγής του μικρού ονόματος, του αριθμού μητρώου κοινωνικής ασφάλισης και άλλων στοιχείων στα έγγραφα ταυτότητας που είναι ενδεικτικά του φύλου. Οι διαδικασίες αναγνώρισης φύλου πρέπει να είναι προσβάσιμες, διαφανείς και αποδοτικές, διασφαλίζοντας τον σεβασμό για την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και ελευθερία. Ειδικότερα, η ύπαρξη διαζυγίου και η πραγματοποίηση ιατρικών επεμβάσεων, όπως η στείρωση, δεν πρέπει να απαιτούνται στο πλαίσιο των διαδικασιών νομικής αναγνώρισης φύλου. Τα κράτη μέλη της ΕΕ οφείλουν να αναγνωρίζουν πλήρως τα έγγραφα και τις αποφάσεις που εκδίδονται από άλλα κράτη μέλη της ΕΕ στον τομέα της νομικής αναγνώρισης φύλου, ώστε να διευκολύνουν την άσκηση του δικαιώματος των τρανς ατόμων στην ελεύθερη κυκλοφορία εντός της ΕΕ. 14

15 Σύνοψη Μεθοδολογία Η έρευνα για τα άτομα ΛΟΑΤ στην ΕΕ πραγματοποιήθηκε το 2012 μέσω ανώνυμου ηλεκτρονικού ερωτηματολογίου που προωθήθηκε κυρίως μέσω ηλεκτρονικών μέσων και μέσων κοινωνικής δικτύωσης που ασχολούνται με τα άτομα ΛΟΑΤ. Η συλλογή εμπειρικών πληροφοριών για τα άτομα ΛΟΑΤ που πραγματοποιήθηκε βάσει της μεθοδολογίας αυτής είναι με διαφορά η μεγαλύτερη έως σήμερα στην Ευρώπη και παγκοσμίως. Στην έκθεση και την παρούσα περίληψη παρουσιάζονται αντιλήψεις, βιώματα, γνώμες και απόψεις τρανς ατόμων ηλικίας 18 ετών και άνω, που ήταν χρήστες του διαδικτύου, πληροφορήθηκαν για την έρευνα και αποφάσισαν να συμμετάσχουν σε αυτή. Αν και τα αποτελέσματα δεν πρέπει να θεωρούνται αντιπροσωπευτικά όλων των τρανς ατόμων που ζουν στην ΕΕ, το πολύ μεγάλο μέγεθος του δείγματος συνεπάγεται ότι μπορεί εύλογα να θεωρηθεί ότι οι τάσεις που προκύπτουν από τα αποτελέσματα αντικατοπτρίζουν σε μεγάλο βαθμό και τις επικρατούσες στον συνολικό πληθυσμό των τρανς ατόμων της ΕΕ. Στο πλαίσιο της έρευνας εφαρμόστηκε μεθοδολογία στάθμισης, για την αντιστάθμιση της απουσίας αξιόπιστων στατιστικών στοιχείων σχετικά με το αναλογικό μέγεθος του πληθυσμού των τρανς ατόμων στην ΕΕ και τον μετριασμό των επιπτώσεων της υπεραντιπροσώπευσης ορισμένων κρατών μελών της ΕΕ στο συνολικό δείγμα. Μέσω της διαδικασίας αυτής διασφαλίζεται η αναλογική αντιπροσώπευση στα αποτελέσματα της έρευνας των απόψεων των ερωτώμενων τρανς ατόμων από κάθε κράτος μέλος με βάση τον πληθυσμό κάθε χώρας. Για τον σκοπό αυτό έγινε η παραδοχή ότι η ποσοστιαία αναλογία των ερωτώμενων τρανς ατόμων και των υποομάδων τρανς ατόμων προς τον συνολικό αριθμό των ατόμων που συμμετείχαν στην έρευνα είναι η ίδια για κάθε κράτος μέλος και οι υπολογισμοί έγιναν βάσει της παραδοχής αυτής (πλήρης περιγραφή παρατίθεται στο παράρτημα 2 της κύριας έκθεσης). Περισσότερες μεθοδολογικές πληροφορίες παρατίθενται στο παράρτημα 1 της πλήρους έκθεσης του FRA για τα τρανς άτομα Being Trans in the European Union: Comparative analysis of EU LGBT survey data (Η διεμφυλικότητα στην Ευρωπαϊκή Ένωση: συγκριτική ανάλυση των δεδομένων της έρευνας για τα άτομα ΛΟΑΤ στην ΕΕ, 2014) βλέπε: trans eu com parative analysis. 15

16 doi: /92739 ISBN NE IN THE EUROPEAN UNION n differs from the sex assigned them at European Union (EU) today. This reality s. This report examines issues of equal and gender identity. It analyses data on xual and transgender (LGBT) survey, the on Agency for Fundamental Rights (FRA) ion lesbian gay, bisexual and transgender on lesbian, gay, bisexual and transgender w exceptions, trans respondents indicate BT subgroups. ition for inclusive and cohesive societies. at the equality of trans persons is, as yet, number of EU Member States are taking he evidence collected and analysed from ft legislation, policies and strategies that doi: /92739 TK EN-C FRA Being Trans in the European Union Comparative analysis of EU LGBT survey data EQUALITY Being Trans in the European Union Comparative analysis of EU LGBT survey data Τα τρανς άτομα, ή αλλιώς τα άτομα η ταυτότητα φύλου και/ή η έκφραση φύλου των οποίων διαφέρει από το φύλο που τους αποδόθηκε κατά τη γέννησή τους, υφίστανται συχνά διακρίσεις, παρενόχληση και βία σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) στις μέρες μας. Η πραγματικότητα αυτή γεννά φόβους που αναγκάζουν πολλούς να κρύβουν ή να συγκαλύπτουν τον πραγματικό εαυτό τους. Στην παρούσα έκθεση εξετάζονται ζητήματα ίσης μεταχείρισης και διακρίσεων λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού και ταυτότητας φύλου. Αναλύονται δεδομένα βάσει των βιωμάτων τρανς ατόμων που συμμετείχαν στην έρευνα για λεσβίες, ομοφυλόφιλους (γκέι), αμφισεξουαλικά και τρανς άτομα (ΛΟΑΤ), που συνθέτουν το μεγαλύτερο σώμα εμπειρικών στοιχείων του είδους τους έως σήμερα. Στο πλαίσιο αυτής της ανάλυσης, ο FRA διαπίστωσε ότι, με λίγες εξαιρέσεις, τα ερωτώμενα τρανς άτομα ανέφεραν τα περισσότερα κρούσματα διακρίσεων, παρενόχλησης και βίας μεταξύ των υποομάδων ΛΟΑΤ. Η ισότιμη και πλήρης κοινωνική συμμετοχή όλων χωρίς διακρίσεις αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την ύπαρξη συνεκτικών κοινωνιών χωρίς αποκλεισμούς. Από αυτή την άποψη, τα αποτελέσματα της έρευνας αποτυπώνουν μια ανησυχητική πραγματικότητα, καθώς δείχνουν ότι η ισότητα των τρανς ατόμων αποτελεί, επί του παρόντος, έναν δύσκολα επιτεύξιμο στόχο. Παρ όλ αυτά, η παρούσα έκθεση δημοσιεύεται σε μια συγκυρία κατά την οποία ολοένα περισσότερα κράτη μέλη της ΕΕ λαμβάνουν μέτρα για την προαγωγή και προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων των τρανς ατόμων. Τα στοιχεία που συλλέχθηκαν και αναλύθηκαν βάσει της έρευνας μπορούν να ενισχύσουν τις προσπάθειες των πολιτικών και των υπευθύνων χάραξης πολιτικής για την εκπόνηση νομοθετικών διατάξεων, πολιτικών και στρατηγικών που αποβλέπουν στην καλύτερη προάσπιση των δικαιωμάτων αυτών. Περαιτέρω πληροφορίες: Για την πλήρη έκθεση του FRA για τα τρανς άτομα Being Trans in the European Union: Comparative analysis of EU LGBT survey data (Η διεμφυλικότητα στην Ευρωπαϊκή Ένωση: συγκριτική ανάλυση των δεδομένων της έρευνας για τα άτομα ΛΟΑΤ στην ΕΕ, 2014) βλέπε: trans eu comparative analysis Για την πλήρη έκθεση σχετικά με την έρευνα για τα άτομα ΛΟΑΤ EU LGBT survey European Union lesbian, gay, bisexual and transgender survey - Main results (Έρευνα για τα άτομα ΛΟΑΤ στην ΕΕ Έρευνα για λεσβίες, ομοφυλόφιλους, αμφισεξουαλικά και τρανς άτομα (ΛΟΑΤ) στην ΕΕ: τα σημαντικότερα αποτελέσματα, 2014) βλέπε lgbt sur vey european union lesbian gay bisexual and transgender survey main Για τη συνοπτική έκθεση σχετικά με την έρευνα για τα άτομα ΛΟΑΤ EU LGBT survey European Union lesbian gay, bisexual and transgender survey Results at a glance (Έρευνα για τα άτομα ΛΟΑΤ στην ΕΕ Έρευνα για λεσβίες, ομοφυλόφιλους, αμφισεξουαλικά και τρανς άτομα (ΛΟΑΤ) στην ΕΕ: τα αποτελέσματα με μια ματιά, 2013) βλέπε lgbt sur vey european union lesbian gay bisexual and transgender survey results (διατίθεται επίσης στα γαλλικά και τα γερμανικά). Μια επισκόπηση των δραστηριοτήτων του FRA σε θέματα που αφορούν τα άτομα ΛΟΑΤ διατίθεται στη διεύθυνση: transphobia and discrimination grounds sexual orientation and gender FRA ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΘΕΜΕΛΙΩΔΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ Schwarzenbergplatz 11, 1040 Vienna, Αυστρία Τηλ Φαξ fra.europa.eu info@fra.europa.eu facebook.com/fundamentalrights linkedin.com/company/eu fundamental rights agency twitter.com/eurightsagency Οργανισμός Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, 2014 Φωτογραφία: Shutterstock ISBN TK EL-C doi: /71196

ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL 2013/2183(INI)

ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL 2013/2183(INI) ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων 14.10.2013 2013/2183(INI) ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ σχετικά με τον χάρτη πορείας της ΕΕ κατά της ομοφοβίας και των

Διαβάστε περισσότερα

Πανευρωπαϊκή έρευνα. ΣΗΜΕΙΩΜΑ / 5 Μαρτίου 2014 Βία κατά των γυναικών

Πανευρωπαϊκή έρευνα. ΣΗΜΕΙΩΜΑ / 5 Μαρτίου 2014 Βία κατά των γυναικών ΣΗΜΕΙΩΜΑ / 5 Μαρτίου 2014 Βία κατά των γυναικών Πανευρωπαϊκή έρευνα 1. Γιατί έγινε η έρευνα για τη βία κατά των γυναικών; Παρά τον σημαντικό αντίκτυπο της βίας κατά των γυναικών, σε πολλά κράτη μέλη της

Διαβάστε περισσότερα

1. Έρευνα για το Σχολικό κλίμα

1. Έρευνα για το Σχολικό κλίμα Βασικές Πληροφορίες ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Έρευνα για το Σχολικό κλίμα...2 1.1 Αναγκαιότητα...2 1.2 Στόχοι της έρευνας...2 2. Το Ερωτηματολόγιο...3 2.1 Δομή...3 2.2 Δείγμα...3 2.3 Μορφή...3 3. Φορέας Υλοποίησης

Διαβάστε περισσότερα

Δημόσια διαβούλευση σχετικά με την αναθεώρηση της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής για τα Άτομα με Αναπηρία

Δημόσια διαβούλευση σχετικά με την αναθεώρηση της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής για τα Άτομα με Αναπηρία Δημόσια διαβούλευση σχετικά με την αναθεώρηση της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής για τα Άτομα με Αναπηρία 2010-2020 Υπάρχουν 80 περίπου εκατομμύρια πολίτες με αναπηρίες στην ΕΕ, οι οποίοι συχνά αντιμετωπίζουν

Διαβάστε περισσότερα

Βία κατά των γυναικών: Ένα διαχρονικό πρόβλημα, πολλές όψεις

Βία κατά των γυναικών: Ένα διαχρονικό πρόβλημα, πολλές όψεις «Βία κατά των γυναικών: Ένα πρόβλημα, πολλές όψεις» Συνέδριο ΓΓΙΦ - ΥΠΕΣ Αθήνα 25/11/2014 Βία κατά των γυναικών: Ένα διαχρονικό πρόβλημα, πολλές όψεις Θεοδώρα Κατσιβαρδάκου Προϊστάμενη Διεύθυνσης Υπηρεσιών

Διαβάστε περισσότερα

Βία + Εκφοβισμός στο σχολείο συζήτηση με αφορμή την ημέρα αντιμετώπισης της ενδοσχολικής βίας

Βία + Εκφοβισμός στο σχολείο συζήτηση με αφορμή την ημέρα αντιμετώπισης της ενδοσχολικής βίας Βία + Εκφοβισμός στο σχολείο συζήτηση με αφορμή την ημέρα αντιμετώπισης της ενδοσχολικής βίας 6 Μαρτίου 2013 Τελευταίο Θρανίο Καθηγητές Εν Δράσει Κόσμος Χωρίς Πολέμους και Βία ΟΜΟΦΟΒΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ ΤΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

9948/16 ΘΚ/νικ 1 DG B 3A

9948/16 ΘΚ/νικ 1 DG B 3A Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 9 Ιουνίου 2016 (OR. en) 9948/16 ΣΗΜΕΙΩΜΑ Αποστολέας: Αποδέκτης: SOC 393 GENDER 26 ANTIDISCRIM 39 FREMP 107 Επιτροπή των Μονίμων Αντιπροσώπων(1ο Τμήμα) Συμβούλιο

Διαβάστε περισσότερα

Έρευνα κοινής γνώμης για τα ΛΟΑΤ* δικαιώματα Μάιος 2015

Έρευνα κοινής γνώμης για τα ΛΟΑΤ* δικαιώματα Μάιος 2015 Έρευνα κοινής γνώμης για τα ΛΟΑΤ* δικαιώματα Μάιος 15 *Λεσβιακά, Ομοφυλόφιλα, Αμφισεξουαλικά, Τρανσεξουαλικά/Διεφυλικά #FocusBari Ταυτότητα έρευνας Το παρόν κοινωνικό βαρόμετρο σχεδιάστηκε με πρωτοβουλία

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΤΑΣΗ, ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ, ΜΟΡΦΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΝΔΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗΣ ΒΙΑΣ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ

ΕΚΤΑΣΗ, ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ, ΜΟΡΦΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΝΔΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗΣ ΒΙΑΣ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΕΚΤΑΣΗ, ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ, ΜΟΡΦΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΝΔΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗΣ ΒΙΑΣ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ Παρουσίαση: Δρ Μάρθα Αποστολίδου Πρόεδρος της Συμβουλευτικής Επιτροπής για την Πρόληψη και Καταπολέμηση της

Διαβάστε περισσότερα

Ποιο άτομο θεωρείται παιδί;

Ποιο άτομο θεωρείται παιδί; Ποιο άτομο θεωρείται παιδί; Παιδιά θεωρούνται όλα τα αγόρια και τα κορίτσια από 0 έως 18 ετών. Ποια είναι τα δικαιώματα του παιδιού; Σύμφωνα με την Σύμβαση για τα Δικαιώματα των παιδιών Απαγόρευση διακρίσεων

Διαβάστε περισσότερα

Έγγραφο συνόδου ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ. εν συνεχεία των ερωτήσεων με αίτημα προφορικής απάντησης B8-0007/2019 και B8-0008/2019

Έγγραφο συνόδου ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ. εν συνεχεία των ερωτήσεων με αίτημα προφορικής απάντησης B8-0007/2019 και B8-0008/2019 Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 2014-2019 Έγγραφο συνόδου B8-0101/2019 8.2.2019 ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ εν συνεχεία των ερωτήσεων με αίτημα προφορικής απάντησης B8-0007/2019 και B8-0008/2019 σύμφωνα με το άρθρο 128 παράγραφος

Διαβάστε περισσότερα

B8-0576/2017 } B8-0577/2017 } B8-0578/2017 } B8-0579/2017 } B8-0580/2017 } B8-0582/2017 } RC1/Τροπ. 3

B8-0576/2017 } B8-0577/2017 } B8-0578/2017 } B8-0579/2017 } B8-0580/2017 } B8-0582/2017 } RC1/Τροπ. 3 25.10.2017 B8-0576/2017 } B8-0577/2017 } B8-0578/2017 } B8-0579/2017 } B8-0580/2017 } B8-0582/2017 } RC1/Τροπ. 3 Τροπολογία 3 Agnieszka Kozłowska-Rajewicz εξ ονόματος της Ομάδας PPE PPE, S&D, ECR, ALDE,

Διαβάστε περισσότερα

EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL A8-0345/1. Τροπολογία. Josep-Maria Terricabras, Ernest Urtasun εξ ονόματος της Ομάδας Verts/ALE

EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL A8-0345/1. Τροπολογία. Josep-Maria Terricabras, Ernest Urtasun εξ ονόματος της Ομάδας Verts/ALE 7.12.2016 A8-0345/1 1 Josep-Maria Terricabras, Ernest Urtasun Παράγραφος 79 79. αναγνωρίζει ότι η σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία των γυναικών συνδέεται με πολλαπλά ανθρώπινα δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένου

Διαβάστε περισσότερα

Ρητορική Μίσους. στο Διαδίκτυο. Γραμμή βοηθείας Ενημέρωση-Επαγρύπνηση Γραμμή παράνομου περιεχομένου

Ρητορική Μίσους. στο Διαδίκτυο. Γραμμή βοηθείας Ενημέρωση-Επαγρύπνηση Γραμμή παράνομου περιεχομένου Ρητορική Μίσους στο Διαδίκτυο 210 6007686 www.safeline.gr Γραμμή βοηθείας Ενημέρωση-Επαγρύπνηση Γραμμή παράνομου περιεχομένου Ρητορική μίσους; Το διαδίκτυο και ειδικότερα τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης άνοιξαν

Διαβάστε περισσότερα

Η διαφορετικότητα είναι μια σύνθετη έννοια, η οποία δεν θα πρέπει να συγχέεται με την έννοια της ποικιλομορφίας.

Η διαφορετικότητα είναι μια σύνθετη έννοια, η οποία δεν θα πρέπει να συγχέεται με την έννοια της ποικιλομορφίας. Diversity Διαφορετικότητα Ο σεβασμός στην διαφορετικότητα του άλλου καθώς και η έμπρακτή αποδοχή της, συμβάλει στην δημιουργία κοινωνιών οι οποίες χαρακτηρίζονται από ιδέες ισότητας, αλληλοσεβασμού και

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΙΚΤΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΠΡΑΞΕΙΣ ΣΥΝΤΡΟΦΙΚΗΣ ΒΙΑΣ ΚΑΙ ΒΙΑΣΜΟΥ

ΔΕΙΚΤΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΠΡΑΞΕΙΣ ΣΥΝΤΡΟΦΙΚΗΣ ΒΙΑΣ ΚΑΙ ΒΙΑΣΜΟΥ ΔΕΙΚΤΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΠΡΑΞΕΙΣ ΣΥΝΤΡΟΦΙΚΗΣ ΒΙΑΣ ΚΑΙ ΒΙΑΣΜΟΥ EIGE Νοέμβριος 2017 Δείκτης 1 Ετήσιος αριθμός γυναικών (ηλικίας 18 ετών και άνω) θυμάτων συντροφικής βίας από

Διαβάστε περισσότερα

Πολιτική Προστασίας του παιδιού. Συλλόγου Φίλων Εθελοντών της Ε.Π.Α.Θ. Γενικές αρχές

Πολιτική Προστασίας του παιδιού. Συλλόγου Φίλων Εθελοντών της Ε.Π.Α.Θ. Γενικές αρχές Πολιτική Προστασίας του παιδιού Συλλόγου Φίλων Εθελοντών της Ε.Π.Α.Θ. Γενικές αρχές Ο Σύλλογος Φίλων Εθελοντών της Εταιρείας Προστασίας Ανηλίκων προωθεί τα δικαιώματα των παιδιών, για την ασφάλεια και

Διαβάστε περισσότερα

Προτάσεις Πολύχρωμου Σχολείου προς Υπουργείο Παιδείας

Προτάσεις Πολύχρωμου Σχολείου προς Υπουργείο Παιδείας Προτάσεις Πολύχρωμου Σχολείου προς Υπουργείο Παιδείας Σεπτέμβριος 2016 «Ορατότητα, ένταξη και καθοδηγητικές αρχές για τη διασφάλιση μιας εκπαίδευσης συμπεριληπτικής για ΛΟΑΤΚΙ παιδιά, εκπαιδευτικούς και

Διαβάστε περισσότερα

Κουίζ για το μισθολογικό. χάσμα μεταξύ των δυο. φύλων. Καλωσορίσατε στο κουίζ για το μισθολογικό. φύλων!

Κουίζ για το μισθολογικό. χάσμα μεταξύ των δυο. φύλων. Καλωσορίσατε στο κουίζ για το μισθολογικό. φύλων! Αυτό το σύντομο κουίζ χρησιμοποιεί ερωτήσεις ανοιχτού τύπου για να εξηγήσει τα αίτια και τον αντίκτυπο του μισθολογικού χάσματος μεταξύ των δυο φύλων στην ΕΕ. Περιλαμβάνει επίσης λεπτομέρειες για το πού

Διαβάστε περισσότερα

Χαιρετισμός της ΓΓΙΦ, Φωτεινής Κούβελα

Χαιρετισμός της ΓΓΙΦ, Φωτεινής Κούβελα Χαιρετισμός της ΓΓΙΦ, Φωτεινής Κούβελα Ημερίδα για το Παρατηρητήριο «Οργάνωση υπηρεσιών για την ενσωμάτωση, παρακολούθηση και αξιολόγηση των πολιτικών ισότητας σε όλο το εύρος της δημόσιας δράσης» Κύριες

Διαβάστε περισσότερα

Τετάρτη 23 Μαΐου, «Τίποτα δεν είναι καλό ή κακό η σκέψη το κάνει έτσι», όπως. διαπίστωσε ο Άμλετ στο ομώνυμο έργο του Shakespeare, όταν

Τετάρτη 23 Μαΐου, «Τίποτα δεν είναι καλό ή κακό η σκέψη το κάνει έτσι», όπως. διαπίστωσε ο Άμλετ στο ομώνυμο έργο του Shakespeare, όταν ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ ΚΥΠΡΟΥ κ. ΑΝΔΡΕΑ ΠΕΤΡΙΔΗ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΣΥΖΗΤΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ ΤΩΝ ΛΟΑΤ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ Τετάρτη 23 Μαΐου, 2012 «Τίποτα

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΘΥΜΑΤΩΝ ΒΙΑΣ ΠΟΥ ΕΛΑΒΑΝ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΑΠΟ ΤΟ "ΚΑΤΑΦΥΓΙΟ ΓΥΝΑΙΚΑΣ" ΤΟ 2011

ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΘΥΜΑΤΩΝ ΒΙΑΣ ΠΟΥ ΕΛΑΒΑΝ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΑΠΟ ΤΟ ΚΑΤΑΦΥΓΙΟ ΓΥΝΑΙΚΑΣ ΤΟ 2011 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΘΥΜΑΤΩΝ ΒΙΑΣ ΠΟΥ ΕΛΑΒΑΝ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΑΠΟ ΤΟ "ΚΑΤΑΦΥΓΙΟ ΓΥΝΑΙΚΑΣ" ΤΟ 2011 Παρακάτω παρατίθενται τα στατιστικά στοιχεία από 163 γυναίκες που απευθύνθηκαν στο «Καταφύγιο Γυναίκας»

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΕΙ ΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΓΙΑ ΤΑ ΑΤΥΧΗΜΑΤΑ ΚΑΙ TA ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΥΓΕΙΑΣ ΠΟΥ ΣΥΝ ΕΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ

ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΕΙ ΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΓΙΑ ΤΑ ΑΤΥΧΗΜΑΤΑ ΚΑΙ TA ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΥΓΕΙΑΣ ΠΟΥ ΣΥΝ ΕΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ Πειραιάς, 21 Νοεµβρίου 2014 ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΕΙ ΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΓΙΑ ΤΑ ΑΤΥΧΗΜΑΤΑ ΚΑΙ TA ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΥΓΕΙΑΣ ΠΟΥ ΣΥΝ ΕΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ Σκοπός της έρευνας ήταν η συλλογή

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΗ ΒΙΑ ΚΑΙ Ο ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα σχετικών ερευνών που διεξάγονται σε σχολεία της χώρας θεωρούνται κοινωνικό πρόβλημα

Η ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΗ ΒΙΑ ΚΑΙ Ο ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα σχετικών ερευνών που διεξάγονται σε σχολεία της χώρας θεωρούνται κοινωνικό πρόβλημα Η ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΗ ΒΙΑ ΚΑΙ Ο ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ Σύμφωνα με τα αποτελέσματα σχετικών ερευνών που διεξάγονται σε σχολεία της χώρας θεωρούνται κοινωνικό πρόβλημα Η ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΗ ΒΙΑ ΚΑΙ Ο ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ Ορίζουν μια κατάσταση

Διαβάστε περισσότερα

Μάθετε στο παιδί σας τον Κανόνα των Εσωρούχων.

Μάθετε στο παιδί σας τον Κανόνα των Εσωρούχων. 1. Μάθετε στο παιδί σας τον Κανόνα των Εσωρούχων. Υπολογίζεται ότι περίπου ένα στα πέντε παιδιά πέφτει θύμα σεξουαλικής βίας, συμπεριλαμβανομένης της σεξουαλικής κακοποίησης. Μπορείτε να βοηθήσετε να μη

Διαβάστε περισσότερα

ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΓΙΑ ΘΕΜΑΤΑ ΑΝΑΠΗΡΙΑΣ

ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΓΙΑ ΘΕΜΑΤΑ ΑΝΑΠΗΡΙΑΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΓΙΑ ΘΕΜΑΤΑ ΑΝΑΠΗΡΙΑΣ Νομοθεσία απασχόλησης για θέματα αναπηρίας Η εργασία είναι δικαίωμα όλων των ανθρώπων συμπεριλαμβανομένου των ανθρώπων με αναπηρία όπως αυτό ορίζεται και προστατεύεται

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΩΝ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗΣ ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗΣ / ΠΑΡΕΝΟΧΛΗΣΗΣ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΝΟΗΤΙΚΗ ΑΝΑΠΗΡΙΑ

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΩΝ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗΣ ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗΣ / ΠΑΡΕΝΟΧΛΗΣΗΣ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΝΟΗΤΙΚΗ ΑΝΑΠΗΡΙΑ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΩΝ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗΣ ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗΣ / ΠΑΡΕΝΟΧΛΗΣΗΣ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΝΟΗΤΙΚΗ ΑΝΑΠΗΡΙΑ ΣΕ ΜΚΟ ΠΟΥ ΕΞΥΠΗΡΕΤΟΥΝ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΝΑ Μαρίνα Παγιάτσου Ελένη Δημητρίου Μάρω Ριαλά Περιεχόμενα Εισαγωγή Τι σημαίνει

Διαβάστε περισσότερα

Το φύλο και ο ερωτικόςσεξουαλικός. προσανατολισμός

Το φύλο και ο ερωτικόςσεξουαλικός. προσανατολισμός Το φύλο και ο ερωτικόςσεξουαλικός προσανατολισμός L G B T Q I ΛΟΑΤΚΙ (LGBTQI): Ακρωνύμιο που χρησιμοποιείται για την κοινότητα των Λεσβιών (Lesbian), των Ομοφυλόφιλων (Gay), των Αμφιφυλόφιλων (Bisexual),

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΤΑΣΗ ΣΥΣΤΑΣΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

ΠΡΟΤΑΣΗ ΣΥΣΤΑΣΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 2014-2019 Έγγραφο συνόδου B8-1365/2016 9.12.2016 ΠΡΟΤΑΣΗ ΣΥΣΤΑΣΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ σύμφωνα με το άρθρο 134 παράγραφος 1 του Κανονισμού σχετικά με τις προτεραιότητες της ΕΕ για την

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΚΑΙ ΓΙΑ ΜΙΑ ΦΙΛΙΚΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΚΑΙ ΓΙΑ ΜΙΑ ΦΙΛΙΚΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ THEAM TRAINING HEALTHCARE MULTIDISCIPLINARY TEAMS ON CHILDREN S RIGHTS AND ON CHILD-FRIENDLY JUSTICE (THEAM) ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΚΑΙ ΓΙΑ ΜΙΑ ΦΙΛΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

Ιανουαριος 2015. Κωνσταντίνα Μοσχοτά. Αντιπρόεδρος Καταφυγίου Γυναίκας

Ιανουαριος 2015. Κωνσταντίνα Μοσχοτά. Αντιπρόεδρος Καταφυγίου Γυναίκας Ιανουαριος 2015 Κωνσταντίνα Μοσχοτά Αντιπρόεδρος Καταφυγίου Γυναίκας Ανεξάρτητη, µη κυβερνητική, µη κερδοσκοπική οργάνωση. Όραµά µας η καταπολέµηση κάθε µορφής κακοποίησης εις βάρος των γυναικών. Λειτουργία

Διαβάστε περισσότερα

Έρευνα για το Κοινωνικό Κεφάλαιο

Έρευνα για το Κοινωνικό Κεφάλαιο Έρευνα για το Κοινωνικό Κεφάλαιο 2012 ΣΥΝΟΛΟ ΕΛΛΑΔΑΣ Ταυτότητα της έρευνας ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΕΡΕΥΝΑΣ 12/09/2012 έως 21/10/2012 ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ 18 ΕΤΩΝ ΚΑΙ ΑΝΩ ΔΕΙΓΜΑ ΤΟ ΜΕΓΕΘΟΣ ΤΟΥ ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ ΑΝΕΡΧΕΤΑΙ ΣΤΑ 4.532 ΑΤΟΜΑ

Διαβάστε περισσότερα

European Year of Citizens 2013 Alliance

European Year of Citizens 2013 Alliance European Year of Citizens 2013 Alliance MANIFESTO Η ενεργός συμμετοχή του ευρωπαίου πολίτη είναι άμεσα συνδεδεμένη με την επιδίωξη των Ευρωπαϊκών συλλογικών στόχων και αξιών που προβλέπονται στις Συνθήκες

Διαβάστε περισσότερα

ΣΎΜΒΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΊΟΥ ΤΗΣ ΕΥΡΏΠΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΌΛΗΨΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΑΤΑΠΟΛΈΜΗΣΗ ΤΗΣ ΒΊΑΣ ΚΑΤΆ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΏΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΝΔΟΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΉΣ ΒΊΑΣ

ΣΎΜΒΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΊΟΥ ΤΗΣ ΕΥΡΏΠΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΌΛΗΨΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΑΤΑΠΟΛΈΜΗΣΗ ΤΗΣ ΒΊΑΣ ΚΑΤΆ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΏΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΝΔΟΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΉΣ ΒΊΑΣ ΣΎΜΒΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΊΟΥ ΤΗΣ ΕΥΡΏΠΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΌΛΗΨΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΑΤΑΠΟΛΈΜΗΣΗ ΤΗΣ ΒΊΑΣ ΚΑΤΆ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΏΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΝΔΟΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΉΣ ΒΊΑΣ ΠΡΟΣΤΑΣIΑ ΑΠO ΠΡΟΣΤΑΣIΑ ΑΠO ΤΟΝ ΦOΒΟ ΤΗ ΒIΑ ΠΟΙΟΣ ΕΊΝΑΙ Ο ΣΚΟΠΌΣ ΤΗΣ ΣΎΜΒΑΣΗΣ;

Διαβάστε περισσότερα

Γυναίκες - Αναπηρία Υγεία

Γυναίκες - Αναπηρία Υγεία Γυναίκες - Αναπηρία Υγεία Ελένη Νταλάκα Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (Ε.Σ.Α.μεΑ.) ΥΓΕΙΑ Επαγγελματίες Θύματα βίας Γυναίκες (ηλικιωμένες, ανήλικες, Ρομά, πρόσφυγες, μετανάστριες, εξαρτημένες,

Διαβάστε περισσότερα

Ο ρόλος του Γραφείου Επιτρόπου Διοικήσεως στην προώθηση της ίσης μεταχείρισης ανδρών και γυναικών

Ο ρόλος του Γραφείου Επιτρόπου Διοικήσεως στην προώθηση της ίσης μεταχείρισης ανδρών και γυναικών Ομιλία Επιτρόπου Διοικήσεως σε ημερίδα που διοργάνωσαν από κοινού η Επιτροπή Αιρετών Γυναικών της Ένωσης Δήμων Κύπρου και το Γραφείο Επιτρόπου Διοικήσεως με θέμα την Ισότητα των δύο φύλων Τετάρτη 12/09/2012

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL 2012/0000(INI)

ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL 2012/0000(INI) ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Επιτροπή Δικαιωμάτων των Γυναικών και Ισότητας των Φύλων 29.11.2012 2012/0000(INI) ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ σχετικά με την εκπαιδευτική και εργασιακή κινητικότητα των γυναικών στην

Διαβάστε περισσότερα

Σχολικός εκφοβισμός(bullying). Η περίπτωση της ΔΔΕ Α Αθήνας

Σχολικός εκφοβισμός(bullying). Η περίπτωση της ΔΔΕ Α Αθήνας Σχολικός εκφοβισμός(bullying). Η περίπτωση της ΔΔΕ Α Αθήνας Χιόνη Μαρία, MSc Προαγωγής & Αγωγής Υγείας Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ Υπεύθυνη Αγωγής Υγείας Δ. Δ. Ε. Α Αθήνας Αθήνα, 25/11/2014 Χαρακτηριστικά σχολικού

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΡΤΕΣ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ

ΚΑΡΤΕΣ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΚΑΡΤΕΣ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ Κυπριακός Σύνδεσμος Οικογενειακού Προγραμματισμού(2012). Σεξουαλικά Δικαιώματα: μια Διακήρυξη της Διεθνούς Ομοσπονδίας Οικογενειακού Προγραμματισμού(ΔΟΟΠ). Συνοπτική Έκδοση.

Διαβάστε περισσότερα

Η Επιτροπή Υπουργών, σύμφωνα με τους όρους του Άρθρου 15β του Καταστατικού του Συμβουλίου της Ευρώπης,

Η Επιτροπή Υπουργών, σύμφωνα με τους όρους του Άρθρου 15β του Καταστατικού του Συμβουλίου της Ευρώπης, Σύσταση CM/Rec(2010)5 της Επιτροπής Υπουργών των κρατών μελών σχετικά με μέτρα για την καταπολέμηση των διακρίσεων λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού ή ταυτότητας φύλου (Υιοθετήθηκε από την Επιτροπή Υπουργών

Διαβάστε περισσότερα

Ο καθημερινός άνθρωπος ως «ψυχολόγος» της προσωπικότητάς του - Νικόλαος Γ. Βακόνδιος - Ψυχο

Ο καθημερινός άνθρωπος ως «ψυχολόγος» της προσωπικότητάς του - Νικόλαος Γ. Βακόνδιος - Ψυχο Έ να πολύ μεγάλο ποσοστό ανθρώπων που αντιμετωπίζουν έντονο άγχος, δυσθυμία, «κατάθλιψη» έχει την «τάση» να αποδίδει λανθασμένα τις ψυχικές αυτές καταστάσεις, σε έναν «προβληματικό εαυτό του», (μία δυστυχώς

Διαβάστε περισσότερα

Γεωργία Ζαβράκα, MSc. Ψυχολόγος Ψυχοδυναμική Ψυχοθεραπεύτρια

Γεωργία Ζαβράκα, MSc. Ψυχολόγος Ψυχοδυναμική Ψυχοθεραπεύτρια 5 ο Συμπόσιο Νοσηλευτικής Ογκολογίας "Οι Ψυχολογικές Επιπτώσεις στον Ογκολογικό Ασθενή και ο Πολυδιάστατος Ρόλος της Συμβουλευτικής στην Αντιμετώπισής τους" Γεωργία Ζαβράκα, MSc. Ψυχολόγος Ψυχοδυναμική

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΣΤΗΝ ΠΡΟΑΣΠΙΣΗ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΨΥΧΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ

ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΣΤΗΝ ΠΡΟΑΣΠΙΣΗ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΨΥΧΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΣΤΗΝ ΠΡΟΑΣΠΙΣΗ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΨΥΧΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ Α. Μέσω του έργου QualityRights, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, έχει επικεντρωθεί στο να

Διαβάστε περισσότερα

Έρευνα Καταναλωτικής Εμπιστοσύνης

Έρευνα Καταναλωτικής Εμπιστοσύνης Έρευνα Καταναλωτικής Εμπιστοσύνης 1 ΤΥΠΟΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΠΕΡΙΟΧΗ ΕΡΕΥΝΑΣ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΔΟΜΗΜΕΝΟΥ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΕΡΕΥΝΑΣ 30/10/2012 4/1/2013 ΜΕΘΟΔΟΣ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑΣ ΤΥΧΑΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2004 2009 Επιτροπή Εσωτερικής Αγοράς και Προστασίας των Καταναλωτών 2008/2173(INI) 20.11.2008 ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ σχετικά με την προστασία των καταναλωτών, ιδίως των ανηλίκων, όσον αφορά

Διαβάστε περισσότερα

ENOC - ENYA, Προσχέδιο Κοινών Συστάσεων για την «Πρόληψη της βίας κατά των παιδιών»

ENOC - ENYA, Προσχέδιο Κοινών Συστάσεων για την «Πρόληψη της βίας κατά των παιδιών» ENOC 14η Ετήσια Συνδιάσκεψη 7-9 Οκτωβρίου 2010, Στρασβούργο / Γαλλία ENOC - ENYA, Προσχέδιο Κοινών Συστάσεων για την «Πρόληψη της βίας κατά των παιδιών» Εισαγωγή Οι Συνήγοροι του Παιδιού και οι Έφηβοι

Διαβάστε περισσότερα

Ε.Ε. Π α ρ.ι(i), Α ρ.4078, 24/3/2006

Ε.Ε. Π α ρ.ι(i), Α ρ.4078, 24/3/2006 ΝΟΜΟΣ ΠΟΥ ΤΡΟΠΟΠΟΙΕΙ ΤΟΝ ΠΕΡΙ ΙΣΗΣ ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΝΔΡΩΝ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΣΤΗΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΝΟΜΟ Για σκοπούς εναρμόνισης με την πράξη της Ευρωπαϊκής Κοινότητας με τίτλο: Επίσημη

Διαβάστε περισσότερα

EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL A8-0025/1. Τροπολογία

EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL A8-0025/1. Τροπολογία 21.2.2018 A8-0025/1 1 Αιτιολογική αναφορά 3 α (νέα) έχοντας υπόψη την έκθεση της 22ας Ιουλίου 2014 του Ειδικού Εισηγητή των Ηνωμένων Εθνών για την προαγωγή της αλήθειας, της δικαιοσύνης, της επανόρθωσης

Διαβάστε περισσότερα

Επιτροπή Νομικών Θεμάτων

Επιτροπή Νομικών Θεμάτων ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Επιτροπή Νομικών Θεμάτων 30.1.2013 2012/2101(INI) ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ σχετικά με τη βελτίωση της πρόσβασης στη δικαιοσύνη: ευεργέτημα πενίας σε διασυνοριακές διαφορές επί αστικών

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ. Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ 1ης ΕΡΕΥΝΑΣ (1 ο Ερευνητικό Ερώτημα)

ΕΙΣΑΓΩΓΗ. Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ 1ης ΕΡΕΥΝΑΣ (1 ο Ερευνητικό Ερώτημα) ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στα πλαίσια της ερευνητικής εργασίας της Β τάξης του Π.Π. ΓΕΛ Ιωνιδείου Σχολής Πειραιά, με θέμα Ρατσισμός-Ξενοφοβία, τέθηκαν τα παρακάτω ερευνητικά ερωτήματα: 1. Ποιές οι αντιλήψεις των μαθητών

Διαβάστε περισσότερα

10005/16 ΕΜ/ακι/ΘΛ 1 DGD 2C

10005/16 ΕΜ/ακι/ΘΛ 1 DGD 2C Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 9 Ιουνίου 2016 (OR. en) 10005/16 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ Αποστολέας: Με ημερομηνία: 9 Ιουνίου 2016 Αποδέκτης: Γενική Γραμματεία του Συμβουλίου Αντιπροσωπίες

Διαβάστε περισσότερα

Η οικονομική κρίση & η σεξουαλική υγεία των νέων

Η οικονομική κρίση & η σεξουαλική υγεία των νέων Public Opinion Strategies Communication Η οικονομική κρίση & η σεξουαλική υγεία των νέων Member of Επωνυμία Εταιρείας ΚΑΠΑ RESEARCH A.E. ΑΡ. ΜΗΤΡ : 5 Επωνυμία όνομα Εντολέα Σκοπός δημοσκόπησης Ιδιαίτερα

Διαβάστε περισσότερα

2ο Γυμνάσιο Χαριλάου. Σχολικό έτος Θέμα: Σχολική Διαμεσολάβηση. Ομάδα: Αγωγή Υγείας

2ο Γυμνάσιο Χαριλάου. Σχολικό έτος Θέμα: Σχολική Διαμεσολάβηση. Ομάδα: Αγωγή Υγείας 2ο Γυμνάσιο Χαριλάου Σχολικό έτος 2015-2016 Θέμα: Σχολική Διαμεσολάβηση Ομάδα: Αγωγή Υγείας Σχολικός εκφοβισμός Ο όρος «εκφοβισμός και βία στο σχολείο» χρησιμοποιείται για να περιγράψει μια κατάσταση κατά

Διαβάστε περισσότερα

Testversion. Ej för ifyllnad. Ποια είναι η γνώμη σας για την υποστήριξη που λαμβάνετε στο κατάλυμα υποστήριξης; Το κατάλυμα υποστήριξής μου

Testversion. Ej för ifyllnad. Ποια είναι η γνώμη σας για την υποστήριξη που λαμβάνετε στο κατάλυμα υποστήριξης; Το κατάλυμα υποστήριξής μου Ποια είναι η γνμη σας για την υποστήριξη που λαμβάνετε στο κατάλυμα υποστήριξης; Το κατάλυμα 1. Η δυνατότητά μου να επηρεά την υποστήριξη που λαμβάνω α. Μπορ να επηρεά τον τρόπο παροχής της υποστήριξης

Διαβάστε περισσότερα

Furthering Innovative and Entrepreneurial Regions of Europe Προώθηση Καινοτόμων και Επιχειρηματικών Περιφερειών της Ευρώπης

Furthering Innovative and Entrepreneurial Regions of Europe Προώθηση Καινοτόμων και Επιχειρηματικών Περιφερειών της Ευρώπης Furthering Innovative and Entrepreneurial Regions of Europe Προώθηση Καινοτόμων και Επιχειρηματικών Περιφερειών της Ευρώπης Έκθεση Έρευνας μεταξύ Στελεχών Οργανισμών της Περιφέρειας Ελλάδα 2015 Αριθμός

Διαβάστε περισσότερα

Επιτροπή Γεωργίας και Ανάπτυξης της Υπαίθρου Επιτροπή Δικαιωμάτων των Γυναικών και Ισότητας των Φύλων

Επιτροπή Γεωργίας και Ανάπτυξης της Υπαίθρου Επιτροπή Δικαιωμάτων των Γυναικών και Ισότητας των Φύλων Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 2014-2019 Επιτροπή Γεωργίας και Ανάπτυξης της Υπαίθρου Επιτροπή Δικαιωμάτων των Γυναικών και Ισότητας των Φύλων 17.10.2016 2016/2204(INI) ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ σχετικά με τις γυναίκες και

Διαβάστε περισσότερα

Co-funded by the European Union

Co-funded by the European Union 1 Συμμετοχή Η συμμετοχή είναι δικαίωμα σου! Τα παιδιά, οι νέοι όπως και οι ενήλικες, έχουν το δικαίωμα της παροχής συμβουλών και το δικαίωμα του να εισακούονται σε διαδικασίες που τους αφορούν. Πρώτα όμως

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ. Βρυξέλλες, 8 Ιανουαρίου /14 SPORT 30 SOC 337 EDUC 138 AUDIO 32 FREMP 80

ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ. Βρυξέλλες, 8 Ιανουαρίου /14 SPORT 30 SOC 337 EDUC 138 AUDIO 32 FREMP 80 ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ Βρυξέλλες, 8 Ιανουαρίου 2014 9517/14 SPORT 30 SOC 337 EDUC 138 AUDIO 32 FREMP 80 ΣΗΜΕΙΩΜΑ της: της Επιτροπής των Μόνιμων Αντιπροσώπων (1ο Τμήμα) προς το Συμβούλιο αριθ.

Διαβάστε περισσότερα

Μελέτη απορρόφησης αποφοίτων του Α.Π.Θ. στην αγορά εργασίας

Μελέτη απορρόφησης αποφοίτων του Α.Π.Θ. στην αγορά εργασίας Μελέτη απορρόφησης του ΑΠΘ στην αγορά εργασίας των ετών 2005 & 2006 Τμήμα Ιστορίας - Αρχαιολογίας Μελέτη απορρόφησης του Α.Π.Θ. στην αγορά εργασίας Επιστημονικός Κλάδος: Ιστορία-Αρχαιολογία Τμήμα Ιστορίας

Διαβάστε περισσότερα

9481/17 ΚΑΛ/νικ/ΚΚ 1 DG B 1C

9481/17 ΚΑΛ/νικ/ΚΚ 1 DG B 1C Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 1 Ιουνίου 2017 (OR. en) Διοργανικός φάκελος: 2008/0140 (CNS) 9481/17 ΕΚΘΕΣΗ Αποστολέας: Αποδέκτης: Προεδρία SOC 413 ANTIDISCRIM 27 JAI 520 MI 437 FREMP 66 Επιτροπή

Διαβάστε περισσότερα

Μελέτη απορρόφησης αποφοίτων του Α.Π.Θ. στην αγορά εργασίας

Μελέτη απορρόφησης αποφοίτων του Α.Π.Θ. στην αγορά εργασίας Μελέτη απορρόφησης του Α.Π.Θ. στην αγορά εργασίας Επιστημονικός Κλάδος: Θετικών Επιστημών 1 Ιδρυματικά Υπεύθυνη Γραφείου Διασύνδεσης Α.Π.Θ.: Νόρμα Βαβάτση - Χριστάκη, καθηγήτρια Ιατρικής Σχολής Ερευνητής:

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL. Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 2016/2008(INI)

ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL. Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 2016/2008(INI) Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 2014-2019 Επιτροπή Συνταγματικών Υποθέσεων 2016/2008(INI) 05.10.2016 ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ σχετικά με την ηλεκτρονική δημοκρατία στην Ευρωπαϊκή Ένωση: δυναμικό και προκλήσεις (2016/2008(INI))

Διαβάστε περισσότερα

Μελέτη απορρόφησης αποφοίτων του Α.Π.Θ. στην αγορά εργασίας

Μελέτη απορρόφησης αποφοίτων του Α.Π.Θ. στην αγορά εργασίας Μελέτη απορρόφησης του Α.Π.Θ. στην αγορά εργασίας Επιστημονικός Κλάδος: Θετικών Επιστημών 1 Ιδρυματικά Υπεύθυνη Γραφείου Διασύνδεσης Α.Π.Θ.: Νόρμα Βαβάτση - Χριστάκη, καθηγήτρια Ιατρικής Σχολής Ερευνητής:

Διαβάστε περισσότερα

Μελέτη απορρόφησης αποφοίτων του Α.Π.Θ. στην αγορά εργασίας

Μελέτη απορρόφησης αποφοίτων του Α.Π.Θ. στην αγορά εργασίας Μελέτη απορρόφησης του Α.Π.Θ. στην αγορά εργασίας Επιστημονικός Κλάδος: Επιστήμη Τμήμα ς 1 2 Ιδρυματικά Υπεύθυνη Γραφείου Διασύνδεσης Α.Π.Θ.: Νόρμα Βαβάτση Χριστάκη, καθηγήτρια Ιατρικής Σχολής Ερευνητής:

Διαβάστε περισσότερα

7370/11 ΔΙ/γπ 1 DG G 2B

7370/11 ΔΙ/γπ 1 DG G 2B ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ Βρυξέλλες, 8 Μαρτίου 2011 (09.03) (OR. en) 7370/11 SOC 205 ΣΗΜΕΙΩΜΑ της: Γενικής Γραμματείας του Συμβουλίου προς: τις αντιπροσωπίες αριθ. προηγ. εγγρ.: 7166/11 SOC 184 Θέμα:

Διαβάστε περισσότερα

Μελέτη απορρόφησης αποφοίτων του Α.Π.Θ. στην αγορά εργασίας

Μελέτη απορρόφησης αποφοίτων του Α.Π.Θ. στην αγορά εργασίας Μελέτη απορρόφησης του Α.Π.Θ. στην αγορά εργασίας Επιστημονικός Κλάδος: Θετικών Επιστημών 1 Ιδρυματικά Υπεύθυνη Γραφείου Διασύνδεσης Α.Π.Θ.: Νόρμα Βαβάτση - Χριστάκη, καθηγήτρια Ιατρικής Σχολής Ερευνητής:

Διαβάστε περισσότερα

Άρθρο 1. Άρθρο 2. Άρθρο 3. Άρθρο 4. Επίσημα κείμενα και διδακτικό υλικό. Ορισμός του παιδιού. Παιδί θεωρείται ένα άτομο κάτω των 18 ετών.

Άρθρο 1. Άρθρο 2. Άρθρο 3. Άρθρο 4. Επίσημα κείμενα και διδακτικό υλικό. Ορισμός του παιδιού. Παιδί θεωρείται ένα άτομο κάτω των 18 ετών. Ορισμός του παιδιού Παιδί θεωρείται ένα άτομο κάτω των 18 ετών. Άρθρο 1 Απαγόρευση διακρίσεων Κάθε παιδί πρέπει να αντιμετωπίζεται χωρίς διακρίσεις λόγω χρώματος, φύλου, γλώσσας, θρησκείας, άποψης, χώρας

Διαβάστε περισσότερα

Οι Νέοι/ες και η στάση τους απέναντι στην Ευρωπαϊκή Ένωση

Οι Νέοι/ες και η στάση τους απέναντι στην Ευρωπαϊκή Ένωση Οι Νέοι/ες και η στάση τους απέναντι στην Ευρωπαϊκή Ένωση VPRC Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ 1/2 Ανάθεση: ΕΛΛΗΝΟΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΑΓΩΓΗ Σκοπός της έρευνας: Η διερεύνηση των απόψεων μαθητών Γυμνασίου και Λυκείου σχετικά

Διαβάστε περισσότερα

Λέμε ΟΧΙ στις διακρίσεις στο σχολείο

Λέμε ΟΧΙ στις διακρίσεις στο σχολείο πρόγραμμα Ίρις καταπολεμώντας τα στερεότυπα και τις διακρίσεις: Δράσεις για τη συμμετοχή, την ένταξη και την εκπαίδευση Λέμε ΟΧΙ στις διακρίσεις στο σχολείο Όλοι έχουν δικαιώματα Είμαστε όλοι μοναδικοί

Διαβάστε περισσότερα

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΔΙΑΣΚΕΨΗ ΝΕΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΡΟΕΔΡΙΑΣ. Θεσσαλονίκη, 10-12 Μαρτίου 2014 ΚΟΙΝΕΣ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΔΙΑΣΚΕΨΗ ΝΕΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΡΟΕΔΡΙΑΣ. Θεσσαλονίκη, 10-12 Μαρτίου 2014 ΚΟΙΝΕΣ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΔΙΑΣΚΕΨΗ ΝΕΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΡΟΕΔΡΙΑΣ Θεσσαλονίκη, 10-12 Μαρτίου 2014 ΚΟΙΝΕΣ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ Η Ευρωπαϊκή Διάσκεψη Νέων είναι ένα στοιχείο της διαδικασίας του Διαρθρωμένου Διαλόγου που φέρνει σε επικοινωνία

Διαβάστε περισσότερα

Aνάπτυξη υποστηρικτικών δομών για LGBTQI /ΛΟΑΤΚI φοιτητές/τριες

Aνάπτυξη υποστηρικτικών δομών για LGBTQI /ΛΟΑΤΚI φοιτητές/τριες ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α Πράξη «Υποστήριξη Δομών Κοινωνικής Μέριμνας Φοιτητών» - Ε.Π. «Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού, Εκπαίδευση και Δια βίου Μάθηση» Ίδρυμα ΑΠΘ Πρόσωπο Επικοινωνίας Ονοματεπώνυμο Δήμητρα Κογκίδου,

Διαβάστε περισσότερα

ΓΝΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΛΗΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΝΟΣΟ ΤΟΥ ΑΛΤΣΧΑΪΜΕΡ ΣΤΟΝ ΚΥΠΡΙΑΚΟ ΠΛΗΘΥΣΜΟ

ΓΝΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΛΗΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΝΟΣΟ ΤΟΥ ΑΛΤΣΧΑΪΜΕΡ ΣΤΟΝ ΚΥΠΡΙΑΚΟ ΠΛΗΘΥΣΜΟ ΓΝΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΛΗΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΝΟΣΟ ΤΟΥ ΑΛΤΣΧΑΪΜΕΡ ΣΤΟΝ ΚΥΠΡΙΑΚΟ ΠΛΗΘΥΣΜΟ Δρ. Κωνσταντίνος Ν. Φελλάς Αντιπρύτανης Έρευνας καιακαδημαϊκού Προσωπικού Πανεπιστήμιο Λευκωσίας Χριστιάνα Δίπλη Ερευνήτρια- Ψυχολόγος

Διαβάστε περισσότερα

Α ΚΙΝΗΤΗ ΜΟΝΑΔΑ ΚΕΝΤΡΟ ΤΑΥΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΣΑΜΟΥ

Α ΚΙΝΗΤΗ ΜΟΝΑΔΑ ΚΕΝΤΡΟ ΤΑΥΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΣΑΜΟΥ Α ΚΙΝΗΤΗ ΜΟΝΑΔΑ ΚΕΝΤΡΟ ΤΑΥΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΣΑΜΟΥ «Ενίσχυση της λειτουργίας των Κινητών Μονάδων Πρώτης Υποδοχής, για τις διαδικασίες πρώτης υποδοχής, σε περιοχές υπό υψηλή πίεση μεταναστευτικών ροών» Καλές πρακτικές

Διαβάστε περισσότερα

ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΕΣ ΓΙΑ ΤΑ ΛΟΑΤΚΙ ΑΤΟΜΑ. Επιμέλεια: Μαρία Πατεράκη, Πολύχρωμο Σχολείο (2018)

ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΕΣ ΓΙΑ ΤΑ ΛΟΑΤΚΙ ΑΤΟΜΑ. Επιμέλεια: Μαρία Πατεράκη, Πολύχρωμο Σχολείο (2018) ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΕΣ ΓΙΑ ΤΑ ΛΟΑΤΚΙ ΑΤΟΜΑ Επιμέλεια: Μαρία Πατεράκη, Πολύχρωμο Σχολείο (2018) Το να είναι κάποιο άτομο ΛΟΑΤΚΙ δεν είναι φυσιολογικό. Μη φυσιολογικό στην προκειμένη περίπτωση σημαίνει

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑΤΑ ΟΜΟΦΥΛΟΦΙΛΟΦΙΛΙΑΣ. Ανάθεση: Γραφείο Επιτρόπου Διοικήσεως Εκτέλεση: Κέντρο Ερευνών Cyprus College

ΘΕΜΑΤΑ ΟΜΟΦΥΛΟΦΙΛΟΦΙΛΙΑΣ. Ανάθεση: Γραφείο Επιτρόπου Διοικήσεως Εκτέλεση: Κέντρο Ερευνών Cyprus College ΑΝΤΙΛΗΨΕΙΣ ΚΟΙΝΟΥ ΓΙΑ ΘΕΜΑΤΑ ΟΜΟΦΥΛΟΦΙΛΟΦΙΛΙΑΣ Ανάθεση: Γραφείο Επιτρόπου Διοικήσεως Εκτέλεση: Κέντρο Ερευνών Cyprus College Ταυτότητα της Έρευνας Ανάθεση: Γραφείο Επιτρόπου Διοικήσεως Θέμα: Αντιλήψεις

Διαβάστε περισσότερα

ΨΗΦΙΣΜΑ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΠΟΙΗΣΗΣ/ΑΠΟΜΙΜΗΣΗΣ (ACTA) B7-0618/2010

ΨΗΦΙΣΜΑ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΠΟΙΗΣΗΣ/ΑΠΟΜΙΜΗΣΗΣ (ACTA) B7-0618/2010 ΨΗΦΙΣΜΑ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΠΟΙΗΣΗΣ/ΑΠΟΜΙΜΗΣΗΣ (ACTA) B7-0618/2010 Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, έχοντας υπόψη τα άρθρα 207 και 218 της

Διαβάστε περισσότερα

Έρευνα στάσεων και αντιλήψεων για την προστασία των προσωπικών δεδομένων

Έρευνα στάσεων και αντιλήψεων για την προστασία των προσωπικών δεδομένων Έρευνα στάσεων και αντιλήψεων για την προστασία των προσωπικών δεδομένων Με σκοπό τον σχεδιασμό εξειδικευμένων επικοινωνιακών δράσεων για την εντατικοποίηση της ενημέρωσης των πολιτών, η Αρχή απευθύνθηκε

Διαβάστε περισσότερα

Δημόσια διαβούλευση σχετικά με την αναθεώρηση της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής για τα Άτομα με Αναπηρία

Δημόσια διαβούλευση σχετικά με την αναθεώρηση της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής για τα Άτομα με Αναπηρία Δημόσια διαβούλευση σχετικά με την αναθεώρηση της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής για τα Άτομα με Αναπηρία 2010-2020 Τα πεδία με αστερίσκο () είναι υποχρεωτικά. Υπάρχουν 80 περίπου εκατομμύρια πολίτες με αναπηρίες

Διαβάστε περισσότερα

ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL. Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL. Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 2014-2019 Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων 26.1.2016 ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ σχετικά με τη θέσπιση μηχανισμού της ΕΕ για τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου

Διαβάστε περισσότερα

Έρευνα Καταναλωτικής Εμπιστοσύνης

Έρευνα Καταναλωτικής Εμπιστοσύνης Έρευνα Καταναλωτικής Εμπιστοσύνης Ιανουάριος ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΤΥΠΟΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΠΕΡΙΟΧΗ ΕΡΕΥΝΑΣ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΔΟΜΗΜΕΝΟΥ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΕΡΕΥΝΑΣ 2/10/2013 21/12/2013 ΜΕΘΟΔΟΣ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

στήριξε το «φύλο» σου!

στήριξε το «φύλο» σου! απο την εκπαίδευση στην πρόληψη στήριξε το «φύλο» σου! Ανθρώπινα δικαιώματα και ισότητα των φύλων: από την εκπαίδευση στην πρόληψη Το Σχέδιο Δράσης με τίτλο: «Ανθρώπινα δικαιώματα και ισότητα των φύλων:

Διαβάστε περισσότερα

Η ΔΙΕΘΝΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗ ΓΙΑ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΜΕ ΑΠΛΑ ΛΟΓΙΑ

Η ΔΙΕΘΝΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗ ΓΙΑ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΜΕ ΑΠΛΑ ΛΟΓΙΑ Η ΔΙΕΘΝΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗ ΓΙΑ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΜΕ ΑΠΛΑ ΛΟΓΙΑ http://www.0-18.gr/gia-megaloys/dsdp Διεθνής Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού Η Διεθνής Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού με απλά

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑ & ΑΝΑΠΤΥΣΣΟΝΤΑΣ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΜΕΝΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ Διαστάσεις της διαφορετικότητας Τα παιδιά προέρχονται

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΓΙΑ ΤΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΓΙΑ ΤΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΓΙΑ ΤΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ Όλοι οι άνθρωποι γεννιούνται ελεύθεροι και ίσοι στην αξιοπρέπεια και τα δικαιώματα. Είναι προικισμένοι με λογική και συνείδηση και οφείλουν να συμπεριφέρονται μεταξύ

Διαβάστε περισσότερα

Έρευνα Καταναλωτικής λ ή Εμπιστοσύνηςύ. Ιούλιος 2012

Έρευνα Καταναλωτικής λ ή Εμπιστοσύνηςύ. Ιούλιος 2012 Έρευνα Καταναλωτικής λ ή Εμπιστοσύνηςύ 1 ΤΥΠΟΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΠΕΡΙΟΧΗ ΕΡΕΥΝΑΣ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΔΟΜΗΜΕΝΟΥ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΙΑ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΕΡΕΥΝΑΣ 19/4/2012 25/6/2012 ΜΕΘΟΔΟΣ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑΣ ΤΥΧΑΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΕΣ/ΚΑΝΟΝΕΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΜΕ ΠΑΙΔΙΑ ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ

ΑΡΧΕΣ/ΚΑΝΟΝΕΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΜΕ ΠΑΙΔΙΑ ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΑΡΧΕΣ/ΚΑΝΟΝΕΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΜΕ ΠΑΙΔΙΑ ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ Η εκπαιδευτική έρευνα οφείλει να εφαρμόζει τη δεοντολογία που προβλέπει τον σεβασμό της προσωπικότητας, της

Διαβάστε περισσότερα

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΣΥΜΦΩΝΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΕΥΕΞΙΑ

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΣΥΜΦΩΝΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΕΥΕΞΙΑ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΣΥΜΦΩΝΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΕΥΕΞΙΑ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΔΙΑΣΚΕΨΗ ΥΨΗΛΟΥ ΕΠΙΠΕΔΟΥ ΜΑΖΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΕΥΕΞΙΑ Βρυξελλες, 12-13 ιουνιου 2008 Slovensko predsedstvo EU 2008 Slovenian Presidency

Διαβάστε περισσότερα

ΚΩΔΙΚΑΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ κατά του Ρατσισμού

ΚΩΔΙΚΑΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ κατά του Ρατσισμού ΚΩΔΙΚΑΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ κατά του Ρατσισμού Σύσταση Ευρωπαικής Επιτροπής κατά του Ρατσισμού και της Μισαλλοδοξίας (ECRI) προς όλα τα κράτη-μέλη: Σύστημα παρακολούθησης ρατσιστικών περιστατικών Μέτρα προστασίας

Διαβάστε περισσότερα

Ε.Ε. Π α ρ.ι(i), Α ρ.4203, 24/4/2009

Ε.Ε. Π α ρ.ι(i), Α ρ.4203, 24/4/2009 ΝΟΜΟΣ ΠΟΥ ΤΡΟΠΟΠΟΙΕΙ ΤΟN ΠΕΡΙ ΙΣΗΣ ΑΜΟΙΒΗΣ ΜΕΤΑΞΥ ΑΝΔΡΩΝ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑ H ΓΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑ ΙΣΗΣ ΑΞΙΑΣ ΝΟΜΟ ---------------------------------------------------- Επίσημη Εφημερίδα Ε.Ε.: L 204

Διαβάστε περισσότερα

V PRC. Βασικά Συμπεράσματα της έρευνας. «Εικόνες και αναπαραστάσεις βίας μέσα και έξω από τους σχολικούς χώρους»

V PRC. Βασικά Συμπεράσματα της έρευνας. «Εικόνες και αναπαραστάσεις βίας μέσα και έξω από τους σχολικούς χώρους» Βασικά Συμπεράσματα της έρευνας «Εικόνες και αναπαραστάσεις βίας μέσα και έξω από τους σχολικούς χώρους» Αντικείμενο της έρευνας αποτέλεσε η αποτύπωση των αναπαραστάσεων των Ελλήνων/ίδων μαθητών/τριών

Διαβάστε περισσότερα

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2004 2009 Επιτροπή Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων 12.11.2008 2008/0140(CNS) ΣΧΕΔΙΟ ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗΣ της Επιτροπής Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας

Διαβάστε περισσότερα

Εγώ έχω δικαιώματα, εσύ έχεις δικαιώματα, αυτός/αυτή έχει δικαιώματα... Εισαγωγή στα Δικαιώματα του Παιδιoύ

Εγώ έχω δικαιώματα, εσύ έχεις δικαιώματα, αυτός/αυτή έχει δικαιώματα... Εισαγωγή στα Δικαιώματα του Παιδιoύ Εγώ έχω δικαιώματα, εσύ έχεις δικαιώματα, αυτός/αυτή έχει δικαιώματα... Εισαγωγή στα Δικαιώματα του Παιδιoύ Όλοι έχουν δικαιώματα. Επιπλέον, σαν αγόρι ή κορίτσι ηλικίας κάτω των 18 ετών, έχεις ορισμένα

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΛΕΤΙΚΟΣ ΣΕΞΙΣΜΟΣ ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΣ

ΦΥΛΕΤΙΚΟΣ ΣΕΞΙΣΜΟΣ ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΣ ΦΥΛΕΤΙΚΟΣ ΣΕΞΙΣΜΟΣ ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΣ Στόχος Η δηµιουργία του κατάλληλου ψυχολογικού υπόβαθρου έτσι ώστε τα παιδιά:! Να κατανοήσουν την αξία της διαφορετικότητας,! Να αναπτύξουν

Διαβάστε περισσότερα

Έρευνα Καταναλωτικής Εμπιστοσύνης

Έρευνα Καταναλωτικής Εμπιστοσύνης Έρευνα Καταναλωτικής Εμπιστοσύνης ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ Οκτώβριος Ιούλιος Οκτώβριος 1 ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΤΥΠΟΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΠΕΡΙΟΧΗ ΕΡΕΥΝΑΣ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΔΟΜΗΜΕΝΟΥ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

Σχολικός Εκφοβισμός και Ψυχολογία

Σχολικός Εκφοβισμός και Ψυχολογία 11 0 ΓΕΛ Πάτρας Σχ. Έτος 2015-16 Τμήμα Α 4 Σχολικός Εκφοβισμός και Ψυχολογία 1.Kριτήρια επιλογή θέματος α) Παρουσιάζει διαχρονικό ενδιαφέρον. β) Για να ενημερωθούμε και να ενημερώσουμε τους συνανθρώπους

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαιδευτικά Προγράμματα Εξοικείωσης με την Αναπηρία

Εκπαιδευτικά Προγράμματα Εξοικείωσης με την Αναπηρία Εκπαιδευτικά Προγράμματα Εξοικείωσης με την Αναπηρία ΑΔΙΑΦΟΡΊΑ Ή ΚΟΙΝΩΝΙΚΉ ΣΥΝΕΊΔΗΣΗ; Η ΕΠΙΛΟΓΉ ΕΊΝΑΙ ΔΙΚΉ ΣΟΥ! 10% του πληθυσμού είναι άνθρωποι με αναπηρία κι όμως σπάνια τους συναντάμε. Γιατί; Ένα από

Διαβάστε περισσότερα

H Υφιστάμενη Κατάσταση των Νέων στην Κύπρο. Νοέμβριος 2015

H Υφιστάμενη Κατάσταση των Νέων στην Κύπρο. Νοέμβριος 2015 H Υφιστάμενη Κατάσταση των Νέων στην Κύπρο Νοέμβριος 2015 Ατζέντα 1. Εισαγωγή 2. Γενικά Στοιχεία Ερωτηθέντων 3. Εκπαίδευση και Κατάρτιση 4. Νεανική Απασχόληση και Επιχειρηματικότητα 5. Κοινωνική Ένταξη

Διαβάστε περισσότερα

Έρευνα Καταναλωτικής Εμπιστοσύνης

Έρευνα Καταναλωτικής Εμπιστοσύνης Έρευνα Καταναλωτικής Εμπιστοσύνης 1 ΤΥΠΟΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΠΕΡΙΟΧΗ ΕΡΕΥΝΑΣ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΔΟΜΗΜΕΝΟΥ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Ιανουάριος Μάρτιος 2013 ΜΕΘΟΔΟΣ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

Συνέδριο για την Ισότητα. Γλωσσάριο

Συνέδριο για την Ισότητα. Γλωσσάριο 3 Συνέδριο για την Ισότητα Γλωσσάριο Φύλο Όρος Ορισμός Το φύλο αναφέρεται σε κοινωνικούς, οικονομικούς και πολιτισμικούς ρόλους που ανατίθενται σε άτομα διαφορετικού γένους. Δεν ταυτίζεται απόλυτα με τα

Διαβάστε περισσότερα

Αιτιολογική έκθεση στο σχέδιο νόμου του Υπουργείου Εσωτερικών. «Προώθηση της ουσιαστικής ισότητας των φύλων και καταπολέμηση της έμφυλης βίας»

Αιτιολογική έκθεση στο σχέδιο νόμου του Υπουργείου Εσωτερικών. «Προώθηση της ουσιαστικής ισότητας των φύλων και καταπολέμηση της έμφυλης βίας» Αιτιολογική έκθεση στο σχέδιο νόμου του Υπουργείου Εσωτερικών «Προώθηση της ουσιαστικής ισότητας των φύλων και καταπολέμηση της έμφυλης βίας» Α. Επί της αρχής. Με την παρούσα νομοθετική πρόταση εισάγεται

Διαβάστε περισσότερα