ΦΑΡΜΑΚΑ ΚΑΙ ΚΥΗΣΗ Οι τοξικές επιδράσεις των φαρµάκων στις αναπαραγωγικές και αναπτυξιακές διαδικασίες µπορεί να εκδηλωθούν ως στειρότητα,

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΦΑΡΜΑΚΑ ΚΑΙ ΚΥΗΣΗ Οι τοξικές επιδράσεις των φαρµάκων στις αναπαραγωγικές και αναπτυξιακές διαδικασίες µπορεί να εκδηλωθούν ως στειρότητα,"

Transcript

1 ΦΑΡΜΑΚΑ ΚΑΙ ΚΥΗΣΗ Οι τοξικές επιδράσεις των φαρµάκων στις αναπαραγωγικές και αναπτυξιακές διαδικασίες µπορεί να εκδηλωθούν ως στειρότητα, χρωµοσωµικές και γενετικές διαταραχές, αυτόµατη αποβολή, ενδοµήτριος θάνατος, προωρότητα, χαµηλό βάρος γέννησης, συγγενείς διαµαρτίες και λειτουργικές ανωµαλίες.

2 Οι εµβρυϊκοί ιστοί είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι σε καρκινογόνα λόγω του αυξηµένου ρυθµού κυτταρικού πολλαπλασιασµού που παρουσιάζουν. Αυτό το φαινόµενο έχει παρατηρηθεί σε διάφορα ζώα, όπως αρουραίους, ποντίκια, κουνέλια, γουρούνια, σκύλους, πιθήκους κ.λπ.

3 Στην κύηση, η δραστικότητα ενός φαρµάκου ή των µεταβολιτών του εξαρτάται από τη διασπορά, τον µεταβολισµό και την απέκκριση του φαρµάκου τόσο στη µητέρα όσο και στο έµβρυο (και την επαναπρόσληψή του από το αµνιακό υγρό µε κατάποση), µε ενδιάµεσο σταθµό τη δίοδο και µεταβολισµό του δια του πλακούντα (και νωρίτερα δια του λεκιθικού ασκού).

4 Τα φάρµακα περνάνε τον πλακούντα µε παθητική διάχυση και τα µη ιονισµένα φάρµακα χαµηλού µοριακού βάρους περνάνε γρηγορότερα.

5 Ωστόσο, µε την πάροδο του χρόνου, στα περισσότερα φάρµακα διαπιστώνονται περίπου οι ίδιες συγκεντρώσεις και από τις δύο πλευρές του πλακούντα. Εποµένως, από πρακτικής πλευράς κατά τη συνταγογράφηση των περισσότερων φαρµάκων στη διάρκεια της κύησης, πρέπει να γνωρίζουµε ότι η µεταφορά τους στο έµβρυο είναι αναπόφευκτη.

6 Τα περισσότερα από αυτά έχουν µοριακό βάρος <800 και εποµένως µπορούν να διαπεράσουν τον πλακούντα.

7 Κάποια από αυτά τα φάρµακα είναι δυνητικά τερατογόνα.

8 Όσoν αφορά τη µητέρα, το συνολικό νερό στο σώµα της µπορεί να αυξηθεί µέχρι και 8 λίτρα στη διάρκεια της κύησης, που συνεπάγεται σηµαντική αύξηση του όγκου στον οποίο µπορούν να διασπαρούν τα φάρµακα.

9 Παρόµοια, ο αυξηµένος όγκος του πλάσµατος και η ελαττωµένη δεσµευτική ικανότητα των πρωτεϊνών µπορούν να µεταβάλλουν τη διασπορά του φαρµάκου. Anderson GD, Carr DB. Effect of pregnancy on the pharmacokinetics of antihypertensive drugs. Clin Pharmacokinet 2009, 48:

10 Παράλληλα, η νεφρική ροή του πλάσµατος, στο τρίτο τρίµηνο της κύησης, σχεδόν έχει διπλασιαστεί.

11 Εποµένως, τα φάρµακα που αποβάλλονται αναλλοίωτα από τα νεφρά, αποµακρύνονται µε ταχύτερο ρυθµό.

12 Αν και σπάνια, οι προηγούµενες µεταβολές είναι κλινικά σηµαντικές (και συνήθως δεν απαιτείται προσαρµογή της δοσολογίας), σε ορισµένα φάρµακα, όπως είναι τα αντισπασµωδικά, µπορεί να απαιτηθεί προσαρµογή (αύξηση) της δοσολογίας για να είναι δραστικά.

13 Επίσης, στη διάρκεια της κύησης, λόγω ελαττωµένου εντερικού περισταλτισµού, η φαρµακευτική απορρόφηση µπορεί να µεταβληθεί (συνήθως οριακά και χωρίς κλινική σηµασία).

14 Ο πλακούντας είναι ένας λιπιδικός φραγµός µεταξύ της µητρικής και της εµβρυϊκής κυκλοφορίας και όπως η λιπιδική µεµβράνη της γαστρεντερικής οδού, έτσι και αυτός επιτρέπει στα λιποδιαλυτά φάρµακα να διέρχονται ευκολότερα από τα υδατοδιαλυτά.

15 Εποµένως, τα φαρµακευτικά προϊόντα που λαµβάνονται από το στόµα και έχουν καλή απορρόφηση από τη γαστρεντερική οδό, θα διαπεράσουν και τον πλακουντιακό φραγµό.

16 Η αυξηµένη παραγωγή οιστρογόνων και προγεστερόνης ενεργοποιεί ένζυµα στο ήπαρ της µητέρας, µε πιθανό αποτέλεσµα την τροποποίηση της αδρανοποίησης ορισµένων φαρµάκων.

17 Επίσης, στη διάρκεια της κύησης, λόγω αύξησης της αιµάτωσης στους πνεύµονες και στο δέρµα, η φαρµακευτική απορρόφηση µπορεί να µεταβληθεί και σε αυτούς τους ιστούς.

18 Για τα φάρµακα ισχύoυν οι γενικές διατυπώσεις Συνιστάται ιδιαίτερη προσοχή κατά τη λήψη στο πρώτο τρίµηνο"

19 ή Προσοχή στη χορήγηση: Κύηση-Γαλουχία ή Προσοχή στη χορήγηση: Κύηση- Γαλουχία: Δεν υπάρχουν δεδοµένα για ασφαλή χορήγηση και ως εκ τούτου δεν συνιστάται κ.λπ. Εθνικό Συνταγολόγιο. Εθνικός Οργανισµός Φαρµάκων.

20 Μια γυναίκα πρέπει να αποφεύγει όλα τα φάρµακα όσο αυτό είναι δυνατό, από τη στιγµή που πρωτοσχεδιάζει να µείνει έγκυος έως τη στιγµή που µαθαίνει ότι είναι έγκυος.

21 Μερικά φάρµακα µπορεί να προκαλέσουν βλάβη όταν χρησιµοποιούνται οποτεδήποτε στη διάρκεια της κύησης, ενώ άλλα είναι ιδιαίτερα βλαπτικά σε ορισµένα στάδια της κύησης.

22 Ωστόσο, η µελέτη των φαρµακευτικών αγωγών στην κύηση εµποδίζεται (τουλάχιστον µερικά) από την αδυναµία εκτέλεσης προδροµικών µελετών (µε τη χορήγηση δυνητικά τερατογόνων φαρµάκων) λόγω της ευαισθησίας του αναπτυσσόµενου εµβρύου.

23 Το έµβρυο βρίσκεται σε µεγαλύτερο κίνδυνο βλάβης τις ηµέρες µετά τη σύλληψη. Ιατράκης Γ (Μετάφραση-Επιµέλεια-Σχόλια). Τερατολογία. Στο: Αλγόριθµοι στη Μαιευτική: Αντιµετώπιση και Τεκµηρίωση των Norwitz ER, Belfort MA, Saade GR, Miller H. Αθήνα, Εκδόσεις Παρισιάνος 2011.

24 Στη διάρκεια αυτής της περιόδου, µερικά φάρµακα µπορούν να προκαλέσουν συγγενείς ανωµαλίες αναπτυσόµενων οργάνων του εµβρύου, όπως είναι η καρδιά, τα άκρα, και οι σχηµατισµοί του προσώπου.

25 Ακόµα και µετά τη 10η εβδοµάδα, µερικά φάρµακα µπορούν να προσβάλλουν όργανα που αναπτύσσονται ακόµα, όπως είναι το νευρικό σύστηµα.

26 Υπάρχουν φάρµακα, που µπορούν να δηµιουργήσουν προβλήµατα στο έµβρυο κατά τη λήψη τους στο πρώτο τρίµηνο (συγγενείς ανωµαλίες), κατά τη λήψη τους στο τελευταίο τρίµηνο (π.χ. υπερχολερυθριναιµία ή αιµορραγική διάθεση στο έµβρυο και στο νεογέννητο) αλλά και στις ενδιάµεσες εβδοµάδες της κύησης.

27 Λόγω του ότι οι διάφοροι εµβρυϊκοί ιστοί αναπτύσσονται σε συγκεκριµένες χρονολογικές περιόδους, είναι δυνατό το ίδιο το φάρµακο να προκαλέσει διαφορετικές ανωµαλίες διάπλασης, αν χορηγηθεί σε διαφορετικές ηλικίες κύησης.

28 Για παράδειγµα, οι εγκεφαλικοί νευρώνες αναπτύσσονται ακόµα µεταξύ της 10ης και της 18ης εβδοµάδας και εποµένως η χορήγηση φαρµακευτικής ουσίας εκείνο το χρονικό διάστηµα µπορεί να έχει ανάλογη βλαπτική επίδραση.

29 Yπάρχει πάντα ο φόβος της τερατογένεσης µε τη λήψη διαφόρων φαρµακευτικών ουσιών αλλά και άλλων γενικότερων δυσµενών επιδράσεων στο έµβρυο.

30 Η συνεχιζόµενη χρήση µπορεί επίσης να αυξήσει τον κίνδυνο αποβολής και πρόωρου τοκετού.

31 Μετά την καταστροφή που προκάλεσε η θαλιδοµίδη τη δεκαετία του 1960, οι γιατροί και ο πληθυσµός ανέπτυξαν αυξηµένη επίγνωση για τις δυνητικές παρενέργειες της χρήσης φαρµάκων στη διάρκεια της κύησης Bérard A, Azoulay L, Koren G, Blais L, Perreault S, Oraichi D. Isotretinoin, pregnancies, abortions and birth defects: a population-based perspective. Br J Clin Pharmacol 2007, 63:

32 Παίρνοντας υπόψη σχετικές µελέτες, η Aµερικανική Eταιρεία Tροφίµων και Φαρµάκων (Food and Drug Administration-FDA) δηµιούργησε ένα σύστηµα εκτίµησης του κινδύνου από τη λήψη φαρµάκων στη διάρκεια της κύησης, που (αδρά) αποτελείται από τις εξής 5 κατηγορίες (σύµφωνα µε τη σχέση κίνδυνος/όφελος):

33 A) Οι µελέτες (στον άνθρωπο) δεν µπόρεσαν να δείξουν κίνδυνο για το έµβρυο στο πρώτο τρίµηνο (ούτε και στα επόµενα τρίµηνα). Η πιθανότητα εµβρυϊκής βλάβης φαίνεται «µακρινή».

34 B) Mελέτες σε ζώα δεν έδειξαν να υπάρχει κίνδυνος αλλά δεν υπάρχουν σχετικές µελέτες σε έγκυες γυναίκες (ή µελέτες σε ζώα έδειξαν δυσµενή επίδραση που δεν επιβεβαιώθηκε σε αντίστοιχες µελέτες σε γυναίκες στο πρώτο τρίµηνο και δεν υπάρχει απόδειξη κινδύνου στα µεταγενέστερα τρίµηνα).

35 C) Mελέτες σε ζώα έδειξαν να υπάρχουν δυσµενείς επιδράσεις στο έµβρυο (τερατογένεση ή άλλη) και δεν υπάρχουν µελέτες σε έγκυες γυναίκες µε οµάδες ελέγχου (ή δεν υπάρχουν µελέτες σε γυναίκες και ζώα)

36 D) Yπάρχουν αποδείξεις για κίνδυνο του ανθρώπινου εµβρύου, αλλά τα οφέλη από τη χρήση σε έγκυες γυναίκες µπορεί να είναι αποδεκτά παρά τον κίνδυνο

37 X) Mελέτες σε ζώα ή ανθρώπους έδειξαν εµβρυϊκές ανωµαλίες ή υπάρχουν αποδείξεις εµβρυϊκού κινδύνου που βασίζονται στην ανθρώπινη εµπειρία ή και τα δύο και ο κίνδυνος από τη χρήση του φαρµάκου σε έγκυες γυναίκες υπερτερεί από οποιοδήποτε δυνητικό όφελος Chisholm CA. Drugs and pregnancy-risk of adverse fetal effects. Postgrad Obstet Gynecol 2002, 22(17):1-6.

38 Από τα παραπάνω προκύπτει ότι πολλές ταξινοµήσεις φαρµάκων βασίζονται σε στοιχεία από ζώα, µεµονωµένες περιπτώσεις, και περιορισµένα ή ανύπαρκτα στοιχεία σε ανθρώπους, µε τις πληροφορίες σπάνια να εκσυγχρονίζονται

39 Έτσι, το παραπάνω σύστηµα ταξινόµησης απέχει από το ιδανικό

40 Επίσης, τα φάρµακα των κατηγοριών D και X, και σε κάποια έκταση και εκείνων της κατηγορίας C, µπορεί να συνεπάγονται παρόµοιους κινδύνους παρά τη διαφορετική ταξινόµηση

41 Πέρα από τη δράση όµως του φαρµάκου, τα αποτελέσµατα της λήψης του εξαρτώνται επίσης από τη δοσολογία και τη διάρκεια χορήγησής του.

42 Επειδή υπάρχει µεγάλη ποικιλία δυνητικά βλαπτικών φαρµακευτικών ουσιών κατά την κύηση εδώ θα γίνει δειγµατοληπτικά αναφορά σε κάποιες από αυτές.

43 Τονίζεται, πάντως, ότι αν είναι δυνατόν, όλα τα φάρµακα πρέπει να αποφεύγονται στη διάρκεια του πρώτου τριµήνου της κύησης (ακόµα και εκείνα που δε χρειάζονται συνταγογράφηση). Arulkumaran S. Drug use in pregnancy. In: Oxford handbook of Obstetrics & Gynaecology. Arulkumaran S, Symonds IM, Fowlie A (eds). Oxford University Press. Oxford 2004.

44 Ορµόνες

45 Στον άνθρωπο είναι γνωστό το σύνδροµο διαιθυλστιλβεστρόλης, δηλαδή η εµφάνιση κολπικής και τραχηλικής αδένωσης (µε ανάπτυξη αδενοκαρκινώµατος από διαυγή κύτταρα του κόλπου ή του τραχήλου) στα παιδιά µητέρων που πήραν το οιστρογόνο διαιθυλστιλβεστρόλη (diethylstilbestrol-des) στη διάρκεια της κύησης.

46 Συγκεκριµένα, η DES είναι ένα συνθετικό οιστρογόνο του οποίου γινόταν συνταγογράφηση λίγο πριν το 1940 έως τις δεκαετία του 1960 για να προληφθούν οι αποβολές και ο πρόωρος τοκετός.

47 Το 1971, το FDA εξέδωσε µια προειδοποίηση ενάντια στη χρήση της DES στις έγκυες γυναίκες όταν η DES συσχετίστηκε µε τον παραπάνω καρκίνο.

48 Έως 10 εκατοµµύρια άνθρωποι στις ΗΠΑ εξετέθησαν στην DES, περιλαµβάνοντας γυναίκες που πήραν το φάρµακο ενώ ήταν έγκυες και τα παιδιά που γεννήθηκαν από αυτές τις κυήσεις (DES κόρες και γιοί).

49 Οι DES κόρες έχουν 40 φορές αυξηµένο κίνδυνο για αδενοκαρκίνωµα από διαυγή κύτταρα, αλλά σε αυτή την οµάδα, η νόσος είναι εξαιρετικά σπάνια- µια περίπτωση σε κάθε έως εκτεθείσες κόρες.

50 Οι DES κόρες έχουν επίσης 2,5 φορές µεγαλύτερη πιθανότητα να αναπτύξουν καρκίνο του µαστού µετά την ηλικία των 40 ετών συγκριτικά µε τις αντίστοιχες γυναίκες που δεν έχουν εκτεθεί (Harvard Women s Health Watch 2010).

51 Δεν φαίνεται να είναι ευπαθείς σε οποιαδήποτε άλλη κακοήθεια συγκριτικά µε τον µέσο πληθυσµό.

52 Η προγεννητική έκθεση στη DES σχετίζεται επίσης µε ορισµένες ανατοµικές ανωµαλίες του αναπαραγωγικού συστήµατος, περιλαµβάνοντας τη µήτρα που έχει σχήµα Τ, τον παθολογικής εµφάνισης τράχηλο, τον ανώµαλο κολπικό ιστό, και ανωµαλίες των σαλπίγγων.

53 Πολλές από αυτές τις ανωµαλίες είναι χωρίς συνέπειες, αλλά µπορεί να συµβάλλουν σε επιπλοκές τις κύησης.

54 Συγκριτικά µε γυναίκες που δεν εξετέθησαν στο φάρµακο, οι DES κόρες βρίσκονται σε αυξηµένο κίνδυνο έκτοπης (σαλπιγγικής) κύησης, αποβολής, πρόωρου τοκετού και µικρού εµβρύου για την ηλικία κύησης. Hatch EE, Troisi R, Wise LA, Titus-Ernstoff L, Hyer M, Palmer JR, Strohsnitter WC, Robboy SJ, Anderson D, Kaufman R, Adam E, Hoover RN. Preterm birth, fetal growth, and age at menarche among women exposed prenatally to diethylstilbestrol (DES). Reprod Toxicol 2011, 31:151-7.

55 Έχουν επίσης ελαφρά αυξηµένο κίνδυνο υπογονιµότητας.

56 Οι γυναίκες αυτές πρέπει να υποβάλλονται σε ετήσιες γυναικολογικές εξετάσεις, περιλαµβάνοντας τον έλεγχο µε δοκιµασία Παπανικολάου (Παπ τεστ) κατά τον οποίο λαµβάνονται επιχρίσµατα όχι µόνο από τον τράχηλο αλλά και από τις επιφάνειες του ανώτερου τµήµατος του κόλπου.

57 Τα Παπ τεστ θα πρέπει να συνεχιστούν ακόµα και µετά από υστερεκτοµή. Αν διαπιστωθεί οποιαδήποτε ανωµαλία στη διάρκεια της εξέτασης, µπορεί να χρειάζεται διερεύνηση του κόλπου ή του τραχήλου µε κολποσκόπηση και, ενδεχοµένως, βιοψίες.

58 Συστήθηκε επίσης η αυτοεξέταση και η ετήσια κλινική εξέταση των µαστών* όπως και συστηµατικές µαστογραφίες (κάθε ένα έως δύο έτη). *(αν και, για τον γενικό πληθυσµό, η αντίστοιχη προληπτική υπηρεσία των ΗΠΑ (Task Force [Preventive Medicine]), από το 2009 και µετά, σύστησε οι επαγγελµατίες υγείας να µη διδάσκουν στις γυναίκες την αυτοεξέταση του µαστού ενώ έκρινε ότι τα στοιχεία είναι ανεπαρκή για να συστήσει υπέρ ή κατά της κλινικής εξέτασης των µαστών από τον επαγγελµατία υγείας).

59 Οι DES γιοί έχουν αυξηµένο κίνδυνο µη καρκινικών κύστεων της επιδιδυµίδας.

60 Λίγες µελέτες υποστηρίζουν ότι τα αγόρια είναι πιθανότερο να γεννηθούν µε όρχεις που δεν έχουν κατέβει (στο όσχεο), έκτοπο άνοιγµα του πέους, ή παθολογικά µικρό πέος, αλλά τα ευρήµατα αυτά δεν είναι σταθερά.

61 Τα DES εγγόνια (γιοί και κόρες των γυναικών και ανδρών που εξετέθησαν προγεννητικά σε DES) δεν φαίνεται να βρίσκονται σε αυξηµένο κίνδυνο µειζόνων προβληµάτων της υγείας που σχετίζοται µε τη DES.

62 Ωστόσο, πρόσφατη µελέτη έδειξε αυξηµένο ποσοστό υποσπαδίας στα εγγόνια DES. Kalfa N, Paris F, Soyer-Gobillard MO, Daures JP, Sultan C. Prevalence of hypospadias in grandsons of women exposed to diethylstilbestrol during pregnancy: a multigenerational national cohort study. Fertil Steril 2011, Apr 1 (Epub ahead of print).

63 Δεν υπάρχουν ιδιαίτερες συστάσεις που σχετίζονται µε το screening στα εγγόνια.

64 Σήµερα δεν φαίνεται ότι η λανθασµένη λήψη ορµονών µε τη µορφή αντισυλληπτικών δισκίων κατά τα αρχικά στάδια της κύησης µπορεί να ευθύνεται για ανωµαλίες διάπλασης των εµβρύων. Ωστόσο, αν και τα αντισυλληπτικά δισκία δεν είναι τερατογόνα, ταξινοµούνται στην κατηγορία X διότι δεν υπάρχει καµιά ωφέλεια από τη χρησιµοποίησή τους κατά την κύηση! Ιατράκης Γ (Μετάφραση-Επιµέλεια-Σχόλια). Τερατολογία. Στο: Αλγόριθµοι στη Μαιευτική: Αντιµετώπιση και Τεκµηρίωση των Norwitz ER, Belfort MA, Saade GR, Miller H. Αθήνα, Εκδόσεις Παρισιάνος 2011.

65 Η κλοµιφαίνη δεν ενδείκνυται σε γυναίκες που είναι ήδη έγκυες! και ανήκει στην κατηγορία Χ. Ωστόσο, η συχνότητα των δυσµενών εµβρυϊκών επιδράσεων µετά τη χρήση κλοµιφαίνης για πρόκληση ωοθυλακιορρηξίας είναι παρόµοια µε εκείνη του γενικού πληθυσµού. Εµβρυοτοξικές επιδράσεις της κλοµιφαίνης παρατηρήθηκαν σε µελέτες σε ζώα (Clomiphene: Drug information 2012). Clomiphene: Drug information. UpToDate 2012.

66 Αντιεπιληπτικά

67 Οι κυήσεις των επιληπτικών γυναικών αποτελούν περίπου το 1% όλων των κυήσεων (Witczak et al 2010) και χαρακτηριστικό παράδειγµα φαρµακευτικών ουσιών που ενοχοποιήθηκαν για συγγενείς ανωµαλίες είναι τα αντιεπιληπτικά φάρµακα. Witczak M, Kociszewska I, Wilczynski J, Lopaczynska D, Ferenc T. Evaluation of chromosome aberrations, sister chromatid exchange and micronuclei in cultured cord-blood lymphocytes of newborns of women treated for epilepsy during pregnancy. Mutat Res 2010 (Epub ahead of print).

68 >50% των γυναικών µε επιληψία ανήκουν στην αναπαραγωγική ηλικία (World Population Prospects 2005), αν και θεωρούνται οµάδα µε ελαττωµένη γονιµότητα (Thomas 2006). World Population Prospects. The 2004 Revision and World Urbanization Prospects: The 2003 Revision, accessed on September Thomas SV. Management of epilepsy and pregnancy (Review). J Postgrad Med 2006, 52:57-64.

69 Αν και δεν φαίνεται να υπάρχει αύξηση στη συχνότητα των επιληπτικών σπασµών στις γυναίκες µε επιληψία που χρησιµοποιούν αντισυλληπτικά δισκία (Vessey et al 2002), ανέκδοτες κυρίως αναφορές υποστηρίζουν την αύξηση ή την ελάττωση των επιληπτικών σπασµών. Vessey M, Painter R, Yeates D. Oral contraception and epilepsy: findings in a large cohort study. Contraception 2002, 66:77-9.

70 Τα οιστρογόνα ελαττώνουν τον ουδό εµφάνισης επιληπτικών σπασµών, ενώ η προγεστερόνη έχει την αντίθετη επίδραση.

71 Χαρακτηριστικά, περί την ωοθυλακιορρηξία, λόγω αύξησης των επιπέδων των οιστρογόνων, και προεµµηνορρυσιακά λόγω πτώσης των επιπέδων της προγεστερόνης, παρατηρείται αύξηση των συχνότητας των επιληπτικών σπασµών.

72 Επίσης, αύξηση της συχνότητας των επιληπτικών σπασµών παρατηρείται λίγες ηµέρες πριν και κατά τις ηµέρες της εµµηνορρυσίας (καταµήνια επιληψία).

73 Επίσης, η ενδοφλέβια χορήγηση συζευγµένων οιστρογόνων ή προγεστερόνης οδήγησαν σε αύξηση ή ελάττωση της συχνότητας των επιληπτικών σπασµών αντίστοιχα (Thomas 2006). Thomas SV. Management of epilepsy and pregnancy (Review). J Postgrad Med 2006, 52:57-64.

74 Στη διάρκεια της κύησης, το ένα τρίτο των γυναικών παρουσιάζουν αύξηση της συχνότητας των επιληπτικών σπασµών-ενώ στις υπόλοιπες δεν παρατηρείται αλλαγή ή µπορεί να σηµειωθεί ελάττωση (όπως ενδεχοµένως και κατά τη λήψη αντισυλληπτικών δισκίων). Στη διάρκεια της κύησης και της λοχείας, ορµονικοί και άλλοι παράγοντες µπορούν να µεταβάλλουν τη φαρµακοκινητική των αντιεπιληπτικών φαρµάκων).

75 Μερικά αντιεπιληπτικά φάρµακα (ΑΕΦ) όπως η φαινυτοΐνη, η φαινοβαρβιτάλη και η καρβαµαζεπίνη, µε ενζυµικές κυρίως διεργασίες, επιταχύνουν τον ηπατικό µεταβολισµό και την αδρανοποίηση των αντισυλληπτικών δισκίων. Με αυτό τον µηχανισµό, τα αντισυλληπτικά δισκία µπορεί να γίνουν λιγότερο αποτελεσµατικά.

76 Εποµένως, αυξάνεται η πιθανότητα σύλληψης ενώ η γυναίκα λαµβάνει δυνητικά τερατογόνα φάρµακα..

77 Yποστηρίχτηκε ότι οι γυναίκες µε επιληψία έχουν αυξηµένο κίνδυνο εµβρυϊκών ανωµαλιών που συνήθως εκτιµάται ότι είναι δυο έως τρεις φορές µεγαλύτερος από τον γενικό πληθυσµό. Cunningham FG, Leveno KJ, Bloom SL, Hauth JC, Rouse DJ, Spong CY. Teratology and Medications That Affect the Fetus. In: Williams Obstetrics, New York, The McGraw-Hill Companies

78 Ωστόσο, ερευνητικά στοιχεία αµφισβητούν αυτή την κλασική γνώση. H µετα-ανάλυση των Fried και των συνεργατών του (2004) έδειξε ότι οι γυναίκες µε επιληψία που δεν έπαιρναν θεραπεία είχαν τον ίδιο κίνδυνο µειζόνων εµβρυϊκών διαµαρτιών που είχαν και οι µη επιληπτικές γυναίκες µάρτυρες. Fried S, Kozer E, Nulman I, Einarson TR, Koren G. Malformation rates in children of women with untreated epilepsy: a meta-analysis. Drug Saf 2004, 27:

79 Συνηθέστερες ανωµαλίες από τα αντιεπιληπτικά φάρµακα που έχουν αναφερθεί είναι λυκόστοµα, λαγώχειλο, πνευµατική καθυστέρηση και συγγενείς καρδιοπάθειες.

80 H φαινυτοΐνη (5,5-διφαινυλυδαντοΐνη), που αποτελεί κλασικό φάρµακο σε όλες τις µορφές εστιακής επιληψίας, µπορεί να συνεπάγεται κρανιοπροσωπικές ανωµαλίες (µικροκεφαλία, δυσµορφία), πνευµατική καθυστέρηση, ανωµαλίες των άκρων, υποπλασία των περιφερικών φαλάγγων των δακτύλων και των νυχιών κ.λπ. Oι ανωµαλίες αυτές περιλαµβάνονται στον όρο "εµβρυϊκό σύνδροµο υδαντοΐνης». Aναφέρεται επίσης υπολειπόµενη σωµατική ανάπτυξη. Beckmann CR, Ling FW, Laube DW, Smith RP, Barzansky BM, Herbert WNP. Medical and Surgical Conditions in Pregnancy. In: Obstetrics and Gynecology. Philadelphia, Lippincott Williams & Wilkins 2002.

81 Το βαλπροϊκό οξύ (ΒΟ), που ενδείκνυται για τη θεραπεία της µικρής επιληψίας (petit mal) και των γενικευµένων τονικοκλονικών και µυοκλονικών παροξυσµικών κρίσεων, σχετίζεται επίσης µε αυξηµένο κίνδυνο τερατογένεσης, σε σχέση µε άλλα αντιεπιληπτικά φάρµακα, και µπορεί να προκαλέσει ένα σύνολο σοβαρών ή µικρότερων ανωµαλιών γνωστών ως "εµβρυϊκό σύνδροµο ΒΟ" σε συνδυασµό µε καθυστέρηση της ανάπτυξης. Sabers A, Larsen K, Blichfeldt S, Sahlholdt L, Rasmussen JO. Valproate treatment during pregnancy: description of four cases with foetal valproate syndrome. Ugeskr Laeger 2009, 171:221-5.

82 To βαλπροϊκό οξύ, στη διάρκεια της κύησης, ενοχοποιήθηκε για δυσµενή επηρεασµό του πνευµατικού πηλίκου (IQ- Intelligence Quotient) των παιδιών (Meador et al 2009). Meador KJ, Baker GA, Browning N, Clayton-Smith J, Combs-Cantrell DT, Cohen M, Kalayjian LA, Kanner A, Liporace JD, Pennell PB, Privitera M, Loring DW; NEAD Study Group. Cognitive function at 3 years of age after fetal exposure to antiepileptic drugs. N Engl J Med 2009, 360:

83 Γενικά, η χορήγηση του ΒΟ πρέπει να αποφεύγεται στη διάρκεια της κύησης (εκτός αν κριθεί απολύτως απαραίτητο) και να προτιµάται η χορήγηση άλλων αντιεπιληπτικών φαρµάκων.

84 H φαινοβαρβιτάλη (Gardenal) θεωρείται ασφαλέστερη αλλά και αυτή ευθύνεται για λαγόχειλο και λυκόστοµα σε µικρότερη συχνότητα. Beckmann CR, Ling FW, Laube DW, Smith RP, Barzansky BM, Herbert WNP. Medical and Surgical Conditions in Pregnancy. In: Obstetrics and Gynecology. Philadelphia, Lippincott Williams & Wilkins 2002.

85 Τονίζεται ότι η µονοθεραπεία φαίνεται ασφαλέστερη στην αποφυγή µειζόνων εµβρυϊκών δυσµορφιών (Morrow et al 2006), συγκριτικά µε τη χορήγηση περισσότερων φαρµάκων. Morrow J, Russell A, Guthrie E, Parsons L, Robertson I, Waddell R, Irwin B, McGivern RC, Morrison PJ, Craig J. Malformation risks of antiepileptic drugs in pregnancy: a prospective study from the UK Epilepsy and Pregnancy Register. J Neurol Neurosurg Psychiatry 2006, 77:193-8.

86 Αντιδιαβητικά

87 Κάποια αντιδιαβητικά φάρµακα (ΑΦ), που λαµβάνονται από το στόµα ενοχοποιήθηκαν για τερατογόνο δράση (αν και αργότερα αυτή ερµηνεύθηκε µε τη µη καλή ρύθµιση των επιπέδων γλυκόζης).

88 Ωστόσο, εκτός από την «κλασική» ινσουλίνη, προτάθηκαν και από του στόµατος ΑΦ στη διάρκεια της κύησης (γλυµπουρίδη).

89 Αντιπηκτικά

90 Τα αντιπηκτικά φάρµακα, που βασίζονται στην κουµαρίνη χρησιµοποιούνται στη θεραπεία της καρδιακής νόσου και του εγκεφαλικού επεισοδίου, για να επιβραδύνουν την πήξη του αίµατος.

91 Όταν λαµβάνονται στα πρώτα στάδια της κύησης, σχετίζονται µε διαµαρτίες του προσώπου και διανοητική καθυστέρηση.

92 Η χορήγηση κουµαρινικών φαρµάκων στο πρώτο τρίµηνο της κύησης προκαλεί την εµφάνιση συνδρόµου στα νεογέννητα µε υποπλασία µύτης και πνευµατική καθυστέρηση.

93 Η χορήγησή τους στο τέλος της κύησης µπορεί να ευθύνεται για αιµορραγία στο νεογέννητο.

94 Αντιβιοτικά

95 Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται στη χορήγηση κάποιων αντιβιοτικών στη διάρκεια της κύησης.

96 Η τριµεθοπρίµη και οι σουλφοναµίδες δρουν ανταγωνιστικά µε το φυλλικό οξύ (που είναι απαραίτητο στo σχηµατισµό DNA και RNA) και υπήρξαν ενδείξεις για κάποιες ανωµαλίες.

97 Τα αντιβιοτικά αυτά συναγωνίζονται, επίσης, τη χολερυθρίνη στη δέσµευσή της από κάποια λευκώµατα και έτσι παρατηρείται αύξηση της ελεύθερης χολερυθρίνης.

98 Εποµένως, η χορήγησή τους στο τέλος της κύησης µπορεί να συνεπάγεται την πιθανότητα εγκατάστασης πυρηνικού ικτέρου στο έµβρυο.

99 Η δοξυκυκλίνη (τετρακυκλίνη) δεν χορηγείαι στη διάρκεια της κύησης λόγω ανωµαλιών στα οστά και τα δόντια. Η κεφτριαξόνη (κεφαλοσπορίνη τρίτης γενιάς), και γενικότερα οι κεφαλοσπορίνες, µαζί µε την αζιθροµυκίνη θεωρούνται ασφαλή (κατηγορία Β) και χορηγούνται σε γονοκοκκική ή χλαµυδιακή λοίµωξη.

100 Αναισθητικά

101 Τα πτητικά αναισθητικά έχουν ενοχοποιηθεί για σηµαντική αύξηση του ποσοστού των αυτόµατων εκτρώσεων και αυξηµένο ποσοστό συγγενών ανωµαλιών.

102 Αυτή η ενοχοποίηση, όµως, αφορούσε κυρίως το προσωπικό αναισθησιολογικών τµηµάτων µε τις συνεχείς µικρές δόσεις, που προσλάµβαναν από το χώρο του χειρουργείου.

103 Αντίθετα, η σύντοµη µετεγχειρητική χρήση ναρκωτικών αναλγητικών σκευασµάτων (όπως θα µπορούσε να γίνει µετά από χειρουργική επέµβαση στη διάρκεια της κύησης) δεν φαίνεται να προκαλεί δυσµενείς επιδράσεις στο έµβρυο (Holschneider 2003) Holschneider CH. Surgical diseases & disorders in pregnancy. In: Current Obstetric & Gynecologic Diagnosis & Treatment. DeCherney AH, Nathan L. Lange Medical Books, 9th Edition, New York 2003.

104 Η ισοτρετινοϊνη (Accutane) χρησιµοποιείται για τη θεραπεία της χρόνιας ακµής και της ψωρίασης. Μπορεί να προκαλέσει σοβαρές παρενέργειες στη διάρκεια της οργανογένεσης.

105 Άλλα φάρµακα

106 Κάποιες φαρµακευτικές ουσίες µπορεί να ευθύνονται για λειτουργικές διαταραχές του εµβρύου.

107 Στην κατηγορία αυτή ανήκουν η βηταµεθαζόνη, η δεξαµεθαζόνη και οι βήτααναστολείς, που φθάνοντας στο έµβρυο προκαλούν ελάττωση της µεταβλητότητας του εµβρυϊκού καρδιακού ρυθµού και έλλειψη αντίδρασης (Gossett & Blakemore 2002). Gossett D, Blakemore K. Fetal assessment In: The Johns Hopkins Manual of Gynecology and Obstetrics. Bankowski BJ, Hearne AE, Lambrou NC, Fox HE, Wallach EE. Lippincott Williams & Wilkins, Philadelphia 2002.

108 Τα φάρµακα που χορηγούνται στην ηµικρανία, όπως είναι η εργοταµίνη, χρησιµοποιούνται για την καταστολή των κρίσεων ηµικρανίας αλλά αυξάνουν τον κίνδυνο πρόωρου τοκετού.

109 Η ασπιρίνη, η ιβουπροφαίνη, και άλλα µη στεροειδή αντιφλεγµονώδη φάρµακα (nonsteroidal anti-inflammatory drugs /NSAIDs) επιδρούν στην πήξη του αίµατος και αυξάνουν τον κίνδυνο ανεξέλεγκτης αιµορραγίας και για τη µητέρα και για το έµβρυο. Προς το τέλος της κύησης, εµποδίζουν την παραγωγή των ορµονών που διεγείρουν τον τοκετό, και έτσι ο τοκετός µπορεί να καθυστερήσει επικίνδυνα ή να παραταθεί.

Για τα φάρμακα ισχύoυν οι γενικές διατυπώσεις Συνιστάται ιδιαίτερη προσοχή κατά τη λήψη στο πρώτο τρίμηνο"

Για τα φάρμακα ισχύoυν οι γενικές διατυπώσεις Συνιστάται ιδιαίτερη προσοχή κατά τη λήψη στο πρώτο τρίμηνο Για τα φάρμακα ισχύoυν οι γενικές διατυπώσεις Συνιστάται ιδιαίτερη προσοχή κατά τη λήψη στο πρώτο τρίμηνο" ή Προσοχή στη χορήγηση: Κύηση-Γαλουχία ή Προσοχή στη χορήγηση: Κύηση- Γαλουχία: Δεν υπάρχουν δεδομένα

Διαβάστε περισσότερα

Συστάσεις για τις γυναίκες με επιληψία στην αναπαραγωγική ηλικία

Συστάσεις για τις γυναίκες με επιληψία στην αναπαραγωγική ηλικία Συστάσεις για τις γυναίκες με επιληψία στην αναπαραγωγική ηλικία Γενική σύσταση Συνιστάται η βελτιστοποίηση της θεραπείας να γίνεται αρκετό καιρό προ της σύλληψης με το πιο αποτελεσματικό ΑΕD για το είδος

Διαβάστε περισσότερα

Επιστημονικά πορίσματα και λεπτομερής αιτιολόγηση σχετικά με τους επιστημονικούς λόγους απόκλισης από τη σύσταση της PRAC

Επιστημονικά πορίσματα και λεπτομερής αιτιολόγηση σχετικά με τους επιστημονικούς λόγους απόκλισης από τη σύσταση της PRAC Παράρτημα ΙΙ Επιστημονικά πορίσματα και λόγοι για την τροποποίηση των όρων των αδειών κυκλοφορίας και λεπτομερής αιτιολόγηση σχετικά με τους επιστημονικούς λόγους απόκλισης από τη σύσταση της PRAC 85 Επιστημονικά

Διαβάστε περισσότερα

DEPAKINE/DEPAKINE CHRONO/DEPAKINE CHRONOSPHERE (ΒΑΛΠΡΟΪΚΟ)

DEPAKINE/DEPAKINE CHRONO/DEPAKINE CHRONOSPHERE (ΒΑΛΠΡΟΪΚΟ) 12P_DEPAKINE_ODHGOS_GIA_EPAGGELMATIES_Layout 1 1/17/17 10:48 AM Page 1 DEPAKINE/DEPAKINE CHRONO/DEPAKINE CHRONOSPHERE (ΒΑΛΠΡΟΪΚΟ) Σημαντικές Πληροφορίες για Επαγγελματίες Υγείας σχετικά με τους Κινδύνους

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ

Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΚΥΗΣΗ ΚΑΙ ΣΤΟ ΝΕΟΓΝΟ 7ο ΕΤΗΣΙΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΑΘΗΡΟΣΚΛΗΡΩΣΗΣ Δρ. Μαρία Τζητηρίδου- Χατζοπούλου Παιδίατρος Νεογνολόγος-Αναπτυξιολόγος Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Π.Ο.Υ

Διαβάστε περισσότερα

ΙΦΝΕ & εγκυμοσύνη. Σ. Μιχόπουλος Γαστρεντερολογική κλινική Νοσ. «Αλεξάνδρα»

ΙΦΝΕ & εγκυμοσύνη. Σ. Μιχόπουλος Γαστρεντερολογική κλινική Νοσ. «Αλεξάνδρα» ΙΦΝΕ & εγκυμοσύνη Σ. Μιχόπουλος Γαστρεντερολογική κλινική Νοσ. «Αλεξάνδρα» Γονιμότητα ΙΦΝΕ & εγκυμοσύνη Επίδραση εγκυμοσύνης στις ΙΦΝΕ Επίδραση των ΙΦΝΕ στην εγκυμοσύνη Χειρισμός ΙΦΝΕ κατά την εγκυμοσύνη

Διαβάστε περισσότερα

Τµήµα Υπερήχων & Εµβρυοµητρικής Ιατρικής. Το θαύµα... της ζωής!

Τµήµα Υπερήχων & Εµβρυοµητρικής Ιατρικής. Το θαύµα... της ζωής! Τµήµα Υπερήχων & Εµβρυοµητρικής Ιατρικής Το θαύµα... της ζωής! Οι Υπέρηχοι Εγκυμοσύνης... Τμήμα Υπερήχων & Εμβρυομητρικής Ιατρικής Στο Τμήμα Υπερήχων & Εμβρυομητρικής Ιατρικής της ΡΕΑ Μαιευτικής Γυναικολογικής

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΣΤΕΦΑΝΙΔΗΣ ΛΕΚΤΟΡΑΣ Α ΜΑΙΕΥΤΙΚΗ & ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ: ΚΑΘ. Α.

ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΣΤΕΦΑΝΙΔΗΣ ΛΕΚΤΟΡΑΣ Α ΜΑΙΕΥΤΙΚΗ & ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ: ΚΑΘ. Α. ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΣΤΕΦΑΝΙΔΗΣ ΛΕΚΤΟΡΑΣ Α ΜΑΙΕΥΤΙΚΗ & ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ: ΚΑΘ. Α. ΑΝΤΣΑΚΛΗΣ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ Η ανικανότητα σύλληψης μετά από ένα χρόνο σεξουαλικών

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΚΑΙ ΚΥΗΣΗ ΚΡΙΘΑΡΙΩΤΗ ΙΩΑΝΝΑ ΙΜΠΡΙΣΙΜΗ ΑΝΝΑ ΤΕ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΑ ΤΕ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΑ Δ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ Δ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ Γ.Ν.Θ. ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ Γ.Ν.

ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΚΑΙ ΚΥΗΣΗ ΚΡΙΘΑΡΙΩΤΗ ΙΩΑΝΝΑ ΙΜΠΡΙΣΙΜΗ ΑΝΝΑ ΤΕ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΑ ΤΕ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΑ Δ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ Δ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ Γ.Ν.Θ. ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ Γ.Ν. ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΚΑΙ ΚΥΗΣΗ ΚΡΙΘΑΡΙΩΤΗ ΙΩΑΝΝΑ ΤΕ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΑ Δ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ Γ.Ν.Θ. ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ ΙΜΠΡΙΣΙΜΗ ΑΝΝΑ ΤΕ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΑ Δ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ Γ.Ν.Θ ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ ΕΝΑ ΜΑΓΙΚΟ ΤΑΞΙΔΙ Ένα μακρύ «υπεραντλαντικό αεροπορικό

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Ελένη Αναστασίου, Υπεύθυνη Διαβητολογικού Κέντρου Κύησης του Α' Ενδοκρινολογικού Τμήματος» του Νοσοκομείου «Αλεξάνδρα»

Γράφει: Ελένη Αναστασίου, Υπεύθυνη Διαβητολογικού Κέντρου Κύησης του Α' Ενδοκρινολογικού Τμήματος» του Νοσοκομείου «Αλεξάνδρα» Γράφει: Ελένη Αναστασίου, Υπεύθυνη Διαβητολογικού Κέντρου Κύησης του Α' Ενδοκρινολογικού Τμήματος» του Νοσοκομείου «Αλεξάνδρα» Παρακάτω θα αναφερθούμε χωριστά στις επιπτώσεις και την αντιμετώπιση (α) του

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΚΌΛΛΗΣΗ ΠΛΑΚΟΎΝΤΑ

ΑΠΟΚΌΛΛΗΣΗ ΠΛΑΚΟΎΝΤΑ ΑΠΟΚΌΛΛΗΣΗ ΠΛΑΚΟΎΝΤΑ Παθοφυσιολογία, Διάγνωση και Αντιμετώπιση Alexander Kofinas, MD Director Kofinas Perinatal Associate Professor Clinical Obstetrics and Gynecology Cornell University, College of Medicine

Διαβάστε περισσότερα

Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων

Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων Φ.Ν. Σκοπούλη Καθηγήτρια τον Χαροκόπειου Πανεπιστημίου Αθηνών συστηματικός ερυθηματώδης λύκος θεωρείται η κορωνίδα των αυτοάνοσων

Διαβάστε περισσότερα

AΣΘΜΑ ΚΑΙ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΑΣΘΜΑΤΟΣ & ΚΥΗΣΗΣ

AΣΘΜΑ ΚΑΙ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΑΣΘΜΑΤΟΣ & ΚΥΗΣΗΣ AΣΘΜΑ ΚΑΙ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ Το άσθμα είναι ένα από τις πιο συχνές νόσους που περιπλέκει την εγκυμοσύνη. Πρόσφατες μελέτες δείχνουν πως περίπου 8-10% των εγκύων έχουν άσθμα και μπορεί να επηρεάσει την εγκυμοσύνη

Διαβάστε περισσότερα

Επιπτώσεις της καισαρικής τοµής στη µητέρα

Επιπτώσεις της καισαρικής τοµής στη µητέρα Επιπτώσεις της καισαρικής τοµής στη µητέρα Μιχαήλ Σύνδος Μαιευτήρας Γυναικολόγος Διευθυντής ΕΣΥ Α Μαιευτική Γυναικολογική Κλινική Πανεπιστηµίου Αθηνών Νοσοκοµείο Αλεξάνδρα Εισαγωγή Καισαρική τοµή είναι

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Δρ. Νικηφόρος Κλήμης, Χειρουργός Μαιευτήρας Γυναικολόγος

Γράφει: Δρ. Νικηφόρος Κλήμης, Χειρουργός Μαιευτήρας Γυναικολόγος Γράφει: Δρ. Νικηφόρος Κλήμης, Χειρουργός Μαιευτήρας Γυναικολόγος Η πρόκληση τοκετού αποτελεί μία προσπάθεια ενάρξεώς του σε περιπτώσεις που η συνέχιση της κύησης δεν είναι επιθυμητή για λόγους απειλούμενης

Διαβάστε περισσότερα

Υπεύθυνος επιστημονικής εκπαίδευσης. Επ. καθηγητής Ν. Πανουλής B MAIEYTIKH KAI ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΑΡΕΤΑΙΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ

Υπεύθυνος επιστημονικής εκπαίδευσης. Επ. καθηγητής Ν. Πανουλής B MAIEYTIKH KAI ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΑΡΕΤΑΙΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ Υπεύθυνος επιστημονικής εκπαίδευσης Επ. καθηγητής Ν. Πανουλής B MAIEYTIKH KAI ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΑΡΕΤΑΙΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΦΟΙΤΗΤΩΝ ΔΕΥΤΕΡΑ 1 / 25 12.00-13.00 Συγγενείς ανωμαλίες

Διαβάστε περισσότερα

Από: Ελληνικό Ίδρυμα Ρευματολογικών Ερευνών

Από: Ελληνικό Ίδρυμα Ρευματολογικών Ερευνών Από: Ελληνικό Ίδρυμα Ρευματολογικών Ερευνών Οι ρευματικές παθήσεις είναι συχνές στην αναπαραγωγική ηλικία των γυναικών. Στην πρόσφατη πανελλήνια επιδημιολογική έρευνα για τις ρευματικές παθήσεις στο γενικό

Διαβάστε περισσότερα

Το κάπνισμα είναι μια μορφή φαρμακολογικής εξάρτησης.

Το κάπνισμα είναι μια μορφή φαρμακολογικής εξάρτησης. Το κάπνισμα είναι μια μορφή φαρμακολογικής εξάρτησης. Μόνο το 2% από τους καπνιστές είναι περιστασιακοί. Οι περισσότεροι είναι συστηματικοί που σπάνια μπορούν να περάσουν 2 ώρες χωρίς τσιγάρο. Δεν χρειάζεται

Διαβάστε περισσότερα

Προγεννητικός Έλεγχος - Μαιευτικό Υπερηχογράφημα

Προγεννητικός Έλεγχος - Μαιευτικό Υπερηχογράφημα Προγεννητικός Έλεγχος - Μαιευτικό Υπερηχογράφημα upadate swfobject.embedswf('/plugins/content/avreloaded/mediaplayer.swf','avreloaded0','400','320','7. 0.14','/plugins/content/avreloaded/expressinstall.swf',

Διαβάστε περισσότερα

Αντισύλληψη κατά τη γαλουχία. Παπανικολάου Μαριάννα Μαία-Msc Γ.Ν. Καβάλας

Αντισύλληψη κατά τη γαλουχία. Παπανικολάου Μαριάννα Μαία-Msc Γ.Ν. Καβάλας Αντισύλληψη κατά τη γαλουχία Παπανικολάου Μαριάννα Μαία-Msc Γ.Ν. Καβάλας Ο Μητρικός Θηλασμός ως Μέθοδο Αντισύλληψης Ο Μητρικός Θηλασμός είναι η Αρχαιότερη Αντισυλληπτική Μέθοδος σε όλο τον κόσμο Μετά τον

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΘΕΜΑ: ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΗΣ ΜΗΤΡΑΣ

ΥΠΟΘΕΜΑ: ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΗΣ ΜΗΤΡΑΣ 13 ΓΕΛ ΠΕΙΡΑΙΑ ΜΑΘΗΜΑ:ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ-PROJECT ΘΕΜΑ:ΥΓΕΙΑ-ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2013-14 ΤΑΞΗ Α1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ: 1)ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΜΗΤΡΑΣ- ΝΩΤΙΑΙΟΥ ΜΥΕΛΟΥ 2)AIDS 3)ΜΗΝΙΣΚΟΣ 4)ΜΗΝΙΓΓΙΤΙΔΑ ΥΠΟΘΕΜΑ: ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

25. RHESUS (Rh) ANOΣΟΠΟΙΗΣΗ

25. RHESUS (Rh) ANOΣΟΠΟΙΗΣΗ Η Rh ανοσοποίηση οφείλεται σε εμβρυο-μητρική μετάγγιση (ΕΜΜ), όπου ποσότητα Rh θετικού εμβρυϊκού αίματος εισέρχεται στη μητρική κυκλοφορία Rh αρνητικής εγκύου και δημιουργούνται αντισώματα κατά του παράγοντα

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΝΕΦΡΟΥ. Λειτουργία των νεφρών. Συμπτώματα της χρόνιας νεφρικής ανεπάρκειας

ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΝΕΦΡΟΥ. Λειτουργία των νεφρών. Συμπτώματα της χρόνιας νεφρικής ανεπάρκειας ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΝΕΦΡΟΥ Η χρόνια νεφρική ανεπάρκεια είναι η προοδευτική, μη αναστρέψιμη μείωση της νεφρικής λειτουργίας, η οποία προκαλείται από βλάβη του νεφρού ποικίλης αιτιολογίας. Η χρόνια νεφρική ανεπάρκεια

Διαβάστε περισσότερα

screening πρωτου τριμηνου

screening πρωτου τριμηνου Universitäts-Frauenklinik Essen screening πρωτου τριμηνου Τι ονομαζεται screening πρωτου τριμηνου Εδω αξιολογειται ο κινδυνος υπαρξης ανωμαλιας χρωματοσωματων στο εμβρυο οπως( π.χ. (συνδρομο Down, συνδρομο

Διαβάστε περισσότερα

MA0611 ΜΑΙΕΥΤΙΚΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΚΥΗΣΗΣ ΥΨΗΛΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ

MA0611 ΜΑΙΕΥΤΙΚΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΚΥΗΣΗΣ ΥΨΗΛΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ MA0611 ΜΑΙΕΥΤΙΚΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΚΥΗΣΗΣ ΥΨΗΛΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ Συντετμημένος Τίτλος: Τίτλος Μαθήματος Πλήρης Τίτλος: Μαιευτική Φροντίδα Κύησης Υψηλού Κινδύνου Κωδικός Μαθήματος: MA0611 ΜΑ0612 Επίπεδο Μαθήματος: Προπτυχιακό

Διαβάστε περισσότερα

1) Τι είναι η Ορμονοθεραπεία;

1) Τι είναι η Ορμονοθεραπεία; Γράφει: Χρήστος Μαρκόπουλος, Αν. Καθηγητής Χειρουργικής Ιατρικής Σχολής Αθηνών, Διευθυντής Κλινικής Μαστού Ιατρικού Κέντρου Αθηνών, Πρόεδρος Ελληνικής Χειρουργικής Εταιρείας Μαστού 1) Τι είναι η Ορμονοθεραπεία;

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΟΡΟΙ Ή ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ ΟΣΟΝ ΑΦΟΡΑ ΤΗΝ ΑΣΦΑΛΗ ΚΑΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΦΑΡΜΑΚΟΥ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΦΑΡΜΟΣΤΟΥΝ ΑΠΟ ΤΑ ΚΡΑΤΗ ΜΕΛΗ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΟΡΟΙ Ή ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ ΟΣΟΝ ΑΦΟΡΑ ΤΗΝ ΑΣΦΑΛΗ ΚΑΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΦΑΡΜΑΚΟΥ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΦΑΡΜΟΣΤΟΥΝ ΑΠΟ ΤΑ ΚΡΑΤΗ ΜΕΛΗ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΟΡΟΙ Ή ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ ΟΣΟΝ ΑΦΟΡΑ ΤΗΝ ΑΣΦΑΛΗ ΚΑΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΦΑΡΜΑΚΟΥ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΦΑΡΜΟΣΤΟΥΝ ΑΠΟ ΤΑ ΚΡΑΤΗ ΜΕΛΗ ΟΡΟΙ Ή ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ ΟΣΟΝ ΑΦΟΡΑ ΤΗΝ ΑΣΦΑΛΗ ΚΑΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

Οδηγίες για την Φαρμακευτική θεραπεία της επιληψίας

Οδηγίες για την Φαρμακευτική θεραπεία της επιληψίας Οδηγίες για την Φαρμακευτική θεραπεία της επιληψίας Επιληψία είναι μία νόσος με πολλαπλά αίτια και η διάγνωση τίθεται όταν ο ασθενής εμφανίσει δύο επεισόδια μη προκλητών επιληπτικών κρίσεων ή ένα επεισόδιο

Διαβάστε περισσότερα

Κύηση και συγγενείς καρδιοπάθειες. Στέλλα Μπρίλη Α! Καρδιολογική Κλινική Πανεπιστηµίου Αθηνών

Κύηση και συγγενείς καρδιοπάθειες. Στέλλα Μπρίλη Α! Καρδιολογική Κλινική Πανεπιστηµίου Αθηνών Κύηση και συγγενείς καρδιοπάθειες Στέλλα Μπρίλη Α! Καρδιολογική Κλινική Πανεπιστηµίου Αθηνών Αιµοδυναµικές αλλαγές κατά την εγκυµοσύνη Όγκος αίµατος 30-50% Μέγιστο 20-24 εβδ Όγκος παλµού Καρδιακή Συχνότητα

Διαβάστε περισσότερα

DEPAKINE/DEPAKINE CHRONO/DEPAKINE CHRONOSPHERE (ΒΑΛΠΡΟΪΚΟ)

DEPAKINE/DEPAKINE CHRONO/DEPAKINE CHRONOSPHERE (ΒΑΛΠΡΟΪΚΟ) DEPAKINE/DEPAKINE CHRONO/DEPAKINE CHRONOSPHERE (ΒΑΛΠΡΟΪΚΟ) ΦυΛΛΑΔιΟ ενημερωσησ ΑσθενΟυσ Το παρόν φυλλάδιο απευθύνεται σε κορίτσια ή γυναίκες που λαμβάνουν οποιοδήποτε φάρμακο περιέχει βαλπροϊκό Περιλαμβάνει

Διαβάστε περισσότερα

Γενικές Αρχές Σεξουαλικής Διαπαιδαγώγησης Θωμάς Γεωργ. Γκίκας Μαιευτήρας Χειρουργός Γυναικολόγος Αθήνα 188 Μαρτίου 2009 Σιβιτανίδειος Σχολή Αναπαραγωγικό Σύστημα Γυναίκας Έξω Γεννητικά Όργανα Αναπαραγωγικό

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΙΙ Καλλιρρόη Παπαδοπούλου ΕΚΠΑ/ΤΕΑΠΗ

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΙΙ Καλλιρρόη Παπαδοπούλου ΕΚΠΑ/ΤΕΑΠΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΙΙ Καλλιρρόη Παπαδοπούλου ΕΚΠΑ/ΤΕΑΠΗ Προγεννητική ανάπτυξη Πολλά στοιχεία της ανάπτυξης, άρα και της προγεννητικής ανάπτυξης, καθορίζονται από περίπλοκες γενετικές οδηγίες. Όμως και

Διαβάστε περισσότερα

Σακχαρώδης διαβήτης και οστεοπόρωση - Ο Δρόμος για την Θεραπεία Τρίτη, 23 Νοέμβριος :22

Σακχαρώδης διαβήτης και οστεοπόρωση - Ο Δρόμος για την Θεραπεία Τρίτη, 23 Νοέμβριος :22 Δημήτρης Ι. Χατζηδάκης, Αναπληρωτής Καθηγητής Παθολογίας - Ενδοκρινολογίας, Υπεύθυνος Ενδοκρινολογικής Mονάδας Β' Προπαιδευτικής Παθολογικής Κλινικής Πανεπιστημίου Αθηνών, Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο

Διαβάστε περισσότερα

Written by Δρ Δημήτριος Ν. Γκέλης, Ιατρός, Οδοντίατρος, Ωτορινολαρυγγολόγος, -

Written by Δρ Δημήτριος Ν. Γκέλης, Ιατρός, Οδοντίατρος, Ωτορινολαρυγγολόγος, - ALTAXA ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΟΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ΠΟΙΟΤΙΚΗ & ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΣΕ ΔΡΑΣΤΙΚΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ α. α)sumatriptan succinate 50mg/δισκίο β). Sumatriptan succinate 100mg/ δισκίο Για τα έκδοχα βλίπε 'Φαρμακευτικά

Διαβάστε περισσότερα

Παράρτημα III. Τροποποίησεις στις αντίστοιχες παραγράφους στις Πληροφορίες του Προϊόντος

Παράρτημα III. Τροποποίησεις στις αντίστοιχες παραγράφους στις Πληροφορίες του Προϊόντος Παράρτημα III Τροποποίησεις στις αντίστοιχες παραγράφους στις Πληροφορίες του Προϊόντος Σημείωση: Αυτές οι μεταβολές στις σχετικές παραγράφους των Περιλήψεων των Χαρακτηριστικών του Προϊόντος και στο Φύλλο

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΕΦΟΣ Θ.

ΣΤΕΦΟΣ Θ. Επηρεάζει την αύξηση του βάρους κατά τη διάρκεια της κύησης Επηρεάζει τη μακροχρόνια διατήρηση των προσληφθέντων κιλών κατά τη διάρκεια της κύησης (5-9μήνες) Επηρεάζει την εμφάνιση παχυσαρκίας σε γυναίκες

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΛΕΜΦΩΜΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΚΥΗΣΗ. Βιβλιογραφική ενημέρωση, ΓΝΑ Ευαγγελισμός Θ. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΥ

ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΛΕΜΦΩΜΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΚΥΗΣΗ. Βιβλιογραφική ενημέρωση, ΓΝΑ Ευαγγελισμός Θ. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΥ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΛΕΜΦΩΜΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΚΥΗΣΗ Βιβλιογραφική ενημέρωση, ΓΝΑ Ευαγγελισμός Θ. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΥ 17-10-2013 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1:6000 περιπτώσεις κακοήθειας κατά την κύηση / έτος στις ΗΠΑ 1:1000 κυήσεις Λέμφωμα 4 ο σε

Διαβάστε περισσότερα

Κριτήρια ταξινόμησης κατά CLP: Κίνδυνοι για την ανθρώπινη υγεία Καρκινογένεση, Μεταλλαξιγένεση, Τοξικότητα στην αναπαραγωγή

Κριτήρια ταξινόμησης κατά CLP: Κίνδυνοι για την ανθρώπινη υγεία Καρκινογένεση, Μεταλλαξιγένεση, Τοξικότητα στην αναπαραγωγή ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΩΝ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ & ΧΗΜΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΓΕΝΙΚΟΥ ΧΗΜΕΙΟΥ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ 11 η Ετήσια Σύσκεψη Επιθεωρητών REACH, CLP 2015 Εθνική Συνάντηση Εργασίας του PROTEAS Αθήνα, 27-2929 Απριλίου 2015 Γενικό

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙΙ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΣΤΙΣ ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΣΤΟ ΦΥΛΛΟ ΟΔΗΓΙΩΝ ΧΡΗΣΗΣ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙΙ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΣΤΙΣ ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΣΤΟ ΦΥΛΛΟ ΟΔΗΓΙΩΝ ΧΡΗΣΗΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙΙ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΣΤΙΣ ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΣΤΟ ΦΥΛΛΟ ΟΔΗΓΙΩΝ ΧΡΗΣΗΣ Αυτές οι μεταβολές στη ΠΧΠ και το φύλλο οδηγιών χρήσης θα είναι εν ισχύ κατά την έκδοση της Κοινοτικής

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΗΘΙΚΑ ΔΙΛΗΜΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΝΑΡΞΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ

ΒΙΟΗΘΙΚΑ ΔΙΛΗΜΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΝΑΡΞΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΒΙΟΗΘΙΚΑ ΔΙΛΗΜΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΝΑΡΞΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ Ενότητα 5: Έκτρωση: Μορφές, μέθοδοι, συνέπειες Μιλτιάδης Βάντσος Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Οδός Ξενίας 1, 115 27 Αθήνα, T ηλ.: 210 7775444 Fax: 210 7775420 e-mail: info@diamedica.gr http://www.diamedica.gr. Πίνακας 1.

Οδός Ξενίας 1, 115 27 Αθήνα, T ηλ.: 210 7775444 Fax: 210 7775420 e-mail: info@diamedica.gr http://www.diamedica.gr. Πίνακας 1. Ενημερωτικό Δελτίο Τεύχος 1 Δεκέμβριος 2007 Εργαστήριο Κλινικής Βιοχημείας και Εργαστηριακής Ιατρικής Οδός Ξενίας 1, 115 27 Αθήνα, T ηλ.: 210 7775444 Fax: 210 7775420 e-mail: info@diamedica.gr http://www.diamedica.gr

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 15 (Ιατρική Γενετική) Προγεννητική διάγνωση

Κεφάλαιο 15 (Ιατρική Γενετική) Προγεννητική διάγνωση Κεφάλαιο 15 (Ιατρική Γενετική) Προγεννητική διάγνωση Η προγεννητική διάγνωση Ενδείξεις: -Προχωρημένη ηλικία μητέρας (πιο συχνό: σύνδρομο Down) -Προγενέστερο παιδί με de novo χρωμοσωμική ανωμαλία -Ύπαρξη

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ ΒΑΣ. ΣΙΔΕΡΗΣ, ΜΕΣΟΓΕΙΩΝ 6, ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ 115 27, ΑΘΗΝΑ, ΤΗΛ: 210 7777.654, FAX

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ ΒΑΣ. ΣΙΔΕΡΗΣ, ΜΕΣΟΓΕΙΩΝ 6, ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ 115 27, ΑΘΗΝΑ, ΤΗΛ: 210 7777.654, FAX ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ Μικροβιολογικό & Ερευνητικό Εργαστήριο Καθ έξιν Αποβολές Οι καθ 'έξιν αποβολές είναι μια ασθένεια σαφώς διακριτή από τη στειρότητα, και που ορίζεται ως δύο ή περισσότερες αποτυχημένες

Διαβάστε περισσότερα

Εφαρμογές αρχών φαρμακολογίας

Εφαρμογές αρχών φαρμακολογίας Εφαρμογές αρχών φαρμακολογίας Χριστίνα Δάλλα Λέκτορας Φαρμακολογίας Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Αθηνών cdalla@med.uoa.gr www.med.uoa.gr/pharmacology Ισχύς (potency) ενός φαρμάκου (συνήθως εκφράζεται σε

Διαβάστε περισσότερα

Στοιχειώδεις παθολογικές μεταβολές του Γεννητικού Συστήματος

Στοιχειώδεις παθολογικές μεταβολές του Γεννητικού Συστήματος Στοιχειώδεις παθολογικές μεταβολές του Γεννητικού Συστήματος του Θήλεος ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΟΠΟΥΛΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Προσοχή: Οι παρουσιάσεις μαθημάτων αποτελούν βοήθημα παρακολούθησης των παραδόσεων

Διαβάστε περισσότερα

Πυελική μάζα. Ενότητα 3: Πύελος Παθολογία πυέλου

Πυελική μάζα. Ενότητα 3: Πύελος Παθολογία πυέλου Πυελική μάζα Ενότητα 3: Πύελος Παθολογία πυέλου Γεώργιος Α. Ανδρουτσόπουλος Επίκουρος Καθηγητής Ιατρική Σχολή Μαιευτικής - Γυναικολογίας Πανεπιστημίου Πατρών Σκοποί ενότητας Παρουσίαση Πυελικής Μάζας Πρόπτωση

Διαβάστε περισσότερα

Θέματα Αναπαραγωγικής Υγείας στην Προεφηβεία & Εφηβεία. Φλώρα Μπακοπούλου Παιδίατρος Εφηβικής Ιατρικής

Θέματα Αναπαραγωγικής Υγείας στην Προεφηβεία & Εφηβεία. Φλώρα Μπακοπούλου Παιδίατρος Εφηβικής Ιατρικής Θέματα Αναπαραγωγικής Υγείας στην Προεφηβεία & Εφηβεία Φλώρα Μπακοπούλου Παιδίατρος Εφηβικής Ιατρικής Ενήβωση - Εφηβεία Puberty - Adolescence Puberty vs. Adolescence Ενήβωση vs. Εφηβεία 12-15 y 12- >>15

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Αλίκη Τσερκέζογλου, Γυναικολόγος Ογκολόγος, Τέως Συντονίστρια Διευθύντρια Νοσοκομείου «Ο Άγιος Σάββας», Συνεργάτις Ευρωκλινική Αθηνών

Γράφει: Αλίκη Τσερκέζογλου, Γυναικολόγος Ογκολόγος, Τέως Συντονίστρια Διευθύντρια Νοσοκομείου «Ο Άγιος Σάββας», Συνεργάτις Ευρωκλινική Αθηνών Γράφει: Αλίκη Τσερκέζογλου, Γυναικολόγος Ογκολόγος, Τέως Συντονίστρια Διευθύντρια Νοσοκομείου «Ο Άγιος Σάββας», Συνεργάτις Ευρωκλινική Αθηνών Ο καρκίνος του ενδομητρίου αναπτύσσεται στο ενδομήτριο, που

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠ. ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΘΕΟΔΟΣΙΟΣ ΓΑΛΑΝΗΣ ΑΝΤΙΣΥΛΛΗΨΗ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΑΠ. ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΘΕΟΔΟΣΙΟΣ ΓΑΛΑΝΗΣ ΑΝΤΙΣΥΛΛΗΨΗ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΑΠ. ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΘΕΟΔΟΣΙΟΣ ΓΑΛΑΝΗΣ ΑΝΤΙΣΥΛΛΗΨΗ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΕΡΟΣ I. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΚΕΦ.1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1.1. Αρχές αντισύλληψης 1 1.2. Ιστορία της αντισύλληψης 3 1.3. Δημογραφικά στοιχεία

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΩΝ ΠΑΙ ΙΩΝ ΤΗΣ ΕΞΩΣΩΜΑΤΙΚΗΣ ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗΣ. Μανουρά Αντωνία. Νεογνολογική Κλινική Πανεπιστηµίου Κρήτης

ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΩΝ ΠΑΙ ΙΩΝ ΤΗΣ ΕΞΩΣΩΜΑΤΙΚΗΣ ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗΣ. Μανουρά Αντωνία. Νεογνολογική Κλινική Πανεπιστηµίου Κρήτης ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΩΝ ΠΑΙ ΙΩΝ ΤΗΣ ΕΞΩΣΩΜΑΤΙΚΗΣ ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗΣ Μανουρά Αντωνία Νεογνολογική Κλινική Πανεπιστηµίου Κρήτης Σχεδόν τριάντα χρόνια έχουν περάσει από τη γέννηση του πρώτου «µωρού του σωλήνα». Από τότε,

Διαβάστε περισσότερα

Γεώργιος Α. Ανδρουτσόπουλος Επίκουρος Καθηγητής Μαιευτικής - Γυναικολογίας Πανεπιστημίου Πατρών. Πυελική μάζα

Γεώργιος Α. Ανδρουτσόπουλος Επίκουρος Καθηγητής Μαιευτικής - Γυναικολογίας Πανεπιστημίου Πατρών. Πυελική μάζα Γεώργιος Α. Ανδρουτσόπουλος Επίκουρος Καθηγητής Μαιευτικής - Γυναικολογίας Πανεπιστημίου Πατρών Πυελική μάζα Επιδημιολογία Η πυελική μάζα είναι ένα σχετικά συχνό κλινικό εύρημα. Σε αρκετές περιπτώσεις

Διαβάστε περισσότερα

Καρκίνος. Note: Σήμερα όμως πάνω από το 50% των διαφόρων καρκινικών τύπων είναι θεραπεύσιμοι

Καρκίνος. Note: Σήμερα όμως πάνω από το 50% των διαφόρων καρκινικών τύπων είναι θεραπεύσιμοι Ο πιο απλός ορισμός είναι ότι ο καρκίνος είναι μια ομάδα ασθενειών που χαρακτηρίζεται από ανεξέλεγκτη ανάπτυξη και διασπορά ανώμαλων κυττάρων. Αν η εξάπλωση δεν ελεγχθεί θα οδηγήσει στο θάνατο. Ποσοστό

Διαβάστε περισσότερα

Φύλλο οδηγιών χρήσης: Πληροφορίες για τον χρήστη. CYTOTEC 200 mcg Δισκία Μισοπροστόλη

Φύλλο οδηγιών χρήσης: Πληροφορίες για τον χρήστη. CYTOTEC 200 mcg Δισκία Μισοπροστόλη Φύλλο οδηγιών χρήσης: Πληροφορίες για τον χρήστη CYTOTEC 200 mcg Δισκία Μισοπροστόλη Διαβάστε προσεκτικά ολόκληρο το φύλλο οδηγιών χρήσης προτού αρχίσετε να παίρνετε αυτό το φάρμακο. - Φυλάξτε αυτό το

Διαβάστε περισσότερα

Pronilen Ενέσιμο διάλυμα λουπροστιόλης

Pronilen Ενέσιμο διάλυμα λουπροστιόλης Ενέσιμο διάλυμα λουπροστιόλης Σύνθεση: Ανά ml: Λουπροστιόλη 7,50 mg Είδη ζώων: Αγελάδες, μοσχίδες, φοράδες, πρόβατα. Φαρμακολογικές ιδιότητες: Η λουπροστιόλη είναι ένα συνθετικό ανάλογο της προσταγλανδίνης

Διαβάστε περισσότερα

Σύγχρονες μεθοδολογίες μοριακής βιολογίας και γενετικής στη γυναικολογία

Σύγχρονες μεθοδολογίες μοριακής βιολογίας και γενετικής στη γυναικολογία ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΕΣ ΜΟΡΙΑΚΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ - ΓΕΝΕΤΙΚΗΣ Σύγχρονες μεθοδολογίες μοριακής βιολογίας και γενετικής στη γυναικολογία ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ ΕΛΕΝΗ, Ph.D. Λέκτορας Εργαστήριο Βιολογίας, Ιατρική Σχολή Αθηνών

Διαβάστε περισσότερα

Η CMDh συμφωνεί με την ενίσχυση των προειδοποιήσεων σχετικά με τη χρήση των φαρμάκων που περιέχουν βαλπροϊκό σε γυναίκες και κορίτσια

Η CMDh συμφωνεί με την ενίσχυση των προειδοποιήσεων σχετικά με τη χρήση των φαρμάκων που περιέχουν βαλπροϊκό σε γυναίκες και κορίτσια 21 Νοεμβρίου 2014 EMA/709243/2014 Η CMDh συμφωνεί με την ενίσχυση των προειδοποιήσεων σχετικά με τη χρήση των φαρμάκων που περιέχουν βαλπροϊκό σε γυναίκες και κορίτσια Καλύτερη ενημέρωση των γυναικών σχετικά

Διαβάστε περισσότερα

Ευριπίδης Μαντούδης FRCOG Γυναικολόγος Αναπαραγωγής Μαιευτήρας

Ευριπίδης Μαντούδης FRCOG Γυναικολόγος Αναπαραγωγής Μαιευτήρας Ευριπίδης Μαντούδης FRCOG Γυναικολόγος Αναπαραγωγής Μαιευτήρας Πώς γίνεται η υστεροσκόπηση Η υστεροσκόπηση είναι μια εξέταση με την οποία διερευνάται το εσωτερικό της μήτρας. Γίνεται με τη βοήθεια του

Διαβάστε περισσότερα

Περιγεννητικά χαρακτηριστικά και κίνδυνος ιδιοπαθούς επιληψίας

Περιγεννητικά χαρακτηριστικά και κίνδυνος ιδιοπαθούς επιληψίας 27 ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ελληνικής Εταιρείας Κοινωνικής Παιδιατρικής και Προαγωγής της Υγείας Σπάρτη και Μονεμβασιά, 9-10 Οκτωβρίου 2015 Περιγεννητικά χαρακτηριστικά και κίνδυνος ιδιοπαθούς επιληψίας Γεωργάκης

Διαβάστε περισσότερα

Επικαιροποιημένα μέτρα για την πρόληψη εγκυμοσύνης κατά τη χρήση ρετινοειδών

Επικαιροποιημένα μέτρα για την πρόληψη εγκυμοσύνης κατά τη χρήση ρετινοειδών Επικαιροποιημένα μέτρα για την πρόληψη εγκυμοσύνης κατά τη χρήση ρετινοειδών Προειδοποίηση για πιθανό κίνδυνο εμφάνισης νευροψυχιατρικών διαταραχών με τα από του στόματος ρετινοειδή Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΙΧΝΕΥΤΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ- ΠΡΟΓΕΝΝΗΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ Δρ. Ε.Τρακάκης

ΑΝΙΧΝΕΥΤΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ- ΠΡΟΓΕΝΝΗΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ Δρ. Ε.Τρακάκης ΑΝΙΧΝΕΥΤΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ- ΠΡΟΓΕΝΝΗΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ Δρ. Ε.Τρακάκης Οι ανιχνευτικές εξετάσεις (screening test) έχουν ευρεία εφαρμογή και μεγάλη πρακτική χρησιμότητα στον προγεννητικό έλεγχο. Ο προγεννητικός έλεγχος

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ III 1 ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ 4. ΚΛΙΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ 4.1 Θεραπευτικές ενδείξεις Θεραπεία του οξέος πόνου (βλ. παράγραφο 4.2). Συµπτωµατική θεραπεία της επώδυνης οστεοαρθρίτιδας

Διαβάστε περισσότερα

ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΜΕΛΕΤΗΣ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΗ ΘΡΟΜΒΩΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΤΙΘΡΟΜΒΩΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ. Βασίλειος Δ. Σιούλας Μαιευτήρας - Γυναικολόγος

ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΜΕΛΕΤΗΣ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΗ ΘΡΟΜΒΩΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΤΙΘΡΟΜΒΩΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ. Βασίλειος Δ. Σιούλας Μαιευτήρας - Γυναικολόγος ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΜΕΛΕΤΗΣ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΗ ΘΡΟΜΒΩΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΤΙΘΡΟΜΒΩΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ 2 ο Πανελλήνιο Συνέδριο για τη Θρόμβωση και την Αντιθρομβωτική Αγωγή (11-12/04/2014) Βασίλειος Δ. Σιούλας Μαιευτήρας - Γυναικολόγος

Διαβάστε περισσότερα

Η ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΡ ΙA ΚΑΙ Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ

Η ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΡ ΙA ΚΑΙ Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ Η ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΡ ΙA ΚΑΙ Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ 1 Η φυσιολογική καρδιά είναι µία πολύ δυνατή αντλία φτιαγµένη από µυϊκό ιστό, που λειτουργεί εντατικά και συνεχώς. Έχει περίπου τις διαστάσεις µιας ανθρώπινης

Διαβάστε περισσότερα

prenatal Μη επεμβατικός προγεννητικός έλεγχος

prenatal Μη επεμβατικός προγεννητικός έλεγχος prenatal Μη επεμβατικός προγεννητικός έλεγχος 1 Είστε έγκυος. Συγχαρητήρια! 2 Αγαπητοί μελλοντικοί γονείς, Αυτή είναι μια πολύ συναρπαστική περίοδος για εσάς και είναι πολύ φυσικό να ανησυχείτε για την

Διαβάστε περισσότερα

Προ εγχειρητικός Καρδιολογικός Έλεγχος

Προ εγχειρητικός Καρδιολογικός Έλεγχος Προ εγχειρητικός Καρδιολογικός Έλεγχος Οδηγίες Συνταγογράφηση γνωματεύσεων Dr ΠΑΠΑΜΙΧΑΗΛ ΑΝΔΡΕΑΣ Καρδιολόγος 1) ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΑΣΘΕΝΟΥΣ 2) Βαρύτητα επέμβασης Βαρύτητα επέμβασης 1)χαμηλού κινδύνου 2)μέτριου

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Ειδική Φυσική Αγωγή Ενότητα 7η: Νοητική Υστέρηση Κοκαρίδας Δημήτρης Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

Dr ΣΑΡΡΗΣ Ι. - αµ. επ. καθηγ. ΑΒΡΑΜΙ ΗΣ Α. ενδοκρινολόγοι. gr

Dr ΣΑΡΡΗΣ Ι. - αµ. επ. καθηγ. ΑΒΡΑΜΙ ΗΣ Α. ενδοκρινολόγοι.  gr Dr ΣΑΡΡΗΣ Ι. - αµ. επ. καθηγ. ΑΒΡΑΜΙ ΗΣ Α. ενδοκρινολόγοι ΕΙΣΑΓΩΓΗ Κατά τη διάρκεια υποσιτισµού ή βαριάς µη θυρεοειδικής νόσου, παρατηρούνται µεταβολές των επιπέδων των θυρεοειδικών ορµονών στο αίµα, που

Διαβάστε περισσότερα

ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥ Α.

ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥ Α. Διπολική διαταραχή και γυναίκες Μια συχνή ψυχιατρική διαταραχή που προσβάλει 0,5-1,5% του πληθυσμού Η έναρξη της διαταραχής συνήθως στην εφηβεία ή στη νεαρή ηλικία καθιστά πιθανό να συνοδεύει τις γυναίκες

Διαβάστε περισσότερα

Ιοί & HPV. Ευστάθιος Α. Ράλλης. Επικ. Καθηγητής Δερματολογίας - Αφροδισιολογίας

Ιοί & HPV. Ευστάθιος Α. Ράλλης. Επικ. Καθηγητής Δερματολογίας - Αφροδισιολογίας Ιοί & HPV Ευστάθιος Α. Ράλλης Επικ. Καθηγητής Δερματολογίας - Αφροδισιολογίας Περί ΙΩΝ Ορισμός Οι ιοί είναι ατελείς, λοιμώδεις οργανισμοί μικρότεροι σε μέγεθος από τα μικρόβια και ορατοί μόνο με το ηλεκτρονικό

Διαβάστε περισσότερα

Vivalcid. ΓΙΑΝΝΗΣ ΘΕΟΥΛΑΚΗΣ Χημικος ΑΠΘ Marketing Director

Vivalcid. ΓΙΑΝΝΗΣ ΘΕΟΥΛΑΚΗΣ Χημικος ΑΠΘ Marketing Director Vivalcid ΓΙΑΝΝΗΣ ΘΕΟΥΛΑΚΗΣ Χημικος ΑΠΘ Marketing Director Vivalcid Εγκυμοσύνη ΦOΛΙΚΟ ΟΞΥ Το φολικό (φυλλικο) οξύ αποτελεί βιταμίνη της οικογενειας Β και είναι επίσης γνωστό ως βιταμίνη Β9. --- Έχει θεμελιώδη

Διαβάστε περισσότερα

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΣ

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΣ Γυναικεία Ορµονικά Προφίλ (για την αναπαραγωγική και περιεµµηνοπαυσιακή ηλικία) Οι ωοθήκες βρίσκονται στο δεξιό και αριστερό τµήµα της πυελική κοιλότητας, πλησίον της µήτρας και

Διαβάστε περισσότερα

Νικόλαος Δ. Βραχνής. και Εμβρυομητρικής. Αρεταίειο Νοσοκομείο

Νικόλαος Δ. Βραχνής. και Εμβρυομητρικής. Αρεταίειο Νοσοκομείο Υπερηχογραφικά καθοδηγούμενος επεμβατικός έλεγχος στη Μαιευτική Νικόλαος Δ. Βραχνής Επίκουρος Καθηγητής Μαιευτικής Γυναικολογίας και Εμβρυομητρικής Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών Αρεταίειο Νοσοκομείο

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Χάρης Χηνιάδης, Μαιευτήρας-Χειρουργός Γυναικολόγος, τ. Επιμελητής Μονάδας Εξωσωματικής Γονιμοποίησης Παν/κού Νοσοκομείου St Bart's, London

Γράφει: Χάρης Χηνιάδης, Μαιευτήρας-Χειρουργός Γυναικολόγος, τ. Επιμελητής Μονάδας Εξωσωματικής Γονιμοποίησης Παν/κού Νοσοκομείου St Bart's, London Γράφει: Χάρης Χηνιάδης, Μαιευτήρας-Χειρουργός Γυναικολόγος, τ. Επιμελητής Μονάδας Εξωσωματικής Γονιμοποίησης Παν/κού Νοσοκομείου St Bart's, London Στη διαδικασία της τεχνητής γονιμοποίησης (IVF) μεταφέρονται

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΙΔΙΑ ΚΑΙ ΦΑΡΜΑΚΑ. Γεώργιος Ι. Πανουτσόπουλος Δρ. Φυσιολογίας του Ανθρώπου Τμήμα Νοσηλευτικής Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου

ΠΑΙΔΙΑ ΚΑΙ ΦΑΡΜΑΚΑ. Γεώργιος Ι. Πανουτσόπουλος Δρ. Φυσιολογίας του Ανθρώπου Τμήμα Νοσηλευτικής Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου ΠΑΙΔΙΑ ΚΑΙ ΦΑΡΜΑΚΑ Γεώργιος Ι. Πανουτσόπουλος Δρ. Φυσιολογίας του Ανθρώπου Τμήμα Νοσηλευτικής Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου 1 Ο πρώτος χρόνος μετά τη γέννηση έχει τις μεγαλύτερες και ταχύτερες φυσιολογικές

Διαβάστε περισσότερα

11. ΕΝΔΟΚΡΙΝΕΙΣ ΑΔΕΝΕΣ

11. ΕΝΔΟΚΡΙΝΕΙΣ ΑΔΕΝΕΣ 11. ΕΝΔΟΚΡΙΝΕΙΣ ΑΔΕΝΕΣ Στον ανθρώπινο οργανισμό υπάρχουν δύο είδη αδένων, οι εξωκρινείς και οι ενδοκρινείς. Οι εξωκρινείς (ιδρωτοποιοί αδένες, σμηγματογόνοι αδένες κ.ά.) εκκρίνουν το προϊόν τους στην επιφάνεια

Διαβάστε περισσότερα

Διεθνές Συμβούλιο Εξεταστών Συμβούλων Γαλουχίας

Διεθνές Συμβούλιο Εξεταστών Συμβούλων Γαλουχίας I. Ανάπτυξη και Διατροφή 26 A. Βρέφος 1. Διατροφικές συμπεριφορές σε διαφορετικές ηλικίες 2. Διατροφικές δυσανεξίες/αλλεργίες 3. Ανατομία βρεφών και ανατομικές ιδιαιτερότητες/ ιδιαιτερότητες στο στόμα

Διαβάστε περισσότερα

Προαγωγή Υγείας Πρόληψη Νόσου Ιατρική κοινότητας

Προαγωγή Υγείας Πρόληψη Νόσου Ιατρική κοινότητας Προαγωγή Υγείας Πρόληψη Νόσου Ιατρική κοινότητας Οικογενειακός Προγραμματισμός Απόστολος Βανταράκης Αναπλ. Καθηγητής Υγιεινής Παν/μιο Πατρών Οικογενειακός Προγραμματισμός Αποτελεί βασικό στοιχείο της Προληπτικής

Διαβάστε περισσότερα

«ΜΑΙΕΥΤΙΚΑ» ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ ΣΤΗ ΘΗΛΥΚΗ ΓΑΤΑ. Μαρία Μαλιδάκη, Χαράλαμπος Ν. Βερβερίδης Κτηνιατρική Σχολή, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

«ΜΑΙΕΥΤΙΚΑ» ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ ΣΤΗ ΘΗΛΥΚΗ ΓΑΤΑ. Μαρία Μαλιδάκη, Χαράλαμπος Ν. Βερβερίδης Κτηνιατρική Σχολή, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης «ΜΑΙΕΥΤΙΚΑ» ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ ΣΤΗ ΘΗΛΥΚΗ ΓΑΤΑ Μαρία Μαλιδάκη, Χαράλαμπος Ν. Βερβερίδης Κτηνιατρική Σχολή, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης «ΜΑΙΕΥΤΙΚΑ» ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ ΣΤΗ ΘΗΛΥΚΗ ΓΑΤΑ Ο ωοθηκικός κύκλος και

Διαβάστε περισσότερα

Δρ Αφροδίτη Ελισσαίου-Ξενοφώντος

Δρ Αφροδίτη Ελισσαίου-Ξενοφώντος ΟΡΙΣΜΟΣ ΣΕΑ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΣΕΑ ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΑΛΚΟΟΛΗΣ ΣΤΑ ΤΡΙΑ ΤΡΙΜΗΝΑ ΤΗΣ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗΣ ΘΗΛΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΛΚΟΟΛ ΕΞΑΡΤΗΣΙΟΓΟΝΕΣ ΟΥΣΙΕΣ ΣΤΗΝ ΚΥΗΣΗ ΚΑΙ ΘΗΛΑΣΜΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ ΣΤΗΝ ΚΥΗΣΗ ΚΑΙ ΘΗΛΑΣΜΟ Σύνδρομο

Διαβάστε περισσότερα

Η μεταφορά των φαρμάκων γίνεται με παθητική διάχυση ή με ενεργητική μεταφορά.

Η μεταφορά των φαρμάκων γίνεται με παθητική διάχυση ή με ενεργητική μεταφορά. ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΑΣ ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΦΑΡΜΑΚΟ. Φάρμακο λέμε οποιαδήποτε ουσία που όταν χορηγηθεί στον άνθρωπο, τα ζώα ή τα φυτά με συγκεκριμένο τρόπο και σε συγκεκριμένη δόση έχει θεραπευτικό αποτέλεσμα.

Διαβάστε περισσότερα

Παράρτημα ΙΙΙ. Τροποποιήσεις στις σχετικές παραγράφους της περίληψης των χαρακτηριστικών του προϊόντος, της επισήμανσης και του φύλλου οδηγιών χρήσης

Παράρτημα ΙΙΙ. Τροποποιήσεις στις σχετικές παραγράφους της περίληψης των χαρακτηριστικών του προϊόντος, της επισήμανσης και του φύλλου οδηγιών χρήσης Παράρτημα ΙΙΙ Τροποποιήσεις στις σχετικές παραγράφους της περίληψης των χαρακτηριστικών του προϊόντος, της επισήμανσης και του φύλλου οδηγιών χρήσης 21 ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΙΟΝΤΟΣ Το φάρμακο

Διαβάστε περισσότερα

Η θέση της χημειοθεραπείας σε ασθενείς 3 ης ηλικίας. Θωμάς Μακατσώρης Λέκτορας Παθολογίας-Ογκολογίας Πανεπιστήμιο Πατρών 23-10-2010

Η θέση της χημειοθεραπείας σε ασθενείς 3 ης ηλικίας. Θωμάς Μακατσώρης Λέκτορας Παθολογίας-Ογκολογίας Πανεπιστήμιο Πατρών 23-10-2010 Η θέση της χημειοθεραπείας σε ασθενείς 3 ης ηλικίας Θωμάς Μακατσώρης Λέκτορας Παθολογίας-Ογκολογίας Πανεπιστήμιο Πατρών 23-10-2010 Το πεδίο αλλάζει Αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης παγκοσμίως Καλύτερη

Διαβάστε περισσότερα

Παράρτημα II. Επιστημονικά πορίσματα

Παράρτημα II. Επιστημονικά πορίσματα Παράρτημα II Επιστημονικά πορίσματα 74 Επιστημονικά πορίσματα Στις 7 Ιουλίου 2016, το Ηνωμένο Βασίλειο κίνησε διαδικασία παραπομπής δυνάμει του άρθρου 31 της οδηγίας 2001/83/ΕΚ, βάσει των δεδομένων φαρμακοεπαγρύπνησης,

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΙΔΙ Θ ΕΞΑΜΗΝΟ

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΙΔΙ Θ ΕΞΑΜΗΝΟ ΠANEΠIΣTHMIO IΩANNINΩN - IATPIKH ΣXOΛH TOMEAΣ YΓEIAΣ TOY ΠAIΔIOY T.Θ. 1186, 451 10 IΩANNINA, - Tηλ. 2651-007544 - Fax: 2651-007032 Ηλ. ταχυδροµείο: paediatr@cc.uoi.gr - Ιστός: http://users.uoi.gr/paediatr

Διαβάστε περισσότερα

Mελέτη έκβασης περιπτώσεων ανίχνευσης άτυπων πλακωδών κυττάρων απροσδιορίστου σηµασίας (ΑSCUS) κατά την κυτταρολογική εξέταση κατά Παπανικολάου

Mελέτη έκβασης περιπτώσεων ανίχνευσης άτυπων πλακωδών κυττάρων απροσδιορίστου σηµασίας (ΑSCUS) κατά την κυτταρολογική εξέταση κατά Παπανικολάου Mελέτη έκβασης περιπτώσεων ανίχνευσης άτυπων πλακωδών κυττάρων απροσδιορίστου σηµασίας (ΑSCUS) κατά την κυτταρολογική εξέταση κατά Παπανικολάου Πετούσης Σ., Μαργιούλα-Σιάρκου Χ., Καλογιαννίδης Ι., Δαγκλής

Διαβάστε περισσότερα

Κατάψυξη ωαρίων (eggfreezing) η επιστηµονική επιλογή της σύγχρονης εργαζόµενης γυναίκας. Όσο νωρίτερα τόσο καλύτερα

Κατάψυξη ωαρίων (eggfreezing) η επιστηµονική επιλογή της σύγχρονης εργαζόµενης γυναίκας. Όσο νωρίτερα τόσο καλύτερα Κατάψυξη ωαρίων (eggfreezing) η επιστηµονική επιλογή της σύγχρονης εργαζόµενης γυναίκας Όσο νωρίτερα τόσο καλύτερα Κατάψυξη ωαρίων (eggfreezing) Οι σύγχρονες συνθήκες ζωής, µε τους γρήγορους εργασιακούς

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΓΓΕΝΕΙΣ ΑΝΩΜΑΛΙΕΣ - ΥΣΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ

ΣΥΓΓΕΝΕΙΣ ΑΝΩΜΑΛΙΕΣ - ΥΣΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΣΥΓΓΕΝΕΙΣ ΑΝΩΜΑΛΙΕΣ - ΥΣΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΕΛ. ΦΡΥΣΙΡΑ Επ. Καθηγήτρια Κλινικής Γενετικής ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΓΕΝΕΤΙΚΗΣ ΠΑΝ/ΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΠΑΙ ΩΝ «Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ» ΙΕΥΘΥΝΤΗΣ: ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ κ.ε. ΚΑΝΑΒΑΚΗΣ ΣΥΓΓΕΝΕΙΣ

Διαβάστε περισσότερα

Παράρτημα III. Τροποποιήσεις των σχετικών παραγράφων της περίληψης των χαρακτηριστικών του προϊόντος και των φύλλων οδηγιών χρήσης

Παράρτημα III. Τροποποιήσεις των σχετικών παραγράφων της περίληψης των χαρακτηριστικών του προϊόντος και των φύλλων οδηγιών χρήσης Παράρτημα III Τροποποιήσεις των σχετικών παραγράφων της περίληψης των χαρακτηριστικών του προϊόντος και των φύλλων οδηγιών χρήσης Σημείωση: Οι σχετικές παράγραφοι της Περίληψης των Χαρακτηριστικών του

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑ 10 ΜΥΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΚΑΡ ΙΑΣ. Κέντρο Πρόληψης Γυναικείων Καρδιολογικών Νοσηµάτων Β Καρδιολογική Κλινική. Ενηµερωτικό Έντυπο

ΤΑ 10 ΜΥΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΚΑΡ ΙΑΣ. Κέντρο Πρόληψης Γυναικείων Καρδιολογικών Νοσηµάτων Β Καρδιολογική Κλινική. Ενηµερωτικό Έντυπο ΤΑ 10 ΜΥΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΚΑΡ ΙΑΣ Β Καρδιολογική Κλινική Ενηµερωτικό Έντυπο ΤΑ 10 ΜΥΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΚΑΡ ΙΑΣ Οι γυναίκες σήµερα πληρώνουν (όπως και οι άνδρες) το τίµηµα της σύγχρονης ζωής. Η παράταση

Διαβάστε περισσότερα

ΜΠΑΜΠΑΤΣΙΑΣ ΛΑΜΠΡΟΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ-ΜΑΙΕΥΤΗΡΑΣ

ΜΠΑΜΠΑΤΣΙΑΣ ΛΑΜΠΡΟΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ-ΜΑΙΕΥΤΗΡΑΣ ΚΑΘ` ΕΞΙΝ ΑΠΟΒΟΛΕΣ (πληροφορίες για το κοινό σύμφωνα με το Βρετανικό κολλέγιο μαιευτήρωνγυναικολόγων) για περισσότερες πληροφορίες η γυναίκα πρέπει να συμβουλεύεται το γυναικολόγο της. ΓΕΝΙΚΑ Αποβολή είναι

Διαβάστε περισσότερα

Κάθε επικαλυμένο με λεπτό υμένιο δισκίο περιέχει 5 mg levocetirizine dihydrochloride.

Κάθε επικαλυμένο με λεπτό υμένιο δισκίο περιέχει 5 mg levocetirizine dihydrochloride. Xozal 1. ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ 1.1 Ονομασία Xozal 5 mg επικαλυμένα με λεπτό υμένιο δισκία 1.2 Σύνθεση Δραστική ουσία: Ievocetiiizine dihydrochloride Έκδοχα: microcrystalline cellulose,

Διαβάστε περισσότερα

Μέθοδοι ανίχνευσης εμβρυϊκής υποξίας. Νικόλαος Βιτωράτος, MD Καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών

Μέθοδοι ανίχνευσης εμβρυϊκής υποξίας. Νικόλαος Βιτωράτος, MD Καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών Μέθοδοι ανίχνευσης εμβρυϊκής υποξίας Νικόλαος Βιτωράτος, MD Καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών Η εκτίμηση της κατάστασης του εμβρύου περιλαμβάνει 2 φάσεις. Η πρώτη φάση αφορά το α μισό της εγκυμοσύνης και

Διαβάστε περισσότερα

Το κινητό τηλέφωνο εκπέμπει παλμική ασύρματη ακτινοβολία συχνότητας

Το κινητό τηλέφωνο εκπέμπει παλμική ασύρματη ακτινοβολία συχνότητας ΑΡΝΗΤΙΚΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ Το κινητό τηλέφωνο εκπέμπει παλμική ασύρματη ακτινοβολία συχνότητας 900-2100 MHz την ώρα που μιλάμε. Σε κατάσταση αναμονής, στέλνει ένα περιοδικό σήμα για να επικοινωνήσει με την κοντινότερη

Διαβάστε περισσότερα

Tοξικότητα. Αρτεμις Ντονά Επίκουρη Καθηγήτρια Εργ. Ιατροδικαστικής και Τοξικολογίας. 6/3/2008 Αρτεμις Αγησ. Ντονά

Tοξικότητα. Αρτεμις Ντονά Επίκουρη Καθηγήτρια Εργ. Ιατροδικαστικής και Τοξικολογίας. 6/3/2008 Αρτεμις Αγησ. Ντονά Tοξικότητα Αρτεμις Ντονά Επίκουρη Καθηγήτρια Εργ. Ιατροδικαστικής και Τοξικολογίας Αντικείμενα του μαθήματος Να εξοικειωθεί με την έννοια της τοξικότητας, όργανο στόχος Να μπορεί να ξεχωρίσει την οξεία

Διαβάστε περισσότερα

Δευτεροπαθης λοίμωξη από CMV στην εγκυμοσύνη. Μπορούμε να τη διαγνώσουμε;

Δευτεροπαθης λοίμωξη από CMV στην εγκυμοσύνη. Μπορούμε να τη διαγνώσουμε; Δευτεροπαθης λοίμωξη από CMV στην εγκυμοσύνη. Μπορούμε να τη διαγνώσουμε; Δρ Ανδρέας Μεντής, Ερευνητής Α Ιατρός Βιοπαθολόγος, Κλινικός Μικροβιολόγος Διαγνωστικό Τμήμα Εθνικό Εργαστήριο Αναφοράς Γρίπης

Διαβάστε περισσότερα

Εγκρίθηκαν κατά τη συνεδρίαση της PRAC στις 30 Νοεμβρίου 3 Δεκεμβρίου 2015

Εγκρίθηκαν κατά τη συνεδρίαση της PRAC στις 30 Νοεμβρίου 3 Δεκεμβρίου 2015 17 December 2015 EMA/PRAC/835773/2015 Pharmacovigilance Risk Assessment Committee (PRAC) Νέα διατύπωση των πληροφοριών του προϊόντος - Αποσπάσματα από τις συστάσεις της Επιτροπής Φαρμακοεπαγρύπνησης-Αξιολόγησης

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ 2011-2015 ΕΘΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΣΥΜΠΤΩΜΑΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΤΡΑΧΗΛΟΥ ΤΗΣ ΜΗΤΡΑΣ

ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ 2011-2015 ΕΘΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΣΥΜΠΤΩΜΑΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΤΡΑΧΗΛΟΥ ΤΗΣ ΜΗΤΡΑΣ ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ 2011-2015 ΕΘΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΣΥΜΠΤΩΜΑΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΤΡΑΧΗΛΟΥ ΤΗΣ ΜΗΤΡΑΣ 500.000 νέα κρούσµατα καρκίνου του τραχήλου διαγιγνώσκονται ετησίως. 250.000

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑ ΑΝΤΙΑΙΜΟΠΕΤΑΛΙΑΚΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΩΝ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΩΝ ΕΠΕΙΣΟΔΙΩΝ

ΤΑ ΑΝΤΙΑΙΜΟΠΕΤΑΛΙΑΚΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΩΝ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΩΝ ΕΠΕΙΣΟΔΙΩΝ ΤΑ ΑΝΤΙΑΙΜΟΠΕΤΑΛΙΑΚΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΩΝ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΩΝ ΕΠΕΙΣΟΔΙΩΝ Βιβλιογραφική ενημέρωση Γεωργακόπουλος Παναγιώτης Ειδικευόμενος Παθολογίας Παθολογική Κλινική Γ.Ν.Α. ΚΑΤ Ως ΑΕΕ ορίζεται σύµφωνα µε τον Παγκόσµιο

Διαβάστε περισσότερα

ΦΑΡΜΑΚΟΚΙΝΗΤΙΚΗ ΦΑΡΜΑΚΟΔΥΝΑΜΙΚΗ

ΦΑΡΜΑΚΟΚΙΝΗΤΙΚΗ ΦΑΡΜΑΚΟΔΥΝΑΜΙΚΗ αλληλεπιδράσεις μεταξύ χημικών ουσιών και ζώντων οργανισμών) ΦΑΡΜΑΚΟΚΙΝΗΤΙΚΗ Διακίνηση του φαρμάκου στον οργανισμό ΦΑΡΜΑΚΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Μηχανισμό δράσης Βιοχημικές δράσεις Φυσιολογικές δράσεις η φυσιολογική

Διαβάστε περισσότερα

ΟΡΜΟΝΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΗΣ ΑΚΜΗΣ. ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΑΣΒΕΣΤΗ Δερματολόγος- Αφροδισιολόγος asvesmed@otenet. gr

ΟΡΜΟΝΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΗΣ ΑΚΜΗΣ. ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΑΣΒΕΣΤΗ Δερματολόγος- Αφροδισιολόγος asvesmed@otenet. gr ΟΡΜΟΝΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΗΣ ΑΚΜΗΣ ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΑΣΒΕΣΤΗ Δερματολόγος- Αφροδισιολόγος asvesmed@otenet. gr ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ ΟΡΜΟΝΙΚΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΑΚΜΗ 1) Σε γυναίκες που η συνήθης τοπική ή αντιβιοτική per os αγωγή έχει

Διαβάστε περισσότερα