14552/1/09 REV 1 KK/γπ 1 DG H 2B

Transcript

1 ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ Βρυξέλλες, 21 Οκτωβρίου 2009 (22.10) (OR. en) Διοργανικός φάκελος : 2009/0101 (CNS) 14552/1/09 REV 1 DROIPEN 125 COPEN 197 ΑΝΑΘΕΩΡΗΜΕΝΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ της : Προεδρίας προς : το Συμβούλιο αριθ. προηγ. εγγρ. : 14289/09 DROIPEN 122 COPEN 193 Θέμα : Σύνοδος του Συμβουλίου (Δικαιοσύνη και Εσωτερικές Υποθέσεις) της 23ης Οκτωβρίου Σχέδιο ψηφίσματος του Συμβουλίου για έναν οδικό χάρτη για την ενίσχυση των δικονομικών δικαιωμάτων των υπόπτων ή κατηγορουμένων σε ποινικές διαδικασίες 2. Πρόταση απόφασης-πλαισίου του Συμβουλίου σχετικά με το δικαίωμα διερμηνείας και μετάφρασης κατά την ποινική διαδικασία 3. Πρόταση ψηφίσματος του Συμβουλίου και των αντιπροσώπων των κυβερνήσεων των κρατών μελών, συνερχομένων στο πλαίσιο του Συμβουλίου, για την προώθηση της εφαρμογής, από τα κράτη μέλη, του δικαιώματος διερμηνείας και μετάφρασης κατά την ποινική διαδικασία - Γενική προσέγγιση Την 1η Ιουλίου 2009 η Προεδρία υπέβαλε «Οδικό χάρτη για την ενίσχυση της προστασίας υπόπτων ή κατηγορουμένων προσώπων σε ποινικές διαδικασίες» 1. Εν συνεχεία αποφασίσθηκε να λάβει η πράξη τη μορφή «ψηφίσματος» και να τροποποιηθεί ο τίτλος ως εξής : «(Σχέδιο) ψηφίσματος του Συμβουλίου για έναν οδικό χάρτη για την ενίσχυση των δικονομικών δικαιωμάτων των υπόπτων ή κατηγορουμένων σε ποινικές διαδικασίες». 1 Έγγρ /09 DROIPEN 53 COPEN /1/09 REV 1 KK/γπ 1 DG H 2B EL

2 Στις 8 Ιουλίου 2009 η Επιτροπή υπέβαλε πρόταση απόφασης-πλαισίου του Συμβουλίου σχετικά με το δικαίωμα διερμηνείας και μετάφρασης κατά την ποινική διαδικασία 1. Η Προεδρία, θεωρώντας ότι θα πρέπει να δοθούν στα κράτη μέλη κατευθυντήριες γραμμές όσον αφορά την προώθηση της εφαρμογής στην πράξη των δικαιωμάτων που περιλαμβάνονται στην πρόταση, υπέβαλε σχέδιο ψηφίσματος που θα συνοδεύει την απόφαση-πλαίσιο 2. Οι Φίλοι της Προεδρίας, η Ομάδα «Ουσιαστικό Ποινικό Δίκαιο», οι Σύμβουλοι ΔΕΥ, η Επιτροπή του άρθρου 36 και η Επιτροπή των Μόνιμων Αντιπροσώπων (2ο τμήμα) εξέτασαν τα κείμενα σε διάφορες συνεδριάσεις τους. Η κατάσταση έχει όπως περιγράφεται κατωτέρω : ΟΔΙΚΟΣ ΧΑΡΤΗΣ : Οι ΓΑ, ΙΡ, ΚΧ και ΗΒ έχουν διατυπώσει επιφύλαξη κοινοβουλευτικής εξέτασης. Η ΛΕ έχει διατυπώσει επιφύλαξη γλωσσικής εξέτασης. Τροποποιήσεις / Εκκρεμή ζητήματα : Το κείμενο αναφοράς περιέχεται στο Παράρτημα 1. Δεν υπάρχουν εκκρεμή ζητήματα. 1 2 Έγγρ /09 DROIPEN 60 COPEN ADD 1 + ADD 2. Έγγρ /09 DROIPEN 66 COPEN /1/09 REV 1 KK/γπ 2 DG H 2B EL

3 ΑΠΟΦΑΣΗ-ΠΛΑΙΣΙΟ : Οι ΤΣ, ΔΑ, ΓΑ, ΙΡ, ΛΙ, ΜΑ, ΚΧ, ΣΝ και ΗΒ έχουν διατυπώσει επιφύλαξη κοινοβουλευτικής εξέτασης. Η ΛΕ έχει διατυπώσει επιφύλαξη γλωσσικής εξέτασης. Τροποποιήσεις / Εκκρεμή ζητήματα : Το κείμενο αναφοράς περιέχεται στο Παράρτημα 2. Δεν υπάρχουν εκκρεμή ζητήματα. Σημειωτέον ότι η ΣΝ πρότεινε να υποβληθεί το κείμενο, όπως προκύπτει από τις συζητήσεις των οργάνων του Συμβουλίου, στη Γραμματεία του Συμβουλίου της Ευρώπης, ώστε να εξακριβωθεί κατά πόσον το κείμενο αυτό είναι σύμφωνο προς την ΕΣΔΑ, όπως ερμηνεύεται από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων («συμμόρφωση με τα κριτήρια του Στρασβούργου»). Η Προεδρία επισημαίνει ότι η Γραμματεία του Συμβουλίου της Ευρώπης έχει κληθεί ανεπίσημα να δώσει τη γνώμη της και για τα τρία σχέδια πράξεων (βλ. έγγρ /09 και 12926/09), έχει εξετάσει τις πρωτοβουλίες και έχει υποβάλει ευνοϊκές γνώμες ως προς αυτές. Οι παρατηρήσεις της Γραμματείας του Συμβουλίου της Ευρώπης ήταν καθοριστικές για τις διαπραγματεύσεις που διεξήγαγε η Προεδρία καθ' όλη τη διάρκεια της διαδικασίας. ΨΗΦΙΣΜΑ : Οι ΔΑ, ΓΑ, ΙΡ, ΛΙ, ΜΑ, ΚΧ, ΣΝ και ΗΒ έχουν διατυπώσει επιφύλαξη κοινοβουλευτικής εξέτασης. Η ΛΕ έχει διατυπώσει επιφύλαξη γλωσσικής εξέτασης. Τροποποιήσεις / Εκκρεμή ζητήματα : Το κείμενο αναφοράς περιέχεται στο Παράρτημα 3. Δεν υπάρχουν εκκρεμή ζητήματα /1/09 REV 1 KK/γπ 3 DG H 2B EL

4 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1 Σχέδιο Ψήφισμα του Συμβουλίου για έναν οδικό χάρτη για την ενίσχυση των δικονομικών δικαιωμάτων των υπόπτων ή κατηγορουμένων σε ποινικές διαδικασίες Το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Εκτιμώντας τα εξής : (1) Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η Σύμβαση για την προάσπιση των δικαιωμάτων του ανθρώπου και των θεμελιωδών ελευθεριών (εφεξής «Σύμβαση») συνιστά την κοινή βάση για την προστασία των δικαιωμάτων των υπόπτων ή κατηγορουμένων σε ποινικές διαδικασίες, οι οποίες, για τους σκοπούς του παρόντος ψηφίσματος, περιλαμβάνουν το προδικαστικό και το δικαστικό στάδιο. (2) Εξάλλου, η Σύμβαση, σύμφωνα με την ερμηνεία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρώπινων Δικαιωμάτων, παρέχει σημαντική κοινή βάση για τα κράτη μέλη προκειμένου να εμπιστεύονται τα εκατέρωθεν συστήματα ποινικής δικαιοσύνης και για την ενίσχυση της εμπιστοσύνης αυτής. Ταυτόχρονα, υπάρχει περιθώριο για περαιτέρω δράση της Ευρωπαϊκής Ένωσης ώστε να διασφαλισθεί η πλήρης εφαρμογή και συμμόρφωση προς τους κανόνες της Σύμβασης καθώς και, ενδεχομένως, να εξασφαλισθεί η ομοιόμορφη εφαρμογή των εφαρμοστέων κανόνων και να βελτιωθούν οι ισχύοντες κανόνες. (3) Η Ευρωπαϊκή Ένωση θέσπισε επιτυχώς ένα χώρο ελευθερίας κυκλοφορίας και διαμονής, του οποίου επωφελούνται οι πολίτες, ταξιδεύοντας, σπουδάζοντας και εργαζόμενοι όλο και περισσότερο σε χώρες διαφορετικές από τη χώρα διαμονής τους. Ωστόσο, η άρση των εσωτερικών συνόρων και η αυξανόμενη άσκηση του δικαιώματος για ελεύθερη κυκλοφορία και διαμονή έχουν ως αναπόφευκτη συνέπεια ότι όλο και περισσότερα άτομα εμπλέκονται σε ποινικές διαδικασίες σε κράτος μέλος διαφορετικό από το κράτος μέλος διαμονής τους. Στις καταστάσεις αυτές, τα δικονομικά δικαιώματα των υπόπτων ή κατηγορουμένων καθίστανται ιδιαίτερα σημαντικά για τη διαφύλαξη του δικαιώματος δίκαιης δίκης /109 REV 1 KK/γπ 4 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1 DG H 2B EL

5 (4) Όντως, μολονότι έχουν ληφθεί διάφορα μέτρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση για την εξασφάλιση υψηλού επιπέδου ασφάλειας των πολιτών, πρέπει να αντιμετωπισθούν και συγκεκριμένα προβλήματα τα οποία μπορούν να ανακύψουν όταν ένα πρόσωπο είναι ύποπτο ή κατηγορείται σε ποινική διαδικασία. (5) Για το λόγο αυτό απαιτούνται ειδικές ενέργειες όσον αφορά τα δικονομικά δικαιώματα, ούτως ώστε να εξασφαλίζεται ο δίκαιος χαρακτήρας της ποινικής διαδικασίας. Οι ενέργειες αυτές, οι οποίες μπορούν να περιλαμβάνουν νομοθετικά και άλλα μέτρα, θα ενισχύσουν την εμπιστοσύνη των πολιτών στο ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη της προστατεύουν και εγγυώνται τα δικαιώματά τους. (6) Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Τάμπερε του 1999 συμπέρανε ότι, στο πλαίσιο της εφαρμογής της αρχής της αμοιβαίας αναγνώρισης, θα πρέπει επίσης να ξεκινήσουν εργασίες για τις πτυχές του δικονομικού δικαίου για τις οποίες θεωρούνται αναγκαίες κοινές ελάχιστες προδιαγραφές προκειμένου να διευκολυνθεί η εφαρμογή της αρχής της αμοιβαίας αναγνώρισης, με σεβασμό των θεμελιωδών αρχών του δικαίου των κρατών μελών (συμπέρασμα 37). (7) Επίσης, στο Πρόγραμμα της Χάγης του 2004, αναφέρεται ότι η περαιτέρω υλοποίηση της αμοιβαίας αναγνώρισης ως ακρογωνιαίου λίθου της δικαστικής συνεργασίας συνεπάγεται την ανάπτυξη ισοδύναμων κανόνων για τα δικονομικά δικαιώματα στο πλαίσιο ποινικών διαδικασιών με βάση διάφορες μελέτες σχετικά με το υφιστάμενο επίπεδο διασφαλίσεων στα κράτη μέλη και λαμβανομένων δεόντως υπόψη των νομικών παραδόσεών τους (σημείο ). (8) Η αμοιβαία αναγνώριση προϋποθέτει ότι οι αρμόδιες αρχές των κρατών μελών εμπιστεύονται τα συστήματα ποινικής δικαιοσύνης των άλλων κρατών μελών. Προκειμένου να ενισχυθεί η αμοιβαία εμπιστοσύνη εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είναι αναγκαίο να υπάρχουν, παράλληλα με τη Σύμβαση, κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσον αφορά την προστασία των δικονομικών δικαιωμάτων οι οποίοι να τηρούνται και να εφαρμόζονται ορθώς στα κράτη μέλη /109 REV 1 KK/γπ 5 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1 DG H 2B EL

6 (9) Πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι υπάρχει ευρεία υποστήριξη μεταξύ εμπειρογνωμόνων για ανάληψη ενεργειών, με νομοθετικά και άλλα μέτρα, από την Ευρωπαϊκή Ένωση όσον αφορά τα δικονομικά δικαιώματα και ότι επιβάλλεται η ενίσχυση της αμοιβαίας εμπιστοσύνης μεταξύ των δικαστικών αρχών στα κράτη μέλη 1. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο συμμερίζεται τα αισθήματα αυτά 2. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στην ανακοίνωσή της για το πρόγραμμα της Στοκχόλμης 3, παρατηρεί ότι η ενίσχυση των δικαιωμάτων υπεράσπισης είναι ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση της αμοιβαίας εμπιστοσύνης μεταξύ των κρατών μελών και της εμπιστοσύνης των πολιτών στην Ευρωπαϊκή Ένωση. (10) Οι συζητήσεις σχετικά με τα δικονομικά δικαιώματα στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών δεν έχουν οδηγήσει ακόμη σε συγκεκριμένα αποτελέσματα. Ωστόσο, σημειώθηκε σημαντική πρόοδος στον τομέα της δικαστικής και αστυνομικής συνεργασίας σχετικά με μέτρα τα οποία διευκολύνουν την άσκηση ποινικής δίωξης. Είναι πλέον καιρός να αναληφθεί δράση ώστε να βελτιωθεί η ισορροπία ανάμεσα στα μέτρα αυτά και στην προστασία των ατομικών δικονομικών δικαιωμάτων. Θα πρέπει να καταβληθούν προσπάθειες για την ενίσχυση των δικονομικών εγγυήσεων και του σεβασμού του κράτους δικαίου κατά τις ποινικές διαδικασίες, ανεξάρτητα από τον τόπο της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον οποίο αποφασίζουν να ταξιδέψουν, να σπουδάσουν, να εργασθούν ή να ζήσουν οι πολίτες. (11) Τα θέματα αυτά, λόγω της σημασίας και της πολυπλοκότητάς τους, κρίνεται σκόπιμο να αντιμετωπισθούν με μια βαθμιαία προσέγγιση, με παράλληλη διασφάλιση της συνολικής συνέπειας. Με την εξέταση του τρόπου ανάληψης μελλοντικών δράσεων για συγκεκριμένο θέμα κάθε φορά μπορεί να αποδίδεται εστιασμένη προσοχή σε κάθε μεμονωμένο μέτρο, ώστε να είναι δυνατές η αναγνώριση και η αντιμετώπιση των προβλημάτων κατά τρόπο που να παρέχει προστιθέμενη αξία σε κάθε μέτρο. (12) Δεδομένου του μη εξαντλητικού χαρακτήρα του καταλόγου μέτρων που θεσπίζονται στο Παράρτημα, το Συμβούλιο θα πρέπει επίσης να εξετάσει τη δυνατότητα διασφάλισης της προστασίας των δικονομικών δικαιωμάτων με άλλους τρόπους πέραν εκείνων που προβλέπονται στον κατάλογο Βλ., μεταξύ άλλων, «Analysis of the future of mutual recognition in criminal matters in the European Union», έκθεση της 20ής Νοεμβρίου 2008 από το Universitι Libre de Bruxelles. Βλ., λ.χ., «Σύσταση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 7ης Μαΐου 2009 προς το Συμβούλιο σχετικά με την ανάπτυξη ευρωπαϊκού χώρου ποινικής δικαιοσύνης», 2009/2012(INI), σημείο 1 στοιχείο α). «Ένας χώρος ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης στην υπηρεσία των πολιτών», COM (2009) 262/4 (σημείο ) /109 REV 1 KK/γπ 6 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1 DG H 2B EL

7 (13) Οποιαδήποτε νέα νομοθετική πράξη της ΕΕ στον τομέα αυτό θα πρέπει να είναι συνεπής προς τους στοιχειώδεις κανόνες της Σύμβασης, όπως ερμηνεύονται από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Εκδίδει το παρόν ψήφισμα : 1. Θα πρέπει να αναληφθούν ενέργειες στο επίπεδο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για να ενισχυθούν τα δικαιώματα των υπόπτων ή κατηγορουμένων σε ποινικές διαδικασίες. Οι ενέργειες αυτές μπορούν να περιλαμβάνουν νομοθετικά και άλλα μέτρα. 2. Το Συμβούλιο προσυπογράφει τον «Οδικό χάρτη για την ενίσχυση των δικονομικών δικαιωμάτων των υπόπτων ή κατηγορουμένων σε ποινικές διαδικασίες», ο οποίος περιέχεται στο Παράρτημα του παρόντος ψηφίσματος, ως βάση για τις μελλοντικές ενέργειες. Τα δικαιώματα που περιλαμβάνονται στον εν λόγω οδικό χάρτη, τα οποία είναι δυνατόν να συμπληρωθούν με άλλα δικαιώματα, θεωρούνται ως θεμελιώδη δικονομικά δικαιώματα και, στο παρόν στάδιο, θα πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στο σεβασμό των δικαιωμάτων αυτών. 3. Η Επιτροπή καλείται να υποβάλει προτάσεις όσον αφορά τα μέτρα που περιλαμβάνονται στον οδικό χάρτη και να εξετάσει τη δυνατότητα να υποβάλει την Πράσινη Βίβλο που αναφέρεται στο σημείο ΣΤ. 4. Το Συμβούλιο θα εξετάσει όλες τις προτάσεις που θα υποβληθούν στο πλαίσιο του οδικού χάρτη και δεσμεύεται να τις εξετάσει ως θέματα προτεραιότητας. 5. Το Συμβούλιο θα ενεργήσει σε πλήρη συνεργασία με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, σύμφωνα με τους εφαρμοστέους κανόνες, και θα συνεργασθεί δεόντως με το Συμβούλιο της Ευρώπης /109 REV 1 KK/γπ 7 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1 DG H 2B EL

8 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΤΟΥ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΟΣ Οδικός χάρτης για την ενίσχυση των δικονομικών δικαιωμάτων των υπόπτων ή κατηγορουμένων σε ποινικές διαδικασίες Η σειρά των δικαιωμάτων που αναφέρονται στον παρόντα οδικό χάρτη είναι ενδεικτική. Τονίζεται ότι οι επεξηγήσεις που ακολουθούν υποδεικνύουν απλώς την προτεινόμενη ενέργεια και δεν αποσκοπούν στην προκαταβολική ρύθμιση του ακριβούς πεδίου εφαρμογής και του ακριβούς περιεχομένου των συγκεκριμένων μέτρων. Μέτρο A : Μετάφραση και διερμηνεία Σύντομη εξήγηση : Ο ύποπτος ή κατηγορούμενος πρέπει να μπορεί να κατανοεί τι συμβαίνει και να μπορεί να γίνει κατανοητός. Ένας ύποπτος ή κατηγορούμενος που δεν ομιλεί ή δεν κατανοεί τη γλώσσα που χρησιμοποιείται στη διαδικασία θα χρειάζεται διερμηνέα και μετάφραση των βασικών δικογράφων. Θα πρέπει επίσης να αποδίδεται ιδιαίτερη προσοχή στις ανάγκες των υπόπτων ή κατηγορουμένων με προβλήματα ακοής. Μέτρο B : Ενημέρωση για τα δικαιώματα και ενημέρωση για τις κατηγορίες Σύντομη εξήγηση : Ένα πρόσωπο που είναι ύποπτο ή κατηγορείται για τέλεση εγκλήματος θα πρέπει να πληροφορείται τα βασικά δικαιώματά του προφορικώς ή, εάν είναι σκόπιμο, γραπτώς, λ.χ. μέσω εγγράφου δικαιωμάτων. Επιπλέον, το πρόσωπο αυτό θα πρέπει επίσης να δικαιούται να λαμβάνει ταχέως πληροφορίες σχετικά με το χαρακτήρα και την αιτία των κατηγοριών που του απευθύνονται. Ένα πρόσωπο που κατηγορείται θα πρέπει να έχει δικαίωμα, την κατάλληλη στιγμή, σε όλες τις πληροφορίες που απαιτούνται για την προετοιμασία της υπεράσπισής του, εφόσον βεβαίως αυτό δεν θίγει την εύρυθμη διεξαγωγή της ποινικής διαδικασίας /1/09 REV 1 KK/γπ 8 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΤΟΥ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΟΣ 1 DG H 2B EL

9 Μέτρο Γ : Νομικές συμβουλές και ευεργέτημα πενίας Σύντομη εξήγηση : Το δικαίωμα παροχής νομικών συμβουλών (από δικηγόρο) στον ύποπτο ή κατηγορούμενο σε ποινική διαδικασία σε κατάλληλο πρώιμο στάδιο της διαδικασίας αυτής έχει θεμελιώδη αξία για τη διασφάλιση του δίκαιου χαρακτήρα της διαδικασίας το ευεργέτημα πενίας θα πρέπει να εξασφαλίζει την ουσιαστική πρόσβαση στο προαναφερόμενο δικαίωμα παροχής νομικών συμβουλών. Μέτρο Δ : Επικοινωνία με συγγενείς, εργοδότες και προξενικές αρχές Σύντομη εξήγηση : Ένας ύποπτος ή κατηγορούμενος ο οποίος στερείται της ελευθερίας του πρέπει να ενημερώνεται αμέσως για το δικαίωμά του να εξασφαλίζει την ενημέρωση ενός τουλάχιστον προσώπου, όπως συγγενούς ή εργοδότη, για τη στέρηση της ελευθερίας του, εφόσον βεβαίως αυτό δεν θίγει την εύρυθμη διεξαγωγή της ποινικής διαδικασίας. Επιπλέον, ένας ύποπτος ή κατηγορούμενος ο οποίος στερείται της ελευθερίας του σε κράτος διαφορετικό από το κράτος του πρέπει να ενημερώνεται για το δικαίωμά του να εξασφαλίζει την ενημέρωση των αρμόδιων προξενικών αρχών για τη στέρηση της ελευθερίας του. Μέτρο Ε : Ειδικές διασφαλίσεις για ευάλωτους υπόπτους ή κατηγορουμένους Σύντομη εξήγηση : Για να διασφαλίζεται ο δίκαιος χαρακτήρας της διαδικασίας, είναι σημαντικό να αποδίδεται ιδιαίτερη προσοχή στον ύποπτο ή κατηγορούμενο ο οποίος δεν μπορεί να κατανοήσει ή να παρακολουθήσει το περιεχόμενο ή το νόημα της διαδικασίας λόγω, π.χ., της ηλικίας του ή της ψυχικής ή σωματικής του κατάστασης /1/09 REV 1 KK/γπ 9 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΤΟΥ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΟΣ 1 DG H 2B EL

10 Μέτρο ΣΤ : Πράσινη Βίβλος για την προδικαστική κράτηση Σύντομη εξήγηση : Το χρονικό διάστημα κράτησης ενός προσώπου προτού εκδικασθεί η υπόθεσή του και κατά τη διάρκεια της δίκης ποικίλλει πολύ μεταξύ των κρατών μελών. Η υπερβολικά μεγάλη διάρκεια προδικαστικής κράτησης μπορεί να θίγει τη δικαστική συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών και δεν είναι αντιπροσωπευτική των αξιών τις οποίες πρεσβεύει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Κατάλληλα σχετικά μέτρα θα πρέπει να εξετασθούν σε Πράσινη Βίβλο /1/09 REV 1 KK/γπ 10 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΤΟΥ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΟΣ 1 DG H 2B EL

11 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2 ΑΠΟΦΑΣΗ-ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ σχετικά με το δικαίωμα διερμηνείας και μετάφρασης κατά την ποινική διαδικασία ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ, Έχοντας υπόψη : τη Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση και ιδίως τα άρθρα 31 παράγραφος 1 στοιχείο γ) και 34 παράγραφος 2 στοιχείο β), την πρόταση της Επιτροπής, τη γνώμη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Εκτιμώντας ότι 1 : (1) Η Ευρωπαϊκή Ένωση έθεσε ως στόχο τη διατήρηση και ανάπτυξη ενός χώρου ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης. Με βάση τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Τάμπερε της 15ης και 16ης Οκτωβρίου 1999, ιδίως δε με βάση το σημείο 33, η αρχή της αμοιβαίας αναγνώρισης θα πρέπει να αποτελέσει τον ακρογωνιαίο λίθο της δικαστικής συνεργασίας τόσο σε αστικές όσο και σε ποινικές υποθέσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση. (2) Στις 29 Νοεμβρίου 2000 το Συμβούλιο θέσπισε, σύμφωνα με τα συμπεράσματα του Τάμπερε, ένα πρόγραμμα μέτρων για να θέσει σε εφαρμογή την αρχή της αμοιβαίας αναγνώρισης σε ποινικές υποθέσεις 2. Στην εισαγωγή του εν λόγω προγράμματος μέτρων αναφέρεται ότι η αμοιβαία αναγνώριση «πρέπει να επιτρέπει την ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των κρατών μελών, αλλά και της προστασίας των δικαιωμάτων των προσώπων». 1 2 Το αιτιολογικό δεν έχει συζητηθεί ακόμη στο σύνολό του θα εξετασθεί αφού το Συμβούλιο καταλήξει σε γενική προσέγγιση. Οι ακόλουθες αιτιολογικές παράγραφοι, πάντως, αποτελούν τμήμα της δέσμης που υποβάλλεται προς έγκριση στο Συμβούλιο : 8, 10, 11, 12, 19. ΕΕ C 12, , σ /1/09 REV 1 KK/γπ 11 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2 DG H 2B EL

12 (3) Η υλοποίηση της αρχής της αμοιβαίας αναγνώρισης των αποφάσεων επί ποινικών υποθέσεων προϋποθέτει ότι τα κράτη μέλη διακατέχονται από αμοιβαία εμπιστοσύνη όσον αφορά τα συστήματά τους για την απονομή ποινικής δικαιοσύνης. Ο βαθμός της αμοιβαίας αναγνώρισης εξαρτάται κατά πολύ από μια σειρά παραμέτρων, που περιλαμβάνουν «μηχανισμούς προστασίας των δικαιωμάτων των [...] υπόπτων» 1 και τον καθορισμό κοινών ελαχίστων προτύπων, αναγκαίων για τη διευκόλυνση της εφαρμογής της αρχής της αμοιβαίας αναγνώρισης. (4) Η αμοιβαία αναγνώριση μπορεί να λειτουργήσει αποτελεσματικά μόνο σε κλίμα εμπιστοσύνης, ώστε όχι μόνο οι δικαστικές αρχές αλλά όλοι οι παράγοντες της ποινικής διαδικασίας να αντιλαμβάνονται τις αποφάσεις των δικαστικών αρχών άλλων κρατών μελών ως ισοδύναμες με τις δικές τους, γεγονός που προϋποθέτει «όχι μόνο εμπιστοσύνη στην επάρκεια των κανόνων του εκάστοτε εταίρου, αλλά και τη βεβαιότητα ότι οι κανόνες αυτοί εφαρμόζονται σωστά» 2. (5) Μολονότι όλα τα κράτη μέλη είναι συμβαλλόμενα μέρη της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για την Προάσπιση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των Θεμελιωδών Ελευθεριών (ΕΣΔΑ), η παρελθούσα πείρα καταδεικνύει ότι το γεγονός αυτό από μόνο του δεν επιτρέπει πάντοτε επαρκή βαθμό εμπιστοσύνης στα συστήματα ποινικής δικαιοσύνης των άλλων κρατών μελών. (6) Στο άρθρο 31 παράγραφος 1 της συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση προβλέπεται η «εξασφάλιση της συμβατότητας των κανόνων που εφαρμόζονται στα κράτη μέλη, στο βαθμό που είναι αναγκαίο, για τη βελτίωση της [δικαστικής συνεργασίας σε ποινικές υποθέσεις]». Η θέσπιση κοινών ελάχιστων προτύπων εκτιμάται ότι θα οδηγήσει στην τόνωση της εμπιστοσύνης στα συστήματα ποινικής δικαιοσύνης όλων των κρατών μελών και, κατ επέκταση, στην αύξηση της αποτελεσματικότητας της δικαστικής συνεργασίας, σε κλίμα αμοιβαίας εμπιστοσύνης. (7) Τέτοιου είδους κοινά πρότυπα είναι σκόπιμο να ισχύουν στους τομείς της διερμηνείας και της μετάφρασης σε ποινικές διαδικασίες. Με στόχο την ενίσχυση της αναγκαίας εμπιστοσύνης μεταξύ κρατών μελών, η παρούσα απόφαση-πλαίσιο προβλέπει βασικά κοινά πρότυπα σε σχέση με τη διερμηνεία και τη μετάφραση σε ποινικές διαδικασίες στην Ευρωπαϊκή Ένωση, τα οποία ανταποκρίνονται στις παραδόσεις των κρατών μελών όσον αφορά την εφαρμογή των συναφών διατάξεων της ΕΣΔΑ. 1 2 ΕΕ C 12, , σ. 10. COM(2000) 495, , σ /1/09 REV 1 KK/γπ 12 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2 DG H 2B EL

13 (8) Το δικαίωμα διερμηνείας και μετάφρασης για τα πρόσωπα που δεν κατανοούν τη γλώσσα της διαδικασίας διατυπώνεται στο άρθρο 6 της ΕΣΔΑ, όπως αυτό έχει ερμηνευθεί από τη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Οι διατάξεις της παρούσας απόφασης-πλαισίου διευκολύνουν την εφαρμογή των δικαιωμάτων αυτών στην πράξη. Προς το σκοπό αυτό, η παρούσα απόφαση-πλαίσιο αποσκοπεί στη διασφάλιση του δικαιώματος του κατηγορουμένου ή υπόπτου να διαθέτει διερμηνεία και μετάφραση κατά την ποινική διαδικασία, ώστε να διαφυλάσσεται το δικαίωμά του για δίκαιη δίκη. (9) ( ) (10) Τα δικαιώματα που προβλέπονται στην παρούσα απόφαση-πλαίσιο θα πρέπει επίσης να εφαρμόζονται στη διαδικασία εκτέλεσης ευρωπαϊκού εντάλματος σύλληψης εντός των ορίων που θέτει η παρούσα απόφαση-πλαίσιο. Τα κράτη μέλη εκτέλεσης θα πρέπει να παρέχουν διερμηνεία και μετάφραση στον καταζητούμενο εφόσον αυτός δεν κατανοεί ή δεν ομιλεί τη γλώσσα της διαδικασίας και να φέρουν τα σχετικά έξοδα. (11) Οι διατάξεις της παρούσας απόφασης-πλαισίου πρέπει να διασφαλίζουν την προάσπιση, με την παροχή δωρεάν και ακριβούς γλωσσικής συνδρομής, των δικαιωμάτων του υπόπτου ή κατηγορουμένου εφόσον αυτός δεν ομιλεί ή δεν κατανοεί τη γλώσσα της διαδικασίας, προκειμένου να αντιληφθεί τις υπόνοιες ή τις κατηγορίες που τον βαρύνουν καθώς και την όλη διαδικασία, ώστε να είναι σε θέση να ασκήσει τα δικαιώματά του. Ο ύποπτος ή κατηγορούμενος θα πρέπει να είναι σε θέση, μεταξύ άλλων, να εξηγήσει στο δικηγόρο του την εκδοχή του για τα γεγονότα, να επισημάνει οποιουσδήποτε ισχυρισμούς με τους οποίους διαφωνεί και να γνωστοποιήσει στο δικηγόρο του οποιαδήποτε γεγονότα που επιθυμεί να προβληθούν προς υπεράσπισή του. Υπενθυμίζεται εν προκειμένω ότι οι διατάξεις της απόφασης-πλαισίου θέτουν ελάχιστους κανόνες. Τα κράτη μέλη μπορούν να επεκτείνουν τα δικαιώματα που θεσπίζονται με την παρούσα απόφαση-πλαίσιο ώστε να παρασχεθεί υψηλότερος βαθμός προστασίας και σε καταστάσεις που δεν διέπονται ρητά από την παρούσα απόφαση-πλαίσιο. Ο βαθμός προστασίας δεν θα πρέπει ποτέ να υπολείπεται των προτύπων της ΕΣΔΑ, όπως αυτά έχουν ερμηνευθεί από τη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων /1/09 REV 1 KK/γπ 13 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2 DG H 2B EL

14 (12) Τα κράτη μέλη δεν θα πρέπει να υποχρεούνται να εξασφαλίζουν διερμηνεία της επικοινωνίας μεταξύ του υπόπτου ή κατηγορουμένου και του δικηγόρου του σε περιπτώσεις κατά τις οποίες αυτοί μπορούν να επικοινωνήσουν αποτελεσματικά στην ίδια γλώσσα. Δεν θα πρέπει εξάλλου να υποχρεούνται να εξασφαλίζουν διερμηνεία της επικοινωνίας αυτής όταν η επίκληση του δικαιώματος διερμηνείας εξυπηρετεί προφανώς άλλους σκοπούς και όχι την άσκηση του δικαιώματος για δίκαιη δίκη στη συγκεκριμένη διαδικασία. (13) Η διαπίστωση ότι δεν απαιτείται διερμηνεία ή μετάφραση θα πρέπει να μπορεί να ελεγχθεί, σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο. Ο έλεγχος αυτός μπορεί να διενεργείται, λ.χ., μέσω ειδικής διαδικασίας καταγγελίας ή στο πλαίσιο της συνήθους διαδικασίας προσφυγής κατά αποφάσεως επί της ουσίας. (14) Κατάλληλη συνδρομή θα πρέπει επίσης να παρέχεται σε υπόπτους ή κατηγορουμένους με πρόβλημα ακοής ή ομιλίας. (15) Η υποχρέωση παροχής φροντίδας σε υπόπτους ή κατηγορουμένους που ευρίσκονται σε δυνητικά ασθενή θέση, ιδίως λόγω σωματικών αναπηριών οι οποίες επηρεάζουν την ικανότητά τους να επικοινωνούν αποτελεσματικά, ισχύει προς χάριν της χρηστής απονομής δικαιοσύνης. Συνεπώς οι εισαγγελικές αρχές, οι αρχές επιβολής του νόμου και οι δικαστικές αρχές θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι τα πρόσωπα αυτά έχουν τη δυνατότητα να ασκήσουν αποτελεσματικά τα δικαιώματά τους δυνάμει της παρούσας απόφασης-πλαισίου, λ.χ. αποδίδοντας προσοχή σε κάθε δυνητικό παράγοντα ευπάθειας που θα επηρέαζε την ικανότητά τους να παρακολουθούν τη διαδικασία και γίνονται κατανοητοί και λαμβάνοντας κατάλληλα μέτρα για τη διασφάλιση της τήρησης των συγκεκριμένων δικαιωμάτων. (16) Προκειμένου να διασφαλίζεται ο δίκαιος χαρακτήρας της ποινικής διαδικασίας, τα βασικά έγγραφα ή τουλάχιστον τα κυριότερα σημεία των εγγράφων αυτών θα πρέπει να μεταφράζονται προς χάριν του υπόπτου ή κατηγορουμένου. Οι αρχές των κρατών μελών θα πρέπει να αποφασίζουν ποια έγγραφα θα μεταφρασθούν, σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο. Ορισμένα έγγραφα θα πρέπει να θεωρούνται πάντοτε ως βασικά έγγραφα που επιβάλλεται να μεταφράζονται, όπως η απόφαση που συνεπάγεται τη στέρηση της ελευθερίας ενός προσώπου, το έγγραφο απαγγελίας κατηγορίας/κλητήριο θέσπισμα και οποιαδήποτε δικαστική απόφαση /1/09 REV 1 KK/γπ 14 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2 DG H 2B EL

15 (17) Η παραίτηση από το δικαίωμα έγγραφης μετάφρασης των εγγράφων θα πρέπει να είναι αδιαμφισβήτητη, με ελάχιστες διασφαλίσεις, και δεν θα πρέπει να αντιτίθεται σε οποιοδήποτε σημαντικό δημόσιο συμφέρον. (18) Η παρούσα απόφαση-πλαίσιο σέβεται τα θεμελιώδη δικαιώματα και τηρεί τις αρχές που αναγνωρίζονται από το Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ειδικότερα, η παρούσα απόφαση-πλαίσιο αποσκοπεί στην προώθηση του δικαιώματος στην ελευθερία, του δικαιώματος για δίκαιη δίκη και των δικαιωμάτων υπεράσπισης. (19) Τα κράτη μέλη θα πρέπει να μεριμνούν ώστε οι διατάξεις των άρθρων 2 έως 5 της απόφασηςπλαισίου, εφόσον αφορούν δικαιώματα αντίστοιχα με εκείνα τα οποία εγγυάται η ΕΣΔΑ, εφαρμόζονται σύμφωνα με τη σύμβαση αυτή και όπως έχει ορίσει η σχετική νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. (20) Επειδή ο στόχος της καθιέρωσης κοινών ελάχιστων προτύπων δεν είναι δυνατόν να επιτευχθεί με μονομερείς ενέργειες των κρατών μελών, αλλά η επίτευξή του είναι δυνατή μόνο σε επίπεδο Ένωσης, το Συμβούλιο δύναται να θεσπίσει μέτρα κατ εφαρμογή της αρχής της επικουρικότητας, όπως αυτή μνημονεύεται στο άρθρο 2 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση και καθορίζεται στο άρθρο 5 της Συνθήκης για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας. Σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας, όπως αυτή καθορίζεται στο τελευταίο αυτό άρθρο, η παρούσα απόφαση-πλαίσιο δεν υπερβαίνει το μέτρο που είναι αναγκαίο για την επίτευξη του υπόψη στόχου, ΕΞΕΔΩΣΕ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΑ ΑΠΟΦΑΣΗ-ΠΛΑΙΣΙΟ : 14552/1/09 REV 1 KK/γπ 15 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2 DG H 2B EL

16 Άρθρο 1 Πεδίο εφαρμογής 1. Η παρούσα απόφαση-πλαίσιο καθορίζει κανόνες σχετικά με τα δικαιώματα διερμηνείας και μετάφρασης κατά την ποινική διαδικασία και τη διαδικασία εκτέλεσης ευρωπαϊκού εντάλματος σύλληψης. 2. Τα δικαιώματα αυτά ισχύουν για κάθε πρόσωπο από τη στιγμή κατά την οποία ενημερώνεται από τις αρμόδιες αρχές κράτους μέλους, με επίσημη κοινοποίηση ή με άλλο τρόπο, ότι είναι ύποπτο ή κατηγορείται για την τέλεση αξιόποινης πράξης έως την ολοκλήρωση της διαδικασίας, που συνίσταται στον τελικό προσδιορισμό του κατά πόσον ο ύποπτος ή κατηγορούμενος έχει διαπράξει το αδίκημα. 3. Η παρούσα απόφαση-πλαίσιο δεν εφαρμόζεται στις διαδικασίες οι οποίες ενδέχεται να έχουν ως αποτέλεσμα την επιβολή κυρώσεων από άλλη αρχή εκτός ποινικού δικαστηρίου, εφόσον οι εν λόγω διαδικασίες δεν εκκρεμούν ενώπιον δικαστηρίου με δικαιοδοσία σε ποινικές υποθέσεις. Άρθρο 2 Δικαίωμα διερμηνείας 1. Τα κράτη μέλη μεριμνούν ώστε, σε κάθε ύποπτο ή κατηγορούμενο που δεν κατανοεί ή δεν ομιλεί τη γλώσσα της ποινικής διαδικασίας να παρέχεται διερμηνεία στη γλώσσα του ή σε άλλη γλώσσα που κατανοεί, προκειμένου να διασφαλίζεται το δικαίωμά του για δίκαιη δίκη. Διερμηνεία, μεταξύ άλλων όσον αφορά την επικοινωνία μεταξύ του υπόπτου ή κατηγορουμένου και του δικηγόρου του, παρέχεται κατά τη διεξαγωγή ποινικής διαδικασίας ενώπιον ανακριτικών και δικαστικών αρχών, περιλαμβανομένων των αστυνομικών ανακρίσεων, καθ όλες τις ακροαματικές διαδικασίες ενώπιον δικαστηρίου και κατά τη διάρκεια των τυχόν ενδιάμεσων ακροάσεων, είναι δε δυνατόν να παρέχεται και σε άλλες περιπτώσεις. Η παρούσα διάταξη δεν θίγει τις διατάξεις εθνικού δικαίου που διέπουν την παρουσία δικηγόρου σε οποιοδήποτε στάδιο της ποινικής διαδικασίας /1/09 REV 1 KK/γπ 16 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2 DG H 2B EL

17 2. Τα κράτη μέλη μεριμνούν ώστε σε κάθε πρόσωπο με προβλήματα ακοής να παρέχεται συνδρομή διερμηνέα, εφόσον αυτό απαιτείται για το συγκεκριμένο πρόσωπο. 3. Τα κράτη μέλη μεριμνούν ώστε να εξακριβώνεται με οποιονδήποτε ενδεδειγμένο τρόπο, ιδίως διαβούλευση με τον ύποπτο ή κατηγορούμενο, κατά πόσον αυτός κατανοεί και ομιλεί τη γλώσσα της ποινικής διαδικασίας ή χρειάζεται τη συνδρομή διερμηνέα. 4. Τα κράτη μέλη μεριμνούν ώστε σε κάποιο στάδιο της διαδικασίας, σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο, να υπάρχει η δυνατότητα ελέγχου της διαπίστωσης ότι δεν χρειάζεται διερμηνεία. Ο έλεγχος αυτός δεν συνεπάγεται υποχρέωση των κρατών μελών να προβλέπουν χωριστό μηχανισμό που να περιλαμβάνει έλεγχο με αποκλειστικό σκοπό την αμφισβήτηση της σχετικής διαπίστωσης. 5. Κατά τη διαδικασία εκτέλεσης ευρωπαϊκού εντάλματος σύλληψης το κράτος μέλος εκτέλεσης μεριμνά ώστε οι αρμόδιες αρχές του να παρέχουν, σε κάθε πρόσωπο που υπόκειται στη σχετική διαδικασία και το οποίο δεν κατανοεί ή δεν ομιλεί τη γλώσσα της διαδικασίας, διερμηνεία σύμφωνα με το παρόν άρθρο. Άρθρο 3 Δικαίωμα μετάφρασης των βασικών εγγράφων 1. Τα κράτη μέλη μεριμνούν ώστε σε κάθε ύποπτο ή κατηγορούμενο που δεν κατανοεί ή δεν ομιλεί τη γλώσσα της σχετικής διαδικασίας να παρέχεται μετάφραση, στη γλώσσα του ή σε άλλη γλώσσα που κατανοεί, όλων των εγγράφων που είναι βασικά προκειμένου να διασφαλισθεί το δικαίωμά του για δίκαιη δίκη, με την προϋπόθεση ότι το πρόσωπο αυτό έχει δικαίωμα πρόσβασης στα εν λόγω έγγραφα δυνάμει του εθνικού δικαίου /1/09 REV 1 KK/γπ 17 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2 DG H 2B EL

18 2. Οι αρμόδιες αρχές αποφασίζουν ποια είναι τα βασικά έγγραφα που θα πρέπει να μεταφρασθούν σύμφωνα με την παράγραφο 1. Τα βασικά έγγραφα που πρέπει να μεταφράζονται, στο σύνολό τους ή ως προς τα κυριότερα σημεία τους, περιλαμβάνουν τουλάχιστον τα εντάλματα κράτησης ή ανάλογες αποφάσεις που συνεπάγονται τη στέρηση της ελευθερίας του υπόπτου, το έγγραφο απαγγελίας κατηγορίας/κλητήριο θέσπισμα και οποιαδήποτε δικαστική απόφαση, εφόσον υφίστανται τα έγγραφα αυτά. 3. Ο ύποπτος ή κατηγορούμενος ή ο δικηγόρος του δύναται να υποβάλει αιτιολογημένη αίτηση για τη μετάφραση και πρόσθετων εγγράφων που απαιτούνται προκειμένου να ασκηθεί αποτελεσματικά το δικαίωμα υπεράσπισης. 4. Τα κράτη μέλη μεριμνούν ώστε σε κάποιο στάδιο της διαδικασίας, σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο, να υπάρχει η δυνατότητα ελέγχου σε περίπτωση που δεν παρέχεται μετάφραση εγγράφου σύμφωνα με τις παραγράφους 2 και 3. Ο έλεγχος αυτός δεν συνεπάγεται υποχρέωση των κρατών μελών να προβλέπουν χωριστό μηχανισμό που να περιλαμβάνει έλεγχο με αποκλειστικό σκοπό την αμφισβήτηση της σχετικής διαπίστωσης. 5. Κατά τη διαδικασία εκτέλεσης ευρωπαϊκού εντάλματος σύλληψης το κράτος μέλος εκτέλεσης μεριμνά ώστε οι αρμόδιες αρχές του να παρέχουν, σε κάθε πρόσωπο που υπόκειται στη σχετική διαδικασία και το οποίο δεν κατανοεί ή δεν ομιλεί τη γλώσσα στην οποία έχει καταρτισθεί το ευρωπαϊκό ένταλμα σύλληψης ή στην οποία έχει μεταφρασθεί από το κράτος μέλος που το εξέδωσε, μετάφραση του εν λόγω εγγράφου. 6. Εφόσον αυτό δεν θίγει το δίκαιο χαρακτήρα της διαδικασίας, η έγγραφη μετάφραση μπορεί, ανάλογα με την περίπτωση, να αντικατασταθεί από προφορική μετάφραση ή προφορική σύνοψη των εγγράφων που αναφέρονται στο παρόν άρθρο. 7. Κάθε πρόσωπο που έχει δικαίωμα μετάφρασης εγγράφων δυνάμει του παρόντος άρθρου μπορεί ανά πάσα στιγμή να παραιτηθεί από το δικαίωμα αυτό /1/09 REV 1 KK/γπ 18 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2 DG H 2B EL

19 Άρθρο 4 Έξοδα διερμηνείας και μετάφρασης Τα κράτη μέλη καταβάλλουν τα έξοδα διερμηνείας και μετάφρασης που προκύπτουν από την εφαρμογή των άρθρων 2 και 3, ανεξάρτητα από την έκβαση της ποινικής διαδικασίας. Άρθρο 5 Ποιοτική στάθμη της διερμηνείας και της μετάφρασης Τα κράτη μέλη λαμβάνουν συγκεκριμένα μέτρα ώστε να εξασφαλίσουν ότι η παρεχόμενη διερμηνεία και μετάφραση είναι κατάλληλης στάθμης, ώστε ο ύποπτος ή ο κατηγορούμενος ή το πρόσωπο για το οποίο έχει εκδοθεί ευρωπαϊκό ένταλμα σύλληψης να είναι σε θέση να ασκήσει πλήρως τα δικαιώματά του. Άρθρο 6 Ρήτρα μη υποβάθμισης των προτύπων Καμία διάταξη της παρούσας απόφασης-πλαισίου δεν επιτρέπεται να εκληφθεί υπό την έννοια ότι περιστέλλει ή αποκλίνει από τα δικαιώματα και τις δικονομικές εγγυήσεις που ενδεχομένως κατοχυρώνονται από την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την Προάσπιση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των Θεμελιωδών Ελευθεριών, από άλλες σχετικές διατάξεις διεθνούς δικαίου ή από τη νομοθεσία κρατών μελών που παρέχουν υψηλότερο βαθμό προστασίας /1/09 REV 1 KK/γπ 19 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2 DG H 2B EL

20 Άρθρο 7 Εφαρμογή Τα κράτη μέλη λαμβάνουν τα αναγκαία μέτρα για να συμμορφωθούν με τις διατάξεις της παρούσας απόφασης-πλαισίου το αργότερο έως την Τα κράτη μέλη ανακοινώνουν, πριν από την ίδια ημερομηνία, στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή το κείμενο των διατάξεων με τις οποίες μεταφέρουν στο εθνικό τους δίκαιο τις υποχρεώσεις που τους επιβάλλει η παρούσα απόφαση-πλαίσιο. Άρθρο 8 Έκθεση Η Επιτροπή υποβάλλει, έως την.. 2, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο έκθεση με την οποία αξιολογείται ο βαθμός λήψης των απαιτούμενων μέτρων συμμόρφωσης με την παρούσα απόφαση-πλαίσιο από τα κράτη μέλη και συνοδεύεται, εν ανάγκη, από νομοθετικές προτάσεις. Άρθρο 9 Έναρξη ισχύος Η παρούσα απόφαση-πλαίσιο αρχίζει να ισχύει την εικοστή ημέρα μετά τη δημοσίευσή της στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Βρυξέλλες, [.] Για το Συμβούλιο Ο Πρόεδρος 1 2 Τριάντα μήνες μετά τη δημοσίευση της παρούσας απόφασης-πλαισίου στην Επίσημη Εφημερίδα. Σαράντα δύο μήνες μετά τη δημοσίευση της παρούσας απόφασης-πλαισίου στην Επίσημη Εφημερίδα /1/09 REV 1 KK/γπ 20 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2 DG H 2B EL

21 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 3 Σχέδιο ψηφίσματος του Συμβουλίου και των αντιπροσώπων των κυβερνήσεων των κρατών μελών, συνερχομένων στο πλαίσιο του Συμβουλίου, για την προώθηση της εφαρμογής, από τα κράτη μέλη, του δικαιώματος διερμηνείας και μετάφρασης κατά την ποινική διαδικασία ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΟΙ ΤΩΝ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΝ ΤΩΝ ΚΡΑΤΩΝ ΜΕΛΩΝ, ΣΥΝΕΡΧΟΜΕΝΟΙ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ, Εκτιμώντας τα εξής : Η απόφαση-πλαίσιο 2009/XXX/ΔΕΥ του Συμβουλίου σχετικά με το δικαίωμα διερμηνείας και μετάφρασης κατά την ποινική διαδικασία θεσπίζει ορισμένες απαιτήσεις όσον αφορά το δικαίωμα των προσώπων τα οποία είναι ύποπτα ή κατηγορούνται για ποινικά αδικήματα και των προσώπων για τα οποία έχει εκδοθεί ευρωπαϊκό ένταλμα σύλληψης, εφόσον δεν κατανοούν ή δεν ομιλούν την γλώσσα της διαδικασίας, να έχουν τη συνδρομή διερμηνέα και να λαμβάνουν μεταφράσεις των βασικών εγγράφων. Τηρουμένων πλήρως των διαδικασιών των εθνικών προϋπολογισμών, τα κράτη μέλη θα πρέπει να λάβουν κατευθυντήριες γραμμές όσον αφορά την προώθηση της εφαρμογής των σχετικών δικαιωμάτων στην πράξη, ΕΞΕΔΩΣΑΝ ΤΟ ΠΑΡΟΝ ΨΗΦΙΣΜΑ : 14552/1/09 REV 1 KK/γπ 21 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 3 DG H 2B EL

22 Πεδίο εφαρμογής και στόχοι (1) Το παρόν ψήφισμα αποσκοπεί στην προώθηση των δικαιωμάτων που θεσπίζονται με την απόφαση-πλαίσιο 2009/XXX/ΔΕΥ σχετικά με το δικαίωμα διερμηνείας και μετάφρασης κατά την ποινική διαδικασία. (2) Τα κράτη μέλη, βασιζόμενα στις αρχές που θεσπίζει η Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την Προάσπιση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των Θεμελιωδών Ελευθεριών, ενθαρρύνονται να προωθήσουν ενεργά τα μέτρα που ορίζονται κατωτέρω, διασφαλίζοντας παράλληλα την εφαρμογή της απόφασης-πλαισίου 2009/ΧΧΧ/ΔΕΥ. (3) Με τα λαμβανόμενα μέτρα θα πρέπει να επιδιώκεται η διαμόρφωση κατάλληλης, αποτελεσματικής πρακτικής στα κράτη μέλη όσον αφορά τη διερμηνεία και τη μετάφραση κατά την ποινική διαδικασία. Τα μέτρα που ορίζονται κατωτέρω εφαρμόζονται επίσης στη διερμηνεία και τη μετάφραση που παρέχονται από το κράτος μέλος εκτέλεσης κατά τη διαδικασία εκτέλεσης ευρωπαϊκού εντάλματος σύλληψης. Μέτρα Επαγγελματική εκπροσώπηση (4) Επαγγελματικοί εκπρόσωποι των διερμηνέων και μεταφραστών θα πρέπει να καλούνται να συμβάλουν, κατά περίπτωση, στην πρακτική εφαρμογή των μέτρων που ορίζονται κατωτέρω καθώς και στην επίτευξη των στόχων του παρόντος ψηφίσματος. Επαγγελματικά προσόντα (5) Τα κράτη μέλη θα πρέπει να προσπαθούν να έχουν προσόντα υψηλού επιπέδου οι διερμηνείς και μεταφραστές που απασχολούνται σε ποινικές διαδικασίες, ώστε να εφαρμόζονται κατάλληλα πρότυπα διερμηνείας και μετάφρασης και να διασφαλίζεται ο δίκαιος χαρακτήρας των διαδικασιών. Πέραν των γενικών γλωσσικών δεξιοτήτων, οι εν λόγω μεταφραστές και διερμηνείς θα πρέπει να διαθέτουν ειδική γνώση της νομικής ορολογίας. (6) Οι διερμηνείς και μεταφραστές θα πρέπει να ενθαρρύνονται να αυξάνουν τις επαγγελματικές δεξιότητές τους με διαρκή εκπαίδευση και επαγγελματική ανάπτυξη /1/09 REV 1 KK/γπ 22 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 3 DG H 2B EL

23 (7) Τα προσόντα των διερμηνέων και μεταφραστών που απασχολούνται σε ποινικές διαδικασίες θα πρέπει να βεβαιώνονται με επίσημο πτυχίο ή ανάλογο αποδεικτικό επάρκειας, λ.χ. μέσω διαπιστεύσεως ή πιστοποιήσεως, στη συγκεκριμένη γλώσσα. (8) Τα κράτη μέλη θα πρέπει να προσπαθούν να έχουν προσόντα υψηλού επιπέδου οι διερμηνείς που παρέχουν συνδρομή σε υπόπτους ή κατηγορουμένους με προβλήματα ακοής. (9) Θα πρέπει να ελέγχεται η ακεραιότητα του χαρακτήρα των διερμηνέων και μεταφραστών που απασχολούνται σε ποινικές διαδικασίες. Κατάρτιση (10) Με την επιφύλαξη της δικαστικής ανεξαρτησίας ή των διαφορετικών δικαστικών οργανώσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα κράτη μέλη θα πρέπει να ενθαρρύνουν τους υπευθύνους για την κατάρτιση των δικαστών, των εισαγγελέων και των δικαστικών υπαλλήλων που συμμετέχουν σε ποινικές διαδικασίες να αποδίδουν ιδιαίτερη προσοχή στις ιδιομορφίες της επικοινωνίας με συνδρομή διερμηνέα, ώστε να επιτυγχάνεται αποτελεσματική και πραγματική επικοινωνία. Εγγραφή (11) Τα κράτη μέλη θα πρέπει να μεριμνούν για την ύπαρξη εθνικού μητρώου ή μητρώων στο οποίο εγγράφονται οι διερμηνείς και μεταφραστές που διαθέτουν τα κατάλληλα προσόντα ώστε να συμμετέχουν σε ποινικές διαδικασίες. (12) Το μητρώο ή μητρώα θα πρέπει να ενημερώνονται, ιδίως για να αποδίδουν ορθά την κατάσταση των προσόντων του διερμηνέα ή μεταφραστή, με την επιφύλαξη της εφαρμογής των κανόνων περί προστασίας των φυσικών προσώπων έναντι της επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα. (13) Τα κράτη μέλη ενθαρρύνονται να καθιστούν τα εθνικά μητρώα τους προσιτά στις αρμόδιες αρχές των λοιπών κρατών μελών /1/09 REV 1 KK/γπ 23 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 3 DG H 2B EL

24 (14) Εν προκειμένω θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στη διευκόλυνση της διασύνδεσης των βάσεων δεδομένων για τους νομικούς μεταφραστές και διερμηνείς, ένα στόχο που προβλέπεται στο σχέδιο δράσης σχετικά με την ευρωπαϊκή ηλεκτρονική δικαιοσύνη της 27ης Νοεμβρίου Πρόσληψη των εγγεγραμμένων διερμηνέων και μεταφραστών (15) Τα κράτη μέλη θα πρέπει να μεριμνούν ώστε, κατά το δυνατόν, να απασχολούνται μόνον εγγεγραμμένοι διερμηνείς και μεταφραστές στις ποινικές διαδικασίες. Ο υπηρεσίες μη εγγεγραμμένων διερμηνέων ή μεταφραστών θα πρέπει να χρησιμοποιούνται μόνον εφόσον δεν είναι ευλόγως δυνατόν να απασχοληθεί εγγεγραμμένος διερμηνέας ή μεταφραστής. Στις περιπτώσεις αυτές, οι αρμόδιες αρχές θα πρέπει να δίνουν ιδιαίτερη προσοχή στην ποιότητα της διερμηνείας ή της μετάφρασης. Εξ αποστάσεως πρόσβαση σε διερμηνεία (16) Όταν αυτό είναι σκόπιμο, θα μπορούσε να παρέχεται διερμηνεία εξ αποστάσεως, λ.χ. με τη χρήση των δυνατοτήτων πολυμερών τηλεφωνικών συνδιαλέξεων ή εικονοτηλεδιάσκεψης. Κώδικες δεοντολογίας και κατευθυντήριες γραμμές για βέλτιστες πρακτικές (17) Θα πρέπει να ενθαρρυνθεί η θέσπιση κωδίκων δεοντολογίας καθώς και κατευθυντήριων γραμμών για βέλτιστες πρακτικές για τους διερμηνείς και μεταφραστές. Αυτά θα πρέπει να περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων διατάξεις περί επαγγελματικής ακεραιότητας και εμπιστευτικότητας. (18) Προκειμένου να διασφαλισθεί ότι η ποιότητα των υπηρεσιών που παρέχουν οι διερμηνείς και μεταφραστές κατά τις ποινικές διαδικασίες θα βελτιώνεται διαρκώς, τα κράτη μέλη θα πρέπει να ανταλλάσσουν τακτικά πληροφορίες σχετικά με την πείρα και τις πρακτικές τους στον τομέα αυτό. Η Επιτροπή καλείται να διοργανώνει τακτικές διαβουλεύσεις μεταξύ των κρατών μελών και εκπροσώπων των επαγγελματικών φορέων στον τομέα της διερμηνείας και μετάφρασης, ώστε να διευκολυνθεί η ανταλλαγή εμπειριών που διαγράφεται ανωτέρω /1/09 REV 1 KK/γπ 24 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 3 DG H 2B EL