ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΤΕΥΧΟΣ 44 ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ-ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ Ανδρέας Δημητρίου, Υπουργός Παιδείας και Πολιτισμού

Transcript

1 ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΤΕΥΧΟΣ 44 ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ-ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2009 ISSN Μ π ο ρ ε ί η Κ ύ π ρ ο ς ν α γ ί ν ε ι Δ ι ε θ ν έ ς Κ έ ν τ ρ ο Τ ρ ι τ ο β ά θ μ ι α ς Ε κ π α ί δ ε υ σ η ς ; Ανδρέας Δημητρίου, Υπουργός Παιδείας και Πολιτισμού Η Πανεπιστημιακή εκπαίδευση και η έρευνα αποτελούν σήμερα έναν από τους πιο σημαντικούς τομείς της εθνικής και της διεθνούς δραστηριότητας των κρατών. Ειδικότερα, κατά τις τελευταίες δεκαετίες, ο χώρος αυτός έχει γίνει ένας από τους προνομιούχους χώρους παραγωγής πλούτου, επιρροής και διεθνούς ισχύος. Στα πλαίσια αυτά, πολλές χώρες προγραμμάτισαν και έγιναν εδώ και καιρό κέντρα πανεπιστημιακής εκπαίδευσης. Αυτές οι χώρες, όπως είναι κυρίως η Μεγάλη Βρετανία και οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, έχουν μακρά παράδοση πανεπιστημιακών σπουδών και έρευνας. Επίσης έχουν μεγάλο αριθμό πανεπιστημίων που είναι διαφοροποιημένα ως προς το επίπεδό τους, το χαρακτήρα τους και το είδος σπουδών που παρέχουν. Κύριος πόλος έλξης ξένων φοιτητών στις χώρες αυτές είναι η ύπαρξη πανεπιστημίων πολύ υψηλού γοήτρου που ακτινοβολούν το κύρος τους σε όλο το σύστημα πανεπιστημιακής εκπαίδευσης της κάθε χώρας. Τέτοια παραδείγματα είναι τα Πανεπιστήμια της Οξφόρδης και του Cambridge στη Μεγάλη Βρετανία και τα Πανεπιστήμια Harvard, Yale και Stanford στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής. Επίσης, μεγάλο πλεονέκτημα των χωρών αυτών είναι το γεγονός ότι η γλώσσα λειτουργίας των Πανεπιστημίων τους είναι η αγγλική γλώσσα. Τέλος, τόσο οι χώρες αυτές όσο και κάθε άλλη χώρα στην οποία σπουδάζουν ξένοι φοιτητές, όπως είναι η Γαλλία, η Γερμανία, η Ιταλία και η Αυστραλία, έχουν θέσεις διαθέσιμες που ξεπερνούν κατά πολύ τις ανάγκες της χώρας. Στην Κύπρο, μέχρι σήμερα, καμιά από τις πιο πάνω προϋποθέσεις δεν ικανοποιείται. Δεν έχουμε ιδρύματα πολύ ψηλού γοήτρου. Δεν έχουμε παράδοση η οποία να είναι γνωστή εκτός Κύπρου. Οι διαθέσιμες θέσεις είναι πολύ λιγότερες από τις τοπικές ανάγκες και η ταυτότητα και οι προσανατολισμοί των Πανεπιστημίων μας δεν είναι ακόμα πλήρως διαμορφωμένοι και διαφοροποιημένοι. Αφενός, ενώ τα δημόσια Πανεπιστήμια έχουν τη σφραγίδα ποιότητας και αναγνώρισης που προσφέρει η κρατική τους υπόσταση, λειτουργούν, ως οφείλουν, στην ελληνική γλώσσα. Ο περιορισμός αυτός καθιστά δύσκολη την προσέλκυση ξένων φοιτητών σε αυτά. Από την άλλη, τα ιδιωτικά Πανεπιστήμια δεν έχουν τον περιορισμό στη γλώσσα διδασκαλίας, καθώς λειτουργούν στην αγγλική γλώσσα. Έχουν όμως ακόμα περιορισμούς που σχετίζονται με το κύρος και την αναγνώρισή τους. Τέλος, οι διαθέσιμες υποδομές στην Κύπρο για στήριξη μεγάλου αριθμού ξένων φοιτητών είναι περιορισμένες. Με δεδομένους τους περιορισμούς αυτούς, είναι δυνατό να γίνει η Κύπρος Διεθνές Κέντρο Πανεπιστημιακής Έρευνας; Είναι, αν ικανοποιηθούν πολλοί όροι, όπως είναι πιο οι κάτω: 1. Η Κύπρος ως Κέντρο Πανεπιστημιακών Σπουδών πρέπει να αποκτήσει σφραγίδα ποιότητας. Με αυτήν θα πρέπει να αντιμετωπιστούν οι αδυναμίες τόσο των δημόσιων όσο και των ιδιωτικών Πανεπιστημίων. Ως προς το στόχο αυτό, θα πρέπει δηλαδή το κράτος να προσφέρει σπουδές με αναγνώριση και ακαδημαϊκές συνθήκες λειτουργίας που να ακτινοβολούν την ποιότητά τους, αξιοποιώντας όλες τις υπάρχουσες υποδομές και το ακαδημαϊκό και ερευνητικό δυναμικό του τόπου. Παράδειγμα ενός τέτοιου μηχανισμού θα μπορούσε να είναι ένα δημόσιο ίδρυμα που να έχει σαν αποστολή του την επίτευξη του στόχου αυτού. Το ίδρυμα αυτό πρέπει να αξιοποιεί τις υποδομές και το ακαδημαϊκό προσωπικό όλων των υπαρχόντων ακαδημαϊκών και ερευνητικών ιδρυμάτων για να προσφέρει προπτυχιακά αλλά και μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών σε επιλεγμένους κλάδους στην αγγλική γλώσσα. Τα προγράμματα αυτά θα απευθύνονται σε ξένους φοιτητές και τα πτυχία θα έχουν την πιστοποίηση του ιδρύματος αυτού. Το ίδρυμα αυτό θα έχει το κύρος του κρατικού ιδρύματος και ευελιξία στην ανάπτυξη προγραμμάτων σπουδών. 2. Πρέπει να αναπτυχθούν τα δημόσια και τα ιδιωτικά ιδρύματα στον τόπο ώστε να ικανοποιούν την τοπική ζήτηση κατά τρόπο ακαδημαϊκά, κοινωνικά και πολιτικά αποδεκτό. Θα είναι παράδοξο να είμαστε κέντρο Πανεπιστημιακών σπουδών αλλά η πλειοψηφία των δικών μας φοιτητών να σπουδάζει στο εξωτερικό. 3. Πρέπει να σχεδιαστούν και αναπτυχθούν υποδομές οι οποίες θα μπορούν να δώσουν φοιτητική ζωή ποιότητας στους ξένους φοιτητές. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να υπάρχουν συνθήκες διαμονής, διατροφής και μετακίνησης που να βρίσκονται σε αποδεκτά επίπεδα ποιότητας και κόστους της φοιτητικής ζωής που υπάρχουν σε ΑΡΘΡΟ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΓΡΑΦΕΙΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΑΙ ΔΙΕΘΝΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ 2 ΑΝΩΤΕΡΗ ΚΑΙ ΑΝΩΤΑΤΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ 3 ΜΕΣΗ ΓΕΝΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ 5 ΜΕΣΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΚΑΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ 10 ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ 10 ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ 11 ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ 16 ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ 17 ΚΕΝΤΡΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ 18 ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ 19 ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ 19 ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ 22 σπιτι της κυπρου στην αθηνα 22

2 Π Α Ι Δ Ε Ι Α Κ Α Ι Π Ο Λ Ι Τ Ι Σ Μ Ο Σ χώρες που είναι κέντρα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, όπως οι χώρες που αναφέρθηκαν πιο πάνω. 4. Χρειάζεται διεθνής εκπαιδευτική πολιτική η οποία θα πείσει ότι η Κύπρος είναι σοβαρός ακαδημαϊκός προορισμός. Αυτό προϋποθέτει ανάπτυξη διμερών και διεθνών σχέσεων με περιοχές του κόσμου που μπορούμε να αντλήσουμε φοιτητές που θα πείθουν ότι είμαστε μια ηθική και ακαδημαϊκή δύναμη παρά τους περιορισμούς του μεγέθους μας. Η πολιτική ανάπτυξης διμερών ακαδημαϊκών σχέσεων που έχουμε εγκαινιάσει, με επισκέψεις σε άλλες χώρες ή προσκλήσεις Υπουργών άλλων χωρών να έρχονται στην Κύπρο, προς αυτό το στόχο προσανατολίζεται. Εξάλλου προς την ίδια κατεύθυνση στρέφεται η πρωτοβουλία που αναπτύσσουμε τελευταία σε συνεργασία με τις αρμόδιες υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της UNESCO για τη στήριξη των Αφρικανικών Χωρών να αναπτύξουν τα Πανεπιστήμιά τους. Ως Κυβέρνηση προωθούμε συστηματικά και αποφασιστικά την ικανοποίησή των πιο πάνω όρων, για να καταστεί η Κύπρος σταδιακά ποιοτικό περιφερειακό κέντρο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Η ικανοποίηση των όρων αυτών θα επιτρέψει και στα ίδια τα Πανεπιστήμια να εξελιχθούν βαθμιαία ώστε να προσαρμοστούν στις απαιτήσεις του διεθνούς τους χαρακτήρα. Επίσης, βαθμιαία η ίδια η κοινωνία και η οικονομία θα προσαρμόζεται στο διεθνή της χαρακτήρα. Οι προσαρμογές αυτές θα προσδώσουν δυναμική μετατροπής της Κύπρου σε ηθική δύναμη παιδείας, πολιτισμού και επιστήμης. ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΚΑΙ ΔΙΕΘΝEIΣ ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ Εβδομάδα Παγκόσμιας Εκπαίδευσης 2009 Κέντρο Βορρά-Νότου του Συμβουλίου της Ευρώπης Το Γραφείο Ευρωπαϊκών και Διεθνών Υποθέσεων του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού έχει αναλάβει τη διοργάνωση της «Εβδομάδας Παγκόσμιας Εκπαίδευσης 2009» η οποία ορίζεται κάθε χρόνο από το Κέντρο Βορρά-Νότου του Συμβουλίου της Ευρώπης, στο πλαίσιο του προγράμματος για την Παγκόσμια Εκπαίδευση (Global Education). Η «Εβδομάδα Παγκόσμιας Εκπαίδευσης» (Global Education Week) ορίστηκε φέτος για την περίοδο Νοεμβρίου 2009, για όλες τις χώρες μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης. Το θέμα της φετινής βδομάδας είναι «Τροφή για όλους: Τροφή για σκέψη», αφού η κάθε χώρα και ο κάθε οργανισμός μπορεί να προσθέσει στον πιο πάνω τίτλο, τον υπότιτλο που επιθυμεί στο γενικό θέμα: «Τροφή για όλους», «Food for all». Οι σχολικές μονάδες που θα εμπλακούν στο πρόγραμμα θα πρέπει να βασιστούν στα ζητήματα που ορίζονται πιο κάτω ως προτεραιότητα από το Κέντρο Βορρά Νότου: «Οι κλιματικές αλλαγές, η μετανάστευση του πληθυσμού, η παραγωγή γενετικά τροποποιημένων προϊόντων και η αυξανόμενη διαφωνία για την αύξηση των εκτάσεων καλλιέργειας για τρόφιμα και βιοκαύσιμα οδηγούν σε νέες και σημαντικές προκλήσεις που αφορούν την ασφάλεια των τροφίμων. Περισσότερο από ποτέ, απαραίτητος είναι ο προβληματισμός για τις προτεραιότητες της αειφόρου ανάπτυξης». Το Γραφείο Ευρωπαϊκών και Διεθνών Υποθέσεων, σε εγκύκλιο που δημοσιεύτηκε στις 29 Οκτωβρίου 2009, στην ιστοσελίδα του Υπουργείου ανακοίνωσε στα Σχολεία ενδεικτικές δράσεις και πρωτοβουλίες που μπορούν να αναπτυχθούν στα πλαίσια του προγράμματος, καθώς επίσης και σχετικό με το θέμα πληροφοριακό υλικό. Τα έργα που θα υποβληθούν θα αξιοποιηθούν σε εκθέσεις, εκδηλώσεις και εκδόσεις του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού. Τα σχολεία που θα διακριθούν για τη δράση τους θα κληθούν σε μεταγενέστερο στάδιο να παρουσιάσουν τη δουλειά τους σε ειδική εκδήλωση που προγραμματίζεται να γίνει τον Απρίλιο 2010, ενώ οι εργασίες των σχολείων που θα ξεχωρίσουν θα αναρτηθούν στη σχετική ιστοσελίδα του Υπουργείου. ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΔΙΑΚΡΙΣΗΣ ΓΛΩΣΣΩΝ 2010 ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ Το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού και τo Ίδρυμα Διαχείρισης Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων Διά Βίου Μάθησης απευθύνουν ανοιχτή πρόσκληση προς όλες τις βαθμίδες της Εκπαίδευσης, καθώς επίσης και προς όλους τους οργανισμούς, για υποβολή προγραμμάτων που εφαρμόζουν καινοτόμες μεθόδους διδασκαλίας για την εκμάθηση ξένων γλωσσών. Το θέμα του Διαγωνισμού για το έτος 2010 είναι: «Η ανάπτυξη της πολυγλωσσίας ως μέσο καταπολέμησης του κοινωνικού αποκλεισμού και των ανισοτήτων» Τα εκπαιδευτικά ιδρύματα, οι οργανισμοί και τα άτομα που ενδιαφέρονται να υποβάλουν προτάσεις καλούνται να δηλώσουν 2 τη συμμετοχή τους μέχρι την Παρασκευή 18/12/2009. Έντυπα για δηλώσεις συμμετοχής, καθώς και σχετικές οδηγίες, υπάρχουν στην ιστοσελίδα: κάτω από τoν τίτλο European Language Label. Οι συμπληρωμένες αιτήσεις να αποστέλλονται στο Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού, (υπόψη Νίκης Παπαδοπούλου-Παπά, τηλ: , Fax: ). Για πληρέστερη ενημέρωση σχετικά με το Διαγωνισμό και ειδικότερα για το θέμα του Διαγωνισμού 2010, η Εθνική Επιτροπή του Διαγωνισμού και το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού διοργάνωσαν ημερίδα πληροφόρησης στην Αίθουσα Τελετών του Υπουργείου. Τα προγράμματα/σχέδια στην τελική τους μορφή θα πρέπει να υποβληθούν στο Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού το αργότερο μέχρι την Παρασκευή 12 Απριλίου 2010.

3 Τ Ε Υ Χ Ο Σ 4 4 Ο Κ Τ Ω Β Ρ Ι Ο Σ - Ν Ο Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ Ευρωπαϊκή Ημέρα Γλωσσών. Απονομή βραβείων του Προγράμματος «Ευρωπαϊκή Διάκριση Γλωσσών» Το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού, στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ημέρας Γλωσσών διοργάνωσε την Παρασκευή 9 Οκτωβρίου 2009, την τελετή απονομής των βραβείων του Διαγωνισμού για την Ευρωπαϊκή Διάκριση Γλωσσών. Ο Διαγωνισμός εντάσσεται στα πλαίσια του Προγράμματος Διά Βίου Μάθηση. Στόχος του εν λόγω Διαγωνισμού είναι η προώθηση της εκμάθησης γλωσσών με νέους καινοτόμους τρόπους διδασκαλίας και η διατήρηση της πλούσιας γλωσσικής πολυμορφίας της Ευρώπης. Θέμα του διαγωνισμού για το ήταν: «Καινοτομία και Δημιουργικότητα στη διδασκαλία μάθηση γλωσσών». Η εκδήλωση περιλάμβανε καλλιτεχνικό πρόγραμμα από το Μουσικό Σχολείο Λευκωσίας και καλωσόρισμα από τη Συντονίστρια του Προγράμματος για την Ευρωπαϊκή Διάκριση Γλωσσών Δρ Νίκη Παπαδοπούλου Παπά. Την εκδήλωση χαιρέτισαν η Διευθύντρια του Ιδρύματος Διαχείρισης Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων Δρ Ανδρούλα Παπαναστασίου, η επικεφαλής της Αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Κύπρο κα Ανδρούλα Καμιναρά, ο επικεφαλής του Γραφείου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Κύπρο κ. Τάσος Γεωργίου και τέλος η Γενική Διευθύντρια του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού κα Ολυμπία Στυλιανού. Η εκδήλωση έληξε με απονομή πλακετών και διπλωμάτων, ενώ τα διακριθέντα Σχολεία, ΖΕΠ Φανερωμένης, ΙΑ Δημοτικό Σχολείο Πάφου και Λανίτειο Λύκειο Α Λεμεσού παρουσίασαν τις εργασίες τους. Εισαγωγικό σεμινάριο σε θέματα Ευρωπαϊκής Ένωσης για εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων και για όλες τις επαρχίες από το Γραφείο Κύπρου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και την Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Κύπρο. Το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού ενημερώνει ότι στα πλαίσια των προσπαθειών του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού για βελτίωση της πληροφόρησης των εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, γύρω από θέματα που άπτονται της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σε συνεργασία με το Γραφείο Κύπρου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και την Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Κύπρο διοργανώθηκαν ενημερωτικά σεμινάρια για τους εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων. Κατά τη διάρκεια των σεμιναρίων έγινε μία γενική παρουσίαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των δύο θεσμικών οργάνων στην Κύπρο, το Γραφείο Κύπρου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και την Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, από την κα Ανδρούλα Καμιναρά και των κο Τάσο Γεωργίου, επικεφαλών του γραφείου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου αντίστοιχα. ΑΝΩΤΕΡΗ ΚΑΙ ΑΝΩΤΑΤΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Συνεργασία μεταξύ της Σχολής Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου του Harvard, της Κυπριακής Δημοκρατίας και του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου Η Σχολή Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου Harvard (Harvard School of Public Health HSPH) και η Κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας υπέγραψαν στις 2 Ιουνίου 2004 μια συμφωνία για την εγκαθίδρυση της Διεθνούς Πρωτοβουλίας για το Περιβάλλον και τη Δημόσια Υγεία. Η Διεθνής αυτή Πρωτοβουλία αφορούσε στους τομείς της έρευνας, της εκπαίδευσης και της τεχνολογίας και στόχευε στην εξέταση και έρευνα των μείζονων περιβαλλοντικών προβλημάτων στην Κύπρο και την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Η συμφωνία αυτή περιλάμβανε τη δημιουργία του Διεθνούς Ινστιτούτου Κύπρου για το Περιβάλλον και τη Δημόσια Υγεία (Cyprus International Institute for the Environment and Public Health CII) και τη λειτουργία του Προγράμματος Κύπρου στο Harvard (Harvard Cyprus Program HCP). Τον Απρίλιο του 2008 λήφθηκε η απόφαση από το Υπουργικό Συμβούλιο για αναθεώρηση της αρχικής συμφωνίας και άρχισαν διαβουλεύσεις μεταξύ του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου (ΤΠΚ) και του Πανεπιστημίου Harvard για σύνταξη νέας Συμφωνίας συνεργασίας. Τη νέα Συμφωνία συνεργασίας μεταξύ της Κυπριακής Δημοκρατίας, του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου και της Σχολής Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου Harvard ενέκρινε το Υπουργικό Συμβούλιο στη συνεδρία του, ημερομηνίας 10 Σεπτεμβρίου 2009, σε αντικατάσταση της προηγούμενης Συμφωνίας της Κυπριακής Δημοκρατίας με το Harvard. Σκοπός της Συμφωνίας είναι η ίδρυση Ινστιτούτου Περιβάλλοντος και Δημόσιας Υγείας στη Σχολή Επιστημών της Υγείας του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου με τη συμβολή του Harvard και περιλαμβάνει τις ακόλουθες βασικές πρόνοιες: Η συνεργασία ΤΠΚ και Σχολής Δημόσιας Υγείας Πανεπιστημίου Harvard θα είναι διάρκειας 5 ακαδημαϊκών χρόνων και θα λήγει στις 31 Αυγούστου 2014 με πρόνοια επέκτασης άλλων 4 χρόνων κατόπιν αμοιβαίας συμφωνίας. Το υφιστάμενο CII δεν θα έχει καμία σχέση με το νέο Ινστιτούτο και θα καταργηθεί με την επίβλεψη του υφιστάμενου Διοικητικού του Συμβουλίου. Το μόνιμο προσωπικό του CII, αφού αξιολογηθεί, μπορεί να αξιοποιηθεί από το ΤΕΠΑΚ για τις ανάγκες του νέου Ινστιτούτου σε καθεστώς σύμβασης εργασίας από τον Ιούλιο του 2009 και θα εργοδοτηθεί από το ΤΕΠΑΚ από το Σεπτέμβριο του 2009 με συμβόλαιο. Το νέο Ινστιτούτο, το οποίο θα έχει περιφερειακή εμβέλεια, εντάσσεται διοικητικά στο ΤΕΠΑΚ και συγκεκριμένα στη Σχολή Επιστημών Υγείας. Η στελέχωση θα αποτελεί ευθύνη του ΤΕΠΑΚ, με βάση τη νομοθεσία του. Δύο από τα μέλη του Εκλεκτορικού σώματος για πρόσληψη Διευθυντή και Ακαδημαϊκού προσωπικού θα προέρχονται από το Harvard. Σημειώνεται ότι ο Διευθυντής του Ινστιτούτου θα αναφέρεται απευθείας στον Πρύτανη του ΤΕΠΑΚ. Θα διατηρηθεί επίσης το Επιστημονικό Συμβουλευτικό Συμβούλιο, αλλά τα μέλη του θα διορίζονται από κοινού από τα δύο πανεπιστήμια. Θα λειτουργήσουν τέσσερα προγράμμα- 3

4 Π Α Ι Δ Ε Ι Α Κ Α Ι Π Ο Λ Ι Τ Ι Σ Μ Ο Σ τα Μάστερ. Το υφιστάμενο πρόγραμμα θα συνεχιστεί κάτω από το ΤΕΠΑΚ. Στη διάρκεια των πέντε χρόνων της συμφωνίας υπολογίζεται ότι θα λειτουργήσουν επίσης διδακτορικά προγράμματα. Τα δύο πρώτα θα ξεκινήσουν το 2010 και θα δημιουργούνται σταδιακά νέα προγράμματα. Η γλώσσα διδασκαλίας θα είναι τα αγγλικά. Η ποιότητα των προσφερόμενων προγραμμάτων και της έρευνας θα διασφαλίζεται μέσα από διεθνείς πρακτικές. Προβλέπονται ανταλλαγές φοιτητών και προσωπικού μεταξύ των δύο Ιδρυμάτων. Θα δημιουργηθούν επίσης ακαδημαϊκοί θεσμοί για συμμετοχή προσωπικού τόσο σε ευρωπαϊκά όσο και σε αμερικανικά ερευνητικά προγράμματα. Θα επιδιωχθεί η ανάληψη κοινών ερευνητικών προγραμμάτων με τη συμμετοχή επιστημόνων από το Harvard, την Κύπρο και την ευρύτερη περιοχή που θα αφορούν το περιβάλλον και τη δημόσια υγεία. Αναμένεται επίσης η προώθηση των τεχνολογιών αιχμής σε θέματα περιβάλλοντος σε επιχειρηματικό επίπεδο. Η έγκριση της νέας αυτής Συμφωνίας για συνεργασία μεταξύ της Σχολής Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου του Harvard, της Κυπριακής Δημοκρατίας και του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου από το Υπουργικό Συμβούλιο επιβεβαιώνει έμπρακτα τις συνεχείς προσπάθειες της Κυβέρνησης για αναβάθμιση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και έρευνας στην Κύπρο καθώς και την ανάπτυξη εκπαιδευμένου ανθρώπινου δυναμικού σε θέματα περιβαλλοντικής και δημόσιας υγείας. Α ν ά λ η ψ η κ α θ η κ ό ν τ ω ν Α ν ώ τ ε ρ ω ν Λ ε ι τ ο υ ρ γ ώ ν Ε κ π α ί δ ε υ σ η ς Από την 1 η Νοεμβρίου 2009, στη Διεύθυνση Ανώτερης και Ανώτατης Εκπαίδευσης, ανέλαβαν καθήκοντα Ανώτερου Λειτουργού Εκπαίδευσης ο Δρ Πανίκος Γιωργούδης, ο κ. Στέλιος Χριστοφίδης και η Δρ Τέρψα Κωνσταντινίδου. Σ υ ν ά ν τ η σ η Ε θ ν ι κ ώ ν Δ ο μ ώ ν γ ι α τ ο π ρ ό γ ρ α μ μ α E r a s m u s M u n d u s Στις Οκτωβρίου 2009, πραγματοποιήθηκε στην Πολωνία συνάντηση εκπροσώπων των Εθνικών Δομών για το πρόγραμμα Erasmus Mundus. Την Κύπρο εκπροσώπησε η Δρ. Δέσποινα Μαρτίδου-Φορσιέ, Πρώτη Λειτουργός Εκπαίδευσης στην Ανώτερη και Ανώτατη Εκπαίδευση. Στη συνάντηση συζητήθηκαν οι αλλαγές που έγιναν στον Οδηγό του Προγράμματος Erasmus Mundus, ο οποίος εγκρίθηκε από την Επιτροπή του Προγράμματος σε προηγούμενη συνάντηση που έγινε στις Βρυξέλλες στις 5 Οκτωβρίου Επίσης, παρουσιάστηκε η μελλοντική στρατηγική και συνεργασία με τις Εθνικές Δομές στα πλαίσια της Δράσης 3. Τέλος, έγινε παρουσίαση των αποτελεσμάτων δύο μελετών που είχαν υποβληθεί και εγκριθεί κατά την πρώτη φάση του Erasmus Mundus, στη Δράση 4 και που αφορούν την τριτοβάθμια εκπαίδευση. Σ υ ν ά ν τ η σ η γ ι α τ ο Π ρ ό γ ρ α μ μ α E M A P σ τ α π λ α ί σ ι α τ ο υ E r a s m u s M u n d u s Στις Οκτωβρίου πραγματοποιήθηκε στην Πολωνία και η πρώτη συνάντηση για το πρόγραμμα EMAP (Erasmus Mundus Active Participation), το οποίο εγκρίθηκε στα πλαίσια της Δράσης 3 του προγράμματος. Την Κύπρο εκπροσώπησε η Δρ. Δέσποινα Μαρτίδου Φορσιέρ, Πρώτη Λειτουργός Εκπαίδευσης στην Ανώτερη και Ανώτατη Εκπαίδευση. Στη συνάντηση παρουσιάστηκαν οι σκοποί, οι στόχοι, το πρόγραμμα εργασίας και τα χρονοδιαγράμματα υλοποίησης του προγράμματος. Τα απορρέοντα για την Κύπρο από τη συνάντηση αυτή είναι: Συγκέντρωση πληροφοριών από τα πανεπιστήμια της Κύπρου για τη συμπλήρωση ερωτηματολογίου που αφορά την τριτοβάθμια εκπαίδευση και αποστολή του μέχρι τις 15 Δεκεμβρίου Επιλογή δύο κοινοπραξιών για επιμόρφωση, της μιας στην Πράγα και της άλλης στην Κύπρο και υποβολή στοιχείων μέχρι τις 15 Δεκεμβρίου Οργάνωση σεμιναρίου, που θα διεξαχθεί στην Κύπρο στις Φεβρουαρίου Στο Σεμινάριο θα γίνει κατάρτιση των εκπροσώπων των Εθνικών Δομών και εκπροσώπων πιθανών Κοινοπραξιών από τρία Ευρωπαϊκά πανεπιστήμια, ώστε να προετοιμαστούν και να βοηθηθούν στην υποβολή προτάσεων στη Δράση 1 του προγράμματος. Σ υ ν ά ν τ η σ η τ η ς ο μ ά δ α ς ε ρ γα σ ί α ς τ ο υ B o l o g n a F o l l o w u p G r o u p ( B F U G ) μ ε θ έ μ α : «I n t e r n at i o n a l O p e n n e s s T h e E u r o p e a n H i g h e r E d u c at i o n A r e a i n a G l o b a l C o n t e x t» Την Τετάρτη 28 Οκτωβρίου 2009, πραγματοποιήθηκε στη Βιέννη η πρώτη συνάντηση της ομάδας εργασίας του Bologna Follow up Group (BFUG) για το , με θέμα: «International Openness The European Higher Education Area in a Global Context». Τη Διεύθυνση Ανώτερης και Ανώτατης Εκπαίδευσης, εκπροσώπησε στη συνάντηση ο κ. Οράτιος Ιεροδιακόνου, Αποσπασμένος Λειτουργός Εκπαίδευσης. Στη συνάντηση αποφασίστηκε ένα πρώτο σχέδιο δράσης για την περίοδο καθώς και συγκεκριμένο σχέδιο δράσης μέχρι τις 30 Ιουνίου Συγκεκριμένα, αποφασίστηκε μέχρι τις 30 Ιουνίου 2010 η ομάδα εργασίας του BFUG: Να προωθήσει τις εισηγήσεις του «The European Higher Education Area (EHEA) in a global context: Report on overall developments at the European, national and institutional levels» Να υποστηρίξει τις προετοιμασίες του Bologna Policy Forum το 2010 Να δημιουργήσει δίκτυο αξιοποιώντας στο μέγιστο βαθμό τις υφιστάμενες δομές, για καλύτερη πληροφόρηση και προώθηση της Διαδικασίας της Μπολόνια εκτός του Ευρωπαϊκού Χώρου Ανώτερης Εκπαίδευσης Να συνεργαστεί με τη Γραμματεία της Μπολόνια αναφορικά με την περαιτέρω ανάπτυξη του διαδικτυακού χώρου της Μπολόνια Να δημιουργήσει μια ομάδα ειδικών ανάμεσα στις χώρες του EHEA, με στόχο να υποστηρίξει τη Γραμματεία της Μπολόνια στη διατήρηση αρχείου με οργανωμένες πληροφορίες για επισκέψεις από και προς χώρες εκτός του ΕΗΕΑ Να διευκολύνει μια πρώτη συνάντηση του δικτύου για καλύτερη ενημέρωση στην προώθηση της Διαδικασίας της Μπολόνια εκτός του ΕΗΕΑ Να υποστηρίξει τη Γραμματεία της Μπολόνια στη διοργάνωση συζήτησης στρογγυλής τραπέζης για τη διαμόρφωση «οδικού χάρτη» και να εντοπίσει ευκαιρίες και δράσεις για ενίσχυση του ευρωπαϊκού επιπέδου προώθησης Να παρέχει πληροφόρηση στο διάλογο διαμόρφωσης πολιτικής με δραστηριότητες σχετικές με τη Διαδικασία της Μπολόνια, λαμβάνοντας μέρος σε διάφορα πλαίσια και επίπεδα, μέσω της ιστοσελίδας της Μπολόνια. Να παρέχει υποστήριξη στις διοργανώτριες χώρες, Ουγγαρία και Αυστρία στην προετοιμασία της Second Bologna Policy Forum. Προγραμματίστηκαν επίσης οι επόμενες δύο συνεδριάσεις της ομάδας εργασίας του BFUG, η πρώτη στις 25 Ιανουαρίου 2010 και η δεύτερη στις 27 Μαΐου 2010, στη Βιέννη. 4

5 Τ Ε Υ Χ Ο Σ 4 4 Ο Κ Τ Ω Β Ρ Ι Ο Σ - Ν Ο Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ Σ υ μ μ ε τ ο χ ή τ ο υ Υ π ο υ ρ γ ε ί ο υ Π α ι δ ε ί α ς κ α ι Π ο λ ι τ ι σ μ ο ύ σ ε Ε κ π α ι δ ε υ τ ι κ ή Έ κ θ ε σ η σ τ η ν Κ ί ν α Στο πλαίσιο του στόχου για την εγκαθίδρυση της Κύπρου ως διεθνούς εκπαιδευτικού και ερευνητικού κέντρου τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, κρίθηκε σκόπιμη η λήψη μέτρων για την προβολή της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης της χώρας μας σε τρίτες χώρες-στόχους για την προσέλκυση ποιοτικών φοιτητών. Το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού έλαβε μέρος στην εκπαιδευτική έκθεση «China Education Expo » η οποία πραγματοποιήθηκε στο Πεκίνο μεταξύ Οκτωβρίου και εκπροσωπήθηκε από την κα Ερατώ Ιωάννου και την κα Άντρη Φιλή, Διοικητικούς Λειτουργούς στη Δ.Α.Α.Ε. Ταυτόχρονα η Δ.Α.Α.Ε. έχει αναλάβει το συντονισμό και την οργάνωση της συμμετοχής της χώρας μας σε εκπαιδευτικές εκθέσεις στη Μόσχα και στο Νέο Δελχί. Η συμμετοχή του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού είναι ενδεχομένως το πιο σημαντικό μέτρο για την προβολή της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης της χώρας μας σε χώρες του εξωτερικού. Ε π ί σ κ ε ψ η σ τ η ν Κ ύ π ρ ο Ε κ π ρ ο σ ώ π ω ν τ η ς Α ι γ ύ π τ ο υ α π ό τ ο Χ ώ ρ ο τ η ς Τ ρ ι τ ο β ά θ μ ι α ς Ε κ π α ί δ ε υ σ η ς κ α ι τ η ς Έ ρ ε υ ν α ς Από τις 28 μέχρι 30 Οκτωβρίου 2009 πραγματοποίησαν επίσημη επίσκεψη στην Κύπρο, μετά από πρόσκληση του Υπουργού Παιδείας και Πολιτισμού κ. Ανδρέα Δημητρίου, τρεις εκπρόσωποι της Αιγύπτου, ειδικοί σε θέματα έρευνας και τριτοβάθμιας εκπαίδευσης με σκοπό την ανάπτυξη συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών. Η επίσημη αντιπροσωπεία της Αιγύπτου αποτελείτο από τους: 1. Dr Maged Αl Sherbiny - Υφυπουργό Επιστημονικών και Ερευνητικών Υποθέσεων 2. Dr Salwa El Gharib Γενικό Γραμματέα του Ανώτατου Συμβουλίου Πανεπιστημίων 3. Dr Abdel Hameed El Zoheiry - Συντονιστή του Προγράμματος για την Ερευνα, την Ανάπτυξη και την Καινοτομία Η Αιγυπτιακή αντιπροσωπεία συναντήθηκε με τον Υπουργό Παιδείας και Πολιτισμού καθώς και με εκπροσώπους όλων των εμπλεκόμενων φορέων στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και την έρευνα. Στις συναντήσεις αυτές αντηλλάγησαν απόψεις για μέτρα ενδυνάμωσης της συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών. Οι Αιγύπτιοι εμπειρογνώμονες πραγματοποίησαν επαφές τόσο με εκπρόσωπους των δημόσιων και των ιδιωτικών πανεπιστημίων όσο και με εκπρόσωπους ερευνητικών κέντρων που εδρεύουν στην Κύπρο, με τους οποίους εισήλθαν σε εποικοδομητικό διάλογο για την πραγματοποίηση κοινών εκπαιδευτικών και ερευνητικών δραστηριοτήτων. Κ υ π ρ ι α κ ό Σ υ μ β ο ύλ ι ο Α ν α γ ν ώ ρ ι σ η ς τ ω ν τ ί τ λ ω ν σ π ο υδ ώ ν ( Κ Υ. Σ. Α. Τ. Σ. ) Τον Οκτώβριο 2009, υποβλήθηκαν στο ΚΥ.Σ.Α.Τ.Σ. πέραν των 170 αιτήσεων για αναγνώριση και πέραν των 120 αιτήσεων για γραπτή πληροφόρηση. Στις Οκτωβρίου το Συμβούλιο πραγματοποίησε την 98 η Συνεδρία του, στα πλαίσια της οποίας μελετήθηκαν γύρω στις 500 αιτήσεις για αναγνώριση. Στη συγκεκριμένη συνεδρία το Συμβούλιο είχε συνάντηση με εκπροσώπους του Edexcel του Ηνωμένου Βασιλείου, κατά την οποία συζητήθηκε το θέμα της αναγνώρισης των τίτλων σπουδών που απονέμει το εν λόγω σώμα. Επιπλέον, πραγματοποιήθηκε συνάντηση με εκπροσώπους του Middlesex University του Ηνωμένου Βασιλείου με κύριο θέμα συζήτησης την αναγνώριση των τίτλων σπουδών που προσφέρει το πανεπιστήμιο με τη μέθοδο Work Based Learning Studies. Υ π η ρ ε σ ί α Ε ξ ε τ ά σ ε ω ν Στις 14 Οκτωβρίου 2009 πραγματοποιήθηκε η εξέταση διαπίστωσης πολύ καλής γνώσης Ελληνικών για υποψηφίους του Συμβουλίου Αμπελοοινικών Προϊόντων καθώς και για τη Δικαστική Υπηρεσία. Το σύνολο των υποψηφίων ήταν 23 άτομα. Στις 17 Οκτωβρίου 2009 πραγματοποιήθηκαν εξετάσεις για λογιστικούς λειτουργούς του Συμβουλίου Αποχετεύσεων Λάρνακας και του Συμβουλίου Υδατοπρομήθειας Λάρνακας. Ο συνολικός αριθμός υποψηφίων ήταν 43. Επιπλέον, στις 24 Οκτωβρίου 2009 πραγματοποιήθηκαν εξετάσεις για τους Δήμους Στροβόλου, Λευκάρων, Αραδίππου και Δερύνειας για Τεχνικούς, Βοηθούς Γραμματειακούς Λειτουργούς και Βιβλιοθηκονόμους. Ο συνολικός αριθμός υποψηφίων ήταν 83. Τέλος, στις 31 Οκτωβρίου 2009 πραγματοποιήθηκαν οι εξετάσεις «Περί Αξιολόγησης Υποψηφίων για Διορισμό στη Δημόσια Υπηρεσία» των οποίων η αρχική κλίμακα δεν υπερβαίνει την κλίμακα Α8 του κυβερνητικού μισθολογίου. Οι υποψήφιοι που προσήλθαν τελικά στην εξέταση ήταν 2766 και εξετάσθηκαν σε 3 μαθήματα. ΜΕΣΗ ΓΕΝΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ «Μαθητικά Σεμινάρια Αντιναρκωτικής Αγωγής» Το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού, σε συνεργασία με το Υπουργείο Υγείας (Υπηρεσία Ψυχικής Υγείας), το Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξεως (Υπηρεσία Καταπολέμησης Ναρκωτικών), το ΚΕΝΘΕΑ και εθελοντές, οργάνωσε το 110 ο μαθητικό σεμινάριο αντιναρκωτικής αγωγής. Συμμετείχαν : Από Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού : Επιθεώρηση Φυσιογνωστικών-Βιολογίας : Τρεις καθηγητές Βιολόγοι Υπηρεσία Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας : Δυο ψυχολόγοι Υπηρεσία Συμβουλευτικής Επαγγελματικής Αγωγής : Ένας σύμβουλος 5

6 Π Α Ι Δ Ε Ι Α Κ Α Ι Π Ο Λ Ι Τ Ι Σ Μ Ο Σ Από Υπουργείο Υγείας : Ένας Ψυχίατρος Από Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως : Δυο κοινωνιολόγοι Εθελοντές: Ένας Ιερέας Παιδίατρος, μια Ιατρός Παθολόγος. Σε αυτό το σεμινάριο συμμετείχαν μαθητές και μαθήτριες της Β τάξης Γυμνασίου από Γυμνάσια της επαρχίας Λευκωσίας (Αγλαντζιάς, Φανερωμένης, Παλλουριώτισσας, Αρχ. Μακαρίου Γ, Ανθούπολης, Κων/πόλεως, Μακεδονίτισσας, Β Περιφ. Γυμνάσιο Λευκωσίας). Το σεμινάριο ήταν τριήμερο (πρωί της Πέμπτης μέχρι και το απόγευμα του Σαββάτου) και έγινε σε ξενοδοχείο στην περιοχή Ορόκλινης. Το σεμινάριο παρακολούθησαν 48 μαθητές (τρία αγόρια και τρία κορίτσια από κάθε σχολείο). Οι μαθητές και οι μαθήτριες επιλέγονται με κριτήριο τις ηγετικές τους ικανότητες, το ήθος τους και το ενδιαφέρον τους για το θέμα της αντιναρκωτικής διαφώτισης, Τα σεμινάρια στοχεύουν : Στην ευαισθητοποίηση των μαθητών σχετικά με τη χρήση και κατάχρηση ουσιών όπως ο καπνός, το αλκοόλ και τα ναρκωτικά. Στην ανάπτυξη μηχανισμών αποτελεσματικής αντίστασης σε πιέσεις για χρήση ή δοκιμή επικίνδυνων ουσιών. Στη δημιουργία μαθητών πυρήνων αντίστασης και φορέων διαφώτισης, οι οποίοι θα δράσουν μεταξύ των συμμαθητών τους και γενικά στο κοινωνικό τους περιβάλλον. Πρόγραμμα Ένταξης Αλλόγλωσσων Μαθητών στα Σχολεία Μέσης Εκπαίδευσης Το Πρόγραμμα Ένταξης Αλλόγλωσσων Μαθητών στα Σχολεία Μέσης Εκπαίδευσης άρχισε να εφαρμόζεται από την περσινή σχολική χρονιά στα πλαίσια υλοποίησης σχετικής απόφασης του Υπουργικού Συμβουλίου. Τα μέτρα τέθηκαν άμεσα σε ισχύ σε εκείνα τα σχολεία, στα οποία τα ποσοστά των αλλόγλωσσων μαθητών ήταν υψηλά. Τα μέτρα αυτά συνάδουν τόσο με τις εισηγήσεις της Έκθεσης της Επιτροπής Εκπαιδευτικής Μεταρρύθμισης, όσο και με την πολιτική του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού για τη διαπολιτισμική εκπαίδευση. Στα πλαίσια του προγράμματος: Α) Λειτούργησε πέρσι ( ) και επεκτάθηκε φέτος ( ) πιλοτικό πρόγραμμα ταχύρρυθμης εκμάθησης της ελληνικής γλώσσας σε αλλόγλωσσους μαθητές Β) Εκδόθηκε Οδηγός Υποδοχής για τους νεοεισερχόμενους αλλόγλωσσους μαθητές Γ) Άρχισε και συνεχίζεται η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών που εμπλέκονται στη λειτουργία του προγράμματος. Α. Λ ε ι τ ο υ ρ γ ί α Π ι λ ο τ ι κ ο ύ Π ρ ο γ ρ ά μ μ ατ ο ς τ α χ ύ ρ ρ υ θ μ η ς ε κ μ ά θ η σ η ς τ η ς Ε λ λ η ν ι κ ή ς Το πρόγραμμα ξεκίνησε κατά την περσινή σχολική χρονιά , με τη συμμετοχή 18 σχολείων (4 Λύκεια, 1 Τεχνική Σχολή, 12 Γυμνάσια και 1 Εσπερινό Γυμνάσιο-Λύκειο), τα οποία συγκέντρωσαν τους μεγαλύτερους αριθμούς αλλόγλωσσων μαθητών και στα οποία δίδαξαν 15 φιλόλογοι με έκτακτο διορισμό. Το σύνολο των 352 μαθητών που εντάχθηκαν (40 στη Λευκωσία, 160 στη Λάρνακα, 40 στη Λεμεσό, 36 στην Αμμόχωστο και 76 στην Πάφο) κατανεμήθηκε κατά σχολείο σε τμήματα αρχαρίων και προχωρημένων μετά από τη διεξαγωγή εξεταστικού δοκιμίου ελληνομάθειας που ετοιμάστηκε από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο. Με βάση το σύστημα που εφαρμόζεται πάνω σε πρωινή βάση, για τη λειτουργία του προγράμματος σε κάθε σχολείο που συμμετέχει, προσαρμόζεται το ωρολόγιο πρόγραμμα, ώστε να μπορούν οι αλλόγλωσσοι μαθητές να αποχωρούν από τα μαθήματα των Αρχαίων Ελληνικών, των Θρησκευτικών και της Ιστορίας και να συγκεντρώνονται σε ειδικά τμήματα για να διδαχθούν Ελληνικά. Για τη διδασκαλία χρησιμοποιείται σειρά βιβλίων παραγωγής του Πανεπιστημίου Κρήτης (Εκδόσεις ΟΕΔΒ). Τα βιβλία αυτά προορίζονται αποκλειστικά για τη διδασκαλία της Ελληνικής σε αλλόγλωσσους μαθητές ως δεύτερης ή ξένης γλώσσας. Κατά τη φετινή σχολική χρονιά το Πρόγραμμα επεκτείνεται και καλύπτει 31 σχολεία σε όλη την Κύπρο (5 στη Λευκωσία, 9 στη Λεμεσό, 7 στη Λάρνακα, 1 στην Αμμόχωστο και 9 στην Πάφο) και για τη λειτουργία του έχουν γίνει 23 έκτακτοι διορισμοί φιλολόγων. Στο πρόγραμμα συμμετέχουν 700 από τους 900 περίπου του υπολογιζόμενου παγκύπριου συνόλου των αλλόγλωσσων μαθητών Μέσης Εκπαίδευσης που έχουν ανάγκη εκμάθησης της Ελληνικής (εξυπηρέτηση ποσοστού περίπου 78%). Το πρόγραμμα άρχισε ήδη να αξιολογείται ενδελεχώς από το Κέντρο Εκπαιδευτικής Έρευνας και Αξιολόγησης και αναμένεται, πρίν το τέλος της σχολικής χρονιάς, να δοθεί ανατροφοδότηση που θα επιτρέψει την ανάπτυξη προβληματισμού, με βάση τον οποίο θα παρθούν αποφάσεις για εδραίωση, βελτίωση και πιθανή παγκύπρια κάλυψη των αναγκών μας στη Μέση Εκπαίδευση. Β. Ο δ η γ ό ς Υ π ο δ ο χ ή ς γ ι α τ ο υ ς ν ε ο ε ι σ ε ρ χ ό μ ε ν ο υ ς α λ λ ό γλ ω σ σ ο υ ς μ α θ η τ έ ς Για σκοπούς ενημέρωσης εκδίδεται από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο και αποστέλλεται στα σχολεία που συμμετέχουν στο πρόγραμμα Οδηγός Ενημέρωσης για γονείς και μαθητές. Στον οδηγό γίνεται εκτεταμένη αναφορά στο κυπριακό εκπαιδευτικό σύστημα σε 8 ξένες γλώσσες ενώ το ίδιο υλικό υπάρχει σε σύνοψη για πρακτική χρήση σε 5 ξένες γλώσσες. Γ. Ε π ι μ ό ρ φ ω σ η Ε κ π α ι δ ε υ τ ι κ ώ ν Για την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών που συμμετέχουν στο πρόγραμμα έχει 6

7 Τ Ε Υ Χ Ο Σ 4 4 Ο Κ Τ Ω Β Ρ Ι Ο Σ - Ν Ο Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ ξεκινήσει από την προηγούμενη χρονιά μια πλούσια επιμορφωτική δράση από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο και το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού. Περιλαμβάνει μεταξύ άλλων ημερίδες με τη συμμετοχή τόσο των καθηγητών όσο και των Βοηθών Διευθυντών/ντριών που έχουν τη σχετική ευθύνη για την υλοποίηση του Προγράμματος, επιμορφώσεις σε θέματα ετερότητας και γλωσσικής ετερότητας, παρουσίαση των εγχειριδίων και άλλου υποστηρικτικού υλικού, εκπαιδευτικά συνέδρια με θέμα τη διδασκαλία της Ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας στο κυπριακό συγκείμενο. Αξίζει να τονιστεί ότι κατά το Φεβρουάριο του 2009 διεξήχθη διημερίδα στην οποία εισηγητές ήταν μέλη του Εργαστηρίου Διαπολιτισμικών και Μεταναστευτικών Μελετών Πανεπιστημίου Κρήτης μέλη της συγγραφικής ομάδας του προγράμματος σπουδών και του υλικού που χρησιμοποιείται στο Πρόγραμμα. Στον τομέα της επιμόρφωσης και στήριξης του προγράμματος συμμετέχουν λειτουργοί του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, Επιθεωρητές και Σύμβουλοι Φιλολογικών Μαθημάτων του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού. Χ ρ η μ ατ ο δ ό τ η σ η Το πρόγραμμα συγχρηματοδοτείται κατά 75% από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ένταξης, γι αυτό και απαιτείται η τήρηση και η φύλαξη στοιχείων και τεκμηρίων που θα επιτρέψουν την πλήρη απορρόφηση του σχετικού κονδυλίου. Τελετή έναρξης του Προγράμματος «Καινοτομία και Δημιουργικότητα ενάντια στις διακρίσεις» Πραγματοποιήθηκε στις 15 Οκτωβρίου στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο η Τελετή Έναρξης του Προγράμματος «Καινοτομία και Δημιουργικότητα ενάντια στις διακρίσεις». Το Πρόγραμμα συντονίζεται από τη Διεύθυνση Μέσης Εκπαίδευσης και το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, ενώ σημαντική είναι η συμμετοχή μη κυβερνητικών οργανισμών. Στην εκδήλωση αυτή συμμετείχαν εκπαιδευτικοί από τη Μέση Γενική και Μέση Τεχνική Εκπαίδευση, οι οποίοι στη συνέχεια θα αποτελέσουν τους συντονιστές των διαφόρων δράσεων του Προγράμματος στα σχολεία τους. Σημαντική υπήρξε η συμβολή των ομιλητριών της Ημερίδας, της κας Ηλιάνας Νικολάου, Επιτρόπου Διοικήσεως, της κας Καίτης Ανδρέου, Ανώτερης Λειτουργού στο Υπουργείο Δικαιοσύνης και της Δρ Παυλίνας Χατζηθεοδούλου,Καθηγήτριας Παιδαγωγικών Π.Ι. Με τις εισηγήσεις τους ενημέρωσαν τους συμμετέχοντες για την πρόοδο που παρατηρήθηκε στην κυπριακή κοινωνία σε θέματα καταπολέμησης των διακρίσεων και του κοινωνικού αποκλεισμού, καθώς και για τα νεότερα δεδομένα στο σχολικό χώρο που άπτονται του θέματος. Στο δεύτερο μέρος της Ημερίδας οι εκπαιδευτικοί είχαν την ευκαιρία να συμμετάσχουν σε ομάδες εργασίας και να ενημερωθούν για το θέμα δράσης που επέλεξε το σχολείο τους. Τα θέματα δράσης αφορούν στην έκδοση σχολικής εφημερίδας, στη δημιουργία αφίσας, στην παραγωγή ταινίας φιλμ και στην έκθεση φωτογραφίας, τομείς που θα αναδείξουν τη δημιουργικότητα των παιδιών. Το συντονισμό της εκδήλωσης είχαν ο κ. Ανδρέας Στυλιανού (Σύμβουλος Δ.Μ.Ε.), η Δρ Παυλίνα Χατζηθεοδούλου (Καθηγήτρια Παιδαγωγικών Π.Ι.) και η κα Ειρήνη Ροδοσθένους (Φιλόλογος, Σύμβουλος Φιλολογικών Μαθημάτων). Τελετή βράβευσης 1 ου Διαγωνισμού και Προκήρυξη 2 ου Διαγωνισμού «Η Παραγωγικότητα στην εκπαίδευση» Η Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων κα Σωτηρούλα Χαραλάμπους και ο Υπουργός Παιδείας και Πολιτισμού Δρ Αντρέας Δημητρίου απένειμαν την Τρίτη 20 Οκτωβρίου 2009, βραβεία σε 15 σχολεία που διακρίθηκαν στο πλαίσιο του Διαγωνισμού «Η Παραγωγικότητα στην Εκπαίδευση». Οι Υπουργοί συνεχάρηκαν όλους τους εκπαιδευτικούς και μαθητές που πήραν μέρος στο Διαγωνισμό, και ιδιαίτερα τις ομάδες που διακρίθηκαν. Ο Διαγωνισμός διοργανώθηκε στο πλαίσιο του Εθνικού Προγράμματος Παραγωγικότητας για την περίοδο Στόχος του Διαγωνισμού ήταν να δώσει την ευκαιρία σε μαθητές και εκπαιδευτικούς να έρθουν σε επαφή με την έννοια της παραγωγικότητας και τους παράγοντες που την επηρεάζουν, μέσα από την εμπλοκή τους σε πρακτικές εργασίες, ώστε να διαμορφωθεί από τους μαθητές θετική στάση και συμπεριφορά ως προς την παραγωγικότητα. Αντικείμενο των 36 εργασιών που υποβλήθηκαν κατά κύριο λόγο, ήταν η μείωση της σπατάλης, η μελέτη και βελτίωση των διαδικασιών, η αξιοποίηση της τεχνολογίας και των υλικών, η ανάπτυξη της δημιουργικότητας, της κριτικής σκέψης, της καινοτομίας, της συνεργασίας, του προγραμματισμού και της οργάνωσης. Η εμπλοκή των μαθητών στις εργασίες αυτές ήταν ουσιαστική και υλοποιήθηκαν σημαντικές δράσεις για τη διάδοση των αποτελεσμάτων. Το πρώτο βραβείο στη Δημοτική εκπαίδευση πήρε το σχολείο «Φώτης Πίττας» Δάσους Άχνας για την εργασία «Οργανώνω το χρόνο μου, διαβάζω σωστά και το παιχνίδι αρχινά». Το δεύτερο βραβείο πήρε το ΙΖ Δημοτικό σχολείο Λεμεσού για την εργασία «Οργανώνω καλύτερα το χρόνο μου, για να γίνω πιο παραγωγικός». Το Ενιαίο Ολοήμερο Δημοτικό Σχολείο Ερήμης πήρε το τρίτο βραβείο για την εργασία «Αναβάθμιση του σχολικού μας κήπου». Έπαινο πήρε το Δημοτικό Σχολείο Δευτεράς για την εργασία «Διαμόρφωση θετικής στάσης και συμπεριφοράς των μαθητών του Δημοτικού Σχολείου Δευτεράς ως προς την Παραγωγικότητα μέσα από διάφορες δράσεις για την εξοικονόμηση ενέργειας-μείωση της σπατάλης». Μεταξύ των Γυμνασίων το πρώτο βραβείο πήρε το Γυμνάσιο Αγίας Φυλάξεως με την εργασία «Σύστημα Φυσικής Απογραφής & Ελέγχου Σχολικής Βιβλιοθήκης (ΣΥ.Φ.Α.ΕΛ.Σ.Β.)». Το δεύτερο βραβείο πήρε το Περιφερειακό Γυμνάσιο Κοκκινοτριμιθιάς για την εργασία «Βελτίωση υφιστάμενου συστήματος συλ- 7

8 Π Α Ι Δ Ε Ι Α Κ Α Ι Π Ο Λ Ι Τ Ι Σ Μ Ο Σ λογής και προώθησης ανακυκλώσιμων υλικών στο Περιφερειακό Γυμνάσιο Κοκκινοτριμιθιάς». Το Ευρυβιάδειο Γυμνάσιο Λάρνακας πήρε το τρίτο βραβείο για την εργασία «Βελτίωση χώρου αίθουσας πολλαπλής χρήσης». Έπαινο πήρε η Ευρωπαϊκή Ελληνική Σχολή Φίλιπς για την εργασία «Διαμόρφωση Αίθουσας Διδασκαλίας». Στα Λύκεια με το πρώτο βραβείο διακρίθηκε το Λύκειο Αρχαγγέλου «Απόστολος Μάρκος» με την εργασία «Προγραμματισμός, οργάνωση και διαχείριση του διδακτικού χρόνου στην εκπαίδευση». Το δεύτερο βραβείο πήρε το Λύκειο Αραδίππου για την εργασία «Εξοικονόμηση Χρόνου». Το G C School of Careers πήρε το τρίτο βραβείο για την εργασία «Καθορισμός του όρου «παραγωγική εκπαίδευση» από την ποιότητα, ποσότητα και πολλαπλότητα γνώσης ή από τα αποτελέσματα των εξετάσεων;». Έπαινο πήρε η Ευρωπαϊκή Ελληνική Σχολή Φίλιπς για την εργασία «Ηλεκτρονικό Θρανίο». Στις Τεχνικές Σχολές, η Τεχνική Σχολή Πάφου πήρε το πρώτο βραβείο για την εργασία «Η δημιουργία ενεργειακής και περιβαλλοντικής συνείδησης, παράγοντας για αύξηση της παραγωγικότητας στην αειφόρο εκπαίδευση». Η Τεχνική Σχολή Μακάριος Γ πήρε το δεύτερο βραβείο για την εργασία «Παρασκευή Εδεσματολογίου και Παραγωγικότητα» και η Α Τεχνική Σχολή Λευκωσίας πήρε το τρίτο βραβείο για την εργασία «Ανακύκλωση μετάλλων, πλαστικών, χαρτιού και άχρηστων λαδιών τηγανίσματος με έμφαση στην παραγωγή βιολογικού πετρελαίου από φυστικέλαιο ή μαργαρίνη ή άλλου λίπους και η χρήση στην κεντρική θέρμανση του σχολείου». Η Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων κα Σωτηρούλα Χαραλάμπους, ως Πρόεδρος του Συμβουλίου Παραγωγικότητας, ανακοίνωσε την προκήρυξη του 2 ου Διαγωνισμού «Η Παραγωγικότητα στην εκπαίδευση». Οι ενδιαφερόμενοι πρέπει να αποστείλουν τις Προτάσεις τους στο Κέντρο Παραγωγικότητας μέσω των σχολικών τους μονάδων, όχι αργότερα από τις 4 Δεκεμβρίου Οι Προτάσεις θα αξιολογηθούν και όσες εγκριθούν, θα προχωρήσουν σε υλοποίηση με χρηματοδότηση και θα διεκδικήσουν βραβεία. Η τελευταία ημερομηνία Υποβολής της Τελικής Έκθεσης των Εργασιών που θα περάσουν στο στάδιο υλοποίησης είναι η 16 η Απριλίου Η προκήρυξη και τα σχετικά έντυπα του Διαγωνισμού βρίσκονται στην ιστοσελίδα του Κέντρου Παραγωγικότητας Κύπρου (www. mlsi.gov.cy/kepa) και του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού ( Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να επικοινωνείτε με τη Λειτουργό του Κέντρου Παραγωγικότητας Κύπρου, κα Βαθούλα Παναγή Αντωνιάδου, τηλ.: , φαξ: και vantoniadou@kepa.mlsi.gov.cy. Σεμινάριο για Διευθυντές σχολείων Μέσης Εκπαίδευσης Πραγματοποιήθηκε σεμινάριο για τους Διευθυντές των Σχολείων Μέσης Γενικής και Μέσης Τεχνικής και Επαγγελματικής Εκπαίδευσης. Σκοπός του σεμιναρίου ήταν η επιμόρφωση των Διευθυντών σε θέματα οργάνωσης και διοίκησης σχολείων, αξιολόγησης Εκπαιδευτικών και ενημέρωση σε διάφορα Προγράμματα και Δράσεις που αναλαμβάνει και εκτελεί το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού. Στο σεμινάριο παρευρέθηκε και απεύθυνε χαιρετισμό ο Υπουργός Παιδείας και Πολιτισμού. REPORT ON UNESCO PARTNERS FORUM Unesco and its partners: Multiple partnerships for a common ideal Ο Δρ Παναγιώτης Μαύρος, επιθεωρητής Μέσης Εκπαίδευσης Αγγλικών, υπεύθυνος για τα εταιρικά σχολεία UNESCO Μέσης Εκπαίδευσης, αντιπροσώπευσε την Κύπρο στο πιο πάνω συνέδριο της UNESCO, σκοπός του οποίου ήταν η συνάντηση όλων των παραγόντων που συνεισφέρουν στην εξάπλωση και προώθηση των αρχών και αξιών της UNESCO. Κατά τη διάρκεια του συνεδρίου ο Δρ Παναγιώτης Μαύρος έκανε παρέμβαση, τονίζοντας τις προσπάθειες που καταβάλλονται από τα εταιρικά σχολεία UNESCO για την προώθηση των ιδεωδών της UNESCO μέσα από μια ποικιλία δραστηριοτήτων, εκ των οποίων η σημαντικότερη είναι το διήμερο συμπόσιο που οργανώνεται κάθε χρόνο από ένα εταιρικό σχολείο. Έγινε επίσης εισήγηση για οικονομική βοήθεια που θα συνέβαλλε στην ενδυνάμωση των δεσμών μεταξύ των εταιρικών σχολείων της UNESCO στην Ευρώπη και σε άλλες χώρες, μέσω ανταλλαγής επισκέψεων και συμμετοχής σε συμπόσια καθώς και άλλες δραστηριότητες. Οι ενέργειες αυτές αποσκοπούν στη δημιουργία καναλιών επικοινωνίας, προωθώντας ιδαίτερα το διαπολιτισμικό διάλογο που είναι πρωτίστης σημασίας στον 21 ον αιώνα, τον αιώνα της παγκοσμιοποίησης. 8

9 Τ Ε Υ Χ Ο Σ 4 4 Ο Κ Τ Ω Β Ρ Ι Ο Σ - Ν Ο Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ Με μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκε το πρώτο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής, για τη σχολική χρονιά , με θέμα «Μια επισκόπηση των καλύτερων πρακτικών στις θετικές συμπεριφοριστικές επεμβάσεις για τα παιδιά με Αυτισμό: Σχολείο, Σπίτι και Κοινότητα». Το σεμινάριο διοργανώθηκε με πρωτοβουλία της Διεύθυνσης Μέσης σε συνεργασία με τις Διευθύνσεις Μέσης Τεχνικής και Δημοτικής Εκπαίδευσης του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού, την Αμερικάνικη Πρεσβεία και το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο. Το σεμινάριο διεξήχθη μεταξύ 5 με 9 Οκτωβρίου 2009, σε όλες τις επαρχίες και απευθυνόταν σε: Εκπαιδευτικούς που διδάσκουν στις Ειδικές Μονάδες ή στα Προγράμματα Ειδικής Αγωγής Μέσης Γενικής, Μέσης Τεχνικής και Δημοτικής Εκπαίδευσης Βοηθούς Διευθυντές Υπεύθυνους Προγραμμάτων Ειδικής Αγωγής Συνοδούς Ειδικών Μονάδων Γονείς παιδιών με Αυτισμό (σε συνεργασία με το Σύνδεσμο για άτομα με Αυτισμό Κύπρου) Στα σεμινάρια συμμετείχαν συνολικά 250 εκπαιδευτικοί Μέσης Γενικής και Μέσης Τεχνικής Εκπαίδευσης, 180 εκπαιδευτικοί Δημοτικής Εκπαίδευσης και 83 Γονείς και Συνοδοί Ειδικών Μονάδων. Εισηγητής των σεμιναρίων ήταν ο Dr Dwight Sweeney, διακεκριμένος Ακαδημαϊκός σε θέματα Ειδικής Αγωγής στο τμήμα Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας και Συμβουλευτικής του California State University-San Bernardino. Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο του Notre Dame, Αγγλικά και Φιλοσοφία και πήρε το μεταπτυχιακό του Δίπλωμα από το Πανεπιστήμιο του Michigan στην Εκπαιδευτική Ψυχολογία και αργότερα το Διδακτορικό του στην Ειδική Αγωγή Κλινική και Εκπαιδευτική Ψυχολογία και Κοινωνιολογία. Έχει βραβευθεί και διακριθεί τόσο για το ερευνητικό όσο και για το συγγραφικό του έργο, που αφορά σε θέματα Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης Γονέων και Εκπαιδευτικών. Μαζί με τον καθηγητή συμμετείχε ως ομιλήτρια στα σεμινάρια και η Κύπρια συνεργάτιδά του, Μαρία Νικολάου, η οποία συζήτησε με τους εκπαιδευτικούς προβλήματα και δυσκολίες που αντιμετωπίζουν κατά την εκπαίδευση των μαθητών Ειδικής Αγωγής και παρουσίασε καλές πρακτικές για αποτελεσματική προσέγγιση των μαθητών αυτών. Η Μαρία Νικολάου σπούδασε Θέματα Επικοινωνίας στο Intercollage στην Κύπρο. Συνέχισε τις Σπουδές της στο Πανεπιστήμιο της California San Bernadino από όπου και πήρε το BA και Μaster στις επικοινωνίες. Τώρα εργάζεται στο Πανεπιστημιακό Κέντρο όπου γίνεται έρευνα για παιδιά με Ειδικές Ανάγκες. Ασχολείται με τη στήριξη γονέων παιδιών με προβλήματα Αυτισμού και είναι εκπαιδεύτρια καθηγητών σε θέματα Ειδικής Αγωγής καθώς κι επόπτρια ομάδων καθηγητών. Ασχολείται με έρευνες που αφορούν στα παιδιά με πρόβλημα Αυτισμού. Για Επικοινωνία με τον Dr Dwight Sweeney: University Center for Developmental Disabilities California State University 5500 University Parkway San Bernardino, CA (909) dsweeney@csusb.edu Από αριστερά: Μαρία Νικολάου, Δρ Ζήνα Πουλλή (ΔΜΕ), Dr Dwight Sweeney, Χριστίνα Χατζηπαρασκευά (Εκπρόσωπος Αμερικανικής Πρεσβείας), Γιώργος Διονυσίου ΠΛΕ Προϊστάμενος Ειδικής Αγωγής, Ευτυχία Καλλεπίτη (Υπεύθυνη Γραφείου Ειδικής Αγωγής Μ.Ε.) Στιγμιότυπο από το σεμινάριο. Στιγμιότυπο από το σεμινάριο. 9

10 Π Α Ι Δ Ε Ι Α Κ Α Ι Π Ο Λ Ι Τ Ι Σ Μ Ο Σ ΜΕΣΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΚΑΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Συμμετοχή Λειτουργού του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού στην 5 η Διάσκεψη της ASEM (Asia-Europe Meeting) στη Σεούλ Κατά την περίοδο 23 μέχρι 25 Σεπτεμβρίου 2009 πραγματοποιήθηκε στη Σεούλ της Νοτίου Κορέας η 5 η Διάσκεψη της ASEM με θέμα: Bridging Divides Through Interfaith Dialogue. Η συγκεκριμένη Διάσκεψη συνδιοργανώθηκε από τις κυβερνήσεις της Νοτίου Κορέας και της Φινλανδίας, (Υπουργείο Πολιτισμού, Αθλητισμού και Τουρισμού της Κορέας, Υπουργείο Εξωτερικών και Εμπορίου της Κορέας, Υπουργείο Παιδείας της Φινλανδίας και Υπουργείο Εξωτερικών της Φινλανδίας), ενώ παρόμοια Διάσκεψη της ASEM (τη 2 η ), είχε φιλοξενήσει και η Κύπρος το Στη Διάσκεψη της Σεούλ το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού της Κύπρου εκπροσωπήθηκε από το Διευθυντή Μέσης Τεχνικής και Επαγγελματικής Εκπαίδευσης. Στις εργασίες της Διάσκεψης: 1. Τονίστηκε από τους παρουσιαστές και τους συμμετέχοντες η σημασία και η ανάγκη προώθησης του αμοιβαίου σεβασμού της αλληλοκατανόησης της συνεργασίας της ειρήνης της κοινωνικής σταθερότητας της ανοχής προς τη διαφορετικότητα της αρμονικής συνύπαρξης της καταπολέμησης του φόβου και της υποψίας της δικαιοσύνης και της παροχής ευκαιριών για όλους τους πολίτες 2. Συζητήθηκαν, επίσης, θέματα που αφορούν τη διεθνή οικονομική κρίση την πολιτισμική διαφορετικότητα τις περιφερειακές συγκρούσεις το διαθρησκευτικό διάλογο και τη δημόσια επικοινωνία τη δημόσια στρατηγική και εφαρμογή διαπολιτισμικών και διαθρησκευτικών διαλόγων καθώς και θέματα εκπαιδευτικής πολιτικής και εκπαιδευτικών προγραμμάτων, με στόχο την προώθηση της κοινωνικής σταθερότητας 3. Παρουσιάστηκαν παραδείγματα διαφόρων χωρών στις οποίες συνυπάρχουν διαφορετικές θρησκευτικές ομάδες και αναγνωρίστηκαν διάφορες πρωτοβουλίες που προωθούν το διάλογο και ενισχύουν την ανοχή και αρμονία σε πολιπολιτισμικές κοινωνίες Αναφέρεται, πληροφοριακά, ότι στη Διάσκεψη παραβρέθηκαν, πέραν των διοργανωτών, αντιπροσωπείες των κυβερνήσεων της Αυστρίας, του Βελγίου, του Brunei, της Βουλγαρίας, της Καμποτίας, της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας, της Τσεχίας, της Δανίας, της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Ελλάδας, της Ουγγαρίας, της Ινδονησίας, της Ιταλίας, του Βιετνάμ, του Ηνωμένου Βασιλείου, της Ταϊλάνδης, της Σουηδίας, της Ισπανίας, της Σλοβακίας, της Σιγκαπούρης, της Πορτογαλίας, της Πολωνίας, των Φιλιππίνων, του Πακιστάν, της Myanmar, της Μαλαισίας, της Ιαπωνίας, καθώς και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. 4. Τέλος, Υιοθετήθηκε η σχετική Διακήρυξη της Σεούλ υπό τον τίτλο Seoul Statement on ASEM Interfaith Dialogue, στην οποία υπογραμμίζεται ο σεβασμός προς τις αξίες που προαναφέρονται, και ανανεώνεται η δέσμευση για περαιτέρω προώθηση του διαλόγου ανάμεσα σε Ασιατικούς και Ευρωπαϊκούς πολιτισμούς και θρησκείες. Υπογραμμίζεται, επίσης, ότι οι κοινωνικές και πολιτιστικές διαφορετικότητες θα πρέπει να θεωρούνται σαν μεγάλες ευκαιρίες για εμπλουτισμό των κοινωνιών μας αντί σαν αιτίες προστριβών και συγκρούσεων. Αναφορά στους στόχους του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού της Κύπρου Κατά τη διάρκεια της Διάσκεψης ο Διευθυντής Μέσης Τεχνικής και Επαγγελματικής Εκπαίδευσης είχε την ευκαιρία να αναφερθεί στους δύο υπό έμφαση στόχους του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού της Κύπρου για τη σχολική χρονιά , οι οποίοι συνάδουν άμεσα και είναι πλήρως εναρμονισμένοι με τους στόχους της Διάσκεψης της ASEM. Η αναφορά στους δύο στόχους μας, καθώς και στις εργασίες της Επιτροπής Αναδόμησης των Αναλυτικών Προγραμμάτων, σημειώθηκε από τους συμμετέχοντες ως παράδειγμα καλής πρακτικής. ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ Εκδήλωση για το Γιάννη Ρίτσο 10 Στο πλαίσιο της συμπλήρωσης 100 χρόνων από τη γέννηση του Γιάννη Ρίτσου, οι Πολιτιστικές Υπηρεσίες, σε συνεργασία με την Πρεσβεία της Ελλάδας στην Κύπρο, πραγματοποίησαν με μεγάλη επιτυχία εκδήλωση για το Γιάννη Ρίτσο τη Δευτέρα, 26 Οκτωβρίου, στο Αμφιθέατρο «Πεύκιος Γεωργιάδης» του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου στη Λεμεσό. Το πρόγραμμα περιλάμβανε ημερίδα με ομιλητές τον Ερατοσθένη Καψωμένο, τη Ρίτσα Φράγκου Κικίλια, τον Ιωάννη Ταϊφάκο και το Μίμη Σοφοκλέους, και με συντονιστή το Γιώργο Αγγελετόπουλο, Προϊστάμενο του Γραφείου Τύπου και Επικοινωνίας της Πρεσβείας της Ελλάδας, καθώς και συναυλία με μελοποιημένα έργα του Γιάννη Ρίτσου από τη Χορωδία «Άρης Λεμεσού». Ποίηση απήγγειλε ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής της Ε.Θ.Α.Λ., κ. Μηνάς Τίγκιλης. Στο χώρο της εκδήλωσης λειτούργησε έκθεση για την παρουσία του Γιάννη Ρίτσου στην Κύπρο με φωτογραφικό υλικό, κείμενα για την Κύπρο και αποκόμματα εφημερίδων.

11 Τ Ε Υ Χ Ο Σ 4 4 Ο Κ Τ Ω Β Ρ Ι Ο Σ - Ν Ο Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Β ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΓΕΡΟΣΚΗΠΟΥ «Η φυσική οµορφιά του πλανήτη µας κινδυνεύει άµεσα» «Ενεργούµε τόσο ατοµικά όσο και συλλογικά για την προστασία του περιβάλλοντος» Το 2009 έχει ορισθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση ως Ευρωπαϊκό Έτος Δηµιουργικότητας και Καινοτοµίας. Οι µαθητές του Β Δηµοτικού Σχολείου Γεροσκήπου εργάστηκαν δηµιουργικά µέσα στα πλαίσια της συµµετοχής τους στη διεθνή οµάδα των «Οικολογικών Σχολείων/ ECO-SCHOOLS». Το θέµα που µελέτησαν τη φετινή χρονιά είναι «Η Θάλασσα». Η θάλασσα που µε την οµορφιά της εµπνέει ποιητές, λογοτέχνες και ζωγράφους να δηµιουργήσουν. Η θάλασσα που µας δίνει ζωή και κάνει τον πλανήτη µας φιλόξενο και κατοικήσιµο. Η θάλασσα και µαζί της όλα τα νερά των πηγών, των λιµνών και των ποταµών κινδυνεύουν από τις ανθρώπινες δραστηριότητες. Στόχος του σχολείου είναι η ανάπτυξη οικολογικής συνείδησης και πολιτικής, ώστε εφαρµόζοντας δηµιουργικές και καινοτόµες δραστηριότητες και έχοντας ως πυξίδα µιαν αειφόρο οικολογική ανάπτυξη να ελπίζουµε σε ένα καλύτερο αύριο. 11

12 Π Α Ι Δ Ε Ι Α Κ Α Ι Π Ο Λ Ι Τ Ι Σ Μ Ο Σ ΙΓ Δημοτικό Σχολείο Λεμεσού (ΚΑ) Άγιος Σπυρίδωνας Α Ημερίδα Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης «Ένας κόσμος, διαφορετικά παιδιά» Είναι γεγονός ότι η κατάρρευση του διαχωριστικού «τείχους» μεταξύ των χωρών και οι μαζικές μετακινήσεις των πληθυσμών, έχουν ήδη δημιουργήσει νέα δεδομένα και ζητούμενα για τα ευρωπαϊκά, και όχι μόνο, εκπαιδευτικά συστήματα. H βασική πρόκληση που καλούνται σήμερα να αντιμετωπίσουν οι πολυπολιτισμικές κοινωνίες συνίσταται, κυρίως, στην οργάνωση των σχέσεων μεταξύ ντόπιων και αλλοδαπών, κατά τέτοιο τρόπο, ώστε η συνάντησή τους να μην οδηγήσει σε συγκρούσεις, αλλά στη δημιουργική αλληλεπίδραση των πολιτισμών τους. Ανάμεσα στους υπό έμφαση στόχους κάθε σύγχρονης κοινωνίας πρέπει να αποτελεί πλέον και η εμπέδωση μιας ξεκάθαρης αντιρατσιστικής στάσης απέναντι στο «διαφορετικό» και η αξιοποίηση της πολιτισμικής ετερότητας, ώστε να ενισχυθεί η αρμονική συνύπαρξη διαφορετικών πολιτισμικά ομάδων. Έχοντας κατά νου τα προαναφερθέντα και το γεγονός, επίσης, ότι τη σχολική χρονιά το ΙΓ Δημοτικό Σχολείο Λεμεσού (Κ.Α) λειτουργούσε με 132 μαθητές οι οποίοι κατάγονταν από 18 διαφορετικές χώρες και με ποσοστό αλλόγλωσσων μαθητών να ανέρχεται στο 31,8%, ο διδασκαλικός σύλλογος του σχολείου αποφάσισε να προβεί στην πραγματοποίηση σειράς δραστηριοτήτων με στόχο τη διαπολιτισμική εκπαίδευση των μαθητών, πιστεύοντας ότι το σχολικό περιβάλλον μπορεί να συμβάλει σε μεγάλο βαθμό στην ομαλή αυτή συνεύρεση των διάφορων και διαφορετικών πολιτισμών. Στα πλαίσια, λοιπόν, των διαπολιτισμικών δραστηριοτήτων, εκφράστηκε η επιθυμία της διοργάνωσης ημερίδας. Στόχος της ημερίδας με τίτλο «Ένας κόσμος, διαφορετικά παιδιά» ήταν να καλλιεργηθούν εκείνες οι διαπολιτισμικές δεξιότητες οι οποίες θα βοηθήσουν όλους τους μαθητές του σχολείου να ζήσουν σε ένα φιλικό πολυπολιτισμικό περιβάλλον, όπου θα εξασφαλίζεται η ψυχική και σωματική υγεία, οι σχέσεις σεβασμού και αγάπης, η ειρηνική συνύπαρξη των μαθητών. Παράλληλα, να γνωρίσουν στοιχεία από τον πολιτισμό των παιδιών των μεταναστών που φοιτούν στο σχολείο, να εντοπίσουν ομοιότητες και διαφορές και να σέβονται τα ιδιαίτερα γνωρίσματα του κάθε πολιτισμού. Μέσα από τις ποικίλες δραστηριότητες τα παιδιά είχαν την ευκαιρία να περάσουν από εννέα σταθμούς, να γνωρίσουν παραμύθια, παιχνίδια, εθνικά σύμβολα, τρόπους συμπεριφοράς άλλων χωρών, φαγητά διάφορων χωρών που ετοίμασαν γονείς. Επίσης, δόθηκε η ευκαιρία σε Κύπριους και αλλόγλωσσους μαθητές να παρουσιάσουν τη χώρα καταγωγής τους με τη βοήθεια του ηλεκτρονικού υπολογιστή. Για το σκοπό αυτό εργάστηκαν με ζήλο εκπαιδευτικοί, μαθητές και γονείς. Αναλυτικά, τα 132 παιδιά του σχολείου χωρίστηκαν σε εννέα μικτές ομάδες (κάθε ομάδα είχε μαθητές της Α, της Β και της Γ τάξης), και σε κάθε ομάδα ορίστηκε ένας «αρχηγός». Έργο του «αρχηγού» ήταν να συντονίζει την ομάδα του και να την οδηγεί στον επόμενο σταθμό. Η μετακίνηση από σταθμό σε σταθμό γινόταν κάθε 25 λεπτά, ενώ το ωρολόγιο πρόγραμμα της ημέρας τροποποιήθηκε ανάλογα. Μετά την ομαδοποίηση των παιδιών, ακολούθησε η παρέλαση των 18 παιδιών (όσες και οι χώρες καταγωγής των παιδιών του σχολείου μας). Στην παρέλαση το καθένα από τα 18 παιδιά κρατούσε τη σημαία της χώρας καταγωγής του. Με το συμβολικό αυτό τρόπο δόθηκε η έναρξη της ημερίδας και κάθε ομάδα οδηγήθηκε στο σταθμό που αναγραφόταν στο πρόγραμμά της. Αξίζει να αναφερθεί ότι με την έναρξη της ημερίδας επικρατούσε ένα κλίμα ενθουσιασμού. Παρακάτω, παρουσιάζονται οι εννέα σταθμοί από τους οποίους κλήθηκαν να περάσουν οι ομάδες: Σταθμός 1: Παραμύθια απ όλο τον κόσμο Στο σταθμό αυτό χρησιμοποιήθηκε το εγχειρίδιο «Παραμύθια και ιστορίες απ όλο τον κόσμο» (Εκδόσεις Άγκυρα) στο οποίο περιλαμβάνονται παραμύθια από είκοσι δύο διαφορετικές χώρες. Τα παιδιά ακροάζονταν ένα παραμύθι και στη συνέχεια προέβαιναν στην εικονογράφησή του. Σταθμός 2: Κατασκευές (σελιδοδείκτης) Στο δεύτερο αυτό σταθμό, τα παιδιά κλήθηκαν να κατασκευάσουν σελιδοδείκτες. Της κατασκευής προηγήθηκε παιχνίδι αντιστοίχησης, όπου τα παιδιά έπρεπε, με τη βοήθεια της εκπαιδευτικού και του παγκόσμιου χάρτη, να αντιστοιχήσουν την παραδοσιακή στολή της συγκεκριμένης χώρας με το όνομά της, τη σημαία της και το σχήμα της. Σταθμός 3: Χαιρετισμοί απ όλο τον κόσμο Στο συγκεκριμένο σταθμό, τα παιδιά είχαν την ευκαιρία να γνωρίσουν διαφορετικούς τρόπους χαιρετισμού που γίνονται σε διάφορες χώρες του κόσμου, καθώς και να πουν τη λέξη «γεια» σε διάφορες γλώσσες. Αφού γινόταν ο εντοπισμός των χωρών στον παγκόσμιο χάρτη, ακολουθούσε η αναπαράσταση του χαιρετισμού από τα παιδιά. Σταθμός 4: Το παγκόσμιο τρενάκι (τοιχογραφία)- Πανό (σύνθημα) Ο σταθμός αυτός ήταν μια ευχάριστη και δημιουργική εμπειρία για τα παιδιά, αφού συνέβαλαν στο να φτιάξουν μια τοιχογραφία και ένα πανό. Θέμα της τοιχογραφίας ήταν ένα τρενάκι που μεταφέρει ανθρώπους διάφορων φυλών, ενώ σύνθημα των παιδιών, που αναγράφηκε στο πανό, ήταν: «Διαφορετικά παιδιά, ίδιος κόσμος». Σταθμός 5: Παιχνίδια απ όλο τον κόσμο Στον πέμπτο αυτό σταθμό, η ομάδα των παιδιών συγκεντρωνόταν στην αυλή για να παίξει ομαδικά παιχνίδια που προέρχονταν από διάφορες χώρες. Τα παιδιά είχαν την ευκαιρία να συγκρίνουν τα ομαδικά αυτά παιχνίδια με παιχνίδια της χώρας τους και να διακρίνουν έτσι πιθανές ομοιότητες αλλά και διαφορές. Τα συγκεκριμένα παιχνίδια επιλέχθηκαν με βάση τις χώρες καταγωγής των παιδιών του σχολείου και αρκετές πληροφορίες αντλήθηκαν από το βιβλίο: «Παιδικά παιχνίδια απ όλο τον κόσμο Μητέρες παιδικού χωριού SOS» (Εκδόσεις Τζιαμπίρης- Πυραμίδα). Σταθμός 6: Παιχνίδια στον ηλεκτρονικό υπολογιστή Στο σταθμό αυτό αξιοποιήθηκαν παιχνίδια από το λογισμικό «Όλος ο κόσμος ένας κόσμος», της Αρχοντίας Μαντζαρίδου. Τα συγκεκριμένα παιχνίδια είχαν ως θέμα τους τη διαφορετικότητα μεταξύ των ανθρώπων και τη γνωριμία με άλλους πολιτισμούς. Σταθμός 7: Παρουσιάζουμε τις χώρες καταγωγής μας Με πρωτοβουλία που ξεκίνησε από τα ίδια τα παιδιά, ετοιμάστηκαν παρουσιάσεις στον ηλεκτρονικό υπολογιστή για τις χώρες καταγωγής τους και τα ίδια τα παιδιά τις παρουσίαζαν στο «Σταθμό 7» στους συμμαθητές τους. Ο σταθμός αυτός συνέβαλε στο να τονωθεί η αυτοεκτίμηση αρκετών αλλοδαπών παιδιών που αρχικά έδειχναν διστακτικά στο να μιλήσουν για τη χώρα καταγωγής τους. Σταθμός 8: Αντικείμενα από διάφορες χώρες Για τη δημιουργία του συγκεκριμένου σταθμού συνέβαλαν σε μεγάλο βαθμό και οι γονείς των παιδιών του σχολείου. Ο σταθμός αυτός αποτελούσε μία έκθεση αντικειμένων, φαγητών, παραδοσιακών στολών κτλ. από τις χώρες καταγωγής των παιδιών του σχολείου. Σταθμός 9: Τα δικαιώματα του παιδιού Στο συγκεκριμένο σταθμό, τα παιδιά είχαν την ευκαιρία να γνωρίσουν και να συζητήσουν τα δικαιώματα που έχουν όλα τα παιδιά του κόσμου και σε ποιες περιπτώσεις αυτά καταπατούνται. Στην επίτευξη του στόχου αυτού βοήθησε η ταινία κινουμένων σχεδίων της Unicef, Lucanor s Island. Με το τέλος της ημερίδας, τα παιδιά πήγαν στις τάξεις τους, όπου εξέφρασαν τις εντυπώσεις τους για όλα αυτά που είδαν, άκουσαν και έκαναν. Δόθηκε, επίσης, σε όλα τα παιδιά ένα δίπλωμα ενθύμιο. Αξίζει να σημειωθεί ότι η γνωριμία, συνεργασία και αλληλοβοήθεια διδακτικού προσωπικού, γονέων και παιδιών ήταν ένας άλλος στόχος που επιτεύχθηκε μέσα από αυτή την ημερίδα. 12

13 Τ Ε Υ Χ Ο Σ 4 4 Ο Κ Τ Ω Β Ρ Ι Ο Σ - Ν Ο Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ Ι Δημοτικό Σχολείο Πάφου (Ευαγόρας Παλληκαρίδης) ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΗΜΕΡΙΔΑ ΠΡΟΑΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΜΕ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΝΤΩΡ- ΠΑΦΟΣ «ΖΩΗ, ΥΓΕΙΑ, ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ» Στο Ι Δημοτικό σχολείο Πάφου (Ευαγόρας Παλληκαρίδης) πραγματοποιήθηκε με επιτυχία η Επαρχιακή Εκπαιδευτική Ημερίδα Προαγωγής υγείας και Πρόληψης με τίτλο «Ζωή, Υγεία, Δημιουργία». Η ημερίδα οργανώθηκε από το προσωπικό και τους μαθητές του Ι Δημοτικού σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού και τις συμβούλους του Προγράμματος Πρόληψης Χρήσης Ουσιών Εξάρτησης «Μέντωρ» Πάφου μέσα στα πλαίσια οργανωμένης εβδομάδας προαγωγής υγείας και πρόληψης. Ο κύριος στόχος της εβδομάδας ήταν να εμπλακούν τα παιδιά και οι εκπαιδευτικοί σε δραστηριότητες οι οποίες να εμπίπτουν στον κύριο σκοπό της Αγωγής Υγείας, ο οποίος είναι η προάσπιση και προαγωγή της ψυχικής, σωματικής και κοινωνικής ευεξίας των μαθητών. Έχοντας σαν γνώμονα όχι τη μετάδοση γνώσεων σχετικά με το τι είναι ωφέλιμο και τι βλαβερό για την υγεία, αλλά τον εντοπισμό των διαφόρων παραγόντων που επηρεάζουν την υγιεινή συμπεριφορά, επιλέγηκαν κατάλληλες δραστηριότητες έτσι ώστε να εμπλακούν παιδιά και εκπαιδευτικοί σε ευχάριστα παιχνίδια και δημιουργικές δραστηριότητες. Κατά τη διάρκεια της εβδομάδας εκπαιδευτικοί και μαθητές, μαζί με τις συμβούλους Μέντωρ Πάφου ασχολήθηκαν με θέματα προαγωγής υγείας όπως τη φιλία, τα συναισθήματα, τη διαφορετικότητα, την αυτοεκτίμηση, τη διατροφή, την άσκηση καθώς και τις αρνητικές επιδράσεις του καπνίσματος και του αλκοόλ. Επιπρόσθετα παρακολούθησαν διάλεξη από τον καρδιολόγο κ. Ιωσήφ Μουτήρη με θέμα «Αγάπα την καρδιά σου», ετοίμασαν υγιεινό πρόγευμα, παρακολούθησαν παιδικές ταινίες με θέματα προαγωγής υγείας και πρόληψης χρήσης ουσιών εξάρτησης και προγραμμάτισαν αθλητικές συναντήσεις με άλλα σχολεία. Επιστέγασμα των εργασιών της εβδομάδας ήταν η Ημερίδα με τίτλο «ΖΩΗ, ΥΓΕΙΑ, ΔΗΜΙΟΥΡ- ΓΙΑ». Κατά το σχεδιασμό και την υλοποίηση της Ημερίδας λήφθηκαν υπόψη κάποιες αρχές έτσι ώστε να μπορέσουν οι εκπαιδευτικοί και τα παιδιά να αποκομίσουν όσο το δυνατό περισσότερα οφέλη. Ως εκ τούτου ερευνήθηκαν οι γνώσεις και οι εμπειρίες των μαθητών του συγκεκριμένου σχολείου, μελετήθηκαν οι ανάγκες των μαθητών και δόθηκε έμφαση στην εφαρμογή δραστηριοτήτων με παιδοκεντρικές μεθοδολογίες και στην εμπλοκή ολόκληρης της σχολικής μονάδας. Συγκεκριμένα, η Ημερίδα έθεσε ως κύριους θεματικούς άξονες τα πιο κάτω: Διαχείριση συνομηλίκων Ενίσχυση αυτοεκτίμησης Αποδοχή του εαυτού μου και των γύρω μου Διαφορετικότητα Αναγνώριση και διαχείριση συναισθημάτων Υγιείς καθημερινές δραστηριότητες (άσκηση, διατροφή, κοινωνικότητα, υγιής επικοινωνία) Το κάθε τμήμα του σχολείου εργάστηκε ξεχωριστά οργανώνοντας κατάλληλα το χώρο της τάξης έτσι ώστε να δημιουργηθεί ένα φιλικό και δεκτικό περιβάλλον για όλα τα παιδιά, αποσκοπώντας στην πιο πετυχημένη υλοποίηση των στόχων. Η Ημερίδα έδωσε την ευκαιρία στα παιδιά να τραγουδήσουν, να ζωγραφίσουν, να υποδυθούν ρόλους, να φτιάξουν κατασκευές, να διασκεδάσουν, να αθληθούν και γενικά να δημιουργήσουν με ενθουσιασμό και χαμόγελο. Δημοτικό Σχολείο Β Γεροσκήπου Οικολογική Δράση Το Β Δημοτικό Σχολείο Γεροσκήπου συμμετέχει για 4 η συνεχή χρονιά στο Ευρωπαϊκό Εκπαιδευτικό και Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα «Οικολογικά Σχολεία- ECO-Schools». Το πρόγραμμα προσφέρει στους μαθητές των σχολείων μία νέα εμπειρία, ένα καινούριο τρόπο μάθησης και τη δυνατότητα ευαισθητοποίησης και δράσης με σκοπό την ανάπτυξη οικολογικής συνείδησης και καλών πρακτικών για την προστασία του άμεσου τους περιβάλλοντος και γενικότερα ολόκληρου του πλανήτη. Φέτος, ως θέμα μελέτης ορίστηκε «Η θάλασσα». Δάσκαλοι, μαθητές, γονείς και τοπική αυτοδιοίκηση συνεργάστηκαν για να γνωρίσουν καλύτερα την ομορφιά της, την προσφορά της στον άνθρωπο και τις ανθρώπινες επεμβάσεις που τη ρυπαίνουν. Το θέμα ήταν πολύπλευρο και οι δυνατότητες ανάπτυξης δραστηριοτήτων απεριόριστες. Αρχικά οι μαθητές εργαζόμενοι συλλογικά στις τάξεις τους εισηγήθηκαν τρόπους περιβαλλοντικής συμπεριφοράς στο σχολείο, στο σπίτι, στην κοινότητά τους. Οι εισηγήσεις αυτές ομαδοποιήθηκαν και δημιουργήθηκε έτσι ο ενιαίος οικολογικός κώδικας του σχολείου, ο οποίος αναρτήθηκε σε όλες τις τάξεις και σε κεντρική εξωτερική πινακίδα του σχολείου. Ένα από τα άρθρα του Οικολογικού Κώδικα είχε να κάνει με το θέμα της θάλασσας: Τα 5/7 της επιφάνειας της Γης είναι θάλασσες που μας δίνουν ζωή. Όμως, απειλούνται με μόλυνση. Διατηρούμε τις θάλασσές μας καθαρές και δε ρίχνουμε μέσα τα απόβλητά μας. Προστατεύουμε τη θαλάσσια ζωή. Ψαρεύουμε χρησιμοποιώντας νόμιμους τρόπους ψαρέματος. Καθαρίζουμε τις παραλίες από σκουπίδια και άχρηστα αντικείμενα. Στη συνέχεια, προγραμματίστηκαν πάρα πολλές δημιουργικές δραστηριότητες, κατασκευές, συζητήσεις και επισκέψεις για να εξυπηρετήσουν τις ανάγκες και τους σκοπούς του προγράμματος. Οι μαθητές είχαν την ευκαιρία να αυτοσχεδιάσουν, να δημιουργήσουν, να προβληματιστούν. Η εμπλοκή των μαθητών ήταν πολύ σημαντική στο πρόγραμμα, αφού υπήρχε η αυτενέργεια, η δημιουργικότητα και η προσπάθεια για ένα καλό αποτέλεσμα. Δάσκαλοι και μαθητές έγιναν συνεργάτες, σε μια προσπάθεια που είχε ως σκοπό να αποκτήσουν περιβαλλοντική συνείδηση. Οι εισηγήσεις τους ήταν αυτές που διαμόρφωσαν το είδος και το περιεχόμενο των δραστηριοτήτων, οι ανάγκες τους ήταν το βασικό κριτήριο για τον τρόπο υλοποίησής τους. Μέσα από μια διαθεματική προσέγγιση της ενότητας «Θάλασσα», κατά την οποία δόθηκε έμφαση στη δημιουργικότητα και την καινοτομία των δραστηριοτήτων, οι μαθητές του σχολείου: Κατασκεύασαν έργα από διάφορα φυσικά και άχρηστα υλικά όπως: ομοιώματα καραβιών, ναυτικά καπέλα, ομοιώματα ψαριών, βυθό της θάλασσας, ψηφιδωτά κτλ. Έφτιαξαν ηχοϊστορίες και τραγούδια. Έγραψαν παραμύθια, ποιήματα και συνθήματα. Έκαναν έρευνες-project κατά τις οποίες διερεύνησαν στάσεις, μελέτησαν αποκόμματα εφημερίδων και περιοδικών, διεξήγαγαν μετρήσεις, παρουσίασαν αποτελέσματα σε θέματα που αφορούν τη ρύπανση και την προστασία της θάλασσας. Οργάνωσαν επισκέψεις σε παραλίες, ψαραγορές, λιμάνια. Γνώρισαν επαγγέλματα της θάλασσας, είδη που απειλούνται και τρόπους προστασίας τους. Παρακολούθησαν ντοκιμαντέρ και ταινίες. Ζωγράφισαν βότσαλα που πήραν από τις παραλίες δίνοντάς τους μορφή ζώων, ανθρώπων, αντικειμένων, φρούτων. 13

14 Π Α Ι Δ Ε Ι Α Κ Α Ι Π Ο Λ Ι Τ Ι Σ Μ Ο Σ Έφτιαξαν την «Αλφαβήτα της Θάλασσας», ενός εικονογραφημένου αλφάβητου που έχει σχέση με τη θάλασσα. Διασκέδασαν και ακόνισαν το μυαλό τους φτιάχνοντας και λύνοντας Κρυπτόλεξα, Σταυρόλεξα, Ακροστοιχίδες με θέμα τη θάλασσα. Διοργάνωσαν, σε συνεργασία με το Δήμο Γεροσκήπου, εκστρατεία καθαριότητας της δημοτικής παραλίας και τοποθέτησαν πινακίδα με οικολογικά συνθήματα για ενημέρωση των δημοτών και όσων επισκέπτονται την περιοχή. Συμμετείχαν παράλληλα στο Πρόγραμμα του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου «ΣΚΗΝΟ- ΘΕΤΩ ΚΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΩ ΜΕ ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕ- ΡΙΒΑΛΛΟΝ», φωτογραφίζοντας εικόνες της θάλασσας που τους έκαναν αρνητική ή θετική εντύπωση. Πέρα από την ευχαρίστηση της δημιουργικότητας που έδειξαν οι μαθητές, τα έργα τους χρησιμοποιήθηκαν έτσι ώστε να φτάσουν τα μηνύματά τους και πιο πέρα, μέσα από: έκδοση Ημερολογίου του οποίου οι σελίδες περιλαμβάνουν ζωγραφιές μαθητών και περιβαλλοντικά συνθήματα. δημιουργία Ηλεκτρονικού Περιοδικού με περιβαλλοντικά νέα με σκοπό την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των υπόλοιπων μαθητών του σχολείου και γονέων. παγκοινοτική εκδήλωση με θέμα «Η θάλασσα» με τη συμμετοχή των μαθητών των τάξεων Δ και Ε, με άριστες εντυπώσεις σε όσους την παρακολούθησαν. Οι μαθητές έδειξαν μεγάλο ενδιαφέρον για το θέμα αφού όποτε τους δινόταν η ευκαιρία να ασχοληθούν με τη θάλασσα και να συμμετέχουν σε δραστηριότητες που είχαν σχέση με το υγρό στοιχείο υπήρχε ενθουσιασμός. Οι περισσότερες δραστηριότητες απαιτούσαν αρκετές ώρες προετοιμασίας από τους δασκάλους αλλά κατά την υλοποίησή τους οι μαθητές είχαν τον κύριο λόγο, αφού είχαν την ευκαιρία να τις διαφοροποιήσουν και να τις προσαρμόσουν ανάλογα με την ηλικία τους, τα ενδιαφέροντα, τις εμπειρίες και τις ικανότητές τους. Το σίγουρο είναι ότι τα παιδιά συμμετέχοντας στο Πρόγραμμα «Οικολογικά Σχολεία» στέλλουν το μήνυμα να ενώσουμε τις προσπάθειές μας για ανάπτυξη οικολογικής συνείδησης και πολιτικής, ώστε εφαρμόζοντας δημιουργικές και καινοτόμες δραστηριότητες και έχοντας ως πυξίδα μιαν αειφόρο οικολογική ανάπτυξη να ελπίζουμε σε ένα καλύτερο αύριο για μας και τον πλανήτη μας προτού να είναι αργά. Νηπιαγωγείο Κωνσταντινουπόλεως Έρευνα με θέμα η στάση των γονιών του σχολείου σχετικά με τη διαχείριση των απορριμμάτων Το Νηπιαγωγείο Κωνσταντινουπόλεως είναι οικολογικό σχολείο και ως θέμα για την προηγούμενη σχολική χρονιά όρισε τα «Απορρίμματα». Μια από τις δραστηριότητες του σχολείου για καλλιέργεια οικολογικής συνείδησης τόσο των γονιών όσο και των παιδιών, ήταν η διεξαγωγή έρευνας. Δόθηκαν στους γονείς του σχολείου ερωτηματολόγια για να διερευνηθεί η στάση των γονιών των παιδιών του σχολείου σε ό,τι αφορά τη διαχείριση απορριμμάτων. Τα πορίσματα της έρευνας προσδιόρισαν το βαθμό ευαισθητοποίησης των γονιών και είναι καθοριστικά στον προσδιορισμό των δραστηριοτήτων που θα ακολουθήσουν. Η έρευνα έγινε τον Μάρτη 2009 και δόθηκαν 100 ερωτηματολόγια από τα οποία συμπληρώθηκαν τα 72. Οι γυναίκες φαίνονταν πιο ευαίσθητες σε οικολογικά θέματα από τους άντρες αφού ανταποκρίθηκαν περισσότερο στην έρευνα. Το 62% των ερωτηματολογίων απαντήθηκαν από τις γυναίκες. Η συντριπτική πλειοψηφία των γονιών αξιολογούν τον εαυτό τους ως μέτρια οικολογικά ευσυνείδητο ενώ μόνο 19% κατατάσσουν τον εαυτό τους στην κατηγορία των πάρα πολύ οικολογικά ευσυνείδητων. Αυτό επιβεβαιώνεται και από το γεγονός ότι σχεδόν όλοι οι γονείς (83%) κάνουν ανακύκλωση. Μόνο μια μικρή μερίδα 17% απάντησε αρνητικά. Ανακυκλώνουν περισσότερο χαρτί, πλαστικό και αλουμίνιο. Μόνο οι μισοί από τους ερωτηθέντες απάντησαν ότι ανακυκλώνουν γυαλί. Είναι αξιοσημείωτο ότι η συντριπτική πλειοψηφία 72% χρησιμοποιούν το πίσω μέρος χρησιμοποιημένης κόλλας. Ακόμη είναι πολύ ενδιαφέρον ότι ένα μεγάλο ποσοστό 87% χαρίζουν τα ρούχα των παιδιών τους σε άλλα παιδιά και το ενδεικτικό ποσοστό του 80% δηλώνουν ότι ποτέ δεν πετάνε σκουπίδια από το παράθυρο του αυτοκινήτου. Επιπρόσθετα, το μεγαλύτερο ποσοστό των γονιών (87%) μαγειρεύουν τόσο όσο χρειάζεται για να μην πετάνε φαγητά. Περισσότεροι από τους μισούς (58%) τρώνε φαγητά της προηγούμενης μέρας ενώ ένα μικρό ποσοστό 12% απάντησαν ποτέ. Ακόμη, οι μισοί από τους ερωτηθέντες απάντησαν ότι τα αποφάγια τα δίνουν στα ζωάκια τους. Είναι πολύ ενδιαφέρον το γεγονός ότι η πλειοψηφία των γονιών όταν έχουν να επιλέξουν ανάμεσα σε προϊόντα της ίδιας τιμής προτιμούν εκείνα που είναι φιλικά προς το περιβάλλον. Άλλο σημαντικό πόρισμα της έρευνας είναι ότι οι περισσότεροι από τους μισούς γονείς επιδιορθώνουν παλιές συσκευές. Είναι πολύ θετικό το γεγονός ότι περισσότεροι από τους μισούς απάντησαν ότι αγοράζουν και διαβάζουν στα παιδιά τους οικολογικά παραμύθια. Από την έρευνα προκύπτει ότι οι γονείς παρουσιάζουν δυσκολία: στη χρησιμοποίηση για τα ψώνια τους σακουλιών φιλικών προς το περιβάλλον αφού ένα μεγάλο ποσοστό 71% απάντησαν αρνητικά στη μετατροπή των ξερών φύλλων, χόρτων και γρασιδιού σε φυσικό λίπασμα με ποσοστό 65% να απαντούν αρνητικά στην επαναχρησιμοποίηση των μελανοδοχείων τους αφού μόνο 26% απάντησαν θετικά στην αποφυγή αγοράς προϊόντων μιας χρήσης στην αγορά επαναφορτιζόμενων μπαταριών αφού μόνο οι μισοί απάντησαν θετικά. Ένα ποσοστό 40% από τους γονείς ενημερώνονται για τους τρόπους προστασίας του περιβάλλοντος αφού σύμφωνα με τις δηλώσεις τους διαβάζουν συχνά οικολογικά άρθρα. Επιπλέον οι μισοί απάντησαν ότι η αγάπη τους για το περιβάλλον καθορίζει συχνά τις αποφάσεις τους και τις αγορές τους. Στην ερώτηση αν ενθαρρύνουν και τον περίγυρο τους στην ανακύκλωση και αγορά ανακυκλώσιμων προϊόντων η έρευνα κατέδειξε ότι ποσοστό 35% των γονιών απάντησαν κάποτε και συχνά. Η συντριπτική πλειοψηφία των γονιών συμφωνεί έντονα ότι: η οικολογική συνείδηση θα πρέπει να καλλιεργείται από την προσχολική ηλικία η ανακύκλωση εξοικονομεί ύλη, χρήμα και μειώνει τον αριθμό των απορριμμάτων η κατανόηση του προβλήματος θα βοηθήσει στην ευαισθητοποίηση για να πετύχει η ανακύκλωση, το κάθε σπίτι και ο κάθε οργανισμός πρέπει να προσπαθήσει ο πλανήτης γη απειλείται από τα σκουπίδια. Συνοπτικά φαίνεται ότι οι γονείς κατανοούν ότι υπάρχει πρόβλημα στον πλανήτη μας αναφορικά με τα σκουπίδια. Έχουν οικολογική συνείδηση αφού κάνουν ανακύκλωση με διάφορους τρόπους και οι αποφάσεις τους καθορίζονται από την αγάπη τους προς το περιβάλλον. Κατά συνέπεια, τα παιδιά μιμούμενα την οικολογική στάση των γονιών τους μελλοντικά θα γίνουν προστάτες του περιβάλλοντος. Είναι πολύ ενθαρρυντικό το γεγονός ότι οι γονείς προσπαθούν να ευαισθητοποιήσουν τα παιδιά τους όχι μόνο με το παράδειγμά τους αλλά και με την ανάγνωση στα παιδιά τους παραμυθιών με οικολογικά μηνύματα. Εντούτοις οι γονείς χρειάζονται περισσότερη ενημέρωση και επιμόρφωση. Υστερούν σε αρκετά σημεία όπως η αγορά συγκεκριμένων ανακυκλώσιμων προϊόντων καθώς και η άγνοια τους για τη μέθοδο της κομποστοποίησης. 14

15 Τ Ε Υ Χ Ο Σ 4 4 Ο Κ Τ Ω Β Ρ Ι Ο Σ - Ν Ο Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ Γ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΑΪΜΑΚΛΙΟΥ (Κ.Β.) «ΜΠΑΛΟΝΙΑ ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΟΡΑ» Στις 9 Νοεμβρίου 1989 μετά από διαδηλώσεις του γερμανικού λαού, το Τείχος του Βερολίνου, το Τείχος της Ντροπής, που χώριζε ένα ολόκληρο έθνος στα δύο για σχεδόν τρεις δεκαετίες «έπεσε» και ο γερμανικός λαός ενώθηκε πάλι. Τη Δευτέρα 9 Νοεμβρίου 2009 ήταν η 20 η επέτειος της Πτώσης του Τείχους του Βερολίνου. Μέσα σε αυτά τα πλαίσια διοργανώθηκε το Πανευρωπαϊκό πρόγραμμα «ΜΠΑΛΟΝΙΑ ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΟΡΑ» που αποτέλεσε πρωτοβουλία του Association European Cartoon Animation και χρηματοδοτήθηκε από το Γαλλικό Υπουργείο Ευρωπαϊκών Υποθέσεων. Κατά την εκδήλωση αφέθηκαν στον ουρανό, συμβολικά, 99 μπαλόνια από σχολεία της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης που βρίσκονταν κοντά στα σύνορα άλλων Ευρωπαϊκών κρατών. Πάνω στα μπαλόνια ήταν δεμένες καρτέλες με τα στοιχεία του σχολείου που οργάνωνε την εκδήλωση καθώς και του παιδιού που το απέστελλε. Τα μπαλόνια χρησιμοποιήθηκαν σαν «εργαλεία επικοινωνίας» με στόχο να: πληροφορήσουν τον κόσμο, για τη σημασία της επετείου, δημιουργήσουν κανάλια επικοινωνίας ανάμεσα στα παιδιά που απελευθέρωσαν-απέστειλαν τα μπαλόνια και στα παιδιά, που πιθανό θα τα παραλάμβαναν από την άλλη πλευρά-χώρα. Στην περίπτωση της Κύπρου παιδιά που βρίσκονται στην κατεχόμενη πλευρά. Το Γ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΑΪΜΑΚΛΙΟΥ (Κ.Β.) εκπροσωπώντας την Κύπρο στο πρόγραμμα «Μπαλόνια χωρίς σύνορα» ανάλαβε την οργάνωση της εκδήλωσης. Η εκδήλωση απέκτησε ιδιαίτερη σημασία, αφού η απελευθέρωση των μπαλονιών έγινε στο τέρμα της οδού Λήδρας, στη διαχωριστική γραμμή της κατεχόμενης πατρίδας μας, τη μόνη μοιρασμένη πρωτεύουσα στην Ευρώπη. Η εκδήλωση ξεκίνησε στις 11:00 π.μ. από την Πλατεία Ελευθερίας με διανομή ενημερωτικού υλικού, κατά μήκος της οδούς Λήδρας, από τα παιδιά του Σχολείου. Το ενημερωτικό υλικό ήταν γραμμένο στην ελληνική και αγγλική γλώσσα. Ομάδα παιδιών ετοίμασαν συνθήματα και πανό σχετικά με το μήνυμα της εκδήλωσης. Κατά την πορεία φώναζαν συνθήματα όπως «Κάτω το τείχος της Πράσινης Γραμμής», «Θέλω πατρίδα ελεύθερη». Φτάνοντας στο τέρμα της οδούς Λήδρας τα παιδιά τραγούδησαν δύο τραγούδια, ένα εκ των οποίων το «Θέλω πατρίδα ειρηνική», έγραψαν και συνέθεσαν τα ίδια. Η Πρόεδρος του Κεντρικού Μαθητικού Συμβουλίου ενημέρωσε τους παρευρισκόμενους, για το στόχο της εκδήλωσης. Ακολούθησε η απελευθέρωση των μπαλονιών με την ευχή σύντομα να πέσει το τείχος που χωρίζει την ημικατεχόμενη πατρίδα μας στα δύο και να ελευθερωθούμε ζώντας σε μιαν πατρίδα ειρηνική. Το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού σας εύχεται καλές γιορτές 15

16 Π Α Ι Δ Ε Ι Α Κ Α Ι Π Ο Λ Ι Τ Ι Σ Μ Ο Σ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ Το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο (Π.Ι.) στα πλαίσια των επιμορφωτικών δραστηριοτήτων του διεξήγαγε τα ακόλουθα: ε ν ι α ί ο ο λ ο ή μ ε ρ ο σ χ ο λ ε ί ο. Άρχισε η Α Φάση του Προγράμματος Επιμόρφωσης Στελεχών των Ενιαίων Ολοήμερων Σχολείων (Ε.Ο.Σ.). Το Πρόγραμμα Επιμόρφωσης απευθύνεται σε τρεις πληθυσμούς, στους Διευθυντές και Διευθύνοντες (2 ομάδες), στους Εκπαιδευτικούς (6 ομάδες) και στους Εκπαιδευτές (2 ομάδες) που εργάζονται στα Ενιαία Ολοήμερα Σχολεία. Η επιμόρφωση εστιάζεται στους εξής βασικούς άξονες: Φιλοσοφία του θεσμού, διοίκηση Ε.Ο.Σ., σύγχρονες μέθοδοι διδασκαλίας και αποτελεσματικής μάθησης, χρήση των Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνίας στην εκπαιδευτική διαδικασία, όροι εργασίας προσωπικού με μίσθωση υπηρεσιών και βασικές έννοιες Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας. Στο πρόγραμμα διδάσκουν Λειτουργοί του Π.Ι., του Υ.Π.Π. και εξωτερικοί συνεργάτες του Π.Ι. Η Β Φάση του Προγράμματος (Νοέμβριος 2009-Μάρτιος 2010) θα περιλαμβάνει επιμόρφωση στη σχολική μονάδα με ανάπτυξη παρεμβατικών προγραμμάτων. Η Γ Φάση του Προγράμματος αναμένεται να διεξαχθεί τον Απρίλιο του 2010 και θα έχει τη μορφή διημερίδας. Το περιεχόμενο θα εστιαστεί στην παρουσίαση των παρεμβατικών προγραμμάτων που θα αναπτύξουν τα σχολεία στη Β Φάση του Προγράμματος. β φ ά σ η π ρ ο γ ρ ά μ μ ατ ο ς ε π ι μ ό ρ φ ω σ η ς ε ι δ ι κ ώ ν ε κ π α ι δ ε υ τ ι κ ώ ν Η Β Φάση του εν λόγω Προγράμματος ξεκίνησε στις 13 Οκτωβρίου 2009 και αναμένεται να ολοκληρωθεί στις 15 Δεκεμβρίου Τα ακροατήρια έχουν αναδιαμορφωθεί για τους σκοπούς της Β Φάσης με βάση την ειδικότητα των εκπαιδευομένων. Συγκεκριμένα, θα παρακολουθήσουν τα σεμινάρια οι ακόλουθες τρεις ομάδες: Δάσκαλοι και Νηπιαγωγοί, Ψυχολόγοι και Ειδικοί Δάσκαλοι και Λογοθεραπευτές. Το περιεχόμενο των σεμιναρίων είναι προσαρμοσμένο στον πληθυσμό κάθε ακροατηρίου και δίδεται έμφαση στην εφαρμογή σύγχρονων ψυχολογικών προσεγγίσεων και εκπαιδευτικών μεθόδων, στην αξιοποίηση της υποστηρικτικής τεχνολογίας σε συνδυασμό με πρακτικές εφαρμογές διδακτικής της Γλώσσας και των Μαθηματικών. Το Πρόγραμμα προσφέρεται στη Λευκωσία, στη Λεμεσό και στη Λάρνακα, ανάλογα με τις ανάγκες της κάθε ειδικότητας. π ι λ ο τ ι κ ό π ρ ό γ ρ α μ μ α τα χ ύ ρ ρ υ θ μ η ς ε κ μ ά θ η σ η ς τ η ς ε λ λ η ν ι κ ή ς ω ς δ ε ύ τ ε ρ η ς / ξ έ ν η ς γλ ώ σ σ α ς σ τα δ η μ ό σ ι α σ χ ο λ ε ί α μ έ σ η ς ε κ π α ί δ ε υ σ η ς τ η ς κ ύ π ρ ο υ Το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο ανέπτυξε Σχέδιο δράσης, αναφορικά με το πιο πάνω πρόγραμμα, το οποίο περιλάμβανε τις ακόλουθες δράσεις: Επικαιροποίηση/αναθεώρηση του ενημερωτικού βιβλιαρίου σχετικά με το Πρόγραμμα και ανάρτησή του στον ιστοχώρο του Π.Ι. Οργάνωση και διεξαγωγή επιμορφωτικών δράσεων/ενημερωτικών συναντήσεων με τους 23 φιλολόγους που ανέλαβαν διδακτικά καθήκοντα στα πλαίσια του Πιλοτικού Προγράμματος. Η πρώτη συνάντηση διεξήχθη στο Π.Ι., στις 16 Οκτωβρίου 2009 και είχε ενημερωτικό χαρακτήρα. Παρουσιάστηκαν τα εισαγωγικά στοιχεία για τη φιλοσοφία και τους στόχους του Προγράμματος, οριοθετήθηκαν βασικές έννοιες γύρω από την ετερότητα και παρουσιάστηκαν οι βασικές αρχές όπως και υποστηρικτικό υλικό για τη διδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης /ξένης γλώσσας (διδακτικά εγχειρίδια, ιστοσελίδες εκπαιδευτικά λογισμικά). Η δεύτερη συνάντηση διεξήχθη στο Π.Ι., και είχε εργαστηριακό χαρακτήρα. Έγινε σχεδιασμός/σχολιασμός διδακτικών προτάσεων, μελέτη/σχολιασμός σεναρίων διδασκαλίας και παρουσίαση/συζήτηση αρχών της διδασκαλίας της ελληνικής ως δεύτερης/ξένης γλώσσας μέσω της χρήσης εκπαιδευτικών λογισμικών και ιστοσελίδων. π ρ ό γ ρ α μ μ α ε ι σ α γ ω γ ι κ ή ς ε π ι μ ό ρ φ ω σ η ς ( μ ε ν τ ό ρ ω ν κ α ι ν ε ο ε ι σ ε ρ χ ό μ ε ν ω ν ε κ π α ι δ ε υ τ ι κ ώ ν ) μ έ σ η ς γ ε ν ι κ ή ς κ α ι μ έ σ η ς τ ε χ ν ι κ ή ς / ε π α γ γ ε λ μ ατ ι κ ή ς ε κ π α ί δ ε υ σ η ς Ξεκίνησε η Α Φάση του Προγράμματος (Επιμόρφωση σε κεντρικό επίπεδο), η οποία ολοκληρώνεται στις 30 Οκτωβρίου για τους νεοεισερχόμενους εκπαιδευτικούς και στις 21 Νοεμβρίου για τους μέντορες. Η Β Φάση (Νοέμβριος 2009 Μάιος 2010) περιλαμβάνει εργασία τη σχολική μονάδα και η Γ Φάση (Μάιος 2010) επιμόρφωση σε κεντρικό επίπεδο. Το Πρόγραμμα προσφέρεται στη Λευκωσία και στη Λεμεσό για νεοεισερχόμενους και στη Λευκωσία, Λεμεσό και Λάρνακα για τους μέντορες. Το Πρόγραμμα παρακολουθούν 45 μέντορες και 47 νεοεισερχόμενοι εκπαιδευτικοί. π ρ ο β ο λ ή τ η ς ε κ π α ι δ ε υ τ ι κ ή ς τ α ι ν ί α ς «θ ε ό φ ι λ ο ς - κ κ ά σ ι α λ ο ς : δύ ο λ α ϊ κ ο ί ζ ω γ ρ ά φ ο ι» Η ταινία παρουσιάστηκε με ιδιαίτερη επιτυχία σε εκδήλωση που έγινε στο «Σπίτι της Κύπρου» στην Αθήνα, στις 14 Οκτωβρίου, παρουσία του Πρέσβη της Κύπρου στην Ελλάδα κ. Ιωσήφ Ιωσήφ, της Γενικής Διευθύντριας του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού της Κύπρου κ. Ολυμπίας Στυλιανού, του Μορφωτικού Συμβούλου κ. Κώστα Λυμπουρή, της δρος Ευγενίας Κεφαλληναίου, Προέδρου του Γενικού Συμβουλίου Βιβλιοθηκών, Γενικών Αρχείων του Κράτους και Εκπαιδευτικής Ραδιοτηλεόρασης, όπως επίσης και των συντελεστών της ταινίας. Η ταινία παρουσιάστηκε επίσης, με μεγάλη επιτυχία, σε εκδήλωση στο Θέατρο Ριάλτο στη Λεμεσό στις 16 Οκτωβρίου Η ταινία είναι η πρώτη συμπαραγωγή της εκπαιδευτικής τηλεόρασης του ΥΠΕΠΘ της Ελλάδας και του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου του ΥΠΠ της Κύπρου. Η ταινία έχει ήδη προβληθεί με επιτυχία στη Λευκωσία, στο 1 ο διεθνές συνέδριο για το Θεόφιλο που έγινε στην Ιωλκό Βόλου, στο φεστιβάλ Πάτρας και στο φεστιβάλ Ecofilms της Ρόδου καθώς και στο περιοδικό πρόγραμμα της εκπαιδευτικής τηλεόρασης της ΕΤ1. π ρ ό γ ρ α μ μ α ε ι σ α γ ω γ ι κ ή ς ε π ι μ ό ρ φ ω σ η ς ( μ ε ν τ ό ρ ω ν κ α ι ν ε ο ε ι σ ε ρ χ ό μ ε ν ω ν ε κ π α ι δ ε υ τ ι κ ώ ν ) δ η μ ο τ ι κ ή ς ε κ π α ί δ ε υ σ η ς Ξεκίνησε η Α Φάση του Προγράμματος (Επιμόρφωση σε κεντρικό επίπεδο) η οποία ολοκληρώνεται στις 9 Νοεμβρίου για τους νεοεισερχόμενους εκπαιδευτικούς και στις 28 Νοεμβρίου για τους μέντορες. Η Β Φάση (Νοέμβριος 2009 Μάιος 2010) περιλαμβάνει εργασία στη σχολική μονάδα και η Γ Φάση (Μάιος 2010) επιμόρφωση σε κεντρικό επίπεδο. Το Πρόγραμμα προσφέρεται στη Λευκωσία και στη Λεμεσό για νεοεισερχόμενους και στη Λευκωσία, Λεμεσό και Λάρνακα για τους μέντορες. Το Πρόγραμμα παρακολουθούν 18 μέντορες και 25 νεοεισερχόμενοι εκπαιδευτικοί. Π ρ ό γ ρ α μ μ α Ε π ι μ ό ρ φ ω σ η ς Δ ι ε υ θ υ ν τ ι κ ώ ν Σ τ ε λ ε χ ώ ν σ τ η ν Ε κ π α ί δ ε υ σ η : Π ρ ό γ ρ α μ μ α Β ο η θ ώ ν Δ ι ε υ θ υ ν τ ώ ν Σ χ ο λ ε ί ω ν Μ έ σ η ς Γ ε ν ι κ ή ς κ α ι Μ έ σ η ς Τ ε χ ν ι κ ή ς / Ε π α γ γ ε λ μ ατ ι κ ή ς Ε κ π α ί δ ε υ σ η ς. Το εν λόγω Πρόγραμμα ξεκίνησε στις 19 Οκτωβρίου Η επιμόρφωση προσφέρεται στη Λευκωσία (3 ομάδες) και στη Λεμεσό (2 ομάδες). Το Πρόγραμμα παρακολουθούν 150 Βοηθοί Διευθυντές και αναμένεται να ολοκληρωθεί το Μάιο του

17 Τ Ε Υ Χ Ο Σ 4 4 Ο Κ Τ Ω Β Ρ Ι Ο Σ - Ν Ο Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ (Κ.Ε.Ε.Α.) ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΚΕΝΤΡΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΖΩΗΣ «ΜΕΝΤΩΡ» Κατά την προηγούμενη σχολική χρονιά το ΚΕΕΑ προχώρησε στην αξιολόγηση του προγράμματος των Κέντρων Εκπαίδευσης Ζωής («Μέντωρ») στη Δημοτική και στη Μέση Εκπαίδευση. Οι στόχοι του ερευνητικού προγράμματος αξιολόγησης ήταν: (α) να αξιολογηθεί η αποτελεσματικότητα του προγράμματος «Μέντωρ» στη Δημοτική και στη Μέση Εκπαίδευση, (β) να διερευνηθεί ο τρόπος λειτουργίας και εφαρμογής του προγράμματος, (γ) να εξεταστεί η επίδραση των χαρακτηριστικών των μαθητών (φύλο, παρακολούθηση του προγράμματος σε προηγούμενη τάξη) στην αποτελεσματικότητα του προγράμματος και (δ) να διερευνηθούν οι στάσεις, οι απόψεις και οι αντιλήψεις των εμπλεκομένων έναντι του προγράμματος και του τρόπου εφαρμογής του. Ο μεθοδολογικός σχεδιασμός του ερευνητικού προγράμματος περιελάμβανε δύο μέρη, το πειραματικό και το διερευνητικό. Στο πλαίσιο του πειραματικού μέρους, έγιναν μετρήσεις με τη χρήση ενός δοκιμίου και δύο ερωτηματολογίων σε βασικές παραμέτρους πρόληψης, και ειδικότερα στη γνωσιολογική επάρκεια, τις στάσεις και πεποιθήσεις για τη ζωή και την υγεία και την αυτοεκτίμηση σε μαθητές Ε τάξης δημοτικών σχολείων τα οποία συμμετείχαν στο πρόγραμμα και αποτέλεσαν την πειραματική ομάδα και σε μαθητές Ε τάξης άλλων σχολείων τα οποία δεν συμμετείχαν στο πρόγραμμα και αποτέλεσαν την ομάδα ελέγχου, πριν και μετά την εφαρμογή του προγράμματος. Με όμοιο τρόπο αξιολογήθηκαν τα αποτελέσματα του προγράμματος και στην Α τάξη του γυμνασίου, με τη διαφορά ότι δεν έγινε παράλληλη εξέταση ομάδας ελέγχου. Στο διερευνητικό μέρος της αξιολόγησης, διερευνήθηκαν οι απόψεις των μαθητών του δημοτικού, των εκπαιδευτικών και των γονέων των μαθητών του δημοτικού, καθώς και των μαθητών του γυμνασίου για το πρόγραμμα με τη χρήση τεσσάρων ερωτηματολογίων. Επίσης, εξετάστηκαν οι απόψεις του υπεύθυνου επιθεωρητή του προγράμματος στη Δημοτική Εκπαίδευση, καθώς και τριών εκπαιδευτριών της Δημοτικής και της Μέσης Εκπαίδευσης, για το πρόγραμμα και την εφαρμογή του με την ποιοτική μέθοδο της ημιδομημένης ατομικής συνέντευξης. Τα αποτελέσματα του πειραματικού μέρους της έρευνας έδειξαν ότι η εφαρμογή του προγράμματος στο δημοτικό σχολείο έχει εν μέρει θετική επίδραση στην ανάπτυξη των γνώσεων και στην ενίσχυση της αυτοεκτίμησης των μαθητών. Δε φάνηκε να συμβάλλει ουσιαστικά στην ανάπτυξη των στάσεων και πεποιθήσεων των μαθητών του δημοτικού έναντι σε διάφορες πτυχές της ζωής. Στο γυμνάσιο διαπιστώθηκε ότι η συμβολή του προγράμματος ήταν εν μέρει θετική και στις τρεις παραμέτρους που εξετάστηκαν: γνώσεις, στάσεις και πεποιθήσεις και αυτοεκτίμηση. Τα πιο πάνω αποτελέσματα μπορούν να θεωρηθούν ενθαρρυντικά για το βαθμό επίτευξης των στόχων του προγράμματος, αν ληφθούν υπόψη τα περιορισμένα χρονικά πλαίσια εφαρμογής του, καθώς και η σύνθετη και πολυδιάστατη φύση των θεμάτων πρόληψης, με τα οποία καταπιάνεται το πρόγραμμα. Στο δημοτικό διαπιστώθηκε ακόμη ότι η επίδραση του προγράμματος δε διαφοροποιείται ανάμεσα στους μαθητές που είχαν συμμετάσχει στο πρόγραμμα σε προηγούμενες τάξεις και σε αυτούς που δεν είχαν συμμετάσχει. Με αυτό υποδηλώνεται ότι η προηγούμενη συμμετοχή των μαθητών στο πρόγραμμα δεν έχει σημαντικό ρόλο στην πρόοδό τους. Στο γυμνάσιο σημαντική πρόοδος στους τρεις τομείς αξιολόγησης παρουσιάστηκε μόνο στα κορίτσια. Αυτό υποδεικνύει ότι το πρόγραμμα δεν μπόρεσε να ανταποκριθεί επαρκώς στις ανάγκες των αγοριών του γυμνασίου και άρα να τους προσεγγίσει αποτελεσματικά σε θέματα πρόληψης. Οι απόψεις των μαθητών (δημοτικού και γυμνασίου), των εκπαιδευτικών και των γονιών για τη χρησιμότητα, την αποτελεσματικότητα, το περιεχόμενο και τη λειτουργία του προγράμματος, φάνηκαν να συγκλίνουν σε μεγάλο βαθμό. Όλες οι εμπλεκόμενες ομάδες υποστήριξαν τη σημασία και τη χρησιμότητα του προγράμματος σε θέματα πρόληψης. Οι απόψεις των μαθητών, των εκπαιδευτικών και των γονιών για τα αποτελέσματα του προγράμματος συνάδουν σε μεγάλο βαθμό με τα ευρήματα της πειραματικής έρευνας για την επίδραση του προγράμματος στην πρόοδο των μαθητών. Συγκεκριμένα, υποστήριξαν ότι συμβάλλει περισσότερο στην ανάπτυξη των γνώσεων και της αυτοεκτίμησης των μαθητών, και λιγότερο στην ανάπτυξη δεξιοτήτων, όπως ικανότητα αντίστασης στις πιέσεις των φίλων. Οι μαθητές τόσο του δημοτικού όσο και του γυμνασίου δήλωσαν ευχαριστημένοι από τη συμμετοχή τους στο πρόγραμμα «Μέντωρ», ωστόσο θα ήθελαν η συμμετοχή τους στο πρόγραμμα να είναι μεγαλύτερη και πιο ενεργητική. Οι εκπαιδευτικοί υπογράμμισαν ότι ο ρόλος τους θα μπορούσε να είναι πιο ουσιαστικός κατά τη διάρκεια του προγράμματος και ότι δεν αξιοποίησαν πολύ το υλικό που τους δόθηκε μετά την επίσκεψη της κινητής μονάδας «Μέντωρ». Όσον αφορά στη λειτουργία του προγράμματος, κοινή διαπίστωση όλων των εμπλεκομένων (συμπεριλαμβανομένων και των εκπαιδευτριών) είναι ότι το πρόγραμμα έχει μικρή διάρκεια και ότι η συχνότητα εφαρμογής του δεν είναι ικανοποιητική. Ως εκ τούτου, εισηγούνται την αύξηση του χρόνου και της συχνότητας διεξαγωγής του, όπως επίσης και την επέκταση της εφαρμογής του σε όλα τα σχολεία δημοτικής εκπαίδευσης. Όσον αφορά στο περιβάλλον διεξαγωγής του προγράμματος, η ιδέα της κινητής μονάδας με την υποστήριξη των οπτικοακουστικών μέσων ενθουσίασε τους μαθητές, οι οποίοι όμως παραπονέθηκαν για την στενότητα του χώρου και για τα καθίσματα. Επιπλέον, σύμφωνα με τις εκπαιδεύτριες, οι κινητές μονάδες παρουσιάζουν κάποια προβλήματα λειτουργίας. Για την ενημερωτική συνάντηση στο πλαίσιο του προγράμματος, οι γονείς δήλωσαν ότι με τη συμμετοχή τους σε αυτή καθώς και με τη συμμετοχή των παιδιών τους στο πρόγραμμα «Μέντωρ» νιώθουν πιο έτοιμοι να συζητήσουν με τα παιδιά τους δικούς τους προβληματισμούς και ερωτήματα και να σκεφτούν τρόπους αντιμετώπισης των προβλημάτων και στήριξης των παιδιών τους. Βρήκαν το περιεχόμενο της συνάντησης ιδιαίτερα χρήσιμο και ενδιαφέρον, αλλά δήλωσαν ότι ο χρόνος διεξαγωγής της δεν είναι κατάλληλος/βολικός. Από τα ευρήματα της έρευνας προκύπτει ότι για τη διαχρονική και σφαιρική επιτυχία των στόχων του προγράμματος, είναι σημαντικό οι μαθητές να έρχονται σε επαφή με τα ποικίλα και σύνθετα θέματα πρόληψης που περιλαμβάνονται σε αυτό πιο συχνά και συστηματικά. Αυτό θα μπορούσε να γίνει εφικτό με την αύξηση της συχνότητας και της χρονικής διάρκειας εφαρμογής του προγράμματος ή/και με τη συστηματική διασύνδεση των μαθημάτων του σχολείου με αυτά τα θέματα. Είναι επομένως σημαντικό να ληφθούν τα κατάλληλα πρακτικά μέτρα, ώστε να δίνεται η δυνατότητα στις σχολικές μονάδες να επεκτείνουν και να εμβαθύνουν στα θέματα του προγράμματος, εντάσσοντάς τα στο αναλυτικό πρόγραμμα και το διδακτικό έργο του σχολείου σε διάφορα γνωστικά αντικείμενα. Ακόμη, είναι σημαντικό να ληφθούν μέτρα και για τη βελτίωση της ποιότητας της διδασκαλίας στο πλαίσιο του προγράμματος, όπως για παράδειγμα η επιμόρφωση των εκπαιδευτριών και των εκπαιδευτικών. Η πιο ουσιαστική εμπλοκή των γονιών και στις δύο βαθμίδες εκπαίδευσης θα μπορούσε να συμβάλει επίσης στην ενίσχυση της αποτελεσματικότητας του προγράμματος. 17

18 Π Α Ι Δ Ε Ι Α Κ Α Ι Π Ο Λ Ι Τ Ι Σ Μ Ο Σ ΚΕΝΤΡΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ Εκδόσεις του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών για το έτος 2009 Πλούσια αναμένεται φέτος η εκδοτική δραστηριότητα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών. Με την ολοκλήρωση πέντε ερευνητικών προγραμμάτων τα οποία εκπονήθηκαν από τη Διευθύντρια και τέσσερις εξωτερικούς συνεργάτες του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, άρχισε η εκτύπωση των έργων η οποία θα ολοκληρωθεί πριν το τέλος του Τα έργα αυτά, τα οποία αναφέρονται στην ιστορία, τη λαογραφία και γενικά στον πολιτισμό της Κύπρου, φέρουν τις υπογραφές καταξιωμένων επιστημόνων και βέβαια τη σφραγίδα των αναντίλεκτα υψηλών προδιαγραφών έργων, τα οποία εκδίδει το Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών. Πρόκειται για τα εξής έργα: Anna Pouradier Duteil Loïzidou, Consulat de France à Larnaca. Documents inédits pour servir à l histoire de Chypre, tome VI ( ). Ο πιο πάνω 6 ος τόμος της σειράς του έργου της Διευθύντριας του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών φέρει στο φως της δημοσιότητας μιαν άγνωστη περίοδο της ιστορίας της Κύπρου χάρις τις σημαντικές πληροφορίες που αντλούνται από τα γαλλικά προξενικά και διπλωματικά έγγραφα της εποχής. Peter W. Edbury, Philip of Novara: Le Livre de Forme de Plait. Ο Peter W. Edbury, καθηγητής μεσαιωνικής ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Cardiff, εκδίδει το πρωτότυπο του πιο πάνω μεσαιωνικού νομικού έργου καθώς επίσης και τη μετάφρασή του στην αγγλική. Το έργο συνοδεύεται από σχόλια και Εισαγωγή. Michael Metcalf, Byzantine Cyprus ( ). O Michael Metcalf, πρώην έφορος του μουσείου Ashmolean του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, είναι ήδη γνωστός στο επιστημονικό κοινό της Κύπρου χάρις το μνημειώδη έργο που εκδόθηκε από το Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών με τον τίτλο: Corpus of Lusignan Coinage. Edited by D.M. Metcalf and A.G. Pitsillides. Volume I: The white bezants and deniers of Cyprus ( ). Nicosia Volume II: The silver coinage of Cyprus ( ), Nicosia Volume III: The gros, sixains and cartzias of Cyprus ( ), Nicosia Efrosyni Rizopoulou Egoumenidou, Tanning in Cyprus from the 16 th to the 20 th century. From traditional tanneries to modern industries. Η Ευφροσύνη Ριζοπούλου - Ηγουμενίδου, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, εκπόνησε το πιο πάνω ερευνητικό έργο ως εξωτερική συνεργάτης του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών. Καλλιόπη Πρωτοπαπά, Τα Έθιμα της Γέννησης στην Παραδοσιακή Κοινωνία της Κύπρου. Η Καλλιόπη Πρωτοπαπά, πρώην μέλος της ομάδας Συγκρότησης Αρχείου Προφορικής Παράδοσης του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών και ως εκ τούτου έμπειρη ερευνήτρια σε θέματα Προφορικής Παράδοσης της Κύπρου, εκπόνησε το πιο πάνω έργο με βάση τις προφορικές μαρτυρίες των ανθρώπων της υπαίθρου. Τα Λευκαρίτικα στο Abu Dhabi και η ένταξη τους στον Αντιπροσωπευτικό Κατάλογο της Άϋλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας Από τις 28 Σεπτεμβρίου μέχρι τις 2 Οκτωβρίου 2009 πραγματοποιήθηκε στο Abu Dhabi η 4 η Διάσκεψη της Διακυβερνητικής Επιτροπής της Ουνέσκο για την Άϋλη Πολιτιστική Κληρονομιά. Τη διοργάνωση της Διάσκεψης ανέλαβαν τα Ενωμένα Αραβικά Εμιράτα τα οποία πρόσφεραν στους 400 συμμετέχοντες μια θερμή και ιδιαίτερα γενναιόδωρη φιλοξενία. Η Κύπρος, ως Κράτος μέλος της Επιτροπής της Ουνέσκο και ως Αντιπρόεδρος του Bureau (τη θέση Αντιπροέδρου του Bureau κατείχαν ταυτόχρονα η Κύπρος, η Ινδία, το Μαλί και η Παραγουάη), έλαβε μέρος στην 4 η Διάσκεψη δια των εκπροσώπων της κκ. Άννα Λοϊζίδου Pouradier Duteil, Διευθύντρια του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, Ιωάννη Ιωνά, Ανώτερο Ερευνητή, και Φωτεινή Παναγή, εκ μέρους του Μονίμου Αντιπροσώπου της Κύπρου στην Ουνέσκο. Στην εναρκτήρια τελετή απηύ θυναν χαιρετισμό ο Υπουργός Πολιτισμού και Νεολαίας και Κοινοτικής Ανάπτυξης, ο Σεϊχης Σουλτάνος Bin Tahnoun Al Nahyan, η εκπρόσωπος του Γενικού Διευθυντή της Ουνέσκο κυρία Françoise Rivière, ο Πρόεδρος της Εκτελεστικής Επιτροπής της Ουνέσκο κ. Olabiyi Babalola Joseph Yai, ο Πρόεδρος της Γενικής Συνέλευσης των κρατών μελών της Σύμβασης της Ουνέσκο κ. Chérif Khaznadar και ο Πρόεδρος της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Προστασία της Άϋλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς κ. Awadh Ali Saleh. Στη διάρκεια της 4 ης Διάσκεψης συζητήθηκαν και υποβλήθηκαν για έγκριση σωρεία θεμάτων. Ανάμεσα σε αυτά ήταν και η αξιολόγηση των υποψηφιοτήτων για εγγραφή στον Αντιπροσωπευτικό Κατάλογο της Άϋλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας. Η αξιολόγηση των υποψηφιοτήτων είχε ανατεθεί σε εξαμελή υπο-επιτροπή η οποία, σύμφωνα με την απόφαση που λήφθηκε στην 3 η Διάσκεψη της Διακυβερνητικής Επιτροπής της Ουνέσκο (που έγινε στην Κωνσταντινούπολη 4-8 Νοεμβρίου 2008), απαρτιζόταν από εμπειρογνώμονες των Ενωμένων Αραβικών Εμιράτων, της Εσθονίας, της Κένυας, του Μεξικού, της Δημοκρατίας της Κορέας και της Τουρκίας. Οι όροι εντολής που δόθηκαν στην εν λόγω υπο-επιτροπή ήταν να εξετάσει κατά πόσον οι υποψηφιότητες πληρούσαν τα πέντε κριτήρια, που καθορίζει η Σύμβαση της Ουνέσκο, εγγραφής στον Αντιπροσωπευτικό Κατάλογο της Άϋλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας και να υποβάλει εισήγηση στην Επιτροπή για εγγραφή ή μη εγγραφή των πολιτιστικών στοιχείων που υπέβαλαν οι διάφορες χώρες στην Επιτροπή της Ουνέσκο. Συνολικά υποβλήθηκαν 111 υποψηφιότητες από 34 Κράτη μέλη εκ των οποίων οι 35 αποσύρθηκαν από τα Κράτη που τις υπέβαλαν όταν τους κοινοποιήθηκε η έκθεση της υπο-επιτροπής η οποία εισηγείτο τη μη εγγραφή τους λόγω του ότι δεν πληρούσαν τα απαιτούμενα κριτήρια εγγραφής. Οι εκθέσεις/εισηγήσεις της υπο-επιτροπής για τις υπόλοιπες 76 υποψηφιότητες κοινοποιήθηκαν στους εκπροσώπους των Κρατών μελών της Ουνέσκο που συμμετείχαν στην 4 η Διάσκεψη οι οποίοι είχαν τον τελευταίο λόγο για έγκριση ή απόρριψη των υποψηφιοτήτων. Ανάμεσα σ αυτές ήταν και η έκθεση/εισήγηση που αφορούσε την υποψηφιότητα της Κύπρου για ένταξη της τέχνης του Λευκαρίτικου κεντήματος στον Αντιπροσωπευτικό κατάλογο της Άϋλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας. Η εισήγηση της υπο-επιτροπής για τα Λευκαρίτικα υιοθετήθηκε ομόφωνα από όλα τα Κράτη που συμμετείχαν στη Διάσκεψη. Στην ομιλία της η Διευθύντρια του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών ευχαρίστησε, εκ μέρους της Κύπρου, τόσο την υπο- Επιτροπή Αξιολόγησης για τη θετική έκθεση που υπέβαλε για την τέχνη του Λευκαρίτικου κεντήματος όσο και τα Κράτη μέλη που συμμετείχαν στη Διάσκεψη τα οποία υιοθέτησαν την εισήγηση της υπο- Επιτροπής. Δεν παρέλειψε φυσικά να ευχαριστήσει, εκ μέρους της Κύπρου, και τα Ενωμένα Αραβικά Εμιράτα τα οποία, ως φιλοξενούσα χώρα και ως χώρα μέλος της υπο- Επιτροπής Αξιολόγησης των προτάσεων, πρόσφερε στην Κύπρο μια τόσο μεγάλη ικανοποίηση. 18

19 Τ Ε Υ Χ Ο Σ 4 4 Ο Κ Τ Ω Β Ρ Ι Ο Σ - Ν Ο Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ Συνάντηση γνωριμίας με το βασιλιά της Ισπανίας Στα πλαίσια της Ετήσιας Συνάντησης του Συμβουλίου των Διευθυντών των Ευρωπαϊκών Εθνικών Βιβλιοθηκών, που έγινε στη Μαδρίτη στις 24 και 25 Σεπτεμβρίου 2009, οι σύνεδροι είχαν την τιμή να συναντήσουν το βασιλιά της Ισπανίας Χουάν Κάρλος. Στη φωτογραφία ο βασιλιάς πλαισιώνεται στα δεξιά από την Υπουργό Πολιτισμού της Ισπανίας κα. Ángeles González-Sinde Reig και την Πρόεδρο του Συμβουλίου κα. Elisabeth Niggemann, ενώ από αριστερά είναι οι διευθυντές των εθνικών βιβλιοθηκών της Ισπανίας, Νορβηγίας και Σουηδίας. Η Κυπριακή Βιβλιοθήκη είναι μέλος του Συμβουλίου από το ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ ΠΩΣ ΝΑ ΔΙΑΧΕΡΙΣΤΕΙΤΕ ΤΑ «ΞΕΣΠΑΣΜΑΤΑ» ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ Ι. Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Ο κάθε νέος γονέας μικρού παιδιού πρέπει να αναμένει να είναι μάρτυρας σε κάποιο «ιδιοσυγκρασιακό ξέσπασμα» (δηλαδή, τα γνωστά σε όλους μας ξεσπάσματα θυμού, γκρίνιας, παραπόνου, επιθετικότητας κοκ. που έχει ένα παιδί όταν συνήθως δεν πάρει αυτό που θέλει) σε παιδιά ηλικίας 1-4 χρονών. Κατά μέσο όρο, αυτά τα ξεσπάσματα ιδιοσυγκρασίας είναι το ίδιο συχνά τόσο στα αγόρια όσο και στα κορίτσια, και περισσότερα από 50% των μικρών παιδιών (ηλικίας 1-4 ετών) θα έχουν ένα ή περισσότερο «ξέσπασμα» την εβδομάδα. Στο σπίτι, υπάρχουν προβλέψιμες καταστάσεις που αναμένουν να πυροδοτήσουν «ιδιοσυγκρασιακά ξεσπάσματα,» όπως την ώρα του ύπνου, την ώρα του φαγητού, το πρωί όταν πρέπει να σηκωστεί το παιδί, όταν πρέπει να ντυθεί, όταν πρέπει να κάνει μπάνιο, όταν θέλει να δει τηλεόραση, όταν ο πατέρας ή η μητέρα του μιλάνε στο τηλέφωνο (και έτσι δεν μπορεί να έχει τη σημασία και προσοχή τους εκείνη τη στιγμή), όταν έρχονται επισκέπτες στο σπίτι, όταν η οικογένεια επισκέπτεται μιαν άλλη οικογένεια, όταν η οικογένεια πηγαίνει για βόλτα με το αυτοκίνητο, όταν το παιδί παίζει με άλλα παιδιά, σε δημόσιους χώρους, και όταν το παιδί διαπραγματεύεται με τα αδέρφια του. Άλλα πλαίσια συμπεριλαμβάνουν στο νηπιαγωγείο, την ώρα της ελεύθερης απασχόλησης, στο παιγνίδι με τα άλλα παιδιά, όταν οι γονείς ετοιμάζονται να πάνε στη δουλειά ή σε κάποια επίσκεψη, ως αντίδραση σε κάποια παρατήρηση από τη δασκάλα κ.ο.κ. ΙΙ. ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΩΝ ΙΔΙΟΣΥΓΚΡΑΣΙΑΚΩΝ ΞΕΣΠΑΣΜΑΤΩΝ Όλα τα παιδιά από καιρό σε καιρό θα κλάψουν, θα παραπονεθούν, θα αντισταθούν, θα προσκολληθούν, θα λογομαχήσουν, θα χτυπήσουν κάποιο άλλο, θα φωνάξουν, θα τσιρίξουν, θα τρέξουν, και θα αψηφήσουν τους γονείς τους. Αυτά τα ιδιοσυγκρασιακά ξεσπάσματα, παρόλο που είναι φυσιολογικά, μπορούν να γίνουν πολύ εκνευριστικά και δύσκολα για τους γονείς επειδή προβάλλουν μια πρόκληση που δύσκολα μπορεί να αντιμετωπιστεί και επειδή πολλές φορές έχουν ως αποτέλεσμα οι γονείς να νιώθουν ότι εκτίθενται σε μια κοινωνική κατάσταση. Τα ιδιοσυγκρασιακά ξεσπάσματα μπορεί να γίνουν ειδικά προβλήματα όταν συμβαίνουν με μεγαλύτερη συχνότητα, ένταση και διάρκεια σε σύγκριση με αυτό που είναι αναμενόμενο και τυπικό για την ηλικία του παιδιού. Υπάρχουν εννιά διαφορετικοί τύποι ιδιοσυγκρασίας (ταμπεραμέντο) στα παιδιά: Το «Υπερκινητικό» Ταμπεραμέντο προδιαθέτει το παιδί να αντιδρά με υπερβολική κινητική ενέργεια. Το «Απρόσεχτο» Ταμπεραμέντο προδιαθέτει το παιδί να δίνει περισσότερη σημασία και προσοχή στον περίγυρο του (στο περιβάλλον του) παρά στο κύριο άτομο προσκόλλησης (δηλ. τη μητέρα ή τον πατέρα). Το Ταμπεραμέντο «Υψηλής Έντασης» κάνει το παιδί να φωνάζει, να τσιρίζει, ή να χτυπάει όταν νιώθει απειλή. Το «Ακανόνιστο» Ταμπεραμέντο κάνει το παιδί να θέλει να αποφύγει την πηγή του στρες με το να χρειάζεται να τρώει, να πίνει, να κοιμάται, ή να χρησιμοποιεί το αποχωρητήριο σε ακανόνιστες ώρες όταν δεν έχει πραγματικά την ανάγκη. Το «Επίμονο- Αρνητικό» Ταμπεραμέντο φανερώνεται όταν το παιδί φαίνεται ότι έχει παγιδευτεί (ότι έχει μείνει στάσιμο) στο κλάμα του/ της και το παράπονο του/της. Το Ταμπεραμέντο του «Χαμηλού Αισθητηριακού Ορίου» είναι εμφανές όταν το παιδί παραπονιέται για το ότι τα ρούχα του/της είναι στενά, και ότι οι άλλοι άνθρωποι τον/την κοιτάζουν επίμονα, και όταν το παιδί αρνείται το άγγιγμα των άλλων. Το Ταμπεραμέντο «Αρχικής Απόσυρσης» το βλέπουμε όταν τα παιδιά γίνονται ντροπαλά, προσκολλιούνται πάνω στη μητέρα ή τον πατέρα, και δεν ανταποκρίνονται σε καινούργιες καταστάσεις με μηγνώριμους ανθρώπους. Το Ταμπεραμέντο «Φτωχής Προσαρμοστίας» βγαίνει στην επιφάνεια όταν τα παιδιά αντιστέκονται, κλείνονται στον εαυτό τους και γίνονται παθητικά-επιθετικά όταν τους ζητηθεί να αλλάξουν δραστηριότητες. Το Ταμπεραμέντο «Αρνητικής Διάθεσης» το βλέπουμε όταν το παιδί φαίνεται ληθαργικό, λυπημένο, και δεν έχει την ενέργεια να κάνει κάποια δραστηριότητα. 19

20 Π Α Ι Δ Ε Ι Α Κ Α Ι Π Ο Λ Ι Τ Ι Σ Μ Ο Σ Ι Ι Ι. Α Ν Α Π Τ Υ Ξ Ι Α Κ Α Θ Ε Μ ΑΤ Α 0-1 ½ ετών: Σε ηλικία περίπου 1 ½ ετών μερικά παιδιά θα ξεκινήσουν να έχουν ιδιοσυγκρασιακά ξεσπάσματα. Αυτά τα ξεσπάσματα μπορεί να διαρκέσουν μέχρι περίπου την ηλικία των 4. Μερικοί ονομάζουν αυτό το στάδιο «την πρώτη εφηβεία» επειδή ο αγώνας για ανεξαρτησία είναι παρόμοιος με αυτόν που βλέπουμε στην εφηβεία. Ανεξαρτήτου το ονόματος αυτού του σταδίου, υπάρχει ένα φυσιολογικό αναπτυξιακό πλαίσιο για τα ιδιοσυγκρασιακά ξεσπάσματα. 1 ½ μέχρι το τέλος των 2 ετών: Τα παιδιά σε αυτό το στάδιο θα δοκιμάζουν τα όρια. Θέλουν να δουν πόσο μακριά μπορούν να το τραβήξουν πριν ο γονέας σταματήσει τη συμπεριφορά τους. Σε ηλικία 2 ετών τα παιδιά είναι πολύ εγωκεντρικά και δεν έχουν την ικανότητα να δουν την οπτική πλευρά του άλλου ατόμου. Θέλουν ανεξαρτησία και αυτοέλεγχο για να εξερευνήσουν το περιβάλλον τους. Όταν τα παιδιά δεν μπορούν να φτάσουν κάποιο στόχο, δείχνουν την απογοήτευση και τον εκνευρισμό τους με το να κλαίνε, να φωνάζουν, να λογομαχούν, ή να χτυπάνε τους άλλους. Όταν η ανάγκη των παιδιών για ανεξαρτησία συγκρούεται με την ανάγκη των γονέων τους για ασφάλεια και ομοιομορφία, οι περιβαλλοντικοί παράγοντες είναι ιδανικοί για μια μάχη «δύναμης» μεταξύ των παιδιών και των γονέων και για ένα ξέσπασμα ιδιοσυγκρασίας. Το ιδιοσυγκρασιακό ξέσπασμα έχει ως στόχο να κάνει τον γονέα να ενδώσει στις απαιτήσεις του παιδιού ή να δώσει στο παιδί ακριβώς αυτό που θέλει (π.χ. παιγνίδι, παγωτό, να μην κάνει μπάνιο κ.ο.κ.). Πολλές φορές τα παιδιά θα σταματήσουν το ιδιοσυγκρασιακό ξέσπασμα μόνο όταν πάρουν αυτό που επιθυμούν. Αυτό που είναι το πιο εκνευριστικό και ίσως απελπιστικό για τους γονείς είναι το γεγονός ότι είναι σχεδόν αδύνατο να συζητήσεις με λογική και ηρεμία με ένα παιδί που είναι στη μέση ενός ξεσπάσματος, όμως το να πέσεις στην παγίδα του να φωνάζεις και να λογομαχείς ως αντίδραση στο ξέσπασμα του παιδιού σου το μόνο που κάνει είναι να αυξάνει την ένταση του προβλήματος. 3-χρονα παιδιά: Μέχρι την ηλικία των 3 ετών πολλά παιδιά είναι λιγότερο παρορμητικά και μπορούν να χρησιμοποιήσουν το λόγο και την ομιλία τους για να εκφράσουν τις ανάγκες τους. Ξεσπάσματα σε αυτή την ηλικία είναι λιγότερο συχνά και με λιγότερη ένταση. Παρόλα αυτά, μερικά παιδιά προσχολικής ηλικίας έχουν μάθει ότι ένα ιδιοσυγκρασιακό ξέσπασμα είναι ένας καλός τρόπος να πάρουν αυτό που θέλουν. 4-χρονα παιδιά: Τα περισσότερα παιδιά αυτής της ηλικίας έχουν τις απαραίτητες κινητικές και φυσικές δεξιότητες να ικανοποιήσουν πολλές από τις ανάγκες τους από μόνοι τους χωρίς να εξαρτώνται τόσο πολύ σε κάποιο ενήλικα. Σε αυτή την ηλικία, τα παιδιά έχουν επίσης καλύτερες γλωσσικές δεξιότητες που τους επιτρέπουν να εκφράσουν το θυμό τους, να λύσουν προβλήματα και να συμβιβαστούν. Παρά τις πιο πάνω βελτιωμένες δεξιότητες, παιδιά της Προδημοτικής και ακόμα του Δημοτικού μπορούν να έχουν ιδιοσυγκρασιακά ξεσπάσματα όταν βρίσκονται αντιμέτωπα με δύσκολες σχολικές εργασίες ή καινούργιες διαπροσωπικές καταστάσεις στο σχολείο. IV. ΠΡΟΛΗΨΗ ΓΙΑ ΓΟΝΕΙΣ Είναι πολύ πιο εύκολο να προλάβεις τα ιδιοσυγκρασιακά ξεσπάσματα παρά να προσπαθήσεις να τα χειριστείς όταν έχουν ήδη εκραγεί. Παρακάτω δίνονται μερικές συμβουλές για την πρόληψη των ιδιοσυγκρασιακών ξεσπασμάτων και μερικά πράγματα που μπορείς να πεις: Επιβράβευε το παιδί σου για θετική σημασία παρά για αρνητική σημασία. Κατά τη διάρκεια καταστάσεων όπου τα παιδιά πιθανόν να έχουν κάποιο ξέσπασμα (όπως για παράδειγμα όταν μοιράζονται ένα παιγνίδι με ένα φίλο τους), πιάσε τα παιδιά σου όταν συμπεριφέρονται καλά και πες κάτι σαν, «Μπράβο, μοιράζεσαι το παιγνίδι σου πολύ όμορφα με το φίλο σου.» Μην ρωτάς ή μην ζητάς από τα παιδιά σου να κάνουν κάτι όταν πρέπει να κάνουν αυτό που τους ζητάς. Μην ρωτήσεις, «Θα ήθελες να φας τώρα;» Πες, «Είναι ώρα για φαγητό τώρα». Δώσε στο παιδί σου έλεγχο όσον αφορά μικρά πράγματα όποτε αυτό είναι δυνατό δίνοντας τους επιλογές. Μια μικρή δόση δύναμης που δίνεται στο παιδί μπορεί να προλάβει μεγαλύτερες «μάχες για δύναμη» αργότερα. Για παράδειγμα, μπορείς να πεις, «Τι θα ήθελες να κάνεις πρώτα, να βουρτσίσεις τα δόντια σου ή να βάλεις τις πιτζάμες σου;». Κράτησε αντικείμενα που δεν πρέπει να έρθει σε επαφή το παιδί μακριά από το οπτικό του πεδίο. Σε κάποια δραστηριότητα τέχνης κράτησε το ψαλίδι έξω από το πεδίο του παιδιού αν το παιδί δεν είναι σε θέση ακόμη να το χρησιμοποιήσει με ασφάλεια. Απόσπασε την προσοχή του παιδιού επαναπροσδιορίζοντας την προσοχή τους σε κάποια άλλη δραστηριότητα όταν αρχίζουν να ξεσπούν για κάτι που δεν πρέπει να κάνουν ή να έχουν. Πες, για παράδειγμα, «Ας διαβάσουμε ένα βιβλίο μαζί». Άλλαξε περιβάλλον, μετακινώντας έτσι το παιδί από την πηγή του ιδιοσυγκρασιακού ξεσπάσματος. Πες, για παράδειγμα, «Ας πάμε μια βόλτα». Διάλεξε τις μάχες σου! Δίδαξε στο παιδί σου να υποβάλλει μια επιθυμία χωρίς ένα ξέσπασμα και μετά ικανοποίησε την επιθυμία του/ της. Πες, «Δοκίμασε να ζητήσεις αυτό το παιγνίδι με καλό τρόπο και θα σου το αγοράσω». Σιγουρέψου ότι το παιδί είχε αρκετή ξεκούραση και φαγητό πριν να πάτε σε καταστάσεις όπου ένα ιδιοσυγκρασιακό ξέσπασμα είναι πιθανό (όπως για παράδειγμα, μια επίσκεψη σε ένα φιλικό σπίτι). Απόφυγε τη βαρεμάρα. Πες, «έχεις δουλέψει για αρκετή ώρα. Ας κάνουμε ένα διάλειμμα και να κάνουμε κάτι διασκεδαστικό». Δημιούργησε ένα ασφαλές περιβάλλον (κυρίως στο σπίτι) το οποίο το παιδί σου μπορεί να εξερευνά χωρίς να δημιουργούνται προβλήματα. Αύξησε το επίπεδο της ανοχής σου. Είσαι σε θέση να ικανοποιήσεις τις βασικές ανάγκες του παιδιού σου; Εξέτασε πόσες φορές λες «όχι.» και απόφυγε τους τσακωμούς για μικρά πράγματα. Εγκαθίδρυσε ρουτίνες και παραδόσεις που προσθέτουν μια συνοχή και πειθαρχία στη ζωή του παιδιού. Δίνε προ-ακαδημαϊκές, συμπεριφοριστικές και κοινωνικές «προκλήσεις» που είναι στο αναπτυξιακό επίπεδο του παιδιού ούτως ώστε το παιδί να μην απογοητευτεί ή/ και να εκνευριστεί. Διατήρησε το χιούμορ σου και απόσπασε την προσοχή του παιδιού από το ξέσπασμα, ξαφνιάζοντας τον/την με ένα αστείο. V. ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΓΟΝΕΙΣ Υπάρχουν διάφοροι τρόποι να χειριστείς ένα ιδιοσυγκρασιακό ξέσπασμα. Μερικές στρατηγικές συμπεριλαμβάνουν τα παρακάτω: 20