Οικονομική Πολιτική σε καιρούς κρίσης: ιστορικά προηγούμενα. Καθηγητής Μιχαήλ Ζουμπουλάκης

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Οικονομική Πολιτική σε καιρούς κρίσης: ιστορικά προηγούμενα. Καθηγητής Μιχαήλ Ζουμπουλάκης"

Transcript

1 1 Οικονομική Πολιτική σε καιρούς κρίσης: ιστορικά προηγούμενα Καθηγητής Μιχαήλ Ζουμπουλάκης Τμήμα Οικονομικών Επιστημών, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Κοραή 43, Βόλος Περίληψη Η φύση της ελληνικής κρίσης είναι κυρίως πολιτική και σχετίζεται με 180 χρόνια πελατειακού κράτους. Βασική θέση της παρούσας ανακοίνωσης είναι ότι η απάντηση στην κρίση δεν μπορεί να είναι λιγότερο κράτος, αλλά αποτελεσματικότερο κράτος. Δεν υπάρχει ιστορικό προηγούμενο χώρας που κατάφερε να εξέλθει από μια αθροιστική ύφεση άνω του 21%, χωρίς ενεργητικές πολιτικές που στοχεύουν στην τόνωση της ζήτησης. Στο πρώτο μέρος παρουσιάζονται τα αίτια της ελληνικής κρίσης και αποτιμώνται τα οικονομικά αποτελέσματα της πολιτικής των μνημονίων. Στη συνέχεια γίνεται μια συνοπτική αναφορά συγκεκριμένων ιστορικών παραδειγμάτων χωρών που εφάρμοσαν ενεργητικές πολιτικές εξόδου από την ύφεση. Στο συμπέρασμα προτείνονται επτά στόχοι οικονομικής πολιτικής για ένα αποτελεσματικότερο κράτος. Αναγκαία προϋπόθεση επίτευξης αυτών των στόχων είναι η θέσμιση συγκεκριμένων αλλαγών στο οικονομικό και πολιτικό σύστημα. Λέξεις κλειδιά: οικονομική κρίση, θεσμική οικονομική, παγκόσμια οικονομική ιστορία, Ελλάδα 1.1 Αποτίμηση των αιτιών και των αποτελεσμάτων των μνημονίων Στην Ελλάδα μετά το 1981, το πελατειακό κράτος «κοινωνικοποιήθηκε» και έγινε από προσωπικό, κοινωνικό. Ο μείζων πολιτικός στόχος έγινε η ικανοποίηση όλων των διαφορετικών κοινωνικών συμφερόντων των «μη προνομιούχων», μέσα από το κράτος και τους αυξανόμενους πόρους του από την ΕΟΚ/ΕΕ και από δάνεια (Κωστής 2013: 809). Ως αποτέλεσμα τα δημόσια ελλείμματα από 10% το 1981, αυξήθηκαν σε 13% το 1990, μειώθηκαν λόγω ΟΝΕ σε 3% το 2000 για να απογειωθούν πάλι στο 15,4% το Τα ελλείμματα καλύφθηκαν με δανεισμό: το δημόσιο χρέος από 20% του ΑΕΠ το 1974, έγινε 48% το 1981 και 109% το 1996 (Γιαννίτσης 2005: 82). Οι δημόσιες δαπάνες αυξήθηκαν από 44% ΑΕΠ το 2005 σε 53% το Ταυτόχρονα τα έσοδα μειώθηκαν από 39% ΑΕΠ το 2005, σε 37% το 2009 (ΚΕΠΕ 15/2011). Εν συντομία, ενώ το ΑΕΠ διπλασιάστηκε, το χρέος εξαπλασιάστηκε! Στην πραγματικότητα, φτάσαμε στην ανάγκη υπογραφής μνημονίου δανειοδότησης επειδή χρεοκόπησε το μεταπολιτευτικό μοντέλο ανάπτυξης και διακυβέρνησης. Με την ένταξη στο ευρώ η πορεία επιταχύνθηκε καθώς υπήρχε πολύ πιο εύκολη πρόσβαση σε φθηνότερο δανεισμό. Κράτος, επιχειρήσεις και ιδιώτες κατανάλωναν πολύ περισσότερα από όσα παρήγαγαν, χάρη στα δάνεια, συγκαλύπτοντας τη μείωση των επενδύσεων και της συνολικής κερδοφορίας μετά το 2006 (Τσαλίκη Τσουλφίδης 2013: 229). Στη χρεοκοπία έφτασε η Ελλάδα τους πρώτους μήνες του 2010 όταν οι «αγορές» (δηλαδή τράπεζες, επενδυτικά κεφάλαια, ασφαλιστικά ταμεία και όσοι άλλοι διαχειρίζονται αποταμιεύσεις τοποθετώντας τις σε κρατικά ομόλογα) έχασαν την εμπιστοσύνη τους στη χώρα εκτιμώντας ότι δεν θα ήταν πλέον σε θέση να αποπληρώνει κανονικά το χρέος της. Λόγω της τεράστιας απώλειας κεφαλαίων από τη διεθνή κρίση του 2008, οι δανειστές ζητούσαν πλέον απαγορευτικά επιτόκια για να πάρουν το ρίσκο της δικής μας ενδεχόμενης χρεοκοπίας. Διάφορα λάθη τακτικής (η διόγκωση του ύψους του ελλείμματος του 2009, η κωλυσιεργία των ηγετών της

2 2 Ε.Ε., λάθη επικοινωνίας και στρατηγικής) συνετέλεσαν στην αναζήτηση ενός πρωτόγνωρου τριμερούς μηχανισμού στήριξης και ελέγχου. Η συμφωνία της 2/5/2010 ανάμεσα στη χώρα μας και την ΕΕ με το ΔΝΤ, όπως αποτυπώθηκε στο Πρώτο Μνημόνιο, είχε δύο όψεις: 1ον) έσωσε τη χώρα με το δάνειο των 110 δις από μιαν άμεση χρεοκοπία με συνέπειες δραματικά βαρύτερες, που θα επιδεινώνονταν με τη σίγουρη αποπομπή της Ελλάδας από το Ευρώ. 2ον) Επέβαλλε δυσβάστακτα μέτρα σε έκταση που υπαγορευόταν από τη δημοσιονομική κατάσταση, μέτρα που καμιά κυβέρνηση δεν θα υιοθετούσε οικειοθελώς με δεδομένη την αδράνεια του πολιτικού μας συστήματος. Αναμφίβολα, υπήρχε καλύτερο μείγμα μέτρων ως προς την κατανομή των βαρών στην κοινωνία και ως προς τη στήριξη της παραγωγής, της απασχόλησης και των επενδύσεων το οποίο όμως θα έπρεπε να έχει ισοδύναμο αποτέλεσμα στη διατηρήσιμη μείωση του ελλείμματος. Ο λόγος που δεν σχεδιάσθηκε ένα εναλλακτικό μείγμα ήταν οι αδράνειες των κυρίαρχων πολιτικών και κοινωνικών δυνάμεων που ακόμα και σε τόσο ακραίες συνθήκες προτιμούν είτε να αποφεύγουν την πραγματικότητα, είτε να καταγγέλλουν όσους έχουν την ευθύνη των αποφάσεων, αγνοώντας τις δυνατότητες της χώρας. Οι στόχοι του μνημονίου του 2010 αποδείχτηκαν γρήγορα ανέφικτοι: τα δάνεια ήταν υπέρογκα, ο χρόνος επιστροφής τους εξαιρετικά βραχύς, τα έσοδα των ιδιωτικοποιήσεων είχαν υπερεκτιμηθεί, ενώ οι επιπτώσεις των μέτρων στην ύφεση είχαν σαφώς υποεκτιμηθεί. Αυτές οι αστοχίες οδήγησαν στην κατάρρευση της Κυβέρνησης Παπανδρέου και στο σχηματισμό Κυβέρνησης σωτηρίας υπό τον Λουκά Παπαδήμο στις 11/11/2011 με βασικό στόχο την αναδιαπραγμάτευση του μνημονίου. Πράγματι το 2 ο μνημόνιο (21/2/2012) προέβλεπε ένα καλύτερο πακέτο ΧΠΣ: πρόγραμμα ανταλλαγής ελληνικών κρατικών ομολόγων ύψους 207 δις με παροχή στους δανειστές ομολόγων διαβάθμισης ΑΑΑ του EFSF ύψους 30 δις και έκδοση νέων ελληνικών ομολόγων αξίας 65 δις. Η απομείωση της ονομαστικής αξίας του χρέους κατά 53,5% (από 207 σε 95) συνοδεύτηκε επιπλέον από την επιμήκυνση εξόφλησης του κατά 30 χρόνια, τη μείωση επιτοκίου στο 3,65% (αρχή 2%, τέλος 3%). Το όφελος από τόκους υπολογίστηκε σε 7,5 δις ετησίως, ενώ το πραγματικό όφελος περίπου 50 δις (λόγω αναγκών ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών) σήμαναν τη ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΑΝΑΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΧΡΕΟΥΣ παγκοσμίως μετά το Η επιτυχία Παπαδήμου επέτρεψε τη χώρα να οδηγηθεί σε εκλογές αναζητώντας μια κυβέρνηση με νωπή δημοκρατική νομιμοποίηση. Η τρικομματική κυβέρνηση Σαμαρά, πέραν όλων των άλλων στόχων, επεδίωξε και πέτυχε μια νέα συμφωνία για το χρέος στις 26/11/2012 με τέσσερις όρους: 1) Μείωση επιτοκίου δανεισμού του 1 ου προγράμματος κατά 1 μονάδα, 2) Μείωση κόστους εγγυήσεων για δάνεια EFSF, 3)Επιμήκυνση ωρίμανσης διμερών δανείων κατά 15 έτη και αναβολή πληρωμής τόκων δανείων EFSF κατά 10 έτη, 4) Δέσμευση ΕΕ 17 για κατάθεση κερδών από επαναγορά ελληνικών ομολόγων υπέρ λογαριασμού εξυπηρέτησης ελληνικού χρέους (Eurogroup Statement on Greece 27/11/2012). 1.2 Τα αποτελέσματα της πολιτικής των 2 μνημονίων Τα δύο χρηματοδοτικά μνημόνια είχαν μικτά αποτελέσματα. Κατ αρχήν θετικά: Μείωση δημοσίου ελλείμματος κατά 90% από 36,3 δις σε 3,8 δις (ΙΟΒΕ). Μείωση δαπανών κατά 30% (από 125 σε 88 δις) Βελτίωση ανταγωνιστικότητας: μείωση κόστους εργασίας (από 113 σε 97), μείωση τιμών (2013: 1,5%) Πλεόνασμα στο Ισοζύγιο Τρεχ. Συναλλαγών: άνοδος εξαγωγών κατά 21%, μείωση εισαγωγών κατά 15% (Προβόπουλος 2014) Εξυγίανση τραπεζικού τομέα: λιγότερες και ισχυρότερες τράπεζες με κεφαλαιακή επάρκεια

3 3 Σοβαρή υποχώρηση του κόστους δανεισμού: απόδοση στο ήμισυ της απόδοσης των 10ετών ομολόγων (6,99% από 14% το 2010, Η 28/2/2014) Υπάρχουν ωστόσο και σοβαρότατα αρνητικά αποτελέσματα, που πολύ συνοπτικά είναι: Οι άνεργοι από (6,6% του εργατ. δυναμικού) το 2008, αυξήθηκαν σε 1,4 εκ. (27,5%) το 2013, εκ των οποίων το 65% μακροχρόνια άνεργοι (ΙΟΒΕ) Υπήρξε δραματική μείωση ΑΕΠ από 233 δις το 2008 σε 183 δις το 2013 (πτώση 23%) Το Δημόσιο Χρέος παραμένει πολύ υψηλό 172% (317 δις) παρά το κούρεμα του 2011 Οι τιμές ακινήτων σημείωσαν μεσοσταθμική πτώση κατά 42% σε 5 χρόνια ( Η 22/1/2014) Οι καταθέσεις στις ελληνικές τράπεζες μειώθηκαν από 240 το 2009 σε 161 δις (πτώση 33%) Σημειώθηκε επιδείνωση του βιοτικού επιπέδου: από 88% ΜΟ ΕΕ28 το 2010 σε 75% το 2012 Υπήρξε άνοδος φτώχειας από 20% το 2009 σε 21,3% το 2012 (σχετικά μικρή λόγω ραγδαίας επιδείνωσης ΑΕΕ), ιδίως για τους νέους (16 29 ετών) και τους ηλικιωμένους (65+ ετών) (Matsaganis 2013) Οι εισοδηματικές ανισότητες αυξήθηκαν: ο Gini αυξήθηκε από σε μεταξύ 2010 και Μέσα σε 2 χρόνια το ανώτερο 20% αύξησε τη διαφορά του από το φτωχότερο 20% από 6 σε 7,5 φορές (Matsaganis 2013) 2. Ιστορικά προηγούμενα κρίσεων και η αντιμετώπιση τους Η Ελλάδα έχει μια ανεπτυγμένη καπιταλιστική οικονομία που υπόκειται στις διεθνείς διακυμάνσεις και κρίσεις. Όπως και στις προηγούμενες μεγάλες διεθνείς οικονομικές κρίσεις, η Ελλάδα επηρεάστηκε και ακολούθησε με κάποια χρονική υστέρηση τις διεθνείς εξελίξεις. Θα περιγράψουμε στη συνέχεια τις τρεις μεγαλύτερες κρίσεις του παγκόσμιου οικονομικού συστήματος, τις πολιτικές εξόδου που ακολουθήθηκαν διεθνώς όπως και την περίπτωση της Ελλάδας Η ύφεση του H περίοδος μέχρι το 1848 χαρακτηρίστηκε σωστά ως ένα «καθεστώς εκτατικής συσσώρευσης» (Boyer Mistral 1983) γιατί εκτός της γεωγραφικής εξάπλωσης, στηρίχθηκε στην όλο και μεγαλύτερη επιδείνωση των όρων εκμετάλλευσης της εργασίας (επέκταση του χρόνου και της ποσότητας εργασίας). Κατά το τρίτο τέταρτο του 19 ου αιώνα παρατηρείται μία εντατικοποίηση της εκμετάλλευσης του συντελεστή εργασία, με τη ραγδαία εκμηχάνιση της παραγωγής στις ανεπτυγμένες οικονομίες. Η εξάντληση των ορίων αυτού του καθεστώτος συσσώρευσης σήμανε την είσοδο της καπιταλιστικής οικονομίας στην πρώτη της «μεγάλη ύφεση», αυτή των ετών Το σύστημα ομογενοποιήθηκε και μέσα στην παθογένεια του, αφού από την εμφάνιση του παρουσιάζει νέες κρίσεις «καπιταλιστικού τύπου». 2 Οι διακυμάνσεις της οικονομικής δραστηριότητας, είτε πρόκειται για τους κύκλους του Juglar μέσης διάρκειας εννέα ετών, είτε για τα «κύματα» του Kondratiev διάρκειας πενήντα ετών, δεν περιορίζονται πλέον στα όρια μιας χώρας αλλά θίγουν πρώτα τις ανεπτυγμένες οικονομίες, και ακολούθως και τον υπόλοιπο κόσμο. Η περιοδικότητα τους, η γενικότητα τους (σε όλους τους τομείς της οικονομίας), ο διεθνής τους χαρακτήρας, και τέλος το γεγονός ότι έχουν ως αφετηρία την χώρα που ηγείται κάθε φορά στην 1 Το τμήμα 2 στηρίζεται εν μέρει σε δύο δημοσιευμένα κεφάλαια βλ. Ζουμπουλάκης (2003), (2005). 2 Σε αντίθεση με τις «κρίσεις παλαιού τύπου» που χαρακτηρίζονται από την έλλειψη αγαθών επιβίωσης, λόγω κλιματικών ή πολεμικών καταστροφών, οι κρίσεις «νέου τύπου» είναι κυρίως κρίσεις υπερπαραγωγής. Βλ. Rosier (1988: 6 7), Bairoch (1997, II: 375 κ.έ), Τσουλφίδης (2009: 145 κ.έ.).

4 παγκόσμια οικονομία (Rosier 1988: 20), είναι οι αποδείξεις της ωριμότητας ενός οικονομικού συστήματος που ευημερεί και υποφέρει σχεδόν παντού συγχρόνως. Η «μεγάλη ύφεση» εγγράφεται στο δεύτερο μεγάλο κύμα Kondratiev της περιόδου Η έξοδος από την ύφεση επιτεύχθηκε χάρη στην πλήρη αναδιοργάνωση της διαδικασίας παραγωγής. Η περίοδος δεν είναι μόνον η εποχή του «ιμπεριαλισμού» και του υπερπροστατευτισμού, αλλά και της μεγάλης συγκέντρωσης κεφαλαίου που οδήγησε στη λεγόμενη «δεύτερη βιομηχανική επανάσταση». Μεγάλες επιχειρήσεις στις ΗΠΑ, τη Γερμανία και την Αγγλία, συγχωνεύθηκαν οριζόντια δημιουργώντας μονοπωλιακά τραστ, ή συγκεντροποιήθηκαν κάθετα ελέγχοντας όλα τα στάδια της παραγωγής, από την πρώτη ύλη μέχρι το τελικό προϊόν, σε ποσοστά που κυμαίνονται στις ΗΠΑ από 50 έως 84% (Beaud 1981: 201, Dockès Rosier 1983: 134 5). Συχνά αυτή η συγκέντρωση οδήγησε και στη δημιουργία πολυεθνικών επιχειρήσεων: από τις 60 μεγάλες πολυεθνικές επιχειρήσεις της δεκαετίας του 1970, οι 31 είχαν ήδη δημιουργηθεί πριν το (Bairoch 1997, II: 266). Χάρη σε αυτήν την αναδιοργάνωση του κεφαλαίου και της εργασίας το προϊόν της βιομηχανίας στην Ευρώπη γνώρισε το μεγαλύτερο, μέχρι τότε, ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης του (3,5% έναντι 2,2% μεταξύ ). Ταυτόχρονα, αυτή η αναδιοργάνωση του κεφαλαίου, συνέπεσε με τη μεγαλύτερη συνδικαλιστική συσπείρωση στην ιστορία, παράλληλα με την εξάπλωση των σοσιαλιστικών ιδεωδών (Beaud 1981: 190). Ο «Μεγάλος πόλεμος» ξέσπασε σε μία περίοδο μεγάλης ανάπτυξης, οξύτατων κοινωνικών αντιθέσεων και άγριου διεθνούς ανταγωνισμού, αρκετοί δε όπως ο Lenin αλλά και ο Schumpeter θα επισημάνουν ότι ήταν συνέπεια αυτού του ανταγωνισμού μεταξύ των μεγάλων οικονομικών δυνάμεων, αλλά και των αντιθέσεων στο εσωτερικό τους. Η διεθνής ύφεση οδήγησε σε πρωτοφανή συρρίκνωση του διεθνούς εμπορίου που επιταχύνθηκε από την έλλειψη πλαισίου προστατευτικής πολιτικής των κρατών και τους εξαιρετικά χαμηλούς δασμούς, με αποτέλεσμα την περαιτέρω διάδοση και επιδείνωση της κρίσης (Bairoch 1994: 39 40). Η ελληνική οικονομία υπέστη και αυτή τις συνέπειες της παρατεταμένης διεθνούς ύφεσης στο τέλος της περιόδου κυρίως όμως στον εξαγωγικό τομέα της γεωργίας (σταφίδα), και ελάχιστα στους υπόλοιπους λόγω του παραδοσιακού αγροτικού χαρακτήρα της. Οι οικονομικές πολιτικές που εφάρμοσαν οι επτά κυβερνήσεις υπό την πρωθυπουργία του Χαρίλαου Τρικούπη ( ) με την ενεργό συμμετοχή του κράτους απάλυναν τις αρνητικές επιπτώσεις της κρίσης, σε μία εθνικά κρίσιμη για την Ελλάδα περίοδο λόγω αύξησης της έκτασης κατά 32% (από τ.χλμ. σε τ.χλμ.) και του πληθυσμού της κατά 65% (από 1,5 σε 2,4 εκ. κατοίκους) μετά την προσάρτηση των Ιονίων νήσων και της Θεσσαλίας Άρτας (Δερτιλής 2006, Α: 399). Οι μεγάλες διαρθρωτικές αλλαγές της περιόδου αυτής ήταν αποτέλεσμα της ισχυρής πολιτικής βούλησης του Τρικούπη. Για πρώτη φορά έγινε αντιληπτό ότι το πρότυπο της μονοπαραγωγικής (σταφιδικής) οικονομίας χωρίς εγχώρια βιομηχανία, δεν μπορούσε να εγγυηθεί τη μακροχρόνια οικονομική ανάπτυξη. Ο Τρικούπης ακολούθησε μία συνεπή και με μακροχρόνιο σχεδιασμό πολιτική που απέβλεπε στη σταδιακή εκβιομηχάνιση και στη δημιουργία μεταφορικών υποδομών. Για την υλοποίηση της πολιτικής αυτής ο Τρικούπης δεν δίστασε να καταφύγει σε μαζικό εξωτερικό δανεισμό και στη με κάθε τρόπο προσέλκυση των κεφαλαίων των Ελλήνων ομογενών. Τα κεφάλαια των ομογενών εκτός της μαζικής αγοράς γης, όπως στην περίπτωση της Θεσσαλίας, στράφηκαν στη συνέχεια στον τραπεζικό και χρηματιστηριακό τομέα (ίδρυση Γενικής Πιστωτικής Τράπεζας 1872 και του ΧΑΑ το 1875) και λιγότερο στο βιομηχανικό. 4

5 5 Η φιλοσοφία της οικονομικής πολιτικής του Τρικούπη συνοψίζεται σε τρεις στόχους 3 : α) Δημιουργία έργων υποδομής (οδικό δίκτυο, σιδηρόδρομοι, λιμάνια, αποξηραντικά έργα) που θα συνέβαλλαν στην ανάπτυξη της οικονομίας. Έτσι κατασκευάστηκαν δημόσιοι δρόμοι μήκους χμ και σιδηρόδρομοι μήκους χμ, έγιναν μεγάλα λιμενικά έργα και βέβαια διανοίχτηκε ο Ισθμός της Κορίνθου. β) Βελτίωση της φερεγγυότητας του ελληνικού κράτους έναντι των ξένων δανειστών του. Εφόσον τα τεράστια για τα ελληνικά δεδομένα δημόσια έργα δεν ήταν δυνατόν να πραγματοποιηθούν με δημόσια έσοδα ή εσωτερικό δανεισμό, ο Τρικούπης προχώρησε σε οκτώ εξωτερικά δάνεια μέσα σε 12 χρόνια. γ) Εκσυγχρονισμός του φορολογικού συστήματος ώστε να αυξηθούν τα κρατικά έσοδα. Η δημοσιονομική μεταρρύθμιση συνέβαλε θεαματικά στην αύξηση των φορολογικών εσόδων από 2,3%, σε 5% ετησίως. Η αλλαγή της δομής του φορολογικού συστήματος ήταν ακόμη πιο θεαματική ως προς τη μετατόπιση του φορολογικού βάρους από τους άμεσους στους έμμεσους φόρους. Η σχέση άμεσων προς έμμεσους φόρους αντεστράφη πλήρως από 7 προς 3 το 1835, έγινε 2,5 προς 7,5 το 1892 (Δερτιλής 1993: 29 30). Αυτό μετέφερε τα βάρη της φορολογίας στους κατοίκους των πόλεων, και μάλιστα τους φτωχότερους, προκαλώντας μεγάλη λαϊκή δυσαρέσκεια. Με δυο λόγια, η οικονομική πολιτική Τρικούπη είχε όλα τα τυπικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα μιας σύγχρονης παρεμβατικής πολιτικής αφού και ο ίδιος ρητά θεωρούσε τις δημόσιες επενδύσεις ως τον βασικό παράγοντα πάνω στον οποίο θα στηρίζονταν η οικονομική ανάπτυξη (Προγραμματικές δηλώσεις της Κυβέρνησης 1881). 2.2 Η ύφεση του 1929 Η κρίση του 1929 ήταν μία πρωτοφανής κρίση υπερπαραγωγής: το οικονομικό σύστημα παρήγαγε μαζικά περισσότερα από όσα μπορούσε να καταναλώσει. Ο υπερβολικός δανεισμός των ευρωπαϊκών οικονομιών από τις ΗΠΑ στη διάρκεια του «Μεγάλου Πολέμου», η πτώση των τιμών των αγροτικών προϊόντων, η κατάρρευση του «κανόνα χρυσού» ή ακόμη και η χρηματιστηριακή φούσκα της Νέας Υόρκης ήταν μεν σοβαρές αλλά δευτερεύουσες αιτίες ως προς την αδυναμία του συστήματος να απορροφήσει την άνοδο της παραγωγικότητας μετά το Η κατωφερής σπείρα των οικονομικών και πολιτικών συνεπειών της διεθνούς κρίσης κατά τη δεκαετία του 1930 είναι πολύ γνωστή: πτώση τιμών χρεοκοπίες επιχειρήσεων πτώση βιομηχανικής παραγωγής πτωχεύσεις τραπεζών ανεργία. Η μεγαλύτερη κρίση που γνώρισε ως σήμερα το σύστημα εξέθρεψε τους ολοκληρωτισμούς στην Ευρώπη και οδήγησε σε ένα νέο παγκόσμιο πόλεμο. Οι συνέπειες ωστόσο της κρίσης δεν ήταν εξίσου δραματικές σε όλες τις καπιταλιστικές χώρες. Τα πράγματα ήταν πολύ χειρότερα στις ΗΠΑ, την Αυστρία, τη Γερμανία και τη Γαλλία, όπου η ύφεση κυμάνθηκε από 20 έως 30%, σχετικά ήπια στη Μεγ. Βρετανία, το Βέλγιο, την Ολλανδία και την Ελλάδα, όπου η ύφεση δεν ξεπέρασε το 10%, ενώ άγγιξε απλώς την Ιταλία, την Πορτογαλία, τη Δανία κ.ά. με μείωση του ΑΕΠ μικρότερη του 5% από το 1929 μέχρι το 1938 (Heikinnen στο Psalidopoulos (ed.) 2012: 42). Η πολιτική του New Deal έφερε 15 μείζονες μεταρρυθμίσεις στις 100 πρώτες μέρες της προεδρίας Roosevelt το 1933, σε όλους τους τομείς της οικονομικής δραστηριότητας: τράπεζες, νομισματική κυκλοφορία, αγροτική πίστη, βιομηχανική πολιτική. Η Γαλλία αφού γνώρισε μια πενταετία πολιτικής αστάθειας και μεγάλων κοινωνικών αναταραχών, αντιμετώπισε τη βαθειά ύφεση και τον αντιπληθωρισμό με τη παρεμβατική οικονομική και κοινωνική πολιτική των 4 σοσιαλιστικών κυβερνήσεων του Front Populaire (4/6/1936 9/4/1938). Η 3 Για μια σύνοψη της οικονομικής πολιτικής του Τρικούπη βλ. Παπαθανασόπουλος στο Κρεμμυδάς (1999: ) και Τσουλφίδης (2009: σ. 192 κ.έ).

6 6 Γερμανία και η Ιταλία είχαν φασιστικές κυβερνήσεις με μια ούτως ή άλλως αυταρχική οικονομική πολιτική. Πρακτικά, μόνον η Αυστρία ακολούθησε μια φιλελεύθερη πολιτική μένοντας πιστή στο δόγμα του Αυστρομονεταρισμού, γι αυτό και οι συνέπειες της κρίσης υπήρξαν ολέθριες, τόσο για το οικονομικό σύστημα, όσο και για την πολιτική της τάξη αλλά και την ίδια την εθνική της ανεξαρτησία (Klausinger στο Psalidopoulos (ed.) 2012: 147). H διεθνής κρίση του 1929 επηρέασε και την ελληνική οικονομία επιδεινώνοντας κυρίως τις εξαγωγές αγροτικών προϊόντων όπως σταφίδα και καπνός (που κάλυπταν από μόνα τους πάνω από 10% του ΑΕΠ) για τα οποία μειώθηκε αισθητά η διεθνής ζήτηση, αλλά και στα εμβάσματα των μεταναστών, τα οποία μειώθηκαν και αυτά. Η κρίση ωστόσο δεν πήρε ποτέ δραματικές διαστάσεις στην Ελλάδα. Είναι χαρακτηριστικό ότι η εικόνα που είχαν οι έλληνες οικονομολόγοι της εποχής για τη συγκυρία ήταν μάλλον θετική (Ψαλιδόπουλος 1989: 352 κ.έ.). Υπάρχουν μάλιστα απόψεις που λένε ότι η ελληνική οικονομία επηρεάστηκε θετικά από τη διεθνή κρίση του Όντως, αν λάβει κανείς το 1929 ως έτος βάσης, τότε παρατηρείται ότι η Ελλάδα παρουσιάζει γενικό δείκτη βιομηχανικής παραγωγής το 1932 μεγαλύτερο του έτους Ωστόσο μία τέτοια ανάλυση αφενός μεν περιορίζεται στη βιομηχανία αγνοώντας τους υπόλοιπους τομείς της οικονομίας, αφετέρου δε αφορά αποκλειστικά στην περίοδο Γιατί, ενώ αυτά ισχύουν για το σύνολο της βιομηχανικής παραγωγής δεν ισχύουν τα ίδια για όλους τους επιμέρους κλάδους της, και φυσικά ούτε για το σύνολο της οικονομίας (Τσουλφίδης 2009: 259). Όταν ξέσπασε η κρίση, η βιομηχανία στην Ελλάδα βρισκόταν σε διαδικασία ανασύνταξης μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή και την έλευση 1,2 εκ. προσφύγων. Η ανάκαμψη της βιομηχανίας μετά το 1932 οφείλεται στην παρεμβατική πολιτική της Κυβέρνησης Βενιζέλου: μεγάλη υποτίμηση (60% έναντι της στερλίνας), πολιτική περιορισμού των εισαγωγών, ενίσχυση της δασμολογικής προστασίας και, τέλος, συστηματικότερη εφαρμογή της προτίμησης των εγχώριων βιομηχανιών στις προμήθειες του Δημοσίου. Αξιολογώντας συνοπτικά την κρίση στην Ελλάδα διαπιστώνουμε ότι η αγροτική παραγωγή έμεινε στάσιμη σε όλη τη διάρκεια της δεκαετίας του 1920, αν η σύγκριση γίνει ως προς το έτος 1917, όπου παρουσιάστηκε μια θεαματική άνοδος του εισοδήματος της υπαίθρου συμπαρασύροντας το συνολικό ΑΕΠ. Αν επικεντρωθούμε στην περίοδο παρατηρούμε ότι το εισόδημα των κατοίκων της υπαίθρου υπέστη τη μεγαλύτερη μείωση. H πραγματικότητα της κρίσης ήταν πιο δραματική όσον αφορά στην απασχόληση και την ανεργία. Ακόμη και αν τα διαθέσιμα στοιχεία υποεκτιμούν το ποσοστό «ανεργίας», η επίσημη ανεργία την περίοδο της μέγιστης κάμψης (1932) τριπλασιάζεται σε σχέση με αυτήν του 1928, 8,6% αντί 2,8% (Κωστής 1986: 127). Η απότομη αύξηση της ανεργίας, έστω και αν παρέμενε σχετικά χαμηλή, υποδεικνύει μία σαφή επιδείνωση του εισοδήματος των μισθωτών, παρόλο που το εισόδημα των πόλεων παρουσιάζει ελαφρά μόνον κάμψη μεταξύ 1930 και 1932 (Τσουλφίδης 2009: 261). Η κρίση του 1929 αντιμετωπίστηκε με μεγάλα προγράμματα δημοσίων έργων που εκτόξευσαν τις δημόσιες δαπάνες στο 57% του ΑΕΠ (οδοποιία, έγγειες βελτιώσεις στη Μακεδονία), με στιβαρή πιστωτική πολιτική (ίδρυση ΑΤΕ, ίδρυση ΤτΕ), αλλά και με πολλές άλλες μεταρρυθμιστικές δράσεις (αγροτική και εκπαιδευτική μεταρρύθμιση) που συγκρότησαν την πλέον γόνιμη και φιλόδοξη οικονομική πολιτική στην ιστορία του ελληνικού κράτους (Κωστής 2013: 626). 2.3 Η ύφεση του Η μεταπολεμική ανάπτυξη των «τριάντα ένδοξων χρόνων» (4,6% ετησίως στις χώρες του ΟΟΣΑ), θα στηριχτεί και πάλι σε μία πλήρη αναδιοργάνωση του παγκόσμιου καθεστώτος συσσώρευσης. Η μαζική παραγωγή που εξασφαλίζεται από τον προωθημένο τεχνικό καταμερισμό

7 7 της εργασίας, θα συμπληρωθεί ευφυώς με τη μαζική κατανάλωση. Χάρη σε μια παλιά συνταγή του Henry Ford, που την εφάρμοσε στα εργοστάσια του ήδη από 1912, οι ανεπτυγμένες οικονομίες θα στηρίξουν την αγοραστική δύναμη των μισθωτών δημιουργώντας τις προϋποθέσεις μαζικής εγχώριας κατανάλωσης που τόσο έλειψε στη δεκαετία του Η άνοδος της παραγωγικότητας θα συμπληρωθεί αυτή τη φορά με μία σημαντική άνοδο του πραγματικού εισοδήματος των μισθωτών, δημιουργώντας τη γνώριμη μας «καταναλωτική κοινωνία». Ταυτόχρονα η ενεργός συμμετοχή του κράτους (οι κρατικές δαπάνες καλύπτουν το 1/3 του ΑΕΠ), θα δημιουργήσει νέα απασχόληση και εισόδημα διευρύνοντας ακόμη περισσότερο την ιδιωτική κατανάλωση. Η ύφεση και ο πληθωρισμός της δεκαετίας του 1970 θα ωθήσουν το σύστημα στους φιλελεύθερους πειραματισμούς της δεκαετίας του 1980 κυρίως στις ΗΠΑ και τη Μ. Βρετανία και σε μια τεράστια αναδιανομή εισοδημάτων σε βάρος των μισθωτών. 4 Στην Ελλάδα η κατάσταση άλλαξε άρδην τα δύο τελευταία χρόνια της δικτατορίας αφού οι πολιτικές τόνωσης της ζήτησης μέσω της ανεξέλεγκτης κρατικής χρηματοδότησης της οικοδομής και του τουρισμού εξάντλησαν τα όριά τους. Πράγματι, η συνολική ζήτηση άρχισε να αυξάνεται με ρυθμούς μεγαλύτερους από τη συνολική προσφορά επιταχύνοντας δραματικά τον πληθωρισμό: από 4,3% το 1972, αυξήθηκε σε 15,5% το 1973 και σε 26,9% το Συγχρόνως, η πετρελαϊκή κρίση του 1973 και η κατάρρευση του διεθνούς νομισματικού συστήματος των συμφωνιών του Bretton Woods επιδείνωσαν δραματικά την οικονομία, τροφοδότησαν περαιτέρω τον ήδη υψηλό πληθωρισμό, υποσκάπτοντας το επίπεδο διαβίωσης του πληθυσμού και μαζί με αυτό την ανοχή προς το δικτατορικό καθεστώς επιταχύνοντας την ανατροπή του και την επαναφορά των δημοκρατικών θεσμών στη χώρα (Τσουλφίδης 2009: 325). Οι μεταδικτατορικές κυβερνήσεις Καραμανλή ( ) είχαν ως οικονομικούς στόχους την επάνοδο στη νομισματική ισορροπία και την ανάπτυξη. Ο Καραμανλής συνέχιζε να θεωρεί, όπως και πριν τη δικτατορία ότι «επιβάλλεται, όπου συμφέρει κοινωνικά και οικονομικά, η ανάληψη οικονομικών και μάλιστα επενδυτικών πρωτοβουλιών από το ίδιο το κράτος, ακόμη και στον τομέα της βιομηχανίας» 5. Υλοποιώντας αυτήν την οικονομική αντίληψη, η κυβέρνηση επέκτεινε το δημόσιο τομέα, προωθώντας ένα τολμηρό πρόγραμμα κρατικοποιήσεων (Ολυμπιακή Αεροπορία, αστικές συγκοινωνίες, τράπεζες κ.ά) και κρατικών επενδύσεων στη βιομηχανία (ΕΑΒ, ΔΕΠ, ΔΕΠΟΣ) αλλά και προώθησης των ιδιωτικών μέσω της ΕΤΒΑ. Ταυτόχρονα, δημιουργήθηκαν επιπλέον δημόσιοι οργανισμοί επιφορτισμένοι με ζητήματα, όπως η προώθηση των εξαγωγών (ΟΠΕ), ενώ εξ αιτίας των ελληνοτουρκικών διαφορών αυξήθηκαν και οι αμυντικές δαπάνες μέχρι το 7% του ΑΕΠ. Η κυβέρνηση κατάφερε μεν να αναπτύξει με ταχείς ρυθμούς την οικονομία (6,9 και 7,2% κατά τα έτη 1976 και 1978), αυξάνοντας όμως σημαντικά τους μισθούς και τη δημόσια κατανάλωση. Η δημόσια κατανάλωση (μισθοί, συντάξεις, επιδοτήσεις κλπ) αυξάνονταν γρηγορότερα από τις δημόσιες επενδύσεις περνώντας από το 19,4% το 1974, στο 26,7% του ΑΕΠ το 1981 (Καζάκος 2001: 304 κ.έ). Λόγω του υπάρχοντος υψηλού πληθωρισμού (26,9%, το 1974), η ικανοποίηση των αιτημάτων για αυξήσεις μισθών υπερκάλυψε την άνοδο της παραγωγικότητας αυξάνοντας υπερβολικά το κόστος εργασίας. Η ελληνική οικονομία βρέθηκε έτσι σε μία περίοδο «σιωπηρής κρίσης» χωρίς υψηλή ανεργία, συγκράτησης των πραγματικών μισθών αλλά και συμπίεσης των κερδών (Τσαλίκη Τσουλφίδης 2013: 227). 4 Οι Bowles, Edwards & Roosevelt (2005) σ.352, αναφέρουν ότι η συμμετοχή του ανώτερου πεμπτημόριου εισοδήματος στις ΗΠΑ αυξήθηκε μεταξύ 1967 και 2001 από 43,8% σε 50,1%, ενώ του χαμηλότερου πεμπτημόριου μειώθηκε από 4% σε 3,5%, σε πραγματικά μεγέθη. 5 Κ. Καραμανλής: Αρχείο, γεγονότα, κείμενα, τομ.8, σ.261. Παρατίθεται στο Καζάκος (2001) σ.297.

8 8 3. Προτάσεις οικονομικής πολιτικής Οι θεσμοί κάθε χώρας αποκρυσταλλώνουν τις κοινωνικές δομές (κράτος, πολιτικό σύστημα, φορολογικό σύστημα, τραπεζικό κλπ), αλλά και τους κανόνες και τις αξίες της ιστορικής συγκυρίας και εγγυώνται τη σταθερότητα της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Ταυτόχρονα, οι θεσμοί μέσω των οποίων λειτουργεί η αγορά, είναι υπεύθυνοι για τη δημιουργία κινήτρων ή αντικινήτρων που εξηγούν την αποτελεσματικότητα μιας οικονομικής οργάνωσης ή ενός συστήματος. Πέραν των γνωστών κινήτρων μεγιστοποίησης της ατομικής ωφέλειας, αναγνωρίζεται σήμερα ότι οι θεσμοί, επηρεάζοντας τον τρόπο δράσης των οικονομικών παραγόντων, επιτρέπουν σε μία οικονομία να είναι περισσότερο ή λιγότερο αποτελεσματική, περισσότερο ή λιγότερο ασφαλής και αποδοτική (North 2005: 11). Οι πολιτικοί θεσμοί μιας χώρας επιτελούν σε κάθε περίπτωση, όποιο και αν είναι το ιδεολογικό πρόσημο της εκάστοτε κυβέρνησης, ένα κομβικό ρόλο που εν πολλοίς δεσμεύει τη μακρόχρονη πορεία μιας χώρας. Από την τεράστια βιβλιογραφία, αξίζει ενδεικτικά να αναφέρουμε την πιο πρόσφατη εμπειρική μελέτη, σε 62 κράτη και 670 περιφέρειες, των Acemoglu, Gallego & Robinson (2014) που αποδεικνύει ότι η μακροχρόνια επίδραση των πολιτικών θεσμών που καθορίζουν την παραγωγή ανθρωπίνου κεφαλαίου εξηγεί σε ποσοστό 25 έως και 35% τις μεταξύ τους διαφορές σε επίπεδο οικονομικής ανάπτυξης. Με βάση τα παραπάνω, είναι εμφανές ότι η αποτελεσματική αντιμετώπιση της οικονομικής ύφεσης προϋποθέτει θεσμικές μεταρρυθμίσεις τόσο σε επίπεδο οικονομικών θεσμών όσο και σε επίπεδο καθαρά πολιτικών θεσμών, με δεδομένη την πολιτική φύση της κρίσης στην Ελλάδα. Λόγω της θέσης της χώρας μας στην ΟΝΕ, είναι επίσης δεδομένο ότι η όποια ελληνική προσπάθεια οφείλει να εγγραφεί σε ένα ευρύτερο σχέδιο θεσμικών αλλαγών στην Ευρωπαϊκή Ένωση. 3.1 Αλλαγές σε ευρωπαϊκό επίπεδο Η αρχιτεκτονική της ΟΝΕ έχει πρόσφατα επικριθεί έντονα εξ αιτίας της υπερβολικής εμμονής της στη νομισματική σταθερότητα. Σήμερα γίνεται ολοένα ευρύτερα αποδεκτό ότι χωρίς πραγματική σύγκλιση δεν είναι εφικτή η διατήρηση της σταθερότητας του Ευρώ. Απαιτείται τραπεζική, εισοδηματική και φορολογική σύγκλιση με παράλληλη πλήρη αναθεώρηση των κριτηρίων του Μάαστριχτ. Ειδικά για το πρόβλημα του χρέους αναγνωρίζεται ότι είναι πανευρωπαϊκό και σε ένα μεγάλο βαθμό οφείλει να έχει και λύσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Όσον αφορά στην Ελλάδα απαιτούνται συγκεκριμένες λύσεις με την παρακάτω σειρά προτεραιότητας: 1. Νέο αίτημα αναδιάρθρωσης του χρέους με επιμήκυνση όσων δανείων δεν μπήκαν στη συμφωνία του Νοεμβρίου 2012 και μείωση των επιτοκίων στα ίδια επίπεδα, 2. διαχείριση μέρους του χρέους από την ΕΚΤ με έκδοση ελληνικών ομόλογων από την ΕΚΤ ώστε να αναβαθμιστούν στην υψηλότερη δυνατή αξιολόγηση (ΑΑΑ), με όρους αποδεκτούς από τους επενδυτές, 3. ΑΞΕ από Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων με ευρωπαϊκό έλεγχο και εποπτεία, 4. έκδοση ευρω ομολόγου ώστε οι πλεονασματικές χώρες να δανείσουν πιστοληπτική ικανότητα στις ελλειμματικές. Αυτές, οι πανευρωπαϊκού χαρακτήρα λύσεις δεν αποτελούν άλλοθι καθυστερήσεων των απαραίτητων μεταρρυθμίσεων στην Ελλάδα. Με μηδενικά ελλείμματα, ακόμη και αν μας χάριζαν ολόκληρο το χρέος, σε λιγότερο από δέκα χρόνια θα ήμασταν στο ίδιο σημείο! Χρειάζεται ακόμα προσήλωση στο πρόγραμμα δημοσιονομικής εξυγίανσης και αποφασιστικότητα στο δρόμο των μεταρρυθμίσεων. Όπως πολύ σωστά γράφτηκε «το μνημόνιο υποκατέστησε αρχές που είχαν αποδειχθεί ανίκανες να σχεδιάσουν και να εφαρμόσουν ένα πρόγραμμα σταδιακών

9 9 μεταρρυθμίσεων» (Καζάκος 2011: 83). Αναφέρουμε στη συνέχεια αυτές που είναι κατά τη γνώμη μας οι σημαντικότερες. 3.2 Επτά προτάσεις για ένα αποτελεσματικότερο κράτος 1. Περιορισμός της παραοικονομίας: Σήμερα υπολογίζεται σε ~35% ΑΕΠ, αντιστοιχώντας σε περίπου 60 δις. Τα οφέλη που θα προκύψουν θα μειώσουν ανάλογα τη σχέση χρέους/αεπ. 2. Αλλαγές στη φορολογία: Τα φορολογικά βάρη «σηκώνουν» οι μισθωτοί και συνταξιούχοι καθώς καταβάλλουν το 52,59% του συνολικού φόρου εισοδήματος. Επτά στους δέκα ελεύθερους επαγγελματίες (γιατροί, δικηγόροι, συμβολαιογράφοι, υδραυλικοί, ηλεκτρολόγοι κ.ά.) εμφανίζουν στην Εφορία πενιχρά εισοδήματα. Τα ζητούμενα παραμένουν διαχρονικά ίδια και απλησίαστα: ΑΠΛΟΠΟΙΗΣΗ ΠΛΗΡΟΤΗΤΑ ΣΥΝΕΠΕΙΑ 3. Στοχευμένες δημόσιες επενδύσεις απελευθέρωση επιχειρηματικότητας: όπως είδαμε δεν υπάρχει ιστορικό προηγούμενο χώρας που βγήκε από την ύφεση χωρίς δημόσιες επενδύσεις Αναγκαία αλλαγή του τρόπου παροχής κινήτρων στους ιδιώτες: όχι πια επιδοτήσεις ή χαριστικά δάνεια. Βλ. καλή πρακτική του «Εξοικονομώ κατ οίκον». Ενίσχυση τομέων υψηλής παραγωγικότητας και εξαγωγικού χαρακτήρα: φαρμακοβιομηχανία (γενόσημα), ιχθυοκαλλιέργειες, ναυτιλία, ιατρικός και συνεδριακός τουρισμός, υπηρεσίες προς ηλικιωμένους και διαχείριση αποβλήτων (McKinsey 2011). Το παραγωγικό μοντέλο της χώρας δεν αλλάζει χωρίς καθοδήγηση: το 90% των νέων επιχειρήσεων μέσα στην κρίση άνοιξε σε μη παραγωγικούς κλάδους χαμηλής ΠΑκαινοτομίας (εστίαση, τουρισμός, εμπόριο), ενώ το 73% της απασχόλησης ανήκει στους παραγωγικούς κλάδους (Κ 19/1/2014). Τυποποίηση αγροτικών προϊόντων και εντατικοποίηση παραγωγής διατροφικών ειδών σε έλλειψη (πχ. εισάγουμε το 80% της κατανάλωσης βόειου κρέατος και το 85% των οσπρίων!) Άρση των εμποδίων της επιχειρηματικότητας, που ανέδειξε η πρόσφατη έκθεση είναι τα περισσότερα μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ (Κ 17/11/2013). 4. Άμεση αποκρατικοποίηση μη στρατηγικού χαρακτήρα επιχειρήσεων που ανήκουν στο Δημόσιο με διαφανείς διαδικασίες (πέραν του ΟΠΑΠ, και οι ΕΛΒΟ, ΕΛΠΕ και οι περισσότερες από τις 54 ΔΕΚΟ). Αντίθετα δεν θα συμφωνούσα για πλήρη αποκρατικοποίηση ΔΕΗ, ΟΣΕ, ΕΛΤΑ, ΔΕΥΑ. Μόνον εξορθολογισμός της λειτουργίας τους (πχ. ένταξη όλων των ΔΕΚΟ στο ενιαίο μισθολόγιο και ενιαία ασφαλιστική κάλυψη). Έμφαση στις ΑΠΕ: να μειώσουμε το ενεργειακό έλλειμμα της χώρας 5. Επανεξέταση στρατιωτικού δόγματος και περικοπή στρατιωτικών δαπανών: 4% του ΑΕΠ= 1 οι στην ΕΕ, 2 φορές πάνω από το ΜΟ (1,9%). Γιατί σιωπούν οι πολιτικές δυνάμεις; Από τους της απογραφής του 2011, οι είναι στις ένοπλες δυνάμεις και οι στα σώματα ασφαλείας! Σήμερα έμειναν (Υπ.Διοικ.Μετ). Δεν υπάρχουν άλλα περιθώρια μείωσης αριθμού ΔΥ χωρίς σοβαρή υποβάθμιση της υγείας, της παιδείας και της άμυνας. Εκτός αν απολύσουμε χιλιάδες επαγγελματίες στρατιώτες αυξάνοντας τη στρατιωτική θητεία. 6. Αλλαγές στο ασφαλιστικό. Η δαπάνη για κοινωνική προστασία από 15% το 2000 έφτασε στο 21% του ΑΕΠ το 2009 (ΙΟΒΕ 01/10). Κανένα ασφαλιστικό σύστημα δεν αντέχει πρόωρες συνταξιοδοτήσεις χιλιάδων εργαζομένων στα 50. Αντικίνητρα πρόωρης συνταξιοδότησης. Μετάταξη στρατιωτικών που συνταξιοδοτούνται πρόωρα σε πολιτικές θέσεις του δημοσίου: οι γιατροί στα Νοσοκομεία και οι λοιποί στο πολιτικό προσωπικό του ΥΕΘΑ, ή στα Σώματα Ασφαλείας, ή στη Δημόσια Διοίκηση. Μόνον έτσι θα υπάρξουν περιθώρια για ένα ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα ως δίχτυ προστασίας ενάντια στη φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό.

10 10 7. Αλλαγές στο πολιτικό σύστημα με δύο στόχους: A. Εξορθολογισμό της λειτουργίας της κυβέρνησης με μείωση του αριθμού των Υπουργείων στα 15. Κατάργηση θέσεων Αναπληρωτών Υφυπουργών. Θέσπιση θέσεων μονίμων Γενικών Γραμματέων. Μείωση αμοιβών και προνομίων (εξοικονόμηση+ παράδειγμα), χωρίς μείωση αριθμού βουλευτών (λιγότερη δημοκρατία). Διάκριση βουλευτικής ιδιότητας και κυβέρνησης. Βουλευτική σύνταξη για τα πραγματικά χρόνια της θητείας από τον αρχικό ασφαλιστικό τους φορέα, και μόνον μετά τα 65 B. Περιορισμό της διαφθοράς με θέσπιση της υποχρέωσης του πόθεν έσχες σε όσους καταλαμβάνουν δημόσιες διευθυντικές θέσεις και ηλεκτρονική επεξεργασία των δηλώσεων που σήμερα στοιβάζονται στα υπόγεια του Ανωτάτου δικαστηρίου της χώρας. Πλήρης απαγόρευση σε όλους τους υπαλλήλους του ευρύτερου δημόσιου τομέα, αλλά και στους αιρετούς κάθε βαθμίδας Βουλή, Περιφέρεια Δήμοι) συμμετοχής σε εξωχώριες (offshore) εταιρείες. Συμπεραίνοντας κάπως αποφθεγματικά θα λέγαμε ότι ο ελληνικός κρατισμός είναι αιτία της κρίσης και αναπόφευκτο στοιχείο της εξόδου από αυτήν. Χωρίς τη μεταρρύθμιση του κάθε προσπάθεια μόνιμης ανάταξης της ελληνικής οικονομίας, αν δεν είναι μάταιη, είναι σίγουρα πρόσκαιρη. Βιβλιογραφία Acemoglu, D. Gallego, F.A. & Robinson J.A. (2014) Institutions, Human Capital and Development, MIT, Department of Economics Working Paper Series Αγγελέτος, Μ. et alii (2012) Το χτες και το αύριο της ελληνικής κρίσης, Καθημερινή 3 Ιουνίου. Bairoch, P. (1994) Mythes et paradoxes de l histoire économique, Paris: La Découverte, Bairoch, P. (1997), Victoires et déboires. Histoire économique et sociale du monde du XVI s. a nos jours. Paris: Gallimard, 3 vols. Beaud, M. (1981), Histoire du capitalisme de 1500 a nos jours. Paris: Seuil. Bowles, S., Edwards, R. and Roosevelt F. (2005) Understanding Capitalism, 3d edition, Oxford UP. Christodoulakis, N. (2010) Crisis, threats and ways out for the Greek Economy, Cyprus Economic Policy Review 4(1): Γιαννίτσης, Τ. (2005) Η Ελλάδα και το μέλλον. Πραγματισμός και ψευδαισθήσεις, Αθήνα. Δερτιλής, Γ. (1993) Ατελέσφοροι ή τελεσφόροι; Φόροι και εξουσία στο Νεοελληνικό κράτος, Αθήνα: Αλεξάνδρεια. Δερτιλής, Γ. (2006) Ιστορία του Ελληνικού Κράτους, 2 τόμοι, Αθήνα: Εστία. Dockès, P. Rosier, B. (1983), Rythmes économiques: crises et changement social, une perspective historique, Paris: La Découverte. Ζουμπουλάκης, Μ. (2003) Η παγκοσμιοποίηση σε ιστορική προοπτική, στο Χ. Κόλλιας et al.(επιμ.) Μύθοι και πραγματικότητες στην εποχή της παγκοσμιοποίησης, Αθήνα: Πατάκης. Ζουμπουλάκης, Μ. (2005) Θεσμοί και μεταβολές στην ελληνική οικονομία, στο Χ.Κόλλιας et al. (επιμ.) Σύγχρονες προσεγγίσεις στην ελληνική οικονομία, Αθήνα: Πατάκης. Καζάκος, Π. (2001) Ανάμεσα σε κράτος και αγορά, Αθήνα: Πατάκης. Καζάκος, Π. (2011) Μετά το μνημόνιο, Αθήνα: Παπαζήσης. Κρεμμυδάς, Β. (επιμ.) (1999) Εισαγωγή στη Νεοελληνική Οικονομική Ιστορία, Αθήνα: Δαρδανός. Κωστής, Κ. (1986) Οι Τράπεζες και η κρίση , Αθήνα: ΙΕΠ/ Εμπορική Τράπεζα. Κωστής, Κ. (2013) Τα κακομαθημένα παιδιά της ιστορίας. Η διαμόρφωση του ελληνικού κράτους, 18 ος 21 ος αι., Αθήνα: ΠΟΛΙΣ.

11 11 Matsaganis, M. & M. Flevotomou (2010) Distributional implications of tax evasion in Greece, GreeSE Paper 31. Hellenic Observatory, London School of Economics. Matsaganis, Μ. & C. Leventi (2010) Distributional effects of the austerity measures in Greece, Athens University of Economics and Business Bank of Greece. Matsaganis, M. (2013) The Greek crisis: social impact and policy responses, Friedrich Ebert Stiftung. McKinsey and Co. (2011) Greece 10 years ahead: defining Greece s new growth model and strategy, Athens. North, D.C. (2005) Understanding the process of economic change, Princeton UP. Προβόπουλος, Γ. (2014) Ομιλία στην 81 η ΓΣ των μετόχων της ΤτΕ, 27 Φεβρουαρίου. Psalidopoulos, M. (ed.) (2012) The Great Depression in Europe: Economic Thought and Policy in a national context, Athens: Alpha Bank Historical Archives. Rosier, B. (1988) Les théories des crises économiques, Paris: Maspero. Τσαλίκη, Π. & Τσουλφίδης, Λ. (2013) Δοκίμια Πολιτικής Οικονομίας, Θεσσαλονίκη: Τζιόλας Τσουλφίδης, Λ. (2009) Οικονομική Ιστορία της Ελλάδας, Β έκδοση, Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Πανεπιστημίου Μακεδονίας Ψαλιδόπουλος, Μ. (1989) Η κρίση του 1930 και οι Έλληνες οικονομολόγοι, Αθήνα: ΙΕΠ/ Εμπορική Τράπεζα. Πηγές δεδομένων Eurostat Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Alpha Bank ΚΕΠΕ Τετραμηνιαία Έκθεση, Τεύχη 15/2011, 18/2012, 19/2012 Παρατηρητήριο ΙΝΕ ΓΣΕΕ/ Policy Briefs Τριμηνιαία Έκθεση Η Ελληνική Οικονομία, Ίδρυμα Οικονομ. & Βιομηχανικών Ερευνών 1/2010, 1,2,3/2013

Αν. Καθ. Μαρία Καραμεσίνη ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ. Ημερίδα ΕΙΕΑΔ,«Η αγορά εργασίας σε κρίση», Αθήνα, 9 Ιουλίου 2012

Αν. Καθ. Μαρία Καραμεσίνη ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ. Ημερίδα ΕΙΕΑΔ,«Η αγορά εργασίας σε κρίση», Αθήνα, 9 Ιουλίου 2012 Αν. Καθ. Μαρία Καραμεσίνη ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ Ημερίδα ΕΙΕΑΔ,«Η αγορά εργασίας σε κρίση», Αθήνα, 9 Ιουλίου 2012 Ιστορική κρίση της αγοράς εργασίας ύψος της ανεργίας χωρίς ιστορικό προηγούμενο (22.6%) πολύ

Διαβάστε περισσότερα

Σύνοψη και προοπτικές για το μέλλον

Σύνοψη και προοπτικές για το μέλλον Σύνοψη και προοπτικές για το μέλλον Δημήτρης Βαγιανός (LSE), Νίκος Βέττας (ΟΠΑ & ΙΟΒΕ), Κώστας Μεγήρ (Yale), Χριστόφορος Πισσαρίδης (LSE) Αθήνα, 2 Οκτωβρίου 2017 Εθνικό Εισόδημα 48.000 ΑΕΠ κατά κεφαλή

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ 1η Μελέτη «Εξελίξεις και Τάσεις της Αγοράς»

ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ 1η Μελέτη «Εξελίξεις και Τάσεις της Αγοράς» ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ 1η Μελέτη «Εξελίξεις και Τάσεις της Αγοράς» Εισαγωγή: Η 1η Μελέτη «Εξελίξεις και Τάσεις της Αγοράς» εκπονήθηκε από το Κέντρο Στήριξης Επιχειρηματικότητας του Δήμου Αθηναίων τον Ιούλιο

Διαβάστε περισσότερα

Ίδρυµα Οικονοµικών & Βιοµηχανικών Ερευνών. Τριµηνιαία Έκθεση για την Ελληνική Οικονοµία 01-2012

Ίδρυµα Οικονοµικών & Βιοµηχανικών Ερευνών. Τριµηνιαία Έκθεση για την Ελληνική Οικονοµία 01-2012 Ίδρυµα Οικονοµικών & Βιοµηχανικών Ερευνών Τριµηνιαία Έκθεση για την Ελληνική Οικονοµία 01-2012 Το διεθνές περιβάλλον επιδεινώνεται 2011 Νέα επιβράδυνση ανάπτυξης παγκόσµιας οικονοµίας στο δ τρίµηνο του

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΕΠΙ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΤΟΥ ΕΡΕΥΝΗΤΗ ΣΩΤΗΡΗ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ ΜΕ ΤΙΤΛΟ ΔΥΝΗΤΙΚΟ ΠΡΟΪΌΝ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ (ΓΙΑ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΕΠΙ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΤΟΥ ΕΡΕΥΝΗΤΗ ΣΩΤΗΡΗ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ ΜΕ ΤΙΤΛΟ ΔΥΝΗΤΙΚΟ ΠΡΟΪΌΝ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ (ΓΙΑ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΕΠΙ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΤΟΥ ΕΡΕΥΝΗΤΗ ΣΩΤΗΡΗ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ ΜΕ ΤΙΤΛΟ ΔΥΝΗΤΙΚΟ ΠΡΟΪΌΝ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ (ΓΙΑ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ) Η μελέτη έχει ως στόχο να εκτιμήσει το

Διαβάστε περισσότερα

Οι αιτίες του χρέους των χωρών της περιφέρειας: Συμμετοχή στην ΟΝΕ και ελλείμματα του ιδιωτικού τομέα

Οι αιτίες του χρέους των χωρών της περιφέρειας: Συμμετοχή στην ΟΝΕ και ελλείμματα του ιδιωτικού τομέα ΣΥΝΟΨΗ 21 ΣΥΝΟΨΗ Οι αιτίες του χρέους των χωρών της περιφέρειας: Συμμετοχή στην ΟΝΕ και ελλείμματα του ιδιωτικού τομέα 1. Η αναταραχή στην Ευρωζώνη οφείλεται στην παγκόσμια κρίση χρηματιστικοποίησης η

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ERSA

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ERSA ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ERSA ΜΕΛΟΣ ΤΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ (RSAI, ERSA) Οικονομική Κρίση και Πολιτικές Ανάπτυξης και Συνοχής 10ο Τακτικό Επιστημονικό

Διαβάστε περισσότερα

Σωφρόνης Κληρίδης Αναπληρωτής Καθηγητής Τμήμα Οικονομικών Πανεπιστήμιο Κύπρου

Σωφρόνης Κληρίδης Αναπληρωτής Καθηγητής Τμήμα Οικονομικών Πανεπιστήμιο Κύπρου Όραμα 2020 Στρατηγικά διλήμματα και επιλογές το 2014 Διοργάνωση: Δεξαμενή Σκέψης Θουκυδίδης Λευκωσία, 29 Μαρτίου 2014 Σωφρόνης Κληρίδης Αναπληρωτής Καθηγητής Τμήμα Οικονομικών Πανεπιστήμιο Κύπρου 1. Τα

Διαβάστε περισσότερα

Α) ΒΑΣΙΚΕΣ ΤΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΙΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ

Α) ΒΑΣΙΚΕΣ ΤΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΙΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΛΙΤΟΤΗΤΑΣ Μελέτη του ΔΝΤ για 17 χώρες του ΟΑΣΑ επισημαίνει ότι για κάθε ποσοστιαία μονάδα αύξησης του πρωτογενούς πλεονάσματος, το ΑΕΠ μειώνεται κατά 2 ποσοστιαίες μονάδες και

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ 1

ΓΕΝΙΚΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ 1 Οκτώβριος 2010 1. Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΓΕΝΙΚΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ 1 Η ελληνική οικονομία βρίσκεται αντιμέτωπη με μια από τις μεγαλύτερες κρίσεις τις τελευταίες δεκαετίες. Κύρια χαρακτηριστικά της κρίσης

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ 8 η Μελετη «Εξελιξεις και Τασεις της Αγορας»

ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ 8 η Μελετη «Εξελιξεις και Τασεις της Αγορας» ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ 8 η Μελετη «Εξελιξεις και Τασεις της Αγορας» Το βασικό συμπέρασμα: Η επιβολή ελέγχων στην κίνηση κεφαλαίων μετά την ανακήρυξη του δημοψηφίσματος στο τέλος του Ιουνίου διέκοψε την ασθενική

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦ.2: Η οργάνωση της οικονομίας

ΚΕΦ.2: Η οργάνωση της οικονομίας ΚΕΦ.2: Η οργάνωση της οικονομίας 2.1. Το Α.Ε.Π. και η οικονομική ευημερία Η οικονομία διακρίνεται σε : Μικρο-οικονομία: μελετά τις ατομικές επιλογές (παραγωγή προϊόντος, ζήτηση καταναλωτή, ποσότητα παραγωγής

Διαβάστε περισσότερα

Η Ελλάδα δεν είναι μια ιδιαίτερη περίπτωση: Η αρχιτεκτονική της ευρωζώνης, η κατάρρευση των περιφερειακών οικονομιών και οι επιλογές πολιτικής

Η Ελλάδα δεν είναι μια ιδιαίτερη περίπτωση: Η αρχιτεκτονική της ευρωζώνης, η κατάρρευση των περιφερειακών οικονομιών και οι επιλογές πολιτικής Η Ελλάδα δεν είναι μια ιδιαίτερη περίπτωση: Η αρχιτεκτονική της ευρωζώνης, η κατάρρευση των περιφερειακών οικονομιών και οι επιλογές πολιτικής Ηλίας Κικίλιας Διευθυντής Ερευνών Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών

Διαβάστε περισσότερα

Κρίση στην Ευρωζώνη. Συνέπειες για τη στρατηγική θέση της Ευρώπης στον παγκόσμιο χάρτη.

Κρίση στην Ευρωζώνη. Συνέπειες για τη στρατηγική θέση της Ευρώπης στον παγκόσμιο χάρτη. Κρίση στην Ευρωζώνη. Συνέπειες για τη στρατηγική θέση της Ευρώπης στον παγκόσμιο χάρτη. Ιωάννης Τσαμουργκέλης Επίκουρος Καθηγητής Πανεπιστήμιο Αιγαίου Ελληνική Ένωση Επιχειρηματιών, Οικονομική Διάσκεψη

Διαβάστε περισσότερα

Η ΚΡΙΣΗ ΞΕΠΕΡΑΣΤΗΚΕ ΚΑΘΩΣ ΛΕΝΕ;

Η ΚΡΙΣΗ ΞΕΠΕΡΑΣΤΗΚΕ ΚΑΘΩΣ ΛΕΝΕ; Η ΚΡΙΣΗ ΞΕΠΕΡΑΣΤΗΚΕ ΚΑΘΩΣ ΛΕΝΕ; Καθώς έχουν περάσει, από το 2008 οπότε και ξέσπασε η μεγαλύτερη καπιταλιστική κρίση μετά την κρίση του 1929, οι πάντες σχεδόν συμπεριφέρονται σαν να έχει ξεπεραστεί η κρίση

Διαβάστε περισσότερα

Οικονοµική κρίση Ιστορική αναδροµή

Οικονοµική κρίση Ιστορική αναδροµή Οικονοµική κρίση Ιστορική αναδροµή Ηχώραμαςβρίσκεταιωςγνωστόνστομέσονμιας δεινής οικονομικής κρίσης. Βέβαια δεν είναι η πρώτη φορά, ούτεγιατηνελλάδα, αλλάούτεκαιγιατην παγκόσμια οικονομία. Με συντομία

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ: ΠΑΡΕΛΘΟΝ, ΠΑΡΟΝ ΚΑΙ ΜΕΛΛΟΝ

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ: ΠΑΡΕΛΘΟΝ, ΠΑΡΟΝ ΚΑΙ ΜΕΛΛΟΝ Page 1 of 5 Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ: ΠΑΡΕΛΘΟΝ, ΠΑΡΟΝ ΚΑΙ ΜΕΛΛΟΝ Του Θάνου Κατσάμπα Σε λιγότερο από δύο μήνες συμπληρώνονται έξι χρόνια αφότου η Ελλάδα περιέπεσε στη δίνη των προγραμμάτων στήριξης από

Διαβάστε περισσότερα

Πανεπιστήμιο Μακεδονίας Τμήμα: Μάρκετινγκ και Διοίκηση Λειτουργιών

Πανεπιστήμιο Μακεδονίας Τμήμα: Μάρκετινγκ και Διοίκηση Λειτουργιών Πανεπιστήμιο Μακεδονίας Τμήμα: Μάρκετινγκ και Διοίκηση Λειτουργιών Μακρο-οικονομική: Εισαγωγή στην Μακροοικονομία Διδάσκων: Μποζίνης Η. Αθανάσιος Οικονομική παγκοσμιοποίηση και άνιση ανάπτυξη Οικονομική

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΚΑΙ Γ.Δ. ΙΟΒΕ Κου ΓΙΑΝΝΗ ΣΤΟΥΡΝΑΡΑ Στην συζήτηση εκδήλωση με θέμα: «ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ 2011+»

ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΚΑΙ Γ.Δ. ΙΟΒΕ Κου ΓΙΑΝΝΗ ΣΤΟΥΡΝΑΡΑ Στην συζήτηση εκδήλωση με θέμα: «ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ 2011+» ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΚΑΙ Γ.Δ. ΙΟΒΕ Κου ΓΙΑΝΝΗ ΣΤΟΥΡΝΑΡΑ Στην συζήτηση εκδήλωση με θέμα: «ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ 2011+» Α Πρόβλημα Ελλάδας: Γιατί φτάσαμε εδώ Πολιτική Οικονομία της

Διαβάστε περισσότερα

Η Ελληνική Οικονομία στο Διεθνές Οικονομικό σύστημα Σημειώσεις

Η Ελληνική Οικονομία στο Διεθνές Οικονομικό σύστημα Σημειώσεις Η Ελληνική Οικονομία στο Διεθνές Οικονομικό σύστημα Σημειώσεις Ακαδημαϊκό Έτος: 2018-2019 [Γ' εξάμηνο - Χειμερινό] Διδάσκων: Δημήτριος Σιδέρης Α. Το υπόδειγμα Συναθροιστικής Ζήτησης και Συναθροιστικής

Διαβάστε περισσότερα

Ο ρόλος της ευρωπαϊκής κεντρικής τράπεζας και οι επιπτώσεις στην χρηματοπιστωτική πολιτική της ευρωζώνης. Δήμητρα Παπακωνσταντίνου ΤΕΙ ΠΕΙΡΑΙΑ 6575

Ο ρόλος της ευρωπαϊκής κεντρικής τράπεζας και οι επιπτώσεις στην χρηματοπιστωτική πολιτική της ευρωζώνης. Δήμητρα Παπακωνσταντίνου ΤΕΙ ΠΕΙΡΑΙΑ 6575 Ο ρόλος της ευρωπαϊκής κεντρικής τράπεζας και οι επιπτώσεις στην χρηματοπιστωτική πολιτική της ευρωζώνης. Δήμητρα Παπακωνσταντίνου ΤΕΙ ΠΕΙΡΑΙΑ 6575 Ευρωπαϊκή κεντρική τράπεζα Η ΕΚΤ ιδρύθηκε το 1998 και

Διαβάστε περισσότερα

ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ 2008-2013

ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ 2008-2013 NUNTIUS ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΕΠΕΥ ΤΜΗΜΑ ΜΕΛΕΤΩΝ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΕΩΝ ΤΗΛ: 210-3350599 ΦΑΞ: 210-3254846 E-MAIL: nunt12@otenet.gr WEBSITE: www.nuntius.gr Αθήνα, 31/03/2010 ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ 2008-2013

Διαβάστε περισσότερα

Δομή του δημοσίου χρέους στην Ελλάδα Σύνθεση και διάρκεια λήξης

Δομή του δημοσίου χρέους στην Ελλάδα Σύνθεση και διάρκεια λήξης Δομή του δημοσίου χρέους στην Ελλάδα Σύνθεση και διάρκεια λήξης Στην Ελλάδα η μη ρεαλιστική πρόβλεψη του ταμειακού ελλείμματος κατά το έτος 2009, εξαιτίας της υπερεκτίμησης των εσόδων και της αύξησης των

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟ ΚΕΝΟ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΝΙΚΟΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΑΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΣΕΒ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΑΘΗΝΑ 23/4/2018

ΤΟ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟ ΚΕΝΟ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΝΙΚΟΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΑΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΣΕΒ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΑΘΗΝΑ 23/4/2018 ΤΟ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟ ΚΕΝΟ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 2008-2017 ΝΙΚΟΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΑΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΣΕΒ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΑΘΗΝΑ 23/4/2018 1 Γιατί το επενδυτικό κενό έχει τόση σημασία στην Ελλάδα σήμερα;

Διαβάστε περισσότερα

Έλλειµµα

Έλλειµµα ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑ ΟΣ ΤΙΡΑΝΑ ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ ΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΤΡΕΧΟΥΣΩΝ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ ΑΛΒΑΝΙΑΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ 2010-2011 Σηµαντική αύξηση του δηµοσίου χρέους και επιδείνωση του ισοζυγίου

Διαβάστε περισσότερα

Ομιλία κ. Οδυσσέα Κυριακόπουλου. στην εκδήλωση του Economia Business Tank. και της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών. με θέμα :

Ομιλία κ. Οδυσσέα Κυριακόπουλου. στην εκδήλωση του Economia Business Tank. και της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών. με θέμα : Ομιλία κ. Οδυσσέα Κυριακόπουλου στην εκδήλωση του Economia Business Tank και της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών με θέμα : «Η διεθνής χρηματοπιστωτική κρίση και η Ελλάδα» Αμφιθέατρο Μεγάρου Καρατζά, Αιόλου 82-84

Διαβάστε περισσότερα

Κείμενα Πολεοδομίας, Χωροταξίας και Ανάπτυξης

Κείμενα Πολεοδομίας, Χωροταξίας και Ανάπτυξης Κείμενα Πολεοδομίας, Χωροταξίας και Ανάπτυξης 2015 21 Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Θεσσαλίας Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης αεπιστημονικό Περιοδικό αειχώρος ει χ ώρ ο ς

Διαβάστε περισσότερα

Αποτελέσματα Εννεαμήνου 2010

Αποτελέσματα Εννεαμήνου 2010 Αποτελέσματα Εννεαμήνου 2010 Βελτίωση δεικτών ρευστότητας και κεφαλαιακής επάρκειας του Ομίλου παρά τη δυσμενή συγκυρία Καθαρά κέρδη 105εκ. 1 το εννεάμηνο του 2010, μειωμένα κατά 62% έναντι της αντίστοιχης

Διαβάστε περισσότερα

Εάν το ποσοστό υποχρεωτικών καταθέσεων είναι 25% και υπάρξει μια αρχική κατάθεση όψεως 2.000 σε μια εμπορική Τράπεζα, τότε η μέγιστη ρευστότητα που μπορεί να δημιουργηθεί από αυτή την κατάθεση είναι: Α.

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΣΤ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΓΝΩΣΕΩΝ (TEL)

ΤΕΣΤ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΓΝΩΣΕΩΝ (TEL) ΤΕΣΤ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΓΝΩΣΕΩΝ (TEL) 1. Κατά τους οικονομολόγους ποιο από τα παρακάτω είναι ένας παραγωγικός συντελεστής; I. Μια κοινή μετοχή μιας εταιρείας υπολογιστών. II. Ένα εταιρικό ομόλογο μιας πετρελαϊκής

Διαβάστε περισσότερα

Η ενίσχυση της βιομηχανίας στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής βιομηχανικής στρατηγικής ως προτεραιότητα για την ανάκαμψη της οικονομίας

Η ενίσχυση της βιομηχανίας στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής βιομηχανικής στρατηγικής ως προτεραιότητα για την ανάκαμψη της οικονομίας Κοινή παρέμβαση ΣΕΒ - Ελληνικής Παραγωγής - Περιφερειακών Βιομηχανικών Συνδέσμων και Συνδέσμου Θεσσαλικών Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών, για την θέσπιση εθνικού στόχου για τη μεταποίηση και την εναρμόνιση

Διαβάστε περισσότερα

SEE Economic Review, Αύγουστος 2012 Recoupling Fast. Περίληψη στα Ελληνικά

SEE Economic Review, Αύγουστος 2012 Recoupling Fast. Περίληψη στα Ελληνικά SEE Economic Review, Αύγουστος 2012 Recoupling Fast Περίληψη στα Ελληνικά Αν ποτέ υπήρχε ένα επιχείρημα που υποστηρίζει την αποσύνδεση των αναδυόμενων οικονομιών από τις αναπτυγμένες χώρες, σίγουρα αυτό

Διαβάστε περισσότερα

Εαρινές προβλέψεις : H ευρωπαϊκή ανάκαµψη διατηρεί τη δυναµική της, αν και υπάρχουν νέοι κίνδυνοι

Εαρινές προβλέψεις : H ευρωπαϊκή ανάκαµψη διατηρεί τη δυναµική της, αν και υπάρχουν νέοι κίνδυνοι IP/11/565 Βρυξέλλες, 13 Μαΐου 2011 Εαρινές προβλέψεις 2011-12: H ευρωπαϊκή ανάκαµψη διατηρεί τη δυναµική της, αν και υπάρχουν νέοι κίνδυνοι Η οικονοµία της ΕΕ αναµένεται ότι θα εδραιώσει περαιτέρω τη σταδιακή

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ. Ημερομηνία: Κυριακή, 12 Φεβρουαρίου 2012

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ. Ημερομηνία: Κυριακή, 12 Φεβρουαρίου 2012 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Ημερομηνία: Κυριακή, 12 Φεβρουαρίου 2012 Θέμα: Ομιλία Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης κατά τη συζήτηση στην Ολομέλεια της

Διαβάστε περισσότερα

Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή. Παρουσίαση Έκθεσης Α τριμήνου 2018 Τετάρτη 30/5/2018

Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή. Παρουσίαση Έκθεσης Α τριμήνου 2018 Τετάρτη 30/5/2018 Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή Παρουσίαση Έκθεσης Α τριμήνου 2018 Τετάρτη 30/5/2018 Σκοπός Τεκμηριωμένη ενημέρωση του Κοινοβουλίου και των πολιτών για τις σημαντικότερες μακροοικονομικές,

Διαβάστε περισσότερα

ICAP: ΕΞΕΛΙΞΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΜΕΓΕΘΩΝ 4.462 ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

ICAP: ΕΞΕΛΙΞΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΜΕΓΕΘΩΝ 4.462 ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Πειραιάς, 17 Ιουλίου 2013 (Πηγή: Icap) ICAP: ΕΞΕΛΙΞΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΜΕΓΕΘΩΝ 4.462 ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Η ελληνική οικονομία εξακολούθησε να λειτουργεί υπό καθεστώς βαθειάς ύφεσης και το 2012, η έκταση της

Διαβάστε περισσότερα

'Ολα τα σκληρά νέα μέτρα για την διάσωση της οικονομίας, και τα ποσά που θα εξοικονομηθούν από αυτά.

'Ολα τα σκληρά νέα μέτρα για την διάσωση της οικονομίας, και τα ποσά που θα εξοικονομηθούν από αυτά. Ολα τα σκληρά νέα μέτρα για την διάσωση της οικονομίας, και τα ποσά που θα εξοικονομηθούν από αυτά. Η Ελλάδα, με τη συμφωνία του προγράμματος οικονομικής πολιτικής ολοκληρώνει σχεδόν τις διαδικασίες που

Διαβάστε περισσότερα

Το παρόν αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης εργασίας, η οποία εξελίσσεται σε έξι μέρη που δημοσιεύονται σε αντίστοιχα τεύχη. Τεύχος 1, 2013.

Το παρόν αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης εργασίας, η οποία εξελίσσεται σε έξι μέρη που δημοσιεύονται σε αντίστοιχα τεύχη. Τεύχος 1, 2013. Είναι Πράγματι οι Γερμανοί Φτωχότεροι από τους Έλληνες, in DEEP ANALYSIS Ενέργεια Παγκόσμιες Ενεργειακές Ανάγκες της Περιόδου 2010-2040 του Ιωάννη Γατσίδα και της Θεοδώρας Νικολετοπούλου in DEEP ANALYSIS

Διαβάστε περισσότερα

2009-2011: ΠΤΩΣΗ ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ - ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗΣ ΤΩΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ

2009-2011: ΠΤΩΣΗ ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ - ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗΣ ΤΩΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ 2009-2011: ΠΤΩΣΗ ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ - ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗΣ ΤΩΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ Σύνοψη και συμπέρασμα Αντώνης Τορτοπίδης, οικονομολόγος 1 Φεβρουάριος 2009 Η σημερινή ύφεση της οικοδομικής

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ 7 η Μελέτη «Εξελίξεις και Τάσεις της Αγοράς»

ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ 7 η Μελέτη «Εξελίξεις και Τάσεις της Αγοράς» ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ 7 η Μελέτη «Εξελίξεις και Τάσεις της Αγοράς» Εισαγωγή: Η 7η Μελέτη «Εξελίξεις και Τάσεις της Αγοράς» εκπονήθηκε από το Κέντρο Στήριξης Επιχειρηματικότητας του Δήμου Αθηναίων τον Οκτώβριο

Διαβάστε περισσότερα

Κρίση, δημόσιο χρέος & ευθύνες. Καθηγητής Μιχαήλ Ζουμπουλάκης Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Τμήμα Οικονομικών Επιστημών

Κρίση, δημόσιο χρέος & ευθύνες. Καθηγητής Μιχαήλ Ζουμπουλάκης Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Τμήμα Οικονομικών Επιστημών Κρίση, δημόσιο χρέος & ευθύνες Καθηγητής Μιχαήλ Ζουμπουλάκης Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Τμήμα Οικονομικών Επιστημών Κρίση-χρέος, τότε & τώρα στη μακρά διάρκεια οι διεθνείς κρίσεις «απλώς» διόγκωναν τα χρόνια

Διαβάστε περισσότερα

Ομιλία κ. Νικόλαου Καραμούζη Αναπληρωτή Διευθύνοντος Συμβούλου της Τράπεζας Eurobank EFG. στην εκδήλωση πελατών Corporate Banking.

Ομιλία κ. Νικόλαου Καραμούζη Αναπληρωτή Διευθύνοντος Συμβούλου της Τράπεζας Eurobank EFG. στην εκδήλωση πελατών Corporate Banking. Ομιλία κ. Νικόλαου Καραμούζη Αναπληρωτή Διευθύνοντος Συμβούλου της Τράπεζας Eurobank EFG στην εκδήλωση πελατών Corporate Banking με θέμα «Οι Νέες Πρωτοβουλίες της Eurobank EFG» Τετάρτη 1 Ιουλίου 2009 Grande

Διαβάστε περισσότερα

Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ: ΑΙΤΙΑ & ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ. 8 Ιουνίου, 2012

Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ: ΑΙΤΙΑ & ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ. 8 Ιουνίου, 2012 Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ: ΑΙΤΙΑ & ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ 8 Ιουνίου, 2012 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Διαστάσεις της κρίσης Γενεσιουργές Αιτίες & Συστημικές Αδυναμίες Προσπάθειες Επίλυσης Γιατί η ύφεση είναι τόσο βαθειά & παρατεταμένη;

Διαβάστε περισσότερα

Σημείωμα για το Πρόγραμμα Οικονομικής Πολιτικής για τον μηχανισμό στήριξης από την Ευρωζώνη και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο 2/5/2010

Σημείωμα για το Πρόγραμμα Οικονομικής Πολιτικής για τον μηχανισμό στήριξης από την Ευρωζώνη και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο 2/5/2010 Σημείωμα για το Πρόγραμμα Οικονομικής Πολιτικής για τον μηχανισμό στήριξης από την Ευρωζώνη και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο 2/5/2010 Η Ελλάδα, με τη συμφωνία του προγράμματος οικονομικής πολιτικής ολοκληρώνει

Διαβάστε περισσότερα

ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ. Αγροτική Πολιτική 8 ου Εξαμήνου ΤΜΗΜΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ & ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ

ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ. Αγροτική Πολιτική 8 ου Εξαμήνου ΤΜΗΜΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ & ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ & ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Αγροτική Πολιτική 8 ου Εξαμήνου Η χρησιμότητα του μαθήματος Η κατανόηση του «σκηνικού» πίσω από τη διαμόρφωση της

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ

ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ Το ισοζύγιο πληρωμών Το ισοζύγιο πληρωμών (Balance of Payments) μιας

Διαβάστε περισσότερα

Το οικονομικό κύκλωμα

Το οικονομικό κύκλωμα Το οικονομικό κύκλωμα 1 Το εισόδημα των νοικοκυριών: Y = C + S C = a + by APC = C Y APS = S Y Συνολική ζήτηση (κλειστή οικονομία): AD = C + I + G 2 Το οικονομικό κύκλωμα Η κυκλική ροή του εισοδήματος σε

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΛΥΣΕΙΣ

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΛΥΣΕΙΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΩΤΕΡΗΣ ΚΑΙ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΠΑΓΚΥΠΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2011 Μάθημα: ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Ημερομηνία και ώρα εξέτασης: ευτέρα, 6 Ιουνίου 2011

Διαβάστε περισσότερα

«Η αγορά Εργασίας σε Κρίση»

«Η αγορά Εργασίας σε Κρίση» «Η αγορά Εργασίας σε Κρίση» Θέμα: «Εξελίξεις και προοπτικές στην Ανταγωνιστικότητα» Παναγιώτης Πετράκης Καθηγητής Τμήματος Οικονομικών Επιστημών, ΕΚΠΑ 9 Ιουλίου 2012 1 Περιεχόμενα Διάλεξης 1. Η εξέλιξη

Διαβάστε περισσότερα

«Η πορεία της Ελλάδας. πριν και μετά το Μνημόνιο»

«Η πορεία της Ελλάδας. πριν και μετά το Μνημόνιο» ΤΕΙ ΠΕΙΡΑΙΑ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Πτυχιακή εργασία «Η πορεία της Ελλάδας πριν και μετά το Μνημόνιο» Προπτυχιακή φοιτήτρια: ΝΙΚΙΑ ΕΛΕΝΗ Επιβλέπων καθηγητής: ΓΑΡΟΥΦΑΛΛΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Οικονομικά του Τουρισμού & του Πολιτισμού

Οικονομικά του Τουρισμού & του Πολιτισμού Οικονομικά του Τουρισμού & του Πολιτισμού Μακροοικονομικά Υπεύθυνοι μαθήματος Κ αθηγητής Μιχαήλ Ζ ουμπουλάκης Επίκουρος Καθηγητής Θεόδωρος Μεταξάς ΑΕΠ Το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν ή ΑΕΠ (Gross Domestic

Διαβάστε περισσότερα

IMF Survey. Ο μεταρρυθμισμένος δανεισμός του ΝΤ λειτούργησε καλά στην κρίση

IMF Survey. Ο μεταρρυθμισμένος δανεισμός του ΝΤ λειτούργησε καλά στην κρίση IMF Survey ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΝΤ Ο μεταρρυθμισμένος δανεισμός του ΝΤ λειτούργησε καλά στην κρίση Τμήμα στρατηγικής, πολιτικής και επανεξέτασης του ΝΤ 28 Σεπτεμβρίου 2009 Η στήριξη του ΔΝΤ επέτρεψε

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΙΛΙΑ ΧΡΗΣΤΟΥ ΠΟΛΥΖΩΓΟΠΟΥΛΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ Ο.Κ.Ε. ΑΘΗΝΑ 25 ΙΟΥΝΙΟΥ 2009 «Ο

ΟΜΙΛΙΑ ΧΡΗΣΤΟΥ ΠΟΛΥΖΩΓΟΠΟΥΛΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ Ο.Κ.Ε. ΑΘΗΝΑ 25 ΙΟΥΝΙΟΥ 2009 «Ο ΟΜΙΛΙΑ ΧΡΗΣΤΟΥ ΠΟΛΥΖΩΓΟΠΟΥΛΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ Ο.Κ.Ε. ΑΘΗΝΑ 25 ΙΟΥΝΙΟΥ 2009 «Ο ρόλος του χρηματοπιστωτικού συστήματος για την έξοδο από την κρίση και η συμβολή του για μακροχρόνια οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη»

Διαβάστε περισσότερα

Ο ρόλος του Χρηματιστηρίου Αθηνών στην επανεκκίνηση της Ελληνικής Οικονομίας Προοπτικές ανάπτυξης

Ο ρόλος του Χρηματιστηρίου Αθηνών στην επανεκκίνηση της Ελληνικής Οικονομίας Προοπτικές ανάπτυξης Ο ρόλος του Χρηματιστηρίου Αθηνών στην επανεκκίνηση της Ελληνικής Οικονομίας Προοπτικές ανάπτυξης «Η Εξέλιξη μετά το PSI και η Κεφαλαιαγορά» Παναγιώτης Πετράκης Καθηγητής Τμήματος Οικονομικών Επιστημών

Διαβάστε περισσότερα

1. Τι γνωρίζετε για το θεσμό της ιδιωτικής ασφάλισης στη χώρα μας; Τι γνωρίζετε παγκοσμίως;

1. Τι γνωρίζετε για το θεσμό της ιδιωτικής ασφάλισης στη χώρα μας; Τι γνωρίζετε παγκοσμίως; 1. Τι γνωρίζετε για το θεσμό της ιδιωτικής ασφάλισης στη χώρα μας; Τι γνωρίζετε παγκοσμίως; Η ιδιωτική ασφάλιση βρίσκεται μπροστά σε μια νέα πραγματικότητα, διεκδικώντας ισχυρότερη θέση στο χρηματοπιστωτικό

Διαβάστε περισσότερα

Η ελληνική οικονομία και η απασχόληση Ετήσια Έκθεση 2019 Βασικά συμπεράσματα και εμπειρικά ευρήματα της Έκθεσης

Η ελληνική οικονομία και η απασχόληση Ετήσια Έκθεση 2019 Βασικά συμπεράσματα και εμπειρικά ευρήματα της Έκθεσης Η ελληνική οικονομία και η απασχόληση Ετήσια Έκθεση 2019 Βασικά συμπεράσματα και εμπειρικά ευρήματα της Έκθεσης Αν και το 2019 είναι έτος εκλογικό, δεν δημιουργεί αισιοδοξία το γεγονός ότι δεν γίνεται

Διαβάστε περισσότερα

7655/14 ΙA/ριτ 1 DG B 4A

7655/14 ΙA/ριτ 1 DG B 4A ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ Βρυξέλλες, 12 Μαρτίου 2014 (14.03) (OR. en) 7655/14 SΟC 194 ΣΗΜΕΙΩΜΑ της: προς: Θέμα: Γενικής Γραμματείας του Συμβουλίου τις αντιπροσωπίες Η κοινωνική κατάσταση στην ΕΕ

Διαβάστε περισσότερα

Ορισμένα από τα βασικά Συμπεράσματα της Έκθεσης του ΙΝΕ ΓΣΕΕ για την Ελληνική Οικονομία και την Απασχόληση 2017

Ορισμένα από τα βασικά Συμπεράσματα της Έκθεσης του ΙΝΕ ΓΣΕΕ για την Ελληνική Οικονομία και την Απασχόληση 2017 Ορισμένα από τα βασικά Συμπεράσματα της Έκθεσης του ΙΝΕ ΓΣΕΕ για την Ελληνική Οικονομία και την Απασχόληση 2017 Η ασκούμενη πολιτική δημοσιονομικής λιτότητας έχει φτάσει σε ακραία όρια τόσο ως προς τη

Διαβάστε περισσότερα

Τάσεις και προοπτικές στην Ελληνική Οικονομία. Νίκος Βέττας

Τάσεις και προοπτικές στην Ελληνική Οικονομία. Νίκος Βέττας Τάσεις και προοπτικές στην Ελληνική Οικονομία Νίκος Βέττας Γενικός Διευθυντής Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (IOBE) Καθηγητής Οικονομικών Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών nvettas@aueb.gr ΠΑ.ΣΥ.ΔΙ.Π.

Διαβάστε περισσότερα

Σύσταση για ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

Σύσταση για ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 7.7.2016 COM(2016) 293 final Σύσταση για ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ με την οποία διαπιστώνεται ότι δεν έχουν ληφθεί αποτελεσματικά μέτρα από την Πορτογαλία σε εφαρμογή της σύστασης

Διαβάστε περισσότερα

Από success story σε success story ο τελευταίος να σβήσει τα φώτα...

Από success story σε success story ο τελευταίος να σβήσει τα φώτα... Από success story σε success story ο τελευταίος να σβήσει τα φώτα... Μόλις δημοσιεύτηκαν τα τελευταία στοιχεία της Ελ.Στατ. για τη βιομηχανική παραγωγή και τη μεταποίηση, μηνός Μαρτίου 2014, τα οποία και

Διαβάστε περισσότερα

Ελληνική Οικονομία και Πρόγραμμα Οικονομικής Πολιτικής

Ελληνική Οικονομία και Πρόγραμμα Οικονομικής Πολιτικής Ελληνική Οικονομία και Πρόγραμμα Οικονομικής Πολιτικής Φίλιππος Σαχινίδης Αναπληρωτής Υπουργός Οικονομικών Υπουργείο Οικονομικών Γενικό Λογιστήριο του Κράτους τα δύο ελλείμματα της ελληνικής οικονομίας

Διαβάστε περισσότερα

Ευρωπαϊκή Οικονομία. ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Σχολή Οικονομικών & Πολιτικών Επιστημών Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης & Δημόσιας Διοίκησης.

Ευρωπαϊκή Οικονομία. ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Σχολή Οικονομικών & Πολιτικών Επιστημών Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης & Δημόσιας Διοίκησης. ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Σχολή Οικονομικών & Πολιτικών Επιστημών Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης & Δημόσιας Διοίκησης Ευρωπαϊκή Οικονομία Νίκος Κουτσιαράς σε συνεργασία με την Ειρήνη Τσακνάκη Πηγές- Βιβλιογραφία

Διαβάστε περισσότερα

Δευτέρα 4 Φεβρουαρίου 2013. Συνέντευξη Τύπου. Για την παρουσίαση της μελέτης του κ. Ρερρέ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΕΨΕΩΝ

Δευτέρα 4 Φεβρουαρίου 2013. Συνέντευξη Τύπου. Για την παρουσίαση της μελέτης του κ. Ρερρέ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΕΨΕΩΝ Δευτέρα 4 Φεβρουαρίου 2013 Συνέντευξη Τύπου Για την παρουσίαση της μελέτης του κ. Ρερρέ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΕΨΕΩΝ Ο ελληνικός τουρισμός παραμένει διεθνώς ανταγωνιστικός και είναι σε

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ 5/11/2017 ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ. Να δώσετε το περιεχόμενο των ακόλουθων όρων :

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ 5/11/2017 ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ. Να δώσετε το περιεχόμενο των ακόλουθων όρων : ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ 5/11/2017 ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ ΘΕΜΑ Α1. Να δώσετε το περιεχόμενο των ακόλουθων όρων : α. Φεντερασιόν β. Διεθνής Οικονομικός Έλεγχος γ. Κλήριγκ Μονάδες 15 ΘΕΜΑ Α2. Να χαρακτηρίσετε

Διαβάστε περισσότερα

ΒΟΥΛΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ Χρήστος Σταϊκούρας Βουλευτής Φθιώτιδας ΝΕΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

ΒΟΥΛΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ Χρήστος Σταϊκούρας Βουλευτής Φθιώτιδας ΝΕΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Δευτέρα, 27 Ιουλίου 2015 ΧΡΗΣΤΟΣ ΣΤΑΪΚΟΥΡΑΣ: ΑΥΤΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΣ 6ΜΗΝΗΣ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝ.ΕΛ Συμπληρώθηκαν 6 μήνες διακυβέρνησης της χώρας από τη συνεργασία του ΣΥΡΙΖΑ και των ΑΝΕΛ. Έξι

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ Ο ΠΙΣΤΩΤΙΚΟΣ ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΣΤΟ ΤΡΑΠΕΖΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Ο ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ Ο ΠΙΣΤΩΤΙΚΟΣ ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΣΤΟ ΤΡΑΠΕΖΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Ομοσπονδία Τραπεζοϋπαλληλικών Οργανώσεων Ελλάδος Ο ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ Ο ΠΙΣΤΩΤΙΚΟΣ ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΣΤΟ ΤΡΑΠΕΖΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Η ΜΕΓΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΟΣ ΜΕΣΩ ΤΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ 17 Νοεµβρίου 2010 ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ Προτάσεις του ΣΕΒ σε σχέση µε την οικονοµική κατάσταση και την ανάγκη να επανέλθει η χώρα σε αναπτυξιακή τροχιά Α. Η κατάσταση της οικονοµίας σήµερα 1. Η χωρίς

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΜΕΤΑ ΤΟ 3 Ο ΜΝΗΜΟΝΙΟ

ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΜΕΤΑ ΤΟ 3 Ο ΜΝΗΜΟΝΙΟ ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΜΕΤΑ ΤΟ 3 Ο Ευκαιρίες και Προβληματισμοί για Επενδύσεις Γεώργιος Σ. Μαυραγάνης LL.M., Ph.D. (UCL) Δικηγόρος πρώην Υφυπουργός Οικονομικών 1 ΑΕΠ 0,8% το 2014, 0,8% στο

Διαβάστε περισσότερα

Κατατέθηκε στη Βουλή ο νόμος για τις στρατηγικές και ιδιωτικές επενδύσεις

Κατατέθηκε στη Βουλή ο νόμος για τις στρατηγικές και ιδιωτικές επενδύσεις 22 Φεβρουαρίου 2013 Κατατέθηκε στη Βουλή ο νόμος για τις στρατηγικές και ιδιωτικές επενδύσεις Κατατέθηκε στη Βουλή το νομοσχέδιο για τη «Διαμόρφωση Φιλικού Αναπτυξιακού Περιβάλλοντος για τις Στρατηγικές

Διαβάστε περισσότερα

Δ. Κ. ΜΑΡΟΥΛΗΣ Διευθυντής Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Alpha Bank. H Ελληνική Εμπειρία ως Οδηγός για την Κύπρο

Δ. Κ. ΜΑΡΟΥΛΗΣ Διευθυντής Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Alpha Bank. H Ελληνική Εμπειρία ως Οδηγός για την Κύπρο Δ. Κ. ΜΑΡΟΥΛΗΣ Διευθυντής Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Alpha Bank H Ελληνική Εμπειρία ως Οδηγός για την Κύπρο Διάρθρωση Παρουσίασης Α. Γιατί επιδιώκεται η ένταξη στη Ζώνη του Ευρώ από μικρές οικονομίες

Διαβάστε περισσότερα

Η Θεωρία της Νομισματικής Ενοποίησης

Η Θεωρία της Νομισματικής Ενοποίησης Η Θεωρία της Νομισματικής Ενοποίησης Περιεχόμενα Κεφαλαίου Έννοια και Στάδια Νομισματικής Ενοποίησης. Τα προσδοκώμενα αποτελέσματα της Νομισματικής Ενοποίησης. Η Διαδικασία της Μετάβασης προς τη Νομισματική

Διαβάστε περισσότερα

Η Ελληνική Οικονομία και η κρίση: Προκλήσεις και Προοπτικές

Η Ελληνική Οικονομία και η κρίση: Προκλήσεις και Προοπτικές Project1:Layout 1 3/23/2012 3:38 PM Page 1 Η Ελληνική Οικονομία και η κρίση: Προκλήσεις και Προοπτικές Π. Ε. Πετράκης Η Ελληνική Οικονομία και η κρίση: Προκλήσεις και Προοπτικές Συγγραφέας Π.Ε. Πετράκης

Διαβάστε περισσότερα

Βασικά Χαρακτηριστικά

Βασικά Χαρακτηριστικά Βασικά Χαρακτηριστικά Η οικονομία της Κύπρου μπορεί να χαρακτηριστεί, γενικά, ως μικρή, ανοικτή και δυναμική, με τις υπηρεσίες να αποτελούν την κινητήριο δύναμή της. Με την προσχώρηση της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή

Διαβάστε περισσότερα

Κρατικός Προϋπολογισμός 2013

Κρατικός Προϋπολογισμός 2013 Υπουργείο Οικονομικών Γενικό Λογιστήριο του Κράτους Κρατικός Προϋπολογισμός 2013 Χρήστος Σταϊκούρας Αναπληρωτής Υπουργός Οικονομικών Αθήνα, 31 Οκτωβρίου 2012 1 Περιεχόμενα 1. Διαχρονικά Προβλήματα της

Διαβάστε περισσότερα

Κρατικός Προϋπολογισμός 2013

Κρατικός Προϋπολογισμός 2013 Υπουργείο Οικονομικών Γενικό Λογιστήριο του Κράτους Κρατικός Προϋπολογισμός 2013 Χρήστος Σταϊκούρας Αναπληρωτής Υπουργός Οικονομικών Αθήνα, 31 Οκτωβρίου 2012 1 Περιεχόμενα 1. Διαχρονικά Προβλήματα της

Διαβάστε περισσότερα

Προτάσεις πολιτικής για τη διαχείριση προβληµατικών χαρτοφυλακίων δανείων

Προτάσεις πολιτικής για τη διαχείριση προβληµατικών χαρτοφυλακίων δανείων Προτάσεις πολιτικής για τη διαχείριση προβληµατικών χαρτοφυλακίων δανείων Κερασίνα Ραυτοπούλου Σύµβουλος Αντιπροέδρου της Κυβέρνησης στον Χρηµατοπιστωτικό Τοµέα 1 Εισαγωγή Στην Ελλάδα η οικονοµική κρίση

Διαβάστε περισσότερα

7. Παρά τις διαδοχικές προσπάθειες για την αντιμετώπιση των ασθενών θεσμών της, η Ελλάδα δεν έχει καταφέρει να ανακτήσει την

7. Παρά τις διαδοχικές προσπάθειες για την αντιμετώπιση των ασθενών θεσμών της, η Ελλάδα δεν έχει καταφέρει να ανακτήσει την 1. Η Ελλάδα έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο στην άμβλυνση των μακροοικονομικών ανισορροπιών της, όμως η ανάπτυξη δεν έχει επιτευχθεί ακόμη και οι κίνδυνοι είναι μεγάλοι. Τα τελευταία έξι χρόνια, η Ελλάδα

Διαβάστε περισσότερα

Ενημερωτικό δελτίο 1 ΓΙΑΤΙ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ Η ΕΕ ΕΝΑ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ;

Ενημερωτικό δελτίο 1 ΓΙΑΤΙ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ Η ΕΕ ΕΝΑ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ; Ενημερωτικό δελτίο 1 ΓΙΑΤΙ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ Η ΕΕ ΕΝΑ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ; Από την έναρξη της παγκόσμιας οικονομικής και χρηματοπιστωτικής κρίσης, η ΕΕ βρίσκεται αντιμέτωπη με χαμηλά επίπεδα επενδύσεων. Απαιτούνται

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ 23

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ 23 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ Πρόλογος...21 ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ 23 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Εισαγωγικές Έννοιες... 25 1.1 Η Οικονομική Επιστήμη και οι Σχολές Οικονομικής

Διαβάστε περισσότερα

Ελεγμένα Οικονομικά Αποτελέσματα έτους 2015 της Alpha Bank Cyprus Ltd [ ]

Ελεγμένα Οικονομικά Αποτελέσματα έτους 2015 της Alpha Bank Cyprus Ltd [ ] Ελεγμένα Οικονομικά Αποτελέσματα έτους 2015 της Alpha Bank Cyprus Ltd [26.4.2016] Κύριες εξελίξεις - Ισχυρή Κεφαλαιακή Θέση με δείκτη κεφαλαίων Κοινών Μετοχών Κατηγορίας Ι (CET Ι) 17,5% την 31.12.2015

Διαβάστε περισσότερα

Οι δηµοσιονοµικές εξελίξεις στις χώρες της Ε.Ε Γιώργος Σταθάκης Το θέµα το όποιο θα ήθελα να θίξω στην σύντοµη αυτή παρέµβαση αφορά στην εικόνα που παρουσιάζουν οι προϋπολογισµοί των άλλων χωρών της Ε.Ε.

Διαβάστε περισσότερα

ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ

ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ Κυρίες και κύριοι, φίλες και φίλοι, Ευχαριστώ για την παρουσία σας σημερινή εκδήλωση. Ευχαριστώ επίσης την Ο.Κ.Ε. και το Πρόεδρό της, κ. Πολυζωγόπουλο, για την τιμή που μου έκαναν να μου ζητήσουν να μιλήσω

Διαβάστε περισσότερα

Γενική Συνέλευση. Πέμπτη, 24 Ιουνίου Ομιλία του Προέδρου, κ. ΒΑΣΙΛΗ Θ. ΡΑΠΑΝΟΥ

Γενική Συνέλευση. Πέμπτη, 24 Ιουνίου Ομιλία του Προέδρου, κ. ΒΑΣΙΛΗ Θ. ΡΑΠΑΝΟΥ Γενική Συνέλευση Πέμπτη, 24 Ιουνίου 2010 Ομιλία του Προέδρου, κ. ΒΑΣΙΛΗ Θ. ΡΑΠΑΝΟΥ Κύριε Υπουργέ, Κυρίες και κύριοι, Η σημερινή ετήσια γενική συνέλευση της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών γίνεται σε μια περίοδο

Διαβάστε περισσότερα

Ένα πλαίσιο ανάλυσης για την κρίση

Ένα πλαίσιο ανάλυσης για την κρίση Ένα πλαίσιο ανάλυσης για την κρίση Δημήτρης Βαγιανός (LSE), Νίκος Βέττας (ΟΠΑ & ΙΟΒΕ), Κώστας Μεγήρ (Yale), Χριστόφορος Πισσαρίδης (LSE) Αθήνα, 2 Οκτωβρίου 2017 Εθνικό Εισόδημα 48.000 ΑΕΠ κατά κεφαλή (σε

Διαβάστε περισσότερα

Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΗΣ ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΔΙΜΕΡΕΙΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ- ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑΣ. ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ Α ΕΞΑΜΗΝΟΥ 2013

Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΗΣ ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΔΙΜΕΡΕΙΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ- ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑΣ. ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ Α ΕΞΑΜΗΝΟΥ 2013 2013 Η οικονομία της Πορτογαλίας και οι διμερείς εμπορικές-οικονομικές σχέσεις Ελλάδος- Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΗΣ ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΔΙΜΕΡΕΙΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ- ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑΣ. ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ Α ΕΞΑΜΗΝΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

Μελέτη McKinsey Η Ελλάδα 10 Χρόνια Μπροστά. Επιστημονικός Δ/ντης ΠΕΦ

Μελέτη McKinsey Η Ελλάδα 10 Χρόνια Μπροστά. Επιστημονικός Δ/ντης ΠΕΦ Μελέτη McKinsey Η Ελλάδα 10 Χρόνια Μπροστά Προσδιορίζοντας το νέο Μοντέλο Ανάπτυξης της Ελλάδας Μάρκος Ολλανδέζος Επιστημονικός Δ/ντης ΠΕΦ Ταυτότητα της μελέτης Στοιχεία τηςμελέτης Γραφείο της McKinsey

Διαβάστε περισσότερα

Μελέτη McKinsey Η Ελλάδα 10 Χρόνια Μπροστά Προσδιορίζοντας το νέο Μοντέλο Ανάπτυξης της Ελλάδας. Μάρκος Ολλανδέζος Επιστημονικός Δ/ντης ΠΕΦ

Μελέτη McKinsey Η Ελλάδα 10 Χρόνια Μπροστά Προσδιορίζοντας το νέο Μοντέλο Ανάπτυξης της Ελλάδας. Μάρκος Ολλανδέζος Επιστημονικός Δ/ντης ΠΕΦ Μελέτη McKinsey Η Ελλάδα 10 Χρόνια Μπροστά Προσδιορίζοντας το νέο Μοντέλο Ανάπτυξης της Ελλάδας Μάρκος Ολλανδέζος Επιστημονικός Δ/ντης ΠΕΦ Ταυτότητα της μελέτης Στοιχεία της μελέτης Γραφείο της McKinsey

Διαβάστε περισσότερα

Εξέλιξη της οικονομικής κατάστασης

Εξέλιξη της οικονομικής κατάστασης #EURoad2Sibiu Μάιος 219 Εξέλιξη της οικονομικής κατάστασης ΠΡΟΣ ΜΙΑ ΠΙΟ ΕΝΩΜΕΝΗ, ΠΙΟ ΙΣΧΥΡΗ ΚΑΙ ΠΙΟ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ Το φιλόδοξο θεματολόγιο της ΕΕ για την απασχόληση, την ανάπτυξη και τις επενδύσεις,

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Ο Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Ο Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Ο Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ 4.1 ΤΟ ΚΥΡΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ 4.1 ΤΟ ΚΥΡΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ 1/7 Το κύριο οικονομικό πρόβλημα Έχει παγκόσμια ισχύ Από αυτό απορρέουν όλα τα άλλα οικονομικά προβλήματα Πώς

Διαβάστε περισσότερα

10 Δεκεμβρίου 2009. Πανεπιστήμιο Κύπρου

10 Δεκεμβρίου 2009. Πανεπιστήμιο Κύπρου Η οικονομική κρίση και το μέλλον της Κυπριακής οικονομίας 10 Δεκεμβρίου 2009 Πανεπιστήμιο Κύπρου Δημόσια Οικονομικά 2009 Έσοδα 2009 2008 2009 2009 εκ. εκ. 2008 εκ. 2008 (%) ΤΕΠ 1.460,0 1.718,5 258,5 15,0

Διαβάστε περισσότερα

Αποτυχία των Προγραμμάτων Λιτότητας στην Ελλάδα

Αποτυχία των Προγραμμάτων Λιτότητας στην Ελλάδα Αποτυχία των Προγραμμάτων Λιτότητας στην Ελλάδα Γιώργος Αργείτης, Αν. Καθηγητής ΕΚΠΑ, Research Associate Levy Economics Institute Συνέδριο: «Η Κρίση στην Ευρωζώνη και την Ελλάδα και η Εμπειρία με τις Πολιτικές

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ Γενική Συνέλευση των Μετόχων Παρασκευή, 21 Μαΐου 2010 Ομιλία του Προέδρου, κ. Β. ΡΑΠΑΝΟΥ

ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ Γενική Συνέλευση των Μετόχων Παρασκευή, 21 Μαΐου 2010 Ομιλία του Προέδρου, κ. Β. ΡΑΠΑΝΟΥ ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ Γενική Συνέλευση των Μετόχων Παρασκευή, 21 Μαΐου 2010 Ομιλία του Προέδρου, κ. Β. ΡΑΠΑΝΟΥ Κυρίες και κύριοι μέτοχοι, Η ετήσια γενική συνέλευση της Εθνικής Τράπεζας γίνεται σε

Διαβάστε περισσότερα

: ΠΤΩΣΗ ΟΙΚΟ ΟΜΙΚΗΣ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ

: ΠΤΩΣΗ ΟΙΚΟ ΟΜΙΚΗΣ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ 2009-2011: ΠΤΩΣΗ ΟΙΚΟ ΟΜΙΚΗΣ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ Σύνοψη και συµπέρασµα Αντώνης Τορτοπίδης, οικονοµολόγος 1 Η σηµερινή ύφεση της οικοδοµικής δραστηριότητας είναι πιθανό να ακολουθήσει ανάλογη πορεία

Διαβάστε περισσότερα

Ομιλία κ. Γιώργου Ζανιά Προέδρου Δ.Σ Eurobank. Ετήσια Τακτική Γενική Συνέλευση Τράπεζας Eurobank Ergasias SA

Ομιλία κ. Γιώργου Ζανιά Προέδρου Δ.Σ Eurobank. Ετήσια Τακτική Γενική Συνέλευση Τράπεζας Eurobank Ergasias SA Ομιλία κ. Γιώργου Ζανιά Προέδρου Δ.Σ Eurobank Ετήσια Τακτική Γενική Συνέλευση Τράπεζας Eurobank Ergasias SA Τετάρτη 24 Ιουλίου 2019 1 Κυρίες και Κύριοι μέτοχοι, Μετά από μια οδυνηρή δεκαετία, νέα δεδομένα

Διαβάστε περισσότερα

Διεθνείς Επενδύσεις & Διεθνές Εμπόριο

Διεθνείς Επενδύσεις & Διεθνές Εμπόριο Διεθνείς Επενδύσεις & Διεθνές Εμπόριο Ενότητα 1: Εισαγωγή: Η διεθνοποίηση της οικονομικής δραστηριότητας Το ισοζύγιο πληρωμών και τα επιμέρους συστατικά του Γεώργιος Μιχαλόπουλος Άδειες Χρήσης Το παρόν

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΓΚΥΡΙΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΓΚΥΡΙΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ 1 ΙΔΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΓΚΥΡΙΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 218 Χορηγός: 8 Νοεμβρίου 218 2 Το ΙΟΒΕ διεξάγει κάθε μήνα από το 1981 Έρευνες

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ. Φορολογική Πολιτική και Οικονομική Ανάπτυξη

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ. Φορολογική Πολιτική και Οικονομική Ανάπτυξη ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ Φορολογική Πολιτική και Οικονομική Ανάπτυξη Στόχος μαθήματος Κατανόηση των τρόπων με τους οποίους η φορολογική πολιτική μπορεί να επηρεάσει την ευημερία μιας κοινωνίας

Διαβάστε περισσότερα

Απότηνπρώτηστηδεύτερηπετρελαϊκήκρίση, δια μέσου της μεταπολίτευσης

Απότηνπρώτηστηδεύτερηπετρελαϊκήκρίση, δια μέσου της μεταπολίτευσης Κρίσεις και μεταρρυθμίσεις στην ελληνική οικονομία, τέλη 19 ου 21 ος αιώνας Απότηνπρώτηστηδεύτερηπετρελαϊκήκρίση, δια μέσου της μεταπολίτευσης Γιώργος Προγουλάκης (Πανεπιστήμιο Αθηνών) Σχολιαστής: Χρυσάφης

Διαβάστε περισσότερα

Ούτε άλλη στασιμότητα, ούτε νέες ανισότητες:

Ούτε άλλη στασιμότητα, ούτε νέες ανισότητες: Ούτε άλλη στασιμότητα, ούτε νέες ανισότητες: ΝΕΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ & ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΙΝΗΜΑ ΑΛΛΑΓΗΣ Ισχυρή φωνή, υπεύθυνη πρόταση ΔΗΜΟΣΙΑ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΜΕ ΤΟΥΣ ΦΟΡΕΙΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΑΘΗΝΑ, 25/6/2019 1 1.Η Απασχόληση

Διαβάστε περισσότερα