Γηπιωκαηηθή Δξγαζία. Καηεξίλα Γεκεηξίνπ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Γηπιωκαηηθή Δξγαζία. Καηεξίλα Γεκεηξίνπ"

Transcript

1

2 ΠΑΝΔΠΗΣΖΜΗΟ ΑΗΓΑΗΟΤ ΣΜΖΜΑ ΜΖΥΑΝΗΚΩΝ ΥΔΓΗΑΖ ΠΡΟΪΟΝΣΩΝ ΚΑΗ ΤΣΖΜΑΣΩΝ Γηπιωκαηηθή Δξγαζία Ζ Απηή Δπαπμεκέλε Πξαγκαηηθφηεηα ζηελ εθπαίδεπζε: κειέηε θαη ζρεδίαζε εθπαηδεπηηθήο εθαξκνγήο εθκάζεζεο ειεθηξηθψλ θπθισκάησλ γηα καζεηέο ιπθείνπ Καηεξίλα Γεκεηξίνπ ΔΠΗΒΛΔΠΧΝ ΚΑΘΖΓΖΣΖ: ππξίδσλ Βνζηλάθεο ΜΔΛΖ ΔΠΗΣΡΟΠΖ: Παλαγηψηεο Κνπηζακπάζεο, Παξαζθεπάο Παπαλίθνο ύξνο, Ηνύληνο 2009 Παλεπηζηήκην Αηγαίνπ Τκήκα Μεραληθώλ Σρεδίαζεο Πξντόλησλ θαη Σπζηεκάησλ 2

3 Κάζε αληηθείκελν κπνξεί λα δηδαρζεί ζε θάζε παηδί ζε νπνηαδήπνηε ειηθία αξθεί λα παξνπζηαζηεί ζ' απηό κε κηα κνξθή θαηάιιειε θαη απνηειεζκαηηθή (Bruner 1973) Παλεπηζηήκην Αηγαίνπ Τκήκα Μεραληθώλ Σρεδίαζεο Πξντόλησλ θαη Σπζηεκάησλ 3

4 Πίλαθαο πεξηερνκέλωλ Δηζαγωγή... 8 θνπόο ηεο Γηπιωκαηηθήο Δξγαζίαο... 9 Μεζνδνινγία αληηκεηώπηζεο ζηόρωλ Οξγάλωζε Γηπιωκαηηθήο Δξγαζίαο Λίζηα ζρεκάηωλ Λίζηα εηθόλωλ Λίζηα πηλάθωλ Δπαπμεκέλε Πξαγκαηηθόηεηα (AR) Έλλνηα θαη Οξηζκφο ηεο Δπαπμεκέλεο Πξαγκαηηθφηεηαο Δπαπμεκέλε θαη Μεηθηή Πξαγκαηηθφηεηα Ηζηνξηθή επηζθφπεζε Δπαπμεκέλεο Πξαγκαηηθφηεηαο Εεηήκαηα πξνο ιχζε γηα ηελ δεκηνπξγία AR εθαξκνγψλ Δθαξκνγή ηεο ηερλνινγίαο ηεο Δπαπμεκέλεο Πξαγκαηηθφηεηαο Λνγηζκηθά αλάπηπμεο AR εθαξκνγψλ Υαξαθηεξηζηηθά Δπαπμεκέλεο Πξαγκαηηθφηεηαο πζθεπέο Δπαπμεκέλεο Πξαγκαηηθφηεηαο Μνλάδεο εηζφδνπ Μνλάδεο εμφδνπ πκπεξάζκαηα γηα ηελ Δπαπμεκέλε Πξαγκαηηθφηεηα Απηή Δπαπμεκέλε Πξαγκαηηθόηεηα (TAR) Δηζαγσγή Γξαθηθέο Γηεπαθέο Υξήζηε (GUΗs) θαη Απηέο Γηεπαθέο Υξήζηε (ΣUIs ) πκπεξάζκαηα γηα ηα TUI Σερληθέο ζρεδίαζεο αιιειεπίδξαζεο ζε Δπαπμεκέλα Πεξηβάιινληα Υεηξηζκφο εηθνληθψλ αληηθεηκέλσλ ζηεξηδφκελνο ζηνλ ζηφρν δεκηνπξγίαο Μέζνδνη αιιειεπίδξαζεο βαζηζκέλνη ζηελ απφθξπςε Παξαδείγκαηα ηερληθψλ αιιειεπίδξαζεο ζε AR ζπζηήκαηα πκπεξάζκαηα ηεο Απηήο Δπαπμεκέλεο Πξαγκαηηθφηεηαο Δθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία Θεσξίεο Μάζεζεο Μεζνδνινγίεο ζχγρξνλεο εθπαίδεπζεο Ζ Απνηειεζκαηηθφηεηα ηεο κάζεζεο θαη ηεο δηδαζθαιίαο ησλ καζεηψλ Ζ ζπκκεηνρή ηνπ καζεηή ζηε δηαδηθαζία κάζεζεο Δπνηθνδνκεηηθέο δξαζηεξηφηεηεο γηα ηνλ καζεηή Θεσξεηηθά Πιαίζηα Πιενλεθηήκαηα θαη Μεηνλεθηήκαηα ηεο ρξήζεο ηνπ Ζ/Τ ζηελ εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία To εθπαηδεπηηθφ ινγηζκηθφ ζηελ εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία Μνληέια αλάπηπμεο εθπαηδεπηηθνχ ινγηζκηθνχ 92 Παλεπηζηήκην Αηγαίνπ Τκήκα Μεραληθώλ Σρεδίαζεο Πξντόλησλ θαη Σπζηεκάησλ 4

5 3.9 Παξαδείγκαηα εθπαηδεπηηθψλ ινγηζκηθψλ Ζ Δπαπμεκέλε Πξαγκαηηθόηεηα ζηελ εθπαίδεπζε Δηζαγσγή Ζ ζπκβνιή ηεο Δπαπμεκέλεο Πξαγκαηηθφηεηαο ζηελ εθπαίδεπζε Τινπνηεκέλεο εθπαηδεπηηθέο εθαξκνγέο Δπαπμεκέλεο Πξαγκαηηθφηεηαο Αμηνιφγεζε AR εθπαηδεπηηθψλ ζπζηεκάησλ πκπεξάζκαηα ρεδηαζηηθέο απαηηήζεηο AR εθπαηδεπηηθψλ ινγηζκηθψλ Μειέηε θαη ρεδίαζε ηεο AR εθπαηδεπηηθήο εθαξκνγήο Δηζαγσγή Καζνξηζκφο ζηφρνπ Καηλνηφκνο ραξαθηήξαο εθαξκνγήο Καζνξηζκφο απεπζπλφκελνπ θνηλνχ Πξνδηαγξαθέο ρξήζεο Μειέηε ηνπ εθπαηδεπηηθνχ αληηθεηκέλνπ Οξγάλσζε πεξηερνκέλνπ Γηαδηθαζία ρεηξηζκνχ ηνπ θχιινπ εξγαζίαο ρεδίαζε αιιειεπίδξαζεο θαη ζρεδίαζε δνκήο εθπαηδεπηηθήο εθαξκνγήο Δηζαγσγή Αλάιπζε απαηηήζεσλ ζελαξίνπ ρεδίαζε δνκήο εθπαηδεπηηθήο εθαξκνγήο ρεδηαζκφο Απηήο Γηεπαθήο Υξήζηε (TUI) Οδεγνί ζρεδίαζεο ηνπ TUI Γεκηνπξγία Απηήο Γηεπηθάλεηαο ρεδηαζκφο δηαδηθαζίαο αιιειεπίδξαζεο Πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ηελ πινπνηεζεκόηεηα ηεο ΣΑR εθπαηδεπηηθήο εθαξκνγήο ρεδηαζκφο εηθνληθψλ κνληέισλ VRML γηα ηελ AR εθπαηδεπηηθή εθαξκνγή Δηζαγσγή ζην ινγηζκηθφ ARToolKit Υαξαθηεξηζηηθά Λνγηζκηθνχ Απαξαίηεηα ηνηρεία εγθαηάζηαζεο ARToolKit Μειέηε ηνπ API (Application Programming Interface) ηνπ ARToolKit Γεκηνπξγία θαθέινπ AR project Δηζαγσγή ησλ VRML αξρείσλ ζην ARToolKit Γεκηνπξγία ησλ patterns θαη ησλ αληίζηνηρσλ markers πκπεξάζκαηα ρξήζεο θαη κειέηεο ηνπ ARToolKit Aλίρλεπζεο ζχγθξνπζεο (Collision Detection) Μεζνδνινγίεο Αλίρλεπζεο χγθξνπζεο (Collision Detection) Οξηαθνί Όγθνη (Bounding Volumes) Δπζπγξακκηζκέλα νξηαθά θνπηηά σο πξνο άμνλα (axis-aligned bounding boxes) Οξηαθέο θαίξεο (Bounding Spheres) Δηζαγσγή ζην ινγηζκηθφ SPICE 182 Παλεπηζηήκην Αηγαίνπ Τκήκα Μεραληθώλ Σρεδίαζεο Πξντόλησλ θαη Σπζηεκάησλ 5

6 6.4.1 Φηινζνθία ζχλδεζεο ARToolKit κε SPICE πκπεξάζκαηα ΑΝΑΦΟΡΔ ΚΑΗ ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ Παλεπηζηήκην Αηγαίνπ Τκήκα Μεραληθώλ Σρεδίαζεο Πξντόλησλ θαη Σπζηεκάησλ 6

7 Δπραξηζηίεο Δπραξηζηψ ζεξκά ηνλ επηβιέπνληα θαζεγεηή κνπ θ. ππξίδσλα Βνζηλάθε, φπσο θαη ηνπο θαζεγεηέο θαη κέιε ηεο επηηξνπήο θ. Παλαγηψηε Κνπηζακπάζε θαη θ. Παξαζθεπά Παπαλίθν. Δπραξηζηψ ηδηαηηέξσο ηελ νηθνγέλεηα κνπ γηα ηηο ζπκβνπιέο ηνπο, ηελ ακέξηζηε ζπκπαξάζηαζε θαη ππνζηήξημε ηνπο θαζψο θαη ηνπο θίινπο κνπ. Σέινο, επραξηζηψ ηελ εξεπλεηηθή νκάδα ICCS ηνπ Δζληθνχ Μεηζφβηνπ Πνιπηερλείνπ γηα ηελ βνήζεηα θαη επηθνηλσλία πνπ είρα καδί ηνπο. Παλεπηζηήκην Αηγαίνπ Τκήκα Μεραληθώλ Σρεδίαζεο Πξντόλησλ θαη Σπζηεκάησλ 7

8 Δηζαγωγή Έλα ηαρέσο αλαπηπζζφκελν εξεπλεηηθφ πεδίν είλαη ε ηερλνινγία ηεο Δπαπμεκέλεο Πξαγκαηηθφηεηαο (Augmented Reality, AR). Απηή ε λέα ηερλνινγία έρεη ηηο ξίδεο ηεο ζηνλ ρψξν ηεο Δηθνληθήο Πξαγκαηηθφηεηαο (Virtual Reality, VR). Σν κεγάιν επίηεπγκα απηήο ηεο ηερλνινγίαο είλαη φηη ελδπλακψλεη ηηο δπλαηφηεηεο ησλ αλζξψπηλσλ αηζζήζεσλ ή/θαη εληζρχεη ηηο ηδηφηεηεο ησλ θπζηθψλ αληηθεηκέλσλ θαηά ηελ αιιειεπίδξαζε ησλ αλζξψπσλ κε απηά ζην θπζηθφ πεξηβάιινλ. Ο βαζηθφο ζηφρνο ηεο είλαη λα πξνζζέηεη πιεξνθνξία θαη λφεκα ζε πξαγκαηηθά αληηθείκελα θαη πεξηβάιινληα. Ζ AR ελζσκαηψλεη ζε αληηθείκελα θαη ρψξνπο ηερλνινγίεο νη νπνίεο πξνζζέηνπλ επεμεγεκαηηθά δεδνκέλα ζηελ θαηαλφεζε ελφο ζέκαηνο απφ έλα ή πνιιά άηνκα. Καηά ζπλέπεηα εκπινπηίδεη ηελ αληηιεπηηθή ηθαλφηεηα ηνπ ρξήζηε γηα κία ζπγθεθξηκέλε θαηάζηαζε. ηελ Γηπισκαηηθή Δξγαζία δίλεηαη έκθαζε ζηελ ζπκβνιή ηεο Δπαπμεκέλεο Πξαγκαηηθφηεηαο ζηελ εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία. Ζ AR θαη ηδηαίηεξα ε Απηή Δπαπμεκέλε Πξαγκαηηθφηεηα (Tangible Augmented Reality, TAR) δηαθαίλεηαη φηη κπνξνχλ λα πξνζθέξνπλ πνιιέο δπλαηφηεηεο ζηελ εθπιήξσζε εθπαηδεπηηθψλ ζηφρσλ. Οη εθπαηδεπφκελνη ζα κπνξνχλ λα αιιειεπηδξνχλ κέζα ζε έλα επαπμεκέλν πεξηβάιινλ, λα ρεηξίδνληαη εηθνληθά αληηθείκελα ζην θπζηθφ πεξηβάιινλ, ρσξίο παξάιιεια λα ράλνπλ ηελ αίζζεζε απηνχ. Παξαδείγκαηα εθαξκνγψλ AR/TAR είλαη ε εκπεηξία ηεο εμέιημεο επηζηεκνληθψλ θαηλνκέλσλ, δηαθφξσλ ηχπσλ πεηξάκαηα π.ρ. θπζηθήο, ζρεδίαζεο ειεθηξηθψλ θπθισκάησλ, ηα νπνία κέρξη πξφηηλνο ζα ήηαλ αδχλαηνλ λα πξαγκαηνπνηεζνχλ θάησ απφ θαλνληθέο ζπλζήθεο. Σα εθπαηδεπηηθά πεξηβάιινληα πνπ ρξεζηκνπνηνχλ ζπζηήκαηα Απηήο Δπαπμεκέλεο Πξαγκαηηθφηεηαο (TAR) δηεπθνιχλνπλ ηνπο ρξήζηεο ζηελ εθκάζεζε θαη νηθεηνπνίεζε ηνπ πξνο κειέηε αληηθεηκέλνπ. Ζ ηδηαηηεξφηεηα απηψλ ησλ πεξηβαιιφλησλ έγθεηηαη ζην φηη αληί λα ρξεζηκνπνηεζνχλ νπηηθά αληηθείκελα ή γξαπηέο εληνιέο θαη πξάμεηο κέζα ζηελ ηάμε, ρξεζηκνπνηνχληαη θαη αμηνπνηνχληαη πξαγκαηηθά αληηθείκελα ηνπ θπζηθνχ θφζκνπ. Παλεπηζηήκην Αηγαίνπ Τκήκα Μεραληθώλ Σρεδίαζεο Πξντόλησλ θαη Σπζηεκάησλ 8

9 θνπόο ηεο Γηπιωκαηηθήο Δξγαζίαο Ζ παξνχζα Γηπισκαηηθή Δξγαζία εζηηάδεη ζηελ ρξήζε ηεο Απηήο Δπαπμεκέλεο Πξαγκαηηθφηεηαο (TAR) ζηνλ ηνκέα ηεο εθπαίδεπζεο. Οη βαζηθνί ζηφρνη ηεο εξγαζίαο είλαη ε θαηαλφεζε ηεο Σερλνινγίαο ηεο Δπαπμεκέλεο Πξαγκαηηθφηεηαο, ε κειέηε AR ζπζηεκάησλ θαη ηερληθψλ αιιειεπίδξαζεο ζε Απηά Δπαπμεκέλα Πεξηβάιινληα θαζψο θαη ε δεκηνπξγία κίαο πξφηαζεο AR εθπαηδεπηηθήο εθαξκνγήο εθκάζεζεο ειεθηξηθψλ θπθισκάησλ. Ζ κειέηε πεξίπησζεο (case study) πνπ αλαιχεηαη είλαη ε ζρεδίαζε κίαο εθαξκνγήο εθκάζεζεο ειεθηξηθψλ θπθισκάησλ πνπ πξννξίδεηαη γηα καζεηέο ιπθείνπ. Ζ εθαξκνγή ρξεζηκνπνηεί ηερλνινγίεο Δηθνληθήο θαη Δπαπμεκέλεο Πξαγκαηηθφηεηαο θαη ζηεξίδεηαη ζηελ πιαηθφξκα ηνπ ARToolKit (Διεχζεξν ινγηζκηθφ αλάπηπμεο απιψλ AR εθαξκνγψλ). Ο καζεηήο θαιείηαη λα θαηαζθεπάζεη ζην Δπαπμεκέλν Πεξηβάιινλ θάπνηα απφ ηα θπθιψκαηα πνπ εκθαλίδνληαη ζηα ζρνιηθά βηβιία ηεο Β θαη Γ ιπθείνπ θαη λα κειεηήζεη ηε ζπκπεξηθνξά ηνπο ζηνλ ρξφλν βαζηζκέλνο ζε εμνκνίσζε απφ ην παθέην Spice. Σα εηθνληθά θπθιψκαηα ζα δεκηνπξγνχλ απηφκαηα ηνπνινγίεο ειεθηξηθψλ θπθισκάησλ κέζσ ηεο δεκηνπξγίαο θαηάιιεισλ ηνπνινγηψλ θφκβσλ θαη ζηνηρείσλ. Ζ ηειηθή εθαξκνγή παξέρεη ζηνλ ρξήζηε κηα εχθνιε δηεπαθή γηα ηελ επηινγή ησλ ζηνηρείσλ θαη ηελ παξακεηξνπνίεζε απηψλ. Σέινο, ε Γηπισκαηηθή Δξγαζία πεξηιακβάλεη ηνλ ζρεδηαζκφ ησλ κνληέισλ ησλ ειεθηξηθψλ ζηνηρείσλ (αληηζηάζεηο, ππθλσηέο, πελία θηι) ζε θάπνην CAD (Computer Aided Design) ινγηζκηθφ θαζψο θαη ηελ εχξεζε ηνπ ηξφπνπ κε ηνλ νπνίν κπνξνχλ λα ζπλδεζνχλ κεηαμχ ηνπο ζηνλ ρψξν γηα λα απνηειέζνπλ έλα ηξηζδηάζηαην θχθισκα. Παξάιιεια, παξνπζηάδεηαη ε νινθιήξσζε ηνπ ARToolKit κε ην παθέην εμνκνίσζεο ειεθηξηθψλ θπθισκάησλ Spice πξνθεηκέλνπ λα εμαρζνχλ νη γξαθηθέο παξαζηάζεηο ηεο εμφδνπ ηνπ θπθιψκαηνο. Καηά ηελ δηαδηθαζία ηεο ζρεδίαζεο ιακβάλνληαη ππφςε κεζνδνινγίεο πνπ απνξξένπλ απφ ηελ επηζηήκε ηεο Αιιειεπίδξαζεο Αλζξψπνπ Μεραλήο (Human Computer Interaction, HCI) θαζψο θαη ζε ηερληθέο αιιειεπίδξαζεο ζε Δπαπμεκέλα Πεξηβάιινληα. Παλεπηζηήκην Αηγαίνπ Τκήκα Μεραληθώλ Σρεδίαζεο Πξντόλησλ θαη Σπζηεκάησλ 9

10 Μεζνδνινγία αληηκεηώπηζεο ζηόρωλ Ζ κεζνδνινγία αληηκεηψπηζεο ζηφρσλ πεξηιακβάλεη ηα παξαθάησ ζηάδηα : Μειέηε ηεο ηερλνινγίαο ηεο ΑR θαζψο θαη ησλ εθαξκνγψλ πνπ έρνπλ αλαπηπρζεί κέρξη ζήκεξα. Αλάιπζε θαη αμηνιφγεζε ηεο ηερλνινγίαο ηεο AR σο εξγαιείν εθκάζεζεο θαη εθπαίδεπζεο ζηα ζρνιεία. Δληνπηζκφο θαη θαηαλφεζε ησλ κεζνδνινγηψλ ζρεδίαζεο Απηψλ AR Γηεπαθψλ Υξήζηε (Tangible User Interfaces, TUIs). Μειέηε ηνπ ειεχζεξνπ ινγηζκηθνχ ARToolΚit γηα ηελ δεκηνπξγία απιψλ AR εθαξκνγψλ. Καηαλφεζε ηνπ ηξφπνπ ιεηηνπξγίαο ηνπ παθέηνπ εμνκνίσζεο ειεθηξηθψλ θπθισκάησλ Spice θαη ηεο θαηάιιειεο ζχλδεζεο/επηθνηλσλίαο κε ην ARToolΚit. Παξνπζίαζε ζρεδηαζηηθήο πξφηαζεο γηα ηελ εθκάζεζε ησλ ειεθηξηθψλ θπθισκάησλ απφ καζεηέο ιπθείνπ κέζσ ηεο εθαξκνγήο ηεο Απηήο Δπαπμεκέλεο Πξαγκαηηθφηεηαο (Tangible Augmented Reality, TAR). πκπεξάζκαηα ζρεηηθά κε ηελ αμηνπνίεζε ηεο Απηήο Δπαπμεκέλεο Πξαγκαηηθφηεηαο απφ ηηο νπηηθέο ηεο ηερληθήο-ηερλνινγηθήο αλάπηπμεο, επρξεζηίαο θαη εκπεηξίαο ηνπ ρξήζηε θαζψο θαη ηεο εθπαηδεπηηθήο ηεο αμίαο. Παλεπηζηήκην Αηγαίνπ Τκήκα Μεραληθώλ Σρεδίαζεο Πξντόλησλ θαη Σπζηεκάησλ 10

11 Οξγάλωζε Γηπιωκαηηθήο Δξγαζίαο Κεθάιαην 1: ε απηφ ην θεθάιαην πεξηγξάθεηαη ην επηζηεκνληθφ πεδίν ηεο Δπαπμεκέλεο Πξαγκαηηθφηεηαο, ηα ραξαθηεξηζηηθά ηεο θαη κηα γξήγνξε ηζηνξηθή αλαδξνκή. Δπηπιένλ, αλαθέξνληαη νη ηνκείο εθαξκνγήο ηεο Δπαπμεκέλεο Πξαγκαηηθφηεηαο, ηα ινγηζκηθά αλάπηπμεο πξσηνηχπσλ πνπ ππάξρνπλ θαη ηέινο απφ ηερληθήο άπνςεο, νη ζπζθεπέο εηζφδνπ θαη εμφδνπ γηα ζπζηήκαηα πνπ θάλνπλ ρξήζε ηεο Δπαπμεκέλεο Πξαγκαηηθφηεηαο. Κεθάιαην 2: ε απηφ ην θεθάιαην αλαιχεηαη ε έλλνηα ηεο Απηήο Δπαπμεκέλεο Πξαγκαηηθφηεηαο θαζψο θαη ηα ραξαθηεξηζηηθά γλσξίζκαηα ησλ Απηψλ Γηεπαθψλ Υξήζηε. Δπηζεκαίλνληαη επηπιένλ νη δηαθνξέο αλάκεζα ζε κηα Απηή Γηεπαθή Υξήζηε θαη ζε κηα Γξαθηθή Γηεπαθή Υξήζηε. Αθφκε, παξνπζηάδνληαη ηερληθέο αιιειεπίδξαζεο ζε Δπαπμεκέλα Πεξηβάιινληα, ν ρεηξηζκφο εηθνληθψλ αληηθεηκέλσλ ζηεξηδφκελνο ζηνλ ζηφρν δεκηνπξγίαο θαζψο θαη κέζνδνη αιιειεπίδξαζεο βαζηζκέλνη ζηελ απφθξπςε (occlusion). Κεθάιαην 3: ε απηφ ην θεθάιαην αλαιχεηαη ε ηξέρνπζα εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία πνπ ππάξρεη ζηα ζρνιεία. Μειεηψληαη ζεσξίεο κάζεζεο, κεζνδνινγίεο ζχγρξνλεο εθπαίδεπζεο θαζψο θαη ηα ζεσξεηηθά πιαίζηα. Δπίζεο, αλαθέξνληαη ηα πιενλεθηήκαηα θαη ηα κεηνλεθηήκαηα ηεο ρξήζεο ηνπ Ζ/Τ ζηελ εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία θαζψο θαη ε ζπκβνιή ηνπ εθπαηδεπηηθνχ ινγηζκηθνχ ζε απηή, σο βνεζεηηθφ εξγαιείν. Κεθάιαην 4: ε απηφ ην θεθάιαην κειεηάηαη ε έληαμε ηεο Δπαπμεκέλεο Πξαγκαηηθφηεηαο ζηνλ ηνκέα ηεο εθπαίδεπζεο θαη γίλεηαη έξεπλα θαη αμηνιφγεζε πάλσ ζε πινπνηεκέλεο εθπαηδεπηηθέο εθαξκνγέο Δπαπμεκέλεο Πξαγκαηηθφηεηα. Κεθάιαην 5: Μειεηάηαη θαη ζρεδηάδεηαη κηα εθπαηδεπηηθή εθαξκνγή εθκάζεζεο ειεθηξηθψλ θπθισκάησλ γηα καζεηέο ιπθείνπ κε ρξήζε ηεο Δπαπμεκέλεο Πξαγκαηηθφηεηαο. Γειαδή, απηφ ην θεθάιαην αθνξά ηελ κειέηε πεξίπησζε (case study) ηεο Γηπισκαηηθήο Δξγαζίαο. Καζνξίδεηαη ν ζηφρνο, ν θαηλνηφκνο ραξαθηήξαο ηεο εθαξκνγήο, ην απεπζπλφκελν θνηλφ θαζψο θαη νη πξνδηαγξαθέο ρξήζεο. Δπίζεο, κειεηάηαη ην εθπαηδεπηηθφ αληηθείκελν, δειαδή ε δεκηνπξγία ειεθηξηθψλ θπθισκάησλ, νξγαλψλεηαη ην πεξηερφκελν ηεο εθαξκνγήο θαη Παλεπηζηήκην Αηγαίνπ Τκήκα Μεραληθώλ Σρεδίαζεο Πξντόλησλ θαη Σπζηεκάησλ 11

12 ζρεδηάδνληαη νη κέζνδνη αιιειεπίδξαζεο θαη ε δνκή ηεο. Σέινο, ζρεδηάδεηαη ε Απηή Γηεπηθάλεηα Υξήζηε ζχκθσλα κε ζπγθεθξηκέλεο ζρεδηαζηηθέο απαηηήζεηο. Κεθάιαην 6: ε απηφ ην θεθάιαην δίλνληαη πιεξνθνξίεο πνπ αθνξνχλ ηελ πινπνηεζεκφηεηα ηεο εθπαηδεπηηθήο εθαξκνγήο εθκάζεζεο ειεθηξηθψλ θπθισκάησλ. Πεξηγξάθεηαη ν ηξφπνο δεκηνπξγίαο ησλ εηθνληθψλ κνληέισλ, ην ινγηζκηθφ αλάπηπμεο εθαξκνγψλ Δπαπμεκέλεο Πξαγκαηηθφηεηαο, ARToolKit, ε κέζνδνο αλίρλεπζεο ζχγθξνπζεο (collision detection) κέζσ ησλ νξηαθψλ φγθσλ (Bounding Volume) ησλ αληηθεηκέλσλ θαη ηέινο ην ινγηζκηθφ εμνκνίσζεο ειεθηξηθψλ θπθισκάησλ SPICE θαη ε ζχλδεζε απηνχ κε ην ARToolKit. Κεθάιαην 7: ην θεθάιαην απηφ θαηαγξάθνληαη ηα ζπκπεξάζκαηα ζρεηηθά κε ηελ αμηνπνίεζε ηεο Δπαπμεκέλεο Πξαγκαηηθφηεηαο θαζψο θαη ηελ κειινληηθή ζπκβνιή απηήο ζηελ εθπαίδεπζε. Κεθάιαην 8: Αλαθέξνληαη νη πεγέο θαη νη αλαθνξέο πνπ έρνπλ ρξεζηκνπνηεζεί γηα ηελ ζχληαμε ηεο Γηπισκαηηθήο Δξγαζίαο. Παλεπηζηήκην Αηγαίνπ Τκήκα Μεραληθώλ Σρεδίαζεο Πξντόλησλ θαη Σπζηεκάησλ 12

13 Λίζηα ζρεκάηωλ ρήκα 1 Πξαγκαηηθφηεηα ηνπ Milgram (πξνζαξκνζκέλε απφ ηνλ Milgram θαη Kishino) ρήκα 2 Έλα TUI ρξεζηκνπνηεί θπζηθά αληηθείκελα ελψ έλα GUI ηνλ ππνινγηζηή ρήκα 3 Storyboards ρξήζεο PIP ρήκα 4 Παξαδείγκα ελ ζεηξά ζχλδεζεο ειεθηξηθψλ ζηνηρείσλ (πεγή: ρήκα 5 Παξάδεηγκα παξάιιειεο ζχλδεζεο ειεθηξηθψλ ζηνηρείσλ (πεγή: ρήκα 6 Παξάδεηγκα κεηθηήο ζχλδεζεο ειεθηξηθψλ ζηνηρείσλ (πεγή: ρήκα 7 Φάζεηο νξγάλσζεο πεξηερνκέλνπ AR εθαξκνγήο ρήκα 8 Δξγαζηεξηαθφο ρψξνο πξαθηηθήο άζθεζεο κε AR εθαξκνγή ρήκα 9 Θεσξία Μάζεζεο: Κνλζηξνπθηηβηζηηθφ κνληέιν ρήκα 10 πλεξγαηηθή κεζνδνινγία κάζεζεο ρήκα 11 Γνκή ινγηζκηθνχ ARToolΚit ρήκα 12 Γηαδηθαζία κεηαγιψηηηζεο κίαο γιψζζαο ππνινγηζηή ρήκα 13 Γηαδηθαζία δηεξκήλεπζεο κίαο γιψζζαο ππνινγηζηή ρήκα 14 Γηαδηθαζία δηεξκήλεπζεο SPICE ρήκα 15 Γηαδηθαζία ζχλδεζεο ARToolKit θαη SPICE ρήκα 16 Υψξνο εξγαζίαο θαη ζέζεηο AR εξγαιείσλ θαη AR ζηνηρείσλ ρήκα 17 Δλ ζεηξά ζχλδεζε δχν εηθνληθψλ αληηζηάζεσλ κε ην AR pen ρήκα 18 Παξάιιειε ζχλδεζε δχν εηθνληθψλ αληηζηάζεσλ κε ην AR pen ρήκα 19 MultiMarker AR πιεθηξνινγίνπ ρήκα 20 Δπηθάιπςε MultiMarker κε εηθνληθή πιεξνθνξία ρήκα 21 χλδεζε ειεθηξηθνχ ζηνηρείνπ κε AR πιεθηξνιφγην ρήκα 22 Γηαδηθαζία επηινγήο ID Card ειεθηξηθνχ ζηνηρείνπ ρήκα 23 Λεηηνπξγία αιιαγήο ηεο ηηκήο ηνπ ειεθηξηθνχ ζηνηρείνπ ρήκα 24 Γηαδηθαζία επηινγήο κνλάδαο πνιιαπιαζηαζηή ρήκα 25 Δπηινγή ηεο ηηκή ηνπ ειεθηξηθνχ ζηνηρείνπ ρήκα 26 Δηζαγσγή ηεο ζέζεο ηνπ ει. ζηνηρείνπ κε ην AR πιεθηξνιφγην ρήκα 27 Έλδεημε δηαθφπηε φηαλ είλαη αλνηθηφο ρήκα 28 Έλδεημε δηαθφπηε φηαλ είλαη θιεηζηφο έλαξμε πξνζνκνίσζεο ρήκα 29 Οη ηξείο αλαπαξαζηάζεηο ησλ επζπγξακκηζκέλσλ νξηαθψλ θνπηηψλ σο πξνο άμνλα: mixmax, min-widths, center-radius. [Ericson05] ρήκα 30 Έιεγρνο ζχγθξνπζεο δχν νξηαθψλ ζθαηξψλ ρήκα 31 Παξάδεηγκα ηνπνινγίαο ειεθηξηθνχ θπθιψκαηνο Παλεπηζηήκην Αηγαίνπ Τκήκα Μεραληθώλ Σρεδίαζεο Πξντόλησλ θαη Σπζηεκάησλ 13

14 Λίζηα εηθόλωλ Δηθφλα 1 Παξάδεηγκα εγρείξηζεο κε ηελ βνήζεηα ηεο AR [FUCHS08] Δηθφλα 2 Παξάδεηγκα 3D απεηθφληζεο εκβξχνπ κε ηελ βνήζεηα ηεο AR Δηθφλα 3 Δξγαζηήξην Δπαπμεκέλεο Πξαγκαηηθφηεηαο γηα ηελ επηζηήκε ηεο Φπζηθήο [CAMTech06] Δηθφλα 4 Δθκάζεζε θίλεζεο πιαλεηψλ κε HMD [Shelton02] Δηθφλα 5 Γειηίν θαηξνχ κε 3D εηθνληθνχο ράξηεο Δηθφλα 6 Παξάδεηγκα AR παηρληδηνχ, Buggy Boom [BuggyBoom05] Δηθφλα 7 Παξάδεηγκα HUD (Head-up Display) γηα ηελ εχξεζε θξππηψλ ησλ ερζξψλ Δηθφλα 8 GPS κε ελζσκαησκέλε ηερλνινγία AR γηα εχθνιε πεξηήγεζε ζηελ πφιε Δηθφλα 9 Πεηξακαηηθφ AR ζχζηεκα Σαμηδησηηθή Μεραλή [ColumbiaUni] Δηθφλα 10 πζθεπέο θα πζηήκαηα Δηζφδνπ ζε AR πεξηβάιινληα Δηθφλα 11 HMD θνξεηή ζπζθεπή θεθαιηνχ Δηθφλα 12 Παξάδεηγκα νπηηθψλ ζπζθεπψλ απεηθφληζεο Δηθφλα 13 Γηάθαλε HUD (Head-up Display) Δηθφλα 14 Παξάδεηγκα VRD γπαιηψλ Δηθφλα 15 Screenshot απφ ην ραξαθηεξηζηηθφ Exposé ζην Mac OS X Δηθφλα 16 Σα props (ζηεξίγκαηα) ελφο ζηφρνπ δεκηνπξγία: κεραλή αλαδήηεζεο ζηνηρείσλ, ρεηξηζηήο, ιεηηνπξγία θαηάξγεζεο Δηθφλα 17 Γεκηνπξγία ελφο εηθνληθνχ κνληέινπ κε ρξήζε ελφο θχβνπ-ρεηξηζηή Δηθφλα 18 Αιιειεπίδξαζε pick & drop γηα ηελ κεηαθίλεζε θαη ηελ θαηαζηξνθή εηθνληθψλ αληηθεηκέλσλ Δηθφλα 19 Inspector pad θαη keypad Δηθφλα 20 Έξεπλα κέζσ ησλ ηδηνηήησλ θαη ησλ ηηκψλ ηνπο απφ έλα ζηνηρείν κε ρξήζε ηνπ inspector pad Δηθφλα 21 Παξάδεηγκα αιιαγήο ηεο θιίκαθαο κε inspector pad θαη keypad Δηθφλα 22 Πξφβιεκα εληνπηζκνχ αθξηαλνχ ζεκείνπ: απφ ηα απνθξπκκέλα markers, είλαη πνιχ δχζθνιν λα αλαγλσξηζηεί πνπ αθξηβψο ζεκαδεχεη ν ρξήζηεο Δηθφλα 23 Απηφ AR πιήθηξν θαη 3D πνληίθη Δηθφλα 24 Απηφ AR slider θαη θαιεηδνζθφπην Δηθφλα 25 Απηή AR κπάξα κελνχ Δηθφλα 26 Απηφ AR επηηξαπέδην παηρλίδη Δηθφλα 27 Απηφ AR αξηζκεηηθφ πιεθηξνιφγην θαη ηξίιηδα Δηθφλα 28 Ώζεζε εηθνληθψλ κπάισλ κε αιιειεπίδξαζε βαζηζκέλε ζηελ απφθξπςε Δηθφλα 29 Πξνβνιηθή AR εθαξκνγή ζχλζεζεο κνπζηθήο - Tangible Interface music-reactable Δηθφλα 30 Πξνβνιηθή AR εθαξκνγή δεκηνπξγίαο ειεθηξηθνχ θπθιψκαηνο - React3D- electrical circuit Tangible User Interface Δηθφλα 31 Δηεξνγελέο AR ζχζηεκα πξνβνιηθήο επίδεημεο- πβξηδηθφ ππνινγηζηηθφ πεξηβάιινλ Δηθφλα 32 Δηεξνγελέο AR ζχζηεκα δηάθαλεο θνξεηήο νζφλεο (see-through HMD) Δηθφλα 33 EMMIE ζπλεξγαηηθφ AR εηεξνγελέο ζχζηεκα Παλεπηζηήκην Αηγαίνπ Τκήκα Μεραληθώλ Σρεδίαζεο Πξντόλησλ θαη Σπζηεκάησλ 14

15 Δηθφλα 34 Studierstube PIP Μία δηεπαθή δχν ρεξηψλ (Two-handed Interface) κε ρξήζε ησλ κεηαθνξψλ ηνπ άβαθα θαη ησλ καξθαδφξσλ Δηθφλα 35 πλεξγαηηθφ AR πεξηβάιινλ Δηθφλα 36 Μεηαθνξά cake platter Δηθφλα 37 Σερληθέο αιιειεπίδξαζεο ζην ζχζηεκα Designer s Outpost Δηθφλα 38 Πεξηβάιινλ εθπαηδεπηηθνχ ινγηζκηθνχ πξνζνκνηψζεσλ Modellus Δηθφλα 39 Πεξηβάιινλ εθπαηδεπηηθνχ ινγηζκηθνχ Interactive Physics Δηθφλα 40 Πεξηβάιινλ εθπαηδεπηηθνχ ινγηζκηθνχ Easy Java Simulations Δηθφλα 41 Πεξηβάιινλ εθπαηδεπηηθνχ ινγηζκηθνχ ΓΑΗΑ Δηθφλα 42 Γηεπεθάλεηα ρξήζηε ηνπ πξνγξάκκαηνο EXPLOAR [EXPLOARb] Δηθφλα 43Παξάδεηγκα εθαξκνγήο ηνπ EXPLOAR [EXPLOARb] Δηθφλα 44 Παξάδεηγκα πεηξάκαηνο δπλακηθήο ξεπζηψλ Δηθφλα 45 Αλάπηπμε ελφο ΣUI γηα ην κάζεκα ηεο γεσκεηξίαο Δηθφλα 46 Δθαξκνγή εθπαηδεπηηθψλ πεξηπάησλ κε ρξήζε PDAs Δηθφλα 47 Δθπαηδεπηηθή εθαξκνγή Alien Contact Δηθφλα 48 Υξήζε ηνπ MagicBook γηα κεηάβαζε απφ ηνλ πξαγκαηηθφ θφζκν ζηνλ ηδεαηφ Δηθφλα 49 Έλαο ρξήζηεο ρεηξίδεηαη έλα εηθνληθφ πινίν, ζε κηα εηθνληθή ζάιαζζα θαη ζε ζπλδπαζκφ κε ηνλ ήρν ηνπ σθεαλνχ πνπ ππάξρεη απφ πίζσ Δηθφλα 50 Παξάδεηγκα ιεηηνπξγία ηνπ ζπζηήκαηνο MARIE Δηθφλα 51 Δθπαηδεπηηθή εθαξκνγή εθκάζεζεο ησλ ζρέζεσλ γήο-ήιηνπ Δηθφλα 52 ρεδηαζκφο ειεθηξηθψλ ζηνηρείσλ ζην Cinema 4D Δηθφλα 53 Παξαδείγκαηα patterns ηνπ ARToolKit Δηθφλα 54 Παξαδείγκαηα markers ζην θπζηθφ πεξηβάιινλ ηνπ ρξήζηε Δηθφλα 55 Πξνβνιή VRML κνληέισλ ησλ ειεθηξηθψλ ζηνηρείσλ ζηα αληίζηνηρα patterns Δηθφλα 56 Παξάδεηγκα αλίρλεπζεο ζχγθξνπζεο Παλεπηζηήκην Αηγαίνπ Τκήκα Μεραληθώλ Σρεδίαζεο Πξντόλησλ θαη Σπζηεκάησλ 15

16 Λίζηα πηλάθωλ Πίλαθαο 1 Ηζηνξηθή Αλαδξνκή Δπαπμεκέλεο Πξαγκαηηθφηεηαο Πίλαθαο 2 Λνγηζκηθά αλάπηπμεο AR εθαξκνγψλ Πίλαθαο 3 Υαξαθηεξηζηηθά AR εθπαηδεπηηθψλ πιαηθνξκψλ Πίλαθαο 4 Δηθνληθά ζχκβνια θαη νη ηδηφηεηεο ηνπο Πίλαθαο 5 Παξάδεηγκα αξρείνπ ηχπνπ netlist, ηνπ SPICE Πίλαθαο 6 ρεκαηηθή αλαπαξάζηαζε ηνπ πξνγξάκκαηνο PSpice Παλεπηζηήκην Αηγαίνπ Τκήκα Μεραληθώλ Σρεδίαζεο Πξντόλησλ θαη Σπζηεκάησλ 16

17 1. Δπαπμεκέλε Πξαγκαηηθόηεηα (AR) 1.1 Έλλνηα θαη Οξηζκόο ηεο Δπαπμεκέλεο Πξαγκαηηθόηεηαο Ζ Δπαπμεκέλε Πξαγκαηηθφηεηα (Augmented Reality, AR) εκπινπηίδεη ηηο δπλαηφηεηεο ησλ αλζξψπηλσλ αηζζήζεσλ πξνζζέηνληαο εηθνληθή πιεξνθνξία κέζσ θαηάιιεισλ ζπζθεπψλ, ζην πξαγκαηηθφ πεξηβάιινλ. Με απιά ιφγηα ζπλδπάδεη ηνλ θπζηθφ θφζκν κε ηνλ εηθνληθφ θφζκν, πξνζθέξνληαο ζηνλ ρξήζηε έλα ελδπλακσκέλν πεξηβάιινλ. Ζ Δπαπμεκέλε Πξαγκαηηθφηεηα απνηειεί κία θαηλνηφκα πεξηνρή ησλ computer graphics. ηελ πξαγκαηηθφηεηα δελ είλαη ηφζν κία μερσξηζηή ηερλνινγία αιιά κία ζπιινγή απφ δηαθνξεηηθέο ηερλνινγίεο, νη νπνίεο ιεηηνπξγνχλ ζπλδπαζηηθά, γηα λα ελδπλακψζνπλ ηελ αληίιεςε ηνπ ρξήζηε γηα ηνλ πξαγκαηηθφ θφζκν κε πξφζζεζε ςεθηαθήο πιεξνθνξίαο. Πξέπεη λα ηνληζηεί φηη ε Δπαπμεκέλε Πξαγκαηηθφηεηα δελ ππνθαζηζηά ην πξαγκαηηθφ πεξηβάιινλ αιιά αληίζεηα ην εληζρχεη. Όπσο καξηπξά θαη ε ίδηα ε νξνινγία ηεο, επαπμάλεη ή αιιηψο πξνζζέηεη επηπιένλ πιεξνθνξίεο πνπ είλαη πξντφληα επεμεξγαζίαο ηνπ ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή. Μεξηθνί ζεσξνχλ φηη ε Δπαπμεκέλε Πξαγκαηηθφηεηα (Augmented Reality, AR) είλαη κηα εηδηθή πεξίπησζε ηεο Δηθνληθήο Πξαγκαηηθφηεηαο (Virtual Reality, VR), ελψ άιινη ππνζηεξίδνπλ φηη ε AR είλαη κία γεληθφηεξε έλλνηα, θαη ζεσξνχλ ηελ VR σο εηδηθή πεξίπησζε ηεο AR [Bimber05]. Όπσο θαη κε πνιιέο άιιεο έλλνηεο, έηζη θαη ε Δπαπμεκέλε Πξαγκαηηθφηεηα νξίδεηαη δηαθνξεηηθά απφ δηαθνξεηηθά άηνκα [H.Das94], [Nilsen06]. πλδπάδεη δχν θφζκνπο, ηνλ θπζηθφ κε ηνλ ηδεαηφ. Ζ πξνζέγγηζε ηεο ΑR βξίζθεηαη πην θνληά ζηνλ θπζηθφ, πξαγκαηηθφ θφζκν. Ζ θπξίαξρε αληίιεςε πνπ κεηαθέξεηαη πξνο ηνλ ρξήζηε είλαη απηή ηνπ θπζηθνχ θφζκνπ, επαπμεκέλε ζπλάκα κε δεδνκέλα απφ έλαλ ππνινγηζηή. Ο ζηφρνο ηεο είλαη λα πξνζζέζεη πιεξνθνξία θαη λφεκα ζε πξαγκαηηθά αληηθείκελα θαη ρψξνπο. Ζ AR ελζσκαηψλεη ζε αληηθείκελα θαη ρψξνπο ηερλνινγίεο νη νπνίεο πξνζζέηνπλ επεμεγεκαηηθά δεδνκέλα ζηελ θαηαλφεζε ελφο ζέκαηνο απφ έλα άηνκν. Ο νξηζκφο πνπ έρεη δψζεη ν Ronald Azuma [Azuma97] γηα ηελ Δπαπμεκέλε Πξαγκαηηθφηεηα (AR) είλαη έλαο απφ ηνπο πην πεξηγξαθηθνχο. Παλεπηζηήκην Αηγαίνπ Τκήκα Μεραληθώλ Σρεδίαζεο Πξντόλησλ θαη Σπζηεκάησλ 17

18 Ζ Δπαπμεκέλε Πξαγκαηηθφηεηα (AR) θαηά ηνλ Azuma είλαη κία παξαιιαγή ησλ Δηθνληθψλ Πεξηβαιιφλησλ (Virtual Environments, VE) ή θνηλψο ηεο Δηθνληθήο Πξαγκαηηθφηεηαο (VR). Οη ηερλνινγίεο Δηθνληθψλ Πεξηβαιιφλησλ (VE) εκβπζίδνπλ πιήξσο ηνλ ρξήζηε κέζα ζε έλα ζπλζεηηθφ πεξηβάιινλ. Δλψ είλαη εκβπζηζκέλνο, ν ρξήζηεο δελ κπνξεί λα δεη ηνλ πξαγκαηηθφ θφζκν γχξν ηνπ. Αληίζεηα, ε Δπαπμεκέλε Πξαγκαηηθφηεηα (AR) επηηξέπεη ζηνλ ρξήζηε λα δεη ηνλ πξαγκαηηθφ θφζκν ζε ζπλδπαζκφ κε εηθνληθά αληηθείκελα πνπ είλαη ππεξηηζέκελα ή ζπληηζέκελα κε ηνλ θπζηθφ θφζκν. Δπνκέλσο, ε ΑR ζπκπιεξψλεη ηελ πξαγκαηηθφηεηα ρσξίο λα ηελ αληηθαζηζηά πιήξσο. ηελ ηδαληθή πεξίπησζε, ζα θαίλνληαλ ζηνλ ρξήζηε, φηη ηα εηθνληθά θαη ηα πξαγκαηηθά αληηθείκελα ζπλππάξρνπλ ζηνλ ίδην ρψξν. Μεξηθνί εξεπλεηέο νξίδνπλ ηελ AR θαηά ηέηνην ηξφπν ψζηε λα είλαη απαξαίηεηε ε ρξήζε θνξεηψλ ζπζθεπψλ απεηθφληζεο (Head Mounded Displays, HMDs). Γηα λα απνθεπρζνχλ νη πεξηνξηζκνί ζηελ AR απφ εηδηθέο ηερλνινγίεο, ν Azuma [Azuma97] νξίδεη ηελ Δπαπμεκέλε Πξαγκαηηθφηεηα (AR) σο ηα ζπζηήκαηα εθείλα ηα νπνία έρνπλ ηα αθφινπζα ηξία ραξαθηεξηζηηθά, ζπλδπάδνπλ ην πξαγκαηηθφ κε ην εηθνληθφ, είλαη δηαδξαζηηθά ζε πξαγκαηηθφ ρξφλν θαη θαηαγξάθνληαη ζε ηξείο δηαζηάζεηο. Απηφο ν νξηζκφο επηηξέπεη ηελ ρξήζε AR ηερλνινγηψλ εθηφο ησλ HMDs ελψ δηαηεξεί ηηο βαζηθέο ζπληζηψζεο ηεο ΑR Δπαπμεκέλε θαη Μεηθηή Πξαγκαηηθφηεηα Σν 1994, ν Milgram [Azuma01], [Milgram94] νξίδεη ην εμήο: reality-virtuality continuum πνπ ζεκαίλεη ην ζπλερέο πξαγκαηηθφηεηαο-εηθνληθφηεηαο. ην έλα άθξν ηνπνζεηείηαη ην πξαγκαηηθφ πεξηβάιινλ θαη ζην άιιν άθξν έλα πιήξεο εηθνληθφ πεξηβάιινλ. Αλάκεζα ζηα δπν απηά άθξα βξίζθνληαη νη απνρξψζεηο ηεο κεηθηήο πξαγκαηηθφηεηαο (Mixed Reality, MR). Κνληά ζην άθξν ηεο πξαγκαηηθφηεηαο βξίζθεηαη ε Δπαπμεκέλε Πξαγκαηηθφηεηα (AR), θαζψο ε βαζηθή αληίιεςε πνπ κεηαθέξεηαη πξνο ηνλ ρξήζηε είλαη απηή ηνπ πξαγκαηηθνχ θφζκνπ, επαπμεκέλε ζπλάκα κε δεδνκέλα απφ ηνλ ππνινγηζηή. Δλψ πιεζηέζηεξα ζηελ Δηθνληθή Πξαγκαηηθφηεηα βξίζθεηαη ε ιεγφκελε Δπαπμεκέλε Δηθνληθφηεηα Παλεπηζηήκην Αηγαίνπ Τκήκα Μεραληθώλ Σρεδίαζεο Πξντόλησλ θαη Σπζηεκάησλ 18

19 (Augmented Virtuality, AV, απηφο ν φξνο δεκηνπξγήζεθε απφ ηνλ Milgram.), ε νπνία πεξηγξάθεη ζπζηήκαηα ηα νπνία παξνπζηάδνπλ θπξίσο ζπλζεηηθέο εηθφλεο κε πξνζζήθε θάπνησλ ζηνηρείσλ απφ ην πξαγκαηηθφ πεξηβάιινλ πνπ πξνζδίδνπλ πεξηζζφηεξε πηζηφηεηα θαη ξεαιηζκφ. Ζ Δπαπμεκέλε Δηθνληθφηεηα δελ έρεη νπζηαζηηθέο εθαξκνγέο, ζπλεπψο ππάξρεη ε πηζαλφηεηα λα εθιείςεη σο θαηεγνξία, φζν ε βειηίσζε ηεο ηερλνινγίαο απμάλεηαη ηφζν νη εηθνληθέο ζθελέο δελ ζα δηαθξίλνληαη απφ ηηο πξαγκαηηθέο. ηελ ηαμηλφκεζε απηή ηνπ Milgram ζεκαληηθφ ζηνηρείν απνηειεί ην γεγνλφο φηη νη θαηεγνξίεο ηεο Μεηθηήο Πξαγκαηηθφηεηαο δελ αληηκεησπίδνληαη σο δηαθξηηά ζεκεία, αιιά αληηζέησο φινο ν ρψξνο ζεσξείηαη έλα ζπλερέο (έηζη δηθαηνινγείηαη θαη ν φξνο ζπλερέο πξαγκαηηθφηεηαο-εηθνληθφηεηαο ). Απηφ ζεκαίλεη φηη ηα φξηα δελ είλαη απνιχησο ζαθή θαη φηη νη δηαθξίζεηο γίλνληαη δπζδηάθξηηεο γηα ην ηη αθξηβψο αληηιακβαλφκαζηε σο πξαγκαηηθφ θαη ηη σο εηθνληθφ. Ζ ξαγδαία ηερλνινγηθή πξφνδνο δπζρεξαίλεη αθφκε πεξηζζφηεξν απηή ηελ δηάθξηζε, ε νπνία ηείλεη λα κελ πθίζηαηαη πιένλ. ε θάπνηεο πεξηπηψζεηο απηή ε κε χπαξμε δηάθξηζεο ηνπ πξαγκαηηθνχ απφ ηνπ εηθνληθνχ είλαη επηζπκεηή. Γηα παξάδεηγκα έλαο γηαηξφο ζα πξέπεη λα βιέπεη ηηο εηθνληθέο αλαπαξαζηάζεηο κε ηελ κεγαιχηεξε δπλαηή αθξίβεηα θαη ηαχηηζε. Όκσο ππάξρνπλ θαη πεξηπηψζεηο ζηηο νπνίεο θξίλεηαη αλαγθαίν λα απνθεπρζεί απηή ε απαινηθή ηεο δηάθξηζεο. Υαξαθηεξηζηηθφ παξάδεηγκα απφ ηνλ ζηξαηφ, φπνπ έλαο ζηξαηηψηεο πξέπεη λα δηαθξίλεη έλαλ εηθνληθφ απφ έλαλ πξαγκαηηθφ ζηφρν. Ζ Δπαπμεκέλε Πξαγκαηηθφηεηα (AR) είλαη ηκήκα ηεο επξχηεξεο πεξηνρήο ηεο Μεηθηήο Πξαγκαηηθφηεηαο (MR) (Σρήκα 1) [Azuma01], [Milgram94]. Σφζν ζηελ Δπαπμεκέλε Πξαγκαηηθφηεηα (AR) φζν θαη ζηελ Δπαπμεκέλε Δηθνληθφηεηα (ΑV) πξνζηίζεληαη θπζηθά αληηθείκελα ζε εηθνληθά αληηθείκελα. Ζ δηαθνξνπνίεζε απηψλ ησλ δπν ελλνηψλ εληνπίδεηαη ζηα πεξίρσξα πεξηβάιινληα. ηελ Δπαπμεκέλε Δηθνληθφηεηα (ΑV) ν πεξηβάιινληαο ρψξνο είλαη εηθνληθφο ελψ ζηελ Δπαπμεκέλε Πξαγκαηηθφηεηα (AR) είλαη πξαγκαηηθφο. Απηφ είλαη έλα πνιχ κεγάιν πιενλέθηεκα ηεο Δπαπμεκέλεο Πξαγκαηηθφηεηαο, απμάλνληαο ηελ ρξήζε απηήο ζε δηάθνξνπο ηνκείο θαη εληζρχνληαο πνηθηινηξφπσο ην θπζηθφ πεξηβάιινλ. ηελ παξνχζα εξγαζία δελ ζα επεθηαζνχκε πεξεηαίξσ ζηελ αλάιπζε ησλ ελλνηψλ ηεο Δπαπμεκέλεο Δηθνληθφηεηαο θαη ηεο Δηθνληθήο Πξαγκαηηθφηεηαο. Θα Παλεπηζηήκην Αηγαίνπ Τκήκα Μεραληθώλ Σρεδίαζεο Πξντόλησλ θαη Σπζηεκάησλ 19

20 δνζεί έκθαζε ζηελ ηερλνινγία ηεο Δπαπμεκέλεο Πξαγκαηηθφηεηαο, θαη πην ζπγθεθξηκέλα ζηελ ζπκβνιή απηήο ζηνλ εθπαηδεπηηθφ ηνκέα. Σρήκα 1 Πξαγκαηηθόηεηα ηνπ Milgram (πξνζαξκνζκέλε από ηνλ Milgram θαη Kishino). 1.2 Ηζηνξηθή επηζθόπεζε Δπαπμεκέλεο Πξαγκαηηθόηεηαο Ζ χπαξμε ηεο Δπαπμεκέλεο Πξαγκαηηθφηεηαο (AR) αξρίδεη νπζηαζηηθά λα εκθαλίδεηαη ηε δεθαεηία ηνπ 60 θαη ελ γέλεη ηφηε ζεκαηνδνηείηαη ε αξρή θαη γηα ηελ Δηθνληθή Πξαγκαηηθφηεηα (VR), κε νξακαηηζηή απηνχ ηνπ λένπ θιάδνπ ηνλ Ivan Sutherland. Παλεπηζηήκην Αηγαίνπ Τκήκα Μεραληθώλ Σρεδίαζεο Πξντόλησλ θαη Σπζηεκάησλ 20

21 Πίλαθαο 1 Ιζηνξηθή Αλαδξνκή Δπαπμεκέλεο Πξαγκαηηθόηεηαο. Παλεπηζηήκην Αηγαίνπ Τκήκα Μεραληθώλ Σρεδίαζεο Πξντόλησλ θαη Σπζηεκάησλ 21

22 Σν 1965, ν Ivan Sutherland δεκνζηεχεη έλα άξζξν κε ηίηιν: The ultimate display [Sutherland65], πεξηγξάθεη έλα δσκάηην ζην νπνίν φια κπνξνχλ λα ειέγρνληαη πιήξσο απφ έλαλ ππνινγηζηή, επηηξέπνληαο ζηνπο ρξήζηεο πνπ βξίζθνληαη κέζα ζην δσκάηην λα βηψζνπλ νπνηνδήπνηε εξέζηζκα. Μεηά απφ ιίγν θαηξφ, ην 1966 ν Sutherland [Sutherland65], [Sutherland68], [FUCHS08] αλαθαιχπηεη ηηο θνξεηέο ζπζθεπέο θεθαιήο HMD (Head-Mounted Display) νη νπνίεο απνηεινχλ έλα παξάζπξν ζηνλ εηθνληθφ θφζκν θαη πξνρσξά ζηελ θαηαζθεπή ηνπ πξψηνπ θξάλνπο απεηθφληζεο HMD [Sutherland68] κε ζηφρν λα δεκηνπξγήζεη έλα 3D πεξηβάιινλ ζην νπνίν ζα εκβπζηζηεί ν ρξήζηεο (Πίλαθαο 1). Ζ ζπζθεπή θνξηέηαη θαη ζηα δχν κάηηα θαη απεηθνλίδεη ζην θαζέλα κία 2D ζηεξενζθνπηθή εηθφλα, ψζηε ν εγθέθαινο λα ζπλδπάζεη θαη ηηο δπν ζε κηα ηξηζδηάζηαηε πξννπηηθή. Καζψο ν ρξήζηεο θηλείηαη, αληρλεχνληαη ηφζν ε ζέζε φζν θαη ν πξνζαλαηνιηζκφο ηνπ θεθαιηνχ ηνπ θαη κεηαβάιιεηαη αληίζηνηρα ε πξνβαιιφκελε εηθφλα. Βέβαηα, ηα ηερληθά κέζα πνπ είραλ ηφηε ζηελ δηάζεζε ηνπο επέηξεπαλ ηελ απεηθφληζε κφλν ησλ πεξηγξακκάησλ ησλ αληηθεηκέλσλ (wireframe) θαη ν ππνινγηζηήο δελ είρε ηελ δπλαηφηεηα λα απνθξχςεη αληηθείκελα ή ηκήκαηα απηψλ ηα νπνία δελ ζα έπξεπε λα θαίλνληαη. Απηφ είρε σο απνηέιεζκα ν ρξήζηεο λα κε κπνξεί λα πξνζδηνξίζεη ζσζηά ηελ ζέζε θαη ην ζρήκα νξηζκέλσλ αληηθεηκέλσλ. Δπηπιένλ, πξψηνο ν Sutherland εηζήγαγε ηελ νζφλε γξαθηθψλ ρξεζηκνπνηψληαο κηα δηάθαλε νζφλε θεθαιήο (see-through HMD) γηα λα παξαζηήζεη ηξηζδηάζηαηα γξαθηθά, ζε κία επνρή φπνπ νη ππνινγηζηέο ζεσξνχληαλ «ειεθηξνληθνί εγθέθαινη», ηα πξνγξάκκαηα γξάθνληαλ ζε δηάηξεηεο ράξηηλεο θάξηεο θαη ε έμνδνο ησλ απνηειεζκάησλ γηλφηαλ ζε εθηππσηέο. Με ηελ ρξήζε κίαο εηδηθήο γξαθίδαο (light pen) o Sutherland ήηαλ ν πξψηνο άλζξσπνο πνπ ζρεδίαζε πάλσ ζηελ νζφλε ελφο ππνινγηζηή (Πίλαθαο 1). ηηο δεθαεηίεο ηνπ 70 θαη ηνπ 80 νη επηζηήκνλεο αζρνινχληαη κε ηελ Δπαπμεκέλε Πξαγκαηηθφηεηα, ρσξίο φκσο λα ηελ νλνκάδνπλ έηζη. Απηέο νη νκάδεο επηζηεκφλσλ πξνέξρνληαη θπξίσο απφ ηελ πνιεκηθή αεξνπνξία ησλ ΖΠΑ, ηελ ΝΑSA θαη κεξηθά παλεπηζηήκηα. Μάιηζηα ζεκαληηθφ είλαη λα αλαθεξζεί φηη ην πξψην παξάδεηγκα AR κε επηπιένλ πιεξνθνξία ήηαλ ε εθαξκνγή ησλ ΖUDs (Head-up displays) ζηα καρεηηθά αεξνζθάθε, φπνπ ν πηιφηνο κπνξεί λα δεη πάλσ ζην ηδάκη ηνπ ρεηξηζηεξίνπ ηνπ θάπνηεο βαζηθέο παξακέηξνπο ηεο πηήζεο, φπσο ε Παλεπηζηήκην Αηγαίνπ Τκήκα Μεραληθώλ Σρεδίαζεο Πξντόλησλ θαη Σπζηεκάησλ 22

23 ηαρχηεηα, ην πςφκεηξν, ν ζηφρνο θαη άιια. Όια απηά ηα θάλεη ρσξίο λα ρξεηάδεηαη λα κεηαθηλήζεη ην θεθάιη ηνπ γηα λα θνηηάμεη ηα αλάινγα φξγαλα θαη ρσξίο ηαπηφρξνλα λα ράλεη ηε νπηηθή επαθή κε ην πεξηβάιινλ (Πίλαθαο 1). Σo 1975, αθνινπζεί ν Myron Krueger, [Krueger75a], [Krueger75b] δεκηνπξγψληαο ην «Videoplace» ην νπνίν δίλεη γηα πξψηε θνξά ηελ δπλαηφηεηα αιιειεπίδξαζεο ησλ ρξεζηψλ κε εηθνληθά αληηθείκελα (Πίλαθαο 1). Σν 1989 ν Jaron Lanier [Lanier89a], [Lanier89b], εκπινπηίδεη ηελ θξάζε Virtual Reality θαη δεκηνπξγεί ηελ πξψηε εκπνξηθή επηρείξεζε γχξσ απφ ηνπο εηθνληθνχο θφζκνπο (Πίλαθαο 1). Σελ δεθαεηία ηνπ 90 αξρίδνπλ λα δηνξγαλψλνληαη πνιιά ζπλέδξηα κε βαζηθφ επηζηεκνληθφ πεδίν ηελ AR. Μέρξη ηφηε δελ ππήξρε ηδηαίηεξν εξεπλεηηθφ ελδηαθέξνλ γηα ηελ κειέηε ηεο. Δπηπιένλ έρνπλ ηδξπζεί θάπνηνη νξγαληζκνί, νη νπνίνη δεκηνπξγήζεθαλ εζηηάδνληαο ζηελ ΑR, εηδηθφηεξα ην Mixed Reality Systems Lab [ Mixed Reality Systems Lab] κε έδξα ηελ Ηαπσλία θαη ε θνηλνπξαμία Arvika κε έδξα ηελ Γεξκαλία. Σν 1990, ν εξεπλεηήο Tom Caudell [Caudell90] εκπινπηίδεη ηελ θξάζε Augmented Reality ελψ ζηα Boeing βνεζάεη ήδε ηνπο εξγαδφκελνπο λα ζπλαξκνινγήζνπλ θαιψδηα κέζα ζην αεξνζθάθνο (Πίλαθαο 1). Σα ηειεπηαία δψδεθα ρξφληα ε AR απνηειεί πιένλ έλα απηφλνκν εξεπλεηηθφ πεδίν. Σν 1994, o Paul Milgram νξίδεη ην ζπλερέο πξαγκαηηθφηεηαο- εηθνληθφηεηαο θαη ηελ έλλνηα ηεο Μεηθηήο Πξαγκαηηθφηεηαο (Mixed Reality, MR) (Πίλαθαο 1). Σν 1997, ν Ronald Azuma δεκνζίεπζε έλα άξζξν κε ηίηιν: "A Survey of Augmented Reality" [Azuma97] πνπ νξηνζεηεί ηνλ ρψξν θαη ζπγθεληξψλεη ηα κέρξη ηφηε επηηεχγκαηα θαζψο θαη ηα πξνβιήκαηα πνπ πξνέθππηαλ (Πίλαθαο 1). Γίλεηαη ν νξηζκφο ηεο Δπαπμεκέλεο Πξαγκαηηθφηεηαο σο έλα ζπγθεθξηκέλν επηζηεκνληθφ πεδίν απφ ηνλ Ronald Azuma. Πεξηγξάθεη αξθεηά πξνβιήκαηα πνπ ππήξραλ ζε απηφλ ηνλ θαηλνχξγην επηζηεκνληθφ θιάδν θαη ζπγθεληξψλεη φιεο ηηο πξνζπάζεηεο αλάπηπμεο πνπ είραλ γίλεη κέρξη ηφηε. Έηζη ηνπ δίλεηαη ε επθαηξία λα δεκνζηεχζεη κηα έξεπλα. Σελ ζπγθεθξηκέλε έξεπλα ζπκβνπιεχνληαη κέρξη θαη ζήκεξα πνιινί developers θαη designers ΑR εθαξκνγψλ. Τπάξρνπλ αλαθνξέο ζηελ εξεπλά ηνπ Azuma ζε αξθεηά επηζηεκνληθά άξζξα πνπ επηθεληξψλνληαη ζηελ AR. Με ηνλ Παλεπηζηήκην Αηγαίνπ Τκήκα Μεραληθώλ Σρεδίαζεο Πξντόλησλ θαη Σπζηεκάησλ 23

24 Azuma λα θάλεη ηελ αξρή κέρξη θαη ζήκεξα έρνπλ γίλεη κεγάια άικαηα ζηνλ ηνκέα ηεο AR. Έρνπλ νξγαλσζεί πνιιά δηεζλή ζπλέδξηα κε ζέκα ηελ Δπαπμεκέλε Πξαγκαηηθφηεηα φπσο ηα εμήο: The International Workshop and Symposium on Augmented Reality, The International Symposium on Mixed and Augmented Reality - ISMAR [ISMAR], θαη The Designing Augmented Reality Environments workshop. Τπάξρνπλ αθφκε πνιιέο εξεπλεηηθέο νκάδεο, παλεπηζηεκηαθά εξγαζηήξηα θαη νξγαληζκνί πνπ παξάγνπλ έξγν ζε AR πεξηβάιινληα. Σέινο, έρνπλ δεκηνπξγεζεί αξθεηά ινγηζκηθά, πξνγξακκαηηζηηθά εξγαιεία γηα ηελ αλάπηπμε ΑR εθαξκνγψλ. Έλα απφ ηα πην δηαδεδνκέλα είλαη ην ARToolKit, έλα δσξεάλ ινγηζκηθφ αλάπηπμεο απιψλ AR εθαξκνγψλ ην νπνίν αλαπηχρζεθε απφ ην HIT Lab ηεο Νέαο Εειαλδίαο. Σν ζπγθεθξηκέλν ινγηζκηθφ ζα ρξεζηκνπνηεζεί θαη ζηελ παξνχζα Γηπισκαηηθή Δξγαζία, ζηελ AR εθπαηδεπηηθή εθαξκνγή εθκάζεζεο ειεθηξηθψλ θπθισκάησλ. Σν ειεχζεξν ινγηζκηθφ ARToolKit απνηειεί έλαλ εχθνιν ηξφπν αλάπηπμεο AR εθαξκνγψλ. Αλαπηχρζεθε αξρηθά απφ ηνλ Γξ Hirokazu Kato θαη ε ζπλέρεηα ηεο αλάπηπμήο ηνπ ππνζηεξίδεηαη απφ ην Δξγαζηήξην Σερλνινγίαο Γηεπαθήο Αλζξψπνπ (Human Interface Technology Laboratory) (HIT Lab) ζην Παλεπηζηήκην ηεο Οπάζηγθηνλ, (HIT Lab NZ) ζην Παλεπηζηήκην Canterbury ζηελ Νέα Εειαλδία θαη ζην ARToolworks, Inc ζην ηάηι ησλ ΖΠΑ. 1.3 Εεηήκαηα πξνο ιύζε γηα ηελ δεκηνπξγία AR εθαξκνγώλ Ζ ΑR εθηφο απφ ηελ πξφζζεζε αληηθεηκέλσλ ζηνλ πξαγκαηηθφ θφζκν θαιείηαη λα αθαηξέζεη θαη πξαγκαηηθά αληηθείκελα απφ ηνλ θφζκν αλ απηφ θξίλεηαη αλαγθαίν, θαη φια απηά ζπκβαίλνπλ ζε πξαγκαηηθφ ρξφλν. Γειαδή φια ζπκβαίλνπλ ζην ρξνληθφ πιαίζην ηνπ ρξήζηε, δίλνληαο έηζη ηελ δπλαηφηεηα αιιειεπίδξαζεο ηνπ ρξήζηε κε ην Δπαπμεκέλν Πεξηβάιινλ ζε πξαγκαηηθφ ρξφλν. Οξηζκέλα ζεκαληηθά δεηήκαηα πνπ πξέπεη λα κειεηήζεη ζρεδηαζηήο θαη έρνπλ αλαγλσξηζηεί κέζα απφ ηελ πξαθηηθή θαζψο θαη κέζα απφ επηζηεκνληθά άξζξα είλαη ηα παξαθάησ. Αλάιπζε θαη κειέηε αληηθεηκεληθνχ ζηφρνπ πνπ έρεη ν ζρεδηαζηήο. Γειαδή, ζέηνληαη νξηζκέλνη παξάκεηξνη βάζε ηνπ ζηφρνπ δεκηνπξγίαο θαη ζχκθσλα κε απηνχο δεκηνπξγείηαη θαη ε αξρηηεθηνληθή ηεο εθαξκνγήο. Παλεπηζηήκην Αηγαίνπ Τκήκα Μεραληθώλ Σρεδίαζεο Πξντόλησλ θαη Σπζηεκάησλ 24

25 Παξνπζίαζε ηνπ θπζηθνχ πεξηβάιινληνο κέζα ζην νπνίν γίλνληαη νη αιιειεπηδξάζεηο ηνπ ρξήζηε κε ην AR ζχζηεκα. Γεκηνπξγία ησλ εηθνληθψλ αληηθεηκέλσλ ζε θάπνην CAD ινγηζκηθφ (γηα παξάδεηγκα, Cinema 4D, 3D Studio Max θαη άιια), ηα νπνία πξνβάιινληαη επηθαιχπηνληαο ην πξαγκαηηθφ ζθεληθφ, απνζθνπψληαο είηε ζηελ πξνβνιή επηπιένλ αληηθεηκέλσλ/πιεξνθνξηψλ, είηε ζηελ απφθξπςε πξαγκαηηθψλ αληηθεηκέλσλ. πληνληζκφο (registration) ηνπ πξαγκαηηθνχ ρψξνπ κε ηα εηθνληθά αληηθείκελα, δειαδή κε ηελ ζέζε πνπ αλακέλεη ν ρξήζηεο λα δεη ηα εηθνληθά αληηθείκελα. Ζ Δπαπμεκέλε Πξαγκαηηθφηεηα απαηηεί πνιχ πην αθξηβή ζπληνληζκφ απφ φηη απαηηνχλ ηα Δηθνληθά Πεξηβάιινληα [Azuma93] (γηα παξάδεηγκα ζηελ ηαηξηθή επηζπκνχκε ν γηαηξφο λα βιέπεη ηελ αθξηβή ζέζε ηνπ αληηθεηκέλνπ θαη φρη ηελ ζρεηηθή ζέζε ηνπ). Απεηθφληζε ηεο εηθνληθήο πιεξνθνξίαο πάλσ ζηελ πξαγκαηηθή. Αλίρλεπζε ηεο θίλεζεο θαη ηεο ζέζεο ηνπ ρξήζηε ή ησλ επηινγψλ πνπ απηφο θάλεη θαη αλάινγε κεηαβνιή ησλ απεηθνληδφκελσλ δεδνκέλσλ (εθαξκνγή κεηαζρεκαηηζκψλ ζηα αληηθείκελα). Απφ ηα παξαπάλσ πξνθχπηεη ην ζπκπέξαζκα φηη ν πιένλ απαξαίηεηνο εμνπιηζκφο ελφο ζπζηήκαηνο Δηθνληθήο ή Δπαπμεκέλεο Πξαγκαηηθφηεηαο είλαη ε ζπζθεπή απεηθφληζεο, ε νπνία εκθαλίδεη ηε κίμε ηνπ πξαγκαηηθνχ θαη ηνπ ηδεαηνχ πεξηβάιινληνο. Οη ζπζθεπέο απεηθφληζεο δηαθξίλνληαη ζε θνξεηέο HMD (Head Mounted Displays), θνξεηέο θαη πξνβνιηθέο. Απηέο αλαιχνληαη εθηελέζηεξα ζην ππνθεθάιαην Μνλάδεο Δμφδνπ. 1.4 Δθαξκνγή ηεο ηερλνινγίαο ηεο Δπαπμεκέλεο Πξαγκαηηθόηεηαο Σν πεδίν εθαξκνγήο ηεο ΑR αθνξά πνιινχο ηνκείο ηεο επηζηήκεο, ηεο ηερλνινγίαο αιιά αθφκε θαη ηεο θαζεκεξηλήο δσήο. ηα εξεπλεηηθά πεξηβάιινληα ππάξρεη ε εξψηεζε απφ νξηζκέλνπο παξαηεξεηέο κήπσο ηειηθά ε εθαξκνγή ηεο AR ζα είλαη απηή πνπ ζα αιιάμεη νξηζηηθά ηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν έρνπκε ζπλεζίζεη λα ρξεζηκνπνηνχκε ηνλ ππνινγηζηή καο. Παλεπηζηήκην Αηγαίνπ Τκήκα Μεραληθώλ Σρεδίαζεο Πξντόλησλ θαη Σπζηεκάησλ 25

26 Οη πεξηζζφηεξεο AR εθαξκνγέο πνπ ππάξρνπλ απηή ηελ ζηηγκή βξίζθνληαη ζε πεηξακαηηθφ επίπεδν θαη φρη ζε επίπεδν παξαγσγήο γηα ηνπο θαηαλαισηέο. Ηδηαίηεξε έκθαζε δίλεηαη ζηελ εθαξκνγή ηέηνησλ ηερλνινγηψλ ζηελ εθπαίδεπζε θαη ζηελ ηαηξηθή. Απηή ηελ ζηηγκή κειεηάηαη πσο ηέηνηεο εθαξκνγέο κπνξνχλ λα θαλνχλ απνηειεζκαηηθέο θαη έηνηκεο γηα εθκεηάιιεπζε. Παξαθάησ αλαιχνληαη νη βαζηθφηεξνη ηνκείο ζηνπο νπνίνπο έρεη δνθηκαζηεί ε εθαξκνγή ηερλνινγηψλ Δπαπμεκέλεο Πξαγκαηηθφηεηαο. Ζ εθαξκνγή ηεο AR ζηνλ ηνκέα ηεο ηαηξηθήο [Azuma97], [FUCHS08] βξίζθεηαη θπξίσο ζηελ ππνβνήζεζε ησλ εγρεηξίζεσλ (Δηθόλα 1). Δηθφλεο απφ αθηηλνγξαθίεο ή αμνληθέο θαη καγλεηηθέο ηνκνγξαθίεο ζα κπνξνχλ λα πξνβάιινληαη ζην ζσζηφ ζεκείν ηνπ αζζελνχο θαζψο ε εγρείξεζε ζα βξίζθεηαη ζε εμέιημε. Αθφκε, ν γηαηξφο ζα κπνξεί λα βιέπεη κηα ηξηζδηάζηαηε απεηθφληζε ελφο εκβξχνπ, πάλσ ζηελ θνηιηά ηεο εγθχνπ, πνπ ζα έρεη δεκηνπξγεζεί κε ηελ ρξήζε ππεξήρσλ (Δηθόλα 2). Ζ εηθφλα ζα εκθαλίδεηαη ζαλ λα κπνξνχζε λα δεη ν γηαηξφο κέζα ζηελ θνηιηά θαη αιιάδεη θαηάιιεια θαζψο ζα ηελ παξαηεξεί απφ δηαθνξεηηθέο γσλίεο. Δηθόλα 1 Παξάδεηγκα εγρείξηζεο κε ηελ βνήζεηα ηεο AR [FUCHS08]. Δηθόλα 2 Παξάδεηγκα 3D απεηθόληζεο εκβξύνπ κε ηελ βνήζεηα ηεο AR. Παλεπηζηήκην Αηγαίνπ Τκήκα Μεραληθώλ Σρεδίαζεο Πξντόλησλ θαη Σπζηεκάησλ 26

27 ηελ εθπαίδεπζε, γίλνληαη πξνζπάζεηεο γηα ηελ δεκηνπξγία εηθνληθψλ εξγαζηεξίσλ κε ηελ ζπκβνιή AR ηερλνινγηψλ. Με απηφλ ηνλ ηξφπν ζα αιιάμεη ν θαζνιηθφο ηξφπνο εθκάζεζεο ησλ παηδηψλ ζηα ζρνιεία. Ζ Απηή Δπαπμεκέλε Πξαγκαηηθφηεηα έξρεηαη λα εληζρχζεη ηελ ζρέζε αιιειεπίδξαζεο κεηαμχ καζεηή θαη ηνπ πξνο κειέηε αληηθείκελνπ. Γηα παξάδεηγκα, κηα AR εθαξκνγή εθκάζεζεο ειεθηξηθψλ θπθισκάησλ [Bastion06], ζα βνεζνχζε ηα παηδηά λα θαηαλνήζνπλ πην εχθνια θαη πην απνηειεζκαηηθά ηελ ζχλδεζε ησλ ειεθηξηθψλ ζηνηρείσλ κεηαμχ ηνπο. Δπίζεο, έρνπλ γίλεη θάπνηεο πξνζπάζεηεο δεκηνπξγίαο ΑR βηβιίσλ, ηφζν ζε ηνκείο φπσο ε Ηζηνξία φζν θαη ζε ζεηηθέο επηζηήκεο. Δηθόλα 3 Δξγαζηήξην Δπαπμεκέλεο Πξαγκαηηθόηεηαο γηα ηελ επηζηήκε ηεο Φπζηθήο [CAMTech06]. Δηθόλα 4 Δθκάζεζε θίλεζεο πιαλεηώλ κε HMD [Shelton02]. ηελ ελεκέξσζε, ε Δπαπμεκέλε Πξαγκαηηθφηεηα έρεη ήδε εθαξκνζηεί ζηα δειηία θαηξνχ ησλ δηάθνξσλ θαλαιηψλ. Οη ράξηεο πνπ παξνπζηάδνληαη είλαη φινη Παλεπηζηήκην Αηγαίνπ Τκήκα Μεραληθώλ Σρεδίαζεο Πξντόλησλ θαη Σπζηεκάησλ 27

28 ςεθηαθνί. Ο παξνπζηαζηήο ζηέθεηαη κπξνζηά ζε κηα κπιε ή πξάζηλε νζφλε θαη ην ζχζηεκα ζπλδπάδεη ην πξαγκαηηθφ κε ην εηθνληθφ. Δηθόλα 5 Γειηίν θαηξνύ κε 3D εηθνληθνύο ράξηεο. Έλαο άιινο ηνκέαο ζηνλ νπνίν κπνξεί λα εθαξκνζηεί ε AR είλαη ηα παηρλίδηα ζε ππνινγηζηέο, πξνζθέξνληαο έλα άιιν επίπεδν ξεαιηζκνχ. ε απηά ηα παηρλίδηα πξαγκαηηθνί παίθηεο θαη εηθνληθνί θφζκνη ζπλδπάδνληαη ζε κηα ζθελή. Σέινο, ηα κνπζεία κπνξνχλ λα θάλνπλ ρξήζε AR ηερλνινγηψλ εμππεξεηψληαο ηηο αλάγθεο ηνπο. Δηθόλα 6 Παξάδεηγκα AR παηρληδηνύ, Buggy Boom [BuggyBoom05]. ην ζηξαηφ [Azuma97], ε εθαξκνγή ησλ HUD (Head-up Display) απνηειεί έλα απφ ηα πξψηα παξαδείγκαηα AR. Οη κειινληηθνί ζηξαηηψηεο εθνδηάδνληαη κε εηδηθά θξάλε Δπαπμεκέλεο Πξαγκαηηθφηεηαο θαη έρνπλ ηελ δπλαηφηεηα λα βιέπνπλ ηηο Παλεπηζηήκην Αηγαίνπ Τκήκα Μεραληθώλ Σρεδίαζεο Πξντόλησλ θαη Σπζηεκάησλ 28

29 θξχπηεο ησλ ερζξψλ, νη νπνίεο έρνπλ εληνπηζηεί πξηλ, απφ θαηαζθνπεπηηθά αεξνζθάθε. Δηθόλα 7 Παξάδεηγκα HUD (Head-up Display) γηα ηελ εύξεζε θξππηώλ ησλ ερζξώλ. ηε βηνκεραλία, έρνπλ ήδε αξρίζεη λα εληάζζνπλ ηελ AR ζε πξντφληα φπσο ηα GPS θαη ηα θηλεηά ηειέθσλα. Δηθόλα 8 GPS κε ελζσκαησκέλε ηερλνινγία AR γηα εύθνιε πεξηήγεζε ζηελ πόιε. Δπηπιένλ, ε ΑR αξρίδεη λα βνεζάεη ηνλ βηνκεραληθφ ζρεδηαζκφ θαη ηηο επηζθεπέο (γηα παξάδεηγκα επηζθεπή ελφο ηκήκαηνο ηνπ απηνθηλήηνπ, απφ άηνκα πνπ εθπαηδεχνληαη ζε απηή ηελ δνπιεηά θαη δελ έρνπλ απνθηήζεη αθφκε αξθεηέο γλψζεηο γηα ηελ εθάζηνηε επηζθεπή). Ζ ΑR είλαη παξνχζα γηα λα ηνπο ππνδεηθλχεη ηα εξγαιεία πνπ απαηηνχληαη γηα λα επηδηνξζψζνπλ ηελ βιάβε, θαζψο θαη ηνλ ηξφπν θαη ην ζηνηρείν πνπ πξέπεη λα επηζθεπαζηεί. Ζ ζπκβνιή ηεο AR ζε Παλεπηζηήκην Αηγαίνπ Τκήκα Μεραληθώλ Σρεδίαζεο Πξντόλησλ θαη Σπζηεκάησλ 29

30 ζπλεξγαηηθά projects είλαη κεγάιε. Μία νκάδα κεραληθψλ ζε δηαθνξεηηθά ζεκεία ηνπ πιαλήηε ζα κπνξνχλ λα εξγάδνληαη πάλσ ζην ίδην κνληέιν, βιέπνληαο ν θαζέλαο κηα απεηθφληζε ηνπ κνληέινπ θαζψο θαη ηηο ηξνπνπνηήζεηο πνπ πξνηείλεη ε νκάδα. Δπηπξφζζεηα, έλαο ζπληεξεηήο κπνξεί λα βιέπεη ην ειαηησκαηηθφ εμάξηεκα κηαο κεραλήο κε έληνλν ρξψκα, ζε ζρέζε κε ηα ππφινηπα, ελψ δίπια ζα εκθαλίδνληαη νη ηερληθέο πξνδηαγξαθέο ηνπ. Κάπνηα παλεπηζηήκηα δίλνπλ ηηο δηθέο ηνπο πξνηάζεηο εθαξκνγήο ηεο AR. ην Columbia University [ColumbiaUni] έρεη αλαπηπρζεί έλα πεηξακαηηθφ ζχζηεκα πνπ νλνκάδεηαη «Σαμηδησηηθή Μεραλή» (Δηθόλα 9). Απνηειεί έλα ζχζηεκα πνπ πεξηιακβάλεη ηνπο θαηάιιεινπο αληρλεπηέο θαηεχζπλζεο, GPS γηα ηνλ πξνζαλαηνιηζκφ, νπηηθή ζπζθεπή απεηθφληζεο θαη έλα θνξεηφ ππνινγηζηή. Όια απηά είλαη ζπλαξκνινγεκέλα ζε έλα ζαθίδην πιάηεο. Ζ «Σαμηδησηηθή Μεραλή» παξνπζηάδεη ζηνλ ρξήζηε ηα νλφκαηα ησλ θηηξίσλ πνπ ζπλαληά πεξπαηψληαο ζηνπο ρψξνπο ηνπ παλεπηζηεκίνπ, ηνπ δείρλεη πνηα δηαδξνκή πξέπεη λα αθνινπζήζεη γηα λα θηάζεη ζηνλ πξννξηζκφ ηνπ θαη επηπιένλ πξνβάιιεη ληνθηκαληέξ (ηα νπνία ζπλνδεχνληαη απφ ήρν, πνπ αθνχεη ν ρξήζηεο κέζσ αθνπζηηθψλ), πνπ ζρεηίδνληαη κε ηζηνξηθά γεγνλφηα ηα νπνία ζπλέβεζαλ ζε ζπγθεθξηκέλεο ηνπνζεζίεο. Δηθόλα 9 Πεηξακαηηθό AR ζύζηεκα Ταμηδησηηθή Μεραλή [ColumbiaUni]. Παλεπηζηήκην Αηγαίνπ Τκήκα Μεραληθώλ Σρεδίαζεο Πξντόλησλ θαη Σπζηεκάησλ 30

31 ην κέιινλ, πξνβιέπεηαη ηδηαίηεξε αχμεζε ζηελ ρξήζε ηεο Δπαπμεκέλεο Πξαγκαηηθφηεηαο θπξίσο ζηελ εθκάζεζε θαζψο θαη ζε πεξηβάιινληα πξνζνκνίσζεο. Οη πεξηζζφηεξεο AR εθαξκνγέο πνπ έρνπλ πινπνηεζεί ζήκεξα βξίζθνληαη ζε πεηξακαηηθφ επίπεδν θαη φρη ζε εκπνξηθφ επίπεδν. Κπξίσο εξεπλεηηθέο νκάδεο είλαη απηέο πνπ αζρνινχληαη κε ηελ αλάπηπμε πξσηφηππσλ AR εθαξκνγψλ ζε πνηθίινπο ηνκείο. Ζ κειινληηθή ρξήζε εθαξκνγψλ AR πξνβιέπεηαη λα αλαηξέςεη ηηο κέρξη πξφηηλνο δπλαηφηεηεο ελφο ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή. Οη AR εθαξκνγέο ρσξίδνληαη ζε δχν κεγάιεο θαηεγνξίεο: ζε απηέο πνπ δηαζέηνπλ έλα απηφ ζχζηεκα δηάδξαζεο θαη ζε απηέο πνπ είλαη θνξεηέο θαη επηηξέπνπλ ζηνπο ρξήζηεο ηελ πεξηήγεζε ζε έλαλ ρψξν. Σέινο, ζεκαληηθφ είλαη λα αλαθεξζεί φηη αξθεηά AR ζπζηήκαηα αληηκεησπίδνπλ πξνο ην παξφλ πξνβιήκαηα, απμάλνληαο έηζη ηελ πνιππινθφηεηα ηνπο. Όκσο, νη εξεπλεηέο επειπηζηνχλ φηη φια απηά ζα έρνπλ ιπζεί ζε κεξηθά ρξφληα θαη ε AR ζα πξνζθέξεη πνιιέο πξσηνπφξεο δπλαηφηεηεο. 1.5 Λνγηζκηθά αλάπηπμεο AR εθαξκνγώλ Τπάξρνπλ αξθεηά ινγηζκηθά αλάπηπμεο εθαξκνγψλ Δπαπμεκέλεο Πξαγκαηηθφηεηαο. Μεξηθά απφ απηά είλαη ειεχζεξα πξνο ρξήζε θαη πξνζθέξνπλ έλα εχθνιν ηξφπν αλάπηπμεο απιψλ projects, ελψ άιια δελ είλαη δσξεάλ θαη απεπζχλνληαη θπξίσο ζε εμεηδηθεπκέλνπο θαη έκπεηξνπο ρξήζηεο, γηα ηελ αλάπηπμε πην πνιχπινθσλ projects. Παξαθάησ αλαθέξνληαη ηα πην γλσζηά πξνγξάκκαηα αλάπηπμεο AR εθαξκνγψλ θαζψο θαη κηα ζχληνκε πεξηγξαθή ηνπ θαζελφο. Απηά είλαη ηα εμήο: ARToolΚit [ARToolKit]: είλαη απφ ηα πιένλ δηαδεδνκέλα ινγηζκηθά αλάπηπμεο AR εθαξκνγψλ ζε φιν ηνλ θφζκν. Δίλαη έλα ειεχζεξν ινγηζκηθφ θαη ζπλεπψο απνηειεί έλα εχθνιν ηξφπν γηα ηελ δεκηνπξγία AR κηθξψλ εθαξκνγψλ. Σξέρεη ζε πεξηβάιινλ C++. Γίλνληαη δηαλνκέο ηνπ παθέηνπ ηνπ ARToolKit ζηα ιεηηνπξγηθά ζπζηήκαηα, SGI IRIX, Linux, MacOS θαη Windows OS. Σν ARToolKit αλαπηχρζεθε αξρηθά απφ ηνλ Γξ Hirokazu Kato θαη ζηελ ζπλέρεηα ππνζηεξίδεηαη απφ ην Δξγαζηήξην Σερλνινγίαο Γηεπαθήο-Αλζξψπνπ (Human Interface Technology Laboratory)(HIT Lab) [HIT Lab] ζην Παλεπηζηήκην ηεο Οπάζηγθηνλ, (HIT Lab NZ) ζην Παλεπηζηήκην Canterbury ζηελ Νέα Εειαλδία Παλεπηζηήκην Αηγαίνπ Τκήκα Μεραληθώλ Σρεδίαζεο Πξντόλησλ θαη Σπζηεκάησλ 31

32 θαη ζην ARToolworks, Inc ζην ηαηι ζηηο ΖΠΑ. Σν παθέην ηνπ ινγηζκηθνχ δηαηίζεηαη γηα κε εκπνξηθνχο ζθνπνχο ππφ ηελ πξνζηαζία ηνπ δηθαηψκαηνο ηεο GNU, General Public License. ARToolKitPlus [ARToolKitPlus]: Σν ARToolKitPlus είλαη κηα Augmented Reality Tracking Library, κηα πιαηθφξκα Porting (Platform Porting) πνπ δεκηνπξγήζεθε απφ ηνλ Daniel Wagner, ζην Graz University of Technology ζηελ Απζηξία, ζην Christian Doppler Lab. Τπνζηεξίδεηαη απφ Win/Linux/Win.CE θαη απνηειεί κηα εθηεηακέλε έθδνζε ηνπ ARToolKit κε επηπξφζζεηα ραξαθηεξηζηηθά γλσξίζκαηα. Παξφια ηαχηα, ππάξρεη πξφβιεκα ζπκβαηφηεηαο ιφγσ ελφο λένπ class-based API (Application Programming Interface) πνπ δηαζέηεη. Σo ARToolKitPlus αλαπηχρζεθε αξρηθά σο κέξνο ηνπ HandHeld AR project θαη δφζεθε ζην θνηλφ κεηά απφ πνιιέο εθθιήζεηο. ε αληίζεζε κε ηελ πξσηφηππε έθδνζε ηνπ ARToolKit ην ΑRToolkitPlus δελ απεπζχλεηαη ζε αξράξηνπο αιιά ζε πνιχ έκπεηξνπο C++ πξνγξακκαηηζηέο. ARToolKit Professional [ARToolKit Professional]: H βηβιηνζήθε ηνπ ARToolKit έρεη πιένλ θαη ηελ επαγγεικαηηθή ηεο έθδνζε, ην ARToolKit Professional v4.3, ην νπνίν δηαηίζεηαη απφ ηελ ARToolworks. Όκσο δελ απνηειεί πξντφλ αλνηρηνχ θψδηθα, έρεη βγεη ζηελ αγνξά έλαληη ηνπ πνζνχ ησλ 4995$ αλά έηνο ζε 12 ζέζεηο γηα developers. Τπνζηεξίδεηαη απφ Windows, Mac OS X, Linux θαη Irix θαζψο θαη απφ άιιεο πιαηθφξκεο. Δπίζεο δελ απαηηείηαη λα έρεη ν ρξήζηεο αθξηβφ εμνπιηζκφ ζε hardware δηφηη ππνζηεξίδεη κία κεγάιε πνηθηιία απφ απιέο θαη επαγγεικαηηθέο webcams θαη cameras. Σέινο, ε C-based δηεπαθή ηνπ ARToolKit Professional είλαη ηφζν απιή πνπ κπνξεί ν ρξήζηεο λα αξρίζεη ηελ αλάπηπμε κηαο εθαξκνγήο ζε ιίγα ιεπηά κφλν. ARTag [ARTag]: Σν ARTag είλαη έλα ηξνπνπνηεκέλν marker detection module θαη έρεη δεκηνπξγεζεί απφ ηνλ Mark Fiala. Δίλαη εκπλεπζκέλν απφ ην ΑRToolkit ην νπνίν είλαη θαη παιηφηεξν απφ ην ARTag. Σo πιενλέθηεκα ηνπ έλαληη ηνπ ARToolKit είλαη ε απμαλφκελε δχλακε επεμεξγαζίαο ππνινγηζκνχ πνπ είλαη δηαζέζηκε. Σν ARTag ρξεζηκνπνηεί πην ζχλζεηε επεμεξγαζία εηθφλαο θαη ςεθηαθή επεμεξγαζία ζπκβφισλ γηα λα επηηχρεη πςειφηεξε αμηνπηζηία ζην θσηηζκφ. Γειαδή, ην ARTag δίλεη κεγαιχηεξε έκθαζε ζηελ Παλεπηζηήκην Αηγαίνπ Τκήκα Μεραληθώλ Σρεδίαζεο Πξντόλησλ θαη Σπζηεκάησλ 32

33 γξαθηθή απεηθφληζε ησλ αληηθείκελσλ θαη γεληθά ζηα γξαθηθά ζπγθξηηηθά κε ην ΑRToolkit. DART [DART]: Σν DART (The Designer s Augmented Reality Toolkit) είλαη έλα ζχλνιν απφ εξγαιεία software ηα νπνία ππνζηεξίδνπλ έλαλ γξήγνξν ζρεδηαζκφ AR εθαξκνγψλ. Δίλαη ειεχζεξν πξνο ρξήζε θαη ρξεζηκνπνηεί ην Macromedia Director 8.5 ή θαη λεφηεξε έθδνζε. Ο πξνγξακκαηηζηήο γξάθεη ζε κία εηδηθή γιψζζα πξνγξακκαηηζκνχ, ηελ Lingo. Σν DART απεπζχλεηαη ζε φινπο (ηερληθνχο θαη κε ηερληθνχο ζρεδηαζηέο, θαιιηηέρλεο, εξεπλεηέο). Δπίζεο, ην DART ρξεζηκνπνηεί γλσζηέο σο πξνο ην Director κεηαθνξέο γηα ηελ γξήγνξε δεκηνπξγία AR εθαξκνγψλ. Δπηπιένλ, ππνζηεξίδεη κηα κεγάιε γθάκα απφ AR εθαξκνγέο θαη έρεη ζρεδηαζηεί κε ηέηνην ηξφπν έηζη ψζηε λα κπνξνχλ λα πεηξακαηηζηνχλ κε ηελ Δπαπμεκέλε Πξαγκαηηθφηεηα άηνκα ηα νπνία δελ είλαη εξεπλεηέο, αιιά ζρεδηαζηέο αθφκε θαη απινί θαιιηηέρλεο. Studierstube ES (StbES) [Studierstube ES]: To Studierstube ES είλαη έλα θαζνδεγεηηθφ πιαίζην (leading framework) γηα ηελ αλάπηπμε θηλεηψλ, ζπλεξγαηηθψλ θαη πνηθίισλ άιισλ AR εθαξκνγψλ. Ζ αλάπηπμε ηνπ ινγηζκηθνχ Studierstube ES μεθίλεζε απφ ην Παλεπηζηήκην Σερλνινγίαο ηεο Βηέλλεο, ην Απφ ην 2004, ην θνκκάηη ηεο έξεπλαο θαη αλάπηπμεο ππνζηεξίδεηαη απφ ην Παλεπηζηήκην Σερλνινγίαο ηνπ Graz, ζηελ Απζηξία. Δίλαη ειεχζεξν ινγηζκηθφ θαη ε ηειεπηαία έθδνζε πνπ κπνξεί ν ρξήζηεο λα ρξεζηκνπνηήζεη είλαη ην Studierstube ES 4.3. Σέινο έρεη ζρεδηαζηεί θπξίσο γηα βέιηηζηε ρξήζε ζε κηθξέο πιαηθφξκεο φπσο ηα PDAs. Παλεπηζηήκην Αηγαίνπ Τκήκα Μεραληθώλ Σρεδίαζεο Πξντόλησλ θαη Σπζηεκάησλ 33

34 Πίλαθαο 2 Λνγηζκηθά αλάπηπμεο AR εθαξκνγώλ. Σν θαζέλα απφ ηα παξαπάλσ πξνγξάκκαηα πνπ αλαθέξζεθαλ έρεη θάπνηα ραξαθηεξηζηηθά γλσξίζκαηα ηα νπνία ην δηαθνξνπνηνχλ σο πξνο ηελ ρξήζε απφ Παλεπηζηήκην Αηγαίνπ Τκήκα Μεραληθώλ Σρεδίαζεο Πξντόλησλ θαη Σπζηεκάησλ 34

35 ηα ππφινηπα. Γηα παξάδεηγκα, νξηζκέλα απφ απηά είλαη απνθιεηζηηθά γηα επαγγεικαηίεο πξνγξακκαηηζηέο θαη γηα πινπνίεζε πνιχπινθσλ εθαξκνγψλ, θάπνηα άιια είλαη απιά πξνγξάκκαηα γηα λα εληαρηεί έλα άηνκν ζηελ θηινζνθία ηεο AR θαη λα αξρίζεη βήκα βήκα λα θηηάρλεη έλα πξσηφηππν ζε AR ελψ άιια ιεηηνπξγνχλ βέιηηζηα ζε θνξεηέο ζπζθεπέο φπσο ηα PDS θαη ηα θηλεηά ηειέθσλα. Δπηπιένλ, νξηζκέλα ινγηζκηθά δηαηίζεληαη δσξεάλ ελψ άιια πξέπεη λα αγνξαζηνχλ. Καηά ζπλέπεηα, ε επηινγή ηνπ ινγηζκηθνχ αλάπηπμεο ελφο AR project εμαξηάηαη απφ παξάγνληεο φπσο ε θχζε ηεο AR εθαξκνγήο, νη ηθαλφηεηεο ηνπ developer, ην πεξηβάιινλ ηνπ developer (δειαδή ππάγεηαη ζε θάπνηνλ νξγαληζκφ ή ζε θάπνηα εξεπλεηηθή νκάδα, έρεη αλαιάβεη κηα παλεπηζηεκηαθή εξγαζία ή είλαη πξσηνβνπιία ηνπ ίδηνπ γηα πξνζσπηθή ρξήζε) θαη ηέινο αλ είλαη αηνκηθή ή ζπλεξγαηηθή ε δνπιεηά. ηελ παξνχζα δηπισκαηηθή εξγαζία επηιέρηεθε ην ARToolKit γηα ηελ αλάπηπμε ηεο εθπαηδεπηηθήο εθαξκνγήο εθκάζεζεο ειεθηξηθψλ θπθισκάησλ. Ζ επηινγή απηή έγηλε δηφηη ην ARToolKit είλαη κηα αλνηρηνχ θψδηθα βηβιηνζήθε, θαζψο θαη γηαηί πεξηιακβάλεη έλα αξθεηά θαηαλνεηφ API κε δπλαηφηεηεο δεκηνπξγίαο ησλ ηερληθψλ αιιειεπίδξαζεο πνπ απαηηνχληαη γηα ην ζπγθεθξηκέλν project. Δλαιιαθηηθά ζα κπνξνχζε λα ρξεζηκνπνηεζεί θαη ην πξφγξακκα DART ην νπνίν είλαη αξθεηά εχρξεζην γηα κε έκπεηξνπο πξνγξακκαηηζηέο θαη επηπιένλ δίλεη έηνηκεο ζηνλ ρξήζηε ηηο επηινγέο ησλ αιιειεπηδξάζεηο. 1.6 Υαξαθηεξηζηηθά Δπαπμεκέλεο Πξαγκαηηθόηεηαο Σα ραξαθηεξηζηηθά γλσξίζκαηα απηνχ ηνπ λένπ επηζηεκνληθνχ πεδίνπ ηεο Δπαπμεκέλεο Πξαγκαηηθφηεηαο είλαη απηά πνπ ηελ θαηαηάζζνπλ ζηηο πνιιά ππνζρφκελεο επηζηήκεο ηνπ κέιινληνο. Ο ζπλδπαζκφο ησλ αλζξψπηλσλ δπλαηνηήησλ κε ηα ςεθηαθά «πξντφληα» ζε θπζηθφ πεξηβάιινλ πξνθαιεί ζήκεξα ην ελδηαθέξνλ πνιιψλ εξεπλεηψλ. Παξαθάησ παξαηίζεληαη νξηζκέλα απφ ηα βαζηθά γλσξίζκαηα ηεο AR [Azuma97], [Azuma01], [Educause]. H δπλαηφηεηα ελίζρπζεο ησλ αλζξψπηλσλ αηζζήζεσλ, ζπγθξηηηθά ηελ εκβχζηζε ζε έλα πιήξσο ηδεαηφ πεξηβάιινλ. Γειαδή ν ρξήζηεο ρξεζηκνπνηεί Παλεπηζηήκην Αηγαίνπ Τκήκα Μεραληθώλ Σρεδίαζεο Πξντόλησλ θαη Σπζηεκάησλ 35

36 ηηο αηζζήζεηο ηνπ φπσο ηελ αθή θαη ηελ φξαζε ζπλδπάδνληαο απηέο κε εηθνληθά δεδνκέλα. Ζ αιιειεπίδξαζε ζε πξαγκαηηθφ ρξφλν είλαη απφ ηα ζεκαληηθφηεξα ραξαθηεξηζηηθά ηεο AR. O ρξήζηεο έρεη ηελ δπλαηφηεηα λα αιιειεπηδξά κε εηθνληθά αληηθείκελα ζε πξαγκαηηθφ ρξφλν. Ο ρξήζηεο ζπλδπάδεη εηθνληθά θαη πξαγκαηηθά αληηθείκελα ζην θπζηθφ πεξηβάιινλ, ζπλζέηνληαο έηζη έλα ζχλζεην θφζκν, κέζα ζην νπνίν αιιειεπηδξά θαη δέρεηαη ηελ αλάδξαζε ησλ αιιειεπηδξάζεσλ ηνπ. Ο ζπληνληζκφο (Registration) θπζηθνχ θαη εηθνληθνχ πεξηβάιινληνο είλαη έλα απφ ηα θχξηα πξνβιήκαηα πνπ θαιείηαη λα επηιχζεη ε AR. Θα πξέπεη λα ππάξρεη άξηηα ζπλχπαξμε εηθνληθψλ θαη πξαγκαηηθψλ δεδνκέλσλ, πξάγκα αξθεηά δχζθνιν λα επηηεπρζεί πιήξσο. Ζ AR ιφγσ ηνπ πςεινχ βαζκνχ δηάδξαζεο δηεπθνιχλεη ηελ απφθηεζε δεμηνηήησλ ησλ ρξεζηψλ φηαλ δνπιεχνπλ πάλσ ζε έλα ζπγθεθξηκέλν αληηθείκελν. Γηα απηφ ηνλ ιφγν ε AR έρεη αξρίδεη λα εθαξκφδεηαη ζε ηνκείο φπσο ε ηαηξηθή γηα απφθηεζε εκπεηξίαο ζε ρεηξνπξγηθέο επεκβάζεηο θαζψο θαη ζηελ εθπαίδεπζε ησλ παηδηψλ. Με ηελ AR ην εμεηδηθεπκέλν πεξηερφκελν γίλεηαη πξνζηηφ ζην επξχ θνηλφ, ρσξίο ππεξβνιηθφ θφζηνο ζε εμνπιηζκφ θαη ρσξίο ρξνληθέο θαζπζηεξήζεηο. Τπάξρεη πξσηνβνπιία θηλήζεσλ απφ ηελ πιεπξά ηνπ ρξήζηε. Μαζαίλεη λα ιεηηνπξγεί απηφλνκα θαη κέζα απφ ηελ πξαθηηθή ηνπ εκπεηξία λα εμάγεη ηα ζπκπεξάζκαηα ηνπ γηα κηα ζπγθεθξηκέλε θαηάζηαζε. Γίλεηαη ε δπλαηφηεηα αθαίξεζεο πξαγκαηηθψλ αληηθεηκέλσλ απφ ην αληηιακβαλφκελν πεξηβάιινλ θαζψο θαη πξφζζεζε εηθνληθψλ αληηθεηκέλσλ ζε απηφ. Ζ AR εληζρχεη ηα ζπλεξγαηηθά πεξηβάιινληα.o θαζέλαο δνπιεχεη θαη επεμεξγάδεηαη ηφζν κφλνο ηνπ φζν θαη νκαδηθά έλα ζπγθεθξηκέλν ζέκα. Βιέπεη ηηο θξηηηθέο ησλ άιισλ, ηηο αμηνινγεί θαη πξνζζέηεη θαη ηηο δηθέο ηνπ. Μπνξεί λα ππάξρεη θπζηθή παξνπζία ησλ ζπλεξγαηψλ ζε έλα νκαδηθφ project, αιιά δίλεηαη ε δπλαηφηεηα θαη ζηελ απνκαθξπζκέλε επηθνηλσλία θάπνηνπ κε ηα ππφινηπα κέιε ηεο νκάδαο. Παλεπηζηήκην Αηγαίνπ Τκήκα Μεραληθώλ Σρεδίαζεο Πξντόλησλ θαη Σπζηεκάησλ 36

ΑΛΛΑΓΗ ΟΝΟΜΑΣΟ ΚΑΙ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΙΑ, ΚΟΙΝΟΥΡΗΣΟΙ ΦΑΚΕΛΟΙ ΚΑΙ ΕΚΣΤΠΩΣΕ ΣΑ WINDOWS XP

ΑΛΛΑΓΗ ΟΝΟΜΑΣΟ ΚΑΙ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΙΑ, ΚΟΙΝΟΥΡΗΣΟΙ ΦΑΚΕΛΟΙ ΚΑΙ ΕΚΣΤΠΩΣΕ ΣΑ WINDOWS XP ΑΛΛΑΓΗ ΟΝΟΜΑΣΟ ΚΑΙ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΙΑ, ΚΟΙΝΟΥΡΗΣΟΙ ΦΑΚΕΛΟΙ ΚΑΙ ΕΚΣΤΠΩΣΕ ΣΑ WINDOWS XP ηότοι εργαζηηρίοσ ην πιαίζην ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ εξγαζηεξίνπ ζα παξνπζηαζηνύλ βαζηθέο ιεηηνπξγίεο ησλ Windows XP πνπ ζρεηίδνληαη

Διαβάστε περισσότερα

Οη πην γλσζηέο κνξθέο Pervasive παηρληδηώλ είλαη ηα Location Based Games, Augmented Reality Games θαη Mixed Reality Games.

Οη πην γλσζηέο κνξθέο Pervasive παηρληδηώλ είλαη ηα Location Based Games, Augmented Reality Games θαη Mixed Reality Games. Pervasive Games Pervasive games Τν ζπγθεθξηκέλν είδνο παηρληδηώλ ζηεξίδεηαη ζηελ αλάγλσζε ησλ παξακέηξσλ ηνπ πεξηβάιινληνο (Context) ηνπ ρξήζηε ησλ νπνίσλ ηα απνηειέζκαηα ρξεζηκνπνηεί ζηνπο θαλόλεο θαη

Διαβάστε περισσότερα

Κευάλαιο 8 Μονοπωλιακή Συμπεριφορά- Πολλαπλή Τιμολόγηση

Κευάλαιο 8 Μονοπωλιακή Συμπεριφορά- Πολλαπλή Τιμολόγηση Κευάλαιο 8 Μονοπωλιακή Συμπεριφορά- Πολλαπλή Τιμολόγηση Πώς πρέπει να τιμολογεί ένα μονοπώλιο; Μέρξη ζηηγκήο ην κνλνπώιην έρεη ζεσξεζεί ζαλ κηα επηρείξεζε ε νπνία πσιεί ην πξντόλ ηεο ζε θάζε πειάηε ζηελ

Διαβάστε περισσότερα

Γξαθηθά Τπνινγηζηώλ θαη ε ζπκβνιή ηνπο ζηελ Ιαηξηθή

Γξαθηθά Τπνινγηζηώλ θαη ε ζπκβνιή ηνπο ζηελ Ιαηξηθή Γξαθηθά Τπνινγηζηώλ θαη ε ζπκβνιή ηνπο ζηελ Ιαηξηθή Δέζπνηλα Μηραήι Τπ. Δξ. Πιεξνθνξηθήο Εξεπλεηηθό Εξγαζηήξην: Γξαθηθώλ Τπνινγηζηώλ & Εηθνληθήο Πξαγκαηηθόηεηαο Σκήκα Πιεξνθνξηθήο - Παλεπηζηήκην Κύπξνπ

Διαβάστε περισσότερα

Οργάνωση και Δομή Παρουσιάσεων

Οργάνωση και Δομή Παρουσιάσεων Οργάνωση και Δομή Παρουσιάσεων Οη παξνπζηάζεηο κε βνήζεηα ηνπ ππνινγηζηή γίλνληαη κε πξνγξάκκαηα παξνπζηάζεσλ, όπσο ην OpenOffice.org Impress [1] θαη ην Microsoft Office PowerPoint [2]. Απηά ηα πξνγξάκκαηα

Διαβάστε περισσότερα

Ενδεικτικά Θέματα Στατιστικής ΙΙ

Ενδεικτικά Θέματα Στατιστικής ΙΙ Ενδεικτικά Θέματα Στατιστικής ΙΙ Θέματα. Έζησ όηη ζε δείγκα 35 θαηνηθηώλ πνπ ελνηθηάδνληαη ζε θνηηεηέο ζηελ Κνδάλε βξέζεθε ην κέζν κεληαίν κίζζσκα ζηα 5 επξώ, ελώ ζην Ζξάθιεην ην κέζν κεληαίν κίζζσκα ζε

Διαβάστε περισσότερα

Η αξρή ζύλδεζεο Client-Server

Η αξρή ζύλδεζεο Client-Server Η αξρή ζύλδεζεο Client-Server Δηαθνκηζηήο (Server) Πξνζθέξεη ππεξεζίεο ζηνπο Πειάηεο (Client) Μεγάινη ππνινγηζηέο γηα ηηο ππεξεζίεο Internet (π.ρ. WWW, FTP) Λακβάλεη εξσηήζεηο θαη δίδεη απαληήζεηο Πειάηεο

Διαβάστε περισσότερα

Κεθάλαιο 1. Ενόηηηα 2 Πλάνο Μάρκεηινγκ. Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ. Dr. Andrea Grimm Dr. Astin Malschinger

Κεθάλαιο 1. Ενόηηηα 2 Πλάνο Μάρκεηινγκ. Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ. Dr. Andrea Grimm Dr. Astin Malschinger Κεθάλαιο 1 Ενόηηηα 2 Πλάνο Μάρκεηινγκ Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ Dr. Andrea Grimm Dr. Astin Malschinger ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΝΟΤΗΤΑ 2 ΠΛΑΝΟ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ Κεθάιαην 1: Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ Σπγγξαθείο: Δξ. Andrea Grimm, Δξ.

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. Οξηδόληηα θαη θαηαθόξπθε κεηαηόπηζε παξαβνιήο

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. Οξηδόληηα θαη θαηαθόξπθε κεηαηόπηζε παξαβνιήο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Οξηδόληηα θαη θαηαθόξπθε κεηαηόπηζε παξαβνιήο 1 ε Δξαζηεξηόηεηα Αλνίμηε ην αξρείν «Μεηαηόπηζε παξαβνιήο.ggb». Με ηε καύξε γξακκή παξηζηάλεηαη ε γξαθηθή παξάζηαζε ηεο f(x)=αx 2 πνπ ζα ηελ

Διαβάστε περισσότερα

A. Αιιάδνληαο ηε θνξά ηνπ ξεύκαηνο πνπ δηαξξέεη ηνλ αγωγό.

A. Αιιάδνληαο ηε θνξά ηνπ ξεύκαηνο πνπ δηαξξέεη ηνλ αγωγό. ΤΠΟΤΡΓΔΙΟ ΠΑΙΓΔΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΣΙΜΟΤ ΛΔΤΚΩΙΑ ΦΤΛΛΟ ΔΡΓΑΙΑ Μειέηε ηωλ παξαγόληωλ από ηνπο νπνίνπο εμαξηάηαη ε ειεθηξνκαγλεηηθή δύλακε. Τιηθά - πζθεπέο: Ηιεθηξνληθή δπγαξηά, ηξνθνδνηηθό ηάζεο, ξννζηάηεο, ακπεξόκεηξν,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΓΩΜΘΡΘΙΞΘ ΤΩΠΞΘ ΡΘΡ ΛΘΙΠΕΡ ΗΚΘΙΘΕΡ ΛΘΤΑΗΚΘΔΗΡ Τ.

ΑΓΩΜΘΡΘΙΞΘ ΤΩΠΞΘ ΡΘΡ ΛΘΙΠΕΡ ΗΚΘΙΘΕΡ ΛΘΤΑΗΚΘΔΗΡ Τ. ΑΓΩΜΘΡΘΙΞΘ ΤΩΠΞΘ ΡΘΡ ΛΘΙΠΕΡ ΗΚΘΙΘΕΡ ΟΑIΤΜΘΔΘ ΡΕ ΛΕΓΑΚΞ ΓΗΟΕΔΞ 11V11 ΗΚΘΙΘΑ 6-10 ΤΠΞΜΩΜ ΛΕΘΞΜΕΙΗΛΑΑ ΞΣ ΟΑΘΤΜΘΔΘΞΣ ΡΕ ΛΕΓΑΚΞ ΓΗΟΕΔΞ ΓΘΑ ΟΑΘΙΕΡ ΗΚΘΙΘΑΡ 6-10 ΕΩΜ Η ΔΘΑΔΠΞΛΗ ΑΟΞ Η ΛΘΑ ΕΡΘΑ ΡΗΜ ΑΚΚΗ ΕΘΜΑΘ ΛΕΓΑΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΛΙΜΝΗ ΤΣΑΝΤ. Σρήκα 1. Σρήκα 2

ΛΙΜΝΗ ΤΣΑΝΤ. Σρήκα 1. Σρήκα 2 ΛΙΜΝΗ ΤΣΑΝΤ Τν Σρήκα 1 δείρλεη ηελ αιιαγή ηεο ζηάζκεο ηεο Λίκλεο Τζαλη, ζηε Σαράξα ηεο Βόξεηαο Αθξηθήο. Η Λίκλε Τζαλη εμαθαλίζηεθε ηειείσο γύξσ ζην 20.000 π.χ., θαηά ηε δηάξθεηα ηεο ηειεπηαίαο επνρήο ησλ

Διαβάστε περισσότερα

Αιγόξηζκνη Γνκή επηινγήο. Πνιιαπιή Δπηινγή Δκθωιεπκέλεο Δπηινγέο. Δηζαγωγή ζηηο Αξρέο ηεο Δπηζηήκεο ηωλ Η/Υ. introcsprinciples.wordpress.

Αιγόξηζκνη Γνκή επηινγήο. Πνιιαπιή Δπηινγή Δκθωιεπκέλεο Δπηινγέο. Δηζαγωγή ζηηο Αξρέο ηεο Δπηζηήκεο ηωλ Η/Υ. introcsprinciples.wordpress. Αιγόξηζκνη 2.2.7.3 Γνκή επηινγήο Πνιιαπιή Δπηινγή Δκθωιεπκέλεο Δπηινγέο Δηζαγωγή ζηηο Αξρέο ηεο Δπηζηήκεο ηωλ Η/Υ 1 Πνιιαπιή Δληνιή Δπηινγήο Αν ζπλζήθε_1 ηόηε εληνιέο_1 αλλιώς_αν ζπλζήθε_2 ηόηε εληνιέο_2...

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΤΗΛΙΑΚΑ. Η Μηκή ζθέθηεθε έλαλ ηξόπν, γηα λα ζπγθξίλεη κεξηθά δηαθνξεηηθά αληειηαθά πξντόληα. Απηή θαη ν Νηίλνο ζπλέιεμαλ ηα αθόινπζα πιηθά:

ΑΝΤΗΛΙΑΚΑ. Η Μηκή ζθέθηεθε έλαλ ηξόπν, γηα λα ζπγθξίλεη κεξηθά δηαθνξεηηθά αληειηαθά πξντόληα. Απηή θαη ν Νηίλνο ζπλέιεμαλ ηα αθόινπζα πιηθά: ΑΝΤΗΛΙΑΚΑ Η Μηκή θαη ν Νηίλνο αλαξσηήζεθαλ πνην αληειηαθό πξντόλ παξέρεη ηελ θαιύηεξε πξνζηαζία ζην δέξκα ηνπο. Τα αληειηαθά πξντόληα έρνπλ έλα δείθηε αληειηαθήο πξνζηαζίαο (SPF), ν νπνίνο δείρλεη πόζν

Διαβάστε περισσότερα

Να ζρεδηάζεηο ηξόπνπο ζύλδεζεο κηαο κπαηαξίαο θαη ελόο ιακπηήξα ώζηε ν ιακπηήξαο λα θσηνβνιεί.

Να ζρεδηάζεηο ηξόπνπο ζύλδεζεο κηαο κπαηαξίαο θαη ελόο ιακπηήξα ώζηε ν ιακπηήξαο λα θσηνβνιεί. ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: Απλό ηλεκτπικό κύκλυμα Η δηδαζθαιία ηνπ απινύ ειεθηξηθνύ θπθιώκαηνο ππάξρεη ζην κάζεκα «Φπζηθά» ηεο Ε ηάμεο ηνπ δεκνηηθνύ θαη επαλαιακβάλεηαη ζην κάζεκα ηεο Φπζηθήο ζηε Γ ηάμε ηνπ Γπκλαζίνπ.

Διαβάστε περισσότερα

Βάσεις Δεδομέμωμ. Εξγαζηήξην V. Τκήκα Πιεξνθνξηθήο ΑΠΘ 2015-2016

Βάσεις Δεδομέμωμ. Εξγαζηήξην V. Τκήκα Πιεξνθνξηθήο ΑΠΘ 2015-2016 Βάσεις Δεδομέμωμ Εξγαζηήξην V Τκήκα Πιεξνθνξηθήο ΑΠΘ 2015-2016 2 Σκοπός του 5 ου εργαστηρίου Σθνπόο απηνύ ηνπ εξγαζηεξίνπ είλαη: ε κειέηε ζύλζεησλ εξσηεκάησλ ζύλδεζεο ζε δύν ή πεξηζζόηεξεο ζρέζεηο ε κειέηε

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦ. 2.3 ΑΠΟΛΤΣΗ ΣΘΜΗ ΠΡΑΓΜΑΣΘΚΟΤ ΑΡΘΘΜΟΤ

ΚΕΦ. 2.3 ΑΠΟΛΤΣΗ ΣΘΜΗ ΠΡΑΓΜΑΣΘΚΟΤ ΑΡΘΘΜΟΤ ΚΕΦ..3 ΑΠΟΛΤΣΗ ΣΘΜΗ ΠΡΑΓΜΑΣΘΚΟΤ ΑΡΘΘΜΟΤ Οπιζμόρ απόλςηηρ ηιμήρ: Σηνλ άμνλα ησλ πξαγκαηηθώλ αξηζκώλ ζεσξνύκε έλαλ αξηζκό α πνπ ζπκβνιίδεηαη κε ην ζεκείν Α. Η απόζηαζε ηνπ ζεκείνπ Α από ηελ αξρή Ο, δειαδή

Διαβάστε περισσότερα

Α. Εηζαγσγή ηεο έλλνηαο ηεο ηξηγσλνκεηξηθήο εμίζσζεο κε αξρηθό παξάδεηγκα ηελ εκx = 2

Α. Εηζαγσγή ηεο έλλνηαο ηεο ηξηγσλνκεηξηθήο εμίζσζεο κε αξρηθό παξάδεηγκα ηελ εκx = 2 ΣΡΙΓΩΝΟΜΔΣΡΙΚΔ EΞΙΩΔΙ Πνηα παξαδείγκαηα εμηζώζεσλ ή θαη πξνβιεκάησλ πηζηεύεηαη όηη είλαη θαηάιιεια γηα ηελ επίιπζε ηνπο θαηά ηελ δηάξθεηα ηεο δηδαθηηθήο δηαδηθαζίαο κέζα ζηελ ηάμε; 1 ε ΓΙΓΑΚΣΙΚΗ ΩΡΑ Α.

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΤΟΛΕΣ WINDOWS ΚΑΙ UNIX

ΕΝΤΟΛΕΣ WINDOWS ΚΑΙ UNIX ΕΝΤΟΛΕΣ WINDOWS ΚΑΙ UNIX Σηότοι εργαζηηρίοσ Σην πιαίζην ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ εξγαζηεξίνπ, νη θνηηεηέο ζα εμνηθεησζνύλ κε βαζηθέο εληνιέο δηθηπαθώλ πξσηνθόιισλ νη νπνίεο βξίζθνπλ εθαξκνγή ζε πεξηβάιινληα Windows

Διαβάστε περισσότερα

Αζκήζεις ζτ.βιβλίοσ ζελίδας 13 14

Αζκήζεις ζτ.βιβλίοσ ζελίδας 13 14 .1.10 ζκήζεις ζτ.βιβλίοσ ζελίδας 13 14 Ερωηήζεις Καηανόηζης 1. ύν δηαθνξεηηθέο επζείεο κπνξεί λα έρνπλ θαλέλα θνηλό ζεκείν Έλα θνηλό ζεκείν i ύν θνηλά ζεκεία iλ) Άπεηξα θνηλά ζεκεία ηηηνινγήζηε ηελ απάληεζε

Διαβάστε περισσότερα

H ΜΑΓΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ

H ΜΑΓΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ H ΜΑΓΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ Φξεζηκόηεηα καζεκαηηθώλ Αξρή θαηακέηξεζεο Όζα έδσζαλ νη Έιιελεο... Τξίγσλνη αξηζκνί Τεηξάγσλνη αξηζκνί Δπηκήθεηο αξηζκνί Πξώηνη αξηζκνί Αξηζκνί κε μερσξηζηέο ηδηόηεηεο Γίδπκνη πξώηνη

Διαβάστε περισσότερα

Δπηιέγνληαο ην «Πξνεπηινγή» θάζε θνξά πνπ ζα ζπλδέεζηε ζηελ εθαξκνγή ζα βξίζθεζηε ζηε λέα ρξήζε.

Δπηιέγνληαο ην «Πξνεπηινγή» θάζε θνξά πνπ ζα ζπλδέεζηε ζηελ εθαξκνγή ζα βξίζθεζηε ζηε λέα ρξήζε. ΑΝΟΙΓΜΑ ΝΔΑ ΥΡΗΗ 1. Γεκηνπξγείηε ηε λέα ρξήζε από ηελ επηινγή «Παξάκεηξνη/Παξάκεηξνη Δηαηξίαο/Γηαρείξηζε Δηαηξηώλ». Πιεθηξνινγείηε ηνλ θσδηθό ηεο εηαηξίαο ζαο θαη παηάηε Enter. Σηελ έλδεημε «Υξήζεηο» παηάηε

Διαβάστε περισσότερα

Α Ο Κ Η Α Μ Α Ζ Η Η Ρ Η ( S E A R C H )

Α Ο Κ Η Α Μ Α Ζ Η Η Ρ Η ( S E A R C H ) Ξ G O O G L E S C H O L A R Α Ο Ξ Ε Κ Ε Θ Λ Θ Α Λ Η Τ Α Μ Η Α Μ Α Ζ Η Η Ρ Η Ρ Οξαγκαηνπνηώληαο αλαδήηεζε ζην GoogleScholar (http://scholar.google.com/) ν ρξήζηεο κπνξεί λα εληνπίζεη πιηθό αθαδεκαϊθνύ θαη

Διαβάστε περισσότερα

Οδηγίες τρήζης για λειηοσργία μεηαθοράς καναλιών ζε υηθιακό δέκηη OST-7060 HD

Οδηγίες τρήζης για λειηοσργία μεηαθοράς καναλιών ζε υηθιακό δέκηη OST-7060 HD Οδηγίες τρήζης για λειηοσργία μεηαθοράς καναλιών ζε υηθιακό δέκηη OST-7060 HD Γηα ηε δηεπθόιπλζή ζαο θαηά ην switch-off ηεο πεξηνρήο ηεο Πεινπνλλήζνπ έρνπκε πξνζζέζεη ζηνπο ςεθηαθνύο καο δέθηεο κία λέα,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΕΚΔΟΗ 8.0.0

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΕΚΔΟΗ 8.0.0 ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΕΚΔΟΗ 8.0.0 Γενικά Η έθδνζε 8.0.0 ηνπ ελόηεηεο: Business ERP, πεξηιακβάλεη λέεο ιεηηνπξγίεο πνπ αλαιύνληαη ζηηο παξαθάησ Γεληθόηεξε ιεηηνπξγία ηεο εθαξκνγήο Εκπνξηθή Δηαρείξηζε 7/2/2013 SingularLogic

Διαβάστε περισσότερα

Απαντήσεις θέματος 2. Παξαθάησ αθνινπζεί αλαιπηηθή επίιπζε ησλ εξσηεκάησλ.

Απαντήσεις θέματος 2. Παξαθάησ αθνινπζεί αλαιπηηθή επίιπζε ησλ εξσηεκάησλ. Απαντήσεις θέματος 2 Απηά πνπ έπξεπε λα γξάςεηε (δελ ρξεηαδόηαλ δηθαηνιόγεζε εθηόο από ην Γ) Α return a*b; Β 0:acegf2, 1: acegf23, 2: acegf234, 3:acegf2345, 4:acegf23456, 5:acegf234567, 6:acegf2345678,

Διαβάστε περισσότερα

Παιχνίδι γλωζζικής καηανόηζης με ζχήμαηα!

Παιχνίδι γλωζζικής καηανόηζης με ζχήμαηα! Cpyright 2013 Λόγος & Επικοινωνία // All rights Reserved Παιχνίδι γλωζζικής καηανόηζης με ζχήμαηα! Αυηό ηο παιχνίδι έχει ζηόχους: 1. ηελ εθγύκλαζε ηεο αθνπζηηθήο κλήκεο ησλ παηδηώλ 2. ηελ εμάζθεζε ζηελ

Διαβάστε περισσότερα

ΡΤΘΜΙΕΙ ΔΙΚΣΤΟΤ ΣΑ WINDOWS

ΡΤΘΜΙΕΙ ΔΙΚΣΤΟΤ ΣΑ WINDOWS ηότοι εργαζηηρίοσ ΡΤΘΜΙΕΙ ΔΙΚΣΤΟΤ ΣΑ WINDOWS ην πιαίζην ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ εξγαζηεξίνπ ζα παξνπζηαζηεί ε δηαδηθαζία ηωλ ξπζκίζεωλ δηθηύνπ ζε ιεηηνπξγηθό ζύζηεκα Windows XP. Η δηαδηθαζία ζε γεληθέο γξακκέο

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΗ ΤΩΝ ΡΕΥΣΤΩΝ. G. Mitsou

ΦΥΣΙΚΗ ΤΩΝ ΡΕΥΣΤΩΝ. G. Mitsou ΦΥΣΙΚΗ ΤΩΝ ΡΕΥΣΤΩΝ ηαηηθή ηωλ ξεπζηώλ (Τδξνζηαηηθή) Ση είλαη ηα ξεπζηά - Γεληθά Ππθλόηεηα Πίεζε Μεηαβνιή ηεο πίεζεο ζπλαξηήζεη ηνπ βάζνπο Αξρή ηνπ Pascal Τδξνζηαηηθή πίεζε Αηκνζθαηξηθή πίεζε Απόιπηε &

Διαβάστε περισσότερα

Απνηειέζκαηα Εξσηεκαηνινγίνπ 2o ηεηξάκελν 2011-12

Απνηειέζκαηα Εξσηεκαηνινγίνπ 2o ηεηξάκελν 2011-12 Απνηειέζκαηα Εξσηεκαηνινγίνπ 2o ηεηξάκελν 11-12 Project 6: Ταμίδη κε ηε Μεραλή ηνπ Φξόλνπ Υπεύζπλνη Καζεγεηέο: Ε. Μπηιαλάθε Φ. Αλησλάηνο Δρώηηζη 3: Πνηα από ηα παξαθάησ ΜΜΕ ηεξαξρείηε από πιεπξάο ζεκαζίαο;

Διαβάστε περισσότερα

iii. iv. γηα ηελ νπνία ηζρύνπλ: f (1) 2 θαη

iii. iv. γηα ηελ νπνία ηζρύνπλ: f (1) 2 θαη ΔΠΑΝΑΛΗΠΣΙΚΑ ΘΔΜΑΣΑ ΣΟ ΓΙΑΦΟΡΙΚΟ ΛΟΓΙΜΟ Μάρτιος 0 ΘΔΜΑ Να ππνινγίζεηε ηα όξηα: i ii lim 0 0 lim iii iv lim e 0 lim e 0 ΘΔΜΑ Γίλεηαη ε άξηηα ζπλάξηεζε '( ) ( ) γηα θάζε 0 * : R R γηα ηελ νπνία ηζρύνπλ:

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΔΙΣ ΓΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ II ΔΠΑΛ

ΑΠΑΝΤΗΣΔΙΣ ΓΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ II ΔΠΑΛ ΑΠΑΝΤΗΣΔΙΣ ΓΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ II ΔΠΑΛ ΘΔΜΑ Α Α1. α. Σ β. Σ γ. Λ δ. Λ ε. Λ ζη. Σ Α2. Γ Α3. 1. γ 2. ε 3. δ 4. α Β1. ΘΔΜΑ Β Οη ηειηθνί ππνινγηζηέο παίξλνπλ απνθάζεηο δξνκνιόγεζεο κόλν γηα ηα δηθά ηνπο απηνδύλακα

Διαβάστε περισσότερα

Τηλζφωνο: 99543321 Ε-mail: savvas_email@yahoo.com Ώρες διδασκαλίας: 16:00 19:15 μμ

Τηλζφωνο: 99543321 Ε-mail: savvas_email@yahoo.com Ώρες διδασκαλίας: 16:00 19:15 μμ ΠΑΙΓΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΙΣΟΤΣΟ ΚΤΠΡΟΤ Πξόγξακκα Δπηκόξθσζεο Τπνςεθίσλ Καζεγεηώλ Σερλνινγίαο Γελάξεο 2011 ΗΛΔΚΣΡΟΝΙΚΑ Ι (Ύιε Γπκλαζίνπ) Διδάσκων: Σαββίδης Σάββας Τηλζφωνο: 99543321 Ε-mail: savvas_email@yahoo.com

Διαβάστε περισσότερα

Δξγαζηεξηαθή άζθεζε 03. Σηεξενγξαθηθή πξνβνιή ζην δίθηπν Wulf

Δξγαζηεξηαθή άζθεζε 03. Σηεξενγξαθηθή πξνβνιή ζην δίθηπν Wulf Δξγαζηεξηαθή άζθεζε 03 Σηεξενγξαθηθή πξνβνιή ζην δίθηπν Wulf Ζιίαο Χαηδεζενδσξίδεο Οθηώβξηνο / Ννέκβξηνο 2004 Τη είλαη ην δίθηπν Wulf Δπίπεδν ζην νπνίν κπνξνύκε λα αλαπαξαζηήζνπκε ηξηζδηάζηαηα ζρήκαηα,

Διαβάστε περισσότερα

Μορθές Κακόβοσλοσ Κώδικα (Malicious Code)

Μορθές Κακόβοσλοσ Κώδικα (Malicious Code) Μορθές Κακόβοσλοσ Κώδικα (Malicious Code) Page 1 Υποπλοίαρτος Ν. Πεηράκος ΠΝ Αηδένηα Γνύξεηνη Ίππνη (Trojan Horses) Ινί (Viruses) Worms Root-kit Page 2 Γνύξεηνο Ίππνο (Trojan Horse) Οξηζκόο: Πξόγξακκα

Διαβάστε περισσότερα

5 η Δργαζηηριακή Άζκηζη Κσκλώμαηα Γσαδικού Αθροιζηή/Αθαιρέηη

5 η Δργαζηηριακή Άζκηζη Κσκλώμαηα Γσαδικού Αθροιζηή/Αθαιρέηη 5 η Δργαζηηριακή Άζκηζη Κσκλώμαηα Γσαδικού Αθροιζηή/Αθαιρέηη Σηα πιαίζηα ηεο πέκπηεο εξγαζηεξηαθήο άζθεζεο ζα ρξεζηκνπνηεζεί απνθιεηζηηθά ην πεξηβάιινλ αλάπηπμεο νινθιεξσκέλσλ θπθισκάησλ IDL-800 Digital

Διαβάστε περισσότερα

ΘΔΚΑ ΡΖΠ ΑΛΑΓΛΩΟΗΠΖΠ

ΘΔΚΑ ΡΖΠ ΑΛΑΓΛΩΟΗΠΖΠ ΘΔΚΑ ΡΖΠ ΑΛΑΓΛΩΟΗΠΖΠ 1.Απηόο πνπ ζα αλαγλσξηζηεί απνπζηάδεη γηα πνιύ θαηξό. 2.Δπηζηξέθεη κε πιαζηή ηαπηόηεηα ή κεηακνξθσκέλνο. 3.Απνκνλώλνληαη ηα δύν πξόζσπα 4.Άξζε κεηακόξθσζεο 5.Απνθάιπςε 6.Ακθηβνιίεο-απνδεηθηηθά

Διαβάστε περισσότερα

ΓΗΑΓΩΝΗΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΖΜΑΤΗΚΑ. Ύλη: Μιγαδικοί-Σσναρηήζεις-Παράγωγοι Θεη.-Τετν. Καη Εήηημα 1 ο :

ΓΗΑΓΩΝΗΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΖΜΑΤΗΚΑ. Ύλη: Μιγαδικοί-Σσναρηήζεις-Παράγωγοι Θεη.-Τετν. Καη Εήηημα 1 ο : ΓΗΑΓΩΝΗΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΖΜΑΤΗΚΑ Ον/μο:.. Γ Λσκείοσ Ύλη: Μιγαδικοί-Σσναρηήζεις-Παράγωγοι Θεη.-Τετν. Καη. 11-1-11 Εήηημα 1 ο : Α. Γηα ηελ ζπλάξηεζε f, λα βξείηε ην δηάζηεκα ζην νπνίν είλαη παξαγσγίζηκε θαζώο θαη

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΔΡΟΜΟ ΠΡΟ ΣΟ «ΑΕΙΦΟΡΟ ΧΟΛΕΙΟ» ένα φωτογπαφικό ταξίδι

Ο ΔΡΟΜΟ ΠΡΟ ΣΟ «ΑΕΙΦΟΡΟ ΧΟΛΕΙΟ» ένα φωτογπαφικό ταξίδι Ο ΔΡΟΜΟ ΠΡΟ ΣΟ «ΑΕΙΦΟΡΟ ΧΟΛΕΙΟ» ένα φωτογπαφικό ταξίδι ηα Δθπαηδεπηήξηα Πάλνπ ππνζηεξίδνπκε ηελ άπνςε όηη ην «αεηθόξν ζρνιείν» είλαη έλα όξακα εθηθηό. Η εθπαίδεπζε γηα ηελ αεηθνξία δελ είλαη κάζεκα, αιιά

Διαβάστε περισσότερα

Διατείριση Φσσικών Καταστρουών: ACTIVE LANDSLIDE INVENTORY MAPPING AND SUSCEPTIBILITY ZONING

Διατείριση Φσσικών Καταστρουών: ACTIVE LANDSLIDE INVENTORY MAPPING AND SUSCEPTIBILITY ZONING Διατείριση Φσσικών Καταστρουών: ACTIVE LANDSLIDE INVENTORY MAPPING AND SUSCEPTIBILITY ZONING Ναηαιία Σπαλνύ, spanou@igme.gr & natspanou@gmail.com Τερληθόο Γεσιόγνο (M.Sc.) Πεξηγξαθή Χάξηεο ρσξηθήο θαηαλνκήο

Διαβάστε περισσότερα

Σημεία Ασύπματηρ Ππόσβασηρ (Hot-Spots)

Σημεία Ασύπματηρ Ππόσβασηρ (Hot-Spots) Σημεία Ασύπματηρ Ππόσβασηρ (Hot-Spots) 1.1 Σςνοπτική Πεπιγπαυή Hot Spots Σα ζεκεία αζύξκαηεο πξόζβαζεο πνπ επηιέρζεθαλ αλαθέξνληαη ζηνλ επόκελν πίλαθα θαη παξνπζηάδνληαη αλαιπηηθά ζηηο επόκελεο παξαγξάθνπο.

Διαβάστε περισσότερα

ΘΔΜΑ 1 ο Μονάδες 5,10,10

ΘΔΜΑ 1 ο Μονάδες 5,10,10 ΟΝΟΜΑΣΔΠΩΝΤΜΟ ΗΜΔΡΟΜΗΝΙΑ ΘΔΜΑ 1 ο Μονάδες 5,1,1 ΓΙΑΓΩΝΙΜΑ 1 ου ΜΔΡΟΤ ΣΗ ΑΝΑΛΤΗ Α Γώζηε ηνλ νξηζκό ηεο αληίζηξνθεο ζπλάξηεζεο Β Γείμηε όηη αλ κηα ζπλάξηεζε είλαη αληηζηξέςηκε ηόηε νη γξαθηθέο παξαζηάζεηο

Διαβάστε περισσότερα

Γοκή επαλάιευες Δληοιές Όζο & Μέτρης_όηοσ

Γοκή επαλάιευες Δληοιές Όζο & Μέτρης_όηοσ Αιγόξηζκνη 2.2.7.4 Γοκή επαλάιευες Δληοιές Όζο & Μέτρης_όηοσ Εηζαγσγή ζηηο Αξρέο ηεο Επηζηήκεο ησλ Η/Υ 1 Άζθεζε 34 ζει 53 Έλα ςεθηαθό θσηνγξαθηθό άικπνπκ έρεη απνζεθεπηηθό ρώξν N Mbytes. Να αλαπηύμεηε

Διαβάστε περισσότερα

x-1 x (x-1) x 5x 2. Να απινπνηεζνύλ ηα θιάζκαηα, έηζη ώζηε λα κελ ππάξρνπλ ξηδηθά ζηνπο 22, 55, 15, 42, 93, 10 5, 12

x-1 x (x-1) x 5x 2. Να απινπνηεζνύλ ηα θιάζκαηα, έηζη ώζηε λα κελ ππάξρνπλ ξηδηθά ζηνπο 22, 55, 15, 42, 93, 10 5, 12 ΑΚΖΔΗ ΤΜΝΑΗΟΤ - ΚΤΚΛΟ ΠΡΩΣΟ - - ηα πνηεο ηηκέο ηνπ ηα παξαθάησ θιάζκαηα δελ νξίδνληαη ; (Τπόδεημε : έλα θιάζκα νξίδεηαη αλ ν παξνλνκαζηήο είλαη δηάθνξνο ηνπ κεδελόο) - (-) - (-) - Να απινπνηεζνύλ ηα θιάζκαηα

Διαβάστε περισσότερα

Η/Υ A ΤΑΞΕΩΣ ΑΕ 2010-2011. Συστήματα Αρίθμησης. Υποπλοίαρχος Ν. Πετράκος ΠΝ

Η/Υ A ΤΑΞΕΩΣ ΑΕ 2010-2011. Συστήματα Αρίθμησης. Υποπλοίαρχος Ν. Πετράκος ΠΝ Συστήματα Αρίθμησης Υποπλοίαρχος Ν. Πετράκος ΠΝ 1 Ειζαγωγή Τν bit είλαη ε πην βαζηθή κνλάδα κέηξεζεο. Είλαη κία θαηάζηαζε on ή off ζε έλα ςεθηαθό θύθισκα. Άιιεο θνξέο είλαη κία θαηάζηαζε high ή low voltage

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑ/Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 08/09/2014

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑ/Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 08/09/2014 ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΕΚΠ. ΕΤΟΥΣ 204-205 ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑ/Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 08/09/204 A ΟΜΑΓΑ Οδηγία: Να γράυεηε ζηο ηεηράδιο ζας ηον αριθμό κάθε μιας από ηις παρακάηφ ερφηήζεις Α.-Α.8 και

Διαβάστε περισσότερα

Hellas online Προεπιλεγμένες ρσθμίσεις για FritzBox Fon WLAN 7140 (Annex B) 30.04.67 FritzBox Fon WLAN 7140 - Annex B (30.04.67)

Hellas online Προεπιλεγμένες ρσθμίσεις για FritzBox Fon WLAN 7140 (Annex B) 30.04.67 FritzBox Fon WLAN 7140 - Annex B (30.04.67) Hellas online Προεπιλεγμένες ρσθμίσεις για FritzBox Fon WLAN 7140 (Annex B) 30.04.67 FritzBox Fon WLAN 7140 - Annex B (30.04.67) Γηα λα επαλαθέξεηε ην FritzBox Fon WLAN 7140 ζηηο πξνεπηιεγκέλεο ηνπ ξπζκίζεηο

Διαβάστε περισσότερα

Case Study. Παξαθάηω παξνπζηάδνπκε βήκα - βήκα κε screenshots έλα παξάδεηγκα ππνβνιήο κηαο εξγαζίαο θαη ηελ παξαγωγή ηνπ Originality Report.

Case Study. Παξαθάηω παξνπζηάδνπκε βήκα - βήκα κε screenshots έλα παξάδεηγκα ππνβνιήο κηαο εξγαζίαο θαη ηελ παξαγωγή ηνπ Originality Report. Case Study Παξαθάηω παξνπζηάδνπκε βήκα - βήκα κε screenshots έλα παξάδεηγκα ππνβνιήο κηαο εξγαζίαο θαη ηελ παξαγωγή ηνπ Originality Report. Βήκα 1 ο : Login ζηο Turnitin. Κάλεηε είζνδν ζην Turnitin κε

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΛΓΕΒΡΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ. 1. Να ιπζνύλ ηα ζπζηήκαηα. 1 0,3x 0,1y x 3 3x 4y 2 4x 2y ( x 1) 6( y 1) (i) (ii)

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΛΓΕΒΡΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ. 1. Να ιπζνύλ ηα ζπζηήκαηα. 1 0,3x 0,1y x 3 3x 4y 2 4x 2y ( x 1) 6( y 1) (i) (ii) . Να ιπζνύλ ηα ζπζηήκαηα.,, 6 4 4 4 5( ) 6( ). Να ιπζνύλ ηα ζπζηήκαηα.,,,6 7. Να ιπζνύλ ηα ζπζηήκαηα. 5 ( )( ) ( ) 4. Να ιπζνύλ ηα ζπζηήκαηα. 5 4 6 7 4. 5. Να ιπζνύλ ηα ζπζηήκαηα. 59 ( )( ) ()( 5) 7 6.

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑΣΑ ΦΩΣΟΓΡΑΦΙΑ. Ειζαγωγή ζηη Φωηογραθία. Χριζηάκης Σαζεΐδης EFIAP

ΜΑΘΗΜΑΣΑ ΦΩΣΟΓΡΑΦΙΑ. Ειζαγωγή ζηη Φωηογραθία. Χριζηάκης Σαζεΐδης EFIAP ΜΑΘΗΜΑΣΑ ΦΩΣΟΓΡΑΦΙΑ Ειζαγωγή ζηη Φωηογραθία Χριζηάκης Σαζεΐδης EFIAP 1 ΜΑΘΗΜΑ 6 ο Προγράμμαηα θωηογραθικών μηχανών Επιλογέας προγραμμάηων Μαο δίλεη ηε δπλαηόηεηα λα ειέγμνπκε ην άλνηγκα δηαθξάγκαηνο θαη

Διαβάστε περισσότερα

ΦΤΛΛΟ ΔΡΓΑΙΑ 1 Βαζηθέο Έλλνηεο & Καηεγνξίεο Γηθηύσλ Τπνινγηζηώλ

ΦΤΛΛΟ ΔΡΓΑΙΑ 1 Βαζηθέο Έλλνηεο & Καηεγνξίεο Γηθηύσλ Τπνινγηζηώλ ΦΤΛΛΟ ΔΡΓΑΙΑ 1 Βαζηθέο Έλλνηεο & Καηεγνξίεο Γηθηύσλ Τπνινγηζηώλ Γξαζηεξηόηεηα 1ε αο δίλεηαη ν ελλνηνινγηθφο ράξηεο "Γίθηπα Τπνινγηζηψλ - Βαζηθέο Έλλνηεο" πνπ αθνξά ζηελ θεληξηθή έλλνηα "Γίθηπα Τπνινγηζηψλ".

Διαβάστε περισσότερα

Άσκηση 1 - Μοπυοποίηση Κειμένου

Άσκηση 1 - Μοπυοποίηση Κειμένου Άσκηση 1 - Μοπυοποίηση Κειμένου Σηηο παξαθάησ γξακκέο εθαξκόζηε ηε κνξθνπνίεζε πνπ πεξηγξάθνπλ Γξακκή κε έληνλε γξαθή Γξακκή κε πιάγηα γξαθή Γξακκή κε ππνγξακκηζκέλε γξαθή Γξακκή κε Arial Font κεγέζνπο

Διαβάστε περισσότερα

Σκιές. Οη ζθηέο ζπλεηζθέξνπλ πνιύ ζηελ αίζζεζε ξεαιηζκνύ κηα ζθελήο θαη βνεζνύλ ζηελ αληίιεςε ηεο ζρεηηθήο ζέζεο ησλ αληηθεηκέλσλ.

Σκιές. Οη ζθηέο ζπλεηζθέξνπλ πνιύ ζηελ αίζζεζε ξεαιηζκνύ κηα ζθελήο θαη βνεζνύλ ζηελ αληίιεςε ηεο ζρεηηθήο ζέζεο ησλ αληηθεηκέλσλ. Σκιές Οη ζθηέο ζπλεηζθέξνπλ πνιύ ζηελ αίζζεζε ξεαιηζκνύ κηα ζθελήο θαη βνεζνύλ ζηελ αληίιεςε ηεο ζρεηηθήο ζέζεο ησλ αληηθεηκέλσλ. Σκιές Οη ζθηέο ζπλεηζθέξνπλ πνιύ ζηελ αίζζεζε ξεαιηζκνύ κηα ζθελήο θαη

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΣΚΥΤΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2015 ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ Τεηάπηη 28 Ιανουαπίου 2015 ΛΔΥΚΩΣΙΑ Τάξη: Α Γυμναζίου

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΣΚΥΤΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2015 ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ Τεηάπηη 28 Ιανουαπίου 2015 ΛΔΥΚΩΣΙΑ Τάξη: Α Γυμναζίου ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΣΚΥΤΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2015 ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ Τεηάπηη 28 Ιανουαπίου 2015 ΛΔΥΚΩΣΙΑ Τάξη: Α Γυμναζίου ΠΡΟΒΛΗΜΑ Σε έλα ηνπξλνπά βόιετ δήισζαλ ζπκκεηνρή νκάδεο Γπκλαζίσλ ηεο Κύπξνπ.

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ. Ύλη: Εσθύγραμμη Κίνηζη

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ. Ύλη: Εσθύγραμμη Κίνηζη ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ Είμαζηε ηυχεροί που είμαζηε δάζκαλοι Ον/μο:.. A Λσκείοσ Ύλη: Εσθύγραμμη Κίνηζη 8-11-2015 Θέμα 1 ο : 1. Η εμίζωζε θίλεζεο ελόο θηλεηνύ πνπ θηλείηαη επζύγξακκα είλαη ε x = 5t. Πνηα

Διαβάστε περισσότερα

Μεηαπηπρηαθή δηαηξηβή

Μεηαπηπρηαθή δηαηξηβή ΣΔΥΝΟΛΟΓΗΚΟ ΠΑΝΔΠΗΣΖΜΗΟ ΚΤΠΡΟΤ ΥΟΛΖ ΚΑΛΧΝ ΚΑΗ ΔΦΑΡΜΟΜΔΝΧΝ ΣΔΥΝΧΝ Μεηαπηπρηαθή δηαηξηβή ΣΑ TABLETS Χ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΟ ΔΡΓΑΛΔΗΟ ΣΟ ΝΖΠΗΑΓΧΓΔΗΟ ΓΗΑ ΣΖΝ ΔΝΗΥΤΖ ΤΝΔΡΓΑΣΗΚΧΝ ΓΡΑΣΖΡΗΟΣΖΣΧΝ ΜΑΘΖΜΑΣΗΚΧΝ Έιελα Κσλζηαληίλνπ

Διαβάστε περισσότερα

Εςθςή ζςζηήμαηα επισειπήζεων και αξιολόγηζη

Εςθςή ζςζηήμαηα επισειπήζεων και αξιολόγηζη Εςθςή ζςζηήμαηα επισειπήζεων και αξιολόγηζη Μάθημα 11 Τμήμα Μάπκεηινγκ και Διοίκηζηρ Λειηοςπγιών Τα δηαγξάκκαηα θαηάζηαζεο (state diagrams) ρξεζηκνπνηνύληαη γηα λα βνεζήζνπλ ηνλ πξνγξακκαηηζηή λα θαηαιάβεη

Διαβάστε περισσότερα

Αζθήζεηο 5 νπ θεθαιαίνπ Crash course Step by step training. Dipl.Biol.cand.med. Stylianos Kalaitzis

Αζθήζεηο 5 νπ θεθαιαίνπ Crash course Step by step training. Dipl.Biol.cand.med. Stylianos Kalaitzis Αζθήζεηο 5 νπ θεθαιαίνπ Crash course Step by step training Dipl.Biol.cand.med. Stylianos Kalaitzis Stylianos Kalaitzis Μνλνϋβξηδηζκνο 1 Γπν γνλείο, εηεξόδπγνη γηα ηνλ αιθηζκό θάλνπλ παηδηά. Πνία ε πηζαλόηεηα

Διαβάστε περισσότερα

1. Οδηγίερ εγκαηάζηαζηρ και σπήζηρ έξςπνυν καπηών και τηθιακών πιζηοποιηηικών με σπήζη ηος λογιζμικού Μοzilla Thunderbird

1. Οδηγίερ εγκαηάζηαζηρ και σπήζηρ έξςπνυν καπηών και τηθιακών πιζηοποιηηικών με σπήζη ηος λογιζμικού Μοzilla Thunderbird 1. Οδηγίερ εγκαηάζηαζηρ και σπήζηρ έξςπνυν καπηών και τηθιακών πιζηοποιηηικών με σπήζη ηος λογιζμικού Μοzilla Thunderbird 1.1 Εγκαηάζηαζη ηυν οδηγών ηηρ έξςπνηρ κάπηαρ ζηο λογιζμικό Mozilla Thunderbird

Διαβάστε περισσότερα

Αλάπηπμε Παηρληδηνύ νβαξνύ θνπνύ Αλαπαξαγσγήο Αζιεηηθώλ Γεγνλόησλ ΓΙΠΛΧΜΑΣΙΚΗ ΔΡΓΑΙΑ

Αλάπηπμε Παηρληδηνύ νβαξνύ θνπνύ Αλαπαξαγσγήο Αζιεηηθώλ Γεγνλόησλ ΓΙΠΛΧΜΑΣΙΚΗ ΔΡΓΑΙΑ ΔΘΝΙΚΟ ΜΔΣΟΒΙΟ ΠΟΛΤΣΔΥΝΔΙΟ ΥΟΛΗ ΗΛΔΚΣΡΟΛΟΓΧΝ ΜΗΥΑΝΙΚΧΝ ΚΑΙ ΜΗΥΑΝΙΚΧΝ ΤΠΟΛΟΓΙΣΧΝ ΣΟΜΔΑ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΚΑΙ ΤΠΟΛΟΓΙΣΧΝ Αλάπηπμε Παηρληδηνύ νβαξνύ θνπνύ Αλαπαξαγσγήο Αζιεηηθώλ Γεγνλόησλ ΓΙΠΛΧΜΑΣΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

6 η Εργαζηηριακή Άζκηζη Επαλήθεσζη Λειηοσργίας Βαζικών Φλιπ-Φλοπ

6 η Εργαζηηριακή Άζκηζη Επαλήθεσζη Λειηοσργίας Βαζικών Φλιπ-Φλοπ 6 η Εργαζηηριακή Άζκηζη Επαλήθεσζη Λειηοσργίας Βαζικών Φλιπ-Φλοπ Σηα πιαίζηα ηεο έθηεο εξγαζηεξηαθήο άζθεζεο ζα ρξεζηκνπνηεζεί απνθιεηζηηθά ην πεξηβάιινλ αλάπηπμεο νινθιεξσκέλσλ θπθισκάησλ IDL-800 Digital

Διαβάστε περισσότερα

ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΚΟ ΣΧΔΓΙΟ ΙΙ

ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΚΟ ΣΧΔΓΙΟ ΙΙ 1 Σ. Δ. Ι. ΓΤ Σ Ι Κ Η Μ Α Κ Δ Γ Ο Ν Ι Α ΥΟΛΗ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΔΦΑΡΜΟΓΩΝ Σ Μ Η Μ Α Μ Η Υ Α Ν ΟΛΟ Γ Ι Α Δξγαζηήξην Μεραλνπξγηθώλ Καηεξγαζηώλ & CAD ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΚΟ ΣΧΔΓΙΟ ΙΙ ΜΑΘΗΜΑ 2: Πνηόηεηα Δπηθάλεηαο Γξ. Βαξύηεο

Διαβάστε περισσότερα

ΓΗΑΣΜΖΜΑΣΗΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΔΣΑΠΣΤΥΗΑΚΧΝ ΠΟΤΓΧΝ ΣΑ ΠΛΖΡΟΦΟΡΗΑΚΑ ΤΣΖΜΑΣΑ. Γηπισκαηηθή Δξγαζία

ΓΗΑΣΜΖΜΑΣΗΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΔΣΑΠΣΤΥΗΑΚΧΝ ΠΟΤΓΧΝ ΣΑ ΠΛΖΡΟΦΟΡΗΑΚΑ ΤΣΖΜΑΣΑ. Γηπισκαηηθή Δξγαζία ΓΗΑΣΜΖΜΑΣΗΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΔΣΑΠΣΤΥΗΑΚΧΝ ΠΟΤΓΧΝ ΣΑ ΠΛΖΡΟΦΟΡΗΑΚΑ ΤΣΖΜΑΣΑ Γηπισκαηηθή Δξγαζία ΓΗΔΡΔΤΝΖΣΗΚΖ ΔΦΑΡΜΟΓΖ Δ ΤΝΔΡΓΑΣΗΚΑ ΠΔΡΗΒΑΛΛΟΝΣΑ ΔΗΚΟΝΗΚΖ ΠΡΑΓΜΑΣΗΚΟΣΖΣΑ ΓΗΑ ΣΖΝ ΤΠΟΣΖΡΗΞΖ ΤΝΔΡΓΑΣΗΚΖ ΜΑΘΖΖ ηνπ ΑΛΔΞΑΝΓΡΟΤ

Διαβάστε περισσότερα

Constructors and Destructors in C++

Constructors and Destructors in C++ Constructors and Destructors in C++ Σύνθεζη Πνιύ ζπρλά ζηε C++ κία θιάζε κπνξεί λα πεξηέρεη ζαλ κέιεδεδνκέλα αληηθείκελα άιισλ θιάζεσλ. Πνηα είλαη ε ζεηξά κε ηελ νπνία δεκηνπξγνύληαη θαη θαηαζηξέθνληαη

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΟΣΜΟΥ

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΟΣΜΟΥ Α ΛΤΚΕΙΟΤ ΓΕΝΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ Σχολικό έτος: 2011-2012 Καθηγήτριες: Κεφαλληνού Λουκία- Καλλία Αθηνά ΙΙ. ΟΙ ΑΧΑΙΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΑΠΟ ΣΟΤ ΠΡΟΙΣΟΡΙΚΟΤ ΥΡΟΝΟΤ ΕΩ ΚΑΙ ΣΟ Μ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ 1. ΕΛΛΗΝΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΔΓΤ Μεηαπηπρηαθφ Πξφγξακκα «Γηνίθεζε Τπεξεζηψλ Τγείαο» - 177 --

ΔΓΤ Μεηαπηπρηαθφ Πξφγξακκα «Γηνίθεζε Τπεξεζηψλ Τγείαο» - 177 -- ΔΓΤ Μεηαπηπρηαθφ Πξφγξακκα «Γηνίθεζε Τπεξεζηψλ Τγείαο» - 177 -- 5. Σίηινο καζήκαηνο Δηζαγσγή ζηα παθέηα Λνγηζκηθνχ 6. Τπεχζπλνο καζήκαηνο Ησάλλεο Απνζηνιάθεο 7. θνπφο θνπφο ηνπ καζήκαηνο είλαη ε εμνηθείσζε

Διαβάστε περισσότερα

ACTA A.E. Αριςτο Σέλεια Πιςτοποίηςη. Ανθρώπινου Δυναμικοφ. «ΠΙΣΟΠΟΙΗΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΤ ΔΤΝΑΜΙΚΟΤ Εξελίξεισ - Προοπτικέσ»

ACTA A.E. Αριςτο Σέλεια Πιςτοποίηςη. Ανθρώπινου Δυναμικοφ. «ΠΙΣΟΠΟΙΗΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΤ ΔΤΝΑΜΙΚΟΤ Εξελίξεισ - Προοπτικέσ» ACTA A.E. Αριςτο Σέλεια Πιςτοποίηςη Ανθρώπινου Δυναμικοφ «ΠΙΣΟΠΟΙΗΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΤ ΔΤΝΑΜΙΚΟΤ Εξελίξεισ - Προοπτικέσ» Εταιρεία Ένταςησ Γνώςησ Αριςτοτελείου Πανεπιςτημίου Θεςςαλονίκησ Δια Βίου Μάθηςη Νόκνο:

Διαβάστε περισσότερα

TOOLBOOK (μάθημα 2) Δεκηνπξγία βηβιίνπ θαη ζειίδσλ ΠΡΟΑΡΜΟΓΗ: ΒΑΛΚΑΝΙΩΣΗ ΔΗΜ. ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟ ΠΕ19 1 TOOLBOOK ΜΑΘΗΜΑ 2

TOOLBOOK (μάθημα 2) Δεκηνπξγία βηβιίνπ θαη ζειίδσλ ΠΡΟΑΡΜΟΓΗ: ΒΑΛΚΑΝΙΩΣΗ ΔΗΜ. ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟ ΠΕ19 1 TOOLBOOK ΜΑΘΗΜΑ 2 TOOLBOOK (μάθημα 2) Δεκηνπξγία βηβιίνπ θαη ζειίδσλ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟ ΠΕ19 1 Δημιουργία σελίδων και βιβλίων Έλα θαηλνύξην βηβιίν πεξηέρεη κία άδεηα ζειίδα κε έλα άδεην background. Δελ κπνξνύκε λα μερσξίζνπκε

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ..

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ.. ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου έλαξμεο 09.30 ιήμεο 09.45 Σην παξαθάησ ζρήκα θαίλεηαη ηκήκα ελόο πνιενδνκηθνύ ζρεδίνπ κηαο πόιεο. Οη ζθηαζκέλεο

Διαβάστε περισσότερα

ΟΠΤΙΚΗ Α. ΑΝΑΚΛΑΣΖ - ΓΗΑΘΛΑΣΖ

ΟΠΤΙΚΗ Α. ΑΝΑΚΛΑΣΖ - ΓΗΑΘΛΑΣΖ ΟΠΤΙΚΗ Α. ΑΝΑΚΛΑΣΖ - ΓΗΑΘΛΑΣΖ. Μία αθηίλα θωηόο πξνζπίπηεη κε κία γωλία ζ ζηε επάλω επηθάλεηα ελόο θύβνπ από πνιπεζηέξα ν νπνίνο έρεη δείθηε δηάζιαζεο ε =,49 (ζρήκα ). Βξείηε πνηα ζα είλαη ε κέγηζηε γωλία

Διαβάστε περισσότερα

Ηλεκηπονικά Απσεία και Διεπαθέρ

Ηλεκηπονικά Απσεία και Διεπαθέρ MENU ΑΝΑΦΟΡΕΣ Ηλεκηπονικά Απσεία και Διεπαθέρ Σε απηό ην ζεκείν ηεο εθαξκνγήο δεκηνπξγνύκε ηα δηάθνξα Ηιεθηξνληθά Αξρεία έηζη ώζηε λα ηα ππνβάινπκε ζηνπο δηάθνξνπο θνξείο. Γηα λα επηιέμνπκε έλα είδνο αξρείνπ

Διαβάστε περισσότερα

x x x x tan(2 x) x 2 2x x 1

x x x x tan(2 x) x 2 2x x 1 ΘΕΡΙΝΟ ΣΜΗΜΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΑ Ι ΕΠΑΝΑΛΗΠΣΙΚΕ ΑΚΗΕΙ ΜΕΡΟ Ι 1. Να γίλνπλ νη γξαθηθέο παξαζηάζεηο ησλ παξαθάησ ζπλαξηήζεσλ. t ( i) e ( ii) ln( ) ( iii). Να βξεζεί ην Π.Ο., ν ηύπνο ηεο αλίζηξνθεο θαη ην Π.Τ. ησλ

Διαβάστε περισσότερα

Ανάπτυξη Ελληνικής τεχνολογίας μηχανών ηλεκτροπαραγωγής ORC

Ανάπτυξη Ελληνικής τεχνολογίας μηχανών ηλεκτροπαραγωγής ORC Εθνικό Συνέδριο «Γεωθερμική Ηλεκτροπαραγωγή» Ξενοδοχείο Divani Caravel Αθήνα 20 Νοεμβρίου 2013 Ανάπτυξη Ελληνικής τεχνολογίας μηχανών ηλεκτροπαραγωγής ORC Α.Μπένου, Ι. Χωροπανίτης Τμήμα Γεωθερμικής Ενέργειας

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 4 ΣΥΝΔΥΑΣΤΙΚΑ ΚΥΚΛΩΜΑΤΑ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 4 ΣΥΝΔΥΑΣΤΙΚΑ ΚΥΚΛΩΜΑΤΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 4 ΣΥΝΔΥΑΣΤΙΚΑ ΚΥΚΛΩΜΑΤΑ 1. ρεδίαζε πλδπαζηηθνύ Κπθιώκαηνο Έλα ζπλδπαζηηθό θύθισκα (Κ) έρεη ηξεηο εηζόδνπο A, B θαη C θαη κία έμνδν Y Y=A B+AC Να θαηαζθεπάζεηε ην ράξηε Karnaugh. B 0

Διαβάστε περισσότερα

Μονοψϊνιο. Αγνξά κε ιίγνπο αγνξαζηέο. Δύναμη μονοψωνίος Η ηθαλόηεηα πνπ έρεη ν αγνξαζηήο λα επεξεάζεη ηελ ηηκή ηνπ αγαζνύ.

Μονοψϊνιο. Αγνξά κε ιίγνπο αγνξαζηέο. Δύναμη μονοψωνίος Η ηθαλόηεηα πνπ έρεη ν αγνξαζηήο λα επεξεάζεη ηελ ηηκή ηνπ αγαζνύ. Μονοψϊνιο Ολιγοψώνιο Αγνξά κε ιίγνπο αγνξαζηέο. Δύναμη μονοψωνίος Η ηθαλόηεηα πνπ έρεη ν αγνξαζηήο λα επεξεάζεη ηελ ηηκή ηνπ αγαζνύ. Οπιακή αξία Δπηπξόζζεηα νθέιε από ηελ ρξήζε/θαηαλάισζε κηαο επηπξόζζεηε

Διαβάστε περισσότερα

Γηαηάμεηο Αλίρλεπζεο Γηαξξνώλ (λεξνύ θαπζίκωλ ρεκηθώλ )

Γηαηάμεηο Αλίρλεπζεο Γηαξξνώλ (λεξνύ θαπζίκωλ ρεκηθώλ ) Γηαηάμεηο Αλίρλεπζεο Γηαξξνώλ (λεξνύ θαπζίκωλ ρεκηθώλ ) Τν πξόβιεκα - Γηαξξνή λεξνύ Αθόκε θαη κηα κηθξή δηαξξνή λεξνύ κπνξεί λα πξνθαιέζεη θαηαζηξνθή αλ δελ αληρλεπζεί εγθαίξσο Δηαξξνή κπνξεί λα πξνέιζεη

Διαβάστε περισσότερα

Γραφεύα Επικοινωνύασ & Ενημϋρωςησ ϋρρεσ, Τψηλϊντου 4 3οσ Όροφοσ ΣΗΛ 2321023640 ΥΑΦ 2321051861

Γραφεύα Επικοινωνύασ & Ενημϋρωςησ ϋρρεσ, Τψηλϊντου 4 3οσ Όροφοσ ΣΗΛ 2321023640 ΥΑΦ 2321051861 Οπγάνωζη και διοίκηζη ηοςπιζηικών επισειπήζεων (ξενοδοσεία, ηοςπιζηικά γπαθεία ) Α) ΑΔΙ ΣΔΙ και Β) ΑΠΟΦΟΙΣΟΙ ΤΠΟΥΡΔΩΣΙΚΗ ΓΔΤΣΔΡΟΒΑΘΜΙΑ και ΜΔΣΑΓΔΤΣΔΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ Ρν πξόγξακκα απηό ζρεδηάζηεθε γηα

Διαβάστε περισσότερα

Βιομησανικόρ ζσεδιαζμόρ πποϊόνηων από ανακςκλωμένερ ζςζκεςαζίερ

Βιομησανικόρ ζσεδιαζμόρ πποϊόνηων από ανακςκλωμένερ ζςζκεςαζίερ Βιομησανικόρ ζσεδιαζμόρ πποϊόνηων από ανακςκλωμένερ ζςζκεςαζίερ ΤΕΙ Δσηικής Μακεδονίας Τμήμα Βιομητανικού Στεδιαζμού Εργαζηήριο C 3 www.c3.teiwm.gr C 3 LAB www.c3.teiwm.gr 1 Εηζαγσγή Πεπιεσόμενα ύκβνια

Διαβάστε περισσότερα

Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα. Κώδικες 28, 78 και 84

Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα. Κώδικες 28, 78 και 84 Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα Κώδικες 28, 78 και 84 Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα Οη Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα εθαξκόδνληαη γηα ηελ απνξξνθνύκελε ελέξγεηα από Αηνιηθά Πάξθα πνπ είλαη ζπλδεδεκέλα ζην

Διαβάστε περισσότερα

ΥΡΙΣΟΤΓΔΝΝΙΑΣΙΚΔ ΚΑΣΑΚΔΤΔ

ΥΡΙΣΟΤΓΔΝΝΙΑΣΙΚΔ ΚΑΣΑΚΔΤΔ ΥΡΙΣΟΤΓΔΝΝΙΑΣΙΚΔ ΚΑΣΑΚΔΤΔ 1) Υξηζηνπγελληάηηθα ειαηάθηα θάξηα ή θαδξάθη θάξηα ή θαδξάθη Τιηθά πνπ ζα ρξεηαζηνύκε: Υαξηί θάλζνλ καύξν γηα ην θόλην, πξάζηλν γηα ηα ειαηάθηα, θόθθηλν γηα ηα αζηεξάθηα Απιό

Διαβάστε περισσότερα

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL A8-0046/92. Τροπολογία. Sylvie Goddyn εμ νλόκαηνο ηεο νκάδαο ENF

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL A8-0046/92. Τροπολογία. Sylvie Goddyn εμ νλόκαηνο ηεο νκάδαο ENF 21.10.2015 A8-0046/92 92 Σημείο 8 (8) Οη βηηακίλεο, ηα αλόξγαλα ζπζηαηηθά θαη άιιεο νπζίεο πνπ πξννξίδνληαη γηα ρξήζε ζε ζπκπιεξώκαηα δηαηξνθήο ή γηα πξνζζήθε ζε ηξόθηκα φπσο ηα παξαζθεπάζκαηα γηα βξέθε

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΛΕΣΗ E.O.K. ΜΕ ΑΙΘΗΣΗΡΑ ΘΕΗ

ΜΕΛΕΣΗ E.O.K. ΜΕ ΑΙΘΗΣΗΡΑ ΘΕΗ ΜΕΛΕΣΗ E.O.K. ΜΕ ΑΙΘΗΣΗΡΑ ΘΕΗ ΦΤΛΛΟ ΕΡΓΑΙΑ (Θεοδώρα Γιώηη, Νικόλας Καραηάζιος- Τπεύθσνη εκ/κος Λ. Παπαηζίμπα) ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: ΤΜΗΜΑ:.., ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:.// Σε ακαμίδην πνπ κπνξεί λα θηλείηαη ρσξίο ηξηβέο πάλσ

Διαβάστε περισσότερα

B-Δέλδξα. Τα B-δέλδξα ρξεζηκνπνηνύληαη γηα ηε αλαπαξάζηαζε πνιύ κεγάισλ ιεμηθώλ πνπ είλαη απνζεθεπκέλα ζην δίζθν.

B-Δέλδξα. Τα B-δέλδξα ρξεζηκνπνηνύληαη γηα ηε αλαπαξάζηαζε πνιύ κεγάισλ ιεμηθώλ πνπ είλαη απνζεθεπκέλα ζην δίζθν. B-Δέλδξα Τα B-δέλδξα ρξεζηκνπνηνύληαη γηα ηε αλαπαξάζηαζε πνιύ κεγάισλ ιεμηθώλ πνπ είλαη απνζεθεπκέλα ζην δίζθν. Δέλδξα AVL n = 2 30 = 10 9 (πεξίπνπ). 30

Διαβάστε περισσότερα

ΔΦΑΡΜΟΜΔΝΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΑ ΣΗ ΧΗΜΔΙΑ Ι ΘΔΜΑΣΑ Α επηέκβξηνο 2009. 1. Να ππνινγηζηνύλ νη κεξηθέο παξάγσγνη πξώηεο ηάμεο ηεο ζπλάξηεζεο f(x,y) =

ΔΦΑΡΜΟΜΔΝΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΑ ΣΗ ΧΗΜΔΙΑ Ι ΘΔΜΑΣΑ Α επηέκβξηνο 2009. 1. Να ππνινγηζηνύλ νη κεξηθέο παξάγσγνη πξώηεο ηάμεο ηεο ζπλάξηεζεο f(x,y) = ΘΔΜΑΣΑ Α επηέκβξηνο 9. Να ππνινγηζηνύλ νη κεξηθέο παξάγσγνη πξώηεο ηάμεο ηεο ζπλάξηεζεο f(,y) = y.. Να ππνινγηζηνύλ ηα νινθιεξώκαηα: a) ln b) a) 3cos b) e sin 4. Να ππνινγηζηεί ην νινθιήξσκα: S ( y) 3

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΔΣΑΙΡΔΙΑ ΠΑΓΚΤΠΡΙΟ ΓΙΑΓΩΝΙ ΜΟ

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΔΣΑΙΡΔΙΑ ΠΑΓΚΤΠΡΙΟ ΓΙΑΓΩΝΙ ΜΟ ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΔΣΑΙΡΔΙΑ ΠΑΓΚΤΠΡΙΟ ΓΙΑΓΩΝΙ ΜΟ Α ΛΤΚΔΙΟΤ Ζμεπομηνία: 18/12/10 Ώπα εξέτασηρ: 09:30-12:30 ΠΡΟΣΕΙΝΟΜΕΝΕ ΛΤ ΕΙ 1. Δίλεηαη ην πνιπώλπκν Αλ θαη., λα βξείηε ην ηειεπηαίν ςεθίν ηνπ αξηζκνύ έρνπκε:

Διαβάστε περισσότερα

Φςζική Πποζαναηολιζμού Γ Λςκείος. Αζκήζειρ Ταλανηώζειρ 1 ο Φςλλάδιο

Φςζική Πποζαναηολιζμού Γ Λςκείος. Αζκήζειρ Ταλανηώζειρ 1 ο Φςλλάδιο Φςζική Πποζαναηολιζμού Γ Λςκείος Αζκήζειρ Ταλανηώζειρ 1 ο Φςλλάδιο Επιμέλεια: Αγκανάκηρ Α. Παναγιώηηρ Επωηήζειρ Σωζηό- Λάθορ Να χαπακηηπίζεηε ηιρ παπακάηω πποηάζειρ ωρ ζωζηέρ ή λάθορ: 1. Η ηαιάλησζε είλαη

Διαβάστε περισσότερα

f '(x)g(x)h(x) g'(x)f (x)h(x) h'(x) f (x)g(x)

f '(x)g(x)h(x) g'(x)f (x)h(x) h'(x) f (x)g(x) ΓΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ 54 Υλη: Παράγωγοι Γ Λσκείοσ Ον/μο:.. 6--4 Θεη-Τετν. ΘΔΜΑ Α.. Αλ f, g, h ηξεηο παξαγωγίζηκεο ζπλαξηήζεηο ζην λα απνδείμεηε όηη : f () g() h() ' f '()g()h() g'()f ()h() h'() f ()g()

Διαβάστε περισσότερα

(γ) Να βξεζεί ε ρξνλνεμαξηώκελε πηζαλόηεηα κέηξεζεο ηεο ζεηηθήο ηδηνηηκήο ηνπ ηειεζηή W.

(γ) Να βξεζεί ε ρξνλνεμαξηώκελε πηζαλόηεηα κέηξεζεο ηεο ζεηηθήο ηδηνηηκήο ηνπ ηειεζηή W. ΚΒΑΝΤΙΚΗ ΦΥΣΙΚΗ Ι Τειηθή Εμέηαζε: 5 Σεπηέκβξε 6 (Δηδάζθσλ: ΑΦ Τεξδήο) ΘΕΜΑ Θεσξνύκε θβαληηθό ζύζηεκα πνπ πεξηγξάθεηαη από Φακηιηνληαλή Η, ε νπνία ζε κνξθή πίλαθα ρξεζηκνπνηώληαο ηηο ηδηνζπλαξηήζεηο, θαη

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στοςρ κβαντικούρ ςπολογιστέρ και αλγόπιθμοςρ. Γηδάζθωλ : Φνπληνπιάθεο Αληώληνο

Εισαγωγή στοςρ κβαντικούρ ςπολογιστέρ και αλγόπιθμοςρ. Γηδάζθωλ : Φνπληνπιάθεο Αληώληνο Εισαγωγή στοςρ κβαντικούρ ςπολογιστέρ και αλγόπιθμοςρ. Γηδάζθωλ : Φνπληνπιάθεο Αληώληνο Θεματικές Ενότητες 1. Απιέο έλλνηεο θβαληηθήο κεραληθήο θαη ην ζύζηεκα δύν θβαληηθώλ θαηαζηάζεωλ. 2. Qubit θαη θβαληηθόο

Διαβάστε περισσότερα

ΣΕΙ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΩΝ ΣΜΗΜΑ: ΣΕΥΝΟΛΟΓΙΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΚΑΙ ΣΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΥΕΙΜΕΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ Ρέππα Μαξγαξίηα

ΣΕΙ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΩΝ ΣΜΗΜΑ: ΣΕΥΝΟΛΟΓΙΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΚΑΙ ΣΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΥΕΙΜΕΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ Ρέππα Μαξγαξίηα ΣΕΙ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΩΝ ΣΜΗΜΑ: ΣΕΥΝΟΛΟΓΙΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΚΑΙ ΣΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΥΕΙΜΕΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ 2011-12 Ρέππα Μαξγαξίηα FORMAT, UNFORMAT Format format , όποσ = a:, b: Μνξθνπνηεί, δειαδή πξνεηνηκάδεη

Διαβάστε περισσότερα

Δπαστηπιότητα 1 - ανάπτςξη, μεταγλώττιση, αποσυαλμάτωση και. εκτέλεση ππογπάμματορ

Δπαστηπιότητα 1 - ανάπτςξη, μεταγλώττιση, αποσυαλμάτωση και. εκτέλεση ππογπάμματορ 1 Δπαστηπιότητα 1 - ανάπτςξη, μεταγλώττιση, αποσυαλμάτωση και εκτέλεση ππογπάμματορ Κάζε πξσί ν Karel μππλάεη ζην θξεβάηη ηνπ όηαλ έλα ξνκπόη-εθεκεξηδνπώιεο ηνπ πεηάεη ηελ εθεκεξίδα, πνπ αλαπαξηζηάλεηαη

Διαβάστε περισσότερα

Κβαντικοί Υπολογισμοί. Πέκπηε Γηάιεμε

Κβαντικοί Υπολογισμοί. Πέκπηε Γηάιεμε Κβαντικοί Υπολογισμοί Πέκπηε Γηάιεμε Kπθισκαηηθό Mνληέιν Έλαο θιαζηθόο ππνινγηζηήο απνηειείηαη από αγσγνύο θαη ινγηθέο πύιεο πνπ απνηεινύλ ηνπο επεμεξγαζηέο. Σηνπο θβαληηθνύο ε πιεξνθνξία βξίζθεηαη κέζα

Διαβάστε περισσότερα

Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Σάμε Σ Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΙΧΝ ΠΡΧΣΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ. ΔΝΟΣΗΣΑ 11 ε : ΦΧ ΔΡΓΑΛΔΙΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ. Καηαζθεπή 1: Φαθόο κε ζσιήλα.

Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Σάμε Σ Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΙΧΝ ΠΡΧΣΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ. ΔΝΟΣΗΣΑ 11 ε : ΦΧ ΔΡΓΑΛΔΙΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ. Καηαζθεπή 1: Φαθόο κε ζσιήλα. Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΙΧΝ ΠΡΧΣΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ ΔΝΟΣΗΣΑ 11 ε : ΦΧ ΔΡΓΑΛΔΙΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ Καηαζθεπή 1: Φαθόο κε ζσιήλα Γηαθξάγκαηα Δξγαιεία Καηαζθεπέο 2 Η θαηαζθεπή πεξηγξάθεηαη ζηελ αληίζηνηρε ελόηεηα

Διαβάστε περισσότερα

ΓΔΧΜΔΣΡΙΑ ΓΙΑ ΟΛΤΜΠΙΑΓΔ

ΓΔΧΜΔΣΡΙΑ ΓΙΑ ΟΛΤΜΠΙΑΓΔ ΒΑΓΓΔΛΗ ΦΤΥΑ 2009 ελίδα 2 από 9 ΔΤΘΔΙΔ SIMSON 1 ΒΑΙΚΔ ΠΡΟΣΑΔΙ 1.1 ΔΤΘΔΙΑ SIMSON Γίλεηαη ηξίγσλν AB θαη ηπρόλ ζεκείν ηνπ πεξηγεγξακκέλνπ θύθινπ ηνπ. Αλ 1, 1 θαη 1 είλαη νη πξνβνιέο ηνπ ζηηο επζείεο πνπ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ Δ. ΔΤΡΔΗ ΣΟΤ ΜΔΣΑΥΗΜΑΣΙΜΟΤ FOURIER ΓΙΑΦΟΡΩΝ ΗΜΑΣΩΝ

ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ Δ. ΔΤΡΔΗ ΣΟΤ ΜΔΣΑΥΗΜΑΣΙΜΟΤ FOURIER ΓΙΑΦΟΡΩΝ ΗΜΑΣΩΝ ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ Δ. ΔΤΡΔΗ ΣΟΤ ΜΔΣΑΥΗΜΑΣΙΜΟΤ FOURIER ΓΙΑΦΟΡΩΝ ΗΜΑΣΩΝ Εδώ ζα ππνινγίζνπκε ην κεηαζρεκαηηζκό Fourier κεξηθώλ αθόκα ζεκάησλ, πξνζπαζώληαο λα μεθηλήζνπκε από ην κεηαζρεκαηηζκό Fourier γλσζηώλ ζεκάησλ

Διαβάστε περισσότερα

Κόληξα πιαθέ ζαιάζζεο κε δηαζηάζεηο 40Υ40 εθ. Καξθηά 3 θηιά πεξίπνπ κε κήθνο ηξηπιάζην από ην πάρνο ηνπ μύινπ θπξί κεγάιν θαη ππνκνλή

Κόληξα πιαθέ ζαιάζζεο κε δηαζηάζεηο 40Υ40 εθ. Καξθηά 3 θηιά πεξίπνπ κε κήθνο ηξηπιάζην από ην πάρνο ηνπ μύινπ θπξί κεγάιν θαη ππνκνλή Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΙΩΝ ΠΡΩΣΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ ΔΝΟΣΗΣΑ 10 ε : ΜΗΥΑΝΙΚΗ ΜΔΡΟ Β ΠΙΔΗ ΔΡΓΑΛΔΙΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ Καηαζθεπή 1: Καξέθια θαθίξε Όξγαλα Τιηθά Κόληξα πιαθέ ζαιάζζεο κε δηαζηάζεηο 40Υ40 εθ.

Διαβάστε περισσότερα

Οινθιεξωκέλεο ιύζεηο γηα ηελ γαιαθηνβηνκεραλία

Οινθιεξωκέλεο ιύζεηο γηα ηελ γαιαθηνβηνκεραλία ΧΗΜΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ Α.Ε Οινθιεξωκέλεο ιύζεηο γηα ηελ γαιαθηνβηνκεραλία Πνηνί είκαζηε Η ΜΙΝΔΡΑΛ ΥΗΜΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΣΑ Α.Δ. μεθίλεζε ηελ πνξεία ηεο ην 1976. Από ηελ αξρή ζπλεξγαζηήθακε κε πξωηνπόξνπο εηαηξείεο ζηνλ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΞΙΟΘΕΑΣΑ ΣΟΤ ΥΩΡΙΟΤ ΜΑ

ΑΞΙΟΘΕΑΣΑ ΣΟΤ ΥΩΡΙΟΤ ΜΑ ΑΞΙΟΘΕΑΣΑ ΣΟΤ ΥΩΡΙΟΤ ΜΑ α. Η ΕΚΚΛΗΙΑ ΣΟΤ ΥΩΡΙΟΤ ΜΑ β. ΣΟ ΠΝΕΤΜΑΣΙΚΟ ΜΑ ΚΕΝΣΡΟ γ. Η ΠΑΝΟΡΑΜΙΚΗ ΘΕΗ ΣΟΤ ΥΩΡΙΟΤ ΜΑ α. Η ΕΚΚΛΗΙΑ ΣΟΤ ΥΩΡΙΟΤ ΜΑ. Η Εθθιεζία ηνπ ρσξηνύ καο, ε Αγία Άλλα, είλαη θηηζκέλε πξηλ πνιιά

Διαβάστε περισσότερα

ΑΙΟΛΙΚΑ ΠΑΡΚΑ. Δρώτηση 1

ΑΙΟΛΙΚΑ ΠΑΡΚΑ. Δρώτηση 1 ΑΙΟΛΙΚΑ ΠΑΡΚΑ Πνιινί άλζξσπνη πηζηεύνπλ όηη ν άλεκνο ζα έπξεπε λα αληηθαηαζηήζεη ην πεηξέιαην θαη ην θάξβνπλν σο πεγή ελέξγεηαο γηα ηελ παξαγσγή ειεθηξηζκνύ. Οη θαηαζθεπέο πνπ θαίλνληαη ζηελ εηθόλα είλαη

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ..

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ.. ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου έλαξμεο 09.30 ιήμεο 09.45 Σην παξαθάησ ζρήκα θαίλεηαη ηκήκα ελόο πνιενδνκηθνύ ζρεδίνπ κηαο πόιεο. Οη ζθηαζκέλεο

Διαβάστε περισσότερα