ESC POCKET GUIDELINES
|
|
- Δωρός Κολιάτσος
- 8 χρόνια πριν
- Προβολές:
Transcript
1 Ελληνική Μετάφραση 2011 ES POKET GUIDELINES ommittee for Practice Guidelines To improve the quality of clinical practice and patient care in Europe αντιμετωπιση δυσλιπιδαιμιων Κατευθυντήριες οδηγίες για την αντιμετώπιση των δυσλιπιδαιμιών For more information
2 Οι ακόλουθοι πίνακες δείχνουν την τάξη των συστάσεων και τα επίπεδα αποδεικτικών στοιχείων που χρησιμοποιήθηκαν σε αυτό το έντυπο. Πίνακας 1. Τάξεις συστάσεων Τάξεις συστάσεων Τάξη Ι Τάξη ΙΙ Τάξη ΙΙα Τάξη ΙΙβ Τάξη ΙΙΙ Ορισμός Στοιχεία ή/και γενική ομολογία ότι μια δεδομένη θεραπεία ή διαδικασία είναι ωφέλιμη, χρήσιμη και αποτελεσματική Αλληλοσυγκρουόμενα στοιχεία και/ή απόκλιση απόψεων για την χρησιμότητα/αποτελεσματικότητα της δεδομένης θεραπείας ή διαδικασίας Το βάρος της απόδειξης είναι υπέρ της χρησιμότητας/αποτελεσματικότητας Η χρησιμότητα/αποτελεσματικότητα είναι λιγότερο εδραιωμένη από τα στοιχεία/γνώμη Στοιχεία ή γενική ομολογία ότι η δεδομένη θεραπεία ή διαδικασία δεν είναι χρήσιμη/αποτελεσματική και σε μερικές περιπτώσεις μπορεί να είναι βλαβερή. Πίνακας 2. Επίπεδο αποδεικτικών στοιχείων Επίπεδο στοιχείων Α Επίπεδο στοιχείων Β Επίπεδο στοιχείων Δεδομένα που προέρχονται από πολλαπλές τυχαιοποιημένες κλινικές μελέτες ή μετα-αναλύσεις Δεδομένα που προέρχονται από μια τυχαιοποιημένη κλινική μελέτη ή μεγάλες μη τυχαιοποιημένες κλινικές μελέτες Σύμφωνη γνώμη των ειδικών και/ή μικρών μελετών, αναδρομικές μελέτες και καταγραφές Στις εικόνες 1-10 το σύμβολο ~ είναι ισοδύναμο με τις κάτωθι τιμές: mmol/l mg/dl
3 ES/EAS Pocket Guidelines Κατευθυντήριες Οδηγίες για την αντιμετώπιση των δυσλιπιδαιμιών* Ομάδα δράσης της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρίας (ES) και της Ευρωπαϊκής Εταιρίας Αθηροσκλήρωσης (EAS) για την αντιμετώπιση των δυσλιπιδαιμιών Με τη συνεισφορά της Ευρωπαϊκής Εταιρίας Καρδιαγγειακής Πρόληψης και Αποκατάστασης Πρόεδρος ES Πρόεδρος EAS Željko Reiner Alberico L. atapano Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ζάγκρεμπ Τμήμα Φαρμακευτικής Επιστήμης Ιατρική Σχολή Πανεπιστήμιο του Μιλάνο Πανεπιστήμιο του Ζάγκρεμπ Via Balzaretti 9, Šalata 2,10000 Zagreb, Κροατία Milano, Ιταλία Τηλ: Τηλ: Fax: Fax: zreiner@kbc-zagreb.hr Alberico.atapano@unimi.it Μέλη της Ομάδας Εργασίας Guy De Backer, Γάνδη, Βέλγιο, Ian Graham, Δουβλίνο, Ιρλανδία, Marja-Riitta Taskinen, Ελσίνκι, Φινλανδία, Olov Wiklund, Γκότενμπουργκ, Σουηδία, Stefan Agewall, Όσλο, Νορβηγία, Eduardo Alegria, Δονόστια, Ισπανία, M. John hapman, Παρίσι, Γαλλία, Paul Durrington, Μάντσεστερ, Ην. Βασίλειο, Serap Erdine, Κωνσταντινούπολη, Τουρκία, Julian Halcox, Κάρντιφ, Ην. Βασίλειο, Richard Hobbs, Μπέρμινχαμ, Ην. Βασίλειο, John Kjekshus, Όσλο, Νορβηγία, Pasquale Perrone Filardi, Νάπολη, Ιταλία, Gabriele Riccardi, Νάπολη, Ιταλία, Robert F. Storey, Σέφιλντ, Ην. Βασίλειο, David Wood, Λονδίνο, Ηνωμένο Βασίλειο Φορείς της ES που συμμετείχαν στη συγγραφή του κειμένου: Εταιρείες: Εταιρία Καρδιακής Ανεπάρκειας (HFA) Ομάδες Εργασίας: Καρδιαγγειακής Φαρμακολογίας και Φαρμακευτικής Θεραπείας, Υπέρτασης και Καρδιάς, Θρόμβωσης, Περιφερικής Κυκλοφορίας, Παθογένεσης της Αθηροσκλήρωσης Συμβούλια: Καρδιολογικής Πρακτικής, Πρωτογενούς Καρδιαγγειακής Φροντίδας, Καρδιαγγειακής Απεικόνισης Προσωπικό της ES: yril Moulin, Veronica Dean, atherine Despres, Nathalie ameron Σοφία Αντίπολης, Γαλλία Ευχαριστίες στους Guy De Backer, hristian Funck-Brentano και Bogdan A. Popescu για την πολύτιμη συμβολή τους *Προσαρμογή από τις Κατευθυντήριες Οδηγίες των Δυσλιπιδαιμιών της ES (European Heart Journal 2011; 32: doi: /eurheartj/ehr158 - Εuropean Atherosclerosis Society (EAS). Atherosclerosis 2011; doi: /j. atherosclerosis ) 1
4 Περιεχόμενα 1. Εισαγωγή Συνολικός καρδιαγγειακός κίνδυνος Αξιολόγηση των λιπιδίων και των παραμέτρων απολιποπρωτεΐνης Θεραπευτικοί στόχοι Αλλαγές του τρόπου ζωής προς βελτίωση του λιπιδαιμικού προφίλ Φαρμακευτική θεραπεία της υπερχοληστερολαιμίας Πρακτική προσέγγιση προς επίτευξη των τιμών - στόχων της LDL χοληστερόλης 8. Φάρμακα για τη θεραπεία της υπερτριγλυκεριδαιμίας Φάρμακα που επηρεάζουν τα επίπεδα της χοληστερόλης υψηλής πυκνότητας (HDL χοληστερόλης) 10. Διαχείριση των δυσλιπιδαιμιών σε διαφορετικές κλινικές καταστάσεις Παρακολούθηση των λιπιδίων και των ενζύμων σε ασθενείς υπό θεραπεία με υπολιπιδαιμικά φάρμακα 12. Τρόποι βελτίωσης της συμμόρφωσης στις αλλαγές του τρόπου ζωής και στη λήψη της φαρμακευτικής αγωγής 2
5 Λίστα Ακρωνυμίων και Συντμήσεων AS ALT = Οξύ Στεφανιαίο Σύνδρομο = Αμινοτρανσφεράση της αλανίνης apo A 1 = Απολιποπρωτεϊνη A 1 apo B AD K V VD = Απολιποπρωτεϊνη B = Στεφανιαία νόσος = Κρεατινική φωσφοκινάση = Καρδιαγγειακός = Καρδιαγγειακή νόσος DALYs = Έτη ζωής σταθμισμένα ως προς την ανικανότητα EAS = Ευρωπαϊκή Εταιρία Αθηροσκλήρωσης ES = Ευρωπαϊκή Καρδιολογική Εταιρία ESRD = Νεφρική νόσος τελικού σταδίου FH = Οικογενής συνδυασμένη υπερλιπιδαιμία FH = Οικογενής HAART = Εξαιρετικά δραστική αντιρετροϊκή θεραπεία της υπερχοληστερολαιμίας GFR = Ρυθμός σπειραματικής διήθησης HDL- = Λιποπρωτεΐνη υψηλής πυκνότητας HeFH = Ετερόζυγη οικογενής υπερχοληστερολαιμία HF HIV HoFH = Καρδιακή ανεπάρκεια = Ιός της ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας = Ομόζυγη οικογενής υπερχοληστερολαιμία hs-rp = -αντιδρώσα πρωτεΐνη υψηλής ευαισθησίας LDL- = Λιποπρωτεΐνη χαμηλής πυκνότητας Lp(a) = Λιποπρωτεΐνη (a) MetS = Μεταβολικό σύνδρομο MI = Έμφραγμα του μυοκαρδίου Non-HDL- = Μη-HDL χοληστερόλη NYHA = Καρδιακή Εταιρία της Νέας Υόρκης PAD = Περιφερειακή αρτηριακή νόσος SORE = Συστηματική στεφανιαία εκτίμηση κινδύνου SLE T TG ULN WHO = Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος = Ολική χοληστερόλη = Τριγλυκερίδια = Ανώτερο φυσιολογικό όριο = Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας 3
6 1. Εισαγωγή 1.1 Έκταση του προβλήματος Η καρδιαγγειακή νόσος (VD), η οποία οφείλεται σε αθηροσκληρωτικές βλάβες του αρτηριακού αγγειακού τοιχώματος και σε θρόμβωσή του, αποτελεί την κυριότερη αιτία πρόωρου θανάτου στην Ευρώπη, ενώ η επίπτωσή της στις αναπτυσσόμενες χώρες παρουσιάζει αυξητική τάση. Το οικονομικό κόστος της VD στην Ευρωπαϊκή Ένωση ανέρχεται σε περίπου 192 δισεκατομμύρια ευρώ και αντιστοιχεί στο άμεσο και έμμεσο ετήσιο κόστος φροντίδας υγείας. Η VD έχει πολυπαραγοντική αιτιολογία, με κάποιους από τους παράγοντες που την προκαλούν να είναι μη τροποποιήσιμοι, όπως για παράδειγμα η ηλικία και το άρρεν φύλο, και κάποιους άλλους όπως το κάπνισμα, η απουσία άσκησης, οι διαιτητικές συνήθειες, η αρτηριακή υπέρταση, ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 και οι δυσλιπιδαιμίες να μπορούν να τροποποιηθούν. Στις παρούσες κατευθυντήριες οδηγίες αναλύονται οι τρόποι διαχείρισης των δυσλιπιδαιμιών ως ουσιαστικό και αναπόσπαστο κομμάτι της πρόληψης της καρδιαγγειακής νόσου. 1.2 Δυσλιπιδαιμίες Ο μεταβολισμός των λιπιδίων μπορεί να διαταραχθεί σε διάφορα στάδιά του, με συνέπεια την εμφάνιση μεταβολών τόσο στα επίπεδα όσο και στη λειτουργικότητα των λιποπρωτεΐνών του πλάσματος. Οι αλλαγές αυτές, είτε μόνες τους είτε σε συνδυασμό με άλλους παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου μπορούν να επηρεάσουν την ανάπτυξη της αθηροσκλήρωσης. Οι δυσλιπιδαιμίες καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα διαταραχών των λιπιδίων, κάποιες εκ των οποίων παρουσιάζουν εξαιρετική σημασία στην πρόληψη της VD. Η αύξηση των επιπέδων της ολικής χοληστερόλης (T) και της χοληστερόλης χαμηλής πυκνότητας (LDL-) αποτελεί το κυριότερο αντικείμενο έρευνας, κυρίως επειδή τα επίπεδά τους μπορούν να τροποποιηθούν με την αλλαγή του τρόπου ζωής και τη χρήση φαρμακευτικής αγωγής. Εντούτοις, υπάρχουν και άλλες μορφές δυσλιπιδαιμίας που ευθύνονται για την ανάπτυξη πρόωρης VD. Επιπρόσθετα, οι δυσλιπιδαιμίες μπορεί να παρουσιάζουν διαφορετική βαρύτητα σε υποομάδες ασθενών, στις οποίες μπορεί να συσχετίζονται με γενετική προδιάθεση για την ανάπτυξη VD ή με την συνύπαρξη συννοσηροτήτων, γεγονός που χρήζει αυξημένης προσοχής για την αντιμετώπιση του συνολικού καρδιαγγειακού κινδύνου. Οι δυσλιπιδαιμίες μπορεί είτε να σχετίζονται με άλλα νοσήματα (δευτεροπαθείς δυσλιπιδαιμίες) είτε να αποδίδονται στην αλληλεπίδραση μεταξύ της γενετικής προδιάθεσης του ασθενούς και περιβαλλοντικών παραγόντων. 4
7 2. Συνολικός καρδιαγγειακός κίνδυνος 2.1 Προσδιορισμός του συνολικού καρδιαγγειακού κινδύνου Οι ασθενείς πρέπει να ταξινομούνται ανάλογα όχι μόνο με τα επίπεδα των λιπιδίων πλάσματος, αλλά και με βάση το συνολικό καρδιαγγειακό κίνδυνο που προκύπτει από τη συνύπαρξη και τις συνεργικές αλληλεπιδράσεις άλλων παραγόντων κινδύνου, βλαβών οργάνων και παθήσεων. Η αξιολόγηση αυτή θα πρέπει να περιλαμβάνει τη διαστρωμάτωση κινδύνου με τη χρήση διαγραμμάτων προερχομένων από επιδημιολογικές μελέτες, όπως είναι τα διαγράμματα SORE. Οι τελικές αποφάσεις στις ακολουθούμενες θεραπευτικές στρατηγικές (πώς και πότε θα πρέπει να προστεθούν στη θεραπευτική αγωγή του ασθενούς φάρμακα για την αντιμετώπιση συνυπαρχουσών κλινικών καταστάσεων, όπως για παράδειγμα για τη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης) εξαρτώνται από το επίπεδο κινδύνου στο οποίο αξιολογείται ο εκάστοτε ασθενής. Ο συνολικός καρδιαγγειακός κίνδυνος αποτελεί μια συνέχεια και μπορεί να εκτιμηθεί με διαφορετικές μεθόδους, οι οποίες στηρίζονται κυρίως σε επιδημιολογικά δεδομένα από μελέτες κοόρτης. Όλα αυτά τα μοντέλα χαρακτηρίζονται από μειονεκτήματα και πλεονεκτήματα. Η κατηγοριοποίηση σε διαφορετικά επίπεδα συνολικού καρδιαγγειακού κινδύνου γίνεται αυθαίρετα εν τούτοις, η χρήση των μοντέλων συνολικού καρδιαγγειακού κινδύνου συνιστάται λόγω της απλότητάς τους. Η χρήση των γραφημάτων είναι εξαιρετικά δημοφιλής και παρά το γεγονός ότι τα διατηρήσαμε στις παρούσες κατευθυντήριες οδηγίες, συστήνουμε την εφαρμογή των αντίστοιχων αλγορίθμων (βλέπε οι οποίοι παρέχουν ακριβέστερη εκτίμηση του κινδύνου. Ο συνολικός καρδιαγγειακός κίνδυνος που περιγράφεται από τα μοντέλα του διαγράμματος SORE (Eικόνες 1-10) εκφράζεται ως ο απόλυτος κίνδυνος που διατρέχει ένας ασθενής για την ανάπτυξη θανατηφόρου καρδιαγγειακού συμβάματος στη δεκαετία. 5
8 Xρήση των διαγραμμάτων εκτίμησης καρδιαγγειακού κινδύνου Τα διαγράμματα χαμηλού κινδύνου είναι κατάλληλα για χρήση στο Βέλγιο, τη Γαλλία, την Ελλάδα, την Ιταλία, το Λουξεμβούργο, την Ισπανία, την Ελβετία και τη Πορτογαλία καθώς και σε χώρες στις οποίες παρατηρήθηκε πρόσφατα σημαντική μείωση των ποσοστών θνησιμότητας από καρδιαγγειακά αίτια [βλέπε (στατιστικές VD) για τα πρόσφατα δεδομένα θνησιμότητας]. Στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες θα πρέπει να χρησιμοποιούνται τα διαγράμματα υψηλού κινδύνου. Σημειώστε ότι πολλές χώρες προχώρησαν σε επαναδιατυπώσεις των διαγραμμάτων προκειμένου να συμπεριλάβουν και τις διαχρονικές τάσεις της θνησιμότητας καθώς και την κατανομή των παραγόντων κινδύνου. Τα διαγράμματα αυτά είναι πιθανόν να προσδιορίζουν καλύτερα τον καρδιαγγειακό κίνδυνο στους πληθυσμούς αυτούς. Προκειμένου να προσδιορίσετε τον 10ετή κίνδυνο θανάτου από καρδιαγγειακό νόσημα, βρείτε τον Πίνακα για το φύλο του ασθενούς, το κάπνισμα και την ηλικία του. Εντός του Πίνακα, εντοπίστε το κελί εκείνο που πλησιάζει περισσότερο την αρτηριακή του πίεση και τα επίπεδα ολικής χοληστερόλης (T). Η εκτίμηση κινδύνου θα πρέπει να προσαρμοστεί προς τα πάνω, αν το άτομο προσεγγίζει την επόμενη ηλικιακή ομάδα. Στους ασθενείς χαμηλού κινδύνου θα πρέπει να παρέχεται συμβουλευτική φροντίδα προκειμένου να παραμείνουν σε αυτή την κατηγορία. Παρά το γεγονός ότι δεν υπάρχουν συγκεκριμένες οδηγίες αναφορικά στη συχνότητα της συμβουλευτικής, αυτή θα πρέπει να επιτείνεται με την αύξηση του αντίστοιχου κινδύνου. Ο σχετικός κίνδυνος μπορεί να είναι απροσδόκητα υψηλός σε νεαρά άτομα, ακόμη και αν τα επίπεδα του απόλυτου κινδύνου παραμένουν χαμηλά. Το διάγραμμα σχετικού κινδύνου (Eικόνα 11) μπορεί να αποδειχθεί χρήσιμο στην αναγνώριση και συμβουλευτική των ατόμων αυτών. Τα διαγράμματα παρέχουν μόνο ενδείξεις αναφορικά στην επίδραση της μείωσης των παραγόντων κινδύνου, καθώς αφενός θα υπάρξει χρονική καθυστέρηση μέχρι τη μείωση του κινδύνου και αφετέρου επειδή τα αποτελέσματα τυχαιοποιημένων κλινικών μελετών γενικώς υπερεκτιμούν τα οφέλη. Η διακοπή του καπνίσματος σχετίζεται με υποδιπλασιασμό του κινδύνου. Η συνύπαρξη και άλλων παραγόντων κινδύνου αυξάνει τον τελικό κίνδυνο (παράδειγμα η χαμηλή τιμή HDL- ή η υψηλή τιμή τριγλυκεριδίων. 6
9 Εικόνα 1. ιάγραµµα SORE υψηλού κινδύνου Μη καπνιστές Γυναίκες Καπνιστές Πάνω από 15% 10%-14% 5%-9% 3%-4% 2% 1% <1% Ηλικία 10ετής συνολικός καρδιαγγειακός κίνδυνος σε πληθυσµούς υψηλού κινδύνου Μη καπνιστές Άντρες Καπνιστές Συστολική αρτηριακή πίεση (mm Hg) Ολική χοληστερόλη (mmol/l) Εικόνα 1, Διάγραμμα SORE. 10ετής κίνδυνος για ανάπτυξη θανατηφόρου VD σε πληθυσμούς υψηλού καρδιαγγειακού κινδύνου, με τη χρήση των ακόλουθων παραγόντων κινδύνου: ηλικία, φύλο, κάπνισμα, συστολική αρτηριακή πίεση και ολική χοληστερόλη. Προς υπολογισμό του συνολικού καρδιαγγειακού κινδύνου (κίνδυνος θανατηφόρου + κίνδυνος μη θανατηφόρου συμβάματος) από τον κίνδυνο θανατηφόρου καρδιαγγειακού συμβάματος, πολλαπλασιάζουμε επί 3 για τους άντρες και επί 4 για τις γυναίκες. Ο κίνδυνος είναι ελαφρώς μικρότερος για τις μεγαλύτερες ηλικίες. Σημείωση: το διάγραμμα SORE αναφέρεται σε ασθενείς χωρίς γνωστή καρδιαγγειακή νόσο, σακχαρώδη διαβήτη, χρόνια νεφρική νόσο ή πολύ υψηλά επίπεδα μεμονωμένων παραγόντων κινδύνου. Οι ασθενείς αυτοί βρίσκονται ήδη σε υψηλό κίνδυνο ανάπτυξης καρδιαγγειακού συμβάματος και χρήζουν εντατικής συμβουλευτικής για την τροποποίηση των παραγόντων κινδύνου. 7
10 Εικόνα 2. ιάγραµµα SORE χαµηλού κινδύνου Γυναίκες <1% Μη καπνιστές Καπνιστές Πάνω από 15% 10%-14% 5%-9% 3%-4% 2% 1% 10ετής συνολικός καρδιαγγειακός κίνδυνος σε πληθυσµούς χαµηλού κινδύνου Άντρες Ηλικία Μη καπνιστές Καπνιστές Συστολική αρτηριακή πίεση (mm Hg) Ολική χοληστερόλη (mmol/l) Εικόνα 2, Διάγραμμα SORE. 10ετής κίνδυνος για ανάπτυξη θανατηφόρου καρδιαγγειακής νόσου σε πληθυσμούς χαμηλού καρδιαγγειακού κινδύνου, με τη χρήση των ακόλουθων παραγόντων κινδύνου: ηλικία, φύλο, κάπνισμα, συστολική αρτηριακή πίεση και ολική χοληστερόλη. Προς υπολογισμό του συνολικού καρδιαγγειακού κινδύνου (κίνδυνος θανατηφόρου + κίνδυνος μη θανατηφόρου συμβάματος) από τον κίνδυνο θανατηφόρου καρδιαγγειακού συμβάματος, πολλαπλασιάζουμε επί 3 για τους άντρες και επί 4 για τις γυναίκες. Ο κίνδυνος είναι ελαφρώς μικρότερος για τις μεγαλύτερες ηλικίες. Σημείωση: το διάγραμμα SORE αναφέρεται σε ασθενείς χωρίς γνωστή καρδιαγγειακή νόσο, σακχαρώδη διαβήτη, χρόνια νεφρική νόσο ή πολύ υψηλά επίπεδα μεμονωμένων παραγόντων κινδύνου. Οι ασθενείς αυτοί βρίσκονται ήδη σε υψηλό κίνδυνο ανάπτυξης καρδιαγγειακού συμβάματος και χρήζουν εντατικής συμβουλευτικής για την τροποποίηση των παραγόντων κινδύνου. 8
11 Εικόνες ιαγράµµατα SORE µε ενσωµάτωση και των τιµών της HDL χοληστερόλης. Ο τρόπος χρήσης τους είναι παρόµοιος αυτού των υπολοίπων διαγραµµάτων Εικόνα 3. ιάγραµµα υψηλού κινδύνου: HDL- = 0.8 mmol/l Μη καπνιστές Γυναίκες Καπνιστές Ηλικία Μη καπνιστές Άντρες Καπνιστές Συστολική αρτηριακή πίεση (mm Hg) Ολική χοληστερόλη (mmol/l) 9
12 Εικόνα 4. ιάγραµµα υψηλού κινδύνου: HDL- = 1.0 mmol/l Μη καπνιστές Γυναίκες Καπνιστές Ηλικία Μη καπνιστές Άντρες Καπνιστές Συστολική αρτηριακή πίεση (mm Hg) Ολική χοληστερόλη (mmol/l) 10
13 Εικόνα 5. ιάγραµµα υψηλού κινδύνου: HDL- = 1.4 mmol/l Μη καπνιστές Γυναίκες Καπνιστές Ηλικία Μη καπνιστές Άντρες Καπνιστές Συστολική αρτηριακή πίεση (mm Hg) Ολική χοληστερόλη (mmol/l) 11
14 Εικόνα 6. ιάγραµµα υψηλού κινδύνου: HDL- = 1.8 mmol/l Μη καπνιστές Γυναίκες Καπνιστές Ηλικία Μη καπνιστές Άντρες Καπνιστές Συστολική αρτηριακή πίεση (mm Hg) Ολική χοληστερόλη (mmol/l) 12
15 Εικόνα 7. ιάγραµµα SORE χαµηλού κινδύνου: HDL- = 0.8 mmol/l Μη καπνιστές Γυναίκες Καπνιστές Ηλικία Μη καπνιστές Άντρες Καπνιστές Συστολική αρτηριακή πίεση (mm Hg) Ολική χοληστερόλη (mmol/l) 13
16 Εικόνα 8. ιάγραµµα SORE χαµηλού κινδύνου: HDL- = 1.0 mmol/l Μη καπνιστές Γυναίκες Καπνιστές Ηλικία Μη καπνιστές Άντρες Καπνιστές Συστολική αρτηριακή πίεση (mm Hg) Ολική χοληστερόλη (mmol/l) 14
17 Εικόνα 9. ιάγραµµα SORE χαµηλού κινδύνου: HDL- = 1.4 mmol/l Μη καπνιστές Γυναίκες Καπνιστές Ηλικία Μη καπνιστές Άντρες Καπνιστές Συστολική αρτηριακή πίεση (mm Hg) Ολική χοληστερόλη (mmol/l) 15
18 Εικόνα 10. ιάγραµµα SORE χαµηλού κινδύνου: HDL- = 1.8 mmol/l Μη καπνιστές Γυναίκες Καπνιστές Ηλικία Μη καπνιστές Άντρες Καπνιστές Συστολική αρτηριακή πίεση (mm Hg) Ολική χοληστερόλη (mmol/l) 16
19 Εικόνα 11. ιάγραµµα σχετικού κινδύνου Διαγράμματα σχετικού κινδύνου Τα διαγράμματα αυτά μπορούν να χρησιμοποιηθούν προκειμένου να αναδειχθεί η ύπαρξη πιθανότητας, ώστε νεαρά άτομα χαμηλού συνολικού κινδύνου να έχουν αρκετά μεγαλύτερο κίνδυνο συγκριτικά με άλλα άτομα της ίδιας ηλικιακής ομάδας. Η ανίχνευση του κινδύνου που πιθανόν να διατρέχουν, μπορεί να τους ωθήσει στη λήψη αποφάσεων βελτίωσης του σχετικού κινδύνου, όπως η διακοπή του καπνίσματος, η υγιεινή διατροφή και η άσκηση καθώς και να συντελέσει στην αναγνώριση εκείνων των ασθενών που θα χρειαστούν φαρμακευτική αγωγή. Το παρακάτω διάγραμμα αναφέρεται στο σχετικό κίνδυνο και όχι σε ποσοστιαίο απόλυτο κίνδυνο. Έτσι, ένα άτομο που κατατάσσεται για παράδειγμα στη δεξιά άνω γωνία έχει δώδεκα φορές υψηλότερο καρδιαγγειακό κίνδυνο συγκρινόμενος με κάποιον που κατατάσσεται στην αριστερή κάτω γωνία. Συστολική αρτηριακή πίεση (mm Hg) Μη καπνιστές Καπνιστές Ολική χοληστερόλη (mmol/l) Διαγράμματα σχετικού κινδύνου Σημειώστε ότι το παρόν διάγραμμα δείχνει το σχετικό και όχι τον απόλυτο κίνδυνο. Ο κίνδυνος είναι συγκριτικός με το 1 στην κάτω αριστερή γωνία. Επομένως, ένας ασθενής που κατατάσσεται στην πάνω δεξιά γωνία έχει δωδεκαπλάσιο κίνδυνο με κάποιον που κατατάσσεται στην αριστερή κάτω. Σε νεαρούς ασθενείς, ένας χαμηλός απόλυτος κίνδυνος μπορεί να καλύπτει την ύπαρξη ενός πολύ υψηλού σχετικού κινδύνου που πιθανόν να απαιτούσε συμβουλευτική αλλαγή στον τρόπο ζωής. Το γεγονός αυτό αποτελεί σημαντικό πρόβλημα στη διαστρωμάτωση κινδύνου νέων ασθενών με υψηλά επίπεδα παραγόντων κινδύνου. Η εισαγωγή των διαγραμμάτων σχετικού κινδύνου έγινε προκειμένου να καλυφθεί το παραπάνω κενό και να γίνει αντιληπτό ότι, ειδικά σε νεαρούς ασθενείς, οι αλλαγές του τρόπου ζωής μπορούν να μειώσουν το σχετικό κίνδυνο και να αντισταθμίσουν την αναπόφευκτη λόγω της αύξησης της ηλικίας άνοδο του απόλυτου κινδύνου (Εικόνα 11). 17
20 Ο κίνδυνος αναμένεται να είναι μεγαλύτερος από τον προβλεπόμενο από τα διαγράμματα στις εξής καταστάσεις: Στις κοινωνικά μειονεκτούσες ομάδες. Η κοινωνική περιθωριοποίηση σχετίζεται με την ανάπτυξη πολλών άλλων παραγόντων κινδύνου. Σε άτομα που διαβιούν καθιστικό βίο και ασθενείς με κεντρική παχυσαρκία. Τα χαρακτηριστικά αυτά καθορίζουν πολλούς άλλους παράγοντες κινδύνου. Σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη: επανεξέταση των βάσεων δεδομένων από τις οποίες προέκυψαν τα διαγράμματα SORE ανέδειξε τον αυξημένο κίνδυνο στον οποίο βρίσκεται η παραπάνω ομάδα ασθενών. Ο κίνδυνος αυτός, είναι πέντε φορές μεγαλύτερος για τις διαβητικές γυναίκες και τρεις φορές μεγαλύτερος για τους διαβητικούς άντρες. Σε ασθενείς με χαμηλές τιμές HDL χοληστερόλης ή απολιποπρωτεΐνης Α1 (apo A1), αυξημένα επίπεδα τριγλυκεριδίων, ινωδογόνου, ομοκυστεΐνης, απολιποπρωτεΐνης Β (apo B) και λιποπρωτεΐνης (a) (Lp(a)), οικογενή υπερχοληστερολαιμία (FH) ή αυξημένα επίπεδα hs-rp. Οι παράγοντες αυτοί συνδέονται με αυξημένα επίπεδα κινδύνου και στα δύο φύλα, σε όλες τις ηλικιακές ομάδες και σε όλα τα επίπεδα κινδύνου. Σε ασυμπτωματικούς ασθενείς με υποκλινικές ενδείξεις ύπαρξης αθηροσκλήρωσης, όπως για παράδειγμα η ύπαρξη καρωτιδικών πλακών ή αύξηση του πάχους έσω-μέσου καρωτιδικού τοιχώματος σε υπερηχογραφική μελέτη. Σε ασθενείς με επηρεασμένη νεφρική λειτουργία. Σε ασθενείς με οικογενειακό ιστορικό πρόωρης καρδιαγγειακής νόσου, η οποία θεωρείται ότι αυξάνει τον κίνδυνο κατά 1,7 φορές στις γυναίκες και κατά 2,0 φορές στους άντρες. Εν αντιθέσει με τα παραπάνω, ο κίνδυνος μπορεί να είναι χαμηλότερος σε ασθενείς με πολύ υψηλά επίπεδα HDL χοληστερόλης ή με οικογενεια κό ιστορικό μακροζωίας. 18
21 Επισημάνσεις Τα διαγράμματα μπορούν να βοηθήσουν στη διαστρωμάτωση κινδύνου και την αντιμετώπιση των ασθενών, αλλά θα πρέπει πάντα να ερμηνεύονται με βάση την εμπειρία και τη γνώση του κλινικού γιατρού και την προ των μετρήσεων πιθανότητα του ασθενούς να αναπτύξει καρδιαγγειακή νόσο. Ο κίνδυνος υπερεκτιμάται σε ασθενείς σε χώρες με μειούμενη θνησιμότητα από καρδιαγγειακή νόσο και υποεκτιμάται σε χώρες με αυξανόμενη θνησιμότητα από αυτή. Σε όλες τις ηλικιακές ομάδες, ο προβλεπόμενος κίνδυνος είναι χαμηλότερος για τις γυναίκες συγκριτικά με τους άντρες. Το γεγονός αυτό μπορεί να είναι παραπλανητικό, καθώς δεν υπάρχει διαφοροποίηση στον αριθμό των αντρών και των γυναικών που τελικά καταλήγουν λόγω θανατηφόρου καρδιαγγειακής νόσου. Καλύτερη παρατήρηση των διαγραμμάτων υποδεικνύει ότι τελικά ο κίνδυνος στις γυναίκες καθυστερεί με την ηλικία, με αποτέλεσμα μια γυναίκα 60 ετών να παρουσιάζει παρόμοιο κίνδυνο με έναν άντρα 50 ετών. 2.2 Επίπεδα κινδύνου Ο συνολικός καρδιαγγειακός κίνδυνος είναι μια συνεχής μεταβλητή. Οι τιμές που χρησιμοποιούνται για να οριοθετήσουν τους ασθενείς υψηλού κινδύνου είναι εν μέρει αυθαίρετες και στηρίζονται στα επίπεδα κινδύνου για τα οποία διαφάνηκε κλινικό όφελος από κλινικές μελέτες. Στην καθημερινή κλινική πράξη, θα πρέπει να λαμβάνονται σοβαρά υπόψη πρακτικά θέματα σχετιζόμενα με το σύστημα υγείας και τις ασφαλιστικές παροχές κάθε χώρας. Δεν είναι όμως μόνο οι ασθενείς υψηλού κινδύνου που χρήζουν άμεσης αναγνώρισης και θεραπείας. Οι ασθενείς ενδιάμεσου κινδύνου θα πρέπει επίσης να λαμβάνουν οδηγίες αναφορικά στις αλλαγές του τρόπου ζωής τους ή ακόμη και φαρμακευτική αγωγή, προκειμένου να επιτευχθεί έλεγχος των επιπέδων των λιπιδίων του πλάσματος. Σε αυτούς τους ασθενείς θα πρέπει να γίνεται ότι είναι ρεαλιστικά εφικτό: Πρόληψη περαιτέρω αύξησης του συνολικού καρδιαγγειακού κινδύνου. Αύξηση της ευαισθητοποίησης σχετικά με τους κινδύνους που ενέχει ο υψηλός καρδιαγγειακός κίνδυνος. Βελτίωση της ενημέρωσης. Προώθηση των ενεργειών πρωτογενούς πρόληψης. Σε ασθενείς χαμηλού κινδύνου θα πρέπει να εφαρμόζεται συμβουλευτική, προκειμένου να διατηρήσουν το χαμηλό κίνδυνο. Εν ολίγοις, η ένταση των ενεργειών πρόληψης θα πρέπει να εξατομικεύεται στις ανάγκες και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του κάθε ασθενούς εκτιμώντας πάντα το συνολικό καρδιαγγειακό κίνδυνο. 19
22 Με βάση τα παραπάνω, προτείνουμε τα παρακάτω επίπεδα συνολικού καρδιαγγειακού κινδύνου: 1) Πολύ υψηλός κίνδυνος Ασθενείς με κάτι από τα παρακάτω: Γνωστή καρδιαγγειακή νόσο διαγνωσμένη με τη βοήθεια επεμβατικής ή μη μεθόδου (πχ. στεφανιαιογραφία, πυρηνική απεικόνιση, stress ηχωκαρδιογραφία, ύπαρξη καρωτιδικών πλακών στην υπερηχογραφία), ιστορικό εμφράγματος του μυοκαρδίου, οξέος στεφανιαίου συνδρόμου, στεφανιαίας επαναγγείωσης (αγγειοπλαστική, αορτοστεφανιαία παράκαμψη), άλλων επεμβάσεων αρτηριακής επαναγγείωσης, ισχαιμικού αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου, περιφερικής αρτηριακής νόσου. Σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2, σακχαρώδης διαβήτης τύπου 1 με συνοδό βλάβη οργάνου στόχου (π.χ. μικροαλβουμινουρία). Μετρίου προς σοβαρού βαθμού χρόνια νεφρική νόσος (ρυθμός σωληναριακής διήθησης (GFR) <60 ml/min/1,73 m 2 ). Υπολογιζόμενος 10ετής κίνδυνος (SORE) 10%. 2) Υψηλός κίνδυνος Ασθενείς με κάτι από τα παρακάτω: Σημαντικά αυξημένους μεμονωμένους παράγοντες κινδύνου, όπως η ύπαρξη οικογενούς δυσλιπιδαιμίας και σοβαρής αρτηριακής υπέρτασης. Υπολογιζόμενο SORE 5% και <10% για 10ετή κίνδυνο θανατηφόρου καρδιαγγειακού νοσήματος. 3) Μέτριος κίνδυνος Οι ασθενείς θεωρούνται μετρίου κινδύνου όταν ο 10ετής τους κίνδυνος υπολογίζεται μεταξύ 1% και <5%. Στην κατηγορία αυτή κατατάσσονται πολλά άτομα μέσης ηλικίας. Ο κίνδυνος αυτός διαμορφώνεται επιπλέον και από την ύπαρξη θετικού οικογενειακού ιστορικού πρόωρης καρδιαγγειακής νόσου, κεντρικής παχυσαρκίας, από το βαθμό σωματικής άσκησης, τα επίπεδα HDL χοληστερόλης, τριγλυκεριδίων, hsrp, λιποπρωτεΐνης (a), ινωδογόνου, ομοκυστεΐνης, απολιποπρωτεΐνης Β καθώς και από την κοινωνική τάξη. 4) Χαμηλός κίνδυνος Στην κατηγορία χαμηλού κινδύνου κατατάσσονται τα άτομα με SORE <1%. Στον Πίνακα 3 παρουσιάζονται συνοπτικά οι διαφορετικές στρατηγικές παρέμβασης ως συνάρτηση του συνολικού καρδιαγγειακού κινδύνου και των επιπέδων της LDL χοληστερόλης. 20
23 Πίνακας 3. Στρατηγικές παρέμβασης ως συνάρτηση του συνολικού καρδιαγγειακού κινδύνου και των επιπέδων της LDL χοληστερόλης Συνολικός καρδιαγγειακός κίνδυνος (SORE) % <1 <70 mg/dl <1.8 mmol/l Καμία παρέμβαση στα επίπεδα λιπιδίων 70 έως <100 mg/dl 1.8 έως <2.5 mmol/l Καμία παρέμβαση στα επίπεδα λιπιδίων Επίπεδα LDL χοληστερόλης 100 έως <155 mg/dl 2.5 έως <4.0 mmol/l Αλλαγές του τρόπου ζωής 155 έως <190 mg/dl 4.0 έως <4.9 mmol/l Αλλαγές του τρόπου ζωής >190 mg/dl >4.9 mmol/l Αλλαγές του τρόπου ζωής. Επί αποτυχίας θεραπευτική αγωγή Κλάση a /Επίπεδο b I/ I/ I/ I/ IIa/A 1 έως <5 Αλλαγές του τρόπου ζωής Αλλαγές του τρόπου ζωής Αλλαγές του τρόπου ζωής. Επί αποτυχίας θεραπευτική αγωγή Αλλαγές του τρόπου ζωής. Επί αποτυχίας θεραπευτική αγωγή Αλλαγές του τρόπου ζωής. Επί αποτυχίας θεραπευτική αγωγή Κλάση a /Επίπεδο b I/ I/ IIa/A IIa/A I/A 5 έως <10 ή υψηλού κινδύνου Αλλαγές του τρόπου ζωής σκεφτείτε την έναρξη θεραπευτικής αγωγής* Αλλαγές του τρόπου ζωής σκεφτείτε την έναρξη θεραπευτικής αγωγής* Αλλαγές του τρόπου ζωής και άμεση έναρξη θεραπευτικής αγωγής Αλλαγές του τρόπου ζωής και άμεση έναρξη θεραπευτικής αγωγής Αλλαγές του τρόπου ζωής και άμεση έναρξη θεραπευτικής αγωγής Κλάση a /Επίπεδο b IIa/A IIa/A IIa/A I/A I/A 10 ή πολύ υψηλού κινδύνου Αλλαγές του τρόπου ζωής σκεφτείτε την έναρξη θεραπευτικής αγωγής* Αλλαγές του τρόπου ζωής και άμεση έναρξη θεραπευτικής αγωγής Αλλαγές του τρόπου ζωής και άμεση έναρξη θεραπευτικής αγωγής Αλλαγές του τρόπου ζωής και άμεση έναρξη θεραπευτικής αγωγής Αλλαγές του τρόπου ζωής και άμεση έναρξη θεραπευτικής αγωγής Κλάση a /Επίπεδο b IIa/A IIa/A I/A I/A I/A *σε ασθενείς με ιστορικό εμφράγματος του μυοκαρδίου θα πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο έναρξης φαρμακευτικής αγωγής με στατίνες, ανεξάρτητα από τα επίπεδα της LDL χοληστερόλης. a = κλάση ένδειξης, b = επίπεδο απόδειξης LDL χοληστερόλη= χοληστερόλη χαμηλής πυκνότητας. 21
24 3. Αξιολόγηση των λιπιδίων και των παραμέτρων απολιποπρωτεΐνης Πίνακας 4. Συστάσεις για το λιπιδαιμικό προφίλ προς αξιολόγηση του συνολικού καρδιαγγειακού κινδύνου Κλινική κατάσταση Κλάση a Επίπεδο b Προσδιορισμός του λιπιδαιμικού προφίλ ενδείκνυται σε άτομα με: Σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 I Εγκατεστημένη καρδιαγγειακή νόσο I Αρτηριακή υπέρταση I Κάπνισμα I ΒΜΙ 30 kg/m 2 ή περιφέρεια μέσης 94 cm (90 cm c ) για τους άντρες και 80 cm για τις γυναίκες I Οικογενειακό ιστορικό πρόωρης καρδιαγγειακής νόσου I Χρόνια φλεγμονώδη νοσήματα I Χρόνια νεφρική νόσο I Οικογενειακό ιστορικό οικογενούς δυσλιπιδαιμίας I Προσδιορισμός του λιπιδαιμικού προφίλ συνιστάται σε άντρες ηλικίας >40 και γυναίκες >50 έτη a = κλάση ένδειξης, b = επίπεδο απόδειξης c = για άντρες ασιατικής φυλής ΒΜΙ = δείκτης μάζας σώματος IIb Για τις αναλύσεις αυτές υπάρχουν εμπορικά διαθέσιμες μέθοδοι. Διαφοροποιήσεις στη μεθοδολογία μπορεί να οδηγήσουν σε παραποιήσεις των τιμών, ειδικά σε ασθενείς με πολύ υψηλά επίπεδα λιπιδίων αίματος ή επί παρουσίας αλληλεπιδρουσών πρωτεϊνών. Οι πρόσφατες εξελίξεις στην ξηρά χημεία, κατέστησαν δυνατή την ταχεία ανάλυση των λιπιδίων του αίματος. Εν τούτοις, μόνο πιστοποιημένα και τυποποιημένα προϊόντα πρέπει να χρησιμοποιούνται στην καθ ημέρα πράξη για τον σκοπό αυτό. 22
25 Πίνακας 5. Συστάσεις για εξέταση λιπιδίων για τον προσυμπτωματικό έλεγχο του καρδιαγγειακού κινδύνου Συστάσεις Κλάση a Επίπεδο b Ο προσδιορισμός της ολικής χοληστερόλης συστήνεται για τον προσδιορισμό του συνολικού καρδιαγγειακού κινδύνου με τη βοήθεια του συστήματος SORE. Ο προσδιορισμός της LDL χοληστερόλης συστήνεται ως η αρχική εξέταση ανάλυσης λιπιδίων για τον προσυμπτωματικό έλεγχο και την εκτίμηση του κινδύνου. Οι τιμές των τριγλυκεριδίων πλάσματος προσθέτουν πληροφορίες σχετικά με τον καρδιαγγειακό κίνδυνο και ενδείκνυται για την εκτίμησή του. Η HDL χοληστερόλη είναι ισχυρός παράγοντας κινδύνου και συστήνεται η χρήση της για την εκτίμηση του κινδύνου. Η μη HDL χοληστερόλη πρέπει να χρησιμοποιείται ως εναλλακτικός δείκτης κινδύνου, ειδικά σε συνδυασμένη υπερλιπιδαιμία, σακχαρώδη διαβήτη, μεταβολικό σύνδρομο ή χρόνια νεφρική νόσο. Ο προσδιορισμός της λιποπρωτεΐνης (a) συστήνεται σε επιλεγμένες περιπτώσεις υψηλού κινδύνου και σε ασθενείς με οικογενειακό ιστορικό πρόωρης καρδιαγγειακής νόσου. Η απολιποπρωτεΐνη Β θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη ως εναλλακτικός δείκτης κινδύνου, ειδικά σε συνδυασμένη υπερλιπιδαιμία, σακχαρώδη διαβήτη, μεταβολικό σύνδρομο ή χρόνια νεφρική νόσο. Ο λόγος: απολιποπρωτεΐνη Β/απολιποπρωτεΐνη Α1 συνδυάζει την εκτίμηση κινδύνου που προκύπτει από την ανάλυση των δύο απολιποπρωτεϊνών και συστήνεται ως εναλλακτική εξέταση για τον προσυμπτωματικό έλεγχο. Ο λόγος: μη HDL χοληστερόλη/ HDL χοληστερόλη συστήνεται ως εναλλακτική εξέταση για τον προσυμπτωματικό έλεγχο. a = κλάση ένδειξης, b = επίπεδο απόδειξης HDL χοληστερόλη= χοληστερόλη υψηλής πυκνότητας, LDL χοληστερόλη = χοληστερόλη χαμηλής πυκνότητας I I I I IIa IIa IIa IIb IIb 23
26 Πίνακας 6. Συστάσεις για εξέταση λιπιδίων για το χαρακτηρισμό της δυσλιπιδαιμίας προ της ενάρξεως θεραπείας Συστάσεις Κλάση a Επίπεδο b Ο προσδιορισμός της LDL χοληστερόλης συστήνεται ως η αρχική εξέταση ανάλυσης λιπιδίων. Οι τιμές των τριγλυκεριδίων πλάσματος προσθέτουν πληροφορίες σχετικά με τον κίνδυνο και χρησιμοποιούνται για την διάγνωση και την επιλογή της θεραπείας. Ο προσδιορισμός της HDL χοληστερόλης συστήνεται πριν την έναρξη της θεραπείας. Η μη HDL χοληστερόλη πρέπει να χρησιμοποιείται για περαιτέρω χαρακτηρισμό των συνδυασμένων δυσλιπιδαιμιών και της δυσλιπιδαιμίας στο σακχαρώδη διαβήτη, το μεταβολικό σύνδρομο και τη χρόνια νεφρική νόσο. Η Απολιποπρωτεΐνη Β θα πρέπει να χρησιμοποιείται για περαιτέρω χαρακτηρισμό των συνδυασμένων δυσλιπιδαιμιών και της δυσλιπιδαιμίας στον σακχαρώδη διαβήτη, το μεταβολικό σύνδρομο και τη χρόνια νεφρική νόσο. Ο προσδιορισμός της λιποπρωτεΐνης (a) συστήνεται σε επιλεγμένες περιπτώσεις υψηλού κινδύνου και σε ασθενείς με οικογενειακό ιστορικό πρόωρης καρδιαγγειακής νόσου. Ο προσδιορισμός της ολικής χοληστερόλης θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη, αλλά συνήθως δεν επαρκεί για τον χαρακτηρισμό της δυσλιπιδαιμίας προ της ενάρξεως θεραπείας. I I I IIa IIa IIa ΙΙb a = κλάση ένδειξης, b = επίπεδο απόδειξης HDL χοληστερόλη= χοληστερόλη υψηλής πυκνότητας, LDL χοληστερόλη = χοληστερόλη χαμηλής πυκνότητας 24
Δυσλιπιδαιμίες αντιμετώπιση. Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Λέκτορας Παθολογίας ΑΠΘ Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ
Δυσλιπιδαιμίες αντιμετώπιση Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Λέκτορας Παθολογίας ΑΠΘ Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ Δυσλιπιδαιμίες LDL-C HDL-C < 40 mg/dl Τριγλυκερίδια 150-199 mg/dl : οριακά
Διαβάστε περισσότεραΑντιμετώπιση δυσλιπιδαιμιών. Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Λέκτορας Παθολογίας
Αντιμετώπιση δυσλιπιδαιμιών Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Λέκτορας Παθολογίας LDL-C : μείζων παράγοντας καρδιαγγειακού κινδύνου Μετα-ανάλυση 61 προοπτικών μελετών παρατήρησης σε υγιείς ενήλικες (n=892.237) Lancet
Διαβάστε περισσότεραDyslipidemia: Updated Guidelines Διαχείριση δυσλιπιδαιμιών
Dyslipidemia: Updated Guidelines Διαχείριση δυσλιπιδαιμιών Σπύρου Αλκέτα Θεοδώρα, Νοσηλεύτρια ΠΕ, Msc, Καρδιολογική Μονάδα Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο Οι κατευθυντήριες οδηγίες συνοψίζουν και αξιολογούν
Διαβάστε περισσότεραΚωνσταντίνος Τζιόμαλος Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ
Στατίνες στην πρωτογενή πρόληψη Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ Πρόληψη καρδιαγγειακών νοσημάτων Πρωτογενής πρόληψη : το σύνολο
Διαβάστε περισσότεραΔΥΣΛΙΠΙΔΑΙΜΙΑ. Νικολούδη Μαρία. Ειδικ. Παθολόγος, Γ.Ν.Θ.Π. «Η Παμμακάριστος»
ΔΥΣΛΙΠΙΔΑΙΜΙΑ Νικολούδη Μαρία Ειδικ. Παθολόγος, Γ.Ν.Θ.Π. «Η Παμμακάριστος» Ο όρος δυσλιπιδαιμία εκφράζει τις ποσοτικές και ποιοτικές διαταραχές των λιπιδίων του αίματος. Τα λιπίδια όπως η χοληστερόλη και
Διαβάστε περισσότεραΑναθεωρημένες Ελληνικές κατευθυντήριες οδηγίες για τη θεραπευτική αντιμετώπιση της δυσλιπιδαιμίας
Αναθεωρημένες Ελληνικές κατευθυντήριες οδηγίες για τη θεραπευτική αντιμετώπιση της δυσλιπιδαιμίας Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, Νοσοκομείο
Διαβάστε περισσότεραΔυσλιπιδαιμία και καρδιαγγειακός κίνδυνος
Ομοιότητες και διαφορές στην αντιμετώπιση ασθενή υψηλού καρδιαγγειακού κινδύνου με πρωτοπαθή υπερχοληστερολαιμία έναντι ασθενή με μεικτή αθηρογόνο δυσλιπιδαιμία Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Επίκουρος Καθηγητής
Διαβάστε περισσότεραΠαρουσίαση ενδιαφέροντος κλινικού περιστατικού Στεφανιαία Νόσος και δυσλιπιδαιμία
Παρουσίαση ενδιαφέροντος κλινικού περιστατικού Στεφανιαία Νόσος και δυσλιπιδαιμία Γεώργιος Η. Λουκιδέλης Καρδιολόγος -Επιμελητής Β, Β Καρδιολογικού Τμήματος Ερρίκος Ντυνάν Hospital Center Disclosures No
Διαβάστε περισσότεραΘεραπευτικός αλγόριθμος για την αντιμετώπιση των δυσλιπιδαιμιών Ελληνικές οδηγίες
Θεραπευτικός αλγόριθμος για την αντιμετώπιση των δυσλιπιδαιμιών Ελληνικές οδηγίες Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Λέκτορας Παθολογίας Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ Καρδιαγγειακά νοσήματα
Διαβάστε περισσότεραΠαραρτημα III Μεταβολες στις περιληψεις των χαρακτηριστικων του προϊοντος και στα φυλλα οδηγιων χρησης
Παραρτημα III Μεταβολες στις περιληψεις των χαρακτηριστικων του προϊοντος και στα φυλλα οδηγιων χρησης Σημείωση: Οι εν λόγω τροποποιήσεις της περίληψης των χαρακτηριστικών του προϊόντος και του φύλλου
Διαβάστε περισσότερα«Μειώστε τη χοληστερίνη χωρίς φάρμακα», από το neadiatrofis.gr!
«Μειώστε τη χοληστερίνη χωρίς φάρμακα», από το neadiatrofis.gr! Δεν προκαλεί συμπτώματα, δεν πονάει, δεν προειδοποιεί κι όμως μπορεί να απειλήσει σοβαρά την υγεία μας. Ο λόγος για τη χοληστερίνη που όταν
Διαβάστε περισσότεραΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΩΝ & ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΩΝ ΚΥΠΡΟΥ
Ανακοίνωση Συνδέσμου Διαιτολόγων και Διατροφολόγων Κύπρου για την Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη (14 Νοεμβρίου 2018) Τι είναι ο Διαβήτης Φετινό Θέμα: «Ο διαβήτης αφορά κάθε οικογένεια» Ο διαβήτης είναι μια αυτοάνοση
Διαβάστε περισσότεραΠρόληψη στα καρδιαγγειακά νοσήματα
Πρόληψη στα καρδιαγγειακά νοσήματα www.pegkaspanagiotis.gr Τι εννοούμε με τον όρο πρόληψη καρδιαγγειακής νόσου; Εννοούμε τη συντονισμένη δέσμη ενεργειών, τόσο σε ατομικό, όσο και σε συλλογικό επίπεδο,
Διαβάστε περισσότεραΚαρδιολογική Εταιρεία Κύπρου
Προστάτεψε την καρδία σου Καρδιολογική Εταιρεία Κύπρου Καρδιοαγγειακές παθήσεις και γυναικείο φύλο Εισαγωγή Οι καρδιαγγειακές παθήσεις αποτελούν σε παγκόσμιο επίπεδο την κυριότερη αιτία θανάτου στο γυναικείο
Διαβάστε περισσότεραΣΥΓΚΡΙΣΗ ΤΩΝ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΩΝ ΜΕ ΤΙΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΕΡΧΟΛΗΣΤΕΡΟΛΑΙΜΙΑ
ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΤΩΝ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΩΝ ΜΕ ΤΙΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΕΡΧΟΛΗΣΤΕΡΟΛΑΙΜΙΑ Δημήτριος Κιόρτσης Ενδοκρινολόγος Καθηγητής Ιατρικής Σχολής Παν/μίου Ιωαννίνων ΕΥΡΩΠΑΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΠΟΛΥ ΥΨΗΛΟΣ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΟΣ
Διαβάστε περισσότεραΥπολιπιδαιμική αγωγή σε ασθενείς με χρόνια νεφρική νόσο
Υπολιπιδαιμική αγωγή σε ασθενείς με χρόνια νεφρική νόσο Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ Χρόνια νεφρική νόσος : ορισμός και
Διαβάστε περισσότεραΑσθενής που εμφανίζει μυαλγίες κατά τη χορήγηση στατινών
Ασθενής που εμφανίζει μυαλγίες κατά τη χορήγηση στατινών Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας Τμήμα Ιατρικής, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική
Διαβάστε περισσότεραΚατηγοριοποίηση ατόμων ανάλογα με τον κίνδυνο εμφάνισης Καρδιαγγειακής νόσου, με βάση το SCORE. 15,16
Κατηγοριοποίηση ατόμων ανάλογα με τον κίνδυνο εμφάνισης Καρδιαγγειακής νόσου, με βάση το SCORE. 15,16 Άτομα πολύ υψηλού κινδύνου Άτομα πολύ υψηλού κινδύνου είναι τα παρακάτω: Άτομα με 10ετή κίνδυνο για
Διαβάστε περισσότεραΜεσογειακή Διατροφή Τι γνωρίζουμε για αυτή;
Μεσογειακή Διατροφή Τι γνωρίζουμε για αυτή; Στις αρχές της δεκαετίας του 1950 ξεκίνησε μία μεγάλη έρευνα, γνωστή ως η μελέτη των 7 χωρών, όπου μελετήθηκαν οι διατροφικές συνήθειες ανθρώπων από τις εξής
Διαβάστε περισσότεραΜεικτή αθηρογόνος δυσλιπιδαιμία: βελτιώνοντας το συνολικό λιπιδαιμικό προφίλ
Μεικτή αθηρογόνος δυσλιπιδαιμία: βελτιώνοντας το συνολικό λιπιδαιμικό προφίλ Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας ΑΠΘ Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ LDL-C : μείζων
Διαβάστε περισσότεραgr
Σ τύπου ΙΙ και καρδιαγγειακή νόσος Οι διαβητικοί ασθενείς παρουσιάζουν τετραπλάσια αύξηση της συχνότητας καρδιαγγειακής νόσου απ ότι οι µη διαβητικοί ασθενείς Το 50% των νεοδιαγνωσµένων διαβητικών ασθενών
Διαβάστε περισσότεραΜεταβολισμός λιπιδίων Δυσλιποπρωτειναιμίες. Μαρίνα Νούτσου Διευθύντρια Β Πανεπιστημιακή Παθολογική Κλινική Διαβητολογικό Κέντρο ΓΝΑ Ιπποκράτειο
Μεταβολισμός λιπιδίων Δυσλιποπρωτειναιμίες Μαρίνα Νούτσου Διευθύντρια Β Πανεπιστημιακή Παθολογική Κλινική Διαβητολογικό Κέντρο ΓΝΑ Ιπποκράτειο Πολλοί παράγοντες κινδύνου έχουν συσχετισθεί με καρδιαγγειακά
Διαβάστε περισσότεραΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΕΣ ΗΜΕΡΕΣ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΑΣ 2019 ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΩΝ ΠΑΘΗΣΕΩΝ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ. ΡΟΥΜΤΣΙΟΥ ΜΑΡΙΑ Νοσηλεύτρια CPN, MSc Α Παιδιατρικής κλινικής ΑΠΘ
ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΕΣ ΗΜΕΡΕΣ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΑΣ 2019 ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΩΝ ΠΑΘΗΣΕΩΝ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΡΟΥΜΤΣΙΟΥ ΜΑΡΙΑ Νοσηλεύτρια CPN, MSc Α Παιδιατρικής κλινικής ΑΠΘ «Η μεγαλύτερη δύναμη της δημόσιας υγείας είναι η πρόληψη»
Διαβάστε περισσότερα«Μεσογειακή δίαιτα και υγεία»
«Μεσογειακή δίαιτα και υγεία» «Μεσογειακή δίαιτα και υγεία» Μερόπη Κοντογιάννη Επίκουρη Καθηγήτρια Επίκουρη Καθηγήτρια Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας Διατροφής ρ ήμ Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Μεσογειακή δίαιτα
Διαβάστε περισσότεραΥπολιπιδαιμική Δίαιτα
Υπολιπιδαιμική Δίαιτα ΔΗΜΗΤΡΙΑΚΑ Ψωμί ολικής αλέσεως, ζυμαρικά, φρυγανιές, ρύζι Κρουασάν, τσουρέκι, ζαχαρωμένα δημητριακά ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΑ Αποβουτυρωμένο γάλα, άπαχα τυριά, άπαχο γιαούρτι, ασπράδια αυγού,
Διαβάστε περισσότεραΘεραπευτικές παρεμβάσεις για την επίτευξη του στόχου της LDL χοληστερόλης στο διαβητικό ασθενή
Θεραπευτικές παρεμβάσεις για την επίτευξη του στόχου της LDL χοληστερόλης στο διαβητικό ασθενή w Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ Νοσοκομείο
Διαβάστε περισσότεραΓράφει: Ευθυμία Πετράτου, Ειδική Παθολόγος, Υπεύθυνη Ιατρείου Διαταραχής Λιπιδίων, Ιατρικού Π. Φαλήρου
Γράφει: Ευθυμία Πετράτου, Ειδική Παθολόγος, Υπεύθυνη Ιατρείου Διαταραχής Λιπιδίων, Ιατρικού Π. Φαλήρου Οι δυσλιπιδαιμίες είναι παθολογικές καταστάσεις με διαταραχές των λιπιδίων του αίματος ποσοτικές αλλά
Διαβάστε περισσότεραΕΚΤΙΜΗΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΟΥ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΣΤΗ ΝΕΑΡΗ ΗΛΙΚΙΑ
ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΟΥ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΣΤΗ ΝΕΑΡΗ ΗΛΙΚΙΑ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΑ ΤΕ, Β ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ Α.Π.Θ. Γ.Ν.Θ. «ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ» ΜSc Εργαστήριο Ιατρικής της Άθλησης Α.Π.Θ. Πτυχιούχος
Διαβάστε περισσότεραΚατευθυντήριες οδηγίες για τις δυσλιπιδαιμίες: Διάγνωση και αντιμετώπιση
Κατευθυντήριες οδηγίες για τις δυσλιπιδαιμίες: Διάγνωση και αντιμετώπιση Χ. Πίτσαβος, Αναπληρωτής Καθηγητής Καρδιολογίας Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών Μ. Ελισάφ, Καθηγητής Παθολογίας Ιατρικής Σχολής
Διαβάστε περισσότεραΥπέρταση. Τι Είναι η Υπέρταση; Από Τι Προκαλείται η Υπέρταση; Ποιοι Είναι Οι Παράγοντες Κινδύνου Για Την Υπέρταση;
Υπέρταση Τι Είναι η Υπέρταση; Η πίεση του αίματος είναι η δύναμη που ασκεί το αίμα στις αρτηρίες όταν μεταφέρεται από την καρδιά στην κυκλοφορία. Η σταθερά αυξημένη πίεση, άνω των φυσιολογικών ορίων, αποκαλείται
Διαβάστε περισσότεραΚωνσταντίνος Τζιόμαλος Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ
Στατίνες και σακχαρώδης διαβήτης Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ Σακχαρώδης διαβήτης και καρδιαγγειακός κίνδυνος Μετα-ανάλυση
Διαβάστε περισσότεραΔιαβητική δυσλιπιδαιμία: νεότερα δεδομένα
Διαβητική δυσλιπιδαιμία: νεότερα δεδομένα Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας Τμήμα Ιατρικής, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, Νοσοκομείο
Διαβάστε περισσότεραΕΙΣΑΓΩΓΗ. Η μεσογειακή διατροφή είναι επίσης πλούσια σε βιταμίνες, ενώ η κύρια μορφή λίπους που χρησιμοποιείται είναι το ελαιόλαδο.
Μεσογειακή Διατροφή ΕΙΣΑΓΩΓΗ Μεσογειακή Διατροφή είναι ένα είδος διατροφής που χαρακτηρίζεται από χαμηλή κατανάλωση λίπους και ιδιαίτερα κορεσμένων λιπαρών οξέων, ενώ αντίθετα από υψηλή κατανάλωση υδατανθράκων,
Διαβάστε περισσότεραMANAGING AUTHORITY OF THE OPERATIONAL PROGRAMME EDUCATION AND INITIAL VOCATIONAL TRAINING ΔΙΑΒΗΤΗΣ. ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΖΙΑΜΟΥΡΤΑΣ, Ph.D., C.S.C.
MANAGING AUTHORITY OF THE OPERATIONAL PROGRAMME EDUCATION AND INITIAL VOCATIONAL TRAINING ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΖΙΑΜΟΥΡΤΑΣ, Ph.D., C.S.C.S Στόχοι για την αντιμετώπιση του Γνώση Δεξιότητες Πηγές Υποστήριξη
Διαβάστε περισσότεραDyslipidemia: Updated Guidelines Διαχείριση
Dyslipidemia: Updated Guidelines Διαχείριση Σπύρου Αλκέτα Θεοδώρα, Νοσηλεύτρια ΠΕ, Msc, Καρδιολογική Μονάδα Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο δυσλιπιδαιµιών Οι κατευθυντήριες οδηγίες συνοψίζουν και αξιολογούν
Διαβάστε περισσότεραΕίναι μία χημική ουσία (στερόλη), που αυξάνει στον οργανισμό με την κατανάλωση λιπαρών ουσιών.
Υψηλή Χοληστερίνη: Αίτια και Θεραπεία - Συνήθη Ερωτήματα των ασθενών στη Μαχόμενη Κλινική Γράφει: Αναστασία Μοσχοβάκη, Ιατρός Ειδικός Παθολόγος Τι είναι η χοληστερόλη; Είναι μία χημική ουσία (στερόλη),
Διαβάστε περισσότεραΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ ΣΤΙΣ ΔΥΣΛΙΠΙΔΑΙΜΙΕΣ
ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ ΣΤΙΣ ΔΥΣΛΙΠΙΔΑΙΜΙΕΣ Η δυσλιπιδαιμία χαρακτηρίζει τις μη φυσιολογικές συγκεντρώσεις λιπιδίων και λιποπρωτεϊνών στο αίμα. Ορίζεται περαιτέρω ως η ύπαρξη αυξημένων συγκεντρώσεων
Διαβάστε περισσότεραΓράφει: Φανή Πρεβέντη, MSc, Κλινική Διαιτολόγος - Διατροφολόγος
Γράφει: Φανή Πρεβέντη, MSc, Κλινική Διαιτολόγος - Διατροφολόγος Η υπέρταση είναι μια «ύπουλη» νόσος η οποία συχνά δεν εμφανίζει συμπτώματα, ωστόσο αποτελεί τον τρίτο κατά σειρά παράγοντα κινδύνου στην
Διαβάστε περισσότεραΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΔΥΣΛΙΠΙΔΑΙΜΙΑΣ Η ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥΣ ΣΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ
ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΔΥΣΛΙΠΙΔΑΙΜΙΑΣ Η ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥΣ ΣΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΜΩΥΣΗΣ ΕΛΙΣΑΦ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΠΑΝ/ΜΙΟΥ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ Αναθεωρημένες Κατευθυντήριες
Διαβάστε περισσότερααθηρωμάτωση apo-b apoυπερχοληστερολαιμία υπερχοληστερολαιμία υπερχοληστερολαιμία τριγλυκερίδ βλάβη των αγγείων ΗDL - καλή χοληστερίνη
LDL - κακή χοληστερίνη apo-al ά apo τριγλυκερίδια αθηρωμάτωση βλάβη των αγγείων LDL - κακή χοληστερίνη αθηρωμάτωση βλάβη των αγγείων ΙΑΤΡΕΙΟ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΤΩΝ ΛΙΠΙΔΙΩΝ Β ΠΑΙΔΙΑΤΡΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ
Διαβάστε περισσότεραΚΕΝΤΡΟ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΚΑΡΔΙΑΣ
ΚΕΝΤΡΟ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΚΑΡΔΙΑΣ Τα καρδιαγγειακά νοσήματα παραδοσιακά θεωρούνται νοσήματα των ανδρών. Ωστόσο, τα στοιχεία δείχνουν ότι οι καρδιαγγειακές παθήσεις αποτελούν την κύρια αιτία θανάτου στις γυναίκες
Διαβάστε περισσότεραΕπίδραση της Μεσογειακής Δίαιτας στη ρύθμιση του Σακχαρώδη Διαβήτη Τύπου 1 σε παιδιά και εφήβους.
Επίδραση της Μεσογειακής Δίαιτας στη ρύθμιση του Σακχαρώδη Διαβήτη Τύπου 1 σε παιδιά και εφήβους. Θεοφανεία Τσαχαλίνα1, Ιωάννης Κύργιος2, Ευθυμία Ευστρατίου2, Μιχαήλ Μελισσινός1, Κυριάκος Καζάκος1, Ασημίνα
Διαβάστε περισσότεραΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΕΦΗΒΕΙΑ
ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΕΦΗΒΕΙΑ ΕΦΗΒΕΙΑ- ΑΝΑΓΚΕΣ v Επιτάχυνση ρυθμού ανάπτυξης v Ωρίμανση και αύξηση ιστών v Αποκτά το 20% του ύψους και το 50% του βάρους του ενήλικα, ενώ οι μύες, ο όγκος του αίματος και γενικά
Διαβάστε περισσότεραΔΥΣΛΙΠΙΔΑΙΜΙΑ. (www.pegkaspanagiotis.gr)
ΔΥΣΛΙΠΙΔΑΙΜΙΑ (www.pegkaspanagiotis.gr) ΔΥΣΛΙΠΙΔΑΙΜΙΑ...1 Ορισμός...2 Λιπίδια και λιποπρωτεϊνες ως παράγοντες κινδύνου...2 Ολική χοληστερίνη και LDL χοληστερίνη...3 Τριγλυκερίδια...4 HDL...5 Lp(a)...7
Διαβάστε περισσότεραΔιαβητική δυσλιπιδαιμία: νεότερα δεδομένα
Διαβητική δυσλιπιδαιμία: νεότερα δεδομένα Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας Τμήμα Ιατρικής, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, Νοσοκομείο
Διαβάστε περισσότεραΡύθμιση της γλυκόζης αίματος ή επίτευξη πολλαπλών θεραπευτικών στόχων?
Ρύθμιση της γλυκόζης αίματος ή επίτευξη πολλαπλών θεραπευτικών στόχων? Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας Τμήμα Ιατρικής, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Α Προπαιδευτική Παθολογική
Διαβάστε περισσότεραΑπό: Ελληνικό Ινστιτούτο Διατροφής ΑΛΛΑΞΤΕ ΤΗ ΖΩΗ ΣΑΣ ΠΡΟΣΤΑΤΕΨΤΕ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ ΣΑΣ
Από: Ελληνικό Ινστιτούτο Διατροφής ΑΛΛΑΞΤΕ ΤΗ ΖΩΗ ΣΑΣ ΠΡΟΣΤΑΤΕΨΤΕ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ ΣΑΣ Τις τελευταίες δεκαετίες έχουν πραγματοποιηθεί στη χώρα μας μια σειρά από σημαντικές κοινωνικές μεταβολές, οι οποίες έχουν
Διαβάστε περισσότεραΑσθενής 55 ετών με υπέρταση και τυχαία ανεύρεση μικροϊσχαιμικών αλλοιώσεων σε MRI εγκεφάλου
Ασθενής 55 ετών με υπέρταση και τυχαία ανεύρεση μικροϊσχαιμικών αλλοιώσεων σε MRI εγκεφάλου Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ Τμήμα
Διαβάστε περισσότεραεξουδετερώσει πλήρως;
Καρδιαγγειακός Κίνδυνος από την Υπέρταση Τον έχετε εξουδετερώσει πλήρως; «Aυτές οι πληροφορίες προορίζονται για γενική πληροφόρηση και ενημέρωση του κοινού και σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να αντικαταστήσουν
Διαβάστε περισσότερα«ΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΚΑΙ Η ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΣΤΟΝ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ»
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΙΑΒΗΤΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Ομάδα Εργασίας: «ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΚΑΙ ΚΑΡΔΙΑ» Συστάσεις και κατευθυντήριες οδηγίες από τους μεγάλους οργανισμούς (ADA 2007,ESC 2007, EASD 2007) «ΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΚΑΙ Η ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΗ
Διαβάστε περισσότεραΣτέργιος Ι. Τραπότσης Χειρουργός Ορθοπαιδικός Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ Διδάσκων ΤΕΦAΑ-ΠΘ
Άσκηση, διατροφή & υγεία Στέργιος Ι. Τραπότσης Χειρουργός Ορθοπαιδικός Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ Διδάσκων ΤΕΦAΑ-ΠΘ Άσκηση, διατροφή & υγεία Μακροχρόνια επιστημονική έρευνα έχει αποδείξει ότι πολλά από
Διαβάστε περισσότεραΑναστάσιος Βαμβάκης Κλινικός - Αθλητικός Διαιτολόγος Διατροφολόγος (MSc)
Αναστάσιος Βαμβάκης Κλινικός - Αθλητικός Διαιτολόγος Διατροφολόγος (MSc) Επιστημονικός Συνεργάτης Β Προπαιδευτικής Παθολογικής Κλινικής (Διαβητολογικό Κέντρο), Γ.Ν. Ιπποκράτειο, Θεσσαλονίκη Διαβητική Νεφροπάθεια
Διαβάστε περισσότεραΗ ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΔΙΑΘΕΣΙΚΩΝ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑΣ ΝΟΣΟΥ. Γαργάνη Κωνσταντίνα: ΤΕ Νοσηλεύτρια Σ/Μ ΓΝΘ Παπανικολάου
Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΔΙΑΘΕΣΙΚΩΝ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑΣ ΝΟΣΟΥ Γαργάνη Κωνσταντίνα: ΤΕ Νοσηλεύτρια Σ/Μ ΓΝΘ Παπανικολάου Η στεφανιαία νόσος είναι µία πάθηση των αρτηριών της καρδιάς που οφείλεται
Διαβάστε περισσότεραΚατευθυντήριες οδηγίες και ενημέρωση για την αντιμετώπιση της υπέρτασης Γ. ΚΟΝΤΟΠΟΥΛΟΥ Γ.Ν.Α. <<ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ>> ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ
Κατευθυντήριες οδηγίες και ενημέρωση για την αντιμετώπιση της υπέρτασης Γ. ΚΟΝΤΟΠΟΥΛΟΥ Γ.Ν.Α. ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ Η Ευρωπαϊκή Καρδιολογική Εταιρεία (ESC) και η Ευρωπαϊκή Εταιρεία της Υπέρτασης
Διαβάστε περισσότεραΔιατροφή και Υγεία. Τμήμα Project 3 Α Τετραμήνου 1 ο ΕΠΑ.Λ. Άνω Λιοσίων
Διατροφή και Υγεία Τμήμα Project 3 Α Τετραμήνου 1 ο ΕΠΑ.Λ. Άνω Λιοσίων Μαθητές Α Τάξης ΕΠΑ.Λ. Σχ. έτος 2015-2016 Διατροφή και Υγεία Τμήμα Project 3 Α Τετραμήνου 1 ο ΕΠΑ.Λ. Άνω Λιοσίων Μαθητές Α Τάξης ΕΠΑ.Λ.
Διαβάστε περισσότεραΝέα θεραπευτική προσέγγιση: Από το the lower the better στο Lowest is best
Νέα θεραπευτική προσέγγιση: Από το the lower the better στο Lowest is best Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας Τμήμα Ιατρικής, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Α Προπαιδευτική Παθολογική
Διαβάστε περισσότεραTα ιδιαίτερα οφέλη το καλοκαίρι. Μεσογειακή διατροφή: Ο γευστικός θησαυρός του καλοκαιριού
Οι καλοκαιρινοί μήνες αποτελούν ιδανική περίοδο για την υιοθέτηση της αποκαλούμενης «μεσογειακής διατροφής». Η μεσογειακή διατροφή, η οποία πήρε το όνομά της από τον τρόπο διατροφής των λαών της Μεσογείου,
Διαβάστε περισσότεραΜονάδα Λιπιδίων Α Καρδιολογική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών Ιπποκράτειο Νοσοκομείο
Κωνσταντίνα Μασούρα, Κωνσταντίνος Αζναουρίδης, Χρήστος Πίτσαβος, Ιωάννης Σκούμας, Χαράλαμπος Βλαχόπουλος, Αικατερίνη Βελέντζα, Αικατερίνη Λιόντου, Κωνσταντίνος Ψαρρός, Χριστόδουλος Στεφανάδης, Δημήτρης
Διαβάστε περισσότεραΒΑΣΙΛΙΚΗ ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΥ ΘΡΙΑΣΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ. ΠΕΡΙΦΕΡΙΑΚΟ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΚΟΖΑΝΗΣ 24-26 Φεβρουαρίου 2012 ΥΠΕΡΛΙΠΙΔΑΙΜΙΑ
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΥ ΘΡΙΑΣΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΠΕΡΙΦΕΡΙΑΚΟ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΚΟΖΑΝΗΣ 24-26 Φεβρουαρίου 2012 ΥΠΕΡΛΙΠΙΔΑΙΜΙΑ Τι είναι η χοληστερόλη? Η χοληστερόλη είναι µια λιπαρή ουσία που παράγεται κυρίως
Διαβάστε περισσότερα1 ο Καλοκαιρινό CAMP Ποδοσφαίρου για παιδιά ηλικίας 6-14 ετών. Φρέσκα Φρούτα. Μπανάνα, νεκταρίνια κ.α. Παστέλι. Μπάρες Δημητριακών
Menu 16-Ιουνίου έως 4-Ιουλίου 2014 1 ο Καλοκαιρινό CAMP Ποδοσφαίρου για παιδιά ηλικίας 6-14 ετών Συσκευασμένο κοκτέιλ Φρούτων σε χυμό. Ροδάκινο, Αχλάδι, Σταφύλι, Ανανάς,Κεράσι, Παπάγια σε χυμό φρούτων.
Διαβάστε περισσότεραΚορίτσι 8 ετών με LDL-χοληστερόλη 150mg/dL
Κορίτσι 8 ετών με LDL-χοληστερόλη 150mg/dL How to treat? Αναστασία Γαρούφη, Παιδίατρος Υπεύθυνη Μονάδας Διαταραχών των Λιπιδίων Β Παιδιατρική Κλινική ΕΚΠΑ Κορίτσι 8 ετών με LDL-χοληστερόλη 150mg/dL Δηλώνω
Διαβάστε περισσότεραΟι διατροφικές συνήθειες υπέρβαρων και παχύσαρκων ατόμων με Σ τύπου 2
Οι διατροφικές συνήθειες υπέρβαρων και παχύσαρκων ατόμων με Σ τύπου 2 Ελένη Αθανασιάδου, Κωνσταντίνος Παλέτας, Μαρία Σαρηγιάννη, Πασχάλης Πάσχος, Ελένη Μπεκιάρη, Απόστολος Τσάπας Β Παθολογική Κλινική,
Διαβάστε περισσότεραΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ. ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ Μ. ΧΑΝΤΑΝΗΣ Διευθυντής Καρδιολογίας Τζάνειο Νοσοκομείο Πειραιάς
ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ Μ. ΧΑΝΤΑΝΗΣ Διευθυντής Καρδιολογίας Τζάνειο Νοσοκομείο Πειραιάς Μεταβολικό Σύνδρομο Γλυκόζης νηστείας 110mg/dl Σπλαχνική παχυσαρκία [>102cm (m) >88cm (f)] TG 150mg/dl αρτηριακή
Διαβάστε περισσότεραΓιατί φοβόμαστε την χοληστερίνη; Από τη συλλογή άρθρων αγωγής υγείας της BrainFitness Net - Σωτήρης Αναγνωστόπουλος
Από τη συλλογή άρθρων αγωγής υγείας της BrainFitness Net - www.brainfitness.gr Σωτήρης Αναγνωστόπουλος Καρδιολόγος - Διευθυντής Καρδιολογικής Φροντίδας - Cardiocare Η επιδημία της στεφανιαίας νόσου σε
Διαβάστε περισσότεραΥπολειπόμενος καρδιαγγειακός κίνδυνος. Πώς υπολογίζεται, πώς αντιμετωπίζεται
Υπολειπόμενος καρδιαγγειακός κίνδυνος. Πώς υπολογίζεται, πώς αντιμετωπίζεται Μαρίνα Νούτσου Επιμελήτρια Α Διαβητολογικό Κέντρο Β Παθολογική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών ΓΝΑ Ιπποκράτειο Θεραπευτική προσέγγιση
Διαβάστε περισσότεραΜεσογειακής Διατροφής
mini Οδηγός Μεσογειακής Διατροφής Γιατί Μεσογειακή Διατροφή; Η μεσογειακή διατροφή αναφέρεται στον τρόπο διατροφής των λαών που ζουν σε περιοχές που αναπτύσσονται γύρω από τη Μεσόγειο. Οι επιστημονικές
Διαβάστε περισσότεραΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ Σύσταση 16: Επίπεδο Τεκμηρίωσης: I Βαθμός Σύστασης: A Σύσταση 17: Επίπεδο Τεκμηρίωσης: II Βαθμός Σύστασης: A Σύσταση 18:
ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ LDL χοληστερόλη Σύσταση 16: Ο πρωτεύων θεραπευτικός στόχος στην αντιμετώπιση της δυσλιπιδαιμίας είναι η μείωση της LDL χοληστερόλης ανάλογα με το επίπεδο καρδιαγγειακού κινδύνου του
Διαβάστε περισσότερα5. Τελικές συστάσεις, βαθμός τεκμηρίωσης και σύστασης με υποστηρικτικό κείμενο
5. Τελικές συστάσεις, βαθμός τεκμηρίωσης και σύστασης με υποστηρικτικό κείμενο Διάγνωση και διαγνωστικά εργαλεία Πότε συστήνεται έλεγχος για διαλογή Σύσταση 1: Συστήνεται στους γενικούς ιατρούς και στους
Διαβάστε περισσότεραΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΤΟΥ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ. Υπό την Αιγίδα:
Υπό την Αιγίδα: Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας Ελληνικού Ιδρύματος Καρδιολογίας 1 ΣΚΟΠΟΣ: Πρόληψη Καρδιαγγειακών Νοσημάτων στην ηλικιακή ομάδα 40 65 ετών. ΑΤΟΜΑ 40 65 ΕΤΩΝ: Αυξημένοι παράγοντες κινδύνου
Διαβάστε περισσότεραΑποτελεσματικότητα και ασφάλεια των αναστολέων της πρωτεΐνης PCSK9: πότε και σε ποιους ασθενείς
Αποτελεσματικότητα και ασφάλεια των αναστολέων της πρωτεΐνης PCSK9: πότε και σε ποιους ασθενείς ΛΟΥΚΙΑΝΟΣ ΡΑΛΛΙΔΗΣ, FESC Αναπληρωτής Καθηγητής Καρδιολογίας Β ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΓΕΝΙΚΟ
Διαβάστε περισσότεραΠαράγοντες Καρδιαγγειακού Κινδύνου. Ενημέρωση & Πρόληψη
Παράγοντες Καρδιαγγειακού Κινδύνου Ενημέρωση & Πρόληψη Παράγοντες Καρδιαγγειακού Κινδύνου Μεταβολικό Σύνδρομο Παχυσαρκία Υπερλιπιδιαμία Υπέρταση Σακχαρώδης Διαβήτης Παράγοντες Καρδιαγγειακού Κινδύνου Μεταβολικό
Διαβάστε περισσότεραΕΦΑΡΜΟΓΗ HACCP ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ ΕΙΔΙΚΕΣ ΔΙΑΙΤΕΣ. Ελπίδα Παπαδοπούλου Διαιτολόγος, Ε. Α. Ν. Πειραιά «ΜΕΤΑΞΑ»
ΕΦΑΡΜΟΓΗ HACCP ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ ΕΙΔΙΚΕΣ ΔΙΑΙΤΕΣ Ελπίδα Παπαδοπούλου Διαιτολόγος, Ε. Α. Ν. Πειραιά «ΜΕΤΑΞΑ» ΣΧΕΣΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑΣ Πρόληψη εμφάνισης νοσημάτων Θεραπεία ασθενών στο χώρο του νοσοκομείου
Διαβάστε περισσότεραΜΑΘΗΜΑ 2 ο. Πρόγραμμα ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ. Εκπαίδευση στην πυραμίδα της υγιεινής διατροφής ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ
ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Πρόγραμμα ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΣΕ ΕΥΠΑΘΕΙΣ ΟΜΑΔΕΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΚΑΤA ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΖΩΗΣ ΟΜΑΔΑ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΜΕ 4 ΕΙΔΙΚΟΥΣ ΜΑΘΗΜΑ
Διαβάστε περισσότεραΣακχαρώδης Διαβήτης. Ένας σύγχρονος ύπουλος εχθρός
Σακχαρώδης Διαβήτης Ένας σύγχρονος ύπουλος εχθρός Φιρούζα Κουρτίδου Ειδικός Παθολόγος με μετεκπαίδευση στο Σακχαρώδη Διαβήτη Φιρούζα Κουρτίδου Ειδικός Παθολόγος Μετεκπαιδευθείσα στο Σακχαρώδη Διαβήτη Περιεχόμενα
Διαβάστε περισσότεραΜετεκπαιδευτικά Μαθήµατα Ενδοκρινολογίας 2003. Μεταβολισµός
Μετεκπαιδευτικά Μαθήµατα Ενδοκρινολογίας 00 Μεταβολισµός 1 Ενδοκρινολογική Κλινική ΓΝΘ Ιπποκρατείου /ντής αµ. επ. καθηγητής Α. Αβραµίδης 1 υσλιπιδαιµίες Αθηρωµάτωση: Μια σταδιακή διεργασία Φυσιολογικό
Διαβάστε περισσότεραΜΑΥΡΙΔΟΥ Δ.
Μεσογειακή Διατροφή Μεσογειακή διατροφή είναι όρος που επινοήθηκε από τον Αμερικανό Επιστήμονα Ancel Keys για να περιγράψει το μοντέλο διατροφής, το οποίο ακολουθούσαν οι λαοί των μεσογειακών χωρών. Στη
Διαβάστε περισσότεραΕυρωπαϊκές κατευθυντήριες οδηγίες για την Υπέρταση 2018
Eπίκαιρο Άρθρο Ευρωπαϊκές κατευθυντήριες οδηγίες για την Υπέρταση 2018 Μ.Σ. Καλλίστρατος Α.Ι. Μανώλης ΑρτηρΙΑΚη υπερταση, επιδημιολογια ΚΑΙ ΚΙνδυνοΣ Παγκοσμίως, περισσότεροι από 1 δισεκατομμύριο άνθρωποι
Διαβάστε περισσότεραΜεταβολικό Σύνδρομο και Άσκηση στην παιδική ηλικία: Ο Ρόλος των Αδικοπινών. Θανάσης Τζιαμούρτας ΤΕΦΑΑ Παν. Θεσσαλίας
Μεταβολικό Σύνδρομο και Άσκηση στην παιδική ηλικία: Ο Ρόλος των Αδικοπινών Θανάσης Τζιαμούρτας ΤΕΦΑΑ Παν. Θεσσαλίας Μεταβολικό Σύνδρομο Δεν είναι ασθένεια αλλά ένα σύμπλεγμα από ιατρικές διαταραχές που
Διαβάστε περισσότεραΠ. Σταφυλάς, Π. Σαραφίδης, Σ. Γουσόπουλος, Π. Γεωργιανός, Ο. Σαμόγλου, Α.Κανάκη, Λ. Χατζηϊωαννίδης, Χ. Καλίτσης, Π. Ζεμπεκάκης, Α. Λαζαρίδης.
11ο Πανελλήνιο Συνέδριο Υπέρτασης Με Διεθνή Συμμετοχή 5 7 Μαρτίου 2009, Ξενοδοχείο Divani Caravel, Αθήνα. Π. Σταφυλάς, Π. Σαραφίδης, Σ. Γουσόπουλος, Π. Γεωργιανός, Ο. Σαμόγλου, Α.Κανάκη, Λ. Χατζηϊωαννίδης,
Διαβάστε περισσότεραΚατανάλωση καφέ και 10-ετης επίπτωση του Διαβήτη ( ): μελέτη ΑΤΤΙΚΗ
Κατανάλωση καφέ και 10-ετης επίπτωση του Διαβήτη (2002 2012): μελέτη ΑΤΤΙΚΗ Έ. Κολοβέρου 1, Δ. Παναγιωτάκος 1, Χ. Πίτσαβος 2, Ε.Γεωργουσοπούλου 1, Γ.M. Κούλη 1, Α. Γκρέκας 1, Χ. Χρυσοχόου 2, Ι. Σκούμας
Διαβάστε περισσότεραΚαρδιολογικός ασθενής και Σακχαρώδης Διαβήτης (ΣΔ)
Καρδιολογικός ασθενής και Σακχαρώδης Διαβήτης (ΣΔ) 1 Α Ϊ Δ Ο Ν Ο Π Ο Υ Λ Ο Υ Β Α Σ Ι Λ Ι Κ Η Π Ν Η Β Χ Ε Ι Ρ Ο Υ Ρ Γ Ι Κ Ή Σ Κ Λ Ι Ν Ι Κ Η Σ 4 2 4 Γ Σ Ν Ε Ε Ι Δ Ι Κ Ε Υ Μ Ε Ν Η Σ Τ Η Ν Π Α Θ Ο Λ Ο Γ Ι
Διαβάστε περισσότεραΙΣΤΟΡΙΑ Η χοληστερίνη εντοπίστηκε για πρώτη φορά σε πέτρες της χολής το 1784.Η σχέση της με τα καρδιαγγειακά νοσήματα ανακαλύφθηκε στις τελευταίες
ΧΟΛΗΣΤΕΡΙΝΗ Η χοληστερίνη ή η χοληστερόλη είναι κηρώδης στερόλης που βρίσκεται στη μεμβράνη των κυττάρων όλων των ιστών του σώματος, και στο πλάσμα του αίματος όλων των ζώων. Μικρότερες ποσότητες χοληστερίνης
Διαβάστε περισσότεραMESODA. Διαβητολογικό Κέντρο Γενικό Νοσοκομείο Πειραιά «Τζάνειο»
Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΟΝ ΑΥΤΟΕΛΕΓΧΟ ΣΤΟ ΚΑΡΔΙΟΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟ ΠΡΟΦΙΛ ΤΩΝ ΑΡΡΥΘΜΙΣΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΥΠΟΥ 2: ΠΟΛΥΚΕΝΤΡΙΚΗ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ MESODA Αγγελική Αγγελίδη, Ευάγγελος Φουστέρης,
Διαβάστε περισσότεραΙδέες για ένα σωστό πρωινό
Ιδέες για ένα σωστό πρωινό Υγιεινή Διατροφή Ισορροπία Ποικιλία Μέτρο Ομάδες τροφίμων Γάλα-γαλακτοκομικά προϊόντα (γιαούρτι) Φρούτα-απλοί υδατάνθρακες Λαχανικά (κυρίως πράσινα φυλλώδη) Ψωμί-αμυλώδη τρόφιμα
Διαβάστε περισσότεραΣύσταση 1. Συστήνεται στους γενικούς ιατρούς και στους άλλους ιατρούς στην ΠΦΥ να θέτουν διάγνωση του σακχαρώδη διαβήτη (ΣΔ) όταν στο φλεβικό αίμα: η
Σύσταση 1. Συστήνεται στους γενικούς ιατρούς και στους άλλους ιατρούς στην ΠΦΥ να θέτουν διάγνωση του σακχαρώδη διαβήτη (ΣΔ) όταν στο φλεβικό αίμα: η τιμή της γλυκόζης νηστείας είναι 126mg/dl (7.0 mmol/l),
Διαβάστε περισσότεραΕπιστημονικά πορίσματα
Παράρτημα ΙΙ Επιστημονικά πορίσματα και λόγοι για την τροποποίηση της περίληψης των χαρακτηριστικών του προϊόντος, της επισήμανσης και του φύλλου οδηγιών χρήσης που παρουσιάστηκαν από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό
Διαβάστε περισσότεραΠΡΑΚΤΙΚΗ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ Ενδοκρινολογικό Ιατρείο Γεωργίου Μαστοράκου. Κανατά Μαρία-Χριστίνα (Α.Μ ) Εαρινό εξάμηνο 2017
ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ Ενδοκρινολογικό Ιατρείο Γεωργίου Μαστοράκου Κανατά Μαρία-Χριστίνα (Α.Μ. 213023) Εαρινό εξάμηνο 2017 Ιατρείο Γεωργίου Μαστοράκου Ο Ιατρός Αριστούχος απόφοιτος της Ιατρικής Σχολής
Διαβάστε περισσότεραΝέες κατευθυντήριες οδηγίες για την θεραπεία της χοληστερόλης: Οριοθετήσεις και επισημάνσεις
267 ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ Νέες κατευθυντήριες οδηγίες για την θεραπεία της χοληστερόλης: Οριοθετήσεις και επισημάνσεις Χ. Βέρρας 1, Α. Μελιδώνης 2 1 Τμήμα Γενικής Ιατρικής και 2 Α Παθολογική Κλινική &
Διαβάστε περισσότεραΥπερχοληστερολαιμία στα παιδιά και εφήβους
Υπερχοληστερολαιμία στα παιδιά και εφήβους Εισαγωγή Η αθηρωμάτωση (αθηροσκλήρωση), αποτελεί βασική αιτία εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων, όπως έμφραγμα, στηθάγχη και αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια. Η
Διαβάστε περισσότεραΔιατροφή και καρδιαγγειακά νοσήµατα στα άτοµα µε Σακχαρώδη Διαβήτη
Διατροφή και καρδιαγγειακά νοσήµατα στα άτοµα µε Σακχαρώδη Διαβήτη Κριτική θεώρηση των διεθνών κατευθυντήριων οδηγιών Σ. Λιάτης Κ. Μακρυλάκης Ν. Κατσιλάµπρος Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική & Διαβητολογικό
Διαβάστε περισσότεραWHOLE: Ευζωία και υγιεινές επιλογές για ηλικιωμένους και τους φροντιστές τους
WHOLE: Ευζωία και υγιεινές επιλογές για ηλικιωμένους και τους φροντιστές τους Η υγεία της καρδιάς στη μεγάλη ηλικία Αυτό το δελτίο διατροφικών πληροφοριών προορίζεται μόνο για ενημερωτικούς σκοπούς. Δεν
Διαβάστε περισσότεραΠαχυσαρκία και Σακχαρώδης Διαβήτης
Παχυσαρκία και Σακχαρώδης Διαβήτης Τι είναι ο Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου 2 (ΣΔ2) Ο Σακχαρώδης Διαβήτης γενικά είναι μια πάθηση κατά την οποία ο οργανισμός και συγκεκριμένα το πάγκρεας δεν παράγει ή δεν
Διαβάστε περισσότεραΤΑ 10 ΜΥΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΚΑΡ ΙΑΣ. Κέντρο Πρόληψης Γυναικείων Καρδιολογικών Νοσηµάτων Β Καρδιολογική Κλινική. Ενηµερωτικό Έντυπο
ΤΑ 10 ΜΥΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΚΑΡ ΙΑΣ Β Καρδιολογική Κλινική Ενηµερωτικό Έντυπο ΤΑ 10 ΜΥΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΚΑΡ ΙΑΣ Οι γυναίκες σήµερα πληρώνουν (όπως και οι άνδρες) το τίµηµα της σύγχρονης ζωής. Η παράταση
Διαβάστε περισσότεραΕπιπολασμός παραγόντων κινδύνου για καρδιαγγειακή νοσηρότητα μεταξύ των κατοίκων κλειστού αγροτικού νησιωτικού πληθυσμού
Επιπολασμός παραγόντων κινδύνου για καρδιαγγειακή νοσηρότητα μεταξύ των κατοίκων κλειστού αγροτικού νησιωτικού πληθυσμού Χρήστος Καπέλιος, Ιωάννης Ιωαννίδης, Ιωάννης Κυριαζής, Κωνσταντίνος Σγούρος, Χαρίλαος
Διαβάστε περισσότεραΘεραπευτική αντιµετώπιση της υπέρτασης Στ. Γ. Ρόκας, Καρδιολόγος Επικ. Καθ. Παν. Αθηνών
Θεραπευτική αντιµετώπιση της υπέρτασης Στ. Γ. Ρόκας, Καρδιολόγος Επικ. Καθ. Παν. Αθηνών Η υπέρταση αποτελεί σοβαρό πρόβληµα υγείας για τις περισσότερες χώρες καθ'ότι αφορά το 20% του ενήλικου πληθυσµού
Διαβάστε περισσότεραΘετική επίδραση της ιβαμπραδίνης στη συμπαθητική υπερδραστηριότητα και την αρτηριακή σκληρότητα σε υπερτασικούς ασθενείς με μεταβολικό σύνδρομο
35ο Διεθνές Καρδιολογικό Συνέδριο Ξενοδοχείο Hilton Αθήνα Θετική επίδραση της ιβαμπραδίνης στη συμπαθητική υπερδραστηριότητα και την αρτηριακή σκληρότητα σε υπερτασικούς ασθενείς με μεταβολικό σύνδρομο
Διαβάστε περισσότεραΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΟΙΚΟΓΕΝΟΥΣ ΥΠΕΡΧΟΛΗΣΤΕΡΟΛΑΙΜΙΑΣ
ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΟΙΚΟΓΕΝΟΥΣ ΥΠΕΡΧΟΛΗΣΤΕΡΟΛΑΙΜΙΑΣ Familial Hypercholesterolemia (FH) 24 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ Μάθε τι σημαίνει, μπορεί να σε αφορά! www.hellasfh.gr Μια πρωτοβουλία της Ελληνικής Εταιρείας Αθηροσκλήρωσης
Διαβάστε περισσότερα10 Healthy Lifestyle Tips for Adults
10 Healthy Lifestyle Tips for Adults 07 June 2017 1. Καταναλώνετε ποικιλία τροφίμων 2. Βασίστε τη δίαιτά σας σε άφθονα τρόφιμα που είναι πλούσια σε υδατάνθρακες 3. Αντικαταστήστε τα κορεσμένα με τα ακόρεστα
Διαβάστε περισσότεραΔιαδραστικό Πρόγραμμα. ΠΡΟγραμμα διαδραστικής καταγραφής της διαχείρισης του καρδιαγγειακού κινδύνου
Διαδραστικό Πρόγραμμα ΠΡΟγραμμα διαδραστικής καταγραφής της διαχείρισης του καρδιαγγειακού κινδύνου Θεματική Ενότητα Ι: Εκτίμηση Καρδιαγγειακού Κινδύνου Σύνοψη αποτελεσμάτων Ι. Εκτίμηση καρδιαγγειακού
Διαβάστε περισσότεραΗπειρος Προτάσεις για πιλοτικό πρόγραµµα πρόληψης και αντιµετώπισης των καρδιαγγειακών νοσηµάτων
Ηπειρος Προτάσεις για πιλοτικό πρόγραµµα πρόληψης και αντιµετώπισης των καρδιαγγειακών νοσηµάτων Λάµπρος Μιχάλης Καθηγητής Καρδιολογίας, Ιατρικής Σχολής Πανεπιστηµίου Ιωαννίνων Σκοπός πιλοτικού προγράµµατος
Διαβάστε περισσότερα