ΤΕΛΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ & ΒΙΒΛΙΟ ΠΕΡΙΛΗΨΕΩΝ

Transcript

1 ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ ΕΙΣΗΓΗΣΕΩΝ ΤΕΛΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ & ΒΙΒΛΙΟ ΠΕΡΙΛΗΨΕΩΝ 1 ΤΕΛΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ.indd 1 6/5/2014 5:56:12 PM

2 ΣΥΝΟΠΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Προσέλευση Εγγραφές Πέμπτη 12 Ιουνίου Ελεύθερες Ανακοινώσεις Ι Συμπόσιο Ι: Γενετική και Μοριακή Βιολογία Μελανώματος Συμπόσιο ΙΙ: Επιδημιολογία Κλινική εικόνα Διάγνωση Μελανώματος Εναρκτήρια Ομιλία: Δρόμος Ζωής μετά το Μελάνωμα Τελετή Έναρξης Χαιρετισμοί Δεξίωση Υποδοχής Παρασκευή 13 Ιουνίου Ελεύθερες Ανακοινώσεις II Στρογγυλό Τραπέζι Ι: Ασυνήθεις μορφές και θέσεις μελανώματος Διάλειμμα καφές - Επίσκεψη στην έκθεση & στο χώρο Αναρτημένων Ανακοινώσεων Διάλεξη: Υπολογιστική τομογραφία για την πρώϊμη διάγνωση των μελαγχρωματικών βλαβών Στρογγυλό Τραπέζι ΙΙ: Χειρουργική αντιμετώπιση του μελανώματος Διάλειμμα Γεύμα - Επίσκεψη στην έκθεση & στο χώρο Αναρτημένων Ανακοινώσεων Συμπόσιο ΙΙΙ: Ιστοπαθολογία μελανώματος Διάλειμμα καφές - Επίσκεψη στην έκθεση & στο χώρο Αναρτημένων Ανακοινώσεων Στρογγυλό Τραπέζι ΙΙΙ: Θεραπευτική αντιμετώπιση μελανώματος και μεταστάσεων Στρογγυλό Τραπέζι: Ομάδα Νέων Ελλήνων Ογκολόγων (Ο.Ν.Ε.Ο.) Παρουσίαση ενδιαφερόντων περιστατικών θεραπευτικής αντιμετώπισης μεταστατικού μελανώματος Σάββατο 14 Ιουνίου Συμπόσιο IV: Πρόληψη μελανώματος Διαλέξεις: Ανοσοθεραπεία μελανώματος: τι γνωρίζουμε και τι θα θέλαμε να ξέρουμε Στοχευμένες θεραπείες Πρόοδοι και προβλήματα Κλινικές εκδηλώσεις και διαχείριση τοξικότητας από τις νεώτερες στοχευμένες θεραπείες Advances in Oncolytic Immunotherapy Διάλειμμα καφές - Επίσκεψη στην έκθεση & στο χώρο Αναρτημένων Ανακοινώσεων Δορυφορικό Συμπόσιο: Μη-Μελανωματικοί Καρκίνοι του Δέρματος Εξελίξεις Διάλειμμα Γεύμα - Επίσκεψη στην έκθεση & στο χώρο Αναρτημένων Ανακοινώσεων Συμπόσιο V: Όγκοι δέρματος εκτός μελανώματος Καταληκτική Συνεδρία Μελλοντικές προοπτικές Λήξη συνεδρίου Απονομή Βραβείου 6 ΤΕΛΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ.indd 6 6/5/2014 5:56:36 PM

3 ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΝΑΥΠΛΙΟ12-14 ΙΟΥΝΙΟΥ ΤΕΛΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ.indd 7 6/5/2014 5:56:40 PM

4 ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Προσέλευση Εγγραφές Πέμπτη 12 Ιουνίου Ελεύθερες Ανακοινώσεις Ι Προεδρείο: Γ. Κόκκαλης, Β. Νικολάου, Μ. Παπουτσάκη ΕΑ 01. ΑΣΥΝΗΘΕΙΣ ΑΠΟΜΑΚΡΥΣΜΕΝΕΣ ΔΕΥΤΕΡΟΠΑΘΕΙΣ ΥΠΟΔΟΡΙΕΣ ΕΝΤΟΠΙΣΕΙΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΔΕΡΜΑΤΙΚΟ ΜΕΛΑΝΩΜΑ Πιστολάς Κ., Κύρτσιος Δ., Μαζαράκης Ν., Πετρακοπούλου Θ., Ζαρκάδας Γ., Κόκκαλης Γ. Α.Ο.Ν.Α. Αγ. Σάββας ΕΑ 02. ΑΣΥΝΗΘΗΣ ΑΝΟΣΟΪΣΤΟΧΗΜΙΚΗ ΕΚΦΡΑΣΗ ΣΕ ΜΕΛΑΝΩΜΑ: ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΥΟ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ Δημητριάδη Α., Μηναΐδου Ε., Χαλεπλίδης Ν., Τσιλιάκα Ε., Κωστοπούλου Α., Χορευτάκη Θ., Παπαλιώδη Ε. Παθολογοανατομικό Εργαστήριο, Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Γ. Γεννηματάς» ΕΑ 03. ΜΕΛΑΝΩΜΑ ΟΦΘΑΛΜΙΚΟΥ ΒΟΛΒΟΥ: ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΕΜΠΕΙΡΙΑΣ ΜΑΣ ΤΑ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΕΤΗ Δημητριάδη Α., Καραμπογιάς Χ., Ζόγκα Τ., Παππά Σ., Κωστοπούλου Α., Κυροδήμου Ε., Χορευτάκη Θ., Παπαλιώδη Ε. Παθολογοανατομικό Εργαστήριο, Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Γ. Γεννηματάς» ΕΑ 04. ΜΕΛΑΝΩΜΑΤΑ ΚΕΦΑΛΗΣ ΚΑΙ ΤΡΑΧΗΛΟΥ Σταυριανός Σ. 1, Κοτρώτσιου Μ. 1, Κόκκαλης Γ. 1, Παπαδόπουλος Ό. 2, Κούνα Ν. 3,,Νικολαίδου Θ. 4 1 Κλινική Πλαστικής Χειρουργικής, Νοσ. «Ο Άγιος Σάββας», 2 Καθηγητής Πλ. Χειρουργικής, Τμήματος Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών, Νοσ. «Α. Συγγρός», 3 Ειδικευόμενη Δερματολογίας, Νοσ. «Α. Συγγρός», 4 Ειδικευόμενη Πλαστικής Χειρουργικής Νοσοκομείο «Ο Άγιος Σάββας» ΕΑ 05. ΣΑΡΚΩΜΑΤΑ ΚΕΦΑΛΗΣ ΚΑΙ ΤΡΑΧΗΛΟΥ Σταυριανός Σ. 1, Κοτρώτσιου Μ. 1, Κόκκαλης Γ. 1, Παπαδόπουλος Ό. 2 1 Κλινική Πλαστικής Χειρουργικής, Νοσ. «Ο Άγιος Σάββας», 2 Καθηγητής Πλ. Χειρουργικής, Τμήματος Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών, Νοσ. «Α. Συγγρός» ΕΑ 06. ΣΠΑΝΙΑ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΜΕ ΟΦΘΑΛΜΙΚΟ ΜΕΛΑΝΩΜΑ, ΑΔΕΝΟΚΑΡΚΙΝΩΜΑ ΝΕΦΡΟΥ ΚΑΙ ΕΙΚΟΝΑ ΣΥΝΔΡΟΜΟΥ Von Hippel Lindau. ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΕ ΚΛΙΝΙΚΟΥΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΥΣ ΚΑΙ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ Πατσέα Ε. 1, Κωστακόπουλος Α. 2, Χριστοδούλου Στ. 3, Γεωργοπούλου Ε. 4, Μπαφαλούκος Δ. 5, Φραγκιά Κ. 6 1 Παθολογοανατομικό Εργαστήριο, 2 Ουρολογική Κλινική και 3 Οφθαλμιατρική Κλινική ΙΑΣΩ GEN- ERAL, 4 Οφθαλμίατρος, 5 Ογκολογική Κλινική METROPOLITAN, 6 Παθολογοανατομικό Εργαστήριο HistoBio Diagnosis ΕΑ 07. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΜΑΘΗΤΩΝ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΣΤΗΝ ΟΡΘΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΚΑΝΟΝΩΝ ΗΛΙΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΓΚΑΙΡΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΤΟΥ ΜΕΛΑΝΩΜΑΤΟΣ Φραγκιά Κ. ΜΕΛΑΜΠΟΥΣ, Οργανισμός Πρόληψης και Αντιμετώπισης Μελανώματος Συμπόσιο Ι: Γενετική και Μοριακή Βιολογία Μελανώματος Προεδρείο: Δ. Σωτηριάδης, Ε. Λινάρδου, Γ. Πατρινός Γενετική επιδημιολογία μελανώματος: τι νεώτερο από τις μελέτες γονιδιωματικής ανάλυσης Ε. Στεφανάκη Μελάνωμα, γονίδια και περιβαλλοντικοί παράγοντες Α. Στρατηγός Μονοπάτια σηματοδότησης στο μελάνωμα S. Murray Οικογενή μελανώματα: τι μας μαθαίνουν για τη βιολογία του μελανώματος Μ. Πλάκα Γενετική συμβουλευτική σε ασθενείς με μελάνωμα Λ. Φλωρεντίν 8 ΤΕΛΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ.indd 8 6/5/2014 5:56:45 PM

5 ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Συμπόσιο ΙΙ: Επιδημιολογία Κλινική εικόνα Διάγνωση Μελανώματος Προεδρείο: Ν. Σταυριανέας, Γ. Αυγερινού, Α. Πετρίδης Επιδημιολογία και παράγοντες κινδύνου μελανώματος στην Ελλάδα και διεθνώς Α. Κατούλης Κλινική εικόνα και κυριότεροι ιστογενετικοί τύποι μελανώματος Ι. Λεφάκη Δερματοσκοπικά κριτήρια στη διάγνωση του μελανώματος Ε. Λαζαρίδου Αξιοποίηση των ιστολογικών παραμέτρων στην πρόγνωση και θεραπευτική αντιμετώπιση του μελανώματος Ι. Μπουκοβίνας Η ανοσοϊστοχημεία και η μοριακή βιολογία στη διάγνωση του μελανώματος Δ. Ροντογιάννη Εναρκτήρια Ομιλία Προεδρείο: Δ. Μπαφαλούκος, Α. Στρατηγός Δρόμος Ζωής μετά το Μελάνωμα Ε. Κυριακοπούλου Τελετή Έναρξης Χαιρετισμοί Δεξίωση Υποδοχής Παρασκευή 13 Ιουνίου Ελεύθερες Ανακοινώσεις ΙΙ Προεδρείο: Ε. Ποτουρίδου, Μ. Φραγκούλης, Α. Ταραμπίκου ΕΑ 08. ΕΚΤΕΤΑΜΕΝΑ ΒΑΣΙΚΟΚΥΤΤΑΡΙΚΑ ΚΑΙ ΑΚΑΝΘΟΚΥΤΤΑΡΙΚΑ ΚΑΡΚΙΝΩΜΑΤΑ ΚΕΦΑΛΗΣ ΚΑΙ ΤΡΑΧΗΛΟΥ Σταυριανός Σ. 1, Κοτρώτσιου Μ. 1, Κόκκαλης Γ. 1, Παπαδόπουλος Ο. 2, Κούνα Ν. 3 1 Κλινική Πλαστικής Χειρουργικής, Νοσ. «Ο Άγιος Σάββας», 2 Καθηγητής Πλ. Χειρουργικής, Τμήματος Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών, Νοσ. «Α. Συγγρός», 3 Ειδικευόμενη Δερματολογίας, Νοσ. «Α. Συγγρός» ΕΑ 09. ΑΚΤΙΝΙΚΕΣ ΥΠΕΡΚΕΡΑΤΩΣΕΙΣ: ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΩΝ, ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΛΙΝΙΚΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΗΣ ΝΟΣΟΥ ΣΕ ΕΛΛΗΝΕΣ ΑΣΘΕΝΕΙΣ (ΜΕΛΕΤΗ ATTICA) Χατζηνάσιου Φ., Ζάρρας Α., Τσαρακλής Α., Κωστάκη Μ., Στεφανάκη Ε., Πολυδώρου Δ., Χασάπη Β., Πετρίδης Α., Αντωνίου Χ., Παναγιωτόπουλος Α., Στρατηγός Α. Μονάδα Σπίλων και Μελανώματος, Ογκολογικό Τμήμα, Τμήμα Κρυοθεραπείας, Α Πανεπιστημιακή Δερματολογική Κλινική και Κρατική Δερματολογική Κλινική, Νοσοκομείο Α. Συγγρός ΕΑ 10. ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΟΥ ΛΕΜΦΟΙΔΗΜΑΤΟΣ ΜΕ ΜΙΚΡΟΑΓΓΕΙΑΚΗ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΛΕΜΦΑΔΕΝΩΝ: ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Παπαδόπουλος Ν.Α. 1, Φλέσσας Ι. 2, Λιάκου Π. 2, Παζαΐτη Αν. 2, Παπαδόπουλος Ό. 3, Mueller D. 1, Ζωγράφος Γ. 2 1 Κλινική Πλαστικής Χειρουργικής & Χειρουργικής Χεριού, Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο rechts del Isar, Τεχνικό Πανεπιστήμιο Μονάχου Γερμανίας, 2 Α Προπαιδευτική Χειρουργική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών, Νοσοκομείο Ιπποκράτειο, 3 Κλινική Πλαστικής Χειρουργικής, Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ανδρέας Συγγρός, Πανεπιστήμιο Αθηνών ΕΑ 11. Η ΒΙΟΨΙΑ ΤΟΥ ΛΕΜΦΑΔΕΝΑ ΦΡΟΥΡΟΥ ΣΤΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΜΕΛΑΝΩΜΑΤΟΣ ΜΕ ΠΑΧΟΣ BRESLOW < 0.75mm και mm ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΑ Κεχαγιάς Γ., Μάρρα Α., Καρονίδης Α., Κυριοπούλου Ε., Σπηλιόπουλος Κ., Τσούτσος Δ. Κλινική Πλαστικής και Επανορθωτικής Χειρουργικής, Κέντρο Εγκαυμάτων, Μικροχειρουργικής και Άκρας Χείρας, Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Γ. Γεννηματάς» 9 ΤΕΛΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ.indd 9 6/5/2014 5:56:49 PM

6 ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΑ 12. ΛΕΠΤΟΜΗΝΙΓΓΙΚΕΣ ΜΕΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΑΠΟ ΚΑΚΟΗΘΕΣ ΔΕΡΜΑΤΙΚΟ ΜΕΛΑΝΩΜΑΤΟΣ Ταραμπίκου Α., Λινάρδου Ελ. Ταλαγάνης Ι. 2, Γκούβερης Π., Σκορδέλη Χρ., Μολφέτα Α., Χατζηγεωργίου Α., Λασκαράκης Α., Μπαφαλούκος Δ. Α Ογκολογική Κλινική Νοσοκ. Metropolitan, Ν. Φάληρο, Αθήνα, 2 Α Πανεπιστημιακή Δερματολογική Κλινική, Νοσοκ. Α. Συγγρός, Αθήνα ΕΑ 13. ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΕΣ ΜΕΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΜΕΤΑΣΤΑΤΙΚΟ ΜΕΛΑΝΩΜΑ ΜΕ B-RAF ΜΕΤΑΛΛΑΞΗ Γκούβερης Π., Μπαφαλούκος Δ., Μπουσμπουκέα Αικ., Ταραμπίκου Α., Καναλουπίτη Δ., Τσαραμίρση Μ., Λασκαράκης Α., Χατζηγεωργίου Α., Μολφέτα Α., Λινάρδου Ελ. Α Ογκολογική Κλινική Νοσοκ. Metropolitan, Ν. Φάληρο, Αθήνα ΕΑ 14. ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΓΝΩΣΗ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΜΕΤΑΣΤΑΤΙΚΟ ΜΕΛΑΝΩΜΑ ΚΑΙ B-RAF ΜΕΤΑΛΛΑΞΗ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΠΙΔΕΙΝΩΣΗ ΣΕ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΜΕ B-RAF ΑΝΑΣΤΟΛΕΙΣ Λινάρδου Ε., Ταραμπίκου Α., Λασκαράκης Α., Γκούβερης Π., Μολφέτα Αρ., Χατζηγεωργίου Α., Μπαφαλούκος Δ. Α Ογκολογική Κλινική Νοσοκ. Metropolitan, Ν. Φάληρο, Αθήνα ΕΑ 15. Η ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΜΑΣ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ IPILIMUMAB ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΜΕΤΑΣΤΑΤΙΚΟ ΜΕΛΑΝΩΜΑ Μπαφαλούκος Δ., Μολφέτα Α., Ταραμπίκου Α., Χατζηγεωργίου Α., Λασκαράκης Α., Γκούβερης Π., Καναλουπίτη Δ., Μπουσμπουκέα Αικ., Τσαραμίρση Μ., Λινάρδου Ελ. Α Ογκολογική Κλινική Νοσοκ. Metropolitan, Ν. Φάληρο, Αθήνα ΕΑ 16. ΔΕΡΜΑΤΟΛΟΓΙΚΗ ΤΟΞΙΚΟΤΗΤΑ ΑΠΟ B-RAF ΑΝΑΣΤΟΛΕΙΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΜΕΤΑΣΤΑΤΙΚΟ ΜΕΛΑΝΩΜΑ Μπαφαλούκος Δ., Ταραμπίκου Α., Λινάρδου Ελ., Γκούβερης Π., Μολφέτα Α., Καναλουπίτη Δ., Λασκαράκης Α., Τσαραμίρση Μ., Μπουσμπουκέα Αικ., Χατζηγεωργίου Α., Στρατηγός Αλ. 2 Α Ογκολογική Κλινική Νοσοκ. Metropolitan, Ν. Φάληρο, Αθήνα, 2 Α Πανεπιστημιακή Δερματολογική Κλινική, Νοσοκ. Α. Συγγρός, Αθήνα ΕΑ 17. ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΥ ΣΠΙΛΟΥ ΤΗΣ SPITZ ΣΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΛΗΘΥΣΜΟ Σουρά Ε., Στρατηγός Α., Πολυδώρου Δ., Χασάπη Β., Χριστοφίδου Ε., Παπαδόπουλος Ό., Αντωνίου Χ. Νοσοκομείο «Ανδρέας Συγγρός», Μονάδα Σπίλων και Μελανώματος, Τμήμα Πλαστικής Χειρουργικής, Τμήμα Ιστοπαθολογίας ΕΑ 18. Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΕΞΕΤΑΣΗΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΕΓΚΑΙΡΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΜΕΛΑΓΧΡΩΣΤΙΚΩΝ ΑΛΛΟΙΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΟΓΚΙΔΙΩΝ ΔΕΡΜΑΤΟΣ Φραγκιά Κ., Επιτροπάκη Ε., Ταγκαλάκης Π., Τσάτη Ε., Γκόγκου Χ., Αντωνοπούλου Φ., Καλαφάτη Θ., Κούνας Α., Παναγιώτου Π., Γκαματσή Ειρ., Νταμάγκας Α., Φραγκούλης Μ., Χάμψας Γρ., Παπαδοπούλου Στ., Μεσσήνη Ειρ., Πανταζοπούλου Α., Σαμπαζιώτης Δ., Γρηγορά Χρ.1, Παπαθανασοπούλου Α. 2 ΜΕΛΑΜΠΟΥΣ, Οργανισμός Πρόληψης και Αντιμετώπισης Μελανώματος, 1 BLUE STAR FERRIES και 2 WHO HEALTHY CITIES NETWORK ΕΑ 19. ΟΙ ΙΟΙ ΤΟΥ ΓΕΝΟΥΣ MYXOMA ΔΕΙΧΝΟΥΝ ΕΠΙΛΕΚΤΙΚΟ ΤΡΟΠΙΣΜΟ ΣΕ ΑΝΘΡΏΠΙΝΕΣ ΚΥΤΤΑΡΙΚΕΣ ΣΕΙΡΕΣ ΜΕΛΑΝΩΜΑΤΟΣ ΜΕΤΑΛΛΑΓΜΕΝΕΣ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΓΟΝΙΔΙΟ BRAF (V600E) Λιοπύρης Κ., Wang W., Shuman S., Deng L. Liang Deng lab Dermatology Department, Sloan Kettering Institute, Memorial Sloan Kattering Cancer Στρογγυλό Τραπέζι Ι: Ασυνήθεις μορφές και θέσεις μελανώματος Προεδρείο: Γ. Κόκκαλης, Π. Κωστάκης, Ο. Καστανά Μελάνωμα και κύηση Δ. Πολυδώρου Μεταστατικό μελάνωμα με άγνωστη πρωτοπαθή εστία Μ. Κωστάκη Μελάνωμα της ονυχαίας πλάκας Μ. Τρακατέλλη Δεσμοπλαστικό μελάνωμα Δ. Παπακώστας Οφθαλμικό μελάνωμα Ε. Γεωργοπούλου Διάλειμμα καφές - Επίσκεψη στην έκθεση & στο χώρο Αναρτημένων Ανακοινώσεων Διάλεξη Προεδρείο: Ν. Παπαδόπουλος, Γ. Κουκούλης Υπολογιστική τομογραφία για την πρώϊμη διάγνωση των μελαγχρωματικών βλαβών Α. Τόσκα 10 ΤΕΛΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ.indd 10 6/5/2014 5:56:50 PM

7 ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Στρογγυλό Τραπέζι ΙΙ: Χειρουργική αντιμετώπιση του μελανώματος Προεδρείο: Ο. Παπαδόπουλος, Δ. Τσούτσος, Α. Γιακουμεττής Χειρουργική αντιμετώπιση πρωτοπαθούς εστίας μελανώματος Π. Παναγιώτου Βιοψία φρουρού λεμφαδένα: τεχνική, ενδείξεις και σημασία Δ. Πετρακοπούλου Λεμφαδενεκτομή στην αντιμετώπιση του μελανώματος: ενδείξεις, τεχνική και σημασία Γ. Χάμψας Περιοχική ενδαρτηριακή θεραπεία δορυφόρων και ηπατικών μεταστάσεων Ο. Ζώρας Η σημασία της μεταστασιεκτομής στην αντιμετώπιση της προχωρημένης μεταστατικής νόσου Σ. Λυκούδης Διάλειμμα Γεύμα - Επίσκεψη στην έκθεση & στο χώρο Αναρτημένων Ανακοινώσεων Συμπόσιο IΙΙ: Ιστοπαθολογία μελανώματος Προεδρείο: Ο. Νικολάτου-Γαλίτη, Κ. Μπαρμπάτη, Ι. Παναγιωτίδης Ιστοπαθολογία μελανώματος μεταστάσεων μελανώματος Α. Μπατιστάτου Λεμφαδένας φρουρός και φαινόμενο παράκαμψης Ε. Παπαλιώδη Σπίλος Spitz-Σπιτζοειδές μελάνωμα: διαφορική διάγνωση Χ. Κουβίδου Υποστραφείσα μελαγχρωστική αλλοίωση δέρματος Λ. Γιαννικάκη Μελαγχρωστικές αλλοιώσεις στοματικού βλεννογόνου: διαγνωστικά διλήμματα και θεραπευτικοί προβληματισμοί Ε. Γκάγκαρη Διάλειμμα Kαφές-Επίσκεψη στην έκθεση & στο χώρο Αναρτημένων Ανακοινώσεων Στρογγυλό Τραπέζι ΙΙΙ - Θεραπευτική αντιμετώπιση μελανώματος και μεταστάσεων Προεδρείο: Δ. Πεκτασίδης, Π. Κοσμίδης, Μ. Καραμούζης Η σημασία του PET/CT scan στην πρώιμη ανίχνευση και παρακολούθηση της μεταστατικής νόσου Σ. Χατζηιωάννου Ιντερφερόνη: ο ρόλος της στην προφυλακτική θεραπεία του μελανώματος Φ. Σταυρίδη Η θέση της ανοσοθεραπείας στην αντιμετώπιση του μελανώματος Ι. Μούντζιος Στοχευμένη θεραπεία βασισμένη στη μοριακή βιολογία του μελανώματος Ε. Λινάρδου Τι περιμένει κανείς από την ακτινοθεραπεία Ν. Κολιαράκης 11 ΤΕΛΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ.indd 11 6/5/2014 5:56:50 PM

8 ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Στρογγυλό Τραπέζι Ομάδα Νέων Ελλήνων Ογκολόγων (Ο.Ν.Ε.Ο.) Παρουσίαση ενδιαφερόντων περιστατικών θεραπευτικής αντιμετώπισης μεταστατικού μελανώματος Προεδρείο: Α. Λασκαράκης, Π. Γκούβερης Εισαγωγή: Δ. Μπαφαλούκος Ομιλητές: Α. Μπούτης Ζ. Σαριδάκη Α. Λασκαράκης Σχολιασμός: Ν. Τσουκαλάς Σάββατο 14 Ιουνίου Συμπόσιο ΙV: Πρόληψη μελανώματος Προεδρείο: Α. Κατσαρού-Κάτσαρη, Κ. Φραγκιά, Β. Χασάπη Συγγενείς μελανοκυτταρικοί σπίλοι: κίνδυνος εξαλλαγής σε μελάνωμα. Νέες συστάσεις στη διαχείριση Χ. Στεφανάκη Δυσπλαστικοί σπίλοι / Σύνδρομο δυσπλαστικών σπίλων: κίνδυνος εξαλλαγής σε μελάνωμα. Παρακολούθηση ή αφαίρεση Δ. Μαλάνος Μελαγχρωματικές βλάβες προσώπου: η συμβολή της δερματοσκόπησης στην πρώιμη διάγνωση του μελανώματος Δ. Σγούρος Αντιηλιακά: πόσο περιορίζουν τον κίνδυνο εμφάνισης μελανώματος Μ. Κοσμαδάκη Βιταμίνη D: θέσεις και αντιθέσεις για τη σημασία της στο μελάνωμα και τη φωτοπροστασία Α. Μπεφόν Διαλέξεις Προεδρείο: Α. Πολύζος, Ο. Ζώρας, Ι. Βαρθαλίτης Ανοσοθεραπεία μελανώματος: τι γνωρίζουμε και τι θα θέλαμε να ξέρουμε Ε. Γκόγκα Στοχευμένες θεραπείες Πρόοδοι και προβλήματα Δ. Μπαφαλούκος Κλινικές εκδηλώσεις και διαχείριση τοξικότητας από τις νεώτερες στοχευμένες θεραπείες Β. Νικολάου Advances in Oncolytic Immunotherapy K.J. Harrington Διάλειμμα καφές - Επίσκεψη στην έκθεση & στo χώρο Αναρτημένων Ανακοινώσεων 12 ΤΕΛΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ.indd 12 6/5/2014 5:56:50 PM

9 ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Δορυφορικό Συμπόσιο: Μη-Μελανωματικοί Καρκίνοι του Δέρματος Εξελίξεις Πρόεδροι: Ι. Μπασούκας, Γ. Αυγερινού Ανασκόπηση των Βασικοκυτταρικών και Ακανθοκυτταρικών Καρκινωμάτων Γ. Γαϊτάνης Ακτινικές Κερατώσεις: θέσεις & αντιπαραθέσεις Η. Νικολαΐδου Ingenol Mebutate Η ΝΕΑ Τοπική Θεραπεία της Ακτινικής Κεράτωσης με τον πιο Σύντομο Χρόνο Εφαρμογής Σ. Γρηγορίου Διάλειμμα Γεύμα - Επίσκεψη στην έκθεση & στo χώρο Αναρτημένων Ανακοινώσεων Συμπόσιο V: Όγκοι δέρματος εκτός μελανώματος Προεδρείο: Χ. Αντωνίου, Ι. Μπασούκας, Α. Στρατηγός Δερματοσκόπηση σε μη μελανοκυτταρικούς όγκους του δέρματος Α. Λάλλας Βασικοκυτταρικό καρκίνωμα: χειρουργική αντιμετώπιση Κ. Βλαστού Βασικοκυτταρικό καρκίνωμα: συστηματική θεραπεία προχωρημένων όγκων Γ. Γαϊτάνης Ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα δέρματος υψηλής επικινδυνότητας Ζ. Απάλλα Κακοήθης όγκος των κυττάρων του Merkel Κ. Κρασαγάκης Σαρκώματα δέρματος (άτυπο ινοξάνθωμα, δερματοϊνοσάρκωμα) Γ. Λιάπη Καταληκτική Συνεδρία Μελλοντικές προοπτικές Προεδρείο: Β. Χασάπη, Κ. Πετράκη Στη διάγνωση και πρόληψη Α. Στρατηγός Στην Ανοσοθεραπεία Ε. Γκόγκα Στις στοχευμένες θεραπείες και τους συνδυασμούς Δ. Μπαφαλούκος Στην ιστοπαθολογία και μοριακή βιολογία Κ. Φραγκιά Λήξη συνεδρίου Απονομή Βραβείoυ 13 ΤΕΛΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ.indd 13 6/5/2014 5:56:50 PM

10 ΑΝΑΡΤΗΜΕΝΕΣ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ P01. ΜΕΛΑΝΩΜΑ ΠΡΩΚΤΟΥ: ΠΕΝΤΑΕΤΗΣ ΑΝΑΔΡΟΜΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ Λιντζέρης Ι., Αγρογιάννη Ξ., Γιοβαννάκης Κ., Αργυράκος Θ., ΛΙντζέρη Α., Κονταξής Β., Ροντογιάννη Ι. Χειρουργική κλινική Γενικού Νοσοκομείου Τρίπολης, Δ Χειρουργική Κλινική και Παθολογοανατομικό Εργαστήριο Γενικού Νοσοκομείου Αθηνών «Ο Ευαγγελισμός» P02. ΜΕΛΑΝΩΜΑ ΔΕΡΜΑΤΟΣ: ΑΝΑΔΡΟΜΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ Λιντζέρης Ι., Αγρογιάννη Ξ., Λιντζέρη Α., Καραχάλιου Χ., Γραμμάτης Α., Πάλλης Γ., Βαράτσος Α., Πονηράκος Β. Β Χειρουργική κλινική και Παθολογοανατομικό Εργαστήριο Γενικού Νοσοκομείου Τρίπολης P03. ΜΕΛΑΝΩΜΑ ΒΛΕΝΝΟΓΟΝΟΥ ΣΤΟΜΑΤΟΣ Γκάγκαρη Ε. 1, Αφαντενού Σ. 2, Χριστοφίδου Ε. 3, Δημητρακοπούλου Α. 4, Μαρίνος Λ. 5, Μπαφαλούκος Δ. 6, Στρατηγός Α. 7 1DMD, DMSc, Στοματολόγος, Επίκουρη Καθηγήτρια. Α Πανεπιστημιακή Κλινική, Νοσοκομείο Δερματικών και Αφροδίσιων Νοσημάτων Α. Συγγρός. Υπεύθυνη Στοματολογικού Τμήματος, 2 Δερματολόγος Αφροδισιολόγος. Α Πανεπιστημιακή Κλινική, Νοσοκομείο Δερματικών και Αφροδίσιων Νοσημάτων Α. Συγγρός, 3 Παθολογοανατόμος, Διευθύντρια Παθολογοανατομικού Τμήματος. Α Πανεπιστημιακή Κλινική, Νοσοκομείο Δερματικών και Αφροδίσιων Νοσημάτων Α. Συγγρός, 4 Παθολογοανατόμος. Α Πανεπιστημιακή Κλινική, Νοσοκομείο Δερματικών και Αφροδίσιων Νοσημάτων Α. Συγγρός, 5 Παθολογοανατόμος, Γ.N.A Ευαγγελισμός, 6 Ογκολόγος, Διευθυντής Α Ογκολογικής Κλινικής, Νοσοκομείο Metropolitan, 7 Καθηγητής Δερματολογίας Αφροδισιολογίας, Α Πανεπιστημιακή Κλινική, Νοσοκομείο Δερματικών και Αφροδίσιων Νοσημάτων Α. Συγγρός P04. ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΓΕΝΕΤΙΚΗΣ ΠΟΙΚΙΛΟΜΟΡΦΙΑΣ ΣΤΟ ΜΕΛΑΝΩΜΑ Παπαδόδημα Ό. 1, Κοντογιάννη Γ. 1, 2, Μαγκλογιάννης Η. 2, Χατζηιωάννου Α. 1 1 Τμήμα Μεταβολικής Μηχανικής και Βιοπληροφορικής, Ινστιτούτο Βιολογίας, Φαρμακευτικής Χημείας και Βιοτεχνολογίας, Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, 2 Τμήμα Ψηφιακών Συστημάτων, Πανεπιστήμιο Πειραιά P05. ΜΕΤΑΣΤΑΤΙΚΟΣ ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΣΤΟ ΜΑΣΤΟ ΑΠΟ ΟΡΘΟΠΡΩΚΤΙΚΟ ΜΕΛΑΝΩΜΑ Χέρας Π., Γεωργοπούλου Α.Π, Νάτσης Β., Παπαδόπουλος Α. Παθολογική Κλινική Γενικού Νοσοκομείου Ναυπλίου P06. ΠΡΩΤΟΠΑΘΕΣ ΟΡΘΟΠΡΩΚΤΙΚΟ ΜΕΛΑΝΩΜΑ Χέρας Π., Γεωργοπούλου Α.Π, Παπαδόπουλος Α., Νάτσης Β. Παθολογική Κλινική Γενικού Νοσοκομείου Ναυπλίου P07. ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΝΕΩΜΕΝΗ ΜΕΤΑ-ΑΝΑΛΥΣΗ ΜΕΛΕΤΩΝ ΓΕΝΕΤΙΚΗΣ ΣΥΣΧΕΤΙΣΗΣ ΣΤΟ ΔΕΡΜΑΤΙΚΟ ΜΕΛΑΝΩΜΑ. Αντωνοπούλου Κ., Στεφανάκη Ειρ., Lill C.M, Χατζηνάσιου Φ., Κυπραίου Κ., Καραγιάννη Φ., Αθανασιάδης Εμμ., Σακελλαρίου Αρ., Σπύρου Γ., Ιωαννίδης Π.Α. I., Bertram L., Ευαγγέλου Ε., Στρατηγός Ι. Α. P08. AΝΙΧΝΕΥΣΗ ΠΡΟΔΙΑΘΕΣΙΚΩΝ ΓΟΝΙΔΙΩΝ ΜΕ ΓΟΝΟΤΥΠΗΣΗ ΤΩΝ CDKN2A, CDK4 ΚΑΘΩΣ ΚΑΙ ΕΞΩΝΙΩΝ ΣΕ ΟΙΚΟΓΕΝΗ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ ΜΕΛΑΝΩΜΑΤΟΣ ΣΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΛΗΘΥΣΜΟ Κυπραίου Κ., Njauw Ching- Ni J., Καραγιάννη Φ., Αντωνοπούλου Κ., Κοδέλα Ε., Πλάκα Μ., Πολυδώρου Α., Παπαδόπουλος Οθ., Αντωνίου Χ., Ευαγγέλου Ε., Mykyta A., Tsao H.., Στρατηγός Α., Στεφανάκη Ε. P09. ΔΕΡΜΑΤΙΚΕΣ ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΥΠΟ VEMURAFENIB ΓΙΑ ΜΕΤΑΣΤΑΤΙΚΟ ΜΕΛΑΝΩΜΑ Δεσινιώτη Κ. 1, Πλάκα Μ. 1, Διαμαντόπουλος Π. 2, Πολυδώρου Δ. 1, Χασάπη Β. 1, Γκόγκα Ε. 2, Παπαδοπουλος Ο. 1, Αντωνίου Χ. 1, Στρατηγός Α η Πανεπιστημιακή Δερματολογική Κλινική, Νοσοκομείο «Α. Συγγρός», 2 Παθολογική Κλινική Πανεπιστήμιο Αθηνών, Λαικό Νοσοκομείο. 14 ΤΕΛΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ.indd 14 6/5/2014 5:56:51 PM

11 ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Η Οργανωτική Επιτροπή του 5ου Πανελληνίου Συνεδρίου Μελανώματος Ευχαριστεί Τις κάτωθι Εταιρείες που με τη συμμετοχή τους και την οικονομική τους ενίσχυση συνέβαλαν σημαντικά στην πραγματοποίηση του Συνεδρίου *Τα ονόματα των Εταιρειών-Χορηγών αναφέρονται αλφαβητικά 15 ΤΕΛΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ.indd 15 6/5/2014 5:56:52 PM

12 ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΧΡΟΝΟΣ-ΤΟΠΟΣ Το Συνέδριο πραγματοποιείται στις 12, 13 & 14 Ιουνίου 2014, στο ξενοδοχείο Αμαλία στο Ναύπλιο WEBSITE Το site του Συνεδρίου είναι: ΓΛΩΣΣΑ Επίσημη γλώσσα του Συνεδρίου θα είναι η Ελληνική. Η διάλεξη του ξένου ομιλητή θα γίνει στην Αγγλική γλώσσα χωρίς μετάφραση ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ Έως 30/04/2014 Μετά τις 30/04/2014 Ειδικευμένοι 130 Euro 150 Euro Ειδικευόμενοι/Νοσηλευτές 60 Εurο 80 Euro Φοιτητές Δωρεάν Δωρεάν Kατά την τιμολόγηση το ανωτέρω κόστος εγγραφής επιβαρύνεται με 23% ΦΠΑ Το δικαίωμα συμμετοχής στο Συνέδριο περιλαμβάνει: Παρακολούθηση Επιστημονικών Συνεδριάσεων Συνεδριακό Υλικό Διαλείμματα Καφέ Ελαφρύ Γεύμα στις 13 Ιουνίου 2014 Πιστοποιητικό Συμμετοχής Απαραίτητη προϋπόθεση εγγραφής των φοιτητών είναι η υποβολή αντιγράφου της φοιτητικής τους ταυτότητας, μαζί με την αποστολή του δελτίου συμμετοχής. ΕΛΕΥΘΕΡΕΣ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ Οι Ελεύθερες Ανακοινώσεις παρουσιάζονται στη Συνεδριακή Αίθουσα, σύμφωνα με το Επιστημονικό Πρόγραμμα. Η διάρκεια της κάθε παρουσίασης είναι οκτώ (8 ) λεπτά με τη συζήτηση. ΑΝΑΡΤΗΜΕΝΕΣ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ Οι αναρτημένες ανακοινώσεις θα βρίσκονται στον ειδικά διαμορφωμένο χώρο των posters καθ όλη τη διάρκεια του Συνεδρίου. ΒΡΑΒΕΥΣΗ ΕΡΓΑΣΙΩΝ Η καλύτερη Ελεύθερη Ανακοίνωση θα βραβευθεί κατά την Τελετή Λήξης του Συνεδρίου στις 14 Ιουνίου 2014, με απονομή ειδικού τιμητικού επαίνου. ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ Στους Σύνεδρους χορηγούνται 16 Μόρια Συνεχιζόμενης Ιατρικής Εκπαίδευσης (CME) από τον Πανελλήνιο Ιατρικό Σύλλογο (Π.Ι.Σ.), με την προϋπόθεση παρακολούθησης του 60%των συνολικών ωρών του επιστημονικού προγράμματος, σύμφωνα με την τρέχουσα εγκύκλιο του ΕΟΦ. Το μοριοδοτημένο πιστοποιητικό παρακολούθησης θα παραδίδεται από την Γραμματεία του συνεδρίου το Σάββατο 14 Ιουνίου με την παράδοση του συμπληρωμένου Δελτίου Αξιολόγησης του συνεδρίου. 16 ΤΕΛΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ.indd 16 6/5/2014 5:56:54 PM

13 ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ ΜΕΣΩ Η/Υ H αίθουσα διεξαγωγής του Συνεδρίου θα είναι εξοπλισμένη με video projector για παρουσιάσεις μέσω Η/Υ. Το υλικό θα πρέπει να παραδίδεται μία τουλάχιστον ώρα πριν την συνεδρίαση στην ειδική γραμματεία. ΔΙΑΜΟΝΗ Για κρατήσεις Ξενοδοχείου παρακαλούμε όπως απευθυνθείτε στη Γραμματεία του Συνεδρίου, συμπληρώνοντας το Δελτίο Εγγραφής. Μονόκλινο/Δίκλινο Δωμάτιο στο ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ ΑΜΑΛΙΑ ΝΑΥΠΛΙΟΥ (4*) : 450 Το πακέτο διαμονής περιλαμβάνει: 3 διανυκτερεύσεις σε Μονόκλινο/Δίκλινο δωμάτιο, Πρωινό και όλους τους νόμιμους φόρους & Δεξίωση Υποδοχής στις 12 Ιουνίου 2014 ΟΡΟΙ ΠΛΗΡΩΜΗΣ & ΑΚΥΡΩΣΕΩΝ Με τη επιβεβαίωση της κράτησης απο τη Γραμματεία του Συνεδρίου θα πρέπει να σταλεί προκαταβολή 30% και η εξόφληση να γίνει το αργότερο μέχρι τις 15/4/2014. Το δικαίωμα συμμετοχής δεν επιστρέφεται. Για ακυρώσεις δωματίων μέχρι τις 25 Απριλίου 2014 δεν υπάρχουν ακυρωτικά τέλη. Για ακυρώσεις δωματίων μετά τις 25 Απριλίου, υπαρχουν 100% ακυρωτικά του συνόλου των διανυκτερεύσεων ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ & ΤΑΞΙΔΙΩΤΙΚΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ERA ΕΠΕ - Ασκληπιού 17, Αθήνα, τηλ: , Fax: info@era.gr, Web Site: Η γραμματεία θα λειτουργεί στο Συνεδριακό χώρο καθ όλη την διάρκεια του Συνεδρίου 17 ΤΕΛΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ.indd 17 6/5/2014 5:56:59 PM

14 ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ ΕΙΣΗΓΗΣΕΩΝ ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ ΝΑΥΠΛΙΟ12-14 ΙΟΥΝΙΟΥ ΤΕΛΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ.indd 3 6/5/2014 5:57:02 PM

15 ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ ΕΙΣΗΓΗΣΕΩΝ ΣΥΜΠΟΣΙΟ Ι ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΚΑΙ ΜΟΡΙΑΚΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΜΕΛΑΝΩΜΑΤΟΣ ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ ΜΕΛΑΝΩΜΑΤΟΣ. ΤΙ ΝΕΩΤΕΡΟ ΑΠΟ ΤΙΣ ΜΕΛΕΤΕΣ ΓΟΝΙΔΙΩΜΑΤΙΚΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ Ειρήνη Στεφανάκη Ειδικός Συνεργάτης Νοσοκομείο Α. Συγγρός Τα τελευταία χρόνια μελέτες GWAS (genome-wide association studies) έχουν επιβεβαιώσει παλιότερες και έχουν αναδείξει νέες γονιδιακές περιοχές που περιλαμβάνουν κοινούς πολυμορφισμούς (συχνότητας 1%) με μικρό λόγο αναλογιών (odds ratio 1.5), που προδιαθέτουν στην εμφάνιση μελανώματος. Τέτοιες περιοχές που αναδείχθηκαν από τις πιο πρόσφατες GWAS μελέτες είναι οι CASP8 και ATM στο 20q11.22 και ΜΧ2 στο 21q.22.31, ARNT και SETDB1 στο 1q21.3 και PARP1 στο 1q Τα οικογενή μελανώματα αποτελούν περίπου 10% των περιστατικών μελανώματος. Μελέτες candidate gene και next-generation sequencing ανέδειξαν ένα καινούργιο σπάνιο, υψηλής διεισδυτικότητας πολυμορφισμό στο ΜΙΤF3,4, ενώ μελέτες exome sequencing συσχέτισαν πολυμορφισμούς στο POT1 με περιστατικά οικογενούς μελανώματος με μικρή ηλικία εμφάνισης και πολλαπλά μελανώματα5,6. Οι πολυμορφισμοί που αναδείχτηκαν με τις νέες αυτές τεχνικές εμπλουτίζουν τις γνώσεις μας πάνω στην γενετική βάση του μελανώματος, καθώς και στα βιολογικά μονοπάτια που εμπλέκονται στην παθογένειά του, πέρα από τους γνωστούς μηχανισμούς του φωτότυπου/ χρώματος δέρματος και σπίλων. Μελλοντικά είναι πιθανό να χρησιμεύσουν στην αναγνώριση και τακτική παρακολούθηση ασθενών με γενετική προδιάθεση μελανώματος, με στόχο την εφαρμογή προγραμμάτων εκπαίδευσης και πρόληψης και την ταχύτερη διάγνωση της νόσου σε ομάδες υψηλού γενετικού κινδύνου. 1. Barrett JH, et al. Genome-wide association study identifies three new melanoma susceptibility loci. Nat Genet. 2011;43: Macgregor S, et al. Genome-wide association study identifies a new melanoma susceptibility locus at 1q21.3. Nat Genet. 2011;43: Bertolotto C, et al. A SUMOylation-defective MITF germline mutation predisposes to melanoma and renal carcinoma. Nature. 2011;480: Yokoyama S, et al. A novel recurrent mutation in MITF predisposes to familial and sporadic melanoma. Nature. 2011;480: Robles-Espinoza CD, et al. POT1 loss-of-function variants predispose to familial melanoma. Nat Genet doi: /ng Shi J, et al. Rare missense variants in POT1 predispose to familial cutaneous malignant melanoma. Nat Genet Mar 30. doi: /ng ΤΕΛΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ.indd 4 6/5/2014 5:57:07 PM

16 ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ ΕΙΣΗΓΗΣΕΩΝ ΟΙΚΟΓΕΝΗ ΜΕΛΑΝΩΜΑΤΑ - ΤΙ ΜΑΣ ΜΑΘΑΙΝΟΥΝ ΓΙΑ ΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΜΕΛΑΝΩΜΑΤΟΣ Μιχαέλα Πλάκα Δερματολόγος Το κακόηθες μελάνωμα είναι η αιτία για το ~75% των θανάτων λόγω δερματικού καρκίνου. Περίπου το10% των ασθενών με μελάνωμα έχουν στην οικογένεια τους έναν πρώτου βαθμού συγγενή με ΜΜ, ενώ το 1% των ασθενών έχουν 2 ή περισσότερους συγγγενείς πρώτου βαθμού με μελάνωμα. Η γονιδιακή μελέτη των οικογενειών με μελάνωμα οδήγησε στην ανακάλυψη των μοριακών μονοπατιών που συμβάλουν στην μελανομαγένεση. Φαίνεται πως ένα σύμπλεγμα αλληλοεπιδρώντων γονιδιακών μονοπατίων επιδρούν πάνω στον πολλαπλασιασμό και την απόπτωση των μελανοκυττάρων. Στο 20-40% των οικογενειών με μελάνωμα εντοπίστηκε μετάλαξη του γονιδίου CDKN2A. Μεταλλάξεις στο CDKN2A έχουν συνδεθεί και με την καρκινογένεση σε όγκους του παγκρέατος( 28% των συγγενών με θετική μετάλλαξη CDKN2A εμφανίζουν καρκίνωμα παγκρέατος, σε σύγκριση με το 6% των μελών χωρίς την συγκεκριμένη μετάλλαξη).επίσης,το CDKN2A εμπλέκεται,σε μικρότερα ποσοστά στην ογκογένεση των άλλων οργάνων(π.χ. μαστός,προστάτης,πνεύμονα, γαστρεντερικού σωλήνα). Ένα άλλο γονίδιο που αυξάνει την συχνότητα του οικογενούς μελανώματος είναι το CDK4, το οποίο περιγράφτηκε σε περιορισμένο αριθμό οικογενειών. Περίπου οι μισές περιπτώσεις του οικογενούς ΜΜ μπορούν να συνδεθούν με παραλλαγές των μεταλλάξεων στα γνωστά γονίδια, ειδικά στο CDKN2A, με ένα σημαντικό ποσοστό να παραμένει ανεξήγητο. Τελευταίες μελέτες σε οικογένειες με μελάνωμα χωρίς μετάλλαξη CDKN2A ή CDK4, δείχνουν την συμμετοχή του POT1 ως γονίδιο υψηλής επιροής (στο περίπου 4% των οικογενειών με ΜΜ). Το POT1 αναφέρεται συχνά σε περιπτώσεις οικογενειών με λεμφουπερπλαστικές διαταραχές, λέμφωμα Hodgkin ή μακροσφαιριναιμία Waldenstrom. Οι γονιδιακές μεταλλάξεις στις οικογένειες με μελάνωμα συμβάλουν στην συνολική κατανόηση του οικογενούς καρκίνου.η χρήση των γονιδιακών τεστ σε επίπεδο screening, ειδικά για το CDKN2A,σε όλους τους συγγενείς ασθενων με μελάνωμα, αμφισβητείται, με την έννοια ότι τα μέλη υψηλού κινδύνου πρέπει να έχουν υψηλή παρακολούθηση ανεξάρτητα γονοτύπου. Η παρουσία μετάλλαξης CDKN2A κάνει επιτακτική την προληπτική εξέταση παγκρέατος. Βιβλιογραφία 1. Familial Atypical Multiple Mole Melanoma Syndrome, Eckerle Mize D, Bishop M, Resse E, Sluzevich J. Cancer Syndromes [Internet]. Bethesda (MD): National Center for Biotechnology Information (US); Genetic determinants of cutaneous melanoma predisposition,udayakumar D1, Mahato B, Gabree M, Tsao H.Semin Cutan Med Surg Sep;29(3): doi: /j.sder Molecular bases of cutaneous and uveal melanomas.gaudi S1, Messina JL.Patholog Res Int. 2011;2011: doi: /2011/ Epub 2011 Aug POT1 loss-of-function variants predispose to familial melanoma.nat Genet Mar 30. doi: / ng.2947.robles-espinoza CD, Harland M, Ramsay AJ, et all. 5. Rare missense variants in POT1 predispose to familial cutaneous malignant melanoma. Shi J, Yang XR, Ballew B,et all.nat Genet Mar 30. doi: /ng ΤΕΛΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ.indd 5 6/5/2014 5:57:10 PM

17 ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ ΕΙΣΗΓΗΣΕΩΝ ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΜΕΛΑΝΩΜΑ Λ. Φλωρεντίν Το οικογενές μελάνωμα αντιπροσωπεύει λιγότερο από 10% όλων των περιπτώσεων μελανωμάτων, αλλά σε αυτές τις οικογένειες ο κίνδυνος εμφάνισης μελανώματος είναι 100 έως 1000 φορές υψηλότερος σε σύγκριση με τον γενικό πληθυσμό. Στα πλαίσια μιας οικογένειας αυξάνει επίσης τον αριθμό εμφάνισης πρωτογενών μελανωμάτων ενώ μειώνεται η ηλικία εμφάνισης. Επειδή ο κίνδυνος κληρονομείται με αυτοσωμικό υπερέχοντα χαρακτήρα με ατελή διείσδυση και τουλάχιστον 2 σημαντικά γονίδια φαίνεται ενέχονται στο οικογενές μελάνωμα (CDKN2A και CDK4), η γενετική συμβουλή είναι πολύ σημαντική και πρέπει να ληφθεί υπόψη. Η γενετική συμβουλή/αξιολόγηση είναι μια έμμεση διαδικασία κατά την οποία πληροφορίες σχετικά με τον αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης μελανωμάτων προσφέρεται στις οικογένειες με μελάνωμα μαζί με την δυνατότητα να κάνουν τον γενετικό έλεγχο, προκειμένου να εκτιμηθούν οι κίνδυνοι και τα πλεονεκτήματα της πληροφορίας που θα αποκτήσουν από τον έλεγχο. Γενετική εκτίμηση μπορεί να προσφερθεί και χωρίς τον γενετικό έλεγχο, γιατί το μεγαλύτερο ποσοστό της σημασίας της διαδικασίας αυτής είναι η βελτίωση της γνώσης του κινδύνου και οι στρατηγικές που πρέπει να ακολουθούνται προκειμένου να γίνει πρωτογενής και δευτερογενής πρόληψη. Οι προϋποθέσεις προκειμένου μια οικογένεια να θεωρειθεί ότι έχει βεβαρημένο ιστορικό οικογενούς μελανώματος διαφέρουν ανάλογα με την επικράτηση του μελανώματος σε ένα συγκεκριμένο πληθυσμό. Συνήθως χρησιμοποιείται ο κανόνας των 2 στους πληθυσμούς όπου η επικράτηση της νόσου είναι χαμηλή (η παρουσία μελανώματος σε 2 συγγενείς πρώτου βαθμού; 2 πρωτογενείς μελανώματα σε έναν ασθενή; Ή ένα μελάνωμα και ένα αδενοκαρκίνωμα παγκρέατος; Ή παραπάνω από 2 ασθενείς στην ίδια πλευρά της οικογένειας). Αντιστοίχως, ο κανόνας των 3 στις χώρες ενδιάμεσης επικράτησης της νόσου και ο κανόνας των 4 σε χώρες υψηλής επικράτησης της νόσου. Η γενετική αξιολόγηση συμπεριλαμβάνει μια ψυχολογική αξιολόγηση, έναν έλεγχο δερματολογικό και ειδική πληροφόρηση για τον ασθενή. Ο γενετικός έλεγχος πρέπει να γίνεται μόνο στον ασθενή. Η ανίχνευση μιας μετάλλαξης επιτρέπει τον έλεγχο και άλλων μελών της οικογένειας προκειμένου να εντοπιστούν οι ασυμπτωματικοί φορείς της νόσου οπότε δίνεται η δυνατότητα πρόληψης και συστηματικής ιατρικής παρακολούθησης στα άτομα υψηλού κινδύνου. Η χρησιμοποίηση σύγχρονων τεχνικών απεικόνισης διευκολύνει τον πρώιμο εντοπισμό μελανώματος μειώνοντας τον αριθμό μη απαραίτητων εξαγωγών και αυξάνοντας την αίσθηση του ελέγχου του κινδύνου που αισθάνονται ότι διατρέχουν οι ασθενείς. Τέλος, η γενετική αξιολόγηση του μελανώματος δείχνει μια αύξηση της προσκόλλησης σε συμπεριφορές προστασίας έκθεσης στον ήλιο και δερματολογική επιτήρηση τόσο των ατόμων φορέων μιας βλάβης σε γονίδιο που σχετίζεται με το μελάνωμα όσο και των ατόμων που δεν είναι φορείς. 21 ΤΕΛΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ.indd 6 6/5/2014 5:57:14 PM

18 ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ ΕΙΣΗΓΗΣΕΩΝ ΣΥΜΠΟΣΙΟ ΙΙ ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΜΕΛΑΝΩΜΑΤΟΣ ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΜΕΛΑΝΩΜΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΔΙΕΘΝΩΣ Αλέξανδρος Κατούλης Επίκουρος Καθηγητής Δερματολογίας Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών Η επιδημιολογία του μελανώματος παρουσιάζει μια δυναμική εξέλιξη τις τελευταίες δεκαετίες,, με κύριο χαρακτηριστικό την ραγδαία αύξηση της επίπτωσης παγκοσμίως, αλλά με σημαντικές διαφορές ανάλογα με την φυλή και την γεωγραφική περιοχή. Σήμερα, το μελάνωμα θεωρείται ο ταχύτερα αυξανόμενος σε συχνότητα καρκίνος. Ως γνωστόν, το μελάνωμα είναι ο κύριος συντελεστής στη θνητότητα από καρκίνο του δέρματος, η οποία εξαρτάται καθοριστικά από το στάδιο διάγνωσης της νόσου. Χάρις στις προόδους της διαγνωστικής με την εφαρμογή της δερματοσκόπησης, διαγιγνώσκονται σήμερα περισσότερα πρώιμα μελανώματα, γεγονός που οδηγεί σε βελτιώση του συνολικού ποσοστού επιβίωσης. Ευτυχώς τελευταία παρατηρούνται σταθεροποιητικές τάσεις, τόσο όσον αφορά την επίπτωση, όσο και την θνητότητα, με εξαίρεση του άνδρες μεγαλύτερης ηλικίας. Για το μελάνωμα έχουν αναγνωριστεί παράγοντες κινδύνου, που κλασικά διακρίνονται σε παράγοντες του ξενιστή και περιβαλλοντικούς παράγοντες.. Στους πρώτους περιλαμβάνονται το ατομικό και οικογενειακό ιστορικό μελανώματος, ο συνολικός αριθμός σπίλων, η παρουσία δυσπλαστικών ή συγγενών σπίλων, το χρώμα του δέρματος, των μαλλιών και των ματιών, η παρουσία γενετικών συνδρόμων και η ανοσοκαταστολή. Στους περιβαλλοντικούς παράγοντες ανήκουν η σκόπιμη έκθεση στον ήλιο, η διαβίωση σε περιοχές κοντά στον ισημερινό, το ιστορικό ηλιακών εγκαυμάτων κατά την παιδική ηλικία και η χρήση τεχνητών πηγών μαυρίσματος. Η ανάζητηση και η αναγνώριση των ατόμων και των ομάδων υψηλού κινδύνου συμβάλλει αποφασιστικά στην πρωτογενή και δευτερογενή πρόληψη του μελανώματος. Η ΑΝΟΣΟΙΣΤΟΧΗΜΕΙΑ ΚΑΙ Η ΜΟΡΙΑΚΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΣΤΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΤΟΥ ΜΕΛΑΝΩΜΑΤΟΣ Δ. Ροντογιάννη Συντονίστρια Διευθύντρια Παθολογοανατομικό Τμήμα ΓΝΑ Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ Τα μελανώματα χαρακτηρίζονται από ποικιλία κυτταρικής μορφολογίας και αναπτύσσονται με ευρύ φάσμα ιστολογικών προτύπων.βάσει της μορφολογίας περιγράφονται διάφοροι παθολογοανατομικοί υπότυποι όπως ατρακτοκυτταρικά, μικροκυτταρικά,διαυγοκυτταρικά, τύπου σφραγιστήρος δακτυλίου, μυξοειδή, δεσμοπλαστικά, ραβδοειδή και πλασματοκυτταροειδή. Επιπρόσθετα είναι δυνατόν να εμφανίσουν διαφοροποίηση τύπου κυττάρου Schwann, ινοβλαστική/μυοϊνοβλαστική διαφοροποίηση, διαφοροποίηση προς λεία μυική ίνα ή προς ραβδομυοβλάστη οστεοχονδρίνη ή τέλος γαγγλιωνική ή γαγγλιονευρωβλαστική διαφοροποίηση. Λόγω της μεγάλης αυτής ποικιλομορφίας και επειδή είναι δυνατόν η μελανίνη να ελλείπει, η διαφορική διάγνωση κατά την μελέτη περιλαμβάνει λεμφώματα, χαμηλής διαφοροποίησης καρκινώματα, σαρκώματα, νευροενδοκρινικά καρκινώματα και όγκους από γεννητικά κύτταρα. Η ανοσοϊστοχημική μελέτη είναι απαραίτητη για την διάγνωση. Η ιστοπαθολογική ανάλυση σε επίπεδο αιματοξυλίνης ηωσίνης και η συσχέτιση με την κλινική εικόνα παραμένει η σημαντικότερη παράμετρος για την διάγνωση του μελανώματος.εξειδικευμένοι δερματοπαθολογοανατόμοι είναι δυνατόν να έχουν σαφή αξιόπιστη και αναπαραγώγιμη διάκριση μεταξύ σπίλου και μελανώματος στις περισσότερες περιπτώσεις. 22 ΤΕΛΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ.indd 7 6/5/2014 5:57:18 PM

19 ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ ΕΙΣΗΓΗΣΕΩΝ Υπάρχουν όμως περιπτώσεις κατά τις οποίες τα ιστοπαθολογικά και ανοσοϊστολογικά ευρήματα είναι ασυνήθη και/ή μη συμβατά. Παραμέτροι μιάς αλλοίωσης κατευθύνουν προς την διάγνωση του σπίλου όπως η συμμετρία της αλλοίωσης ενώ άλλες παράμετροι της ίδιας αλλοίωσης όπως η κυτταρολογική ατυπία και οι μιτώσεις θεωρούνται εξαιρετικά ενδεικτικά μελανώματος.η δυσκολία της κατάταξης αλλοιώσεων με ασαφείς ή διφορούμενους χαρακτήρες, αντικατροπτίζεται στους διαφόρους όρους οι οποίοι εμφανίζονται στη βιβλιογραφία όπως «οριακοί ή άτυποι μελανοκυτταρικοί όγκοι» Είναι προφανές ότι τα νεοπλάσματα αυτού του τύπου δημιουργούν διαγνωστικό δίλημμα. Ως εκ τούτου οι παθολογοανατόμοι ερευνούν την δυνατότητα εφαρμογής συμπληρωματικών τεχνικών ώστε να βελτιωθεί η διαγνωστική τους επάρκεια στις προβληματικές αυτές περιπτώσεις.οι κυτταρογενετικές μέθοδοι έχουν πρόσφατα κερδίσει έδαφος για την διάκριση σπίλου από μελάνωμα και περιλαμβάνουν την ανάλυση με υβριδισμό υπό ανοσοφθορισμό καθώς και τον συγκριτικό γενωμικό υβριδισμό.ακόμη και όταν η διάγνωση του μελανώματος τεκμηριωθεί είναι προφανές ότι όλα τα μελανώματα δεν όμοια βιολογικά.διαφορετικοί τύποι μεταλλάξεων έχουν αναφερθεί και ως εκ τούτου η υποταξινόμηση βάσει μοριακών χαρακτηριστικών γίνεται ουσιαστική για την επιλογή της καταλληλότερης θεραπείας. ΣΥΜΠΟΣΙΟ ΙΙΙ ΙΣΤΟΠΑΘΟΛΟΓΙΑ ΜΕΛΑΝΩΜΑΤΟΣ ΙΣΤΟΠΑΘΟΛΟΓΙΑ ΜΕΛΑΝΩΜΑΤΟΣ ΜΕΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΜΕΛΑΝΩΜΑΤΟΣ Άννα Μπατιστάτου, MD, PhD Εργαστήριο Παθολογικής Ανατoμικής, Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Το μελάνωμα συνιστά μείζον πρόβλημα υγείας, καθώς είναι αρκετά συχνό στο δυτικό κόσμο και η συχνότητά του αυξάνεται συνεχώς. Η Παθολογοανατομική προσέγγιση είναι κριτικής σημασίας στην αντιμετώπιση των ασθενών με μελάνωμα. Σημαντικά είναι: 1. η ακριβής διάγνωση (διαφορική διάγνωση από σπίλο σε δύσκολες περιπτώσεις), και η περιγραφή όλων των ιστοπαθολογικών στοιχείων στα οποία βασίστηκε, 2. η καταγραφή όλων των ιστολογικών παραμέτρων που είναι σημαντικές για την πρόγνωση και τη θεραπεία. Τα τελευταία χρόνια γίνεται προσπάθεια να βελτιωθεί η ποιότητα και η πληρότητα της Παθολογοανατομικής έκθεσης, με στόχο την βελτίωση της αντιμετώπισης των ασθενών. Έτσι έχουν δημοσιευτεί σχετικές κατευθυντήριες οδηγίες από το Royal College of Pathologists (Αγγλία, RCPath), το College of American Pathologists (CAP), and το Royal College of Pathologists of Australasia (CPA), ενώ πρόσφατα δημοσιεύτηκε μια κοινή διεθνώς αποδεκτή πρόταση. Συνοπτικά, τα απολύτως απαραίτητα στοιχεία στην έκθεση είναι τα ακόλουθα: εντόπιση, είδος παρασκευάσματος, πάχος κατά Breslow (σε mm), in situ στοιχείο, απόσταση in situ και διηθητικού στοιχείου από τα χειρουργικά όρια, εξέλκωση, μιτωτικός δείκτης (/mm2), διήθηση αγγείων/ λεμφαγγείων, νευροτροπισμός, δορυφόρα οζίδια, παρουσία στοιχείου δεσμοπλαστικού μελανώματος, κατάσταση λεμφαδένα φρουρού, αριθμός εξετασθέντων λεμφαδένων και θετικών λεμφαδένων, pt και pn κατά AJCC, 7th Edition. Επιπλέον, προτείνεται η καταγραφή των ακόλουθων στοιχείων: υπότυπος μελανώματος, έκταση της εξέλκωσης (σε mm), επίπεδο διήθησης κατά Clark, ΤΙLs, υποστροφή, τοπογραφική εντόπιση της μετάστασης στον λεμφαδένα φρουρό. Για τη διάγνωση των περισσότερων μελανωμάτων δεν απαιτείται ανοσοϊστοχημικός έλεγχος, ωστόσο σε μερικές περιπτώσεις η έκφραση του δείκτη HMB-45 και του δείκτη πολλαπλασιασμού Ki-67, μπορεί να βοηθήσουν στην διαφορική διάγνωση σπίλου από μελάνωμα. 23 ΤΕΛΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ.indd 8 6/5/2014 5:57:23 PM

20 ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ ΕΙΣΗΓΗΣΕΩΝ Πρόσφατα στις δύσκολες περιπτώσεις χρησιμοποιείται ο συγκριτικός γενωμικός υβριδισμός και ο φθορίζων in situ υβριδισμός, που βασίζονται στο γεγονός ότι τα μελανώματα, σε αντίθεση με τους σπίλους, έχουν πολλές χρωμοσωμικές διαταραχές. Σε ασθενείς με μεταστατικό μελάνωμα (ανεγχείρητο μελάνωμα σταδίου ΙΙΙ ή σταδίου IV κατά AJCC) είναι απαραίτητος και ο έλεγχος για μεταλλάξεις στα γονίδια BRAF, NRAS και KIT. Ενδεικτική Βιβλιογραφία Histopathology 60: , Am J Surg Pathol 37: , Human Pathology 45: , British J of Dermatology 170:11 19, ΛΕΜΦΑΔΕΝΑΣ ΦΡΟΥΡΟΣ ΚΑΙ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΠΑΡΑΚΑΜΨΗΣ Παπαλιώδη-Περουλάκη Ευγενία Συντονίστρια Διευθύντρια Παθολογοανατομικού Εργαστηρίου Γ.Ν.Α. «Γ. Γεννηματάς» Λεμφαδένας φρουρός εφαρμόζεται ευρέως σε ασθενείς με δερματικό μελάνωμα. Ως λεμφαδένα φρουρό εννοούμε ανατομικά τον πρώτο λεμφαδένα ή τους πρώτους λεμφαδένες από την ομάδα των λεμφαδένων που παροχετεύουν τη λέμφο από την περιοχή ανάπτυξης του μελανώματος. Εφαρμόζεται σε ασθενείς με μελάνωμα πάχους >1 χιλ. ή σε μελάνωμα πάχους <1 χιλ. με υποστροφή ή εξέλκωση ανατομικού σταδίου (κατά Clark) IV ή V. Γίνεται χαρτογράφηση του λεμφαδένα φρουρού με ραδιοσημασμένο υλικό και με χρωστική κυανού χρώματος λίγες ώρες προ του χειρουργείου. Ο ασθενής τοποθετείται σε γ-κάμερα. Ακολουθεί λεμφοσπινθηρογράφημα με το οποίο εντοπίζεται ο λεμφαδένας φρουρός. Ο σεσημασμένος λεμφαδένας δεν υποδηλώνει μετάσταση. Η μετάσταση αποδεικνύεται ιστολογικά. Ταχεία βιοψία σε λεμφαδένα φρουρό αντενδείκνυται. Ο λεμφαδένας φρουρός επεξεργάζεται με ειδικό πρωτόκολλο διατομών και ιστολογικής μελέτης. Σε περίπτωση μετάστασης ακολουθεί λεμφαδενικός καθαρισμός. Αντιθέτως ιστολογικές τομές χρωματίζονται με αιματοξυλίνη/ηωσίνη και ανοσοϊστοχημικά με S-100, MART-1 και HMB-45. Η μετάσταση του μελανώματος εντοπίζεται κυρίως υποκαψικά αποτελούμενη από λίγα μεμονωμένα κύτταρα ή μικρές αθροίσεις κυττάρων αλλά και ενδοπαρεγχυματικά. Πρόβλημα στη διάγνωση μπορεί να δημιουργηθεί από σπιλοκυτταρικά έγκλειστα εντοπιζόμενα στην κάψα του λεμφαδένα και στα διαφράγματα, ενώ ιστολογικά αποτελούνται από μονόμορφα κύτταρα χωρίς ουσιώδη ατυπία ή μιτώσεις. Η ιστοχημική χρώση δικτυωτών ινών και η ανοσοϊστοχημική μελέτη με μελανοκυτταρικούς δείκτες βοηθούν στη διάγνωση. Αναφέρονται περιπτώσεις με ψευδώς αρνητικά αποτελέσματα για μετάσταση λόγω του φαινομένου παράκαμψης του αληθούς φρουρού λεμφαδένα εξαιτίας πλήρους κατάληψής του από το μελάνωμα (skipping phenomenon).o λεμφαδένας αυτός δεν σημαίνεται με το ραδιενεργό υλικό και συνήθως είναι μικρότερου μεγέθους. Το μελάνωμα παροχετεύει σε συγκεκριμένους λεμφαδένες, ορισμένοι όμως ασθενείς παροχετεύουν σε μη προβλέψιμη θέση. Λεμφαδένες κείμενοι μεταξύ της πρωτοπαθούς θέσης του μελανώματος και της κοινής ανατομικής θέσης απορροής (nodal basin-λεμφαδενική δεξαμενή) αναφέρονται ως παρεμβαλλόμενοι και δεν σημαίνονται με το ραδιενεργό υλικό. Νέες απεικονιστικές μέθοδοι όπως το SPECT/CT εφαρμόζονται για την ανεύρεση του αληθούς λεμφαδένα φρουρού. 24 ΤΕΛΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ.indd 9 6/5/2014 5:57:23 PM