ΙΣΧΥΡΗ ΣΧΕΣΗ ΤΥΠOΣ ΤΩΝ ΜΑΡΩΝΙΤΩΝ. η ΙΣΤΟΡΙΑ. ΡΕΠΟΡΤΑΖ H νέα γενιά των Μαρωνιτών στην παρέλαση της 28ης Οκτωβρίου

Transcript

1 o MHNIAIA ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΗ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ - ΑΡ. ΦΥΛΛΟΥ 97 - ΕΤΟΣ 2010 ΤΥΠOΣ ΤΩΝ ΜΑΡΩΝΙΤΩΝ ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ Ο Φράνσις Ιωσήφ καταθέτει την δική του μαρτυρία για τη Λεμεσό του 1974 ΣEΛ ΜΕ ΛΑΜΠΡΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΦΕΤΟΣ ΣΤΟ ΞΩΚΛΗΣΙ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΣEΛ.11 ΡΕΠΟΡΤΑΖ H νέα γενιά των Μαρωνιτών στην παρέλαση της 28ης Οκτωβρίου ΣEΛ. 22 n O Aρχιεπίσκοπος Μαρωνιτών Ιωσήφ Σουέηφ έχει αναπτύξει προσωπικούς δεσμούς με Ποντίφικα και Αγία Έδρα n Ηγετικός ο ρόλος του στην πρόσφατη Σύνοδο στο Βατικανό για την Μέση Ανατολή n Πολλά τα οφέλη για την Κοινότητα και την Κύπρο Ρεπορτάζ στη σελ. 4 ΙΣΧΥΡΗ ΣΧΕΣΗ Πραγματοποιήθηκε και φέτος για 21η συνεχή χρονιά ο Ραδιομαραθώνιος κατά το τριήμερο Οκτωβρίου Ένας θεσμός από τον οποίο αντλούνται μηνύματα αγάπης και αλληλοβοήθειας προς τα άτομα με ειδικές ανάγκες. Για πρώτη φορά φέτος, με ένα ιδιαίτερο τρόπο συνέβαλε στο θεσμό αυτό και το Σωματείο «Ο ΚΟΡΜΑΚΙΤΗΣ» ανάλαμβάνοντας να στελεχώσει το περίπτερο που είχε στηθεί στα φώτα της Λεωφόρου Γρίβα Διγενή στην Έγκωμη κατα το διήμερο Οκτωβρίου. Το Σωματείο πέτυχε το στόχο του και με το παραπάνω, αφού το ποσό των χρημάτων που κατάφεραν να μαζέψουν αποτελεί ρεκόρ για την όλη διοργάνωση. Θερμά και ειλικρινή συγχαρητήρια αξίζουν σε όλα τα παιδιά του Σωματείου «Ο Κορμακίτης» που βοήθησαν με τον τρόπο τους στη στελέχωση του περιπτέρου, και που με το επίτευγμά τους έκαναν περήφανη ολόκληρη τη Μαρωνιτική Κοινότητα. Αξίζει να σημειωθεί ότι, από το περίπτερο πέρασε και κατέθεσε την δική της εισφορά και η πρώτη κυρία της Κύπρου κα Έλση Χριστόφια η οποία συγχάρηκε θερμά και ευχαρίστησε όλους για τη βοήθεια που έδωσαν στον Ραδιομαραθώνιο. Κατά τη διάρκεια του διημέρου πέρασαν από το περίπτερο αρκετοί Μαρωνίτες, επώνυμοι και ανώνυμοι για να δώσουν τη δική τους εισφορά. ηθεματα Βραβείο ήθους και αρετής στον εθνοφρουρό Αβραάμ Κοντό από το ΕΒΕ Λευκωσίας ΣEΛIΔΑ 6 η ΙΣΤΟΡΙΑ Μια συνεργασία με τον Arnold Elkaard για την ιστορία των Μαρωνιτών της Κύπρου ΣEΛIΔΑ 16 ημαronite SUN Bishop Yosef Sweif participated in the Vatican Synod for the Middle East held in Rome PAGE 14 ηsallou OU TCALMOU Xtir zait pishilo ll sine ness tell deca. Zaitonat kano xemplin kolla deca pitfott kapal PAGES 20-21

2 2 ΔEYTEPH ΣEΛIΔA Τ XPHΣIMA THΛEΦΩNA Άμεση ανάγκη...112/199 Πρώτες Bοήθειες...199/112 A.TH.K. Bλάβες Α.Η.Κ. Βλάβες Πληροφορίες Kαταλόγου Kέντρο Άμεσης Bοήθειας Bίας Aστυνομία /Πυροσβεστική...112/199 Aναφορά Δασικών Πυρκαγιών Kέντρο Πληροφόρησης Φαρμάκων και Δηλητηριάσεων Aids Συμβουλευτικό Kέντρο Kίνηση Συμπαράστασης AIDS ( μ.μ.) Nαρκωτικά: Yπηρεσία Άμεσης Aνταπόκρισης / Kέντρο Συντονισμού Έρευνας / Διάσωσης (KΣEΔ) Ώρα Eξυπηρέτηση Πελατών ATHK Πληροφορίες Eξωτερικού Συνδιαλέξεις Eξωτερικού Aξιωματικός Yπηρεσίας Aστυνομίας Aρχηγείο Aστυνομίας Yπηρεσία Δίωξης Nαρκωτικών Aστυνομία Bρετανικών Bάσεων ΛEYKΩΣIA Γενικό Nοσοκομείο Mακάρειο Nοσοκομείο Πρώτες Bοήθειες Aστικές Συγκοινωνίες Aρχή Hλεκτρισμού Πυροσβεστική Yπηρεσία Συμβούλιο Yδατοπρομήθειας Aστυνομική Διεύθυνση Tουριστικές πληροφορίες Kυπριακές Aερογραμμές Tαχυδρομείο ΛEMEΣOΣ Aστικές Συγκοινωνίες Nέο Nοσοκομείο Παλιό Nοσοκομείο Πρώτες Bοήθειες Πυροσβεστική Aστυνομία Aρχή Hλεκτρισμού (πληροφορίες) Λιμάνι Συμβούλιο Υδατοπρομήθειας Tουριστικές Πληροφορίες ΛAPNAKA Nέο Nοσοκομείο Παλιό Nοσοκομείο Πρώτες Bοήθειες Aεροδρόμιο Λάρνακας Kυπριακές Aερογραμμές (αφίξεις αναχωρήσεις) Kρατήσεις θέσεων Oλυμπιακή (αφίξεις/αναχωρήσεις) Tαχυδρομείο Aστυνομική Διεύθυνση Tουριστικές Πληροφορίες Πυροσβεστική Πυροσβεστική αερ Λιμάνι Συμβούλιο Υδατοπρομήθειας ΠAΦOΣ Aεροδρόμιο Πάφου Aστικές Συγκοινωνίες Nοσοκομείο Πρώτες Bοήθειες Aρχή Hλεκτρισμού Ύδρευση Aστυνομία Aστυνομική Διεύθυνση Πυροσβεστική Tουριστικές Πληροφορίες Tαχυδρομεία Λιμενική Αστυνομία Xρονογράφος στιγμές από την ιστορία Ο Χρονογράφος μας ταξιδεύει σήμερα τρεις δεκαετίες πίσω και μας θυμίζει την πλούσια καλλιτεχνική και πολιτιστική δραστηριότητα του ΚΝΜ στη Λεμεσό. Τότε που όλη η νεολαία της πόλης μαζεύτηκε κοντά στο κέντρο νεότητος και υπό την υπεύθυνη και φωτεινή καθοδήγηση του Προέδρου Φράνσις Ιωσήφ έγραψε την δική της χρυσή σελίδα στην ιστορία της κοινότητας. Οι φωτογραφίες είναι από τις παραστάσεις στο θέατρο των καλογραιών οι οποίες προσέλκυαν το ενδιαφέρον εκατοντάδων Μαρωνιτών που προσέφευγαν στην συμπρωτεύουσα από όλα τα μήκη και πλάτη της Κύπρου. άποψη Του Γιάννη Μ. Τσουτσούκη Απευθύνω το άρθρο αυτό σε όλους τους νέους της κοινότητας με σκοπό να τους μεταφέρω και να μοιραστώ μαζί τους τις ανησυχίες μου για το μέλλον του πανέμορφου χωριού μας. Θέλω να ζητήσω τη βοήθεια τους ώστε να δραστηριοποιηθούμε ενεργά και να βοηθήσουμε στην αναβίωση του χωριού μας. Θεωρώ ότι είναι πλέον δική μας ευθύνη ώστε να φροντίσουμε να μη χαθεί το χωριό μας και να δώσουμε συνέχεια σε αυτό που οι παππούδες μας κράτησαν με τόσες θυσίες και κόπους όλα αυτά τα χρόνια, για να μπορούμε τώρα εμείς να περηφανευόμαστε και να λέμε ότι έχουμε χωριό, σπίτι, εκκλησία. Ας μη θυμόμαστε λοιπόν το χωριό μας μόνο κάθε Χριστούγεννα, Πάσχα και Δεκαπενταύγουστο. Δεν λέω ωραία περνάμε όταν είμαστε μην αναβιώνουν μια με δύο φορές το χρόνο μόνο αλλά κάθε εβδομάδα και αν είναι δυνατόν κάθε μέρα. Ας μην είμαστε μόνο καλοκαιρινοί επισκέπτες στο χωριό μας. Το οφείλουμε σε αυτούς που παρέμειναν τόσο χρόνια εκεί εγκλωβισμένοι να δώσουμε συνέχεια σε αυτό που εκείνοι κράτησαν με τόσους κόπους, αγωνίες και στερήσεις. Από εμάς τους νέους κρίνεται πως θα εξελιχθεί το χωριό στα επόμενα χρόνια και αν θα συνεχίσει να υπάρχει ή όχι. Εμείς είμαστε η ανάσα του χωριού, το οξυγόνο που θα του δώσει ζωή, φτάνει να υπάρχει θέληση από μέρους μας! Λόγια και υποσχέσεις ακούμε πολλά από διάφορους ότι θα φροντίσουν δήθεν για την αναβίωση του Κορμακίτη, τη διατήρηση της πολιτιστικής του κληρονομιάς, την αναπαλαίωση των γκρεμισμένων σπιτιών, την επανεγκατάσταση οι κατάλληλοι χώροι αλλά ας προσπαθήσουμε, στο χέρι μας είναι να τα δημιουργήσουμε. Καταλαβαίνω απόλυτα ότι στο χωριό δε μπορούμε να βρούμε την άνεση και την πολυτέλεια που έχουμε στον τόπο της μόνιμης διαμονής μας αλλά αυτό είναι που το κάνει διαφορετικό και ενδιαφέρον. Ας προσφέρουμε το πιο σημαντικό, την παρουσία μας και όλα τα άλλα θα είναι πλέον εύκολο να αποκτηθούν. Το πιο σημαντικό είναι να είμαστε εκεί. Εισηγούμαι λοιπόν, (υπό την ιδιότητα μου ως Μέλος της Ποιμαντικής Υπηρεσίας για την Νεολαία), τη δημιουργία μιας ομάδας νέων ανθρώπων από όλη την κοινότητα, η οποία να έχει σαν αποκλειστικό σκοπό την εισήγηση και οργάνωση διαφόρων δραστηριοτήτων στον Κορμακίτη και ίσως αργότερα με τη βοήθεια του Θεού να μπορούν ΑΠΟ ΕΜΑΣ ΚΡΙΝΕΤΑΙ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΟΥ ΚΟΡΜΑΚΙΤΗ Οι νέοι δεν αγαπούν το χωριό, το λατρεύουν... ΠAPAΛIMNI Nοσοκομείο Aρχή Hλεκτρισμού (εκτός ωρών γραφείου) Ύδρευση (Nυχτερινή Yπηρεσία) Aστυνομική Διεύθυνση Πυροσβεστική Αμμοχώστου Tουριστικές Πληροφορίες Tαχυδρομείο AΓPOTIKA YΓ. KENTPA Aγρός Aθηένου Aκάκι Eυρύχου Kάμπος Kυπερούντα Λεύκαρα Πεδουλάς Πλάτρες Πόλη Xρυσοχούς Πωμός Πύργος στο χωριό τα συγκεκριμένα διαστηματα,αλλα γιατί μόνο αυτά? Γιατί όχι κάθε εβδομάδα ή έστω και κάθε δεκαπέντε μέρες? Σκεφτήκατε ποτέ πως θα είναι ο Κορμακιτης όταν οι μόνιμοι κάτοικοι του (γέροι πλέον) φύγουν από τη ζωή? Ας φροντίσουμε λοιπόν εμείς οι νέοι ώστε αυτές οι όμορφες εικόνες που έχουμε όταν όλοι μας επισκεπτόμαστε το χωριό να oτυπoσ ΜΗΝΙΑΙΑ ENHMEPΩTIKH ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ n Βασιλέως Κωνσταντίνου 7, Διαμ. 101, 2373 Άγιος Δομέτιος n Φαξ: n typos21news@cytanet.com.cy n Ιστοσελίδα: n Eκδίδεται και διευθύνεται από Συντακτική Eπιτροπή n Eκτύπωση: Tυπογραφεία ASTRAFTI, Λευκωσία των κατοίκων, την προστασία και ανάπτυξη του περιβάλλοντος.. έργα όμως λίγα, σχεδόν μηδαμινά και ο χρόνος περνά οι εγκλωβισμένοι μας λιγοστεύουν. Ας δραστηριοποιηθούμε λοιπόν και ας αναλάβουμε πρωτοβουλία. Μπορεί προς το παρόν να μην μας προσφέρονται οι απαραίτητες εγκαταστάσεις και υποδομή ούτε T να γίνουν τέτοιου είδους δραστηριότητες και στα άλλα Μαρωνίτικα χωριά. Αυτό μπορεί να αποτελέσει την αρχή. Για να μπορέσουμε να διατηρηθούμε σαν οντότητα και να διατηρήσουμε τα ήθη και την παράδοση μας πρέπει εμείς η νεολαία να αναλάβουμε δράση και να κτίσουμε το μέλλον μας και το μέλλον των χωριών μας!!! ANΑΚΟΙΝΩΣΗ Παρακαλούνται όλοι οι παραλήπτες της εφημερίδας, όπως ενημερώνουν άμεσα και με ακρίβεια (οδό, αριθμό και ταχυδρομικό κώδικα), τον «Τ» για οποιαδήποτε αλλαγή ή και προσθήκη νέων διευθύνσεων.

3 4 Ο ΤΥΠΟΣ ΤΩΝ ΜΑΡΩΝΙΤΩΝ

4 4 Tο ΘEΜA Τ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΘΗΚΕ ΣΤΟ ΒΑΤΙΚΑΝΟ Η ΣΥΝΟΔΟΣ ΤΩΝ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ ΤΗΣ ΜΕΣΗΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ Σημείο αναφοράς η Κύπρος Πραγματοποιήθηκε από τις 10 μέχρι τις 24 Οκτωβρίου 2010 στο Βατικανό η Ειδική Συνέλευση της Συνόδου των Επισκόπων της Μέσης Ανατολής την οποία είχε συγκαλέσει ο Πάπας Βενέδικτος 16ος. Οι εργασίες της Συνέλευσης, άρχισαν και έληξαν με συλλείτουργο στη Βασιλική του Αγίου Πέτρου, στο οποίο χωροστατούντος του Άγιου Πατέρα συμμετείχαν επίσης άλλοι 177 συνοδικοί πατέρες μεταξύ των οποίων 19 Καρδινάλιοι, 9 Πατριάρχες, και 72 Αρχιεπισκόποι. Ξεχωριστή θέση στο προεδρείο της Ειδικής Συνέλευσης της Συνόδου των Επισκόπων κατείχε η Αρχιεπισκοπική Επαρχία των Μαρωνιτών της Κύπρου διαμέσου της παρουσίας εκεί, ως Ειδικού Γραμματέα, του Αρχιεπισκόπου Μαρωνιτών Κύπρου κ.κ. Ιωσήφ Σουέηφ. Ο Αρχιεπίσκοπος Σουέηφ είχε διοριστεί στη θέση αυτή από τον ίδιο τον Πάπα της Ρώμης λίγο πριν την επίσκεψη του τελευταίου στην Κύπρο τον περασμένο Ιούνιο γεγονός που αναμφίβολα αποτελεί μεγάλη τιμή όχι μόνο για τους Μαρωνίτες του νησιού αλλά για ολόκληρη την Κύπρο γενικότερα. Αντικείμενο της Συνέλευσης ήταν η εις βάθος μελέτη της κατάστασης των Καθολικών Εκκλησιών στις χώρες της Μέσης Ανατολής, μιας περιοχής όπου ομολογουμένως οι Χριστιανοί στην πλειονότητα τους αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα ως προς την πλήρη άσκηση και απόλαυση των θρησκευτικών τους δικαιωμάτων. Η ιστορία της Συνόδου Απαντώντας σε σειρά ερωτήσεων μας, ο Αρχιεπίσκοπος Σουέηφ ο οποίος μίλησε στον «Τ» μετά την πρόσφατη επιστροφή του από τη Ρώμη, αναφέρθηκε πρώτα στην ιστορική πορεία της Συνόδου των Επισκόπων: «Η Σύνοδος των Επισκόπων» είπε «είναι σαν ένας οργανισμός στο Βατικανό που συστάθηκε μετά τη 2η Βατικανική Οικουμενική Σύνοδο το Το 1967 ο Πάπας Παύλος ο ΣΤ ίδρυσε την Σύνοδο των Επισκόπων για να συνεχίσει και να εμβαθύνει στα θέματα που συζητήθηκαν σε εκείνη την μεγάλη Σύνοδο, την 2η Οικουμενική. Ο σκοπός της Συνόδου των Επισκόπων είναι η ενδυνάμωση αυτού που ονομάζουμε συλλογικότητα μεταξύ των Επισκόπων. Και συλλογικότητα σημαίνει το συμβούλιο των Επισκόπων συγκεντρωμένο γύρω από τον Πάπα για να συζητήσει αυτά που ο Πάπας, σαν κεφαλή της Καθολικής Εκκλησίας, προτείνει». Ο Αρχιεπίσκοπος ανέφερε ότι σχεδόν κάθε δύο χρόνια πραγματοποιείται μια Σύνοδος και έτσι με αυτό τον τρόπο ο Πάπας μαζεύει τους Επισκόπους από όλο τον κόσμο γύρω του στη Ρώμη. «Αυτή τη φορά» είπε «η Σύνοδος αφορούσε τη Μέση Ανατολή και ο Πάπας βασικά κάλεσε όλους τους Επισκόπους από τη Μέση Ανατολή για να προσευχηθούν και να συζητήσουν μαζί του για την παρουσία της Καθολικής Εκκλησίας στην περιοχή αυτή του πλανήτη, κάτω από τον τίτλο κοινωνία και μαρτυρία, ένα θέμα βασισμένο στην ιδέα της πρώτης Χριστιανικής κοινότητας, την Αποστολική κοινότητα, όπου όλοι ήσαν ενωμένοι με μια καρδιά και μια ψυχή». Ο ρόλος του Ειδικού Γραμματέα Αναφερόμενος στον δικό του ρόλο σαν Ειδικός Γραμματέας της Συνέλευσης ο Αρχιεπίσκοπος Σουέηφ είπε ότι αυτός ήταν πολύ σημαντικός και χαρακτηριστικά μας είπε ότι ο ίδιος ένοιωθε ότι όντας εκεί στη θέση αυτή, όπως όλες τις άλλες φορές που συμμετέχει σε τέτοιες Ευρωπαϊκές και άλλες συνόδους, εκπροσωπούσε ολόκληρη την Κύπρο και όχι μόνο τους Μαρωνίτες. «Ο ρόλος και τα καθήκοντα του Ειδικού Γραμματέα» είπε «καθορίζονται ξεκάθαρα στους κανονισμούς που διέπουν την ίδια τη Σύνοδο. Γενικά, βοηθά απ ευθείας τον Γενικό Συντονιστή, που σε αυτή τη Σύνοδο ήταν ο Πατριάρχης των Κοπτών στο Κάιρο Μακαριότατος Ναγκίπ, ο οποίος να σημειωθεί είναι ένας από τους 23 νέους Καρδιναλίους που διόρισε ο Πάπας στη διάρκεια της Συνόδου στη Ρώμη. Ήμουν δίπλα του συνεχώς και συνεργαζόμασταν παρακολουθώντας τις εργασίες της Συνόδου από την αρχή μέχρι το τέλος αναλύοντας, συζητώντας και παρουσιάζοντας τα διάφορα θέματα και τις αναφορές των πατέρων. Βεβαίως είμαστε σε συνεχή συνεργασία και με τη Γενική Γραμματεία της Συνόδου υπό τον Αρχιεπίσκοπο Νίκολα Ετέροβιτς και με τα υπόλοιπα μέλη του προεδρείου. Και αφού παρακολουθήσαμε το κάθε τι στη Σύνοδο, την τελευταία μέρα εγώ και ο Γενικός Συντονιστής είχαμε την ευθύνη να συνοψίσουμε και να παρουσιάσουμε τα οριστικά αποτελέσματα και τις προτάσεις για την ψήφιση. Αυτή είναι η Σύνοδος, η ψήφιση των τελικών προτάσεων. Είχαμε φυσικά τη βοήθεια άλλων 50 τόσων ειδικών που εργάζονταν νυχθημερόν για την ολοκλήρωση του έργου. Δεν μπορείτε να φανταστείτε πόσο τέλεια είναι οργανωμένα τα πράγματα στο Βατικανό και πως η Σύνοδος είναι οργανωμένη. Εργαστήκαμε σκληρά και χαίρομαι ιδιαίτερα γι αυτό». Παρών και ο Πάπας Άξιον αναφοράς όπως μας είπε ο Αρχιεπίσκοπος είναι το γεγονός ότι ο ίδιος ο Πάπας Βενέδικτος ο οποίος ήταν ο επικεφαλής της Συνόδου ήταν συνέχεια παρών στις εργασίες της. «Ήταν εκεί ο ίδιος προσωπικά κάθε μέρα και παρακολουθούσε όλες τις εργασίες» ανέφερε. «Να σας πω και κάτι ακόμα: Συνήθως μετά από μια Σύνοδο ο Πάπας δεν δίνει αμέσως το δικαίωμα να δημοσιευτούν οι προτάσεις και τα αποτελέσματα. Δίδεται χρόνος να ετοιμαστούν καλύτερα, αφού μελετηθούν και τύχουν περαιτέρω επεξεργασίας. Σε αυτή την Σύνοδο ο Πάπας έδωσε αμέσως οδηγίες να γίνει η δημοσίευση των προτάσεων. Αυτό σημαίνει ότι έγινε πολύ καλή δουλειά για την οποία ο Πάπας ήταν ικανοποιημένος και ευχαριστημένος». Συμβολική αρχή από την Κύπρο Οι προεργασίες για την πραγματοποίηση μιας τέτοιας Συνόδου είναι τεράστιες και συνήθως αρχίζουν από μήνες ή και χρόνια ακόμη προηγουμένως. Είναι γνωστό ότι ο προκαθήμενος της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας κατά την πρόσφατη του επίσκεψη στην Κύπρο τον περασμένο Ιούνιο προχώρησε σε μια ιστορική και συνάμα συμβολική χειρονομία. Επέδωσε κατά τη διάρκεια της Θείας Λειτουργίας στο στάδιο «Ελευθερία-Τάσσος Παπαδόπουλος» τα έγγραφα εργασίας (instrmentm laboris) της επικείμενης Συνόδου για τη Μέση Ανατολή σε όλους τους εκκλησιαστικούς ηγέτες ή τους αντιπροσώπους τους οι οποίοι θα συμμετείχαν σε αυτή και οι οποίοι είχαν προσκληθεί να έρθουν στην Κύπρο ειδικά γι αυτό το σκοπό. Ο Αρχιεπίσκοπος Ιωσήφ Σουέηφ μας είπε σχετικά με τη σημασία αυτής της χειρονομίας από τον Πάπα Βενέδικτο στην Κύπρο: «Όπως ξέρετε η Κύπρος θεωρείται Αποστολική γη και στην ουσία αποτελεί μέρος των Αγίων Τόπων γενικότερα, επειδή η εκκλησία στην Κύπρο θεμελιώθηκε από τους Αποστόλους. Το πρώτο βήμα του Αποστολικού ταξιδιού του Παύλου ήταν η Πάφος στην Κύπρο. Το ίδιο και ο Απόστολος Βαρνάβας είχε διδάξει στην Κύπρο. Συνεπώς η Κύπρος κατέχει αυτή την Αποστολική παράδοση και όπως έχω αναφέρει νωρίτερα η κεντρική ιδέα αυτής της Συνόδου και το μήνυμα του Άγιου Πατέρα ήταν ο καθένας να ζήσει την κοινωνία όπως ακριβώς οι Απόστολοι στις πρώτες Χριστιανικές κοινότητες. Και μια από αυτές τις κοινότητες ήταν η Κύπρος. Άρα, η χειρονομία αυτή του Πάπα είχε τη δική της ξεχωριστή σημασία σε σχέση με την Αποστολική παράδοση της Κύπρου. Και βεβαίως ήταν η επιθυμία του να βαδίσει στα βήματα του Αποστόλου Παύλου και να προωθήσει την ειρήνη και τη συμφιλίωση μεταξύ των λαών και των διαφόρων θρησκειών, γι αυτό και η Κύπρος που βρίσκεται στο σταυροδρόμι πολλών θρησκειών ήταν ίσως ιδανικό μέρος για αυτή τη χειρονομία». Και φυσικά εμείς προσθέτουμε πως είναι σε όλους γνωστό ότι ο Πάπας έτυχε μιας θερμότατης υποδοχής εδώ στην Κύπρο από όλους ανεξαιρέτως, τους καθολικούς, τους ορθοδόξους, την επίσημη πολιτεία, ακόμη και από τους μουσουλμάνους. Και σύμφωνα με όσα ο ίδιος δήλωσε έζησε εδώ στην Κύπρο μια πολύ δυνατή εμπειρία που θα του μείνει αξέχαστη. Μεγάλη συμμετοχή Όπως ανέφερε ο Γενικός Γραμματέας της Συνέλευσης Αρχιεπίσκοπος Νίκολα Ετέροβιτς σε δημοσιογραφική διάσκεψη την πρώτη μέρα των εργασιών, αυτή ήταν ίσως η πρώτη φορά που σχεδόν όλοι οι επικεφαλής των διαφόρων καθολικών εκκλησιών της Μέσης Ανατολής συγκεντρώθηκαν γύρω από τον Πάπα στη Ρώμη και σύμφωνα με τα στοιχεία και τους αριθμούς που παρέθεσε, συμπεριλαμβανομένων και των μελών της Γραμματείας, των μεταφραστών και των βοηθών, 330 περίπου άτομα συμμετείχαν συνολικά στις εργασίες της Συνέλευσης. Ανέφερε ακόμη ότι αυτή θα ήταν η συντομότερη σε διάρκεια Σύνοδος (από τις Οκτωβρίου) λόγω του μικρού σχετικά αριθμού συμμετεχόντων, της απλούστευσης της όλης μεθοδολογίας που θα ακολουθείτο αλλά περισσότερο λόγω των ανησυχιών για τους Καθολικούς της περιοχής της Μέσης Ανατολής οι οποίοι θα έμεναν για μεγάλο χρονικό διάστημα χωρίς τους Επισκόπους τους. Αξίζει να σημειωθεί ότι στη Συνέλευση προσκλήθηκαν και συμμετείχαν αρκετοί πατέρες από άλλες χώρες του κόσμου όπου υπάρχουν χριστιανοί προερχόμενοι από χώρες της Μέσης Ανατολής. Συμμετείχαν επίσης εκπρόσωποι όλων των άλλων χριστιανικών εκκλησιών της περιοχής καθώς επίσης και αντιπρόσωποι των μουσουλμάνων και ιουδαίων. Πολιτικά και θρησκευτικά μηνύματα Στη διάρκεια της Συνέλευσης ακούστηκαν πολλά. Όλοι οι πατέρες αναφερόμενοι στην κατάσταση των Χριστιανών στην ευαίσθητη περιοχή της Μέσης Ανατολής μίλησαν με ειλικρίνεια και εξέφρασαν την απέχθεια τους για τους πολέμους, τη βία, την τρομοκρατία, τα εγκλήματα και τη δυστυχία. Όλα ξεκινούσαν και τέλειωναν στο μίσος που έχει τις ρίζες του πολύ βαθειά στις καρδιές των ανθρώπων, λόγω των συνεχών πολέμων και της αδικίας. Τα συμπεράσματα και το τελικό ανακοινωθέν έστειλαν μηνύματα, τόσο πνευματικά όσο και πολιτικά. Ο εκπρόσωπος τύπου του Βατικανού πατέρας Φεντερίκο Λομπάρτι στην εισαγωγή του στο εβδομαδιαίο πρόγραμμα της τηλεόρασης του Βατικανού Octava Dies μετά τη λήξη των εργασιών της Συνόδου, έκανε ξεκάθαρο ότι η μεγαλύτερη ανησυχία όλων ήταν για το πως οι Χριστιανοί στην περιοχή αυτή θα μπορέσουν να απολαύσουν τα πολιτικά τους δικαιώματα, την ελευθερία συνειδήσεως και λατρείας. Οι Χριστιανοί, σύμφωνα με τον πατέρα Λομπάρτι είναι πραγματικοί και αυθεντικοί πολίτες, πιστοί στην πατρίδα τους και στα εθνικά τους καθήκοντα και θα πρέπει να απολαμβάνουν ελευθερία στην εκπαίδευση και στην χρήση επίσης των μέσων ενημέρωσης. «Καταδικάζουμε την βία και την τρομοκρατία» είπε «από όπου και αν προέρχονται. Καταδικάζουμε κάθε μορφή ρατσισμού, αντισιμιτισμού, αντιχριστιανισμού και ισλαμοφοβίας και καλούμε όλες τις θρησκείες να αναλάβουν τις ευθύνες τους για την προώθηση του διαλόγου μεταξύ των κουλτούρων και των πολιτισμών στην περιοχή αυτή και στον κόσμο ολόκληρο». 44 προτάσεις προς τον Άγιο Πατέρα Στην τελευταία συνεδρία της Ειδικής Συνέλευσης οι επίσκοποι ενέκριναν 44 προτάσεις οι οποίες παρουσιάστηκαν ενώπιον του Πάπα και οι οποίες χωρίζονται σε τρεις μεγάλες ενότητες: «η Χριστιανική παρουσία στη Μέση Ανατολή», «Εκκλησιαστική Κοινωνία» και «η Χριστιανική Μαρτυρία για την Ανάσταση και την Αγάπη». Στην ίδια συνεδρία η Σύνοδος όρισε Ειδική Επιτροπή, στην οποία σημειώνεται ότι συμμετέχει και πάλι ο Αρχιεπίσκοπος των Μαρωνιτών της Κύπρου Ιωσήφ Σουέηφ, η οποία αφού επεξεργαστεί περεταίρω τις προτάσεις θα τις παρουσιάσει στην τελική τους μορφή στον Πάπα για να ετοιμάσει την Αποστολική Σύνοψη (Apostolιc Exhortation) που αποτελεί και το τελικό επίσημο έγγραφο της Συνόδου. Μπορεί σε αυτές τις 14 μέρες που κράτησε η Ειδική Συνέλευση να ακούστηκαν πολλά από πολλούς. Δεκάδες αναλύσεις, δεκάδες παρουσιάσεις, δεκάδες παρεμβάσεις και σχόλια. Το ζωντανό μήνυμα της ελπίδας, όμως, κατά την ταπεινή γνώμη μας περιέχεται στα τελευταία λόγια που απηύθυνε ο Άγιος Πατέρας προς τους Επισκόπους στη διάρκεια της ομιλίας του στην Βασιλική του Αγίου Πέτρου την Κυριακή 24 Οκτωβρίου κυρίσσοντας ουσιαστικά τη λήξη των εργασιών της Συνόδου: «Αγαπητοί αδελφοί και αγαπητές αδελφές από τη Μέση Ανατολή! Είθε οι εμπειρίες αυτών των ημερών να σας διαβεβαιώσουν ότι δεν είσαστε ποτέ μόνοι και ότι η Αγία Έδρα και ολόκληρη η Εκκλησία, η οποία γεννήθηκε στην Ιερουσαλήμ και ξαπλώθηκε παντού στη Μέση Ανατολή και τον κόσμο όλο, είναι πάντοτε συνοδοιπόροι σας»!

5

6 6 TA NEA Τ ΣΕ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΠΟΥ ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΕ ΤΟ ΕΒΕ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ ΣΤΟ ΧΙΛΤΟΝ Τιμητική διάκριση του Μαρωνίτη φαντάρου Αβραάμ Κοντού Τιμητική διάκριση για τον Μαρωνίτη φαντάρο της Εθνικής Φρουράς Αβραάμ Κοντού από τον Ασώματο, απονεμήθηκε στην Ετήσια Γενική Συνέλευση του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Λευκωσίας. Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε την Δευτέρα 4 Οκτωβρίου 2010 στο ξενοδοχείο Hilton, παρουσία του Υπουργού Εμπορίου και Βιομηχανίας Αντώνη Πασχαλίδη, του Υπουργού Άμυνας Κώστα Παπακώστα, της Δημάρχου Λευκωσίας Ελένης Μαύρου, του Αρχηγού της Εθνικής Φρουράς, του Εκπροσώπου των Μαρωνιτών στη Βουλή των Αντιπροσώπων, Βουλευτών, Εκπροσώπων των κομμάτων και αρκετών Επιχειρηματιών και Βιομηχάνων. Το ΕΒΕ Λευκωσίας μέσα στα πλαίσια της κοινωνικής προσφοράς του βραβεύει κάθε χρόνο τρεις στρατιώτες για το ήθος και τις επιδόσεις τους στην Εθνική Φρουρά. Με τις χειρονομίες αυτές αποδεικνύει έμπρακτα ότι είναι δίπλα στην Εθνική Φρουρά και στους νέους και υπογραμμίζει τη στήριξη και εκτίμηση του επιχειρηματικού κόσμου της Λευκωσίας προς τα στρατευμένα νιάτα για το εθνικό καθήκον που επιτελούν, ενώ σκοπός του είναι η δημιουργία σωστών προτύπων για τους νέους. Τα βραβεία εθνοφρουρών επιδίδονται με τη συνεργασία της Εθνικής EΠΙΣΤΟΛΕΣ Φρουράς και τη χορηγία της Εθνικής Τράπεζας (Ελλάδας) Κύπρου. Ο Αβραάμ αναμφίβολα με την διάκριση αυτή που του απονεμήθηκε τίμησε με τον καλύτερο τρόπο το χωριό του τον Ασώματο, αλλά και τη Μαρωνιτική Κοινότητα γενικότερα. Θερμά συγχαρητήρια ωστόσο αξίζουν στους γονείς και την λοιπή οικογένεια του οι οποίοι τον μεγάλωσαν με όλα τα ιδανικά και αρχές που χρειάζεται για να προχωρήσει στη ζωή με επιτυχία. Eυχαριστώ από τα βάθη της καρδιάς μου την Αγία Μαρίνα ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΟΜΙΛΟΣ ΑΣΩΜΑΤΟΥ Γλυκές Αναμνήσεις από την Κίνηση Γυναικών Ασωμάτου Εκδήλωση με την επωνυμία «Ασώματος- Γλυκές Αναμνήσεις..» διοργανώνει η Κίνηση Γυναικών Ασωμάτου την Παρασκευή 26 Νοεμβρίου 2010 στη Λευκωσία. Η Κίνηση Γυναικών η οποία στο παρελθόν ενθουσίασε με διάφορες άλλες παρόμοιου είδους εκδηλώσεις για τον Ασώματο, αυτή τη φορά προσδοκά σε ακόμη μια πετυχημένη εκδήλωση με την οποία θα αναβιώσουν στην ουσία όλα τα παλιά επαγγέλματα που κάποιος μπορούσε να συναντήσει στο Ασώματο της παλιάς και νεότερης εποχής. Σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση της Κίνησης Γυναικών, η όλη εκδήλωση εντάσσεται στα πλαίσια των προσπαθειών που καταβάλλουν με σκοπό «..όχι μόνο την αναζωογόνηση και διαφύλαξη της λαογραφικής μας παράδοσης, αλλά και τη μεταλαμπάδευση των διαφόρων πατρογονικών πολιτιστικών ενασχολήσεων στη νέα γενιά..» Η εκδήλωση θα λάβει χώρα στους χώρους του Κινηματοθέατρου Παλλάς την Παρασκευή 26 Νοεμβρίου 2010 στις 7.30 το βράδυ. Τα εγκαίνια θα τελέσει ο Υπουργός Εξωτερικών της Δημοκρατίας κος Μάρκος Κυπριανού. Παραθέτουμε πιο κάτω μέρος από την σχετική ανακοίνωση της Κίνησης Γυναικών Ασωμάτου «.Στόχος δεν είναι η διοργάνωση μιας ακόμη εύπεπτης φολκλόρ βραδιάς για την παρουσίαση των τότε λαϊκών δράσεων στα κατεχόμενα εδάφη μας, αλλά η πραγμάτωση της συνέχισης τους στην προσφυγιά, από τότε μέχρι και τις μέρες μας. Για εμάς, ο αγώνας που διεξάγουμε σήμερα μετριέται με ρίζες και όχι με συρματοπλέγματα. Οι ενασχολήσεις και τα επαγγέλματα των απλών βιοπαλαιστών που ήταν άρρηκτα συνδεδεμένα με τους θρύλους, τις παραδόσεις, τη θρησκεία και τα όνειρά τους, γίνονται στις γενιές μας αφορμή για οικογενειακό και κοινωνικό δέσιμο μεταξύ των διασκορπισμένων προσφύγων της κοινότητας μας. Και τότε είναι που το μυαλό μας πάει αλλού. Ταξιδεύει στ αλώνι, στο φούρνο με τα ξύλα, στη χρυσή πεδιάδα με τα στάχυα κάτω από το μαρτυρικό Πενταδάκτυλο... Τα λαϊκά επαγγέλματα, οι δράσεις και τα έθιμα παίρνουν ζωή στα χέρια των απλών μορφών του χωριού. Αυτές τις φιγούρες, λοιπόν, θέλουμε να παρουσιάσουμε και να τιμήσουμε στην εκδήλωση μας, ως ένδειξη ευγνωμοσύνης για τη διατήρηση της μακραίωνης τοπικής μας κουλτούρας. Αυτές είναι που σφραγίζουν επί αιώνες τώρα με τον ιδρώτα και το μόχθο της δημιουργίας τους την ιδιετερότητά μας. Ένα μεγάλο ευχαριστώ, λοιπόν, στο θεριστή με το δρεπάνι, στην κοπελιά με τον αργαλειό, στο σκαρπάρη με τα καλαπόδια, στον ιερέα με το σταυρό, στη νοικοκυρά με τα μυρωδάτα καττιμέρια... άνθρωποι γνωστοί και άγνωστοι, τωρινοί και παλιοί, όλοι τους εξέχουσες μορφές της ιστορίας μας. To τότε πάλαιμα για ευημεριά γίνεται τώρα αγώνας για δικαίωση, με κοινή συνισταμένη τον πάλαι ποτέ ευημερούντα κατεχόμενο Ασώματο. Ένα χωριό σύμβολο για επιστροφή, που πασκίζει να κρατήσει πέτρα πάνω στην πέτρα... σαν τότες που η γιαγιά Μαρίκα άλεθε το σιτάρι στον παλιό χειρόμηλο... Το καλλιτεχνικό μέρος της εκδήλωσης ανατέθηκε στον χορευτικό όμιλο Ρύμβος για να παρουσιάσει μία σειρά από θεατρικές χορογραφίες και να μας περιδιαβάσει στα λαογραφικά μονοπάτια των παραδόσεων και της ζωής του τόπου μας. Επίσης, η Κοινοτική Χορωδία Μαρωνιτών θα μας τραγουδήσει τοπικά παραδοσιακά άσματα. Ο γραφικός σχεδιασμός και η προώθηση της εκδήλωσης ανατέθηκαν στον καλλιτέχνη Σάββα Κουρέα. Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης θα στηθούν διάφορα περίπτερα για να παρουσιαστούν με διαδραστικό τρόπο διάφορες λαϊκές ενασχολήσεις και παλαιά επαγγέλματα από σύγχρονους συνεχιστές της παράδοσης μας. Στους παρευρισκόμενους θα δίνεται συνοπτικός έγχρωμος κατάλογος ο οποίος, πέραν των φωτογραφιών, θα περιλαμβάνει επεξηγηματικά κείμενα και άλλες σχετικές πληροφορίες. Η είσοδος για το κοινό θα είναι ελεύθερη. Ευχαριστούμε επίσης θερμά το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού, το Ραδιοφωνικό Ίδρυμα Κύπρου, τον Δήμο Λευκωσίας και την εταιρία Medion Conslting LTD για την έμπρακτη βοήθεια τους». Του Τώνη Σολωμού Ευχαριστώ την Αγία Μαρίνα μας που με αξίωσε να τραγουδήσω την μαρινιωτού και να ζήσω πραγματικά ένα υπερθέαμα και ένα όνειρο αλλά και συγκινητικές στιγμές μπροστά από τις χιλιάδες του κόσμου αλλά και μέσα από τις οθόνες εκατομμυρίων τηλεθεατών από όλον τον πλανήτη μας. Η 1η Οκτωβρίου στο στάδιο Ελευθερία- Τάσος Παπαδόπουλος - που ακολούθησε την πρόσφατη συμμετοχή μου στις εκδηλώσεις για τον Πάπα Βενέδικτο 16ο - σφράγισε και σημάδεψε το ενεργητικό και μουσικό αρχείο μου, αλλά και την ανοδική στα πολιτιστικά δρώμενα πορεία της κοινότητας, στην οποία τυγχάνει να ανήκω εγώ και που είμαι υπερήφανος γι αυτή. Έζησα πραγματικά συγκινητικές στιγμές ακόμα και στις πρόβες που είχαμε το τελευταίο τρίμηνο μαζί με όλους τους συναδέρφους μουσικούς και συντελεστές του όλου αυτού υπέρ θεάματος και επιπέδου εκδήλωση, που πραγματοποιήθηκε την 1η Οκτωβρίου 2010 για τα πενηντάχρονα της Κυπριακής Δημοκρατίας, στην παρουσία του Προέδρου κου Δημήτρη Χριστόφια, αλλά και των δεκάδων επισήμων, ντόπιων και ξένων που μας τίμησαν με την παρουσία τους. Ίσως και να ήταν η καλύτερη μου συμμετοχή στα 30 χρόνια καριέρας μου από απόψεως επαγγελματισμού, οργάνωσης, αλλά και από απόψεως ηχητικής μουσικής, efe, τρισδιάστατης οθόνης και πολύ φιλικού κλίματος με όλους τους συντελεστές, αλλά περισσότερο γνώστες του αντικειμένου και με πολύ επαγγελματισμό. Θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμά τον καλλιτεχνικό διευθυντή και πρώην διευθυντή του ΘΟΚ κον Άντη Παρτζίλη σαν άνθρωπο αλλά και σαν τελειομανή της τέχνης, τον κον Εύη Γαβριηλίδη σύμβουλο σκηνοθέτη για το ταλέντο του αλλά και για το ωραίο του χιούμορ, τον συνθέτη Λάρκο Λάρκου και όλους τους συναδέρφους και συντελεστές για την άψογη και εποικοδομητική συνεργασία που είχαμε μαζί το τελευταίο τρίμηνο. Εμένα προσωπικά αυτό το ιστορικό γεγονός μου άφησε μια γλυκιά και αθάνατη γεύση. Επίσης ευχαριστώ από τα βάθη της καρδιάς μου όλο τον απλό κόσμο (μαρωνίτες και ορθόδοξους) που με τον ένα η τον άλλο τρόπο, έδειξαν αφάνταστο ενθουσιασμό αλλά και περισσή υπερηφάνεια προς το άτομο μου με τον καλύτερο τους τρόπο και με τα πιο όμορφα τους λόγια. Όμως εγώ θέλω να τους διαβεβαιώσω ότι μου αναπτερώνουν τις δυνάμεις μου, την ενέργεια, αλλά και το κουράγιο να συνεχίζω να προβάλλω όσο πιο μακριά μπορώ μια κοινότητα 1700 χρόνων παρουσίας της στην Κύπρο και της οποίας σίγουρα αξίζει μια καλύτερη κοινωνική υπόσταση και κύρος στην ευρύτερη κοινωνία.

7

8 8 AΦΙΕΡΩΜΑ Τ Του Γιαννάκη Η. Διόλα Τα χρόνια μου στο οικοτροφείο Μαρωνιτών ήταν, για μένα, χρόνια συγκλονιστικά και αξέχαστα. Ήταν μια φάση της ζωής μου που θα μείνει για πάντα χαραγμένη στην καρδιά και την ψυχή μου. Ήταν μια απάντηση στο κτύπημα της μοίρας και στο θλιβερό καλοκαίρι του Ήταν μια απάντηση στο μοίρασμα της ζωής, μια γέφυρα ανάμεσα στον εγκλωβισμό και στην προσφυγιά. Το ημερολόγιο έδειχνε Σεπτέμβριο του Το καλοκαίρι ανήκε στο παρελθόν, τέλος οι διακοπές. Τα γυμνασιόπαιδα του Κορμακίτη, της Καρπάσιας, του Ασωμάτου αφήνουν πίσω τους εγκλωβισμένους γονείς τους και φθάνουν στην πρωτεύουσα. Μια προσωρινή λύτρωση τους περιμένει. Ένα σύγχρονο κτήριο είναι έτοιμο να τους φιλοξενήσει. Διαμονή, διατροφή, μελέτη, θρησκευτικές ανάγκες, αραβική γλώσσα. Όνομα κτηρίου : ΟΙΚΟΤΡΟΦΕΙΟ ΜΑΡΩ- ΝΙΤΩΝ. Στην Ακρόπολη, στην πιο αριστοκρατική περιοχή της Λευκωσίας. Ποιος άλλος; Ιωάννης Ηλία Μαυρίδης! Χωρίς την εκπληκτική του προσωπικότητα και τις τιτάνιες διασυνδέσεις του, δεν θα μπορούσε ΠΟΤΕ, κατά την ταπεινή μου γνώμη, να κτιστεί αυτό το κτήριο! Η σφραγίδα του θα βρίσκεται πάντα εκεί. Αιωνία του η μνήμη. Τη φροντίδα αναλάμβαναν σεβαστές αδελφές από τον Λίβανο, από τις ρίζες μας. Έρχονται στην Κύπρο, ειδικά γι αυτόν το σκοπό. Στην κουζίνα η ΤΟ ΕΠΟΣ ΤΟΥ ΟΙΚΟΤΡΟΦΕΙΟΥ ΤΩΝ ΜΑΡΩΝΙΤΩΝ Χρόνια θρυλικά και αξέχαστα καλοσυνάτη κυρία Αίμιλη. Οι ωφέλειες, τεράστιες. Στα χρόνια που προηγήθηκαν, οι συγγενείς ήταν πάντα πρόθυμοι για τη φιλοξενία. Η άνεση, όμως, δεν μπορεί να βρίσκεται στο μάξιμουμ. Είχαν κι αυτοί τις οικογένειές τους, τις υποχρεώσεις τους, τα προβλήματά τους. Τώρα στο ίδιο κτήριο παρέχονται ΟΛΑ : διαμονή, διατροφή, διάβασμα για το σχολείο (ειδικός χώρος και επίβλεψη), θεία λειτουργία, κατήχηση, ψυχαγωγία. Μέσα στο δράμα του εγκλωβισμού, το Οικοτροφείο Μαρωνιτών στην Ακρόπολη ήταν, πράγματι, «μάννα» εξ ουρανού! Δεν θα ξεχάσω ποτέ την άφιξή μας την πρώτη μέρα. Πήραμε ταξί από το «Λήδρα Πάλας» (από το «Λήδρα Πάλας» των στεναγμών ) και δώσαμε τη θρυλική διεύθυνση στους οδηγούς : Καραϊσκάκη 10, θα μείνει για πάντα χαραγμένη στη μνήμη μου. Τα ταξί φτάνουν, το ένα πίσω από ο άλλο. Κάποιος συνταξιδιώτης ψάχνω απεγνωσμένα να βρω ποιος μόλις κατεβαίνει και πριν ακόμα πάρει τις βαλίτσες του λέει : «φία ρουμμάν»!!! (δηλαδή «έχει Σαράντα περίπου παιδιά με εγκλωβισμένους γονείς βρήκαν στέγη και θαλπωρή στο Οικοτροφείο στα πιο δύσκολα χρόνια μετά τα γεγονότα 1974 ροδιές»!!! ). Το πρώτο δείγμα των φυσιολογικών δυσκολιών προσαρμογής... Και πράγματι υπήρξαν δυσκολίες. Πολλές! Η αλήθεια να λέγεται : δεν είναι εύκολο πράγμα, από τη ζωή στα χωριά μας ( ο καθένας στην οικογένειά του ) να καλούμαστε να ζήσουμε ομαδικά. Πρώτη φορά μας συνέβαινε αυτό! Ταυτόχρονα, λειτουργούσε η απουσία των γονιών μας. Η απόσταση από το φυσικό γεωγραφικό μας χώρο. Από τον αγαπημένο Κορμακίτη (οι περισσότεροι ), την αγαπημένη Καρπάσια, τον αγαπημένο Ασώματο. Σύντομα φάνηκαν και οι δυσκολίες στο φαγητό. Μαθημένοι στα εξαίσια φαγητά των μανάδων μας, με πτυχία και δοκτοράτα, στα κολοκάσια με τα κουπέπια, στους κεφτέδες, στη σομπαστή (στιφάδο), στο περίφημο ρόστο, στ μακαρόνια του σιερκού, στα αφφέλια, στις κοτολέτες επί των κάρβουνων κ.ά. δυσκολευόμαστε να προσαρμοστούμε σε φαγητά όπου το λάδι και το βούτυρο τσακώνονταν ποιο είναι το περισσότερο! Τη λύση έδινε συχνά το σουβλιτζίδικο «Καζαμίας» (εφτά σελίνια η πίτα). Βρίσκεται ακόμη εκεί και μας θυμίζει τη διέξοδο που είχαμε. Βέβαια, τις Κυριακές έφθαναν τσάντες από τον Κορμακίτη και τα άλλα χωριά. Ήταν η λύτρωση! Είχαν μέσα και του πουλιού το γάλα. Μια άλλη δυσκολία ήταν το κλείσιμο του οικοτροφείου τις Κυριακές. Πρόβλημα! Αρκετές φορές έδιναν τη λύση οι συγγενείς και θα είμαστε πάντα ευγνώμονες σ αυτούς. Δεν νιώθαμε, όμως άνετα να πηγαίνουμε στα σπίτια τους κάθε Κυριακή. Έτσι, ουκ ολίγες φορές, περιφερόμαστε άσκοπα στους δρόμους της Λευκωσίας. Περιμέναμε αγωνιωδώς τις τσάντες του Κορμακίτη... θυμάμαι κάποια Κυριακάτικα απογεύματα που μερικοί συνοικότροφοι μου παραβίαζαν τα παράθυρα και έμπαιναν μέσα! Οικοτροφείο Μαρωνιτών στην Ακρόπολη. Τρία επικά χρόνια : Τρία χρόνια που είναι καδρωμένα σε μια περίοπτη θέση της καρδιάς μας. Το πρωί στα σχολεία μας. Το μεσημέρι στο φαγητό. Με ανάμικτα συναισθήματα. Τα είπαμε. Και μετά... μεγάλες φάσεις. Φάσεις απείρου κάλλους! Πρώτα στα δωμάτια για ξεκούραση. Φωνές, γέλια, λογομαχίες, καβγάδες! Μας άκουε όλη η γειτονιά! Και μετά στο αθάνατο «stdy room». Αρκετές φορές, κάθε άλλο παρά «stdy room» ήταν! Κουβέντα, φασαρία και... λίγο διάβασμα. Καθοριστική στιγμή στην πορεία της ημέρας ήταν η καθημερινή επαναλαμβάνω : ΚΑΘΗΜΕ- ΡΙΝΗ επίσκεψη στο οικοτροφείο του Ιωάννη Μαυρίδη. Επιβλητικός και αυστηρός πάντοτε, προσερχόταν για τον καθιερωμένο έλεγχο. Όντως χρειαζόταν. Εκ των πραγμάτων! Άκουε τις καταγγελίες των σεβαστών αδελφών, τις καταγγελίες των γειτόνων και τις καταγγελίες οικοτρόφων προς οικοτρόφους. Ούτε γενικός Εισαγγελέας να ήταν! Νευρίαζε, θύμωνε, έδινε και πάτσους! Πάτσους για όσκαρ! Και κάτι για την ψυχαγωγία. Ποδόσφαιρο και πάλι ποδόσφαιρο. Συνήθως στην αυλή του οικοτροφείου. Φωνές, διαφωνίες, καβγάδες. Πολύ συχνά η μπάλα προσγειωνόταν στον κήπο γειτονικών σπιτιών. Και τότε άκουες την ελληνική γλώσσα να μπαίνει μέσα στην αραβική και αντιστρόφως! Απογευματινή μαγεία. Μια φορά, από πολύ ισχυρό δικό μου σουτ έσπασαν τα γυαλιά της sister Larence. Πρώτη φορά την έβλεπα χωρίς γυαλιά. Δεν το ήθελα. Απολογήθηκα. Απολογούμαι και τώρα. Κάποτε πηγαίναμε στα γήπεδα του γειτονικού English School. Καραβάνια, διψασμένα για μπάλα. Η μετάβαση ήταν σχετικά ομαλή. Η επιστροφή ήταν διανθισμένη με διαφόρων ειδών μάχες ανάμεσα σε νικητές και ηττημένους. Το τρίτο ημίχρονο... Πεζοπορία έκαναν συχνά και οι οικότροφοι που φοιτούσαν στην Τεχνική Σχολή Λευκωσίας όταν έχαναν το λεωφορείο. Οι κάτοικοι που διέμεναν στη διαδρομή θα θυμούνται για μια ζωή το πέρασμα των παιδιών... Βλέπαμε και λίγη τηλεόραση. Απαγορευόταν, όμως, αργά. Ασφαλώς, κάποια παιδιά είχαν αντικλείδι της κουζίνας εκεί βρισκόταν η τηλεόραση και παρακολουθούσαν κάποια έργα στο βαθύ σκοτάδι. Πού βρήκαν το αντικλείδι ; Θα το μάθουμε το 2011! Δηλαδή, όταν θα έχουν περάσει 30 χρόνια. Όπως συμβαίνει με τα έγγραφα του Foreign Office! Θα πρέπει να πω ότι είχαμε και ένα εκπρόσωπο της Αγίας Μαρίνας, Έτσι, και τα τέσσερα μαρωνιτικά χωριά ήταν συνεπή στο ραντεβού τους με την Ιστορία. Συναντήθηκαν στο Οικοτροφείο Μαρωνιτών στην Ακρόπολη. Καραϊσκάκη Καιρός να γράψουμε και τους πρωταγωνιστές όλης αυτής της αληθινής ιστορίας. Το δικαιούνται και το αξίζουν.γιαννάκης Διόλας, Ιωσήφ Διόλας, Πεππίνος Μούσας, Γιαννάκης Μούσας, Γιαννάκης Κουρράς, Μάριος Κουρράς, Ηλίας Κέκκος, Νίνος Κέκκος, Ιωσήφ Κέεκκος, Αντωνάκης Τσαγγαράς, Πέτρος Πετρή, Ηλίας Σκούλλος, Γιώργος Σκούλλος, Ηλίας Πετρή, Χαννής Πετρή, Σιάρπελ Πετρή, Ρομύλος Πύλη, Ηλίας Πύλη, Αντωνάκης Πύλη, Παύλος Κατσιολούδης, Τζόζεφ Μάικλ, Πέτρος Κατσιολούδης, Ιωσήφ Κυρμίζης, Μάρκος Τουμάζου, Ηλίας Φραγκέσκου, Ιωσήφ Φραγκέσκου, Γιώργος Πιριπίτση, Βασίλης Πιριπίτση, Μιχάλης Πιριπίτση, Πιριπίτσης Πιριπίτση, Γιώργος Κασάπης, Ιωσήφ Κατσιολούδης, Γιαννάκης Ορφανού, Μιχάλης Ορφανού, Μάρκος Μάρκου, Μάριος Ζωνιάς, Μάριος Μαυρή, Μάριος Χατζησιαμμούτη (εάν εκ παραδρομής έχω αφήσει πίσω κάποιο συνοικότροφο χίλια συγνώμη). Αγαπητοί μου συνοικότροφοι, Σας αγαπώ όλους και βρίσκεστε στην καρδιά μου! Ζήσαμε μεγάλες στιγμές στο οικοτροφείο. Με μεγάλη συγκίνηση έγραψα αυτό το κείμενο. Θέλω να ΞΑΝΑΒΡΕΘΟΥΜΕ όλοι μαζί. Σε μια ιστορική συνεστίαση. Ήδη την προωθώ και εργάζομαι γι αυτήν. Δεν πρέπει να λείψει κανείς! Θα χαρούμε όλοι. Θα χαρούμε πολύ, θα σας τηλεφωνήσω όλους εγώ ο ίδιος. Θα φωνάξουμε και θα γελάσουμε. Τώρα, όμως, δεν θα τσακωθούμε...

9

10

11 Τ ΘΕΜΑΤΑ Ο ΤΥΠΟΣ ΤΩΝ ΜΑΡΩΝΙΤΩΝ 11 Άγιος Γεώργιος του Σπόρου... Με κάθε λαμπρότητα τιμήθηκε και φέτος η γιορτή του Αγίου Γεωργίου του Σπορου στον Κορμακίτη την Τετάρτη 3 Νοεμβρίου. Απ όλα τα μέρη της Κύπρου, Μαρωνίτες και ιδιαίτερα Μαρωνιτές του Κορμακίτη παρεβρέθηκαν στο ξωκκλήσι του Αγίου Γεωργίου στον Κόρνο. Εκεί πραγματοποιήθηκε στις 10:00π.μ. η καθιερωμένη Θεία Λειτουργία στο ξωκκλήσι, χοροστατούντος του Αρχιεπισκόπου Μαρωνιτών κ.κ Ιωσήφ Σουέιφ και με τη συμμετοχή του εφημέριου Κορμακίτη, πάτερ Αντώνιου. Μετά το τέλος της Λειτουργίας, ακολούθησε όπως κάθε χρόνο φαγοπότι έξω από την εκκλησία από τους γιορτάρηδες. Xρόνια Πολλά γιαγιά Σουσάννα! Τα 87 χρόνια έκλεισε αισίως η εγκλωβισμένη γιαγιά Σουσάννα Χατζηρούσου. Το γεγονός εορτάστηκε δεόντος μαζί με τα παιδιά, τα εγγόνια και τα δισέγγονά της! ΗΜΕΡIΔΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣIΑ ΤΩΝ ΜΕΙΟΝΟTHΤΩΝ Στο μικροσκόπιο τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι θρησκευτικές ομάδες του τόπου ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ που αντιμετωπίζουν οι θρησκευτικές ομάδες της Κύπρου και τα αιτήματά τους τέθηκαν στο μικροσκόπιο ημερίδας με τίτλο «Η Συμβολή, τα Δικαιώματα και η Προστασία των Μειονοτήτων στην Κυπριακή Κοινωνία», το οποίο διοργανώθηκε στις 11 Οκτωβρίου 2010 στο πλαίσιο του κοινοτικού προγράμματος Ρrogress. Οι εκπρόσωποι των Μαρωνιτών, Αρμενίων και Λατίνων στη Βουλή των Αντιπροσώπων, έθεσαν θέμα αναβάθμισης ειδικότερα της εκπροσώπησής τους και επεσήμαναν την ανάγκη περαιτέρω στήριξης των ομάδων που εκπροσωπούν. Σε χαιρετισμό του στην ημερίδα, ο υπουργός Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης Λουκάς Λουκά τόνισε πως πάγια πολιτική της κυβέρνησης είναι η στήριξη των θρησκευτικών ομάδων, ώστε να διατηρήσουν τα ήθη και τα έθιμά τους, τις παραδόσεις και τη θρησκεία τους. «Ιδιαίτερη σημασία δίδεται στη δημιουργία εκείνων των συνθηκών που είναι απαραίτητες για τους Μαρωνίτες, τους Αρμένιους και τους Λατίνους να διατηρήσουν και να αναπτύξουν τα βασικά στοιχεία της ταυτότητάς τους», είπε. Ο κ. Λουκά ανέφερε ότι «στην Κύπρο έχουμε ισχυρό νομικό και θεσμικό πλαίσιο για τα δικαιώματα και την προστασία των τριών θρησκευτικών ομάδων». Υπενθύμισε ότι με βάση το Σύνταγμα του 1960, οι Μαρωνίτες, οι Αρμένιοι και οι Λατίνοι αναγνωρίστηκαν ως θρησκευτικές ομάδες και ότι μετά την Ανεξαρτησία της Κύπρου το 1960, οι τρεις αυτές θρησκευτικές ομάδες επέλεξαν διά της ψήφου τους, με συντριπτική πλειοψηφία, να αποτελούν ομάδες εντός της ελληνοκυπριακής κοινότητας. Υπενθυμίζοντας ότι στους εκπροσώπους των θρησκευτικών ομάδων παρασχέθηκαν μια σειρά από συνταγματικά και νομικά δικαιώματα μ ένα εκλελεγμένο εκπρόσωπο με δικαίωμα ψήφου στην Ελληνική Κοινοτική Συνέλευση, ο κ. Λουκά πρόσθεσε ότι με την κατάργηση της Κοινοτικής Συνέλευσης το 1965, η έδρα του εκπροσώπου μεταφέρθηκε στη Βουλή των Αντιπροσώπων, όπου διατηρεί συμβουλευτικό ρόλο. Τονίζοντας πως οι Μαρωνίτες, οι Αρμένιοι και οι Λατίνοι, ως Κύπριοι, απολαμβάνουν τα ίδια συνταγματικά δικαιώματα με τους υπόλοιπους πολίτες, Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους, ο υπουργός Δικαιοσύνης έφερε ως παράδειγμα το γεγονός ότι ο σημερινός Πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων προέρχεται από τη θρησκευτική ομάδα των Αρμενίων. Στον δικό της χαιρετισμό η Επίτροπος Διοικήσεως Ηλιάνα Νικολάου ανέφερε πως «η Κύπρος διαθέτει σοβαρές μειονοτικές ομάδες, που τα δικαιώματά τους και η προάσπισή τους πρέπει να αποτελούν και αποτελούν πρώτιστη έγνοια για το κράτος από πολλές απόψεις και ως θέμα υπεράσπισης του συνολικού δικαιώματος της κοινωνίας να εμβαθύνει και να εμπλουτίζει τον πολιτισμό της, αλλά και για την ισότιμη μεταχείριση και συμμετοχή όλων ανεξαίρετα των πολιτών στις κοινωνικές και κρατικές υποθέσεις και δραστηριότητες». Αναφέρθηκε στις εκθέσεις που υπέβαλε το Γραφείο Κατά του Ρατσισμού και των Διακρίσεων κάνοντας ειδική αναφορά στην «εξαιρετικά σημαντική», όπως την χαρακτήρισε, έκθεση σε σχέση με τη στελέχωση και τη λειτουργία του δημοτικού σχολείου Άγιος Μάρωνας και τη διδασκαλία της κυπριακής μαρωνιτικής αραβικής γλώσσας, η οποία εισηγείται τη στελέχωση του σχολείου του Αγίου Μάρωνα με Μαρωνίτες δασκάλους και Μαρωνίτη διευθυντή και είχε καλέσει το Υπουργείο Παιδείας να μεριμνήσει ώστε να δημιουργηθούν συνθήκες που θα σέβονται τις γλωσσικές ιδιαιτερότητες των Μαρωνιτών μαθητών. Αναφέρθηκε στην έκθεση που υποβλήθηκε, κατόπιν του Εκπροσώπου της Λατινικής Ομάδας στη Βουλή, Μπενίτο Μαντοβάνη για τη δυνητική υποψηφιότητα για το αξίωμα του Προέδρου της Δημοκρατίας ατόμων που ανήκουν στη θρησκευτική ομάδα των Λατίνων. Η έκθεση, πρόσθεσε, είχε καταλήξει ότι τυχόν εξαίρεση των μελών θρησκευτικών ομάδων που ανήκουν στην ελληνική κοινότητα, από τη δυνατότητα θέσεως υποψηφιότητας για το αξίωμα του Προέδρου της Δημοκρατίας είναι νομικά ανεπίτρεπτη και συνιστά άνιση μεταχείριση έναντι των προσώπων αυτών. `Στον χαιρετισμό του στην ημερίδα, ο Αντώνης Χατζηρούσος, εκπρόσωπος της Ομάδας των Μαρωνιτών στη Βουλή, έκανε ιδιαίτερη αναφορά στην ανάγκη εφαρμογής μέτρων στην εκπαίδευση. Είπε ότι θεωρεί αναγκαία την τροποποίηση της νομοθεσίας ώστε το δημοτικό σχολείο του Αγίου Μάρωνα να στελεχωθεί με διευθυντή και κατά πλειοψηφία με Μαρωνίτες εκπαιδευτικούς. Διευκρίνισε ότι «η εφαρμογή θετικών μέτρων δεν στοχεύει στην εξαίρεσή μας από τις υποχρεώσεις από το κράτος, ούτε στην απόδοση προνομίων, αλλά αποσκοπεί στη διατήρηση των εθίμων και των παραδόσεών μας και κατ επέκταση στην επιβίωση της κοινότητάς μας». Τέλος, υπέδειξε την ανάγκη για ενεργή και αποτελεσματική εκπροσώπηση των μειονοτήτων για την προώθηση επίλυσης των δυσκολιών που αντιμετωπίζουν και στην ανάγκη αναθεώρησης της «απαρχαιωμένης νομοθεσίας για τον ρόλο του εκπροσώπου των Μειονοτήτων». Και ο εκπρόσωπος των Αρμενίων, Βατκές Μαχτεσιάν, αναφέρθηκε στην «εικονική εκπροσώπηση» των εκπροσώπων στη Βουλή χωρίς δικαίωμα ψήφου και υποβολής προτάσεων νόμου και ευχήθηκε όπως το θέμα αυτό διευθετηθεί. «Επίσης προσμένω ότι σύντομα θα αναβαθμιστεί το καθεστώς του Εκπροσώπου και ότι δεν θα μιλάμε πλέον για Θρησκευτικές Ομάδες, αλλά για Εθνικές Μειονότητες», είπε. Τέλος, ο εκπρόσωπος των Λατίνων, Μπενίτο Μαντοβάνη στάθηκε στην εισήγηση που κατατέθηκε για εκσυγχρονισμό της νομοθεσίας που διέπει τις τρεις μειονότητες, για τροποποίηση του Περί Θρησκευτικών Ομάδων (Εκπροσώπησης) Νόμου του 1970 για καλύτερη διεκπεραίωση του ρόλου τους. «Η διατήρηση των χαρακτηριστικών των μειονοτήτων εμπλουτίζουν την κυπριακή κοινωνία και χρειάζεται να υπάρξει η διατήρηση και προώθησή τους», κατέληξε. Σε δηλώσεις του στο περιθώριο της ημερίδας, ο κ. Χατζηρούσος αναφέρθηκε στο θέμα των εκπαιδευτικών δικαιωμάτων της μαρωνίτικης κοινότητας και στο θέμα του σχολείου του Αγίου Μάρωνα, καθώς και στο θέμα της Μέσης Εκπαίδευσης όπου δεν υπάρχουν σχολεία. Ζήτησε τη στήριξη της Πολιτείας στα παιδιά που θέλουν να φοιτούν στα ιδιωτικά σχολεία όπου «εκεί παίρνουν μια κοσμική παιδεία και όχι την παιδεία που δίνουν τα γυμνάσια». Διευκρίνισε ότι δεν μιλά για καταπάτηση των δικαιωμάτων τους. «Έχουμε όμως μια κουλτούρα και μια πολιτιστική ταυτότητα, την οποία θέλουμε να διατηρήσουμε», κατέληξε. Στις δηλώσεις τους στο περιθώριο της ημερίδας, ο κ. Μαντοβάνη είπε ότι το φλέγον θέμα είναι το θέμα του νόμου της εκπροσώπησης θρησκευτικών ομάδων, ο οποίος προνοεί ότι η Κυβέρνηση πρέπει να διαβουλεύεται με τους εκπροσώπους των θρησκευτικών ομάδων. Είπε ωστόσο ότι δεν καταπατώνται τα δικαιώματα των ομάδων όλων των κοινοτήτων.

12 Ο ΤΥΠΟΣ ΤΩΝ ΜΑΡΩΝΙΤΩΝ 12 M ΑΡΤΥΡΙΕΣ Οι «Μαρτυρίες» επανέρχονται σήμερα έχοντας για φιλοξενούμενο έναν από τους πλέον γνωστούς και ισχυρούς παράγοντες της κοινότητας των Μαρωνιτών της Κύπρου. Τον άνθρωπο που κουβαλάει στις πλάτες του ολόκληρη την σύγχρονη ιστορία των Μαρωνιτών της πόλης της Λεμεσού. Ο λόγος για τον κ. Φράνσις Ιωσήφ. Το παλληκάρι από τον Ασώματο που η μοίρα του έλαχε να αναλάβει το βαρύ φορτίο της παραλαβής και υποδοχής εκατοντάδων Μαρωνιτών προσφύγων που λίγο μετά το καλοκαίρι του 1974 κατέφθαναν, με τα ρούχα που φορούσαν, στη Λεμεσό αναζητώντας το καλύτερο. «Οι στιγμές που ζήσαμε τότε ήταν μοναδικές και πιστεύω πως όσοι ζουν και διαβάζουν τώρα αυτές τις γραμμές θα νιώθουν όπως και εγώ συγκλονισμένοι», αναφέρει στην δική του μοναδική μαρτυρία ο Φράνσις Ιωσήφ. Να σημειωθεί ότι Μαρωνίτες από όλα τα χωριά αναζήτησαν καταφύγιο στη Λεμεσό. Λεωφορεία από τον Ασώματο και την Αγία Μαρίνα, γεμάτα με ξεριζωμένους Μαρωνίτες, διασχίζοντας το Τρόοδος, έφθασαν στη Λεμεσό. Ευτυχώς εκεί δεν τους περίμενε το άγνωστο αλλά μια καλά οργανωμένη ομάδα Μαρωνιτών υπό τον Φράνσις Ιωσήφ ο οποίος είχε και την εξουσιοδότηση του τότε εκπροσώπου των Μαρωνιτών να κάνει ότι είναι δυνατό για να τακτοποιήσει τους πρόσφυγες. «Εμείς είχαμε καταστρώσει ένα ειδικό σχέδιο δράσης μαζί με την εκκλησία και τις καλογραιές και παρά το χάος που επικρατούσε σε όλη την Κύπρο καταφέραμε να βοηθήσουμε όλους τους αδελφούς μας Μαρωνίτες», δηλώνει με υπερηφάνια ο Φράνσις Ιωσήφ. Ο κ. Φράνσις, στην ιστορικής σημασίας κατάθεση του, μιλά ακόμη για την προσπάθεια οργάνωσης των Μαρωνιτών στη Λεμεσό κάνοντας εκτενή αναφορά στο «Maronite Clb» και στο «Κέντρο Νεότητος Μαρωνιτών Λεμεσού». Κύριε Φράνσις μιλήστε μας λίγο για την κατάσταση που επικρατούσε την περίοδο που ακολούθησε τα γεγονότα του 1974 στη Λεμεσό; Αν είμαστε σωστοί εσείς ζούσατε στη Λεμεσό και πριν το 1974; Ναι είσαστε σωστοί. Εγώ ζούσα στη Λεμεσό πολύ πριν το Τότε ήμασταν πολύ λίγες οικογένειες. Το 1974 ήταν η χρονιά ορόσημο. Όπως ξέρετε το καλοκαίρι του 1974 το 95% των Μαρωνιτών εκτοπίστηκε και μεγάλο μέρος αυτού του κόσμου έφθασε τότε στη Λεμεσό. Θυμούμαι συγκεκριμένα τον Αύγουστο του 1974 όταν είχα πάρει ένα τηλεφώνημα από το χωριό μου, τον Ασώματο, ότι τρία αυτοκίνητα του συγχωρεμένου Ιωσήφ Κουμεττή ανηφόρησαν το Τρόοδος και θα κατέφθαναν στη Λεμεσό. Ζητούσαν να διευθετήσουμε τόπο διαμονής. Προσέγγισα τότε τις Αγγλικές βάσεις όπου εργαζόμουν, και εργάζομαι μέχρι σήμερα, και ζήτησα την βοήθεια τους. Οι άνθρωποι έσπευσαν αμέσως και μας έφεραν τέντες, κάμπετς, φαγητά και μας παραχώρησαν και τακτοποίησαν ένα χώρο στο Κούριο, στην παραλία του Κουρίου για την διαμονή των προσφύγων μας. Εγώ τότε συνάντησα τα λεωφορεία που έφθασαν από τα χωριά μας στο Κολόσσι και τα οδήγησα στην παραλία του Κουρίου. Παράλληλα με τα λεωφορεία είχαμε να βοηθήσουμε και άλλους Μαρωνίτες που έφθαναν στη Λεμεσό με κάθε λογής μέσο κατά δεκάδες και αναζητούσαν στέγη, ρουχισμό και φαγητό. Την πρώτη μέρα την περάσαμε στο Κούριο και αμέσως μετά έφυγα με τον θείο μου τον Κουμεττή και πήγα στην Λεμεσό για να δω τι θα γίνει με αυτό τον κόσμο στη συνέχεια. Επειδή εγώ ζούσα στην Λεμεσό είχα τις δικές μου διασυνδέσεις και ήμουν μπορώ να πω αρκετά δικτυομένος. Ήμουν θυμάμαι τότε στο συνδεσμο Αλιανζ Φρανσεζ το οίκημα του οποίου βρισκόταν στη παραλία. Η πρώτη μου σκέψη ήταν να προσεγγίσω τον Πρόεδρο του συνδέσμου και να του ζητήσω να μας παραχωρήσει το οίκημα και να μπορέσω να στεγάσω λίγο κόσμο. Η δεύτερη μου σκέψη ήταν να προσεγγίσω τις καλογραίες στη σχολή Σαιντ Μαίρης. Οι καλογραίες τότε βρίσκονταν όπως κάθε καλοκαίρι στο Τρόοδος για τις θερινές του διακοπέςκαι το κτήριο της σχολής ήταν άδειο. Η Τρίτη μου σκέψη ήταν να προσεγγίσω τον καθολικό ιερέα των Λατίνων για να μου παραχωρήσει το παλαιό Μοναστήρι των καλογραιών για να μπορέσω να τακτοποιήσω όλες αυτές τις οικογένειες. Έτσι και έγινε. Έφθασαν όλες οι οικογένειες στη Λεμεσό και άρχισα να τακτοποιώ την διαμονή αυτών των ανθρώπων στους τρεις αυτούς τόπους. Στο οίκημα του Αλιάνζ Φρανσέζ, στην σχολή Αγίας Μαρίας και στο παλαιό Μοναστήρι των καλογραιών. Κύριε Φράνσις αντιλαμβανόμαστε ότι όλος αυτός ο κόσμος έφθανε στη Λεμεσό με τα ρούχα που φορούσε; Ή είχαν φέρει μαζί τους αρκετά εφόδια; Πραγματικά λυπάμαι και ανατριχιάζω όταν θυμάμαι εκείνη την ημέρα πως αντίκρισα ειδικά τους χωριανούς μου (που γνώριζα και καλά) μέσα στα αυτοκίνητα με τα παντελόνια τους σχισμένα, πολλοί χωρίς φανέλες, κατακουρασμένοι και καταταλαιπωρημένοι. Είμαι βέβαιος πως αυτοί που ζουν και διαβάζουν αυτή την μαρτυρία θα νιώθουν το ίδιο συγκλονισμένος με μένα. Εκείνη η ημέρα θα μου μείνει αξέχαστη σε ολόκληρη μου τη ζωή. Ήρθε ο κόσμος χωρίς μια βαλίτσα στο χέρι, χωρίς φαγητό, χωρίς τίποτα. Έφθασαν ξεριζωμένοι στο άγνωστο αλλά ευτυχώς ήταν πολλοί αυτοί που ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα μας και μπορέσαμε να δώσουμε τα ελάχιστα στους ξεριζωμένους αδελφούς μας. Με αυτό τον τρόπο καταφέραμε να τακτοποιήσουμε όλες τις οικογένειες και αρχίσαμε μετά να προσπαθούμε για την καλυτέρευση των συνθηκών διαβίωσης τους με την εξεύρεση μόνιμης στέγης αλλά και δουλειάς. Αντιλαμβάνεστε μιλάμε για οικογενειάρχες με πολλά παιδιά που έπρεπε να βγάζουν χρήματα για να ζήσουν τις οικογένειες τους. Κύριε Φράνσις εσείς δηλαδή τότε λειτουργήσατε στη Λεμεσό ως πραγματικός εκπρόσωπος της κοινότητας; Φτιάξατε και υλοποιήσατε ένα τρομερό σχέδιο δράσης για απάμβλυνση του πόνου των ξεριζωμένων Μαρωνιτών; Μάλιστα, πολύ εύστοχη η παρατήρηση σας η οποία μου δίνει την ευκαιρία να εξηγήσω στο κόσμο γιατί η Λεμεσός μπόρεσε και σταθεροποιήθηκε και αντεπεξήλθε των δυσκολιών και των προβλημάτων. Ήταν διότι τότε ο αείμνηστος Ιωάννης Μαυρίδης, εκπρόσωπος των Μαρωνιτών στη Βουλή, ο οποίος είχε μείνει εγκλωβισμένος στο χωριό Καρπάσια, κατάφερε να στείλει ένα γραπτό μήνυμα στον συγχωρεμένο πατήρ Ιωάννη Παύλου που ήταν ο πρώτος ιερέας που έφθασε τότε στη Λεμεσό το οποίο έλεγε 13 «Kαθοριστικής σημασίας υπήρξε η γραπτή εξουσιοδότηση που μου έστειλε τότε ο Ιωάννης Μαυρίδης αναθέτοντάς μου την εν λευκώ διαχείριση της όλης κατάστασης» περίοδος όπου εμελις στη Λεμεσό είχαμε να βρούμε τρόπους να βοηθήσουμε και τους πρόσφυγες της Κύπρου και τους πρόσφυγες του Λιβάνου. Είμαστε σαν αδέλφια και βρισκόμαστε όλοι σχεδόν κάθε μέρα στο Maronite Clb της Λεμεσού που είχε γίνει διάσημο και στο Λίβανο. Μετά όμως θα πρέπει να πω πως οι Λιβάνιοι Μαρωνίτες μας βοήθησαν πάρα πολύ. Όταν μπόρεσαν να ορθοποδήσουν στάθηκαν με δύναμη στο πλευρό μας και μας βοήθησαν πάρα πολύ. Γίναμε πραγματικά ένα και όλοι μαζί εργστήκαμε για τη διατήρηση της Μαρωνιτικής μας θρησκείας και καταγωγής. Και πιστεύω πως πετύχαμε μαζί πολλά. ΦΡΑΝΣΙΣ ΙΩΣΗΦ «Στη Λεμεσό διαχειριστήκαμε την κρίση του 1974 με υπευθυνότητα και τα καταφέραμε» το εξής: «πες στον Φρανσουά(έτσι με αποκαλούσε) να κάνει ότι μπορεί για να κρατήσει την Μαρωνιτική κοινότητα μέσα στη Λεμεσό και τον εξουσιοδοτώ να μπαίνει σε οποιοδήποτε γραφείο (τότε ιδρύθηκε η Μέριμνα) και να χρησιμοποιεί το όνομα μου, ότι είναι δηλαδή ο αντιπρόσωπος των Μαρωνιτών στη Λεμεσό, για να βοηθήσει τον κόσμο που φθάνει εκεί και να μη τους αφήσει να στερηθούν από οτιδήποτε». Αυτό ήταν το μήνυμα του Μαυρίδη το οποίο πραγματικά μου έδωσε φτερά και ένιωσα τεράστιο το βάρος της ευθύνης. Έτρεξα σε όλα τα τμήματα από πόρτα σε πόρτα, Ερυθρό Σταυρό, Υπηρεσία Μερίμνης, Επαρχιακή Διοίκηση και πολλά άλλα. Κατέγραψα τότε όλες της οικογένειες που ζούσαν στη Λεμεσό τους δώσαμε σπίτια, τους βρήκαμε δουλειές και καταφέραμε να δημιουργήσουμε μια αξιοπρεπή κοινωνία Μαρωνιτών στη Λεμεσό. Βεβαίως δεν θέλω να μονοπωλήσω αυτή την μεγάλη προσπάθεια λέγοντας εγώ, εγώ, εγώ. Είμαστε μια ομάδα ανθρώπων που τρέξαμε πραγματικά για να βοηθήσουμε την κατάσταση. Εγώ είχα όμως την μεγάλη ευθύνη να συντονίσω τα πάντα αφού ήμουν ο εξουσιοδοτημένος αντιπρόσωπος του εκπροσώπου των Μαρωνιτών στη Λεμεσό. Θυμάμαι τότε ότι είχα τακτοποιήσει για δουλειά στις Αγγλικές βάσεις όπου εργαζόμουν ως λειτουργός τηλεπικοινωνιών περίπου είκοσι πέντε οικογένειες Μαρωνιτών. Φθάσαμε λοιπόν στην δημιουργία μιας μεγάλης πλέον κοινότητας στη Λεμεσό με δεκάδες οικογένειες που καταστάλαξαν εδώ από όλα τα Μαρωνίτικα χωριά; Και είχαμε και πολλά κορίτσια που βρήκαν καταφύγιο στις καλογραίες; Κοιτάξτε πριν πάμε εκεί θα πρέπει να σας πω ότι εμείς κινηθήκαμε στη βάση ενός σχεδίου. Πρώτα έπρεπε να σπιτώσουμε τον κόσμο και μετά να τους βρούμε δουλειά να ζήσουν τις οικογένειες τους. Τρίτον ήταν να μαζέψουμε αυτό τον κόσμο κάπου για να μπορούμε να διατηρήσουμε τους δεσμούς μας και τις παραδόσεις μας. Επίσης την εκκλησία μας αν και πρέπει να πούμε πως σε αυτό τον τομέα οι Λατίνοι μας συμπαραστάθηκαν τα μάλα. Και δράττομαι την ευκαιρία να τους ευχαριστήσω ολόψυχα για όσα μας έχουν προσφέρει εδώ στην Λεμεσό. Το ίδιο θα ήθελα να πω και για τις καλογραίες οι οποίες βοήθησαν τα μέγιστα στην αντιμετώπιση της κατάστασης. Ειλικρινά τους ευχαριστώ θερμά γιατί απεδείχθησαν άξιοι των περιστάσεων. Επίσης οι Άγγλοι μας βοήθησαν πάρα πολύ και τους οφείλουμε ένα μεγάλο ευχαριστώ. Ήταν οι Άγγλοι που μας παραχώρησαν δύο χώρους για εκκλησίες όπου ο πατήρ Ιωάννης Παύλου τελούσε για μας την θεία λειτουργία. Έτσι μαζευόμασταν όλοι κάθε Κυριακή στην λειτουργία και είχαμε την δυνατότητα της συνεύρεσης και της επαφής. Αυτό όμως δεν ήταν αρκετό. Έπρεπε να ιδρύσουμε κάτι για να μαζέψουμε και τον κόσμο αλλά κυρίως την νεολαία μας. Χρειαζόμασταν ένα οίκημα. Ήταν το 1975 όταν σκεφτήκαμε να ιδρύσουμε το Maronite Clb. Το 1975 ήταν λοιπόν το έτος ίδρυσης του Maronite Clb το οποίο στεγάστηκε στην παραλιακή λεωφόρο της Λεμεσού δίπλα από την Φραγγοεκκλησιά. Με αυτό τον τρόπο φτιλάξαμε ένα χώρο φιλόξενο για όλους και όσοι θυμούνται θα μπορούν να μαρτυρήσουν την χρυσή εποχή του Maronite Clb. Δεν θα ήταν υπερβολή να πω πως το Maronite Clb διαδραμάτισε σημαντικό έως καθοριστικό ρόλο στη διατήρηση της συνοχής και του χαραχτήρα της κοινότητας μας στη Λεμεσό. Υπήρξε ανταπόκριση και από την νεολαία που ζούσε τότε στη Λεμεσό; Επειδή απ ότι ξέρουμε δημιουργήθηκε μετά και το περίφημο Κέντρο Νεότητος Μαρωνιτών; Εδώ πιστεύω αγγίζετε το πιο σημαντικό κομμάτι της συνομιλίας μας. Εκεί που είμαστε μαζεμένοι όλη η κοινότητα, μεγάλοι άνθρωποι οικογενειάρχες, στο Maronite Clb, άρχισαν οι νέοι οι οποίοι ήταν ουκ ολίγοι στη Λεμεσό συμπεριλαμβανομένων περίπου ογδόντα έως εκατό κοριτσιών που ήταν οικότροφες στη σχολή καλογραιών (με τους γονείς τους εγκλωβισμένους) να έρχονται κοντά και έπρεπε πλέον να δούμε τι θα κάναμε με τη νεολαία μας. Έτσι λοιπόν με μια ομάδα φίλων, συναδέλφων και παιδιών που ήταν στη Λεμεσό πήραμε μια μεγάλη πρωτοβουλία. Ανάμεσα σε αυτά τα παιδιά ήταν ο Γιαννάκης Βιολάρης ο οποίος ήταν το δεξί μου χέρι (μετέπειτα έφορος στον Απόλλων Λεμεσού), ο Ηλίας Μαλτέζος ο οποίος βρισκόταν στη Λεμεσό αλλά πηγαινοέρχονταν στη Λευκωσία και ήταν κάτι σαν σύνδεσμος με τους Μαρωνίτες εκεί, ο Μιχάλης ο Χατζηαντρέου και πολλοί άλλοι δε θέλω να παρεξηγηθώ εάν έχω ξεχάσει κάποιους ανθρώπου που βοήθησαν και έτρεξαν για να ιδρήσουμε το Κέντρο Νεότητος Μαρωνιτών. Και πως μπήκε στο νου μου η ίδρυση του Κέντρου Νεότητος; Επί καιρό προεδρίας Σπύρου Κυπριανού είχε δοθεί μεγάλη έμφαση στη δημιουργία Κέντρων Νεότητος και έως τότε θυμάμαι παγκύπρια υπήρχε μόνον ένα Κέντρο Νεότητος το οποίο ήταν το Κέντρο Νεότητος Λεμεσού. Το δεύτερο κέντρο νεότητος που ιδρύθηκε ήταν το Κέντρο Νεότητος Μαρωνιτών Λεμεσού. Και αυτή η ιδέα μου άρεσε πραγματικά διότι μια από τις παραγράφους του Κέντρου Νεότητος στο καταστατικό έλεγε ότι μέλη μπορούν να γίνουν οποιοιδήποτε ανεξαρτήτου φυλής ή θρησκεύματος. Και επειδή τότε στη Λεμεσό για δύο τρία χρόνια που αγωνιζόμαστε ως Maronite Clb στο αγροτικό επίπεδο ποδοσφαίρου διαπίστωσα ότι υπήρχε σοβαρό πρόβλημα με το γεγονός πως το σύνοικο στοιχείο δεν γνώριζε τι ήταν οι Μαρωνίτες, μου άρεσε η ιδέα να συνεργαστούμε και με ορθόδοξους συμπατριώτες μας έτσι που να διευκολυνθεί η διάδοση και η προβολή του Μαρωνιτικού στοιχείου. Έτσι λοιπόν από το Maronite Clb περάσαμε στην εποχή του Κέντρου Νεότητος Μαρωνιτών, το ευρύτερα πλέον γνωστό ως ΚΝΜ. Το ΚΝΜ, δεν το κρύβω, το θεωρώ ως παιδί μου το οποίο γεννήθηκε από τα σπλάχνα του Maronite Clb και αγκάλιασε την τότε εποχή όλους τους Μαρωνίτες νέους της πόλης και επαρχίας Λεμεσού. Κύριε Φράνσις τότε, το 1976, στη Λεμεσό ήταν και η εποχή που έφθασαν από τον Λίβανο χιλιάδες Μαρωνίτες πρόσφυγες λόγω του πολέμου. Ποια ήταν η σχέση που αναπτύχθηκε μεταξύ Μαρωνιτών της Κύπρου και Μαρωνιτών του Λιβάνου; Ανοίγετε τώρα ένα πολύ μεγάλο κεφάλαιο. Το 1975 και ενώ εμείς προσπαθούσαμε να ορθοποδήσουμε όλως απροόπτως παρουσιάστηκε το πρόβλημα του Λιβάνου ως αποτέλεσμα του οποίου Σε αυτό το σημείο κύριε Φράνσις αγγίζετε ένα σημείο το οποίο θα θέλαμε να ψάξουμε. Το κατά πόσο ο Λίβανος στήριξε του Κύπριους Μαρωνίτες και εδώ υπάρχουν πολλές αμφιβολίες από πολλούς πιθανό που να μη γνωρίζουν πράγματα και καταστάσεις; Ποια είναι η δική σας άποψη; Βεβαίως μας συμπαραστάθηκε ο Λίβανος. Να μην υπάρχει ούτε μια αμφιβολία περί τούτου. Και αυτό το λέω εγώ ο Φράνσις που το έζησα. Να μην ξεχνάμε ότι το 1974 μας είχε σταλεί ένα πλοίο από τον Λίβανο στη Λεμεσό φορτωμένο τρόφιμα, πατανίες, και χρήματα για να βοηθήσουμε τον κόσμο. Θυμάμαι πήγαμε τότε με τον μακαρίτη τον Ναπολέων Ιωσήφ, σε συνεννόηση με τον τότε Βικάριο τον Φοραδάρη και παραλάβαμε αυτό το φορτίο και το αποθηκεύσαμε σε μια αποθήκη δίπλα από τις καλογραίες εκεί στην εκκλησία των καθολικών. Ειδοποιήσαμε τον κόσμο και παρουσία τότε του Βικαρίου ο οποίος χειριζόταν τόσο τα λεφτά όσο και τα άλλα αγαθά αρχίσαμε να μοιράζουμε στον κόσμο την βοήθεια του Λιβάνου. Να μη ξεχνούμε αργότερα όταν πωλείτο το παλαιό μοναστήρι των καλογραιών, ο συγχωρεμένος πατήρ Ιωάννης που πήρε μήνυμα από τον πάτηρ Ρόσσι, με ενημέρωσε και μου είπε πως πωλείται για σαράντα πέντε χιλιάδες λίρες. Πήρα τότε το πλοίο μέσα στον πόλεμο το 1975 και πήγα στον Λίβανο. Έφθασα στο Τζούνι και μετά μετέβηκα στο Κόρνετ Σιαχουέν όπου συνάντησα τότε τον γενικό μαε Βικάριο και μετέπειτα Αρχιεπίσκοπο μας Πέτρο Τζεμάγιελ και τους ανακοίνωσα την ιδέα να αγοράσουμε εμείς αυτό το καταπληκτικό κτήριο. Πράγ- οποία κατά την γνώμη οφείλετε ως μια σοβαρή εφημερίδα που είστε να διερευνήσετε. Με αυτά που λέω δεν προσάπτω οποιαδήποτε κατηγορία στον πρώην Αρχιεπίσκοπο μας Τζεμάγιελ διότι δεν ήταν ανάμεσα σε αυτούς που ήρθαν αργότερα στην Κύπρο για να πουλήσουν αυτή την αμύθητη περιουσία. Αναμείχθηκαν πολλοί σε αυτήν την υπόθεση η οποία σας δηλώνω ξανά ότι αποτελεί μια σκοτεινή ιστορία. Είχαν απ ότι θυμάμαι γίνει και σχέδια για αξιοποίηση της περιουσίας αυτής από τον κύριο Σαβέριο Βραχίμη ο οποίος πιθανό να γνωρίζει περισσότερα πράγματα για την ιστορία αυτή. Οφείλετε να διερευνήσετε αυτή την ιστορία. Είναι μεγάλο κρίμα που χάσαμε ως εκκλησία και ως κοινότητα αυτόν τον θησαυρό. Κύριε Φράνσις σημειώνουμε αυτά που μας λέτε και δεσμευόμαστε στη διερεύνηση αυτής της σκοτεινής όπως ονομάσετε ιστορία. Ας επιστρέψουμε πίσω στο ΚΝΜ και στις πολλαπλές του δραστηριότητες; Μάλιστα. Όπως σας έχω πει το ΚΝΜ επιδόθηκε σε μια σειρά από δραστηριότητες. Ήταν ασφαλώς το ποδόσφαιρο που μας έκανε γνωστούς σε όλη την Κύπρο. Ήταν όμως και οι θεατρικές ομάδες, τα χορευτικά συγκροτήματα, η μουσική ομάδα και τόσα άλλα. Θυμάμαι όταν κάναμε εκδηλώσεις στο θέατρο της σχολής καλογραιών δε μπορούσεν να βρεις καρέκλα. Ήταν κατάμεστο από κόσμο μισή ώρα πριν αρχίσουν οι εκδηλώσεις. Πραγματικά σας λέω η πενταετία ήταν για την Λεμεσό και το ΚΝΜ μια χρυσή πενταετία που θα μείνει αξέχαστη για όλους εμάς. Την ίδια ώρα είχαμε επαφή με τα άλλα σωματεία μας στη Λευκωσία όπως η Ένωση Νέων Ασωμάτου, τον Λίβανο Κορμακίτη, τον Κέδρο Κορμακίτη, τον Κέδρο Αγίας Μαρίνας. Είχαμε λοιπόν με όλα αυτά τα σωματεία μιαν άψογη και πολύ παραγωγική συνεργασία. Θέλω να εξάρω σε αυτό σημείο την συμβολή του Ηλία του Μαλτέζου ο οποίος πηγαινοέρχονταν στη Λευκωσία και όπως σας είπα λειτουργούσε σαν σύνδεσμος μας με τα σωματεία στη Λευκωσία. Στις παραστάσεις δε που έκανε το ΚΝΜ, θεατρικές πολιτιστικές και άλλες, υπήρχε και συμμετοχή νέων από τα άλλα σωματεια γεγονός που προσέδιδε ξεχωριστό χρώμα στις εκδηλώσεις. ρωνίτη) που άκουγε στο όνομα Αντρέας Μιχαηλίδης Χατζηπαύλος. Μας τον είχε φαίνεται στείλει ο Θεός. Ο κ. Αντρέας Μιχαηλίδης είχε τότε επιστρέψει από τις σπουδές του στην Αγγλία και ασχολείτο ερασητεχνικκά με το ποδοσφαιρο. Ήταν κάθε απόγευμα εκεί στην παραλία που ήταν το οίκημα του ΚΝΜ και στο ΓΣΟ που ήταν η έδρα της ποδοσφαιρικής μας ομάδας. Ήταν τότε που γνώρισε κάποια παιδιά δικά μας όπως ο Γιαννάκης Βιολάρης και ήρθε πιο κοντά στο Clb. Mιαν καλή μέρα ο κ. Βιολάρης μου παρουσίασε αυτόν τον νεαρό κύριο ο οποίος με ρώτησε πολύ απλά εάν έχουμε ποδοσφαιρική ομάδα. Του είπα ναι έχουμε. «Με δέχεστε σαν προπονητή;» συνέχισε. Τότε τον ρώτησα ποιος είστε. Μου απάντησε είμαι ο Αντρέας ο Μιχαηλίδης ο Χατζηπαύλου. Αυτομάτως και χωρίς να το θέσω σε γνώση της επιτροπείας του είπα βεβαίως προχώρα και αναλαμβλάνεις την ομάδα. Για μένα το όνομα του αυτού του ανθρώπου μου έλεγε πολλά και δεν χρειάστηκε παραπάνω από ένα κλάσμα του δευτερολέπτου για να απαντήσω θετικά. Πραγματικά ανάλαβε την ομάδα με πειθαρχεία με προγραμματισμό με όραμα και την οδήγησε εκεί που την οδήγησε. Ο Αντρέας Μιχαηλίδης λοιπόν και ο αδελφός του Αντώνης που ενεπλάκη μετέπειτα ως γενικός αρχηγός στο ΚΝΜ ήταν οι βασικοί λόγοι για τους οποίους το ΚΝΜ έγραψε την πιο λαμπρή σελίδα στην ιστορία του Μαρωνίτικου ποδοσφαίρου. Έφεραν παίκτες κλάσης στην ομάδα οι οποίοι μαζί με μια χούφτα Μαρωνιτών παικταράδων έκαναν ένα πανίσχυρο σύνολο. Ήταν το ΚΝΜ που εξύψωσε πραγματικά το όνομα της κοινότητας και την έκανε γνωστή στο παγκύπριο. Το τι γινόταν όταν έπαιζε το ΚΝΜ ήταν απερίγραπτο. Λεωφορεία κατέφθαναν από παντού και μας ακολουθούσαν σε όλα τα παιγνίδια ενώ όταν παίζαμε στην έδρα μας στο ΓΣΟ ήταν σαν μια μεγάλη πανήγυρης. Από την ΑΟΚΝΕΛ μιαν αγροτική ομοσπονδία κατορθώσαμε να ανεβούμε στην Τρίτη κατηγορία, μετά στην δεύτερη και πλησιάσαμε πολύ το όνειρο για άνοδο στην πρώτη κατηγορία. Πάντοτε υπό την καθοδήγηση των αδελφών Αντρέα και Αντώνη Χατζηπαύλου στους οποίους η κοινότητα μας οφείλει πάρα πολλά. Σημειώστε παρακαλώ πως ήταν τότε που με δική μας πρωτοβουλία και με την βοήθεια του μακαριστού Που στεγάστηκε τότε το ΚΝΜ κύριε Φράνσις; Στεγάστηκε εκεί στο οίκημα που ήταν το Maronite Clb στη παραλιακή λεωφόρο της Λεμεσού. Θα πρέπει εδώ ωστόσο να σημειώσω ότι το ΚΝΜ δεν ήταν μόνον ποδόσφαιρο. Είχε και σωρεία άλλων δραστηριοτήτων, καλλιτεχνικών και πολιτιστικών, που είχαν ως στόχο την αλληλογνωριμία των νέων και εξού απ αυτή την ίδρυση του ΚΝΜ είχαμε τελέσει τότε και πολλούς γάμους. Στο πίσω μέρος του μυαλού μας πάντα υπήρχε η σκέψη της διατήρησης της κοινότητας. Αυτό ήταν ξεκάθαρο. Και προσπαθούσαμε με διάφορους τρόπους να φέρουμε του νέους και τις νέες πιο κοντά. Κύριε Φράνσις μιλήσατε προηγουμένως για ποδοσφαιρική ομάδα που έπαιζε στο αγροτικό. Υπήρχε δηλαδή ομάδα στο Maronite Clb πριν το ΚΝΜ; To Maronite Clb είχε μια ποδοσφαιρική ομάδα η οποία αποτελείτω κυρίως από παιδιά δικά μας που μαζεύονταν εκεί κάθε μέρα. Αυτή η ομάδα έπαιζε κατά κύριο λόγο φιλικά παιγνίδια που διευθετούσαμε εμείς όπως για παράδειγμα με τις βάσεις στο Ηappy Valley. Ήταν δηλαδή μια ανεπίσημη κατάσταση για να μπορούν οι νέοι μας να παίζουν ποδόσφαιρο. Κανονικά η επίσημη ομάδα ιδρύθηκε με την εγκαθίδρυση και την εγγραφή του ΚΝΜ στη Λεμεσό. Τότε ενταχθήκαμε στην ΑΟΚΝΕΛ μια από τις αγροτικές ομοσπονδίες του τόπου και ξεκινήσαμε τη συμμετοχή μας στο πρωτάθλημα των Κέντρων Νεότητος. έφθαναν καθημερινά στη Λεμεσό εκατοντάδες πρόσφυγες. Εμείς ασφαλώς τρέξαμε να τους βοηθήσουμε. Είχαμε άριστες σχέσεις με τους αδελφούς μας στο Λίβανο και θα ήταν αδύνατο να αδιαφορήσουμε. Μια ημέρα μάλιστα πληροφορήθηκα ότι οι εφημερίδες στον Λίβανο έγραφαν πως όποιοι φθάνουν στη Λεμεσό να απευθυνθούν στο Maronite Clb όπου θα σας βοηθήσουν να πάρετε βίζες για το εξωτερικό η σπίτια για όσους θα μείνετε στην Κύπρο. Θυμάμαι εδώ που είναι τώρα το ξενοδοχείο το Posidonia είχα στήσει τρεις τέντες και εκεί φιλοξένισα δεκάδες οικογένειες Λιβάνιων οι οποίες δεν είχαν ούτε σεντ για να πληρώσουν. Ο κ Γιάασμπεκ ήταν τότε μαζί μου και μπορεί να σας επιβεβαιώσει αυτά που λέω. Ήταν μια πολύ δύσκολη ματι μου άκουσαν και ήρθαν στην Κύπρο και το αγοράσαμε εξ ονόματος της εκκλησίας των Μαρωνιτών. Μιλάμε για το κτήριο όπου σήμερα στεγάζεται και εδρεύει η Μητρόπολης Λεμεσού. Αργότερα βεβαίως δεν ξέρω τι συνέβηκε, ορισμένοι που αναμείχθηκαν στην υπόθεση το πούλησαν. Αυτό το κτήριο στο κέντρο της Λεμεσού που με δική μου πρωτοβουλία και με βοήθεια από τον πατήρ Ιωάννη Παύλου αγοράστηκε από την εκκλησία μας, δυστυχώς πουλήθηκε και δεν ξέρω υπό ποιες συνθήκες και για πόσα χρήματα. Μιλάμε για ένα θησαυρό τον οποίο χάσαμε; Θησαυρός ο οποίος χάθηκε μέσα από τα χέρια μας. Αυτή είναι δυστυχώς μια σκοτεινή ιστορία την Ατυτή η συνεργασία με τα άλλα σωματεία ήταν κάτι που μας βοήθησε και μας ενεθάρυνε να κρατηθούμε ως Μαρωνίτες στη Λεμεσό. Αυτό κύριε Φράνσις ωστόσο που έκανε το ΚΝΜ πασίγνωστο σε ολόκληρη την Κύπρο δεν ήταν άλλο από την ποδοσφαιρική ομάδα του ΚΝΜ. Πως καταφέρατε να δημιουργήσετε μια τόσο δυνατή ομάδα που έφθασε να διεκδικεί ακόμη και άνοδο στην πρώτη κατηγορία; Το 1977 μετά από δύο χρόνια δουλειάς και προσπαθειών μεταξύ Maronite Clb και ΚΝΜ Λεμεσού στην ΑΟΚΝΕΛ είχαμε την μεγάλη τύχη και την τιμή και την χαρά να γνωρίσουμε έναν πολύ καλόν φίλο (τον οποίο αργότερα ο κόσμος τον έβλεπε ως Μα- Σπύρου Κυπριανού κατορθώσαμε και εξασφαλίσαμε μεγάλο τεμάχιο γης στην Ανθούπολη για την δημιουργία ιδιόκτητου γηπέδου. Εκείνη η γη ήταν γραμμένη πάνω στο ΚΝΜ. Δυστυχώς έως σήμερα δεν καταφέραμε να κάνουμε γήπεδο. Μιλάμε κύριε Φράνσις για τον Αντρέα Μιχαηλίδη τον μετέπειτα φημισμένο και καταξιωμένο Κύπριο προπονητή; Ακριβώς. Μιλάμε για τον άνθρωπο που στη συνέχεια ανέλαβε με επιτυχία ομάδες όπως η εθνική Κύπρου, η Ομόνοια, η Ανόρθωση η ΑΕΛ. Αυτός ο περίφημος προπονητής που ακούει στο όνομα Ανδτρέας Μιχαηλίδης ξεκίνησε την καριέρα του και αναδείχθηκε από το ΚΝΜ. Το δικό μας ΚΝΜ.

13 THE ENGLISH MAGAZINE OF THE CYPRIOT MARONITE NEWSPAPER Maronite SUN O TYPOS TON MARONITON - Isse No. 97 REPRESENTATIVES CALLED FOR AN UPGRADE OF THEIR STATUS IN THE HOUSE Minority grops seek bigger say MINORITY grops in Cyprs are seeking more of a say in lawmaking and general affairs of the state. Speaking at the Progress Form: The contribtion, the rights and the protection of minorities in Cyprs society, the representatives of the religios grops in Parliament - Maronites, Latins and Armenians called for an pgrade of their representation at the Hose, as well as a reinforcement of the spport offered to the grops they represent. Crrently, elected parliamentary representatives of all three grops only have observer stats at the Hose. Representing the Maronites, Antonis Hadjirossos called for the implementation of measres in the edcation sector. He nderlined the need for a law amendment that wold allow the majority of Ayios Maronas school s teachers to be Maronite, as well as the headmaster. The implementation of positive measres does not aim to exclde s from or obligations towards the state, nor do we seek extra privileges; bt we seek to maintain or cstoms and traditions, and or commnity s srvival, said Hadjirossos. Hadjirossos said he was not claiming that his commnity s rights were being violated. Bt we have a cltre and cltral identity, which we want to maintain, he said. Armenian Representative Vartkes Mahdessian pointed ot that the minority grops did not have a right to vote or sbmit law proposals. He called for changes. I am also expecting the representatives stats to be pgraded and for s to no longer speak of religios grops, bt national minorities, said Mahdessian. He said he was content with the government s spport; bt there are margins for improvement, he added. One improvement wold be to offer representatives the right to vote in Parliament, he said. Latin Representative Benito Mantovani said that maintaining the characteristics of the minorities enriched Cypriot society. In or view, (the government) sholdn t jst conslt with s; the law mst be amended so that or views are also binding, he said. Jstice Minister Locas Loca, who was also present, said it was the government s steady policy to spport the religios grops, in a way that enables them to maintain their traditions and cstoms, as well as their religions. Special attention is paid to creating the conditions that are necessary for Maronites, Armenians and Latins to maintain and develop the special elements of their identity, said Loca. In Cyprs, we have a powerfl legal and instittional framework for the rights and protection of the three religios grops. Based on the 1960 Constittion Maronites, Armenians and Latins were recognised as religios grops, while immediately after Cyprs independence in 1960, the three grops chose by majority vote to be part of the Greek Cypriot commnity. Loca said the three grops maintain an advisory role at the Hose, while they enjoy the same constittional rights as Greek and Trkish Cypriots. A good example of this, the minister added, was the fact that the crrent Hose President originates from the Armenian commnity. Vatican Synod for the Middle East: Cyprs was there In its final statement from the synod, bishops rged Israel to accept U.N. resoltions calling for an end to the occpation of Arab lands. It also said Israel shold not se the Bible to jstify injstices against Palestinians.A Catholic synod called at the Vatican to address the rising persection of Christian in the Middle East wrapped p on Satrday 23 October 2010 with a joint statement that focsed a lot of attention on demanding Israel end its occpation of Arab lands. Israel cannot se the Biblical concept of a promised land or a chosen people to jstify new settlements in Jersalem or territorial claims, a Vatican synod on the Middle East added. In its conclding message after two weeks of meetings, the synod of bishops from the Middle East also said it hoped a two-state soltion for peace between Israel and the Palestinians cold be lifted from dream to reality and called for peacefl conditions that wold stop a Christian exods from the region. We have meditated on the sitation of the holy city of Jersalem. We are anxios abot the nilateral initiatives that threaten its composition and risk to change its demographic balance, the message said. In a separate part of the docment, a section on cooperation with Jews, the synod fathers also took isse with Jews who se the Bible to jstify settlements in the West Bank, which Israel captred in Recorse to theological and biblical positions which se the Word of God to wrongly jstify injstices is not acceptable, the docment said. Asked abot the passage at a news conference, Greek-Melchite Archbishop Cyrille Salim Bstros, said: We Christians cannot speak abot the promised land for the Jewish people. There is no longer a chosen people. All men and women of all contries have become the chosen people. The concept of the promised land cannot be sed as a base for the jstification of the retrn of Jews to Israel and the displacement of Palestinians, he added. The jstification of Israel s occpation of the land of Palestine cannot be based on sacred scriptres. The synod s conclding message repeated a Vatican call for Jersalem to have a special stats which respects its particlar character as a city sacred to the three great monotheistic religions Jdaism, Christianity and Islam.

14 Τ ΕVENTS O TYPOS TON MARONITON 15 GREAT HONOR FOR HIS COMMUNITY A Maronite soldier serving the National Gard was honored by the Cyprs Chamber of Commerce and Indstry at a ceremony held at Hilton Hotel in Nicosia at the beginning of October. Avraam Konto, from Asomatos, was one of three soldiers selected to be honored for their exceptional character and record in serving the National Gard. Present at the ceremony were the Ministers of Defense and Commerce and Indstry, the Mayor of Nicosia, the National Gard Chief, the Maronite Representative in the Hose, other officials and gests. In the face of soldier Avraam Konto the whole Maronite commnity was honored, as well as his village Asomatos and his prod parents and family. MARONITE YOUTH IN THE PARADE Maronite 2nd World War Veterans along with Maronite yoth where amongst hndreds of people who took part in the big parades allover Cyprs honoring the National Day of the 28th of October. In Nicosia, 2nd World War veteran Tony Hadjiiosif, standing prodly in an army vehicle opened p the parade whilst appladed by thosands of delirios people at both sides of the road, Many Maronite stdents took part in the parades as members of their school grops, when at the same time their parents prodly admired them from meters away. Present at the parade was also a big grop of Maronite Scots. RADIOMARATHON 2010, KORMAKITIS WAS THERE For the first time ever, the clb of Kormakitis has contribted in a special way to this year s Radiomarathon for people with special needs. Members of the clb were responsible for manning the Radiomarathon kiosk on the Macdonalds traffic lights in Engomi, Nicosia for two days on the 25th and 26th of October. Mrs Elsie Christofia and other Maronite officials visited the kiosk and handed in their donation. The target was easily reached as according to Laiki Bank officials, in charge of the whole activity, the Kormakitis kiosk was nmber one in receipts among all other kiosks in the whole of Cyprs, on the first day. FEAST OF ST GEORGE IN KORMAKITIS In the presence of many officials and hndreds of faithfl who travelled from all across Cyprs, the feast of St George (of the Seeds) was celebrated in Kormakitis on the 3rd of November. At the little chapel dedicated to the Saint, on the northern coast of Kormakiti, Maronite Archbishop Joseph Soeif celebrated Holy Mass at 10 a.m. helped by the parish priest Fr Antonios Frangisko. As the tradition is, many farmers carried with them lots of seeds which were blessed dring the mass as a sign of a fertile farming year to come. After the mass all present enjoyed their lnch, offered by the celebrants at the area arond the little chapel.

15 16 IΣΤΟΡΙΑ Τ Η ιστορία είναι σαν ένα βιβλίο χωρίς τέλος. Κάθε γενεά γράφει ένα καινούργιο κεφάλαιο για το παρελθόν, προσθέτοντας νέες ιδέες, στοιχεία και πληροφορίες, διορθώνοντας ίσως παλαιότερες λανθασμένες απόψεις. Πολλοί συγγραφείς έχουν μέχρι σήμερα εμπλουτίσει τις γνώσεις μας για την ιστορία των Μαρωνιτών της Κύπρου, με πιο γνωστούς τους Χωρεπισκόπους Ιωάννη Τσιρίλλη και Ιωάννη Φοραδάρη, την Gita Horani του Μαρωνιτικού Ινστιτούτου Ερευνών (MARI), τον πατέρα Αντώνιο Φραγκίσκου και πολύ πρόσφατα τον Αλέξανδρο-Μιχαήλ Χατζιλύρα. Ακόμα και σήμερα όμως, πολλά ερωτήματα παραμένουν αναπάντητα, γι αυτό και πιστεύω πως υπάρχει κάθε λόγος να συνεχίσουμε αυτή την συναρπαστική έρευνα για την ιστορία των Μαρωνιτών της Κύπρου. Οι σημειώσεις του Πατριάρχη Του Arnold Elkaard Ο Δρ Αρνολντ Εγκλααρ (1957) σπούδασε αρχαιολογία και αρχαία ελληνικά στο πανεπιστήμιο του Λεηδεν της Ολλάνδιας. Υπόβαλε διδακτορική διατριβή στο πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ το 1992 και δούλευε σαν αρχαιολόγος στην Ελλάδα και στην Αίγυπτο (Αλεξάνδρεια). Σήμερα έχει ιδιωτικό γραφείο που συμβουλεύει το ολλανδικό κράτος για το θέμα αλλοδαπών εργαζόμενων. Από το 2005 έρχεται συχνά στον Κορμακίτη να περάσει τις διακοπές και μάζευε πολλά στοιχεία για την ιστορία των Μαρωνιτών και του Κορμακίτη. Πότε έφτασαν οι πρώτοι Μαρωνίτες στην Κύπρο; Πότε οι πρόγονοι των σημερινών Μαρωνιτών από τον Κορμακίτη, την Καρπάσια, τον Ασώματο και την Αγία Μαρίνα εγκαταστάθηκαν στο νησί; Αυτές οι ρωτήσεις προκαλούν την περιέργια μας, όμως είναι δύσκολο να τις απαντήσει κανείς. Ένα ξέρουμε μάλλον σίγουρο, ότι οι περισσότεροι Μαρωνίτες ήρθαν στην Κύπρο μετά το 1192, όταν ένας από των σπουδαιότερων ηγέτων των Σταυροφόρων, ο Gy de Lsignan, ίδρυσε Φράγκικο βασίλειο στην Κύπρο, το οποίο διήρκεσε σχεδόν τέσσερεις αιώνες. Από την αρχή οι σχέσεις ανάμεσα τους Μαρωνίτες και τους Φράγκους Σταυροφόρους ήτανε θερμές. Όταν οι τελευταίοι προσέγγιζαν τους Άγιους Τόπους κατά την διάρκεια της πρώτης Σταυροφορίας ( ), συνάντησαν μία ομάδα Χριστιανών, που λέγονταν Μαρωνίτες. Ο Gillame de Tyr, ο Λατίνος αρχιεπίσκοπος της Τύρου ( ) τους χαρακτήρησε σαν viri fortes et in armis streni, ισχυροί άνθρωποι και σθεναροί με τα όπλα. Οι Μαρωνίτες βοήθησαν τους Σταυροφόρους με την κατάκτηση των Αγίων Τόπων και έγιναν στο τέλος οι πιο στενοί σύμμαχοι τους όταν στα 1182 ξαναεπιβεβαιώθηκε επίσημα ότι υπάγονται στην Ρωμαιο- Καθολική εκκλησία. Ο βασιλιάς Γκυ προσκαλεί τους σύμμαχους του Μόλις κατήλθε στην Κύπρο ο Γκυ ντε Λουζινιάν προσκάλεσε όλους τους άλλους ευγενείς οι οποίοι είχαν χάσει τις περιουσίες τους στους Αγίους Τόπους να τον ακολουθήσουν, αφού θα τους παρέχει πλούσια νέα φέουδα. Με αυτό το τρόπο ο Γκυ δημιούργησε μία καινούργια ανώτερη τάξη που θα υποστήριζε τον θρόνο του. Και προσκάλεσε και τους πιο ταπεινούς χριστιανούς κατοίκους της Συρίας να κατέλθουν στο νέο βασιλείο του και τους υποσχέθηκε όλων των ειδών προνόμια. Έτσι όχι μόνο πολλοί ιππότες αλλά επίσης χιλιάδες χριστιανοί Σύροι πέρασαν στην Κύπρο. Είναι πολύ πιθανό ανάμεσα στους Σύρους να ήταν και κάμποσοι Μαρωνίτες, επειδή μπορούσαν να υπηρετούν το νέο βασίλειο σαν στρατιώτες. Χωρίς αμφιβολία ο αριθμός των Μαρωνιτών αυξήθηκε πολύ κατά την διάρκεια του 13ον αιώνα, όταν μία μετά την άλλη οι σταυροφορικές ηγεμονίες στην Συρία και Παλαιστίνη έπεσαν στα χέρια των Μουσουλμάνων και οι περισσότεροι επιζώντες προσέφυγαν στην Κύπρο. Το τελευταίο κύμα προσφύγων έφτασε στο νησί το 1291, όταν χάθηκε το τελευταίο φρούριο των Σταυροφόρων, η Άκρα. Είναι αξιοσημείωτο ότι μόλις είκοσι χρόνια μετά, γύρω στο 1316, διορίστηκε ο πρώτος επίσκοπος των Μαρωνιτών στην Κύπρο, Χανάνια. Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι η Μαρωνιτική κοινότητα είχε μεγαλώσει πολύ στα πρόηγουμένα χρόνια. Από τον 13ον αιώνα και πέρα η παρουσία των Μαρωνιτών στην Κύπρο τεκμηριώνεται σε μερικά έγγραφα. Μήπως αυτό σημαίνει ότι οι πρώτοι Μαρωνίτες έφθασαν στην Κύπρο μόνο μετα το 1192 μ.χ.; Πολλοί ιστορικοί, ο ένας επαναλαμβάνοντας τον άλλον, ισχυρίζονται ότι δύο παλαιότερα κύματα Μαρωνιτών έφτασαν στην Κύπρο πολύ πριν, χωρις όμως να δώσουν στοιχεία. Η πρώτη μετανάστευση θα ήταν στον 8ον αιώνα, την ίδια στιγμή που οι Μαρωνίτες προσέφυγαν στο Λίβανο λόγω άγριων μάχων ανάμεσα στους Βυζαντινους και Ιακωβίτες στη Συρία. Και η άλλη μετανάστευση θα ήταν μετά τα 938 μ.χ. όταν καταστράφηκε το μοναστήρι του Αγίου Μάρωνα στον Ορόντη και η έδρα του πατριάρχη μεταφέρθηκε στο Όρος Λιβάνου. Αλλά αφού δεν υπάρχουν ιστορικά έγγραφα η έμμεσες ενδείξεις που υποστηρίζουν αυτούς τους ισχυρισμούς, πρέπει να τους απορρίψουμε. Δύο μεσαιωνικά έγγραφα στα Συριακά Υπάρχει μόνο μία πηγή που αποδεικνύει ότι τουλάχιστον κάποιοι Μαρωνίτες ζούσαν στην Κύπρο πριν το 1192, συγκεκριμένα δύο μεσαιωνικά έγγραφα γραμμένα σε Αραμαικά η Συριακά. Αραμαικά ήταν η γλώσσα που ομιλόταν από τον Ιησού και ήταν η κοινή γλώσσα στην Μέση Ανατολή μέχρι την κατάκτηση από τους Άραβες. Αν και κατά την διάρκεια των αιώνων της Αραβικής κυριαρχίας τα Αραβικά βαθμιαίως αντικαθιστούσαν τα Αραμαικά στην καθημερινή ζωή, η Αραμαική γλώσσα επιβίωσε σαν λειτουργική γλώσσα στις Συριο-Ορθόδοξες και Μαρωνίτικες εκκλησίες. Μπορείς να την ακούσεις σε πολλούς ύμνους που ψάλλονται στην Μαρωνίτικη λειτουργία. Τα Αραμαικά έχουν δική τους γραφή που μοιάζει λιγάκι τα Αραβικά, αλλά είναι πιο παλαιά και η αραβική γραφή αναπτύχτηκε από τα Αραμαικά. Ένα από αυτά τα δύο έγγραφα στα Αραμαικά είναι πολύ παλαιό αντίγραφο των τεσσάρων Ευαγγέλιων. Σύμφωνα με μιά αναφορά στο βιβλίο, αυτό ολοκληρώθηκε στην 6η Φεβρουαρίου του έτους 586 μ.χ. από μία ομάδα γραφέων υπό την διεύθυνση κάποιου Rabbla στο μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη του Beth Zaghba, το οποίο πιθανό πρέπει να τοποθετηθεί κάπου στην Συρία. Σε κάθε περίπτωση στον 12ον αιώνα αυτό το πολύ όμορφα κοσμημένο αντίγραφο των Ευαγγέλιων ήταν στα χέρια του πατριάρχη των Μαρωνιτών, που τότε διάμενε στο μοναστήρι του Mayfq στο Λίβανο. Αργότερα οι πατριάρχες μετακόμισαν στο Qannbin και το βιβλίο ήταν εκεί τουλάχιστον μέχρι Σε μεταγενέστερες εποχές μεταφέρθηκε στην Ιταλία, όπου φυλάττεται σήμερα στην Λαυρεντιακη Βιβλιοθήκη της Φλωρεντίας. Οι σημειώσεις του πατριάρχη Ξέρουμε ότι αυτό το βιβλίο άνηκε στον πατριάρχη Botros στον 12ον αιώνα, αφού εκείνος μέσα στο βιβλίο έγραψε μερικές σημειώσεις για αξιομνημόνευτα γεγονότα. Και αυτές οι σημειώσεις μας δίνουν σημαντικά στοιχεία για τους πρώτους Μαρωνίτες στην Κύπρο. Στο περιθώριο μιάς σελίδας ο πατριάρχης Botros έγραψε τις επόμενες γραμμές: Στο έτος 1465 των Ελλήνων στην 8η του μήνα Ελούλ (= 8η Σεπτεμβρίου 1153 μ.χ.) ήρθε σε μένα, Μπούτρος, πατριάρχης των Μαρωνιτών, διαμένοντας στην έδρα της Αντιόχειας, στο μοναστήρι της Παναγίας του Μαϋφούκ στην κοιλάδα της Elige, ο νεαρός μοναχός Hσαϊας του μοναστηρίου Qozhaia και τον διόρισα ηγούμενο των μοναχών του μοναστηρίου του Αγίου Ιωάννη του Kûzbandû στο νησί Κύπρος, σύμφωνα με (τις απαίτησεις που έκφρασαν στο) γράμμα που μου έφερε, γραμμένο από τους μοναχούς (αυτού του μοναστηρίου), ονομαστί ο μοναχός Γαβριήλ και ο σύντροφος του ο μοναχός ο Σίμων, και ο μοναχός Αββακουμ και ο μοναχός Μιχαήλ. Δόξα τω Θεω, αμήν. Αυτή η μικρή αναφορά αποδεικνύει ότι υπήρχε μοναστήρι με Μαρωνίτες μοναχούς στην Κύπρο στα 1153 μ.χ. Στο ίδιο βιβλίο και σε κάποιο άλλο έγγραφο στα Συριακά το οποίο διατηρείται τώρα στη Ρώμη βρίσκονται μερικές άλλες σημειώσεις που αναφέρονται στο μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη του Kûzbandû και που χρονολογούνται στα έτη 1120, 1138i και 1140 μ.χ. Δείχνουν ότι περισσότερο από μισό αιώνα πριν έρθει ο Γκυ ντε Λουζινιάν και να ιδρύσει το βασίλειο του, υπήρχαν ήδη Μαρωνίτες μοναχοί στην Κύπρο. Ένα μικρό μοναστήρι Θα έπρεπε να ήταν πολύ μικρό μοναστήρι, αφού κατοικείται από μόνο 4-5 μοναχούς συν ο ηγούμενος. Παραδείγματος χάριν σε άλλη σημείωση ο πατριάρχης αναφέρεται στο μοναστήρι του Kaftûn, που περιλαμβάνει 32 μοναχούς! Έτσι το μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη του Kûzbandû μπορεί να μοιάζει σε μέγεθος με το μεταγενέστερο μοναστηράκι στο Μαργί (ανάμεσα Καμπυλή και Μύρτου, τώρα απρόσβατο). Διερωτούμαστε αν, εκτός από τους μοναχούς, ήταν και άλλοι Μαρωνίτες στο νησί σ αυτή την εποχή. Η Horani ισχυρίζεται ότι δεν θα μπορούσε να ιδρυθεί μονή εκτός εάν υπήρχε και κοινότητα να υπηρετεί. Όμως τα μοναστήρια δεν ιδρύθηκαν κατά πρώτον λόγον για να υπηρετούν κοινότητες πιστών, αλλά αντίθετα εγκαταστάθηκαν σε απομονωμένες περιοχές όπως βουνά και έρημους για να ζούνε οι μοναχοί μακρυά από τον κόσμο ώστε να προσεύχονται για τον κόσμο και συνήθως ήταν αυτάρκη. Παρόμοιο παράδειγμα είναι το Αρμενικό μοναστήρι του Sorp Magar (Άγιος Μακάριος) στην βόρεια κλίτη της οροσειράς του Πενταδάχτυλου. Αρχικά ήταν Κοπτική μονή, που ιδρύθηκε κάπου στον 11ον αιώνα, αλλά δεν τεκμηριώνεται σημαντική κοινότητα Κόπτων στην περιοχή αυτή η αλλού στο νησί.i Τόσο οι Μαρωνίτες όσο οι Κόπτες καταδιώχτηκαν κατά καιρούς από τους Βυζαντινούς, αλλά φανερώς οι σχέσεις ανάμεσα στους διάφορους κλάδους του Χριστιανισμου είχαν βελτιωθεί στον 11ον και 12ον αιώνα, όταν η κύρια αντιπαράθεση ήταν μεταξύ της Χριστιανικής αυτοκρατορίας του Βυζάντιου και της ισλαμικής αυτοκρατορίας των Φατιμίδων Χαλίφηδων. Στα χρόνια μ.χ. ο Βυζαντινός αυτοκράτορας Νικήφορος Φωκάς πέτυχε να ξανακατακτήσει την Κύπρο, και φαίνεται πως οι Βυζαντινες αρχές της Κύπρου καλωσόριζαν χριστιανούς μοναχούς που προήλθαν απο περιοχές που οι Μουσουλμάνοι ήταν στην εξουσία. Βέβαια δεν αποκλείεται ότι είχε ήδη άλλους Μαρωνίτες στο νησί σ αυτή την εποχή, αλλά δεν ύπαρχει καμία ένδειξη. Προς το παρόν είναι πιο πιθανό ότι οι πρώτοι Μαρωνίτες έποικοι, οι πρόγονοι των σημερινών Μαρωνιτών, ήρθαν στην Κύπρο μετά το 1192, όταν ιδρύθηκε το φράγκικο βασίλειο. Που βρίσκεται ο Άγιος Ιωάννης του Kûzbandû; Που ακριβώς ήταν αυτό το Μαρωνίτικο μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη; Είναι πολύ ελκυστικό να το ταυτίσει κανείς με το μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη του Χρυσόστομου στον Κουτσοβεντη στην οροσειρά του Πενταδάκτυλου. Μέχρι το 1974 ήταν μεγάλο και περίφημο Ορθόδοξο μοναστήρι (τώρα βρίσκεται μέσα σε τουρκικό στρατόπεδο). Μερικοί έχουν εκφράσει την άποψη πως αυτό ήταν αρχικά Μαρωνίτικο μοναστήρι και σε κάποια εποχή καταλήφθηκε από τους Ορθοδόξους. Στα 1518 ο πατριάρχης των Μαρωνιτών al-hadthy έστειλε επιστολή στον Alberto II Pio, πρίγκηπα του Καρπι και πρέσβυ του γερμανικού αυτοκράτορα στο Βατικανό, παραπονούμενος για την κακή συμπεριφορά των Ελλήνων έναντι των Μαρωνιτών και διαμαρτυρόμενος για την κατάληψη του μοναστηριού του Αγίου Ιωάννη του Kûzbandû από τους Ορθοδόξους. Εν τούτοις υπάρχουν μερικά σοβαρά επιχειρήματα που αντικρούουν την ταύτιση του σημερινού ορθοδόξου μοναστηρίου στο Κουτσοβέντη με το Μαρωνίτικο μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη στο Kûzbandû. Οι καταβολές του ορθοδόξου μοναστηριού φέρονται να είναι στον 11ον αιώνα. Ξέρουμε ότι ο Άγιος Νεόφυτος ζούσε εκεί από τα 1152 μέχρι 1159, πριν ιδρύσει δικό του μοναστήρι. Το παρακείμενο εξώκλησι της Αγίας Τριάδας κτίστηκε ήδη στα τέλη του 11ον αιώνα κατά διαταγή του Βυζαντινού διοικητή της Κύπρου. Όλα αυτά τα στοιχεία δείχνουν καθαρά μια ορθόδοξη παρουσία ταυτόχρονα ή και νωρίτερα ακόμα από τις αναφορές στο Μαρωνίτικο μοναστήρι. Επί πλέον, το όνομα Κουτσοβέντης είναι ελληνικό και το Kûzbandû φαίνεται να προέρχεται απ αυτό. Τέλος, ο πατριάρχης Botros στις σημειώσεις του κάνει αναφορά μόνο σε Μαρωνίτες μοναχούς και όχι σε άλλους μοναχούς. Μάλλον δεν πρόκειται για το ίδιο μοναστήρι. Δύο μοναστήρια Μόνο πολύ πρόσφατα αυτό το πρόβλημα λύθηκε, όταν ο δάσκαλος Ηλίας Ζωνιάς μου διέθετε καινούργια στοιχεία. Πήρε πληροφορίες από Ε/Κ πρόσφυγες από το χωριό Βουνό, πως πριν από το 1974 υπήρχε ανατολικά από το Βουνό ένα παλαιό εκκλησάκι αφιερωμένο στον Άγιο Σάββα. Αυτό το εκκλησάκι φέρεται να ανήκε αρχικά στο μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη των Λιβανέζων. Και η περιοχή ανατολικά του Βουνού είναι πράγματι πολύ κοντά στο ορθόδοξο μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη του Χρυσοστόμου! Αυτά τα καινούργια στοιχεία φαίνεται να οδηγούν στο συμπέρασμα ότι πιθανόν να υπήρχαν δύο χωριστά μοναστήρια του Αγίου Ιωάννη, το ένα δίπλα στο άλλο, ένα Μαρωνίτικο και ένα Ορθόδοξο. Το τελευταίο προφανώς επεκτάθηκε και έγινε πιο δυνατό μέχρι που οι Έλληνες πραγματικά κατέλαβαν το άλλο. Μετά τα 1518 δεν έχει πια αναφορές στο Μαρωνίτικο μοναστήρι, και μπορούμε να είμαστε σίγουροι πως οι Ορθόδοξοι το κατέλαβαν και δεν το επέστρεψαν. Συνεπώς στην αρχή υπήρχαν δύο δίδυμα μοναστήρια στον Κουτσοβέντη, ένα Μαρωνίτικο και ένα Ορθόδοξο. Αυτό το φαινόμενο παρατηρείται και σε άλλες περιοχές στην Μέση Ανατολή. Παραδείγματος χάριν στο Wadi Natron στην Αίγυπτο το Κοπτικό μοναστήρι ήδη για πολλούς αιώνες γειτνιάζει με Συριακό μοναστήρι. Βιβλιογραφία: J. Leroy, Les manscrits syriaqes à peintres conservés dans les bibliothèqes d Erope et d Orient (1964). Gita Horani, A Reading in the History of the Maronites of Cyprs from the eighth centry to the Beginning of British Rle, Jornal of Maronite Stdies [ (Jly 1997) and Typos ton Maroniton 60, Janary 2007, 15. G. Hill, A History of Cyprs, Vol. 2 (1972). i Ο Leroy γράφει 1238 μ.χ. Είτε κάνει λάθος είτε πρόκειται για αναφορά που χρονολείται έναν αιώνα μεταγενέστερα. i Για τη περορισμένη παρουσία των Κόπτων, βλ. Hill, III, 810, n. 3.

16 Τ Ο«Τύπος» χαιρετίζει τη δημιουργία της καινούριας ιστοσελίδας του Πολιτιστικού Ομίλου Ασωμάτου και συγχαίρει την Ομάδα Διαχείρισης της Ιστοσελίδας γι αυτή τους την προσπάθεια. Πρόκειται για ένα πραγματικά αξιόλογο βήμα που εμπλουτίζει τη διαδυκτιακή εικόνα όχι μόνο του Ασωμάτου αλλά και ολόκληρης της Μαρωνιτικής κοινότητας. Πιο κάτω παραθέτουμε ένα κομμάτι από το καλωσόρισμα στην ιστοσελίδα, εκ μέρους του Υπεύθυνου Διαχείρισης της Ιστοσελίδας, Γιώργου Τσιράκκη: ΘΕΜΑΤΑ Ο ΤΥΠΟΣ ΤΩΝ ΜΑΡΩΝΙΤΩΝ Καινούρια ιστοσελίδα του Πολιτιστικού Ομίλου Ασωμάτου Αγαπητοί φίλοι και φίλες, Είναι με ιδιαίτερη χαρά που σας καλωσορίζω στην καινούρια ιστοσελίδα του Ομίλου μας. Η αγάπη και το ενδιαφέρον που δείξατε για την ιστοσελίδα μας από την πρώτη στιγμή δημιουργίας της, μας δημιούργησε την ηθική υποχρέωση να σας προσφέρουμε κάτι καινούριο, ανανεωμένο και πολύ πιο εξελιγμένο, που θα μπορεί να αντιπροσωπεύει επάξια το κύρος και την υπόσταση του Ομίλου μας. Για το λόγο αυτό, προσπαθήσαμε και δημιουργήσαμε κάτι το οποίο θα έχει σαν άμεσους πρωταγωνιστές εσάς, τα απλά μέλη και φίλους του Ομίλου μας, δίνοντας σας φωνή και λόγο για τα δρώμενα στο χωριό μας αλλά και στην Κοινότητά μας γενικότερα. Στην προσπάθεια μας αυτή, για εμπλοκή δηλαδή όσο το δυνατό περισσότερων συγχωριανών μας, και κυρίως νέων, στα δρώμενα του χωριού μας, εγκαινιάζουμε από σήμερα διάφορες στήλες στην ιστοσελίδα μας οι οποίες θα συντονίζονται από διάφορους συγχωριανούς μας και οι οποίες θα ασχολούνται με ένα ευρύ φάσμα θεμάτων, βάζοντας μια διαφορετική πινελιά στη ζωή μας πέραν αυτών των στηλών, ο Όμιλος μας καινοτομεί παρουσιάζοντας δύο μεγαλεπήβολους στόχους μέσω της ιστοσελίδας του: Ο κόσμος του χωριού μας Η ενότητα που από την πρώτη στιγμή δημιουργίας της αγαπήθηκε και αγκαλιάστηκε από δεκάδες συγχωριανούς μας. Στην ενότητα αυτή, μπορεί κάποιος με την εγγραφή του ως μέλος στην ιστοσελίδα μας, να γνωρίσει τον κόσμο του χωριού μας βλέποντας τα προφίλ που δημιούργησαν μέσω της ιστοσελίδας μας άλλοι συγχωριανοί μας και μέσω των οποίων μοιράζονται μαζί μας πληροφορίες για τη ζωή τους. Ο σκοπός της στήλης αυτής είναι ένας: η γνωριμία των συγχωριανών μας μεταξύ τους και η δημιουργία μιας ζεστής διαδικτυακής κοινότητας μέσω της οποίας θα μπορούν οι συγχωριανοί μας να βοηθούν ο ένας τον άλλον και να αλληλοϋποστηρίζονται Το συζητάμε (form) Αυτό που έλειπε τόσα χρόνια από το χωριό μας και το οποίο πήρε σάρκα και οστά με τη δημιουργία του Πολιτιστικού Ομίλου Ασωμάτου, ζωντανεύει τώρα και μέσω της ιστοσελίδας μας. Η ανάγκη όλων μας για γνωριμία και διάλογο για θέματα που μας βασανίζουν στην καθημερινότητά μας, μας οδήγησε στη δημιουργία ενός form που θα ασχοληθεί με όλους και με όλα. Το form θα λειτουργήσει με τη συνεργασία πολλών επιστημόνων και ειδικών που προέρχονται από το χωριό μας και την Κοινότητά μας. Γιατροί, δικηγόροι, πολιτικοί και πολλοί άλλοι που ανέλαβαν συντονιστές των διαφόρων ενοτήτων στο form, θα απαντούν στα ερωτήματά σας και θα φέρουν προς συζήτηση θέματα τα οποία ταλανίζουν την καθημερινότητά μας. Σκοπός του form είναι να ακουστούν οι απόψεις όλων μας, και κυρίως των νέων μας, για θέματα που έχουν να κάνουν με την καθημερινή μας ζωή, τις ανάγκες μας και γενικά, την κοινωνία στην οποία ζούμε στο σημείο αυτό, θα ήθελα να ευχαριστήσω όλους όσους συμμετείχαν ενεργά στη δημιουργία αυτού του μεγάλου έργου που βρίσκεται σήμερα ενώπιον σας. Πέραν των συντονιστών των διαφόρων στηλών που αναφέρονται πιο πάνω και τους οποίους ευχαριστώ θερμά, θα ήθελα επίσης να ευχαριστήσω τα παιδιά που συμμετείχαν στο σχεδιασμό και στην ομαλή λειτουργία της ιστοσελίδας. Συγκεκριμένα, θερμές ευχαριστίες προς τους Αντώνη Χ Ζωρζή, Γιώργο Μπεήτη, Αντώνη Μελά, Σοφία Χ Ιωσήφ, Έλενα Καϊάφα, Ριχάρδο Λιάτσο και Μιχάλη Στεφανή. Όσοι από εσάς επιθυμούν να συμμετέχουν στην ιστοσελίδα μας, έχοντας τη δική τους στήλη ή απλά παραχωρώντας μας κάποια δικά τους στοιχεία, άρθρα, φωτογραφίες κτλ. προς δημοσίευση, μπορούν να το κάνουν στέλνοντας μας στο ή στα s που αναγράφονται στην κάθε στήλη ξεχωριστά. Η δημιουργία του Πολιτιστικού Ομίλου Ασωμάτου σήμανε την αρχή μιας νέας εποχής για τον Ασώματο και τη Μαρωνιτική Κοινότητα κι εμείς, ως ομάδα διαχείρισης της ιστοσελίδας του Ομίλου, θα κάνουμε ότι είναι δυνατό για να βεβαιωθούμε ότι αυτό που έρχεται κοντά σας μέσω της ιστοσελίδας μας, είναι αντάξιο του επιπέδου του Ομίλου μας και των απαιτήσεων σας. Γιώργος Τσιράκκης, Υπεύθυνος Διαχείρισης Ιστοσελίδας Πολιτιστικού Ομίλου Ασωμάτου Κερύνειας «Αρχάγγελος Μιχαήλ»

17 18 Δεν υπάρχει σπίτι που να μην έχει ελιές, άνθρωπος που να μην τις έχει γευτεί, νοικοκυριό που να μπορεί να υπάρξει χωρίς το πολύτιμο λάδι τους. Πρόκειται αναμφίβολα για τον πολυτιμότερο καρπό του χρόνου και η περίοδος της ελιάς έχει χαρακτηριστεί από πολλούς ως η πιο όμορφη περίοδος του χρόνου, από πλευράς γεωργικών ασχολιών. Η ευλογημένη γη του Κορμακίτη προσελκύει και ΑΦΙΕΡΩΜΑ σήμερα όπως και χρόνια πριν, τα παιδιά της, για να μαζέψουν τις ελιές του. Οι εντυπωσιακά βαρυφορτωμένες ελιές που κοσμούν φέτος όλα τα γύρω χωράφια του χωριού και το μαγευτικό φυσικό τοπίο που δημιουργούν, δεν έχουν αφήσει κανένα ασυγκίνητο. Πολλοί είναι αυτοί που ψάχνουν την πρώτη ευκαιρία για να αφήσουν για λίγο τις δουλειές και τις υποχρεώσεις τους και να Τ τρέξουν στο χωριό για να μαζέψουν τις δικές τους ελιές και να βγάλουν το δικό τους λάδι. Και οι συζητήσεις ανεπαίσθητα μεταφέρονται στο τότε.. Χρόνια πριν, τότε που το χωριό έσφυζε από ζωή, τότε που όλος ο κόσμος τέτοια περίοδο άφηνε τα σπίτια του για να πάει στις ελιές. Τα χρόνια ήταν δύσκολα λένε οι περισσότεροι, η δουλειά πολλή, αλλά οι αναμνήσεις γλυκές... Tο μάζεμα των ελιών Tης Ηλιάνας Α. Μούσα Τότε... Το μάζεμα Το μάζεμα των ελιών άρχιζε κάθε χρόνο από τις αρχές του Οκτώβρη και διαρκούσε σχεδόν μέχρι και τα Χριστούγεννα. Για όσο διάστημα φυσικά το επέτρεπε ο καιρός και δεν έβρεχε. Αυτή την περίοδο, το μάζεμα των ελιών αποτελούσε τη μοναδική ασχολία των κατοίκων του χωριού και ίσως το μοναδικό θέμα συζήτησης στις συνευρέσεις τους. Πήγαιναν στις ελιές καθημερινά αν και δεν είχαν τις ανέσεις που έχουμε σήμερα για το μάζεμα. Ο κόσμος σηκωνόταν νωρίς το πρωί ετοίμαζε το μπούκωμα του, φόρτωναν τα γαϊδούρια τους κι έπαιρναν το δρόμο για τα χωράφια. Ο δρόμος ήταν γεμάτος γαϊδούρια με κατεύθυνση τα χωράφια γύρω από το χωριό και ο κάθε χωριανός στάθμευε στο δικό του χωράφι. Άπλωναν κάτω από τις ελιές παλιόρουχα, παλιά σεντόνια, κουρτίνες, σκεπάσματα κλπ. Χρησιμοποιούσαν σκαλαβάτι (ήταν ένας κορμός πεύκου του οποίου τα κλαδιά ήταν κομμένα ή μπηγμένα με τέτοιο τρόπο ώστε να σχηματίζουν σκάλα) για να ανεβαίνουν στα δέντρα να κόβουν τις ελιές που ήταν ψηλά, αντί για σκάλες που έχουμε σήμερα. Έκαναν μικρό διάλειμμα για να φάνε κάτι γύρω στο μεσημέρι και συνέχιζαν μετά. Έτρωγαν ότι έπαιρναν μαζί τους για μπούκωμα, συνήθως ήταν ψωμί, ελιές, χαλλούμι κλπ. Αξίζει να σημειωθεί ότι τότε δεν είχαν ρολόι και την ώρα την υπολόγιζαν από τη θέση του ήλιου και από το μέγεθος της σκιάς που δημιουργούσε. Έτσι, όταν ο ήλιος ήταν ψηλά καταλάβαιναν ότι ήταν γύρω στο μεσημέρι, ενώ όταν ο ήλιος χαμήλωνε και η σκιά άρχιζε να πέφτει, καταλάβαιναν ότι θα έπρεπε να μαζέψουν τα πράγματά τους και να φύγουν, για να φτάσουν στο χωριό προτού σκοτεινιάσει τελείως. Περνούσαν ολόκληρη τη μέρα τους έξω στα χωράφια, μέρες ολόκληρες, δουλεύοντας αλλά και διασκεδάζοντας παράλληλα. Οι ώρες περνούσαν ευχάριστα γιατί πήγαιναν όλη η οικογένεια μαζί και πολλές φορές έσπαζαν τη μονοτονία της δουλειάς με κάποιο τραγούδι ή κάνοντας διάφορα αστεία μεταξύ τους. Εάν το χωράφι ήταν κληρονομικό, τύγχανε κάποιες φορές να πηγαίνουν όλοι οι κληρονόμοι την ίδια μέρα με τις οικογένειες τους κι εκείνες οι μέρες περνούσαν ακόμη πιο ευχάριστα. Όσο περισσότεροι βρίσκονταν στο ίδιο χωράφι τόσο καλύτερα περνούσαν και τόσο γρηγορότερα τέλειωναν τη δουλειά για να προχωρήσουν σε άλλο χωράφι. Στη συνέχεια, οι κληρονόμοι μοίραζαν τις ελιές που είχαν μαζέψει. Όταν τη νύχτα έφταναν στο χωριό, καθάριζαν τις ελιές από τα φύλλα και τις διάφορες ακαθαρσίες. Πολλές φορές, εάν χρειαζόταν, τις ανέμιζαν με σκοπό να διευκολύνουν το καθάρισμά τους. Επέλεγαν ορισμένες από αυτές που ήταν ωραίες πράσινες για να τις κάνουν τσακκιστές και τις υπόλοιπες τις παραμέριζαν για να τις ξιλαδίσουν. Το ξιλάδισμα Μετά το μάζεμα και το καθάρισμα σειρά είχε το ξιλάδισμα, για το οποίο χρειαζόταν να αφιερώσουν σχεδόν μια ολόκληρη μέρα (εξαρτιόταν κυρίως από την ποσότητα των ελιών που μάζευε ο καθένας). Ξεκινούσαν από νωρίς το πρωί φορτώνοντας τα γαϊδούρια τους με τις ελιές που είχαν μαζέψει και κατευθύνονταν προς το μύλο. Έξω από τους ελιόμυλους στήνονταν ουρές από φορτωμένα γαϊδούρια. Στο χωριό παλιότερα υπήρχαν μόνο δύο ελιόμυλοι. Ο ένας βρισκόταν πίσω από το Μοναστήρι των καλογραιών και ο δεύτερος πίσω από το καφενείο του Τζιαννικκά, και οι δύο τοποθετημένοι στο κέντρο του χωριού. Σαφώς και δεν ήταν αρκετοί για όλο τον κόσμο του χωριού που ήθελε να ξιλαδίσει, γι αυτό και έπρεπε να περιμένουν σειρά. Ο μύλος τότε ήταν με πέτρες, με τις λεγόμενες μυλόπετρες. Ο κόσμος έβαζε τις ελιές του μέσα σε μια δεξαμενή και η μυλόπετρα γύριζε και τις έλιωνε. Ακολούθως, έπαιρναν τις λιωμένες ελιές οι μυλωνάες και τις έβαζαν μέσα στα ζεμπύλια (ήταν κάτι σαν κουλιαστήρι), για να διαχωριστεί το ζουμί των ελιών από τα υπόλοιπα. Όταν το βράδυ επέστρεφαν στο σπίτι με το πρώτο λάδι τους, οι νοικοκυρές έφτιαχναν διάφορα εδέσματα με αυτό, κυρίως πισσίες και διπλόπιττες, και κερνούσαν την υπόλοιπη γειτονιά και άλλους χωριανούς, περήφανοι και ικανοποιημένοι για την παραγωγή τους. Με το λάδι που έβγαζε η κάθε οικογένεια θα περνούσε τη χρονιά, ίσως και την επόμενη αναλόγως με τη σοδειά που θα υπήρχε. Σήμερα... Σήμερα αν και όλα είναι πιο εύκολα για να μαζέψει κανείς ελιές, η προθυμία δεν είναι η ίδια. Ο κόσμος δυσκολεύεται να πάρει την απόφαση να αφήσει για λίγο τη ρουτίνα του και να αφεθεί στα χωράφια για να μαζέψει τις ελιές του, αφού οποιαδήποτε στιγμή το θελήσει μπορεί να αγοράσει, τόσο ελιές όσο και λάδι από τις υπεραγορές. Οι λίγοι όμως που τόλμησαν να αφιερώσουν έστω και λίγο από το χρόνο τους στα χωράφια λένε με πάσα βεβαιότητα ότι το αίσθημα που νιώθεις όταν βλέπεις τους σάκους σου γεμάτους ελιές και αργότερα όταν βλέπεις το λάδι σου να βγαίνει από το ελαιοτριβείο, είναι απερίγραπτο. Ο κόσμος που πάει στα χωράφια, χρησιμοποιεί πλέον κανονική σκάλα για να ανεβαίνει στο δέντρο και όχι σκαλαβάτι όπως παλιά. Σήμερα υπάρχουν ακόμη και ειδικές μηχανές για να κουνούν τα κλαδιά της ελιάς και να πέφτουν οι ελιές. Ο κόσμος δεν παει πλέον με τα γαϊδούρια αφού έχει στη διάθεσή του τρακτέρ, αυτοκίνητα, διπλοκάμπινα για να φορτώνουν τα εργαλεία τους και αργότερα τα καλάθια με την παραγωγή τους. Απίστευτη είναι η εξέλιξη και στα ελαιοτριβεία, αφού και εκεί τα πάντα έχουν αυτοματοποιηθεί. Ρίχνεις τις ελιές μέσα σε μια βούρνα μόλις πας εκεί και δεν τις ξαναβλέπεις. Τα πάντα γίνονται με τα μηχανήματα κι εσύ παίρνεις το λάδι έτοιμο στο τέλος. Η εξέλιξη στο μάζεμα των ελιών είναι φυσικό επακόλουθο της ζωής που ζούμε, αφού τα μηχανήματα και οι υπολογιστές βρίσκονται παντού, σε κάθε τομέα της ζωής μας. Πάντα όμως θα υπάρχει μια γλυκιά νοσταλγία στα περασμένα, στα χρόνια που αρκετοί έζησαν στον αγροτικό Κορμακίτη με όλες τις δυσκολίες της ζωής. Σε χρόνια που πολλοί από εμάς απλώς ταξιδεύουν και φαντάζονται μέσα από αφηγήσεις και βιβλία.. Τρανταχτή απόδειξη αυτών, η προθυμία που παρατηρείται φέτος από πολλούς να αφιερώσουν έστω και ελάχιστο από τον χρόνο τους στις ελιές του Κορμακίτη!

18 MOTORAMA Address: Pericleos 106 Telephone: Mobile: , Fax: Website: Website:

19 S T allo o calmo ENΘΕΤΟ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ «ΤΥΠΟΣ» ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΜΑΡΩΝΙΤΙΚΗ ΑΡΑΒΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ SAR LLCIT TEL AYIORGI TELL PTAR Kan antaxt o Lliskof Sar l sine ll cit tel A Yiorki tell Ptar ll Korno. Kaddess ll Iskof soeif kaffya kayse gparie xtir tynnie. Istera mil kiddass ness kollon keceto fill snie. L Syllogo tel Kormatjiti fil Radiomarathonio Proti trik l ssine l Syllogo tel Kormatjiti xitem pshal l Radiomarathonio ta pisor kol sine psha latodkia ma idikes anagkes. L symvolio tel syllogo, ta l sine lo xtir zcar olat, apofasisen tesai ada shocol ot e sacet fi l prospathia adi, xost l plesia tel politiki shayto tekon paron o xost oxar shcal parra mil mappa. Pshan yiomain, Thnain o Tlaxe 25 o 26 tel Oxtovri, xitmo l periptero tel fota tel McDonalds l Mtine. Alli yiomain ttekonkatco mnantaxt xok mil ekaton olat tel syllogo ta tvaxxar kanicaγbo ma kolla l dynami shayton te xaosho ashka ma aofa xtir flos psha latokia ma idikes anages. L proto l xxar ekataferan o xaosho evro o misko l proti thesi min kollon l periptera fi kolla l Kypro. Thenixxar, xaosho oxar sitt shiliaes o lixko xok mil evro. L ipefthyni tel Laiki Trapeza ta lixon l efthyni tel diorganosi, kalo pos l periptero tel Kormatjiti kan mil axsen l periptera Pankypria. Mil periptero tel Kormatjiti katcat o mrato lli Proedro tel Dimokratia Elsie Xristofkia o xattet l isfora shaita. Kant ma farxita o efket axxolla saca xtir o titon kollon syxaritiria. Mil periptero katco o xtir oxar Maronites texallo l isfora shaiton. LLOULAT HAOUSHOU XTIR FLOUS XOST YIOMAIN SARU L ISKOF SOUEIF KAN L ROMI Pshan jomcatain kan l Romi l Iskof tel Maronites tel Kypro Mgr Yossef Soeif, mi l 10 ost l 24 tel Oxtovri. Rax te ilteka ma l oxar lli Skefe tel Mesi Anatoli fi l Synodo ta cizem l Papa Venedikto xost l Protoyioni ta ja l Kypro. La monon kan aonge l Iskof Soeif, alla kan lo o idiko shocol tesai afo l idio l Papa ediorisen ton Grammatea tel Synodo. Adak kan gbir shocol pshan l Maronites tel Kypro exte o l Knise shayton e mil azcar tel Mesi Anatoli. L Iskof sava shocolo xtir kaes o kollon axxost l Romi kanyishikrox. KOULLON XALF MIL ZAITOUN Fia mi ta canda l Oxtovri ta kollon l ness antaxt l dkiaca tel Kormatjiti o tel Karpasha piroxo l zaiton. Pacat mi xtir snin kollon zaitonat enne xemlin l sine o l ness vakco kollon xalfon texaosho ashka ma aofa pkiaxtro. Zcar o gbar ma kindemiat l shoxa, mal aftokinita, mal traxtor o ma ashma lixon piroxo l zaiton. Oxre kilme xost l kafenees o xost l pkiot maittismca. Kollon pkiaxko ashka zait katco zaiton shaton, kano xemlin, kanfia kamposa yepsin, mitten teroxo l taxone. Mi tapifiko exilna o pappotatna lixon tekolo pos l zait l Oxtovritiko o l axsen min kollon lli ziotat.

20 Τ SALLOU OU TCALMOU Ο ΤΥΠΟΣ ΤΩΝ ΜΑΡΩΝΙΤΩΝ 21 Του Αλεξάντερ Μποργκ Τμήμα Εβραϊκής Γλώσσας Πανεπιστήμιο Βen Grion- Negev Ένα αλφάβητο για την Kυπριακή Mαρωνιτική Aραβική ΗΚυπριακή Μαρωνιτική Αραβική είναι ένα ιδιαίτερο παραδοσιακό τοπικό ιδίωμα που ομιλείται από τους κατοίκους του χωριού Κορμακίτης στη Βορειοδυτική Κύπρο. Παρά την αδιαμφισβήτητη αραβική της προέλευση, η τοπική αυτή διάλεκτος εξελίχθηκε ανεξάρτητα, από τον καιρό του Μεσαίωνα, μέσα σε ένα ελληνόγλωσσο περιβάλλον. Ωστόσο, η αυτόνομη ανάπτυξή της φαίνεται πως έχει αρχίσει πριν από τη μεταφορά της στον Κυπριακό χώρο. Έτσι το φωνητικό σύστημα της ΚΜΑ παρουσιάζει, από την άποψη της Αραβικής, ένα μοναδικό χαρακτηριστικό γνώρισμα: την απουσία του ηχηρού υπερωικού εξακολουθητικού συμφώνου gayn. Το σημερινό ayn στην ΚΜΑ είναι η αντανάκλαση της συγχώνευσης του Αραβικού gayn και του ayn. Μέσα στο Ελληνικό κοινωνικο-πολιτιστικό της περιβάλλον, η ΚΜΑ έχει επίσης προσλάβει ένα σύνολο φωνολογικών, μορφολογικών και λεξιλογικών χαρακτηριστικών τα οποία είναι ακατανόητα στους Αραβόφωνους. Έχοντας την ιστορική της ανάπτυξη μακριά από την οικογένεια των Αραβικών διαλέκτων και τα μη αραβικά χαρακτηριστικά που προσέλαβε μέσω της γλωσσικής επαφής, η ΚΜΑ απέκτησε την ιδιότητα μιας ανεξάρητης γλώσσας, μοιάζοντας από την άποψη αυτή, με άλλα περιφερειακά τοπικά ιδιώματα της Αραβικής: Ισπανικά αραβικά, Μαλτέζικα, Ανατολικά αραβικά κλπ. Με δεδομένη την αναλογικά μικρή ομιλούσα κοινότητά της, γίνεται φανερό ότι η διάσωση της ΚΜΑ δεν μπορεί να εγγυηθεί δια μέσου της γενεαλογικής μεταβίβασης όπως συνέβαινε στο παρελθόν, ειδικότερα από τότε που όλοι οι ομιλούντες την ΚΜΑ χειρίζονται με άνεση την Ελληνική, και υπάρχει ο κίνδυνος να μετατοπισθούν σ αυτή την πλειοψηφούσα γλώσσα στις προσεχείς δεκαετίες. Η Κοινότητα όμως της ΚΜΑ έχει αποφασίσει να καλλιεργήσει τη γλώσσα της και ως ένα γραπτό μέσο έκφρασης, και το αλφάβητο που ακολουθεί προτείνεται για το σκοπό αυτό: A, a - B, b - C, c - C, c - D, d - Δ, δ - E, e - F, f - G, g [or G, g] - X, x - I, i - J, j - K, k - L, l - M, m - N, n - O, o - P, p - R, r - S, s - S, s - T, t - Θ, θ - U, - V, v - W, w - Y, y - Z, z. Το ηχητικό σύστημα της ΚΜΑ αποτελείται από ένα σύνολο δεκαοχτώ συμφώνων, πέντε μονοφθόγγων(φωνηέντων) και πέντε δίφθογγων. Το αλφάβητο που προτείνεται εδώ περιλαμβάνει επίσης σύμβολα από ήχους που υπάρχουν αποκλειστικά στα ελληνοκυπριακά, όπως το < c > και το < g >, που αντιστοιχούν ηχητικά με τα σύμβολα του Διεθνούς Φωνητικού Αλφαβήτου [τζ] και [ντζ]. Επειδή, αντίθετα από τις περισσότερες αραβικές διαλέχτους, η ΚΜΑ δεν έχει μακρά φωνήεντα, έχει διατηρήσει τα μακρά στοιχεία στα σύμφωνα. Μακρά σύμφωνα αναπαριστώνται μέσω διπλασιασμού, ο οποίος στην ΚΜΑ είναι μορφολογικά και συντακτικά ενδεικτικός: kadder (αυτός μέτρησε) t-tarp (το δρόμο)[tarp=δρόμος]. Έτσι, για παράδειγμα, στη δεύτερη λέξη, ο διπλασιασμός του αρχικού συμφώνου δείχνει την παρουσία του οριστικού άρθρου. Τονισμός της λέξης στην ΚΜΑ υπάρχει οπουδήποτε στα Αραβικά εμφανίζεται μακρά συλλαβή. Στην ΚΜΑ ο τόνος πέφτει τις περισσότερες φορές στην πρότελευταία συλλαβή και δε χρειάζεται να δείχνεται σ αυτή τη θέση. Εισηγούμαι εδώ, ο τονισμός να περιορίζεται στις περιπτώσεις που πέφτει στην αρχική ή στην τελευταία συλλαβή: pkiynixtep maxtp... Οι δίφθογγοι μπορούν κάλλιστα να αναπαρασταθούν με το φωνήεν + το ημίφωνο [y] και [w]: payt(σπίτι), yawm(σήμερα), καθώς η ακολουθία [ai] και [a] συγκρατιέται καλύτερα από δισύλλαβες ενότητες: xaiti=ο αδελφός μου (τρεις συλλαβές), nas = τοποθεσία (δύο συλλαβές). ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ Κείμενο - Άνα κασσής. Φκούμ γαλεπούκρα ου προυχ λ κνίσε. Εγώ είμαι ιερέας. Σηκώνομαι τι πρωί και πηγαίνω στην εκκλησία. - Μαγανη μιφτάχ ου πίφταχ λ πάπε. Κρατώ κλειδί και ανοίγω την πόρτα. - Λ κνίσε σαήτνα λίχα τλάχ παπάτ τελ γούτ. Η εκκλησία μας έχει τρεις πότρες ξύλινες. - Τλάχιτον εννέ γπάρ, σμαν ου ρφάγα. Και οι τρεις είναι μεγάλες, χοντρές και ψηλές. - Πγάντη χοστ λ κνίσε ου πχόττ σλίπη. Μπαίνω στην εκκλησία και βάζω το σταυρό μου. Ρήματα Άνα = είμαι Φκούμ = σηκώνομαι Προύχ = πηγαίνω Μάγανη = κρατώ Πίφταχ = ανοίγω Λίχα = άνα λίνη = εγώ έχω Έννε = άνα = εγώ είμαι Πγάντη = μπαίνω Πχόττ = βάζω Ουσιαστικά Κασσής, ξους (αρσ. ουσ.) = ιερέας, ιερείς Κνήσε, κνές (θυλ. ους.) = εκκλησία, εκκλησίες Μιφτάχ, μφετίχ (αρσ. ους.) = κλειδί, κλειδιά Πάπε, παπάτ (θυλ. ους.) = πότρα, πόρτες Γούτ, γουτέν (αρσ. ουσ.) = ξύλο, ξύλα Σλίπ, σλουπέν (αρσ. ουσ.) = σταυρός, σταυροί Επίθετα Γπίρ, γπίρε (επίθετο) = μεγάλος, μεγάλη (γπίρ = μεγάλο) Γπαρ (στον πληθυντικό) = μεγάλοι,μεγάλες, μεγάλα Σμιν, σμίνε (επίθετο) = χοντρός, χοντρή (σμιν = χοντρό) Σμαν (στον πληθυντικό) = χοντροί, χοντρές, χοντρά Ρφήγη, ρφήγε (επίθετο) = ψηλός, ψηλό ψηλή Ρφάγα (στον πληθυντικό) = ψηλοί, ψηλές, ψηλά Άνα πχότ σλήπη = εγώ βάζω το σταυρό μου Ίντ πιτχότ σλήπακ = εσύ βάζεις το σταυρό σου Ίντη πιτχόττη σλίπηκ = εσύ βάζεις το σταυρό σου (θηλ.) Ούο πιχόττ σλίπου = αυτός βάζει το σταυρό του Ίε πιτχόττ σλίπα = αυτή βάζει το σταυρό της Νάχνι μαχχόττ σλίπνα= εμείς βάζουμε το σταυρό μας Ίντου πιτχόττου σλίπκον = εσείς βάζετε το σταυρό σας Ίννεν πιχόττου σλίπον = αυτοί/αυτές/αυτά βάζουν το σταυρό τους Σαήτνα = κτητική αντωνυμία = δική μας Σαήτη = δική μου Σαήτακ = δική σου Σαήτηκ = δική σου (θλη.) Σαήτου = δική του Σαήτα = δική της Σαήτνα = δική μας Σαήτκον = δική σας Σαήτον = δική τους Κλήση του ρήματος «άνα πχόττ»(= εγώ βάζω) ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ Άνα πχόττ, ίντ πιτχόττ, ίντη πιτχόττη, ούο πιχόττ, ίε πιτχόττ, νάχνι μαχχόττ, ίντου πιτχόττου, ίννεν πιχόττου ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ (εγώ έβαζα) Άνα κουντχόττ, ιντ κουντχόττ, ίντη κουντχόττη, ούο κανιχόττ, ίε καντχόττ, νάχνι κουανχόττ, ίντου κουντχόττου, ίννεν κανιχόττου ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ ( εγώ θα βάλω) Άνα τταχόττ, ίντ ττατχόττ, ίντη ττατχόττη, ούο ττεχόττ, ίε ττατχόττ, νάχνι ττανχόττ, ίντου ττατχόττου, ίννεν ττεχόττου ΑΟΡΙΣΤΟΣ (εγώ έβαλα) Άνα χαττάητ, ίντ χαττάητ, ίντη χαττάητη, ούο χάττ, ίε χάττετ, νάχνι χαττάηνα, ίντου χαττάητου, ίννεν χάττου. ΥΠΟΘΕΤΙΚΟΣ ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ (εγώ θα έβαζα) Άνα κουνταχόττ, ίντ κουντατχόττ, ίντη κουντατχόττη, ούο καντεχόττ, ίε καντατχόττ, νάχνι κουντανχόττ, ίντου κουντατχόττου, ίννεν καντεχόττου. Χοττ σλίπακ = βάλε το σταυρό σου, χόττη σλίπικ = βάλε το σταυρό σου (θηλ.), Χόττου σλίπκον = βάλτε το σταυρό σας.