Προοπτικές στην Ανάλυση Επιπτώσεων της Νομοθεσίας

Transcript

1 Προοπτικές στην Ανάλυση Επιπτώσεων της Νομοθεσίας Από την εκτίμηση επιπτώσεων στον έλεγχο αποτελεσματικότητας Παναγιώτης Καρκατσούλης Ινστιτούτο Έρευνας Ρυθμιστικών Πολιτικών

2 Πόση Ρυθμιστική Διακυβέρνηση χωράει στην κρίση?

3 Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΡΥΘΜΙΣΗΣ ΡΥΘΜΙΣΗ είναι κάθε κανονιστικό κείμενο το οποίο η κυβέρνηση και κάθε άλλο εξουσιοδοτημένο όργανο, σε οποιοδήποτε επίπεδο διακυβέρνησης, χρησιμοποιεί προκειμένου να ικανοποιήσει αιτήματα των επιχειρήσεων και των πολιτών, αλλά και να λύσει διαχειριστικά προβλήματα των ίδιων των νομοθετών. Οι ρυθμίσεις διακρίνονται σε οικονομικές, κοινωνικές και διοικητικές.

4 Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΛΗΣ ΝΟΜΟΘΕΤΗΣΗΣ Η πολιτική καλής νομοθέτησης είναι η κατ' εξοχήν αναπτυξιακή μη δημοσιονομική πολιτική. Η καλή νομοθέτηση στοχεύει: Στη βελτίωση της εθνικής οικονομίας και την ενίσχυση της ικανότητάς της να προσαρμόζεται στις αλλαγές. Στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της χώρας. Στη μεγιστοποίηση της διαφάνειας. Στη διεύρυνση της δημοκρατίας και της κοινωνικής συμμετοχής. Στην ενίσχυση της κυβερνητικής συλλογικότητας. Στην αναβάθμιση του Κοινοβουλίου.

5 Η Καλή Νομοθέτηση είναι απαραίτητο στοιχείο του Ν Μ και της ιακυβέρνησης

6 Η ΚΑΛΗ ΝΟΜΟΘΕΤΗΣΗ ΩΣ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΗ ΤΗΣ ΧΡΗΣΤΗΣ ΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ Η καλή νομοθέτηση αποτελεί συστατικό της χρηστής διακυβέρνησης. Αυτό σημαίνει ότι οι ρυθμίσεις εκτός από αποδοτικές, αποτελεσματικές, συνεκτικές και απλές πρέπει επίσης να: Τηρούν τις αρχές και τη διαδικασία της κοινωνικής διαβούλευσης Και να διασφαλίζουν την ισορροπία ανάμεσα στην προστασία του περιβάλλοντος, το κοινωνικό κράτος και την οικονομική ανάπτυξη.

7 ΧΡΗΣΤΗ ΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ Η χρηστή διακυβέρνηση είναι σύνολο αρχών, κανόνων και δράσεων που διασφαλίζουν τη διαφάνεια της διοικητικής δράσης, την ενίσχυση της νομιμότητας, της αποτελεσματικότητας και αποδοτικότητας της ημόσιας ιοίκησης τον επαγγελματισμό των δημόσιων λειτουργών και την ενίσχυση της συμμετοχής της κοινωνίας πολιτών στις δημόσιες υποθέσεις.

8 ΟΙ ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΚΑΛΗΣ ΝΟΜΟΘΕΤΗΣΗΣ Αναγκαιότητα Είναι απαραίτητη η κυβερνητική παρέμβαση για την επίλυση του προβλήματος? Σκοπός είναι η αποτροπή του νομοθέτη από τη φυσική τάση να νομοθετεί συνέχεια Καταλληλότητα Προσδιορισμός εναλλακτικών λύσεων Φιλικότητα Nα είναι η ρύθμιση προσαρμοσμένη γλωσσικά στο αισθητήριο του μέσου πολίτη, να είναι λιτή, σαφής και κατανοητή 8

9 ΠΩΣ ΕΦΑΡΜΟΖΟΝΤΑΙ ΟΙ ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΚΑΛΗΣ ΝΟΜΟΘΕΤΗΣΗΣ: Η εφαρμογή των αρχών καλής νομοθέτησης γίνεται με τη χρήση: Ανάλυσης Συνεπειών Ρυθμίσεων Απλούστευσης διαδικασιών ιαβούλευσης κατά την παραγωγή νέων ρυθμίσεων, την κωδικοποίηση υφιστάμενων ρυθμίσεων και την ενσωμάτωση των κοινοτικών οδηγιών.

10 ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ: Η ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ Προσδιορισμός του προβλήματος Στόχοι δημόσιας πολιτικής Το πλαίσιο της δημόσιας πολιτικής Διαβούλευση Προσδιορισμός πιθανών λύσεων Αξιολόγηση συνεπειών Επιλογή λύσης Σχεδιασμός εφαρμογής Εμπλοκή των ενδιαφερομένων Εναλλακτικές επιλογές Κόστος Όφελος Gender IA Λοιπές συνέπειες Κατόπιν σύγκρισης των εναλλακτικών επιλογών Συμμόρφωση, και μηχανισμοί παρακολούθησης των αποτελεσμάτων εφαρμογής Αφότου έχει ολοκληρωθεί η Αν.Επ.: ΛΗΨΗ ΑΠΟΦΑΣΗΣ

11 Τι μπορεί να εξετάζεται στην Ανάλυση Επιπτώσεων Επιπτώσεις 4 σε συγκεκριμένες γεωγραφικές Statement or περιοχές caption 1 στον προϋπολογισμό 2 στην ανταγωνισμό 5 σε ευπαθείς κοινωνικές ομάδες 3 στις μικρές επιχειρήσεις 6 στη δημόσια διοίκηση

12 ΠΩΣ ΜΕΤΡΑΤΑΙ ΤΟ ΚΟΣΤΟΣ 1. Προσδιορισμός της ταυτότητας εκείνων που αναλαμβάνουν το κόστος της ρύθμισης. 2. Ανάλυση των επιπτώσεων στην απασχόληση. 3. Συγκεκριμενοποίηση του κόστους ανά κοινωνική ή επαγγελματική κατηγορία 4. Ανάλυση του έμμεσου κόστους. 5. Ποσοτικοποίηση του κόστους της ρύθμισης με εκτίμηση και επιμερισμό του ανά έτος. Κύπρος 12 13/7/07 12

13 ΠΩΣ ΜΕΤΡΑΤΑΙ ΤΟ ΟΦΕΛΟΣ 1. Προσδιορισμός της ταυτότητας εκείνου που επωφελείται. 2. Συγκεκριμενοποίηση του οφέλους. 3. Ποσοτικοποίηση του οφέλους (εξειδίκευση και αξιολόγηση ανά κοινωνική κατηγορία, προσδιορισμός εμμέσου οφέλους/ συμπληρωματικότητας, αναλογικότητα και διαφάνεια) Κύπρος 12 13/7/07

14 ΙΑΚΙΝ ΥΝΕΥΣΗ Η διακινδύνευση εξετάζεται σε σχέση με το περιβάλλον, τους καταναλωτές, την υγιεινή και ασφάλεια των εργαζομένων. Η εκτίμηση του κινδύνου περιλαμβάνει τον προσδιορισμό του, τις ιδιαίτερες συνθήκες που μπορούν να επιτρέψουν την εκδήλωσή του, τη βλάβη και την ένταση/συχνότητα με την οποία αυτός μπορεί να εκδηλωθεί. Κύπρος 12 13/7/07

15 Η ΚΑΛΗ ΝΟΜΟΘΕΤΗΣΗ ΣΤΙΣ ΧΩΡΕΣ ΜΕΛΗ ΤΗΣ Ε.Ε. ΑΝΙΑ Από το 1993 γίνεται «Ανάλυση των Κανονιστικών Επιπτώσεων» (ΑΚΕ). Λειτουργούν tests panels. Από το 1982 λειτουργεί το Working Environment Council για την αξιολόγηση των ρυθμιστικών επιπτώσεων στις εργασιακές σχέσεις. ΓΕΡΜΑΝΙΑ Από το 1984 ισχύει ο «Μπλε Κατάλογος Ελέγχου» Γίνεται έλεγχος αναγκαιότητας, αποτελεσματικότητας και κατανόησης των διατάξεων που ισχύουν σε ομοσπονδιακό επίπεδο.

16 Η ΚΑΛΗ ΝΟΜΟΘΕΤΗΣΗ ΣΤΙΣ ΧΩΡΕΣ ΜΕΛΗ ΤΗΣ Ε.Ε. ΓΑΛΛΙΑ Από το 1996 γίνεται αξιολόγηση νόμων και νομοσχεδίων μέσω των Etudes d Impact. ΦΙΛΑΝ ΙΑ Από το 1996 εφαρμόζεται η ΑΕ. Μ. ΒΡΕΤΑΝΙΑ Από το 1993 ισχύει η ΑΕ. Ιδιαίτερη μέριμνα για τις ΜΜΕ ( Litmustest ). H AKE γίνεται από τα τομεακά «Better Regulation Units» που συντονίζονται από το αντίστοιχο κεντρικό.

17 ΟΛΛΑΝ ΙΑ Από το 1993 εφαρμόζεται η ΑΕ. Η ΚΑΛΗ ΝΟΜΟΘΕΤΗΣΗ ΣΤΙΣ ΧΩΡΕΣ ΜΕΛΗ ΤΗΣ Ε.Ε. Με ιδιαίτερο σύστημα («MISTRAL») αξιολογούνται οι γραφειοκρατικές επιβαρύνσεις που προκαλούν οι κανονιστικές ρυθμίσεις στη διοίκηση των επιχειρήσεων. ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ έχτηκε την υιοθέτηση της ΑΕ το ΣΟΥΗ ΙΑ Από το 1995 εφαρμόζεται η ΑΕ Test panels από το ΙΤΑΛΙΑ Από το 1999 εφαρμόζεται η ΑΕ. Κύπρος 12 13/7/07

18 Η Ελληνική περίπτωση: Ν4048/2012 ` Αντικείμενο του νόμου είναι η βελτίωση της ρυθμιστικής διακυβέρνησης, η οποία νοείται ως η τήρηση των αρχών και η εφαρμογή των μέσων της καλής νομοθέτησης. ` Ο έλεγχος ποιότητας ρυθμίσεων εφαρμόζεται: ` Κατά την κατάρτιση και αξιολόγηση νομοσχεδίων, προσθηκών ή τροπολογιών. ` Κατά την απλούστευση των διαδικασιών με την τροποποίηση ή κατάργηση διατάξεων, την κωδικοποίηση των ρυθμίσεων και την ενσωμάτωση του κοινοτικού δικαίου. ` Τα διοικητικά όργανα που ασκούν κανονιστική αρμοδιότητα μεριμνούν για την καλή ποιότητα των ρυθμίσεών τους, τηρώντας τις αρχές της καλής νομοθέτησης. ` Μέσα στα επόμενα τρία χρόνια από την υιοθέτηση μιας ρύθμισης, αξιολογείται η ποιότητα της εφαρμογής της. ` Ειδικότερη μελέτη του νόμου θα γίνεται κατά την εξέταση των αντίστοιχων κεφαλαίων (π.χ κοινωνική διαβούλευση, ανάλυση συνεπειών ρυθμίσεων, κ.λπ)

19 Τι προβλέπει ο Ν4048/2012 για την Ανάλυση Επιπτώσεων Κάθε σχέδιο νόμου, προσθήκη ή τροπολογία συνοδεύεται από έκθεση στην οποία περιλαμβάνεται ανάλυση συνεπειών ρυθμίσεων. Η Ανάλυση Επιπτώσεων περιλαμβάνει ιδίως: Τον προσδιορισμό του προβλήματος, εξαιτίας του οποίου επιδιώκεται η ρύθμιση. Την τεκμηρίωση της ανεπάρκειας των ισχυουσών ρυθμίσεων για την αντιμετώπισή του και τις αρνητικές συνέπειες της απουσίας ρυθμιστικής παρέμβασης. Τη συγκριτική παρουσίαση εναλλακτικών επιλογών. Τη μέριμνα για τη βέλτιστη σχέση κόστους-οφέλους και την ελάχιστη δυνατή επέλευση παρεπόμενων αποτελεσμάτων. Τη στάθμιση των ωφελημάτων, του κόστους και των διακινδυνεύσεων που προκύπτουν από την υιοθέτηση της ρύθμισης, ιδίως στην οικονομία, την κοινωνία, τη διοίκηση και το περιβάλλον. Τη διατύπωση σαφών, συγκεκριμένων, μετρήσιμων και χρονικά οριοθετημένων στόχων που επιδιώκονται δια της ρύθμισης.

20 ΚΡΙΣΗ Η ρύθμιση επέστρεψε στον παλιό της χαρακτήρα. Εργαλείο καταστολής. Νοθεύεται η έννοια της διαβούλευσης.

21 ΚΡΙΣΗ Κακοποίηση της μορφής της ρύθμισης που παίρνει τον χαρακτήρα νόμου κουρελού. Αυξάνεται η νομοθέτηση μέσω πράξεων νομοθετικού περιεχομένου

22 Εφαρμογή των ρυθμίσεων Επαναπροσδιορισμός αξιών Αναστοχασμός

23