Οδηγός Εγκατάστασης opensuse 12.3

Transcript

1 Οδηγός Εγκατάστασης opensuse 12.3 Σύλλογος Φίλων Ανοικτού Λογισμικού Χανίων Ηλίας Χρυσοχέρης Μάρτιος 2012

2 Οδηγός Εγκατάστασης opensuse 12.3 Το παρόν κείμενο διέπεται από άδεια χρήσης: Αναφορά προέλευσης-μη Εμπορική Χρήση 3.0 Ελλάδα Είναι Ελεύθερη: Η διανομή: Η αναπαραγωγή, διανομή, παρουσίαση στο κοινό του Έργου Η διασκευή: Να τροποποιήσετε το Έργο Υπό τις ακόλουθες προϋποθέσεις: Αναφορά προέλευσης: Θα πρέπει να κάνετε την αναφορά στο Έργο με τον τρόπο όπως αυτός έχει οριστεί από το δημιουργό ή το χορηγούντα την άδεια (χωρίς όμως να εννοείται με οποιονδήποτε τρόπο ότι εγκρίνουν εσάς ή τη χρήση του Έργου από εσάς). Μη Εμπορική Χρήση: Δε μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το Έργο αυτό για εμπορικούς σκοπούς. Με την κατανόηση ότι: Αποποίηση: Κάθε μία από τις παραπάνω συνθήκες μπορεί να παρακαμφθεί αν πάρετε άδεια από τον κάτοχο των πνευματικών δικαιωμάτων. Άλλα δικαιώματα: Σε καμία περίπτωση κανένα από τα παρακάτω δικαιώματα δεν επηρεάζονται από την άδεια: Η σωστή δοσοληψία σας ή σωστή χρήση δικαιωμάτων Του συγγραφέα τα ηθικά δικαιώματα Μπορεί να υπάρχουν δικαιώματα άλλων ατόμων είτε στην εργασία καθαυτή ή πως χρησιμοποιείται, όπως δημοσιότητα ή δικαιώματα απορρήτου. Σημείωση: Για κάθε επαναχρησιμοποίηση ή διανομή, πρέπει να καταστήσετε σαφείς στους άλλους τους όρους της άδειας αυτού του Έργου. Ο καλύτερος τρόπος για να πράξετε αυτό είναι να δημιουργήσετε ένα σύνδεσμο με το διαδικτυακό τόπο της παρούσας άδειας. Προκειμένου να δείτε ένα αντίγραφο της άδειας αυτής, επισκεφτείτε την τοποθεσία της Creative Commons ή στείλτε γράμμα στη διέυθυνση Creative Commons, 171 Second Street, Suite 300, San Francisco,California, 94105, USA. i

3 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Περιεχόμενα Άδεια Χρήσης i Εισαγωγή 1 Βασικές Έννοιες 1 1 Προετοιμασία Εγκατάστασης Εισαγωγή Ελάχιστες Απαιτήσεις Συστήματος ο Στάδιο - Προετοιμασία Εγκατάστασης Επιλογή Γλώσσας Επιλογή Ενέργειας Ρύθμιση Δικτύου Επιπρόσθετα Μέσα Εγκατάστασης Ρολόι και Ζώνη Ώρας Επιλογή Επιφάνειας Εργασίας Προετοιμασία Σκληρού Δίσκου Δημιουργία Νέων Χρηστών Τελικές Ρυθμίσεις Εγκατάστασης Εγκατάσταση Εισαγωγή Διενέργεια Εγκατάστασης - Απολαύστε τον καφέ σας Τελικές Ρυθμίσεις στο Linux Εισαγωγή Γνωριμία με το Μενού Εκκίνηση του YaST - Κέντρο Ελέγχου Ρυθμίσεις Δικτύου Ενεργοποίηση του Διαχειριστή Δικτύου - Network Manager Αλλαγή Δικτυακού Ονόματος Μηχανήματος/Περιοχής Πηγές Εγκατάστασης Λογισμικού από το Διαδίκτυο Εγκατάσταση Καινούργιων Πακέτων με το YaST Εγκατάσταση Προγραμμάτων από το Site της κοινότητας opensuse Ρύθμιση Βασικής Γλώσσας Συστήματος Γενικότερες ρυθμίσεις για τον χρήστη και το περιβάλλον εργασίας Διαχειριστής Συνεδρίας Α Προτεινόμενες Εφαρμογές 28 ii

4 Οδηγός Εγκατάστασης opensuse 12.3 Εισαγωγή Το λειτουργικό Linux έχει διαδοθεί αρκετά τα τελευταία χρόνια. Διατίθεται στην αγορά ελεύθερα, χωρίς κάποιο κόστος, σε διάφορες διανομές και περιέχει όλες τις εφαρμογές που μπορεί κάποιος να χρειάζεται στην καθημερινή εργασία του με τον υπολογιστή. Αυτό το κείμενο έχει δημιουργηθεί για τις ανάγκες της απλούστευσης της διαδικασίας εγκατάστασης της διανομής opensuse 12.3 του λειτουργικού Linux. Βασικές Έννοιες Στο σημείο αυτό ξεκινάμε με λίγες βασικές έννοιες που θα πρέπει να γνωρίζει κάποιος που ξεκινάει από περιβάλλον Windows. Επειδή το Linux είναι ένα τελείως διαφορετικό, σε δομή, λειτουργικό, έχει το δικό του τρόπο οργάνωσης των εσωτερικών του. Έτσι, όσο κι αν ψάχνει κάποιος δεν θα βρει θύρα εκτυπωτή LPT ή σκληρούς δίσκους C και D, όπως υπάρχουν στα Windows. Στο Linux όλα ζουν κάτω από το ίδιο δέντρο. Έτσι: 1. Δέντρο καταλόγων - Filesystem Tree Στα Windows ο αρχικός κατάλογος μέσα στον οποίο βρίσκονται όλοι οι υπόλοιποι κατάλογοι και τ αρχεία των εγκατεστημένων προγραμμάτων και των χρηστών, ονομάζεται C:\. Στο Linux αυτός ο κατάλογος έχει το όνομα /. Οι κατάλογοι. και.. έχουν την ίδια σημασία και στα δύο λειτουργικά. 2. Συσκευές - Περιφερειακές και Εσωτερικές: Όλες οι συσκευές σε ένα περιβάλλον Linux εμφανίζονται ώς απλά αρχεία. Αυτά βρίσκονται μέσα στον κατάλογο /dev. Έτσι οι ονομασίες των συσκευών είναι ίδιες με τις ονομασίες των αντίστοιχων αρχείων, π.χ. η κάρτα δικτύου ethernet έχει όνομα /dev/eth0, η μνήμη έχει όνομα /dev/mem, η σειριακή πόρτα (που στα Windows ονομάζεται COM1) έχει το όνομα /dev/ttys0 κ.λ.π. 3. Σκληροί και Οπτικοί Δίσκοι Σύμφωνα με την ονομασία των συσκευών, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, ακολουθεί και η ονομασία των σκληρών δίσκων και των κατατμήσεών τους. Ένας σκληρός δίσκος τύπου IDE (γνωστός αλλιώς και σαν ATA ή PATA) παίρνει την ονομασία /dev/hda, αν είναι ο πρώτος (Primary Master), /dev/hdb αν είναι ο δεύτερος (Primary Slave), /dev/hdc αν είναι ο τρίτος (Secondary Master) κ.ο.κ. Αν οι συσκευές σκληρών δίσκων ή οπτικών δίσκων είναι συνδεμένες σε δίαυλο SATA ή σαν εξωτερικές συσκευές συνδέονται σε θύρες USB, τότε η βασική ονομασία τους είναι η /dev/sdx όπου x είναι ο αύξοντας χαρακτήρας (a, b, c, κλπ ). Οι συσκευές οπτικών δίσκων παίρνουν την ίδια ονομασία με ένα σκληρό δίσκο που θα συνδεόταν στην αντίστοιχη θέση, δηλαδή /dev/hdx στον δίαυλο IDE ή /dev/sdx για σύνδεση σε άλλο δίαυλο. Για τους οπτικούς δίσκους, όμως, δημιουργείται και μια ακόμα συντόμευση, η /dev/cd0 (ή /dev/cd1 για δεύτερο οδηγό οπτικών δίσκων κ.λ.π.) ή αν πρόκειται για DVD υπάρχουν οι ονομασίες /dev/dvd0 κ.ο.κ. 4. Κατατμήσεις Σκληρών Δίσκων - Partitions Ο αποθηκευτικός χώρος ενός σκληρού δίσκου περιέχει τουλάχιστον μια κατάτμηση (partition). Οι κατατμήσεις μπορεί να είναι πρωτεύουσες (primary) ή δευτερεύουσες (βέβαια έχουν αναπτυχθεί και κάποια άλλα πρότυπα, αλλά ας παραμείνουμε στο πιο σύνηθες). Όταν σε ένα σύστημα Linux ή Unix υπάρχει αναφορά σε μια κατάτμηση, τότε αυτή παίρνει το όνομα της συσκευής στην οποία ανήκει, προσθέτοντας στο τέλος της ονομασίας τον αύξοντα αριθμό της κατάτμησης. Οι πρωτεύουσες κατατμήσεις αριθμολογούνται από το 1 μέχρι το 4 ενώ οι δευτερεύουσες από το 5 μέχρι και το 8. Έτσι, αν ένας σκληρός SATA έχει εγκαταστημένη κάποια έκδοση λειτουργικού Windows, μια δεύτερη κατάτμηση για αποθηκευτικό χώρο εκτός λειτουργικού και μια τρίτη, δευτερεύουσα, για αντίγραφο ασφάλειας ευαίσθητων και σημαντικών πληροφοριών, τότε στον κόσμο του Linux αυτές θα ονομάζονται /dev/sda1, /dev/sda2 και /dev/sda5, αντίστοιχα. Στον σκληρό δίσκο θα εμφανίζεται και μια ακόμα κατάτμηση /dev/sda3 η οποία παίζει τον ρόλο του container των δευτερευουσών κατατμήσεων (για να υπάρξουν δευτερεύουσες κατατμήσεις αυτό είναι απαραίτητο). 5. Σημεία Προσαρτήσεων - Mount Points Όπως αναφέρθηκε και πριν, το Linux βλέπει όλες τις συσκευές σαν κομμάτι του ίδιου δέντρου αρχείων. Το ίδιο συμβαίνει και με τις κατατμήσεις των σκληρών. Για να μπορέσουμε να δούμε τα αρχεία που περιέχουν θα πρέπει να προσαρτηθούν σε κάποιο κατάλογο. Έτσι, αν προσαρτήσουμε την κατάτμηση /dev/sda2 στον κατάλογο /My_Files, τότε όταν μπούμε σε αυτό τον κατάλογο θα μπορούμε να διαβάσουμε τα αρχεία που βρίσκονται στην εν λόγω κατάτμηση, να τα τροποποιήσουμε, γράψουμε ή ακόμα να δημιουργήσουμε καινούργια, ανάλογα με τα διακαιώματά μας ως χρήστες. 6. Χρήστες και Ομάδες - Users and Groups Η έννοια των χρηστών μπορεί να είναι ήδη γνωστή από το περιβάλλον των Windows. Ο κάθε χρήστης έχει ένα όνομα και 1

5 Βασικές Έννοιες ένα κωδικό με τον οποίο πιστοποιείται από το σύστημα ότι έχει πρόσβαση χρήσης σε αυτό. Ο κάθε χρήστης ανήκει σε μία ή περισσότερες ομάδες. Το ίδιο συμβαίνει και με τα αρχεία. Κάθε αρχείο ανήκει σε ένα χρήστη και μια ομάδα. 7. Υπερχρήστης, Διαχειριστής Συστήματος - root Κάθε σύγχρονο λειτουργικό σύστημα έχει κάποιο χρήστη ο οποίος έχει την ικανότητα διαχείρισης του συστήματος. Αυτός ο χρήστης στο λειτουργικό Windows είναι γνωστός ως Administrator. Στο Linux και στο Unix ο χρήστης αυτός ονομάζεται root. Μπορεί να παραμετροποιεί το σύστημα, αλλά εξ ίσου εύκολα μπορεί και να το καταστρέψει! Γι αυτό, το Linux (και το Unix) - αντιθέτως με τα Windows - δεν αφήνει τη δυνατότητα διαχείρισης του συστήματος σε άλλο χρήστη εκτός από αυτόν. 8. Διακαιώματα Πρόσβασης - Access Rights Υπάρχουν τριών ειδών δικαιώματα πρόσβασης: i. Δικαιώματα ανάγνωσης (r): Περιγράφουν ποιος έχει τη δυνατότητα να διαβάσει το αρχείο στο οποίο αναφέρονται. ii. Δικαιώματα εγγραφής (w): Περιγράφουν ποιος έχει τη δυνατότητα να παραλλάξει το αρχείο στο οποίο αναφέρονται. iii. Δικαιώματα εκτέλεσης (x): Περιγράφουν ποιος έχει τη δυνατότητα να εκτελέσει ή αλλιώς τρέξει το αρχείο στο οποίο αναφέρονται. Κάθε αρχείο που βρίσκεται μέσα στο δέντρο καταλόγων χαρακτηρίζεται από τρεις κατηγορίες δικαιωμάτων. Κάθε κατηγορία περιέχει τους τρεις τύπους δικαιωμάτων που αναφέρθηκαν παραπάνω. Οι τρεις κατηγορίες είναι: i. Δικαιώματα Χρήστη: Σε αυτή την κατηγορία περιγράφονται τα δικαιώματα που μπορεί να έχει ο χρήστης στον οποίο ανήκει το εν λόγω αρχείο, επάνω σε αυτό. Έτσι, μπορεί να περιγραφεί αν ο χρήστης μπορεί να διαβάσει, να γράψει ή να εκτελέσει το συγκεκριμμένο αρχείο. ii. Δικαιώματα Ομάδας: Σε αυτή την κατηγορία περιγράφονται τα δικαιώματα που μπορούν να έχουν οι χρήστες οι οποίοι ανήκουν στην ίδια ομάδα με αυτή του αρχείου. iii. Δικαιώματα Υπολοίπων: Όταν κάποιος χρήστης, άλλος από αυτόν στον οποίο ανήκει το αρχείο, ο οποίος ταυτόχρονα δεν ανήκει ούτε στην ομάδα στην οποία ανήκει το εν λόγω αρχείο, προσπαθήσει να το προσπελάσει, τότε θα έχει τα δικαιώματα που περιγράφονται από αυτή την κατηγορία. Η εφαρμογή των δικαιωμάτων εφαρμόζεται με τη σειρά κατά την οποία αναφέρονται. Έτσι, αν κάποιος χρήστης, ο οποίος ανήκει και στην ομάδα στην οποία ανήκει ένα αρχείο, προσπαθήσει να το χρησιμοποιήσει, τότε η κατηγορία των δικαιωμάτων που τον ενδιαφέρει είναι αυτά του χρήστη και όχι της ομάδας. Σε αυτό το σημείο ίσως είναι καλύτερα να ξεκαθαρίσουν τα πράγματα, σχετικά με τα διακαιώματα, με τη βοήθεια ενός παραδείγματος: Στo σχήμα 1 φαίνονται τα δικαιώματα που μπορεί να έχει κάποιο αρχείο. Στο επάνω τμήμα ενφανίζονται τα πλήρη δικαιώματα, ενώ στο κάτω τμήμα εμφανίζονται και κάποια από αυτά απενεργοποιημένα και συμβολίζονται με μια παύλα (-). Στα δικαιώματα του επάνω μέρους και ο χρήστης στον οποίο ανήκει το αρχείο και η ομάδα αλλά και όλοι οι υπόλοιποι μπορούν τόσο διαβάσουν, όσο και να γράψουν/τροποποιήσουν ή ακόμα και να εκτελέσουν το εν λόγω αρχείο. Ας υποθέσουμε ότι το σύστημα έχει πέντε χρήστες, τους elias, deppy, dimitris, rizitis και Σχήμα 1: Δικαιώματα αρχείων manolis. Οι χρήστες elias, manolis και rizitis ανήκουν σε μια ομάδα η οποία ονομάζεται chanialug, ενώ οι χρήστες elias, deppy και dimitris ανήκουν σε μια ομάδα που ονομάζεται family. Αν ένα αρχείο χαρακτηρίζεται από τα δικαιώματα που φαίνονται στο κάτω μέρος του σχήματος 1 και ανήκει στον χρήστη elias και στην ομάδα chanialug τότε: Τα διακιώματα του χρήστη elias καθορίζονται από την πρώτη τριάδα συμβόλων. Δηλαδή αυτός ο χρήστης έχει τη δυνατότητα να διαβάσει (r), να γράψει/τροποποιήσει (w) ή ακόμα και να τρέξει το αρχείο (x). Τα δικαιώματα των υπολοίπων χρηστών που ανήκουν στην ίδια ομάδα με την ομάδα του αρχείου, δηλαδή την ομάδα chanialug (χρήστες manolis και rizitis), ορίζονται από τη δεύτερη τριάδα χαρακτηριστικών. Αυτά δίνουν μόνο τη δυνατότητα ανάγνωσης του αρχείου (r) και εγγραφής του (w), αλλά τους απαγορεύουν την εκτέλεσή του (υπάρχει παύλα αντί για το χαρακτηριστικό x). Τέλος τα δικαιώματα των υπολοίπων χρηστών (χρήστες deppy και dimitris) καθορίζονται από την τελευταία τριάδα χαρακτηριστικών. Σε αυτή ενεργοποιημένο είναι μόνο το χαρακτηριστικό ανάγνωσης (r), που σημαίνει ότι οι χρήστες αυτοί μπορούν μόνο να διαβάσουν το εν λόγω αρχείο. Δεν μπορούν ούτε να το εγγραψουν/τροποποιήσουν αλλά ούτε και να το τρέξουν. Αυτό συμβαίνει διότι στις θέσεις των χαρακτηριστικών w και x υπάρχουν παύλες (-). 2

6 Οδηγός Εγκατάστασης opensuse 12.3 Κεφάλαιο 1 Προετοιμασία Εγκατάστασης 1.1 Εισαγωγή στο site της Novell. Καλώς ήλθατε στο opensuse. Αυτό είναι ένα εγχειρίδιο γρήγορης εγκατάστασης του λειτουργικού συστήματος. Σκοπός του είναι να δείξει τη διαδικασία βήμα προς βήμα σε έναν αρχάριο χρήστη, δίνοντάς του, παράλληλα, και ορισμένες πληροφορίες που θα του φανούν χρήσιμες για μια πιο ομαλή μετάβαση στο λειτουργικό. Τα βήματα που ακολουθείτε είναι απλά και φτάνουν μέχρι το σημείο που το λειτουργικό είναι έτοιμο για την καθημερινή χρήση, τόσο για εφαρμογές γραφείου όσο και για διασκέδαση. Το εγχειρίδιο είναι εμπνευσμένο από το αντίστοιχο εγχειρίδιο της κοινότητας του opensuse αλλά και της εταιρίας Novell που το υποστηρίζει. Φυσικά είναι εμπλουτισμένο έτσι ώστε να βοηθήσει τον αρχάριο χρήστη στην εμπειρία του με το καινούργιο του λειτουργικό σύστημα. Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το λειτουργικό υπάρχουν διαθέσιμες στις διευθύνσεις στο site της κοινότητας και 1.2 Ελάχιστες Απαιτήσεις Συστήματος Επεξεργαστής Φυσική Μνήμη Χώρος στο Σκληρό Δίσκο Ανάλυση Οθόνης :Pentium III - 500MHz (Προτείνεται κάποιος Pentium 4 στα 2.4GHz ή μεγαλύτερος, ή οποιοσδήποτε AMD64, αντίστοιχος της αρχιτεκτονικής Intel EM64T) :1GB (Προτείνονται 2GB) :3GB ελεύθερος χώρος (5GB για εγκατάστασή με γραφικό περιβάλλον. Ανάλογα με την εγκατάσταση μπορεί να χρειαστεί και περισσότερος. Προτείνεται χώρος 10GB τουλάχιστον για να υπάρχει και αρκετός ελεύθερος χώρος για αποθήκευση προσωπικών αρχείων) :800x600 (Προτείνεται μια ανάλυση 1024x768 ή μεγαλύτερη) Εγκατάστα- Δυνατότητες σης :CD/DVD, USB Stick, Διαδίκτυο, Εκκίνηση μέσω PXE από δίκτυο Εγκατάσταση με άλλα OSs :Ο εκκινητής GRUB δίνει τη δυνατότητα επιλογής εκκίνησης οποιουδήποτε λειτουργικού είναι εγκαταστημένο στον υπολογιστή. Έτσι παρέχεται η δυνατότητα συμβίωσης του opensuse με άλλα γνωστά λειτουργικά συστήματα 1.3 1ο Στάδιο - Προετοιμασία Εγκατάστασης Στο εγχειρίδιο αυτό, η εγκατάσταση που περιγράφεται και τα στιγμιότυπά της έχουν γίνει μέσα σε περιβάλλον εικονικού υπολογιστή VirtualBox. Σε ένα κανονικό υπολογιστή η εγκατάσταση είναι ακριβώς ίδια. Οι διαφορά είναι στο υλικό του, δηλαδή στις συσκευές, την κάρτα γραφικών και όλα τα κυκλώματα του. Στον εικονικό υπολογιστή που χρησιμοποιήθηκε δεν υπάρχει άλλο 3

7 1.3-1ο Στάδιο - Προετοιμασία Εγκατάστασης εγκαταστημένο λειτουργικό, κάτι το οποίο μπορεί να διαφέρει στον δικό σας υπολογιστή, ο οποίος κατά πάσα πιθανότητα έχει εγκαταστημένη κάποια έκδοση του λειτουργικού Windows της εταιρίας Microsoft. Με την εισαγωγή του DVD εγκατάστασης στον υπολογιστή, ξεκινάμε την εκκίνησή του. Μπορεί να χρειαστεί να ρυθμίσετε τον υπολογιστή σας από το BIOS έτσι ώστε να ξεκινήσει την εκκίνηση από τον οδηγό οπτικών δίσκων, ή κατά τη διάρκεια του POST (Power On Self Test - Το αναγνωρίζουμε από την αρχική εικόνα που βγάζει ο υπολογιστής μας ή από την καταμέτρηση της διαθέσιμης μνήμης) να χρειαστεί να μπούμε στο μενού εκκίνησης - Boot Menu έτσι ώστε να τον αναγκάσουμε να ξεκινήσει από το DVD. Μετά από την εικόνα καλωσορίσματος που εμφανίζεται αρχικά, βλέπουμε το πρώτο μενού. Κάτι που θα πρέπει να επισημανθεί είναι πως μπορούμε να αλλάξουμε τη γλώσσα του συστήματός μας ακόμα και μετά την εγκατάσταση. Στις οδηγείες που υπάρχουν στο κεφάλαιο 3, (παράγραφος 3.8) μπορούμε να δουμε τον τρόπο με τον οποίο γίνεται αυτή η αλλαγή. Οι μεταφράσεις που υπάρχουν ήδη στο DVD που χρησιμοποιούμε είναι μόνο για το περιβάλλον εγκατάστασης. Για να έχουμε ολοκληρωμένη υποστήριξη Ελληνικής γλώσσας θα πρέπει να συμπεριλάβουμε και το πρόσθετο CD με τη γλωσσική υποστήριξη. Η προειδοποίηση που εμφανίζεται μας ενημερώνει για την ανάγκη της χρήσης του εν λόγω CD. Δεν έχουμε και πολλές επιλογές. Πατάμε το ΟΚ και επανερχόμαστε στην κεντρική εικόνα, στην οποία επιλέγουμε το πλήκτρο Επόμενο Βήμα 2ο: Επιλογή Ενέργειας Στην επόμενη οθόνη βλέπουμε τις επιλογές εγκατάστασης: Στο μενού αυτό βλέπουμε ότι μας δίνονται πάρα πολλές δυνατότητες. Αν αφήσουμε τον χρόνο να περάσει, τότε θα εκτελεστεί η προεπιλογή - Boot from Hard Disc, η οποία εκκινεί τον υπολογιστή κανονικά, σαν να μην υπήρχε το DVD. Η δεύτερη επιλογή είναι αυτή που μας χρειάζεται - Installation. Αυτή φαίνεται ενεργοποιημένη και στην προηγούμενη εικόνα. Οι επιλογές μας είναι οι ακόλουθες: Νέα εγκατάσταση - θα ξεκινήσουμε μια εγκατάσταση από την αρχή. Αν θέλαμε να αναβαθμίσουμε μια προηγούμενα εγκαταστημένη έκδοση του λειτουργικού opensuse τότε θα διαλέγαμε τη δεύτερη επιλογή, Ενημέρωση Υπάρχοντος Συστήματος. Βήμα 1ο: Επιλογή Γλώσσας Αφού επιλέξουμε την εγκατάσταση από το προηγούμενο μενού, εμφανίζεται η εικόνα της επιλογής γλώσσας. Όταν στην επιλογή γλώσσας και διάταξης πληκτρολογίου τοποθετήσουμε τα Ελληνικά, τότε όλα εμφανίζονται στην Ελληνική γλώσσα, αμέσως. Σε παλιότερες εκδόσεις με την επιλογή της γλώσσας εμφανίζόταν ένα προειδοποίητικό μήνυμα, πως οι μεταφράσεις στη γλώσσα που επιλέξαμε δεν είναι ολοκληρωμένες. Από την έκδοση 12.2 και μετά δεν υπάρχει κάποιο τέτοιο πρόβλημα. 4 Ενσωμάτωση Πρόσθετα Προϊόντα από Ξεχωριστά Μέσα - Με αυτή την επιλογή λέμε στο YaST2, που είναι το σύστημα εγκατάστασης που χειριζόμαστε όλη αυτή την ώρα, ότι θα συμπεριλάβουμε πακέτα προγραμμάτων και από άλλα μέσα, εκτός του DVD της εγκατάστασης. Φυσικά και το θέλουμε ενεργοποιημένο στην περίπτωσή μας γιατί θα πρέπει να εγκαταστήσουμε και τη γλωσσική υποστήριξη για την Ελληνική γλώσσα, από το αντίστοιχο CD. Επίσης θα εγκαταστήσουμε και κάποια προγράμματα κλειστού κώδικα, όπως ο Flash Player για το φυλλομετρητή του διαδικτύου. Αυτά βρίσκονται μέσα σε ξεχωριστό CD που περιέχει τα προγράμματα κλειστού κώδικα. Χρήση της Αυτόματης Ρύθμισης - Με αυτή την επιλογή λέμε στο σύστημα εγκατάστασης YaST2 να αναλάβει μόνο

8 Οδηγός Εγκατάστασης opensuse 12.3 του και τις ρυθμίσεις για το υλικό του υπολογιστή, στο τέλος της εγκατάστασης, έτσι ώστε να μη μπλέξουμε και με αυτές. Αφού ενεργοποιήσουμε αυτά που φαίνονται στο στιγμιότυπο, επιλέγουμε Επόμενο. Βήμα 3ο: Ρύθμιση Δικτύου Σε αυτό το σημείο το σύστημα βλέπει ότι έχουμε εγκαταστημένη κάποια κάρτα δικτύου στον υπολογιστή μας και μας ειδοποιεί αν θέλουμε να τη ρυθμίσουμε έτσι ώστε να υπάρχει και πρόσβαση στο διαδίκτυο κατά τη διάρκεια της εγκατάστασης για εύρεση πιο καινούργιων εκδόσεων των πακέτων προγραμμάτων. Φυσικά και επιλέγουμε να κάνει τη ρύθμιση της κάρτας δικτύου τώρα, όπως φαίνεται και στο στιγμιότυπο. Επιλέγουμε το πλήκτρο Επόμενο. Βήμα 4ο: Επιπρόσθετα Μέσα Εγκατάστασης Σε αυτό το σημείο θα κάνουμε γνωστά στο σύστημα τα επιπρόσθετα CD εγκατάστασης που διαθέτουμε, το CD με την επιπρόσθετη γλωσσική υποστήριξη και το CD με τα προγράμματα κλειστού κώδικα που θα χρησιμοποιήσουμε. Σαν τύπο μέσου επιλέγουμε το CD και επίσης ενεργοποιούμε και την επιλογή Λήψη των αρχείων περιγραφής των πηγών εγκατάστασης (αν αυτή δεν είναι προεπιλεγμένη). Με αυτή την επιλογή, το σύστημα θα διαβάσει και κάποια επιπλέον αρχεία από το CD που θα του γνωστοποιήσουμε, τα οποία δίνουν και τις περιγραφές των πακέτων προγραμμάτων που γίνονται διαθέσιμα. Επιλέγουμε το Επόμενο. Η επόμενη εικόνα μας ζητάει τις ρυθμίσεις της κάρτας. Εδώ έχουμε δύο επιλογές, είτε να αφήσουμε τον υπολογιστή να πάρει τις ρυθμίσεις αυτόματα από το δίκτυο ( Αυτόματη Εγκατάσταση Διευθύνσεων (μέσω DHCP) ) ή να δώσουμε τις διευθύνσεις μόνοι μας αν το δίκτυο στο οποίο είναι συνδεμένος ο υπολογιστής δεν υποστηρίζει DHCP ( Εγκατάσταση Στατικής Διεύθυνσης ). Αν δεν γνωρίζετε τις επιλογές θα πρέπει να ρωτήσετε τον διαχειριστή του δικτύου σας. Σε αυτό το σημείο εμφανίζεται ένα μήνυμα που μας προτρέπει να εισάγουμε στον οδηγό οπτικού δίσκου, το ένα από τα δύο CD που θέλουμε να συμπεριληφθούν στην εγκατάστασή μας. Αρχικά ας τοποθετήσουμε το Non-OSS Addon CD. Αν ο οδηγός οπτικών δίσκων δεν ανοίγει πιέζοντας το κουμπί του, τότε επιλέγουμε το πλήκτρο Αποβολή. Τότε το παλιό CD εξάγεται κανονικά και μπορούμε να τοποθετήσουμε το καινούργιο δισκάκι που μας ενδιαφέρει. Αφού κλείσουμε το πορτάκι του οδηγού, καλό είναι να περιμένουμε να δούμε ότι ο οδηγός έχει αναγνωρίσει σωστά το καινούργιο δισκάκι. Επιλέγουμε το πλήκτρο Συνέχεια. Αφού ο υπολογιστής διαβάσει τα αρχεία που ενδιαφέρουν το σύστημα εγκατάστασης εμφανίζεται η εικόνα που δηλώνει πως το CD που τοποθετήσαμε έχει πλέον συμπεριληφθεί στα επιπρόσθετα προϊόντα. Στις περισσότερες περιπτώσεις, όπως σε δίκτυα που υπάρχουν από ADSL γραμμές στο σπίτι, οι ρυθμίσεις έρχονται από το δρομολογητή ADSL μέσω εξυπηρετητή DHCP (server). Πιέζουμε το OK. Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να προσθέσουμε και το δεύτερο CD με τη γλωσσική υποστήριξη. Για να γίνει αυτό θα πρέπει να πιέσουμε το πλήκτρο Προσθήκη που βρίσκεται κάτω από τη λίστα με τα Επιπρόσθετα Προϊόντα. Για άλλη μια φορά επιλέγουμε ότι θέλουμε να εισάγουμε ένα CD και πως θέλουμε να διαβαστούν οι περιγραφές των υπαρχόντων, στο CD, αρχείων, όπως κάναμε και πριν. Όταν μας ζητηθεί, εξάγουμε το CD με τα 5

9 1.3-1ο Στάδιο - Προετοιμασία Εγκατάστασης προγράμματα κλειστού λογισμικού και τοποθετούμε αυτό με τη γλωσσική υποστήριξη. Πιέζουμε το πλήκτρο Συνέχεια και περιμένουμε να διαβάσει ο υπολογιστής τα αρχεία που ενδιαφέρουν το σύστημα εγκατάστασης. Βήμα 5ο: Ρολόι και Ζώνη Ώρας Σε αυτό το σημείο των ρυθμίσεων επιλέγουμε την ώρα και τη ζώνη στην οποία ανήκει η χώρα μας. Ο υπολογιστής εμφανίζει ένα χάρτη με τον οποίο επιλέγουμε τη χώρα μας και αμέσως ρυθμίζει τις διαθέσιμες επιλογές. Φυσικά, μπορούμε να κάνουμε τις επιλογές με το χέρι από μόνοι μας, από τις αναδιπλώμενες λίστες κάτω από την εικόνα. Στην αρχή, ούτως ή άλλως έχει επιλέξει από μόνος του την Ελλάδα. Υπάρχει η πιθανότητα η ώρα που αναγράφεται να μην είναι σωστή. Για να την αλλάξουμε αρκεί να επιλέξουμε το πλήκτρο Αλλαγή. Όταν αυτό τελειώσει, εμφανίζεται στην οθόνη μας η άδεια χρήσης για τη γλωσσική υποστήριξη. Εδώ για άλλη μια φορά πιέσουμε το Επόμενο αποδεχόμενοι την άδεια. Μπορούμε να κάνουμε τη ρύθμιση χειροκίνητα ή να ζητήσουμε από τον υπολογιστή να συγχρονιστεί με ένα διακομιστή NTP στο διαδίκτυο. Ο διακομιστής NTP είναι αυτός που δίνει αυτόματα την ημερομηνία και την ώρα στον υπολογιστή μας. Αν επιλέξουμε την πρώτη περίπτωση, Χειροκίνητα τότε ενεργοποιούνται οι κατάλληλες ρυθμίσεις για την ημερομηνία και την ώρα. Στο στιγμιότυπο που εμφανίζεται σε αυτόν τον οδηγό φαίνονται οι ρυθμίσεις για αυτόματη ανάκτηση της ώρας μέσω internet (από κατάλληλο διακομιστή). Όποιος και αν είναι ο επιθυμητός τρόπος ρύθμισης της ώρας, αφού ρυθμιστούν όλα σωστά, μπορούμε να πιέσουμε το Αποδοχή. Τώρα στη λίστα των επιπρόσθετων προϊόντων έχει συμπεριληφθεί και το CD με τη γλωσσική υποστήριξη. Πιέζουμε το Επόμενο. 6 Βήμα 6ο: Επιλογή Επιφάνειας Εργασίας ή αλλιώς Γραφικού περιβάλλοντος. Στο Linux υπάρχουν διάφορα γραφικά περιβάλλοντα όπως το GNOME, το KDE, το XFCE και πολλά άλλα. Το προεπιλεγμένο είναι το KDE. Είναι ένα γραφικό περιβάλλον αρκετά εντυπωσιακό αλλά ταυτόχρονα βαρύ. Το GNOME επίσης συναντάται αρκετά σε διάφορες διανομές Linux όπως Ubuntu, Debian, Fedora κ.λ.π. Το XFCE, όπως και το

10 Οδηγός Εγκατάστασης opensuse 12.3 LXDE είναι ένα αρκετά ελαφρύ και όμορφο γραφικό περιβάλλον, βολικό και για παλαιότερους υπολογιστές, με λιγότερη μνήμη και όχι αρκετά δυνατό επεξεργαστή. Φυσικά, όσο πιο ελαφρύ είναι ένα γραφικό περιβάλλον, τόσο λιγότερες ευκολίες και eyecandy περιέχει. κέλους των χρηστών (επιλογή Πρόταση Ξεχωριστής Κατάτμησης Χρηστών. Η δεύτερη επιλογή παρέμβασης είναι η Χρήση Btrfs ως Προεπιλεγμένο Σύστημα Αρχείων. Αυτή καθορίζει το σύστημα αρχείων που θα χρησιμοποιήσει ο υπολογιστής για τη διαμόρφωση του σκληρού μας δίσκου. Στο στιγμιότυπο που φαίνεται παραπάνω είναι επιλεγμένο το XFCE. Με όποιο περιβάλλον και αν αποφασίσετε να λειτουργήσετε τον υπολογιστή σας, η εγκατάσταση είναι ακριβώς ίδια. Η επιλογή για να γραφτεί αυτός ο οδηγός ήταν η εγκατάσταση του περιβάλλοντος KDE. Η τελευταία δεν προτείνεται από τον γράφοντα του οδηγού, γιατί το Btrfs είναι ένα καινούργιο σύστημα αρχείων και δεν προτείνεται να χρησιμοποιθεί, πέρα από λόγους testing από προχωρημένους χρήστες Η/Υ. Αφού γίνει η επιλογή του γραφικού περιβάλλοντος, πατάμε το πλήκτρο Επόμενο. Υπάρχει περίπτωση ο σκληρός μας δίσκος να περιέχει ήδη μια προηγούμενη εγκατάσταση Linux και να θέλουμε να διατηρήσουμε τόσο τις κατατμήσεις όσο και το είδος του συστήματος αρχείων που είδη προϋπάρχει σε αυτές. Για να γίνει αυτό πιέζουμε το πλήκτρο Εισαγωγή Ρυθμίσεων Κατάτμησης. Σε αυτή την περίπτωση το σύστημα Yast2 θα διαβάσει τις ρυθμίσεις που χρησιμοποιεί το ήδη υπάρχον εγκαταστημένο σύστημα και θα τις χρησιμοποιήσει χωρίς να χρειαστεί να κάνουμε άλλη παρέμβαση. Βήμα 7ο: Προετοιμασία Σκληρού Δίσκου Ήρθε η ώρα ν ασχοληθούμε με τη δομή του νέου μας λειτουργικού μέσα στο χώρο του σκληρού δίσκου. Η προτεινόμενη διαμόρφωση είναι συνήθως με βάση μια λογική των προγραμματιστών του συστήματος εγκατάστασης. Δεν είναι ανάγκη να μας αρέσει και έτσι υπάρχει πάντα η πιθανότητα να θέλουμε να την αλλάξουμε. Γι αυτό σε αυτόν τον οδηγό θα κάνουμε την παρέμβασή μας, έτσι ώστε ο κάθε χρήστης να γνωρίσει πως ακριβώς γίνονται οι αλλαγές στις κατατμήσεις. Το σύστημα αρχείων ext4 είναι πλέον ένα ώριμο σύστημα αρχείων και δοκιμασμένο για αρκετό καιρό. Προσφέρει ταχύτητα πρόσβασης και οργάνωσης των δεδομένων μας, διαχείριση μεγαλύτερων κατατμήσεων και αρχείων από το προηγούμενο ext3, γρήγορο τρόπο ανίχνευσης και επίλυσης προβλημάτων στα δεδομένα και πολλά άλλα. Έτσι, προτιμάται να γίνει χρήση αυτού του συστήματος αρχείων στο δίσκο μας. Τώρα θα ρυθμίσουμε τις κατατμήσεις με το χέρι. Στην οθόνη που μας ρωτάει για τις κατατμήσεις, φαίνεται στο επάνω μέρος η απόφαση του συστήματος εγκατάστασης, όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίο θα διαμορφωθεί ο σκληρός δίσκος κατά την εγκατάσταση του λειτουργικού. Εδώ έχουμε δύο πιθανότητες. Μπορούμε να βασιστούμε σε χρήση κατατμήσεων ή σε χρήση Logical Volume Manager - LVM (ενεργοποιώντας την επιλογή Δημιουργία Πρόταση Βασισμένη στο LVM ). Τη δεύτερη, επειδή ξεφεύγει από τη λογική που έχουν συνηθίσει οι χρήστες προσωπικών υπολογιστών, θα την αποφύγουμε και θα ασχοληθούμε με τις κατατμήσεις του σκληρού δίσκου. Στην αυτόματη επιλογή του συστήματος, μπορούμε να κάνουμε δύο μικροπαρεμβάσεις. Η μία είναι να επιλέξουμε να φτιάξει το σύστημα ξεχωριστή κατάτμηση για τους προσωπικούς φα- Μια άλλη πιθανότητα που μας δίνεται είναι να χρησιμοποιήσουμε την επιλογή που έχει κάνει για μας ο υπολογιστής και να την παραλλάξουμε λίγο. Τότε μπορούμε να πιέσουμε το πλήκτρο Επεξεργασία Εγκατάστασης Κατατμήσεων. Η καλύτερη επιλογή είναι πάντα να ξεκινήσουμε την επεξεργασία του σκληρού μας δίσκου από την αρχή. Έτσι θα κάνουμε και τώρα. Πιέζοντας το πλήκτρο Δημιουργία Εγκατάστασης Κατατμήσεων μπορούμε να επεξεργαστούμε το χώρο μας όπως εμείς θέλουμε, χωρίς να υπάρχει η περίπτωση να μας μπερδέ- 7

11 1.3-1ο Στάδιο - Προετοιμασία Εγκατάστασης ψει η αυτόματη επιλογή του συστήματος εγκατάστασης. δεδομένα του λειτουργικού και των χρηστών Το επόμενο βήμα είναι να επιλέξουμε αν χρειαζόμαστε εγκατάσταση σε ολόκληρο το σκληρό μας δίσκο (διαγράφονται τα πάντα από αυτόν), ή αν θα κάνουμε τις ρυθμίσεις χειροκίνητα. Στην οθόνη εμφανίζονται όλοι οι διαθέσιμοι στο σύστημά μας σκληροί δίσκοι, μαζί με τις ονομασίες και τις ετικέτες τους και μια επιλογή Χειροκίνητη κατάτμηση - για προχωρημένους. Μια κατάτμηση για την εικονική μνήμη (swap) που θα χρησιμοποιεί το λειτουργικό. Ενώ τα Windows χρησιμοποιούν γι αυτό τον λόγο ένα αρχείο μέσα στην βασική κατάτμησή τους, το Linux χρησιμοποιεί μια ξεχωριστή κατάτμηση. Με αυτό τον τρόπο έχει καλύτερο έλεγχο όσον αφορά τη διαχείριση της εικονικής του μνήμης. Αν επιθυμούμε να γίνει η εγκατάσταση σε ολόκληρο σκληρό δίσκο τότε επιλέγουμε έναν από τους διαθέσιμους του μηχανήματος. Αν επιθυμούμε να έχουμε τον πλήρη έλεγχο στις επιλογές μας, όπως συμβαίνει στη δικιά μας περίπτωση, ενεργοποιούμε την τελευταία επιλογή. Πατάμε το Επόμενο. Για να γίνουν όλα αυτά θα πρέπει να ανοίξουμε από το αριστερό τμήμα της οθόνης την επιλογή Σκληροί Δίσκοι, επιλέγοντας με το ποντίκι μας το + που υπάρχει δίπλα της. Στη λίστα που ανοίγει εμφανίζονται οι διαθέσιμες συσκευές σκληρών δίσκων. Επιλέγοντας τη συσκευή που μας ενδιαφέρει, εμφανίζονται στο δεξί τμήμα του παραθύρου οι κατατμήσεις που περιέχει. Στην περίπτωση της παρούσας εγκατάστασης, που φαίνεται σε αυτό τον οδηγό, δεν υπάρχουν ακόμα κατατμήσεις στον δίσκο. Εδώ εμφανίζεται ένα πλήρες περιβάλλον χειρισμού των συσκευών σκληρών δίσκων. Στην αριστερή πλευρά της οθόνης φαίνεται το πλήρες σύστημα του υπολογιστή στον οποίο γίνεται η εγκατάσταση. Στη δεξιά μεριά φαίνονται κάποιες πληροφορίες ανάλογα με την επιλογή που έχουμε ενεργοποιήσει στην αριστερή μεριά του παραθύρου. Είστε ελεύθεροι να κάνετε επιλογές στο αριστερό τμήμα της οθόνης και να παρατηρήσετε τις διάφορες πληροφορίες που δίνονται από το σύστημα εγκατάστασης. Αν στη δικιά σας περίπτωση υπάρχει μια κατάτμηση η οποία περιέχει κάποιο άλλο λειτουργικό και καταλαμβάνει όλο το διαθέσιμο χώρο του σκληρού δίσκου, τότε θα πρέπει πρώτα να επιλέξετε αυτή την κατάτμηση στο δεξί τμήμα του παραθύρου και να επιλέξετε το κουμπί Αλλαγή μεγέθους. Στο παράθυρο που θα εμφανιστεί μπορούμε να επιλέξουμε το καινούργιο μέγεθος, δημιουργώντας έτσι κενό αδιάθετο χώρο στο σκληρό για την εγκατάσταση του opensuse. Μετά το OK επιστρέφουμε στην οθόνη που ήμασταν. Για να προσθέσουμε την κύρια κατάτμηση του λειτουργικού αρκεί να πιέσουμε το κουμπί Προσθήκη. Τότε εμφανίζεται μια εικόνα που μας ζητάει τον τύπο της κατάτμησης που θα προσθέσουμε. Η επιλογή μας είναι η Πρωτεύουσα κατάτμηση. Για την εγκατάσταση του λειτουργικού μας θα χρειαστούμε: Χώρο στο σκληρό δίσκο που να μην έχει διατεθεί σε κάποια άλλη κατάτμηση Δημιουργία μιας κατάτμησης σε αυτό τον αδιάθετο χώρο για τη βασική εγκατάσταση, στην οποία θα περιέχονται τα 8

12 Οδηγός Εγκατάστασης opensuse 12.3 Πατάμε το πλήκτρο Επόμενο. Τώρα θα πρέπει να ορίσουμε το μέγεθος της κατάτμησης που θα δημιουργηθεί. Η κατάτμηση πρέπει να είναι αρκετά μεγάλη ώστε να χωρέσει τα δεδομένα μας, αλλά θα πρέπει να αφήνει χώρο στο σκληρό δίσκο και για αυτή της εικονικής μνήμης. Το μέγεθος της εικονικής μνήμης είναι, συνήθως, δύο φορές το μέγεθος της μνήμης RAM του υπολογιστή, αλλά όχι μεγαλύτερη από 2GBytes! Στην παρούσα εικονική μηχανή, η μνήμη RAM που διαθέτουμε είναι 1GByte και έτσι χρειαζόμαστε χώρο 2GBytes για την κατάτμηση εικονικής μνήμης. Έτσι, το μέγεθος αυτής που φτιάχνουμε τώρα θα πρέπει να είναι όσο ο διαθέσιμος ελεύθερος χώρος στο σκληρό δίσκο (φαίνεται στο Μέγιστο Μέγεθος ), αφαιρώντας τα 2GBytes της εικονικής μνήμης που επιθυμούμε να έχουμε. Αυτή την τιμή την ορίζουμε μέσα στο πεδίο Μέγεθος της επιλογής Προσαρμοσμένο Μέγεθος. Αφού το ορίσουμε, πιέζουμε το Επόμενο. Το ακόλουθο βήμα είναι να επιλέξουμε τον τύπο του συστήματος αρχείων που θα χρησιμοποιηθεί. Υπάρχουν διάφοροι τύποι συστήματος αρχείων, αλλά αυτό που θα προτιμήσουμε είναι το ext4, το οποίο είναι πλέον δοκιμασμένο. Διαθέτει και μηχανισμούς journaling για την ασφαλέστερη αποθήκευση των δεδομένων μας σε περίπτωση αστοχίας του υπολογιστικού συστήματος (όπως π.χ. η πτώση τάσης η οποία έχει συνέπεια να σβήσει απότομα το μηχάνημά μας). Το σημείο προσάρτησης που θα χρησιμοποιήσουμε είναι το / και το γράφουμε στο πεδίο Σημείο προσάρτησης της επιλογής Προσάρτηση κατάτμησης. Μόλις κάνουμε και αυτές τις ρυθμίσεις πατάμε Τέλος. απομένει στο σκληρό δίσκο, ενώ το σύστημα αρχείων που επιλέγουμε είναι το Swap και το σημείο προσάρτησης είναι επίσης swap. Το δεύτερο το θέτει και ο υπολογιστής από μόνος του μόλις εμείς θέσουμε το σύστημα αρχείων. Με αυτό τον τρόπο έχουμε δημιουργήσει και την εικονική μνήμη που χρειάζεται το σύστημά μας. Αν στο σύστημα υπάρχει είδη και μια κατάτμηση η οποία περιέχει εγκαταστημένο κάποιο άλλο λειτουργικό, π.χ. μια έκδοση του λειτουργικού Windows, τότε για να μπορέσουμε να δούμε τα αρχεία της κατάτμησης από το Linux, θα πρέπει να κάνουμε τα ακόλουθα: Αρχικά επιλέγουμε την κατάτμηση που μας ενδιαφέρει από το δεξί μέρος του παραθύρου. Πατάμε το Επεξεργασία. Η εικόνα που εμφανίζεται μας είναι γνωστή. Στο τμήμα Επιλογές Διαμόρφωσης ενεργοποιούμε την επιλογή Να μη διαμορφωθεί η κατάτμηση, ενώ στο τμήμα Επιλογές Προσάρτησης, με ενεργοποιημένη την επιλογή Προσάρτηση κατάτμησης, στο πεδίο Σημείο προσάρτησης δηλώνουμε το /windows/c. Με αυτό τον τρόπο λέμε στο σύστημα να δημιουργήσει ένα κατάλογο με το όνομα windows. Μέσα σε αυτό τον κατάλογο θα δημιουργηθεί ένας ακόμα που θα ονομάζεται C. Εκεί θα βλέπουμε τα αρχεία της κατάτμησης των Windows που υπάρχουν ήδη εγκαταστημένα στον σκληρό μας δίσκο. Κατά κανόνα το Linux σέβεται την ύπαρξη ενός άλλου λειτουργικού συστήματος και για να μην υπάρχει η πιθανότητα κάποιος χρήστης κατά λάθος να κάνει μια κίνηση στο Linux, η οποία θα είναι καταστροφική για το άλλο λειτουργικό, απαγορεύει την εγγραφή και την αλλοίωση των δεδομένων της κατάτμησης του άλλου λειτουργικού από τους απλούς χρήστες του συστήματος. Μόνο ο υπερχρήστης μπορεί να κάνει τέτοιες αλλαγές. Εάν δεν θέλουμε να υπάρχει αυτός ο περιορισμός, τότε απλά στην εικόνα που θέσαμε το σημείο προσάρτησης, πατάμε το πλήκτρο Επιλογές Fstab, το οποίο μας οδηγεί σε μια καινούργια εικόνα. Εκεί βλέπουμε στο πεδίο που βρίσκεται στο κάτω μέρος της οθόνης, μερικές επιλογές. Μέσα σε αυτές βρίσκονται και οι fmask=133 και dmask=022. Αυτές δηλώνουν στο σύστημα τα επιθυμητά δικαιώματα για τα αρχεία (fmask) και για τους υποκαταλόγους (dmask). Για να μπορέσει ο απλός χρήστης να έχει δικαιώματα εγγραφής σε αρχεία και υποκαταλόγους, αρκεί να αλλάξει τα νούμερα σε fmask=113 και dmask=002. Πατώντας το ΟΚ εμφανίζεται και πάλι η οθόνη με το σημείο προσάρτησης. Όταν τελειώσουμε με τις ρυθμίσεις της επεξεργασίας της κατάτμησης πατάμε το Τέλος. Εδώ τελειώνουμε με την εικόνα που μας δείχνει όλες τις ρυθμίσεις για τις κατατμήσεις των σκληρών μας δίσκων. Αν κάτι δεν πάει καλά: Μπορούμε ανά πάσα στιγμή να επιλέξουμε από το αριστερό τμήμα της οθόνης Προβολή Συστήματος την πρώτη επιλογή linux και τότε στο δεξί τμήμα εμφανίζεται ένα πλήκτρο που ονομάζεται Επανασάρωση Συσκευών. Όταν το πατήσουμε, όλες οι αλλαγές που έχουμε κάνει ως τώρα αναιρούνται και ξεκινάμε πάλι τις ρυθμίσεις του σκληρού δίσκου από την αρχή. Με τον ίδιο τρόπο προσθέτουμε και άλλη μια κατάτμηση, μόνο που αυτή τη φορά χρησιμοποιούμε όλο το διαθέσιμο χώρο που Πατάμε το πλήκτρο Αποδοχή. Αυτό μας επιστρέφει στην αρχική οθόνη με την πρόταση που μόλις ρυθμίσαμε να φαίνεται στο 9

13 1.3-1ο Στάδιο - Προετοιμασία Εγκατάστασης επάνω μέρος της. Καλό είναι να προσέξουμε αυτά που γράφει και να δούμε ότι με όλα όσα κάναμε δεν κινδυνεύουν τα δεδομένα που έχει ήδη ο σκληρός μας. ασφαλές, διότι αν κάποιος καταφέρει να βρει τον κωδικό του χρήστη, τότε έχει αυτόματα βρει και τον κωδικό του υπερχρήστη. Κατά συνέπεια, θα μπορεί ανενόχλητος να ξεναγηθεί στο σύστημά μας και να κάνει όποιες αλλαγές επιθυμεί, εις βάρος μας Λήψη Αλληλογραφίας Συστήματος: Το Linux διαθέτει ένα σύστημα που κάνει περιοδικούς ελέγχους για την σωστή λειτουργία του. Όταν αυτό το σύστημα χρειαστεί να δώσει αναφορά στο διαχειριστή, του στέλνει ηλεκτρονικό μήνυμα ( ). Για να μη χρειάζεται να γινόμαστε ανά τακτά διαστήματα υπερχρήστες και να βλέπουμε αν υπάρχουν τέτοια μηνύματα, μπορούμε να επιλέξουμε να έρχονται αυτά στον εν λόγω χρήστη και όχι στο διαχειριστή. Συνεπώς, θα μπορούμε να παρακολουθούμε την υγεία του συστήματός μας χωρίς κόπο. Πατάμε το πλήκτρο Επόμενο. Έχουμε, πλέον, τελειώσει με τις ρυθμίσεις του σκληρού δίσκου και των κατατμήσεών του. Παρόλα αυτά, οι αλλαγές δεν έχουν αποθηκευτεί ακόμα και καμιά αλλαγή δεν έχει δημιουργηθεί στο σκληρό δίσκο και τις πληροφορίες που περιέχει. Βήμα 8ο: Δημιουργία Νέων Χρηστών Το επόμενο βήμα είναι να δημιουργήσουμε τους χρήστες του συστήματος και να τους ρυθμίσουμε. Κατά κανόνα το Linux διαθέτει τουλάχιστον δύο χρήστες, ένα τον υπερχρήστη (root) και ένα τον κανονικό με τον οποίο λειτουργούμε τον υπολογιστή. Ο κανονικός χρήστης δεν έχει κατάλληλα δικαιώματα ώστε να μπορέσει να κάνει ζημιές στο λειτουργικό σύστημα (αντιθέτως από τα Windows!). Έτσι θα πρέπει να δημιουργήσουμε τον χρήστη με τον οποίο θα κάνουμε login στον υπολογιστή για την καθημερινή μας χρήση. Αυτόματη Είσοδος: Αν ενεργοποιηθεί αυτή η επιλογή, όταν το σύστημα εκκινεί, δε θα χρειάζεται να δίνουμε όνομα χρήστη και κωδικό, αλλά θα μας βάζει στο γραφικό περιβάλλον αυτόματα. Αν θέλουμε να έχουμε μεγαλύτερη ασφάλεια στο σύστημά μας τότε δεν ενεργοποιούμε αυτή την επιλογή. Επειδή, συνήθως, οι χρήστες προσωπικών υπολογιστών χειρίζονται μόνο αυτοί τους υπολογιστές τους και δεν έχουν και κάποιον άλλο χρήστη, αλλά και επειδή είναι λίγο τεμπέληδες και δεν έχουν όρεξη να δίνουν κάθε φορά τον κωδικό τους, οι τρεις παραπάνω επιλογές ενεργοποιούνται. Πατάμε το πλήκτρο Επόμενο. Αν ο κωδικός που έχουμε δώσει είναι πολύ απλός, το σύστημα θα μας προειδοποιήσει ανάλογα για το μέγεθός του ή για την απλότητα του κωδικού σαν λέξη από λεξικό, ή αν χρησιμοποιηθεί κάποιο μέρος του ονόματος του χρήστη σε αυτόν! Στην εικόνα που βλέπουμε ρυθμίζουμε το ονοματεπώνυμο του απλού χρήστη, το όνομα με το οποίο θα κάνει login στον υπολογιστή (username) και τον κωδικό του (password) τον οποίο πρέπει να εισάγουμε δύο φορές, λόγω του ότι δεν φαίνεται και δεν γνωρίσουμε στα σίγουρα ότι τον έχουμε γράψει σωστά. Στην οθόνη φαίνονται και τρεις ακόμα επιλογές: Χρήση αυτού του κωδικού για τον διαχειριστή συστήματος: Σημαίνει ότι επιθυμούμε να έχει και ο υπερχρήστης τον ίδιο κωδικό. Σε αυτή την περίπτωση δεν χρειάζεται να θυμόμαστε δύο κωδικούς, αλλά το σύστημα δεν είναι 10 Εαν δεν αποδεχτούμε αυτό το κενό ασφάλειας, τότε παραμένουμε στην ίδια εικόνα για να αλλάξουμε το συνθηματικό μας και να ξαναπροσπαθήσουμε. Εάν δεν έχετε επιλέξει την επιλογή που δίνει στον υπερχρήστη του συστήματος τον ίδιο κωδικό με τον χρήστη που δημιουργήθηκε, τότε το σύστημα εγκατάστασης θα ρωτήσει και για τον κω-

14 Οδηγός Εγκατάστασης opensuse 12.3 δικό υπερχρήστη. Δίνουμε τον κωδικό του χρήστη root δύο φορές και πατάμε το Επόμενο. Και πάλι θα ελεγχθεί ο κωδικός για την απλότητά του και ανάλογα θα εμφανιστούν τα κατάλληλα προειδοποιητικά μηνύματα δίνοντάς μας την ευκαιρία να διορθώσουμε το συνθηματικό και να έχουμε καλύτερη ασφάλεια στο σύστημά μας. Μην ξεχνάμε πως ο χρήστης root έχει τα δικαιώματα να καταστρέψει το σύστημά μας. Έτσι, για να αποφύγουμε κακοτοπιές καλό είναι να τον ασφαλίσουμε με ένα δύσκολο και δυνατό συνθηματικό, ώστε να αποφευχθεί η πιθανότητα να βρεθεί από κάποιον επίδοξο εισβολέα. Βήμα 9ο: Τελικές Ρυθμίσεις Εγκατάστασης Φτάσαμε στο σημείο στο οποίο μπορούν να γίνουν οι τελικές ρυθμίσεις της εγκατάστασης. Εδώ βλέπουμε μια προεπισκόπιση των ρυθμίσεων που έχουμε κάνει ως τώρα. Αν θελήσουμε να αλλάξουμε κάτι, μπορούμε πολύ απλά να κάνουμε ένα κλικ με το ποντίκι επάνω στην αντίστοιχη ετικέτα (με πράσινο χρώμα). Από την έκδοση 12.2 του λειτουργικού opensuse η εκκίνηση του υπολογιστή γίνεται από τον διαχειριστή εκκίνησης GRUB2. Είναι μια βελτιωμένη έκδοση του προηγούμενου GRUB που χρησιμοποιούσαν όλες οι προηγούμενες εκδόσεις. Έχει περισσότερες δυνατότητες και ρυθμίζεται πλήρως, αυτόματα. Αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι να επιλέξουμε την ετικέτα Λογισμικό για να εμπλουτίσουμε λίγο την εγκατάσταση με επιπλέον προγράμματα. Η οθόνη που ακολουθεί είναι η: Σε αυτή βλέπουμε στην αριστερή μεριά όλες τις ομάδες πακέτων λογισμικού που διατίθενται. Σε αυτή τη λίστα είναι φανερό το πλήθος των ομάδων που υπάρχουν, από απλές γραμματοσειρές μέχρι και ολόκληρα γραφικά περιβάλλοντα και εξυπηρετητές διαφόρων ειδών. Πατώντας το πλήκτρο Λεπτομέρειες εμφανίζεται μια καινούργια, πιο πλήρης εικόνα από αυτή που είχαμε, με τις ίδιες ομάδες αλλά με περισσότερες επιλογές για τον τρόπο με τον οποίο θα επιλέξουμε τα πακέτα προγραμμάτων που μας ενδιαφέρουν. Όλες τις πιθανές περιπτώσεις θα τις δούμε αν ανοίξουμε τη λίστα Προβολή στο επάνω αριστερό μέρος της εικόνας. Στη λίστα υπάρχει και η επιλογή Αναζήτηση. Επιλέγοντάς την, το περιβάλλον αλλάζει κατάλληλα για να μπορέσουμε να αναζητήσουμε πακέτα προγραμμάτων με το όνομά τους. Αρχικά μπορούμε να ψάξουμε για το πακέτο wine. Γράφουμε την ονομασία του πακέτου στο πεδίο δίπλα από το κουμπί Εύρεση και κάνουμε κλικ στο εν λόγω κουμπί. Στο δεξί τμήμα της οθόνης εμφανίζονται τα πακέτα προγραμμάτων που ταιριάζουν στην ονομασία που δόθηκε. Επιλέγοντας την ονομασία ενός πακέτου στο επάνω δεξί τμήμα της οθόνης, εμφανίζονται διάφορες πληροφορίες στο τμήμα κάτω από αυτό. Αν κάνουμε κλικ στο τετράγωνο από την αριστερή πλευρά του ονόματος, λέμε στο σύστημα YaST2 ότι θέλουμε να το προσθέσει και αυτό μέσα στα πακέτα προς εγκατάσταση. Ο υπολογιστής ελέγχει αν υπάρχει κάποιο πρόβλημα, αν για παράδειγμα το πακέτο αυτό έχει κάποια σύγκρουση με κάποιο άλλο πακέτο προς εγκατάσταση ή αν έξαρτάται από κάποιο άλλο πακέτο που πρέπει να εγκατασταθεί για τη σωστή του λειτουργία. Ανάλογα ενεργοποιεί όποιο πακέτο χρειάζεται επιπλέον 11

15 1.3-1ο Στάδιο - Προετοιμασία Εγκατάστασης ή μας ενημερώνει για το σφάλμα σύγκρουσης και τους πιθανούς τρόπους επίλυσης του προβλήματος. Το πρόγραμμα wine βοηθάει στην εκτέλεση κάποιων προγραμμάτων των Windows μέσα στο Linux. Με τον ίδιο τρόπο μπορούμε να προσθέσουμε και όποια άλλα πακέτα προγραμμάτων επιθυμούμε στην εγκατάστασή μας. Μπορούμε μετά από τις επιλογές να επιλέξουμε το Περίληψη Εγκατάστασης και να δούμε τις επιλογές που έχει κάνει το σύστημα για την εγκατάσταση των προγραμμάτων. Την άδεια χρήσης θα την αποδεχθούμε, φυσικά, πατώντας το πλήκτρο Αποδοχή για να μπορέσει να ξεκινήσει η εγκατάσταση. Εδώ πατάμε το Συνέχεια, οπότε και επιστρέφουμε στην αρχική οθόνη των τελικών ρυθμίσεων της εγκατάστασης. Εδώ αρκεί να πιέσουμε το πλήκτρο Εγκατάσταση. Το μόνο που μένει να κάνουμε είναι να πιέσουμε το πλήκτρο Αποδοχή. Ο υπολογιστής μας ενημερώνει για τα πακέτα που έχει επιλέξει αυτόματα να εγκατασταθούν για να μπορέσουν να λειτουργήσουν όλα χωρίς πρόβλημα. Υπάρχει η περίπτωση, κάποιο από τα πακέτα-προγράμματα που έχουμε επιλέξει να εγκατασταθούν, να χρειάζεται αποδοχή κάποιας άδειας χρήσης. Σε αυτή την περίπτωση θα εμφανιστεί και ένα παράθυρο που θα μας ζητάει την αποδοχή της άδειας. O υπολογιστής μας ενημερώνει πως μέχρι τώρα καμιά αλλαγή δεν έχει συμβεί πραγματικά στον υπολογιστή μας, αλλά αυτό είναι το τελικό στάδιο πριν ξεκινήσει η εγκατάσταση. Αν είμαστε σίγουροι για τις αλλαγές που έχουμε δηλώσει τότε επιλέγοντας το Εγκατάσταση ξεκινάμε την πραγματική εγκατάσταση του λειτουργικού μας. Αυτό και κάνουμε. 12

16 Οδηγός Εγκατάστασης opensuse 12.3 Κεφάλαιο 2 Εγκατάσταση 2.1 Εισαγωγή Μέχρι τώρα μάθαμε για πολλά σημεία του λειτουργικού Linux αλλά και βασικά κομμάτια της διανομής opensuse Είδαμε τις ρυθμίσεις της γλώσσας, πώς να προσθέτουμε πηγές εγκατάστασης, να ρυθμίζουμε το δίκτυο και την ώρα. Είδαμε πως γίνεται ο διαχωρισμός και ο χειρισμός των κατατμήσεων, τα σημεία προσάρτησης και τα δικαιώματα των χρηστών και των αρχείων. Είδαμε ακόμα και το πώς μπορούμε να προσθέσουμε προγράμματα. Και αν αναρωτιέστε για το ότι αυτά τα είδαμε μόνο στο περιβάλλον εγκατάστασης και όχι στο καθεαυτό λειτουργικό, τότε θα πρέπει να αναφερθεί ότι και στο τελικό λειτουργικό υπάρχει το σύστημα YaST2 και έχει την ίδια μορφή με αυτή που είδαμε ως τώρα. Οι επιλογές και η μορφή του είναι ακριβώς ίδια. Έτσι, κάποιος νέος χρήστης δεν έχει δυσκολία στο να κατατοπιστεί σε αυτό, μιας και είδη η πρώτη του επαφή ήταν στη διάρκεια των ρυθμίσεων της εγκατάστασης. Από εδώ και στο εξής ο υπολογιστής κάνει την εγκατάσταση μόνος του, ρυθμίζοντας όλο το νέο μας σύστημα σύμφωνα με τις επιλογές που έχουμε κάνει στους προηγούμενους διαλόγους. 2.2 Διενέργεια Εγκατάστασης - Απολαύστε τον καφέ σας Σας φαίνεται περίεργος ο τίτλος; Από εδώ και στο εξής ο υπολογιστής διαβάζει το DVD και τα CD που του έχουμε προσθέσει σαν πηγές εγκατάστασης και γράφει όλα τα αποτελέσματα στο σκληρό δίσκο. Εσείς μπορείτε να απολαύσετε τον καφέ σας μέχρι να τελειώσει όλη η διαδικασία. Θα έχετε μόνο κάποιες μικρές διακοπές, που ο υπολογιστής θα σας ζητάει να τοποθετήσετε στον οδηγό οπτικών δίσκων το κατάλληλο δισκάκι για να διαβάσει και να εγκαταστήσει τα υπόλοιπα προγράμματα από αυτά που ζητήθηκαν στις ρυθμίσεις που κάναμε πριν. Όπως θα παρατηρήσατε, μια εγκατάσταση Linux έχει όλα τα απαραίτητα προγράμματα. Υπάρχουν από απλά προγράμματα χρονομετρητές για να μην ξεχάσουμε το τσάι στη φωτιά (!!!) μέχρι και σουίτες γραφείου, όπου μπορούμε να γράψουμε τα κείμενά μας, να φτιάξουμε τα λογιστικά μας φύλλα, ή τις παρουσιάσεις 13

17 2.2 - Διενέργεια Εγκατάστασης - Απολαύστε τον καφέ σας μας, ακόμα και να δημιουργήσουμε πολύπλοκες σχεσιακές βάσεις δεδομένων. Ακόμα, μπορούμε να σχεδιάσουμε από απλά σχέδια μέχρι και να κάνουμε τρισδιάστατο animation. Όλα αυτά τα προγράμματα δεν είναι απαραίτητο να τα εγκαταστήσουμε ξεχωριστά από το λειτουργικό μας, όπως συμβαίνει π.χ. στα Windows. Μια εγκατάσταση λειτουργικού Linux είναι πλήρης από προγράμματα. Αυτό φυσικά σημαίνει πως η εγκατάσταση μπορεί να διαρκέσει περισσότερο. Όμως αν σκεφτούμε τον χρόνο που τελικά καταναλώνουμε σε άλλα λειτουργικά για να εγκαταστήσουμε και τα προγράμματα που επιθυμούμε να χειριζόμαστε, τελικά ακόμα και στο χρόνο το κέρδος είναι μεγάλο. Το σύστημα είναι ρυθμισμένο έτσι ώστε να κάνει και όλες τις ρυθμίσεις που μπορεί αυτόματα. Όταν όλα τελειώσουν 14

18 Οδηγός Εγκατάστασης opensuse 12.3 Κεφάλαιο 3 Τελικές Ρυθμίσεις στο Linux 3.1 Εισαγωγή Καλώς ήρθατε στο καινούργιο σας λειτουργικό! Το opensuse έχει πλέον εγκατασταθεί στον υπολογιστή σας και λειτουργεί κανονικά. Σε αυτό το σημείο μπορείτε να το χρησιμοποιήσετε για την καθημερινή σας εργασία. Μπορείτε να γράψετε κείμενα και λογιστικά φύλλα στο libreoffice, να σχεδιάσετε εικόνες σε ένα πλήθος προγραμμάτων που διαθέτει, να επεξεργαστείτε εικόνες με το GIMP, να παίξετε κάποιο από τα πολλά παιχνίδια που υπάρχουν, να μπείτε στο Internet με τον Konqueror ή τον Firefox, να διαβάσετε τα mail σας με το KMail ή τον Thunderbird και γενικά να ασχοληθείτε με τον υπολογιστή σας όπως ακριβώς θα κάνατε και σε ένα άλλο περιβάλλον κάποιου άλλου λειτουργικού. Παρόλα αυτά χρειάζεται να το εμπλουτίσουμε λίγο ακόμα. Λόγω αδειών λογισμικού που υπάρχουν, το σύστημά σας δεν έχει ακόμα τη δυνατότητα να παίξει τα αγαπημένα σας κομμάτια μουσικής σε μορφή mp3, όπως επίσης δε μπορείτε να δείτε video σε κωδικοποιήσεις με κλειστές άδειες. Αυτά και άλλα πολλά θέματα θα διορθώσουμε σε αυτό το κεφάλαιο. Μετά από αυτά που θα κάνουμε εδώ, θα είστε σε θέση να γνωρίζετε πώς να εγκαθιστάτε πακέτα προγραμμάτων από το internet, πώς να κάνετε ενημερώσεις του λογισμικού, πώς να ρυθμίζετε το όνομα του υπολογιστή σας στο δίκτυο και πολλά άλλα. 3.2 Γνωριμία με το Μενού Μιας και αρχίζουμε να χρησιμοποιούμε το καινούργιο μας λειτουργικό, καλό είναι να γνωρίσουμε το πρώτο μας συστατικό, το μενού. Επειδή το μενού του καινούργιου μας περιβάλλοντος είναι διαφορετικό από το μενού των Windows, που ίσως έχετε συνηθίσει, θα αφιερώσουμε λίγο χώρο στη γνωριμία σας με αυτό. Για να το ανοίξουμε αρκεί να πατήσουμε στο κάτω αριστερά εικονίδιο (αυτό με το χαρακτηριστικό λογότυπο του opensuse που φαίνεται αριστερά). Το μενού που εμφανίζεται έχει πέντε περιοχές, οι οποίες φαίνονται στο κάτω μέρος του με τη μορφή tabs. Οι περιοχές που υπάρχουν είναι οι ακόλουθες: Αγαπημένα - Είναι το τμήμα του μενού που υπάρχουν οι εφαρμογές που χρησιμοποιούμε συνήθως. Εκεί θα βρούμε κάποια βασικά προγράμματα, αλλά μπορούμε απλά να προσθέσουμε και αυτά που εμείς θέλουμε ή προτιμούμε. Έτσι, επειδή είναι η πρώτη καρτέλα που εμφανίζεται όταν ανοίγουμε το μενού μας, έχουμε ευκολότερη πρόσβαση σε αυτά τα προγράμματα. Εφαρμογές - Εδώ θα βρούμε όλες τις εφαρμογές που είναι εγκαταστημένες στον υπολογιστή μας. Οι εφαρμογές είναι ομαδοποιημένες σε είδη εφαρμογών. Πολλές ομάδες περιέχουν υποομάδες. Η πληθώρα των εφαρμογών είναι μεγάλη. Μπορείτε ελεύθερα να περιηγηθείτε μέσα στον κόσμο αυτής της καρτέλας και να δείτε τις δυνατότητες που έχει το καινούργιο σας λειτουργικό. Υπολογιστής - Εδώ υπάρχουν κάποιες επιλογές σχετικές με τις ρυθμίσεις και τις εγκαταστάσεις εφαρμογών, οι βασικοί κατάλογοι του σκληρού δίσκου κ.λ.π. 15

19 3.3 - Εκκίνηση του YaST - Κέντρο Ελέγχου Πρόσφατα - Εδώ βλέπουμε τους πιο πρόσφατους καταλόγους και αρχεία που έχουμε χρησιμοποιήσει στον υπολογιστή μας. Έξοδος - Εδώ βρίσκουμε τις επιλογές για να βγούμε από το σύστημά μας, να κάνουμε επανεκκίνηση ή τερματισμό κ.λ.π. Στο επάνω τμήμα του μενού υπάρχει ένα πεδίο αναζήτησης στο οποίο αν ξέρουμε το όνομα της εφαρμογής που ψάχνουμε μπορούμε να πληκτρολογήσουμε ένα κομμάτι του και αμέσως από κάτω μας δείχνει τις εφαρμογές που ταιριάζουν στο όνομα που έχουμε δώσει. Επάνω και δεξιά βλέπουμε το λογότυπο του γραφικού περιβάλλοντος KDE. Έτσι και κάνουμε κλικ επάνω σε αυτό τότε αμέσως ανοίγει η κεντρική ιστοσελίδα του KDE. Τέλος, επάνω και αριστερά φαίνεται ο χρήστης που έχει κάνει login στο σύστημα και η ονομασία του μηχανήματός μας. 3.3 Εκκίνηση του YaST - Κέντρο Ελέγχου Οποιαδήποτε ρύθμιση θέλουμε να κάνουμε στο βασικό σύστημα γίνεται (εκτός άλλων) από το σύστημα YaST2 (Θα το βλέπετε και σαν YaST). Για να το τρέξουμε ανοίγουμε το μενού, πηγαίνουμε στην καρτέλα Υπολογιστής και στο επάνω μέρος της λίστας που εμφανίζεται, βρίσκεται το YaST. Επειδή οι ρυθμίσεις που κάνουμε με το YaST αφορούν το βασικό σύστημα, θα πρέπει να είμαστε υπερχρήστες για να έχουμε το δικαίωμα να το τρέξουμε. Αυτό ο υπολογιστής το γνωρίζει και έτσι μας ρωτάει για τον κωδικό του υπερχρήστη. Κατά τη διάρκεια της εγκατάστασης το σύστημα μας είχε ζητήσει να θέσουμε αυτό τον κωδικό. Τον πληκτρολογούμε, λοιπόν, στο αντίστοιχο πεδίο και πιέζουμε το πλήκτρο Εντάξει. Αν ο κωδικός είναι σωστός, τότε ο υπολογιστής μας παραχωρεί τα δικαιώματα υπερχρήστη, μόνο για αυτή την εφαρμογή, δηλαδή για το YaST. Αν η επιλογή Διατήρηση κωδικού πρόσβασης είναι ενεργοποιημένη, τότε για ένα μικρό χρονικό διάστημα δε θα μας ρωτήσει για τον κωδικό του υπερχρήστη, αν προσπαθήσουμε να εκτελέσουμε κάποια άλλη εφαρμογή που χρειάζεται τέτοια δικαιώματα. 3.4 Ρυθμίσεις Δικτύου Από την έκδοση 12.2 και μετά, είναι πιθανό μετά την εγκατάσταση ο υπολογιστής να μη μπορεί να δει το δίκτυό μας. Αυτό οφείλεται στον τρόπο που έχει επιλέξει να διαχειριστεί την κάρτα (ή τις κάρτες) δικτύου. Εμείς αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να επιλέξουμε ένα πιο προσφιλή τρόπο διαχείρισης, ώστε να μπορούμε να συνδεθούμε αυτόματα, τόσο με καλωδιακό όσο και με ασύρματο δίκτυο. Ο τρόπος είναι να ενεργοποιήσουμε τον Διαχειριστή Δικτύου (Network Manager). Αυτό, φυσικά, θα μπορούσαμε να το είχαμε κάνει και κατά τη διάρκεια των επιλογών της εγκατάστασης του λειτουργικού αν δεν είχαμε ζητησει από το YaST να κάνει τις ρυθμίσεις αυτόματα. Όμως, όπως έχουμε προαναφέρει, η ιδέα του οδηγού είναι να μπορεί, όχι μόνο να εγκαταστήσει κάποιος το λειτουργικό, αλλά να γνωρίσει και άλλα τμήματά του ώστε να είναι έτοιμος για την απλή και καθημερινή του διαχείριση. Αυτό που θα δούμε σε αυτή την παράγραφο είναι το πώς να παραμετροποιούμε το δίκτυο. Βήμα 1ο: Ενεργοποίηση του Διαχειριστή Δικτύου - Network Manager Αν ακολουθήσαμε τη διαδικασία της εκκίνησης του κέντρου ελέγχου YaST, το κεντρικό παράθυρο θα έχει πλέον ανοίξει. Μέσα σε αυτό βλέπουμε διάφορες κατηγορίες ρυθμίσεων στο αριστερό τμήμα, ενώ στο δεξί βλέπουμε όλες τις πιθανές ρυθμίσεις που μπορούμε να κάνουμε. Πατώντας επάνω σε μια κατηγορία ρυθμίσεων, εμφανίζονται οι αντίστοιχες ρυθμίσεις στο δεξί τμήμα. Η 16

20 Οδηγός Εγκατάστασης opensuse 12.3 επιλογή που μας ενδιαφέρει για την ώρα είναι η Συσκευές Δικτύου. Όταν επιλέξουμε την εν λόγω κατηγορία, στο δεξί τμήμα εμφανίζονται οι διαθέσιμες επιλογές που μπορούμε να κάνουμε. Εκεί θα επιλέξουμε το Ρυθμίσεις Δικτύου. Σε αυτό το σημείο, αν δοκιμάσουμε να αλλάξουμε καρτέλα ρυθμίσεων ή πατήσουμε το OK, θα εμφανιστεί ένα μικρό μήνυμα για μια μικροεφαρμογή που θα πρέπει να ξεκινήσουμε μετά από αυτή τη διαδικασία. Σε αυτό το μήνυμα δεν έχουμε να κάνουμε τίποτα. Απλά πατάμε το OK. Στο παράθυρο που ανοίγει βλέπουμε στο επάνω μέρος του, τέσσερεις περιοχές επιλογών. Μπορείτε να περιηγηθείτε σε αυτές για να δείτε τι επιλογές υπάρχουν. Το πρώτο πράγμα που θα κάνουμε είναι να ενεργοποιήσουμε τον Διαχειριστή Δικτύου. Για να το κάνουμε αυτό πρέπει να επιλέξουμε την πρώτη περιοχή, Γενικές Επιλογές. Οι πρώτες σε αυτή τη σελίδα είναι για τον τρόπο με τον οποίο θα ενεργοποιείται το δίκτυο. Θα επιλέξουμε το Ελεγχόμενο από Χρήστη μέσω NetworkManager. Βήμα 2ο: Αλλαγή Δικτυακού Ονόματος Μηχανήματος/Περιοχής Κατά τη διάρκεια της εγκατάστασης είχαμε πει στο YaST να κάνει τις τελικές ρυθμίσεις αυτόματα. Αυτό δίνει ένα τυχαίο όνομα στο μηχάνημά μας. Αν θελήσουμε να δώσουμε ένα άλλο όνομα στον υπολογιστή θα πρέπει να το δώσουμε χειροκίνητα. Για να γίνει αυτό θα πάμε στην περιοχή επιλογών Όνομα κόμβου/dns Σε αυτή βλέπουμε τις επιλογές για την ονομασία του μηχανήματος αλλά και την περιοχή (Domain) στην οποία θα ανήκει. Εκεί μπορούμε να επιλέξουμε τα επιθυμητά ονόματα. Στην εικόνα φαίνεται το όνομα του εικονικού μηχανήματος να είναι plutovm-123 και το όνομα της περιοχής στην οποία ανήκει να είναι universe. Πατώντας το πλήκτρο ΟΚ οι ρυθμίσεις αποθηκεύονται στο σύστημα. Μπορούμε να δούμε την ενεργοποίηση του δικτύου επιλέγοντας το εικονίδιο του διαχειριστή δικύου, όπως φαίνεται και στο ακόλουθο στιγμιότυπο. Το εν λόγω εικονίδιο είναι το τρίτο από δεξιά προς τα αριστερά, στα εικονίδια που εμφανίζονται αριστερά από το ρολόι: 17

21 3.5 - Πηγές Εγκατάστασης Λογισμικού από το Διαδίκτυο 3.5 Πηγές Εγκατάστασης Λογισμικού από το Διαδίκτυο Έχουμε εξηγήσει ότι τα προγράμματα που υπάρχουν στο Linux διατίθενται σε μορφή πακέτων. Τα πακέτα αυτά υπάρχουν στο internet σε κάποιους servers που τους ονομάζουμε Αποθετήρια ή αλλιώς Πηγές Εγκατάστασης. Κάθε πηγή εγκατάστασης περιέχει κάποιον αριθμό προγραμμάτων, συνήθως παρόμοιας λειτουργίας ή είδους. Από εκεί παίρνει και το όνομά της. Π.χ. μια πηγή εγκατάστασης προγραμμάτων πολυμέσων θα μπορούσε να ονομαστεί Multimedia. Το κομμάτι που ακολουθεί θα μας εξηγήσει πώς μπορούμε να προσθέσουμε μερικές πηγές εγκατάστασης από το Internet, έτσι ώστε να έχουμε πρόσβαση για εγκατάσταση περισσότερων προγραμμάτων από τα βασικά. Επιλέγοντας την κατηγορία Λογισμικό από την αριστερή στήλη του παραθύρου του Κέντρου Ελέγχου YaST, μπορούμε να επιλέξουμε τις Πηγές Λογισμικού από τη στήλη των επιλογών που εμφανίζεται στη δεξιά μεριά του. Σκοπός μας είναι να προσθέσουμε τα αποθετήρια λογισμικού που μας εδιαφέρουν, έτσι ώστε το σύστημα να ψάχνει και σε αυτά για καινούργια προγράμματα αλλά και καινουργιες εκδόσεις των ήδη εγκαταστημένων στον υπολογιστή μας. Εδώ, αυτό που έχουμε να κάνουμε είναι να επιλέξουμε τις πηγές εγκατάστασης που ταιριάζουν στο δικό μας σύστημα. Αυτό που θα πρέπει να προσέξουμε είναι οι πηγές εγκατάστασης NVidia και ATI, οι οποίες περιέχουν οδηγούς για τις κάρτες γραφικών. Αν, λοιπόν, έχετε κάποια κάρτα γραφικών από μια από τις δύο εταιρίες, τότε μην ξεχάσετε να προσθέσετε και την αντίστοιχη πηγή. Στο παράθυρο που ανοίγει, βλέπουμε στο επάνω μέρος τις διαθέσιμες πηγές εγκατάστασης. Αυτό που θα κάνουμε τώρα είναι να προσθέσουμε και αυτές που υπάρχουν στο διαδίκτυο. Για να προσθέσουμε μια πηγή εγκατάστασης, πατάμε το πλήκτρο Προσθήκη. Η εικόνα που εμφανίζεται μας είναι γνωστή από την εγκατάσταση, μόνο λίγο πιο εμπλουτισμένη. Επιλέγουμε τον τύπο των πηγών που θέλουμε να εγκαταστήσουμε, δηλαδή τις πηγές που παρέχονται από την κοινότητα του opensuse, όπως φαίνεται και στην εικόνα. Πατώντας το πλήκτρο Επόμενο, ο υπολογιστής επικοινωνεί με το διαδίκτυο και κατεβάζει πληροφορίες για το ποιες είναι οι διαθέσιμες πηγές αυτού του τύπου. Αφού συλλέξει τις πληροφορίες που χρειάζεται, εμφανίζει τη λίστα με τις διαθέσιμες πηγές. Ένα μικρό tip: Όσες περισσότερες πηγές εγκατάστασης προσθέσετε στο σύστημα, τόση περισσότερη ώρα θα κάνει για να διαβάσει τα περιεχόμενά τους, κάθε φορά που θα ζητάτε να κάνετε έλεγχο και αναβάθμιση. Βέβαια, αυτό δεν είναι κάτι που μπορεί να σας απασχολήσει ιδιαίτερα. Αν προσθέσετε πηγές εγκατάστασης που, τελικά, μπορεί να μη σας χρειαστούν καθόλου, δεν έχετε να χάσετε τίποτα και ούτε κινδυνεύει το σύστημά σας. Tip 2: Αν έχετε κάποια κάρτα γραφικών NVidia και δεν εμφανιστεί η πηγή εγκατάστασής της, τότε μπορείτε να την προσθέσετε με το χέρι. Για να γίνει αυτό, μπορείτε να επιλέξετε Προσθήκη στο κεντρικό παράθυρο της διαχείρισης πηγών εγκατάστασής, 18

22 Οδηγός Εγκατάστασης opensuse 12.3 στον τύπο μέσου επιλέγετε Καθορισμός URL και στο παράθυρο που εμφανίζεται ονομάζετε την πηγή NVidia repository (το όνομα δεν παίζει κανένα ρόλο, απλά είναι το όνομα με το οποίο εμφανίζεται στη λίστα των διαθέσιμων πηγών εγκατάστασής) και στο πεδίο της διεύθυνσης βάζετε ftp://download.nvidia. com/opensuse/12.3/ (Για κάρτα γραφικών ATI η διεύθυνση τη στιγμή που γράφεται αυτός ο οδηγός δεν είναι διαθέσιμη, αλλά μπορείτε να μπείτε στο site της ATI και να ακολουθήσετε τις οδηγείες για την εγκατάσταση του Catalyst). Επιπλέον πληροφορίες από την κοινότητα του opensuse για την εγκατάσταση των οδηγών καρτών AMD/ATI μπορείτε να επισκευθείτε τη διεύθυνση Tip 3: Αν θέλετε να δείτε και για άλλες πηγές εγκατάστασης οι οποίες δεν περιέχονται στη λίστα, μπορείτε να επισκεφτείτε τη σελίδα των διαθέσιμων πηγών εγκατάστασης στο site της κοινότητας opensuse. που μόλις προστέθηκαν. Αν χρειαστεί, μπορούμε να επαναλάβουμε τη διαδικασία της προσθήκης για άλλες πηγές, αν ξεχάσαμε κάποια ή αν θέλουμε να προσθέσουμε κάποια πηγή άλλου τύπου. Για περισσότερη ευκολία παρουσιάζεται η λίστα των πηγών που προτείνονται: opensuse BuildService - Εκπαίδευση opensuse BuildService - Παιχνίδια Όταν τελειώσουμε με την επιλογή των επιθυμητών πηγών εγκατάστασης, πατάμε το πλήκτρο OK. Ο υπολογιστής αρχίζει να διαβάζει τα διαθέσιμα πακέτα της κάθε πηγής που προσθέσαμε. Οι πηγές υποστηρίζουν κρυπτογράφηση και γι αυτό διαθέτουν κάποιο κλειδί κρυπτογράφησης GnuPG. Αυτό το κλειδί πρέπει να εισαχθεί στο σύστημά μας για να μπορέσει να διαβάσει σωστά τα διαθέσιμα αρχεία της κάθε πηγής. Κατά συνέπεια εμφανίζεται ένα παράθυρο που μας ρωτάει για την εισαγωγή του κλειδιού κρυπτογράφησης της πηγής (Αυτό θα γίνει αρκετές φορές, ανάλογα με τον αριθμό των πηγών που έχουμε επιλέξει να προστεθούν ) Σε αυτό το παράθυρο θα πρέπει να απαντήσουμε πατώντας το πλήκτρο Εμπιστο. Όταν τελειώσει και αυτή η διαδικασία, επιστρέφουμε στο σημείο όπου εμφανίζεται η λίστα με τις διαθέσιμες πηγές εγκατάστασης, στις οποίες περιέχονται και οι καινούργιες opensuse BuildService - Συστήματα αρχείων opensuse BuildService - GNOME:Apps 1 opensuse BuildService - KDE:Extra 2 opensuse BuildService - KDE:UpdateApps 2 opensuse BuildService - Mozilla opensuse BuildService - LibreOffice opensuse BuildService - Wine CVS Κατασκευές opensuse BuildService - LXDE 3 nvidia Graphics Drivers Packman Repository libdvdcss Repository 3.6 Εγκατάσταση Καινούργιων Πακέτων με το YaST Όταν τελειώσει η διαδικασία προσθήκης πηγών εγκατάστασης, πατάμε το ΟΚ στο αρχικό παράθυρο της εφαρμογής. Αυτό μας επιστρέφει στο παράθυρο του συστήματος εγκατάστασης YaST. Εκεί θα προχωρήσουμε στο επόμενο βήμα που είναι να εγκαταστήσουμε μερικές ακόμα εφαρμογές, από τις πηγές εγκατάστασης που μόλις προσθέσαμε. Ανοίγουμε την Προσθαφαίρεση Προγραμμάτων από το παράθυρο του YaST. Εκεί επιλέγουμε την προβολή αναζήτησης και 1 Αν το βασικό σας περιβάλλον είναι το GNOME 2 Αν το βασικό σας περιβάλλον είναι το KDE 3 Αν το βασικό σας περιβάλλον είναι το LXDE 19

23 3.6 - Εγκατάσταση Καινούργιων Πακέτων με το YaST στο πεδίο της λέξης-κλειδί γράφουμε το nvidia. Θα παρατηρήσουμε ότι μόλις πατήσουμε το Enter από το πληκτρολόγιό μας (ή επιλέξουμε με το ποντίκι το κουμπί Ευρεση, τότε ο υπολογιστής θα μας εμφανίσει, στη δεξιά πλευρά του παραθύρου, τα αντίστοιχα πακέτα των οδηγών της NVidia, τα οποία έχουν επιλεχθεί αυτόματα για εγκατάσταση. Αυτό, φυσικά, θα συμβεί μόνο σε περίπτωση που το μηχάνημα στο οποίο κάναμε την εγκατάσταση περιέχει μια κάρτα γραφικών αυτής της εταιρίας. Αντίστοιχα θα συμβούν αν το μηχάνημα διαθέτει κάρτα γραφικών ATI και επιλέξουμε να αναζητήσουμε πακέτα με το όνομα fglrx ή ati. το πλήκτρο Εντάξει - - Δοκιμή Ξανά. Κάποιες φορές είναι πιθανό να ξαναεμφανιστεί το παράθυρο διαλόγου με τα προβλήματα που μπορεί να δημιουργηθούν και τους πιθανούς τρόπους επίλυσής των. Αυτό συμβαίνει γιατί με την επιλογή της εγκατάστασης επιπλέον πακέτων που επιλύουν το προηγούμενο πρόβλημα, δημιουργούνται και επιπλέον συγκρούσεις με τα ήδη εγκαταστημένα πακέτα. Ο τρόπος σκέψης είναι ο ίδιος με πριν. Το επόμενο παράδειγμα θα μας δείξει κάποια ακόμα πράγματα για τις εγκαταστάσεις. Στο πεδίο της λέξης-κλειδί προς εύρεση γράφουμε τη λέξη codecs. Στη λίστα που θα μας εμφανίσει στη δεξιά μεριά του παραθύρου επιλέγουμε το πακέτο με όνομα k3bcodecs. Αυτό το πακέτο χρειάζεται και λίγα ακόμα πράγματα να εγκατασταθούν στον υπολογιστή, αλλά επειδή υπάρχει κάποια σύγκρουση των προγραμμάτων προς εγκατάσταση και αυτών που είναι ήδη εγκαταστημένα, μας κάνει μια ερώτηση σχετικά με το πώς επιθυμούμε να λυθεί το πρόβλημα. Εδώ θα επιλέξουμε την πρώτη διαθέσιμη επιλογή Υποβάθμιση του k3b. Στις περισσότερες περιπτώσεις που θα μας τύχει κάτι τέτοιο, μια αντίστοιχη επιλογή σαν και αυτή που κάναμε τώρα θα είναι αρκετή. Με αυτή, θα εγκατασταθούν και τα υπόλοιπα πακέτα από τα οποία εξαρτάται το πρόγραμμα που εμείς επιλέξαμε να εγκατασταθεί. Αυτά που είδη υπάρχουν στον υπολογιστή και δημιουργούν πρόβλημα θα αντικατασταθούν. Έτσι, θα επέλθει και πάλι η ισορροπία στο σύστημά μας. Όταν όλα είναι εντάξει, επιστρέφουμε στην αρχική εικόνα εύρεσης των πακέτων codecs. Εκεί επιλέγουμε μερικά ακόμα. Το πρώτο είναι το libxine2-codecs που είναι το πακέτο που δίνει τη δυνατότητα στο πρόγραμμα εγγραφής CD/DVD να χειρίζεται αρχεία ήχου και εικόνας για την παραγωγή μουσικών CD και CD/DVD εικόνας. Το δεύτερο είναι το w32codec-all που εγκαθιστά τα codecs των Windows μέσα στο Linux και έτσι μας δίνεται η δυνατότητα να μπορέσουμε να χειριζόμαστε αρχεία ήχου και εικόνας που είναι κωδικοποιημένα με κάποιο πρωτόκολλο κλειστού κώδικα. Το επόμενο πακέτο προγράμματος που θα εγκαταστήσουμε είναι το knemo. Αυτό, παρακολουθεί την κίνηση στις κάρτες δικτύου του υπολογιστή και βλέπει πότε είναι συνδεμένες σε κάποιο δίκτυο, μας δίνει πληροφορίες όπως τη διεύθυνση IP που έχει πάρει η κάθε μία και μας φτιάχνει και γράφημα της ταχύτητας κίνησης των δεδομένων. Για να το εγκαταστήσουμε αρκεί να γράψουμε στο πεδίο αναζήτησης το όνομά του, knemo και να πατήσουμε το πλήκτρο Enter από το πληκτρολόγιο, ή το πλήκτρο Εύρεση με το ποντίκι. Αν επιλέξουμε τη δεύτερη επιλογή, να μην εγκατασταθεί το k3b-codecs-, τότε απλά επιστρέφουμε στην κατάσταση που υπήρχε πριν επιλέξουμε το συγκεκριμένο πακέτο για εγκατάσταση. Η τρίτη επιλογή, σπάσιμο k3b-codecs λόγω αγνόησης μερικών εξαρτήσεών του, είναι μια αρκετά ριψοκίνδυνη επιλογή και είναι μόνο για προχωρημένους χρήστες, που γνωρίζουν ακριβώς τι κάνουν! Αν δεν ξέρετε τι να επιλέξετε, τότε ΜΗΝ δοκιμάσετε αυτή την επιλογή! Στην περίπτωση που προβληματίζεστε για κάποιο πακέτο, ποια από τις επιλογές είναι η καλύτερη για την περίπτωσή σας, τότε επιλέξτε αυτή που αποφεύγει την εγκατάσταση του πακέτου. Πάντως για τώρα η σωστή επιλογή είναι η πρώτη. Πατάμε 20

24 Οδηγός Εγκατάστασης opensuse 12.3 Στο δεξιό τμήμα του παραθύρου εμφανίζεται το πακέτο του εν λόγω προγράμματος. Το επιλέγουμε κάνοντας κλικ στο τετραγωνάκι στα αριστερά του. Με τον ίδιο τρόπο εγκαθιστούμε και τα πακέτα του mplayer, που είναι ένας πολύ δυνατός media player. Στο πεδίο της αναζήτησης δίνουμε mplayer και πατάμε το πλήκτρο Εύρεση. Επιλέγουμε τα πακέτα που εμφανίζονται στην εικόνα: Το τελευταίο πράγμα που θα κάνουμε είναι να πούμε στο σύστημα να εγκαταστήσει και τις διαθέσιμες ενημερώσεις των εγκαταστημένων πακέτων. Για να γίνει αυτό θα πρέπει να επιλέξουμε την προβολή πηγών εγκατάστασης (πλήκτρο Προβολή ) και στο αριστερό τμήμα να επιλέξουμε Στο δεξί τμήμα εμφανίζονται όλα τα πακέτα που έχουν ήδη εγκατασταθεί στον υπολογιστή. Αν θέλουμε να έχουμε και τις γραμματοσειρές της Microsoft στο σύστημά μας μπορούμε με τον ίδιο τρόπο να εγκαταστήσουμε και το πακέτο fetchmsttfonts. Τώρα θα δούμε και άλλο ένα τρόπο για να εντοπίσουμε πακέτα προγραμμάτων που μας ενδιαφέρουν. Στο επάνω αριστερά τμήμα του παραθύρου βλέπουμε ένα κουμπί-λίστα που ονομάζεται Προβολή. Αν το πατήσουμε εμφανίζεται μια λίστα με τις διαθέσιμες επιλογές. Μπορείτε αν θέλετε να δείτε την προβολή της κάθε μιας επιλογής. Για την ώρα μας ενδιαφέρει η επιλογή Ομάδες RPM. Με την επιλογή αυτή το περιβάλλον διαμορφώνεται έτσι ώστε στα αριστερά να έχουμε μια δενδροειδή δομή με όλες τις διαθέσιμες ομάδες πακέτων προγραμμάτων που περιέχονται στις πηγές εγκατάστασης. Εκεί μπορούμε να δούμε τις εγκαταστημένες εκδόσεις και τις διαθέσιμες. Στη στήλη με τις εκδόσεις, σε όποιο πακέτο έχει μπλε χρώμα σημαίνει ότι υπάρχει διαθέσιμη κάποια ενημέρωση, ενώ αν υπάρχει κόκκινο χρώμα σημαίνει ότι για κάποιο λόγο υπάρχει διαθέσιμη μόνο κάποια προγενέστερη έκδοση του πακέτου από αυτή που είναι ήδη εγκαταστημένη, ή δεν υπάρχει πλέον καθόλου αυτό το πακέτο. Δεν χρειάζεται να επιλέξουμε τα πακέτα προς ενημέρωση ένα προς ένα. Αν πατήσουμε επάνω στην ετικέτα της στήλης Εγκαταστημένο (Διαθέσιμο), τότε τα εγκαταστημένα πακέτα θα ταξινομηθούν σύμφωνα με αυτή τη στήλη. Έτσι, τα πακέτα προς ενημέρωση θα εμφανιστούν επάνω ενώ τα υπόλοιπα θα εμφανιστούν πιο κάτω. Στο δεξί τμήμα του παραθύρου εμφανίζονται τα πακέτα που ανήκουν στην ομάδα που έχει επιλεχθεί. Έτσι, αν στο τμήμα με τις ομάδες πακέτων επιλέξουμε το Τεκμηρίωση, στο δεξί τμήμα βλέπουμε να εμφανίζονται αρκετά πακέτα. Κάποια από αυτά είναι ενδιαφέροντα μιας και περιέχουν πληροφορίες χρήσης του περιβάλλοντος του καινούργιου μας λειτουργικού. Επιλέξτε αυτά που φαίνονται στην παραπάνω εικόνα Κάνοντας δεξί κλικ με το ποντίκι μέσα στο χώρο του δεξιού τμήματος του παραθύρου, εμφανίζεται ένα μενού. Πηγαίνοντας τον κέρσορα του ποντικιού στην επιλογή Όλα σε αυτή τη Λίστα εμφανίζεται ένα υπομενού. Από αυτό επιλέγουμε το Ενημέρωση αν υπάρχουν νεότερες διαθέσιμες εκδόσεις. Ο υπολογιστής μαρκάρει όλες τις διαθέσιμες ενημερώσεις προς εγκατάσταση. Ορισμένα πακέτα προς εγκατάσταση, από αυτά που επιλέξαμε, μπορεί να έχουν κάποια ειδική άδεια. Ο υπολογιστής μας 21

25 3.6 - Εγκατάσταση Καινούργιων Πακέτων με το YaST εμφανίζει για κάθε ένα από αυτά τη συγκεκριμένη άδεια χρήσης, την οποία και αποδεχόμαστε με το πλήκτρο Αποδοχή. Στο τέλος των ρυθμίσεων, υπάρχει περίπτωση να χρειαστεί να κάνουμε επανεκκίνηση στον υπολογιστή μας. Αυτό μπορεί να συμβαίνει γιατί έχουμε αλλάξει κάτι στον πυρήνα του συστήματος. Σε αυτή την περίπτωση ο υπολογιστής μας ενημερώνει με μια προειδοποίηση. Η προειδοποίηση δεν μας υποχρεώνει να επανεκκινήσουμε το σύστημά μας, αλλά απλά μας ενημερώνει. Ακολουθεί ένα παράθυρο που μας περιγράφει τις αυτόματες αλλαγές που υπήρξαν από τις επιλογές μας. Ορισμένα πακέτα βασίζονται στην ύπαρξη κάποιων άλλων για να λειτουργήσουν σωστά. Αν επιλέξουμε την εγκατάσταση ενός τέτοιου πακέτου, τότε το σύστημα εγκατάστασης εξασφαλίζει ότι αυτές οι εξαρτήσεις πληρούνται, προσθέτοντας και τα πακέτα που λείπουν. Το σύστημα κρίνει, λοιπόν, πως θα πρέπει να μας ενημερώσει για τα επιπλέον πακέτα που επέλεξε αντί για εμάς. Φυσικά και θα πρέπει να αποδεχτούμε τις εγκαταστάσεις τους. Πατάμε το Συνέχεια. Εδώ η μόνη επιλογή που έχουμε είναι να πατήσουμε το ΟΚ. Σε αυτό το σημείο τελειώνουν και οι επιπλέον εγκαταστάσεις πακέτων αλλά και ενημερώσεις των ήδη υπαρχόντων. Ο υπολογιστής μας είναι πλήρης. Το μόνο που έχουμε να κάνουμε, εφόσον μας ζητήθηκε, είναι μια επανεκκίνηση. Αυτό θα γίνει μόνο σε περίπτωση που έχει γίνει αλλαγή ή αναβάθμιση στον πυρήνα του συστήματος. Η συνέχεια είναι γνωστή. Ο υπολογιστής κατεβάζει από το διαδίκτυο τα πακέτα προς εγκατάσταση και τα εγκαθιστά. Πάντα μετά το τέλος μιας εγκατάστασης ή απεγκατάστασης εκτελείται το πρόγραμμα SuSEconfig, που αναλαμβάνει να ρυθμίσει τα υπόλοιπα κομμάτια του συστήματος για τις ρυθμίσεις που πρέπει να γίνουν, έτσι ώστε όλα να λειτουργούν σωστά. Τα αποτελέσματα του SuSEconfig τα βλέπουμε στο παράθυρο με τίτλο Αποθήκευση ρυθμίσεων του συστήματος. 22

26 Οδηγός Εγκατάστασης opensuse Εγκατάσταση Προγραμμάτων από το Site της κοινότητας opensuse Η γκάμα των προγραμμάτων που υπάρχουν είναι μεγάλη. Δε θα μπορούσαμε να την καλύψουμε όλη απλά προσθέτοντας κάποιες πηγές εγκατάστασης, διότι ο αριθμός των πηγών είναι μεγάλος και είναι μια μεγάλη διαδικασία να τις συμπεριλάβουμε όλες. Από την άλλη είναι πηγές εγκατάστασης οι οποίες δεν πρόκειται να τις χρησιμοποιήσουμε ποτέ, άρα δεν υπάρχει λόγος να τις παρακολουθεί το σύστημά μας. Μετά από λίγο εμφανίζονται τα αποτελέσματα της αναζήτησης στη σελίδα μας. Ανάλογα με τη λέξη προς εύρεση που δώσαμε, μπορεί η λίστα να είναι μεγάλη. Βρίσκουμε την πιο πρόσφατη έκδοση του προγράμματος που μας ενδιαφέρει (φαίνεται από την έκδοση) και το επιλέγουμε. Το αποτέλεσμα θα είναι μια σελίδα σαν αυτή που φαίνεται στο προγούμενο στιγμιότυπο. Επιλέγοντας το πράσινο πλήκτρο Direct Install (εκεί φαίνονται και οι πληροφορίες έκδοσης του προγράμματος και του λειτουργικού στο οποίο απευθύνεται, καθώς επίσης και το μέγεθός του) ξεκινάει η διαδικασία της εγκατάστασης. Ο υπολογιστής θα μας ρωτήσει για την ενέργεια που θα εκτελέσει. Αυτό που μας ενδιαφέρει να γίνει είναι η εγκατάσταση του προγράμματος με τη βοήθεια του Εγκατάσταση με 1-κλικ YaST (προεπιλογή). Έτσι, επιλέγουμε το Άνοιγμα με και πατάμε το ΟΚ. Το YaST Meta Package είναι ένα μικρό αρχείο πληροφοριών, που περιγράφει τις πηγές από τις οποίες μπορεί να κατέβει το πρόγραμμα στον υπολογιστή μας, καθώς επίσης και κάποιες εξαρτήσεις του από άλλα πακέτα. Με αυτό τον τρόπο το YaST 1-Click Install γνωρίζει επακριβώς πως θα γίνει σωστά η εγκατάσταση χωρίς προβλήματα. Όμως μπορεί κάποια στιγμή να ακούσουμε για κάποιο πρόγραμμα που υπάρχει και να μας ενδιαφέρει να το δοκιμάσουμε. Σε αυτή την περίπτωση μπορούμε να ανατρέξουμε στο site της κοινότητας opensuse, στη διεύθυνση opensuse.org/search. Για το παράδειγμά μας θα χρησιμοποιήσουμε το πρόγραμμα Rosegarden που είναι ένα πρόγραμμα για συγγραφή και μοντάρισμα μουσικών κομματιών (δεν είναι ανάγκη να το εγκαταστήσετε εσείς. Απλώς είναι ένα παράδειγμα για το πώς γίνεται μια εγκατάσταση από το site της κοινότητάς μας). Στο πεδίο εύρεσης της ιστοσελίδας συμπληρώνουμε το όνομα του προγράμματος που μας ενδιαφέρει, ενώ στο πεδίο της έκδοσης του λειτουργικού (εμφανίζεται αν πιέσουμε το εικονίδιο που βρίσκεται δεξιά από το πεδίο ονομασίας του προγράμματος που αναζητούμε) επιλέγουμε το opensuse 12.3 και πατάμε το Enter από το πληκτρολόγιο ή το Search με το ποντίκι. Αφού θα πρέπει να κατέβει το πρόγραμμα στον υπολογιστή μας από κάποια πηγή εγκατάστασης, το YaST μας ενημερώνει για τις διαθέσιμες πηγές και το αν θα τις κρατήσει στη λίστα του για να ελέγχει τις διαθέσιμες ενημερώσεις που θα βγαίνουν κατά καιρούς. Οι πιο ασφαλείς επιλογές, σε περίπτωση που δεν γνωρίζετε ακριβώς τι να κάνετε, είναι οι προεπιλογές που έχουν γίνει για εμάς από το YaST. Στη συνέχεια, πατώντας το πλήκτρο Eπόμενο, ενημερωνόμαστε για τα προγράμματα που πρόκειται να εγκατασταθούν. Με αυτό τον τρόπο βλέπουμε και τα συμπληρωματικά προ- 23

27 3.8 - Ρύθμιση Βασικής Γλώσσας Συστήματος γράμματα που πιθανόν χρειάζονται για να λειτουργήσει αυτό που επιλέξαμε να εγκαταστήσουμε. Και εκεί πατάμε το πλήκτρο Επόμενο. Στο παράθυρο που εμφανίζεται βλέπουμε τις επιλογές που έχουμε κάνει και αν συμφωνούμε πατάμε και πάλι το πλήκτρο Επόμενο. Η συνέχεια είναι σε ένα παράθυρο που μας υπενθυμίζει ότι αν κάνουμε εγκαταστάσεις από άγνωστες πηγές, κινδυνεύει η ασφάλεια και η σταθερότητα του συστήματός μας. Οι εγκαταστάσεις προγραμμάτων γίνονται μόνο από τον διαχειριστή συστήματος, συνεπώς θα πρέπει να δώσουμε το συνθηματικό του διαχειριστή (root). Αφού ζητάμε πρόσβαση σε κάποια καινούργια πηγή εγκατάστασης, το σύστημα μας ρωτάει αν της έχουμε εμπιστοσύνη και αν θέλουμε να διαβάσουμε το κλειδί κρυπτογράφησης GnuPG (όπως είδαμε και στην απλή εισαγωγή πηγών εγκατάστασης στην παράγραφο 3.5). Όταν πατήσουμε το πλήκτρο Εμπιστο, συνεχίζεται κανονικά η εγκατάσταση του πακέτου. Ο υπολογιστής κατεβάζει το πακέτο στον υπολογιστή μας και το εγκαθιστά. Αν αισθάνεστε ότι όλες αυτές οι ερωτήσεις είναι άσκοπες, τότε απλά θυμηθείτε ότι εμφανίζονται λόγω του ζητήματος ασφάλειας, που είναι ένα σημαντικό κομμάτι στα σύγχρονα λειτουργικά συστήματα. Επίσης, εγκαταστάσεις προγραμμάτων δεν γίνονται συνέχεια, άρα το καθεστώς των πολλαπλών ερωτήσεων δεν το αντιμετωπίζουμε και τόσο συχνά. Όταν τελικά τελειώσει το κατέβασμα και η εγκατάσταση του πακέτου το YaST τρέχει και το SuSEconfig και ρυθμίζει το σύστημα. Με αυτό τον τρόπο μπορούμε να εγκαταστήσουμε ένα πρόγραμμα που βρίσκουμε στο site της κοινότητας opensuse. Από τη στιγμή που επιλέξαμε να παραμείνει η πηγή εγκατάστασης στη λίστα των διαθέσιμων πηγών, ο υπολογιστής θα την ελέγχει και αυτή ανά τακτά διαστήματα για ενημερωμένες εκδόσεις των προγραμμάτων που μας παρέχει. 3.8 Ρύθμιση Βασικής Γλώσσας Συστήματος Έχει αναφερθεί ότι στις εγκαταστάσεις 32 bit συστήματος (από παλαιότερη έκδοση του λειτουργικού) υπάρχει πρόβλημα στην ολοκληρωμένη εγκατάσταση ελληνικής γλώσσας από την αρχή (δεν το έχει εξακριβώσει ο γράφοντας κάτω από ποιές προϋποθέσεις συμβαίνει αυτό). Έτσι, αυτά τα συστήματα προτείνεται να εγκαθίστανται στην Αγγλική γλώσσα και να αλλάξουμε τη γλώσσα μετά την εγκατάσταση στην Ελληνική. Για να είναι πλήρης αυτός ο οδηγός, δε θα μπορούσε να αφήσει εκτός αυτή τη δυνατότητα του λειτουργικού. Σε γενικές γραμμές, τα διάφορα λειτουργικά συστήματα που υπάρχουν, έχουν τη δυνατότητα να εγκατασταθούν σε μια και μόνο γλώσσα. Η αλλαγή της γλώσσας του συστήματος μετά την εγκατάσταση είναι αδύνατη, ή απαιτεί ειδικούς χειρισμούς, συνήθως μη εγκεκριμμένους από την κατασκευάστρια εταιρία. Αυτό όμως δε συμβαίνει και με το Linux. Πιο συγκεκριμμένα, μπορεί ο κάθε χρήστης να έχει όποια γλώσσα θέλει στο σύστημά του. Ας δούμε πώς θα αλλάξουμε τη γλώσσα του συστήματος στην περίπτωση του opensuse. Αρχικά θα πρέπει να τονίσουμε πως πρόκειται για μια αλλαγή της γλώσσας του συστήματος, που σημαίνει πως η αλλαγή αυτή θα γίνει μέσω του YaST. Ανοίγουμε, λοιπόν, το Κέντρο Ελέγχου όπως ακριβώς έχουμε δει σε προηγούμενη παράγραφο (παράγραφος 3.3). 24

28 Οδηγός Εγκατάστασης opensuse 12.3 Στην κατηγορία System (μην ξεχνάμε ότι το σύστημα αρχικά είναι στα Αγγλικά και θέλουμε να το γυρίσουμε στα Ελληνικά) υπάρχει η επιλογή Language. Όταν την επιλέξουμε ανοίγει το παράθυρο επιλογής γλώσσας. Όταν τελειώσει, θα πρέπει να κάνουμε αποσύνδεση και ξανά σύνδεση ως χρήστης για να δούμε την αλλαγή της γλώσσας. Αυτό θα κάνει το περιβάλλον του χρήστη να αλλάξει γλώσσα, αλλά κάποια κομμάτια θα έχουν παραμείνει στα Αγγλικά (όπως η εικόνα Login). Για να γίνει σωστά η αλλαγή σε όλα τα κομμάτια του συστήματος καλό είναι να κάνουμε μια επανεκκίνηση από το menu μας. Εδώ βλέπουμε στο επάνω μέρος του παραθύρου τη βασική γλώσσα συστήματος και συγκεκριμμένα βλέπουμε να επιλέγεται η Ελληνική γλώσσα. Στο κάτω μέρος του παραθύρου μπορούμε να δηλώσουμε και άλλες γλώσσες οι οποίες θέλουμε να είναι εγκαταστημένες στο σύστημα, ώστε κάποιοι χρήστες να μπορούν να τις χρησιμοποιήσουν. Μην ξεχνάμε ότι το Linux είναι ένα Multi-user λειτουργικό, δηλαδή το ίδιο μηχάνημα μπορεί να εξυπηρετεί ταυτόχρονα περισσότερους του ενός χρήστες. Έτσι, ο κάθε χρήστης μπόρεί να έχει τις δικιές του προτιμήσεις γλώσσας (π.χ. εγώ πάντα επιλέγω να έχω σαν βασική γλώσσα την Αγγλική ). Αφού επιλέξουμε την Ελληνική γλώσσα σα βασική γλώσσα συστήματος όπως φαίνεται και στο στιγμιότυπο, μπορούμε να πατήσουμε το πλήκτρο ΟΚ. Ο υπολογιστής ξεκινάει να κάνει τις απαραίτητες ρυθμίσεις. Μέσα σε αυτές είναι και η εγκατάσταση κάποιων πακέτων λεξικών κ.λ.π. που χρειάζονται για την ολοκληρωμένη χρήση της καινούργιας γλώσσας. Αυτό ήταν. Όταν ο υπολογιστής εκκινήσει θα είναι εξ ολοκλήρου στην Ελληνική γλώσσα. 3.9 Γενικότερες ρυθμίσεις για τον χρήστη και το περιβάλλον εργασίας Μετά την εγκατάσταση, στο δεξί μέρος της μπάρας εργασίας και αριστερά από το ρολόι του υπολογιστή, εμφανίζεται ένα μικρό εικονίδιο που φέρει μόνο την ετικέττα us ή gr. Αυτό μας δείχνει τη γλώσσα που χρησιμοποιούμε κάθε στιγμή στο πληκτρολόγιό μας. Σε αυτό το σημείο θα δούμε πώς μπορούμε να πειράξουμε τις ρυθμίσεις αυτού του εικονιδίου. Πολλές από τις ρυθμίσεις του συστήματος για τον χρήστη που έχει κάνει login γίνονται από την εφαρμογή Ρυθμίσεις συστήματος. Θα τη βρούμε, όπως πάντα, στο κεντρικό μενού. 25

29 3.9 - Γενικότερες ρυθμίσεις για τον χρήστη και το περιβάλλον εργασίας Μόλις ανοίξουμε το κεντρικό μενού θα δούμε στην καρτέλα Αγαπημένα την εν λόγω εφαρμογή. Φυσικά, κάνουμε κλικ επάνω στο εικονίδιό της. Τότε ανοίγει η εφαρμογή για τις ρυθμίσεις. Το κεντρικό κομμάτι του παραθύρου είναι ταξινομιμένο σε ομάδες. Έτσι είναι ευκολότερο να εντοπίσουμε τι ακριβώς χρειαζόμαστε από όλα αυτά. Αν αφήσουμε για λίγο τον κέρσορα του ποντικιού να δείχνει ένα εικονίδιο, θα εμφανιστεί ένα βοήθημα που θα μας λέει και σε ποιες υποομάδες μπορούμε να επέμβουμε με το εν λόγω εικονίδιο. μας ενδιαφέρουν. Στην αριστερή λίστα βλέπουμε κάποιες ομάδες ρυθμίσεων, ενώ στη δεξιά εμφανίζονται οι ρυθμίσεις της ομάδας που έχει επιλεχθεί. Η ομάδα που μας ενδιαφέρει είναι η πρώτη Πληκτρολόγιο. Για παράδειγμα θα μπορούσαμε να αλλάξουμε την εμφάνιση του εικονιδίου της γλώσσας του πληκτρολογίου, από μια απλή ετικέττα us ή gr σε μια σημαία. Το εικονίδιο βρίσκεται αριστερά από το ρολόι στην μπάρα εργασίας, στο κάτω μέρος της οθόνης. Θα μπορούσαμε να αλλάξουμε ακόμα και την ισχύ της γλώσσας. Για να γίνει αυτό πιο καταννοητό, θα φέρουμε ένα παράδειγμα. Ας υποθέσουμε ότι έχουμε ανοικτό το φυλλομετρητή μας και βλέπουμε κάποια σελίδα στο διαδίκτυο, ενώ ταυτόχρονα γράφουμε ένα κείμενο στον επεξεργαστή κειμένου libreoffice. Έχουμε μπροστά μας τον επεξεργαστή κειμένου και για το πληκτρολόγιο έχει ενεργοποιηθεί η Ελληνική γλώσσα. Κάποια στιγμή επιθυμούμε να μπούμε σε μια σελίδα του διαδικτύου και να πάρουμε πληροφορίες σχετικά με το κείμενο που γράφουμε. Όταν ενεργοποιήσουμε το φυλλομετρητή μας, η γλώσσα του πληκτρολογίου είναι ακόμα στα Ελληνικά. Θα πρέπει πρώτα να επιλέξουμε την Αγγλική γλώσσα για να μπορέσουμε να γράψουμε τη διεύθυνση που μας ενδιαφέρει. Στην καρτέλα Διατάξεις στο πλαίσιο Ένδειξη διάταξης μπορούμε να διαμορφώσουμε το εικονίδιο που μας δείχνει την τρέχουσα επιλογή γλώσσας του πληκτρολογίου. Επιλέγοντας το Εμφάνιση Σημαίας το εικονίδιο αντί για τα γράμματα us και gr για τα Αγγλικά και τα Ελληνικά, αντίστοιχα, θα εμφανίζει σημαία της αντίστοιχης χώρας (Ηνωμένων πολιτειών για τα Αγγλικά και Ελληνική για τα Ελληνικά). Στο πλαίσιο Πολιτική εναλλαγής ρυθμίζουμε την ισχύ της γλώσσας. Αν επιλάξουμε το Εφαρμογή λέμε στο σύστημά μας να θυμάται την τελευταία επιλογή γλώσσας για κάθε εφαρμογή ξεχωριστά και να τη ρυθμίζει κάθε φορά που ενεργοποιούμε το παράθυρό της. Τέλος, ενεργοποιώντας το Ρύθμιση διατάξεων ενεργοποιείται το κομμάτι του παραθύρου που μας επιτρέπει να προσθαφαιρέσουμε μια γλώσσα. Αυτό συμβαίνει γιατί η ισχύς της γλώσσας του πληκτρολογίου είναι για όλο το περιβάλλον. Μπορούμε να πούμε στο σύστημα να θυμάται ξεχωριστά για κάθε εφαρμογή ποια γλώσσα είχαμε ενεργοποιημένη. Έτσι, όταν επιστρέψουμε στον φυλλομετρητή, αυτόματα θα επιλεγεί η γλώσσα που είχαμε την τελευταία φορά που τον χρησιμοποιούσαμε. Ας δούμε πως γίνεται μια τέτοια ρύθμιση. Στην εφαρμογή Ρυθμίσεις συστήματος στην ομάδα Υλικό, υπάρχει το εικονίδιο με όνομα Συσκευές εισόδου. Όταν το επιλέξουμε, το παράθυρο αλλάζει στη μορφή των ρυθμίσεων που Μετά από την Εφαρμογή των επιλογών εμφανίζεται μια μικρή σημαία στο πλαίσιο που βρίσκεται δίπλα από το ρολόι, κάτω δεξιά στην επιφάνεια εργασίας. 26

30 Οδηγός Εγκατάστασης opensuse Διαχειριστής Συνεδρίας Κάθε φορά που ανοίγουμε το γραφικό περιβάλλον, ξεκινάμε μια συνεδρία (session). Σε κάθε συνεδρία ανοίγουμε τα επιθυμητά προγράμματα, τα οποία μας βοηθούν να κάνουμε κάποιες εργασίες. Υπάρχει η δυνατότητα να σώσουμε την κατάσταση μιας συνεδρίας κάθε φορά που βγαίνουμε (logout) από το γραφικό περιβάλλον. Φυσικά, έξοδος είναι και όταν σβήνουμε τον υπολογιστή μας. Με αυτό τον τρόπο ο διαχειριστής συνεδρίας, κάθε φορά που ξαναμπαίνουμε στο περιβάλλον εργασίας μας (KDE), επαναφέρει τις εφαρμογές που είχαμε ανοιχτές στην ίδια κατάσταση με αυτή που τις αφήσαμε όταν κλείσαμε την προηγούμενη συνεδρία μας. Αυτό με τη σειρά του κρύβει κάποιους κινδύνους. Αν μια από τις εφαρμογές, που είχαμε προηγούμενα ανοίξει, για κάποιο λόγο χαλάει τη σταθερότητα του γραφικού περιβάλλοντος, σε κάθε συνεδρία, ο διαχειριστής θα την ξανανοίγει. Αυτό σημαίνει πως μπορούμε να βρεθούμε σε μια κατάσταση όπου το γραφικό περιβάλλον δε θα ανοίγει ξανά. Φυσικά και υπάρχει τρόπος να επανέλθει ο διαχειριστής στη σωστή κατάσταση, αλλά γιατί να μπαίνει κάποιος σε περιπέτειες αν μπορεί να τις αποφύγει; Η ρύθμιση του διαχειριστή γίνεται από το παράθυρο Ρυθμίσεις συστήματος. Εκεί, στην ομάδα Διαχείριση συστήματος βλέπουμε το εικονίδιο Έναρξη και τερματισμός. Πατώντας επάνω σε αυτό μπαίνουμε στις εν λόγω ρυθμίσεις. Εκεί βλέπουμε την κλασική μορφή των παραθύρων ρύθμισης, όπου από την αριστερή στήλη υπάρχουν οι διαθέσιμες ομάδες επιλογών, ενώ το δεξί τμήμα του παραθύρου παίρνει μορφή ανάλογα με την επιλογή της ομάδας. Στην ομάδα Διαχειριση συνεδριών και στο πλαίσιο Κατά την είσοδο βλέπουμε τις τρεις πιθανές καταστάσεις. Η πρώτη, Επαναφορά προηγούμενης συνεδρίας είναι η προεπιλογή. Η δεύτερη, Επαναφορά χειροκίνητα αποθηκευμένης συνεδρίας μας επιτρέπει να επαναφέρουμε το γραφικό περιβάλλον μας σε μια κατάσταση γνωστή, με συγκεκριμένες εφαρμογές ανοικτές. Η τρίτη επιλογή είναι η προτεινόμενη, Εκκίνηση με μια κενή συνεδρία. Αυτή η επιλογή εξασφαλίζει ότι σε κάθε είσοδο στο γραφικό περιβάλλον, η επιφάνεια εργασίας θα είναι κενή, δεν θα υπάρχει καμιά εφαρμογή ανοικτή και με αυτό τον τρόπο προστατεύουμε το γραφικό περιβάλλον από δυσάρεστες εκπλήξεις. Πατάμε το πλήκτρο Εφαρμογή για να αποθηκεύσουμε τη νέα μας ρύθμιση. 27