ΠΡΟΣΤΑ ΠΡΟΣΤ ΤΕΥ ΟΜΕΝΕΣ ΤΕΥ ΟΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΣΕ ΕΘΝΙΚ ΕΘΝΙΚ ΕΠΙΠΕΔΟ ΕΠΙΠΕΔ

Transcript

1 Ορθολογική ήδ Διαχείριση παράκτιων ζωνών και προστατευόμενων περιοχών Γεωργιάδης Παναγιώτης, Δρ Γεωλόγος Προϊστάμενος Δ/νσης Υδάτων Περιφέρειας ΑΜΘ Καμπάς Γεώργιος, Μηχανικός Περιβάλλοντος Δ/νση Υδάτων Περιφέρειας ΑΜΘ

2 ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΣΕ ΕΘΝΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ - Εθνικοί Δρυμοί ρμ (Ν. 996/71) - Εθνικά Πάρκα (Ν. 1650/86) - Αισθητικά Δάση (996/71) - Διατηρητέα Μνημεία της Φύσης (Ν. 996/71) - Καταφύγια Άγριας Ζωής (Ν. 177/75 τροπ. από Ν. 2637/98) - Ελεγχόμενες κυνηγετικές περιοχές (Ν. 177/75 τροπ. από Ν. 2637/98) - Εκτροφεία θηραμάτων (Ν. 177/75 τροπ. από Ν. 2637/98) - Τοπία Ιδιαίτερου Φυσικού Κάλλους (Ν. 5351/32 τροπ. με N. 1465/50) - Περιοχές Απόλυτης Προστασίας της Φύσης (Ν. 1650/86) - Περιοχές Προστασίας της Φύσης (Ν. 1650/86) - Προστατευόμενοι Φυσικοί Σχηματισμοί και Τοπία (Ν. 1650/86) - Περιοχές Οικοανάπτυξης (Ν. 1650/86)

3 ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΣΕ ΔΙΕΘΝΕΣ ΕΠΙΠΕΔΟ Υγρότοποι διεθνούς σημασίας σύμφωνα με τη Σύμβαση Ραμσάρ Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς Αποθέματα Βιόσφαιρας Ειδικά Προστατευόμενες Περιοχές σύμφωνα με τη Σύμβαση της Βαρκελώνης Βιογενετικά Αποθέματα Περιοχές στις οποίες έχει απονεμηθεί το Ευρωδίπλωμα ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΣΕ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ Ευρωπαϊκό Οικολογικό Δίκτυο Natura 2000 Ζώνες Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ Οδηγία 79/409/ΕΚ) Τόποι Κοινοτικής Σημασίας (ΤΚΣ Οδηγία 92/43/ΕΚ)

4 ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Ν.1650/1986 (ΦΕΚ 160Α): «Για την προστασία του περιβάλλοντος» ΚΥΑ 69269/5387/1999 (ΦΕΚ 698Β): Περιεχόμενο Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών (Ε.Π.Μ.). Π Μ

5 ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ) Έγκριση προδιαγραφών Ειδικής Περιβαλλοντικής ρβ Μελέτης (Ε.Π.Μ.) από το ΥΠΕΚΑ και το ΥΠΑΑ Εκπόνηση Ε.Π.Μ. συνοδευομένης από Σχέδιο Π.Δ. ή Κ.Υ.Α. Αξιολόγηση και Έγκριση της Ε.Π.Μ. από τον Γενικό Διευθυντή Περιβάλλοντος ΥΠΕΚΑ Δημοσιοποίηση από το/τα οικείο/α Νομαρχιακό/ά Συμβούλιο/α του Σχεδίου ΚΥΑ ή ΠΔ. Διαβίβαση σχετικής απόφασης και απόψεων στο ΥΠΕΚΑ και διαμόρφωση του τελικού σχεδίου ΚΥΑ ή Π.Δ. Υπογραφή της ΚΥΑ ή του Π.Δ. από τους συναρμόδιους Υπουργούς. Δημοσίευση στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως της ΚΥΑ ή του Π.Δ.

6 Έλλειψη επαρκών δεδομένων και μη ύπαρξη ΕΠΜ για όλες τις περιοχές του Δικτύου Natura 2000 Έλλειψη «τυποποιημένων» και εξειδικευμένων προδιαγραφών για την εκπόνηση ΕΠΜ για τις προστατευόμενες περιοχές, γεγονός που δημιουργεί δυσκολίες στην παρακολούθηση και αξιολόγησή τους από τις αρμόδιες υπηρεσίες Προβλήματα επικοινωνίας που οδηγούν σε δυσκολίες κατά τη δημοσιοποίηση των ΕΠΜ και καθυστερήσεις στην έγκρισή τους καθώς και την έκδοση των σχετικών Π.Δ. /Κ.Υ.Α. Έλλειψη ορθής και ολοκληρωμένης ης προσέγγισης της διαχείρισης των προστατευόμενων περιοχών με την σύσταση Σχημάτων Διαχείρισης: Φορέων Διαχείρισης, τον ορισμό αρμόδιων Υπηρεσιών ή την κατάρτιση Συμβάσεων Διαχείρισης Περιορισμένοι οικονομικοί πόροι για τη στήριξη της λειτουργίας των μονάδων διαχείρισης και την υλοποίηση των απαιτούμενων διαχειριστικών έργων

7 ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ Αρχική προσέγγιση : Απόλυτη προστασία φυσικών περιοχών με αποκλεισμό των ανθρώπινων δραστηριοτήτων Σήμερα : Διασύνδεση της προστασίας των φυσικών περιοχών με την αειφορική χρήση των φυσικών πόρων και ενσωμάτωση της διαχείρισης της προστατευόμενης περιοχής στον περιβάλλοντα χώρο

8 Η διαχείριση των περιοχών που χαρακτηρίζονται ως προστατευόμενες σε εθνικό επίπεδο, προωθείται : Μέσω των Ειδικών Χωροταξικών Σχεδίων, των Δασικών Διαχειριστικών Σχεδίων και των σχετικών αγροπεριβαλλοντικών μέτρων. Μέσω της διαδικασίας Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης. Μέσω Διαχειριστικών Σχημάτων. Φορείς Διαχείρισης, υφιστάμενες δημόσιες υπηρεσίες κλπ (Ν. 2742/99).

9 Η ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ Βήμα 1ο : Απογραφή & αξιολόγηση Σε ποια κατάσταση βρίσκονται; Από τι απειλούνται;

10 Η ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ Βήμα 2 ο : Χωροχρονικός καθορισμός διαχειριστικών παρεμβάσεων διατήρησης ης - αποκατάστασης «Προληπτικές» παρεμβάσεις π.χ. Ορθολογική άσκηση γεωργίας Μείωση εισροών «Θεραπευτικές» παρεμβάσεις π.χ. Έργα αποκατάστασης

11 Η ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ Βήμα 3 ο : Συστηματική παρακολούθηση Για καταγραφή της υπάρχουσας κατάστασης Για το σχεδιασμό διαχειριστικών παρεμβάσεων Για αξιολόγηση η των διαχειριστικών μέτρων

12 Ανθρωπογενείς πιέσεις και χρήσεις γης εντατικές καλλιέργειες οικισμοί βιομηχανίες πιθανές απειλές Κατάσταση οικοσυστημάτων έκταση σύνθεσηοικοτόπων όρια υδάτινης επιφάνειας υδροπερίοδος Ποιότητα/ποσότητα υδάτων Διαχρονικές τάσεις

13 Ανθρωπογενείς πιέσεις Υλικά: σημεία δειγματοληψίας δορυφορικές εικόνες SPOT 5 λογισμικό τηλεπισκόπησης Μέθοδοι: αντικειμενοστραφής ταξινόμηση Περιγράφει: ργρ αγροτικές καλλιέργειες οικισμούς βιομηχανικές περιοχές

14 Κατάσταση υγροτοπικών οικοσυστημάτων Υλικά: σημεία δειγματοληψίας δορυφορικές εικόνες SPOT5, radar λογισμικά τηλεπισκ+γσπ Μέθοδοι: φασματική ταξινόμηση φωτοερμηνεία και ψηφιοποίηση εικόνας Περιγράφει: θέση έκταση τύπο οικοτόπου

15 Κατάσταση υγροτοπικών οικοσυστημάτων Υλικά: σημεία δειγματοληψίας χρονοσειρά εικόνων radar Μέθοδοι: φιλτράρισμα φασματικός διαχωρισμός ανάκλασης Περιγράφει: ργρ εποχιακή έκταση υδάτινης επιφάνειας οικολογική κατάσταση βιογεωχημικός κύκλος

16 Κατάσταση υγροτοπικών οικοσυστημάτων Υλικά: σημεία δειγματοληψίας ταυτόχρονες δορυφορικές εικόνες Landsat 7 Μέθοδοι: εμπειρική σχέση της ανάκλασης με μετρήσεις πεδίου Περιγράφει: συγκέντρωση ρύπου ΑΙΩΡΟΥΜΕΝΟ ΣΩΜΑΤΙΔΙΑΚΟ ΥΛΙΚΟ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΧΛΩΡΟΦΥΛΛΗΣ

17 Διαχρονικές τάσεις Υλικά: κάλυψη γης 1994 κάλυψη γης 2004 Μέθοδοι: γεωγραφική ανάλυση ανίχνευσης αλλαγών Περιγράφει: μεταβολές πιέσεων επιπτώσεις αποτελεσματικότητα μέτρων Εγκατάλειψη ορυζώνων Απώλεια υγροτοπικής βλάστησης

18 Διασυνοριακότητα και Κοινά διαχε ιαχειρισ ριστικά σχέδια Προσδιορισμός σκοπών διαχείρισης Αναγνώριση των παραγόντων που επηρεάζουν ή μπορεί να επηρεάσουν τα οικοσυστήματα Αναγνώριση & περιγραφή μέτρων για την επίτευξη των σκοπών διαχείρισης Καθορισμός απαιτήσεων παρακολούθησης ης & των οικοσυστημάτων Καθορισμός ανάλογων δεικτών

19 Κοινά διαχε ιαχειρισ ριστικά σχέδια Ανάδειξη της αποτελεσματικότητας και αποδοτικότητας της διαχείρισης Διασφάλιση συμβατότητας με τοπικές, εθνικές και διεθνείς πολιτικές

20 Η ολοκληρωμένη διαχείριση της παράκτιας ζώνης και των προστατευόμενων περιοχών θα πρέπει να βασίζεται σε: Ευρεία μακροπρόθεσμη και σφαιρική προοπτική (θεματική και γεωγραφική), Αξιόπιστα και επικαιροποιημένα (τηλεμετρία) περιβαλλοντικά δεδομένα για προσαρμοζόμενη διαχείριση Διεθνείς καλές πρακτικές προσαρμοσμένες στις τοπικές συνθήκες Αξιοποίηση των φυσικών διαδικασιών και σεβασμό της φέρουσας ικανότητας των οικοσυστημάτων, Διαβούλευση και συμμετοχικές διαδικασίες Υποστήριξη και συμμετοχή των αρμόδιων διοικητικών φορέων σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, Συνοχή μεταξύ στόχων τομεακών πολιτικών, σχεδιασμού και διαχείρισης

21 αποτελεί σύστημα παραγωγής γήςπολλαπλών πόρων διαθέτει πολύ υψηλή βιοποικιλότητα (χερσαία υδάτινα οικοσυστήματα) σημαντική περιοχή για την ανάπτυξη των ανθρώπινων κοινωνιών Παράλληλα, η παράκτια ζώνη αποτελεί ένα σύστημα πολλαπλών χρήσεων καθώς ιδιωτικοί και δημόσιοι φορείς χρησιμοποιούν τους φυσικούς πόρους: για επιβίωση (προμήθεια νερού και τροφής), για οικονομικές δραστηριότητες (εκτάσεις προς εκμετάλλευση, ζώντες και μη πόροι, ενέργεια) ) και για αναψυχή (παραλίες και θάλασσα).

22 Αποτελεσματικό εργαλείο για τη διευθέτηση των ασκούμενων πιέσεων στην παράκτια ζώνη αποτελεί η εύρυθμη χωρική οργάνωση των διαφορετικών δραστηριοτήτων που μπορεί να υλοποιηθεί μέσα από έναν ολοκληρωμένο διαχειριστικό σχεδιασμό.

23 ΟΔΠΖ είναι η διεργασία που έχει σκοπό να φέρει την ισορροπία ανάμεσα στην ανάπτυξη και στην προστασία της φύσης, ανάμεσα στα βραχυπρόθεσμα οφέληκαι τα μακροπρόθεσμα κέρδη.

24 Αύξηση της ανθρωπογενούς πίεσης 70 εκ. άνθρωποι το 2000 Πάνω από 90 εκ. το πόλεις σήμερα 318 πόλεις το 1950 Πηγή: JRC Plan Bleu 2005 Κλιματική Αλλαγή & Ανάπτυξη: Συχνότητα/ ένταση των καιρικών φαινομέων, ανύψση της στάθμης της θάλασσς... Ανύψωση στη Μεσόγειο Απώλεια στερεοπαροχής (90% στα τελευταία 50 χρόνια) ) Πλημμύριση Αύξηση των διαβρωτικών φαινομένων

25 Εταίροι Σό Στόχοι 1. Region of Macedonia East- Thrace (lead partner GR) 2. Regione Lazio (IT) 3. Region of Crete (GR) 4. Department of Hérault (FR) 5. Regione Emilia-Romagna (IT) 6. Direction Régional de l Equipment de Languedoc Roussillon(FR) 7. Junta de Andalusia (ES) 8. The Ministry of Communications and Works of Cyprus (CY) Να αποκτήσουν οι αρχές διαχείρισης των παράκτιων περιοχών κατάλληλα εργαλεία λήψης αποφάσεων για την αντιμετώπισης της Κλιματικής Αλλαγής μέσα από: Εφαρμογή νέων συστημάτων ρεαλιστικού προσδιορισμού του κινδύνου πλημμύρισης και διάβρωσης, εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής Παραγωγή Σχεδίων Δράσης για την προσαρμογή των παράκτιων περιοχών στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής (διάβρωση & πλημμύριση από τη θάλασσα και τα ποτάμια) 9. Dubrovnik Neretva County Regional Development Agency DUNEA Διαμόρφωση Στοχεμεύνων Διαδικασιών για τις ΜΠΕ σε έργα προστασίας ακτογραμμής

26 Ενότητες 1. Διαχείριση & Συντονισμός 2. Διάδοση & επικοινωνία 3. Παράκτιοι κίνδυνοι: πλημμύριση και διάβρωση Ανάλυση των μελλοντικών σεναρίων για τις παράκτιες περιοχές της Μεσογείου Κατατανόηση της πλημμύρισης και της διάβρωσης Οδηγίες για την χρήση νέων τεχνολογιών στην εκτίμηση του κινδύνου πλημμύρισης 4. Σχέδια Δράσης για την προστασία των παράκτιων ζωνών: Παρουσίαση βέλτιστων πρακτικών διαχείρισης σε περιφερειακό επίπεδο Σχέδια διαχείρισης των διαθεσίμων άμμου φερτών Εκπόνηση Περιφερεικών Σχεδίων Δράσης 5. Οδηγίες για τις ΜΠΕ εστιασμένες στα έργα προστασίας των ακτών Ανάλυση προηγούμενων εμπειριών Σχεδιασμός ειδικών διαδικασιών ΜΠΕ Ενδιαφέρουν ειδικότερα την ΠΑΜΘ!

27 Ενότητα 3. Παράκτιοι κίνδυνοι: πλημμύριση και διάβρωση Επί μέρους βήματα: Καταγραφή της υφιστάμενης γνώσης/ μελετών Ανάλυση μελλοντικών σεναρίων εξέλιξης ακτογραμμής βασισμένα στις βέλτιστες πρακτικές που αναπτύχθηκαν κατά τα προηγούμενα έργα της Ε.Ε. Αάλ Ανάλυση των παραμέτρων που επηρεάζουν την παράκτια ζώνη της Μεσογείου οικονομικοί, πολιτικοί, περιβαλλοντικοί συμπεριλαμβανομένης της κλιματικής αλλαγής Οδηγίες διαχείρισης παράκτιων ζωνών Σύνδεση των συστημάτων μέτρησης. Πρόβλεψης με τις επί τόπου μετρήσεις Εστίαση σε περιοχές υψηλού κινδύνου παράκτιας πλημμύρισης Βασισμένα στις ως τώρα βέλτιστες πρακτικές από προηγούμενα Βασισμένα στις ως τώρα βέλτιστες πρακτικές από προηγούμενα προγράμματα

28 Ενότητα 4. Σχέδια Δράσης για την προστασία των παράκτιων ζωνών Μελέτη των ως τώρα περιφερειακών πρακτικών διαχείρισης παράκτιων ζωνών για τον κίνδυνο της πλημμύρισης από τη θάλασσα και τα ποτάμια Ορισμός των βημάτων για τα σχέδια αειφόρου διαχείρισης διαθεσίμων άμμου Βέλτιστες πρακτικές διαχείρισης ακτών Εκτίμηση στερεοπαροχής Οδηγίες διαχείρισης διαθεσίμων άμμου Παραγωγή βάσης δεδομένων και χαρτών Εκπόνηση Περιφερειακών Σχεδίων Δράσης για την προστασία των παράκτιων περιοχών από την πλημμύριση Σχεδιασμός παρεμβάσεων σε κρίσιμες περιοχές Σχέδιο διαχείρισης διαθεσίμων άμμου Σχέδιο διαχείρισης παράκτιων περιοχών Σε πιλοτικές κρίσιμες περιοχές Εκπόνηση Περιφερειακού Σχεδίου Δράσης για την παράκτια πλημμύριση

29 Πιλοτική Περιοχή Παραλία και αλιευτικό καταφύγιο Κάρυανης Περιοχή με έντονη διάβρωση Πρόσφατο αλιευτικό καταφύγιο με έντονη διάβρωση/προσάμμωση εκατέρωθεν στα δυτικά/ ανατολικά αντίστοιχα Ωραίες αμμώδεις παραλίες Πίεση για τουριστική ανάπτυξη Αντιπροσωπευτική περιοχή για την Περιφέρεια ~100 m

30 Πιλοτική Περιοχή Παραλία και αλιευτικό καταφύγιο Κάρυανης

31 Υλοποίηση Μέτρο 5. Πρωτόκολλα για τις ΜΠΕ εστιασμένα στα έργα προστασίας των ακτών Επι μέρους βήματα: Ένταξη των νέων τεχνολογιών στις ΜΠΕ: έρευνες θαλάσσιου κλίματος, επανάμμωση, αναδημιουργία κλπ Συνεργασία με τις κεντρικές υπηρεσίες (Υπουργείο Περιβάλλοντος) για τη διαμόρφωση οδηγιών ΜΠΕ στο αντικείμενο της προστασίας παράκτιων ζωνών με ΟΔΠΖ Πρόταση συγκεκριμένων διαδικασιών για την εκπόνηση των ΜΠΕ σε έργα των ακτών με ΟΔΠΖ

32 Αναμενόμενα Αποτελέσματα Για την πιλοτική θέση με εφαρμογή σε όλη την ΠΑΜΘ: Χάρτες πλημμύρισης Χάρτες διακινδύνευσης Προκαταρκτικός σχεδιασμός τεχνικών καλύτερης διαχείρισης της παραλίας (ήπιες παρεμβάσεις - soft measures) Μεσοπρόθεσμο Σχέδιο Διαχείρισης Παράκτιας περιοχής για όλη την ακτογραμμή της ΠΑΜΘ Προτεραιότητες Σχέδιο διαχείρισης ιζήματος/άμμου

33 Προγραμματισμός Απρίλιος 2009: Εκκίνηση του προγράμματος Δεκέμβριος 2009: Ανάδειξη αναδόχου ΥΔΡΟΝΟΜΗ Ε.Ε. Άνοιξη 2010: Πρώτα παραδοτέα Άνοιξη 2012: Ολοκλήρωση λήρ του προγράμματος ρά ος Διάρκεια: 36 μήνες ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ! >Επικοινωνία Γιώργος Καμπάς Μαρία Χαμητίδου Μιχάλης Αφτιάς