Η ΕΥΘΎΝΗ ΤΟΥ ΑΠΟΚΤΏΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΥΣΊΑ Ή ΕΠΙΧΕΊΡΗΣΗ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Η ΕΥΘΎΝΗ ΤΟΥ ΑΠΟΚΤΏΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΥΣΊΑ Ή ΕΠΙΧΕΊΡΗΣΗ"

Transcript

1 Η ΕΥΘΎΝΗ ΤΟΥ ΑΠΟΚΤΏΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΥΣΊΑ Ή ΕΠΙΧΕΊΡΗΣΗ ΣΤΟ ΙΔΙΩΤΙΚΌ ΔΙΕΘΝΈΣ ΔΊΚΑΙΟ (ΜΕ ΑΦΟΡΜΉ ΤΗΝ ΕΦΠΕΙΡ 94/2009) * ΓΙΏΡΓΟΣ ΠΑΝΌΠΟΥΛΟΣ ** Εἰ γάρ τις προθείη πᾶσι ἀνθρώποισι ἐκλέξασθαι κελεύων νόμους τοὺς καλλίστους ἐκ τῶν πάντων νόμων, διασκεψάμενοι ἂν ἑλοίατο ἕκαστοι τοὺς ἑωυτῶν οὕτω νομίζουσι πολλόν τι καλλίστους τοὺς ἑωυτῶν νόμους ἕκαστοι εἶναι. Ἡροδότου Ἱστοριῶν Γ, 38 Ι. ΕΙΣΑΓΩΓΉ Από την εποχή που ο Γεώργιος Μαριδάκης δογμάτισε ότι «ο δια συμβάσεως αποκτών περιουσίαν ή επιχείρησιν ως οικονομικάς ενότητας, εάν, αυτομάτως και κατά τίνα έκτασιν, καθίσταται συνυπεύθυνος δια τα βαρύνοντα αυτάς χρέη, κρίνει το δίκαιον όπερ διέπει την σύμβασιν δια της οποίας αναλαμβάνεται η προς μεταβίβασιν υποχρέωσις» 1, η νομολογία, και ειδικά αυτή των δικαστηρίων του Πειραιά λόγω της συχνής μεταβίβασης πλοίων από μονοκάραβες ναυτιλιακές εταιρίες 2, διερευνά πεδία ορθότερης επίλυσης του * Η παρούσα μελέτη αποτελεί επεξεργασμένη μορφή διάλεξης του συγγραφέα στο Ελληνικό Ινστιτούτο Διεθνούς και Αλλοδαπού Δικαίου την 21η Μαρτίου Ευχαριστώ τον Διευθυντή του Ινστιτούτου Καθηγητή Σπ. Βρέλλη, καθώς και το επιστημονικό προσωπικό, όχι μόνο για την φιλοξενία αλλά και για τον εποικοδομητικό διάλογο που ακολούθησε, και ο οποίος πλούτισε επίσης από παρεμβάσεις των λοιπών συμμετασχόντων, ιδιαίτερα της Καθηγήτριας Ευγ. Δακορώνια και του συναδέλφου Ν. Δαβράδου. Ο συγγραφέας λυπάται που δεν γνωρίζει να αναφέρει και άλλους συμμετασχόντες με το όνομά τους. ** Δ.Ν. Δικηγόρος. 1 Γ. Μαριδάκης, Ιδιωτικόν Διεθνές Δίκαιον ΙΙ (β εκδ. Αθήνα 1968) Την θέση αυτή ακολούθησαν και οι άλλη συγγραφείς του ιδιωτικού διεθνούς δικαίου, βλ. ενδεικτικά Σ. Βρέλλη σε Γεωργιάδη-Σταθόπουλου ΑΚ 25 αρ. 13 και του εμπορικού δικαίου, βλ. Α. Αντάπαση, παρατ. ΕφΠειρ 1193/1995, ΕΕμπΔ 47 (1996) Και ένα περιουσιακό στοιχείο μπορεί να συνιστά περιουσία κατά την έννοια του άρθρ. 479 ΑΚ, και η διάταξη εφαρμόζεται εφόσον ο αποκτών γνώριζε ή όφειλε να γνωρίζει ότι αυτό εξαντλεί την περιουσία του μεταβιβάζοντος, βλ. σχεδόν όλες τις αποφάσεις των δικαστηρίων του Πειραιώς που παραπέμπονται π.κ. Κατά την άποψή μας, η μεταβίβαση πλοίου πληροί πάντοτε το πραγματικό του άρθρ. 479 ΑΚ, επειδή το πλοίο πρέπει να θεωρείται ως επιχείρηση. Η άποψη αυτή ενισχύεται από την άρνηση της νομολογίας να εφαρμόσει το άρθρ. 479 ΑΚ επί πλοίου παροπλισμένου, βλ. ΑΠ 1129/1983, ΝοΒ 32 (1984) 667 = ΕΕΝ 51 (1984) 514 και ήδη ΕφΠειρ 780/1981, ΠειρΝ 3 (1981) 252 ή επί μεταβίβασης πλοίου από τον απλό κύριο αυτού που δεν είναι ταυτόχρονα και πλοιοκτήτης, βλ. ΑΠ 991/1991, ΕΕΝ 59 (1992) 587 = ΕΕργΔ 52 (1992) 1092 ήδη ΕφΠειρ 1220/1982, ΠειρΝ 4 (1982) /1986, ΠειρΝ 8 (1986) 222 ιδίως 76/1989, ΠειρΝ 11 (1989) /1990, ΕΝΔ 20 (1992) 509 καθώς και 746/2003, ΕΝΔ 31 (2003) 365 σημ. Γ. Θεοχαρίδη. Ρητά θεωρούν το πλοίο ως επιχείρηση οι ΕφΠειρ 176/1999, ΕΕμπΔ 50 (1999) /2004, ΔΕΕ 11 (2005) 69 βλ. και Φ. Δωρή, Η νομική θέση των δανειστών του πλοίου σε περίπτωση μεταβίβασης της κυριότητάς του, σε ΔΣΠ, Η προστασία των ναυτικών δανειστών (1992) 305 επ., 319, και 321 για την (μη) ευθύνη του αποκτώντος απλού κυρίου. Αυτό θα σήμαινε ότι το άρθρ. 479 ΑΚ εφαρμόζεται και επί μεταβίβασης ενός από περισσότερα πλοία που ανήκουν στην ίδια εταιρία, αλλά η νομολογία 1

2 ΔΙΆΛΕΞΗ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΩΝ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ ΕΙΔΑΔ ζητήματος, έχοντας πλέον υιοθετήσει την λύση της εφαρμογής του εξ όλων των ειδικών συνθηκών αρμόζοντος δικαίου (βλ. π.κ. Β.ΙΙ). Συνειδητοποιώντας το πρόβλημα προ ολίγων ετών προτείναμε επιγραμματικά μία (διαφορετική) λύση 3, της οποίας η ανάπτυξη αποτελεί το αντικείμενο της παρούσας μελέτης. Παραφράζοντας τον Μαριδάκη, η λύση είναι η εξής: ο με σύμβαση αποκτών περιουσία ή επιχείρηση ως οικονομική ενότητα, εάν, αυτομάτως και σε ποια έκταση, καθίσταται συνυπεύθυνος για χρέος που την βαρύνει, κρίνει το δίκαιο που διέπει το χρέος αυτό. 4 Για την προκαταρκτική διασάφηση των αναπτύξεων που ακολουθούν 5, είναι σκόπιμο να εξετάσουμε τον παραπάνω κανόνα δικαίου, είτε στην μορφή που προτείνουμε είτε στην μορφή που έχει προτείνει ο Γ. Μαριδάκης, και να διακρίνουμε σε αυτόν: Α) την ρυθμιστέα σχέση: πρόκειται για την σχέση η οποία μπορεί (ή όχι) να συνδέει τον αποκτήσαντα περιουσία ή επιχείρηση ως οικονομική ενότητα με δανειστή του μεταβιβάσαντος Β) το συνδετικό στοιχείο: στην περίπτωση της λύσης Μαριδάκη, ως συνδετικό στοιχείο ορίζεται η σύμβαση δια της οποίας αναλήφθηκε η προς μεταβίβαση υποχρέωση, ενώ η προτεινόμενη λύση προκρίνει το χρέος του μεταβιβάσαντος ή, αντίστροφα, την απαίτηση του δανειστή. Η οριοθέτηση της ρυθμιστέας σχέσης δεν τέθηκε ποτέ σε αμφισβήτηση, ούτε τίθεται με την προτεινόμενη λύση. Το γεγονός ότι ο κανόνας σύγκρουσης αφορά στην έτσι οριοθετημένη ρυθμιστέα σχέση δεν σημαίνει ότι στην συγκεκριμένη περίπτωση, και σύμφωνα με το δίκαιο που θα κριθεί ως εφαρμοστέο με βάση τον κανόνα σύγκρουσης, πράγματι θα υφίσταται έννομη σχέση μεταξύ του αποκτήσαντος την περιουσία ή επιχείρηση και του δανειστή του μεταβιβάσαντος. Ο κανόνας σύγκρουσης είναι όμως απαραίτητος από την στιγμή που α) δεν εφαρμόζεται στο ζήτημα η lex fori ως τέτοια, και β) το αν υπάρχει ή όχι σχέση που να συνδέει τον αποκτήσαντα με τον δανειστή του μεταβιβάσαντος είναι ζήτημα που πρέπει να κριθεί με βάση κάποιο δίκαιο. Το ποια λύση θα δοθεί από το εν τέλει εφαρμοστέο δίκαιο δεν επηρεάζει την λειτουργία του κανόνα σύγκρουσης, είτε στην παραδεδομένη του μορφή είτε στην εδώ προτεινόμενη, με την οποία δεν σκοπείται η επανοριοθέτηση της ρυθμιστέας σχέσης αλλά μόνο η τροποποίηση του συνδετικού στοιχείου. Η ανάπτυξη της λύσης που προτείνουμε θα είναι γραμμική, και θα ακολουθήσει τον δρόμο που χάραξε η νομολογία, που ξεκίνησε από την «λύση Μαριδάκη» για να φτάσει σε πιο εκλεπτυσμένες θέσεις, που όμως και πάλι δεν είναι, κατά την άποψή μας, ικανοποιητικές (ΙΙΙ). Θα προηγηθεί η εξέταση ορισμένων λύσεων που δεν έχουν βρει απήχηση στην νομολογία (ΙΙ), και θα ακολουθήσει ανάλυση της δικής μας θέσης (ΙV). Αν η εδώ προτεινόμενη λύση δεν είναι συμβιβάσιμη στο αποτέλεσμα με αυτήν που ακολούθησε το δικαστήριο, τότε αυτό θα σημειώνεται. είναι αντίθετη, βλ. ΕφΠειρ 483/2008, ΠειρΝ 31 (2009) 53, παρότι η περίπτωση αυτή ομοιάζει προς μεταβίβαση κλάδου από εταιρία, όπου το άρθρ. 479 ΑΚ εφαρμόζεται, βλ. ΑΠ 736/2002, ΕλλΔνη 43 (2002) Ας σημειωθεί επίσης εδώ ότι ως περιουσία κατά την έννοια του άρθρ. 479 ΑΚ νοείται μόνο το ενεργητικό. 3 G. Panopoulos, La jurisprudence grecque de droit international privé en 2006, RHDI 59 (2006) 711 επ., βλ. επίσης, τον ίδιο, La jurisprudence grecque de droit international privé en 2009, RHDI 63 (2010) 839 επ., Η ίδια λύση έχει υποστηριχθεί από τον Κ. Μπέη, Η έναντι των δανειστών του δικαιοπαρόχου ευθύνη εκείνου που απέκτησε πλοίο κατά το ιδιωτικό διεθνές δίκαιο (γνμδ) Δ. 36 (2005) 1350 επ βλ. ήδη Κ. Μπέη, Ε. Μπέη & Ε. Μπαλογιάννη, Έννομο συμφέρον τρίτου να ζητήσει την ανάκληση απόφασης ασφαλιστικών μέτρων (γνμδ) Δ. 31 (2000) 1209 επ. Π.κ. θα προβούμε σε ορισμένες υποθέσεις ως προς το γιατί δεν έχει ήδη γίνει δεκτή από την νομολογία. 5 Οι διασαφήσεις αυτές είναι το αποτέλεσμα γόνιμης συζήτησης που ακολούθησε την διάλεξη, με την κ. Δακορώνια και ιδιαίτερα τον κ. Δαβράδο. 2

3 ΠΑΝΌΠΟΥΛΟΣ ΕΥΘΎΝΗ ΑΠΟΚΤΏΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΥΣΊΑ Ή ΕΠΙΧΕΊΡΗΣΗ ΣΤΟ ΙΔΔ ΙΙ. ΛΎΣΕΙΣ ΧΩΡΊΣ ΑΠΉΧΗΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΉ ΝΟΜΟΛΟΓΊΑ Η ελληνική νομολογία δεν έχει πειραματιστεί ποτέ, τουλάχιστον ρητά, με δύο λύσεις οι οποίες έχουν βρει εφαρμογή από αλλοδαπά δικαστήρια και έχουν υποστηριχθεί στην θεωρία. Πρόκειται για την εφαρμογή του δικαίου της κράτους όπου βρίσκεται είτε η περιουσία ή επιχείρηση (A) είτε η έδρα του μεταβιβάζοντος (B). A. Δίκαιο της τοποθεσίας της περιουσίας ή επιχείρησης Το πρώτο αντανακλαστικό των δικαστηρίων μόλις τέθηκε το ζήτημα, ήταν να εφαρμόσουν την λύση Μαριδάκη υπέρ του δικαίου που διέπει την υποσχετική σύμβαση. Ωστόσο, στην υποσημείωση που συνοδεύει το απόσπασμα, ο συγγραφέας σημειώνει: «Το ζήτημα γεννάται όταν τα στοιχεία εξ ών αποτελείται η περιουσία και η επιχείρησις κατανέμονται εις πλείονας Χώρας.» Από αυτήν την σημείωση συνάγεται ότι το ουσιώδες κατά Μαριδάκη είναι η τοποθεσία των στοιχείων που αποτελούν την περιουσία ή την επιχείρηση. Συνάγεται επίσης, εξ αντιδιαστολής, ότι ζήτημα δεν γεννάται όταν τα στοιχεία αυτά βρίσκονται σε μία και μόνη Χώρα, και ότι, περαιτέρω, σε αυτήν την περίπτωση, εφαρμοστέο στην ευθύνη του αποκτώντος είναι το δίκαιο αυτής της Χώρας. Λαμβάνεται δηλαδή καταχρηστικά (παραβλέποντας δηλαδή την αρχή της ειδικότητας του εμπραγμάτου δικαίου) η περιουσία ή επιχείρηση ως ένα και μόνο πράγμα, και εφαρμόζεται στην ευθύνη του αποκτώντος αυτήν το δίκαιο αυτής της Χώρας, εν είδει lex rei sitae. Επομένως, ειδικά επί πλοίων, η ευθύνη του αποκτώντος φαίνεται να έπρεπε να διέπεται από το δίκαιο της σημαίας, κατ ανάλογη εφαρμογή του άρθρ. 9 ΚΙΝΔ σύμφωνα με το οποίο «το δίκαιον της πολιτείας, ής την σημαίαν φέρει το πλοίον, ρυθμίζει τα επ αυτού εμπράγματα δικαιώματα» 6. Η (αληθής) λύση Μαριδάκη ξεχάστηκε ολωσδιόλου, σε βαθμό που η λήψη υπόψη της τοποθεσίας των στοιχείων που συνθέτουν την περιουσία ή την επιχείρηση ως συνδετικού στοιχείου, σε συνδυασμό με την έδρα του δανειστή, για την δόμηση ενός κανόνα σύγκρουσης, να προβάλλεται ως καινούργια πρόταση, και να αντλείται υπέρ αυτής επιχείρημα από το γερμανικό δίκαιο, υπό το κράτος της αντίστοιχης, καταργημένης ήδη, 419 γερμακ 7, η οποία αφορά μόνο στην μεταβίβαση περιουσίας και όχι επιχείρησης. Το γερμανικό Ομοσπονδιακό Δικαστήριο όμως, στην μόνη απόφαση που μπορέσαμε να εντοπίσουμε, υιοθετεί μία θέση όμοια προς την «λύση» Μαριδάκη, υπέρ του δικαίου που διέπει την υποσχετική σύμβαση 8, και όχι υπέρ του δικαίου της τοποθεσίας της περιουσίας, υπέρ του οποίου τάσσονται αρκετοί γερμανοί συγγραφείς, με διαφορετικές νομικές κατασκευές 9. Είναι αλήθεια βέβαια ότι, αναφορικά με την ευθύνη του αποκτώντος επιχείρηση 6 Πρβλ. ΠΠρΠειρ 2629/1976, ΕΝΔ 5 (1977) 138, που κατ εφαρμογή της «λύσης» Μαριδάκη και του άρθρ. 25 εδ. β ΑΚ εν ελλείψει ρητής επιλογής του εφαρμοστέου δικαίου, οδηγείται στο δίκαιο της σημαίας του πλοίου ως το εξ όλων των συνθηκών αρμόζον. Από το δημοσιευμένο τμήμα της απόφασης δεν είναι δυνατόν να εξαχθεί ποιο ήταν το εφαρμοστέο δίκαιο στην υποκείμενη σχέση που είχε γεννηθεί από σύγκρουση πλοίων. Όμοια η ΠΠρΠειρ 1623/1978, ΕΝΔ 7 (1979) 285, της οποίας το αποτέλεσμα δεν είναι συμβιβάσιμο με την εδώ υποστηριζόμενη λύση. 7 Π. Δημητριάδης & Κ. Ρόκας, Το εφαρμοστέο δίκαιο στην ΑΚ 479 Η δέσμευση τρίτων από το δεδικασμένο, Συνήγορος τεύχ. 66/ επ. 39 ΙΙ-ΙΙΙ. 8 BGH , RIW 27 (1981) 706 = WM 35 (1981) 1000 = NJW 34 (1981) Αντιπρβλ. όμως OLG Koblenz, , RIW 35 (1989) 61 = IPRax 9 (1989) 175, σχόλιο B. von Hoffmann, για την οποία π.κ. υπό Χ. 9 Βλ. ενδεικτικά G. Kegel & K. Schurig, Internationales Privatrecht (8η έκδ. Μόναχο 2000) 18 VII 3: δίκαιο της τοποθεσίας της περιουσίας Fr. Frieherr von Schwind, Das IPR des Haftungsübergangs bei Vermögensübertragung, σε H.Cl. Ficker κ.ά., Festschrift für E. von Caemmerer zum 70. Geburtstag (Tübingen 1978) 757 επ., 760: δίκαιο της χώρας όπου λαμβάνει χώρα η μεταβίβαση, θεωρούμενη ως οιονεί αδικοπραξία υπέρ της εφαρμογής πλέον του Κανονισμού (ΕΚ) 864/2007 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της για το εφαρμοστέο δίκαιο στις εξωσυμβατικές ενοχές («Ρώμη ΙΙ») (ΕΕ L 199/ , σελ. 40), H. Meïdanis, Sale and purchase of vessels before greek courts How safe is the choice of foreign law made by the parties? The controversial discussion on Article 479 of the Greek Civil Code, RHDI 61 (2008) 455 επ., , αλλά όχι ξεκάθαρα και κατά τρόπο που οδηγεί, μέσω της εφαρμογής του άρθρ. 4 παρ. 1 (α) του Κανονισμού (ΕΚ) 3

4 ΔΙΆΛΕΞΗ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΩΝ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ ΕΙΔΑΔ κατά την 25 γερμεμπκ, το προπολεμικό γερμανικό Ακυρωτικό, ερμηνεύοντας την ουσιαστικού δικαίου αυτήν διάταξη, έκρινε ότι αυτή εφαρμόζεται όταν η επιχείρηση βρίσκεται στην γερμανική επικράτεια 10. Ωστόσο, παρά το προσόν της απλότητας, της ευχερούς διαπίστωσης του συνδετικού στοιχείου και της προβλεψιμότητας από την σκοπιά του αποκτώντος, τα συνδετικά στοιχεία της τοποθεσίας τόσο της επιχείρησης όσο και της περιουσίας παρουσιάζουν δύο σημαντικά μειονεκτήματα, που δεν θα επέτρεπαν την υιοθέτησή τους. Πρώτον, ιδίως επί μεταβίβασης πλοίου ως περιουσίας ή επιχείρησης, η χειραγώγηση του συνδετικού στοιχείου θα ήταν πανεύκολη: θα αρκούσε η αλλαγή της σημαίας του πλοίου για να αλλάξει και η «τοποθεσία» του και να εφαρμοστεί ένα δίκαιο ευνοϊκό για τα συμφέροντα μεταβιβάζοντος και αποκτώντος. Δεύτερον, η εφαρμογή του άρθρ. 479 ΑΚ αποκλειστικά και μόνο σε πλοία με ελληνική σημαία θα σήμαινε μία πολύ μεγάλη επιβάρυνση των ελληνικών ναυτιλιακών εταιριών που υψώνουν την ελληνική σημαία στα πλοία τους, σε σύγκριση τόσο με τις αλλοδαπές όσο και με άλλες ελληνικές που υψώνουν ξένη σημαία αλλά και γενικότερα, μία πολύ μεγάλη επιβάρυνση όλων των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται με μόνιμη εγκατάσταση στην Ελλάδα, σε σχέση με εκείνες που δραστηριοποιούνται στο εξωτερικό. Ενώ δηλαδή φαίνεται ότι με το προτεινόμενο συνδετικό στοιχείο σκοπείται ο περιορισμός του πεδίου εφαρμογής μιας εξαιρετικής διάταξης χωρίς ταίρι στις περισσότερες αλλοδαπές έννομες τάξεις, αυτό που στην πράξη επιτυγχάνεται είναι η προστασία των αλλοδαπών επιχειρήσεων σε βάρος των ελληνικών, ένα αποτέλεσμα που μπορεί να χαρακτηριστεί ως απαράδεκτο δικαιοπολιτικά 11. Για τους ανωτέρω λόγους ίσως ξεχάστηκε και η λύση του Εφετείου Αθηνών, το οποίο με δύο αποφάσεις, χωρίς μάλιστα αναφορά σε συγκεκριμένο κανόνα σύγκρουσης, είχε κρίνει ότι εφαρμοστέο στην ευθύνη του αποκτώντος δίκαιο είναι το εξ όλων των ειδικών συνθηκών αρμόζον, ως τέτοιο όμως θεώρησε το δίκαιο της σημαίας του πλοίου 12. Εξ άλλου, ο κανόνας σύγκρουσης που προτάθηκε 13, και σύμφωνα με τον οποίο το άρθρ. 479 ΑΚ εφαρμόζεται μόνον σε περίπτωση σύμπτωσης «πιστωτών και επιχείρησης ή περιουσίας στην ελληνική επικράτεια», δεν μπορεί να γίνει δεκτός, γιατί προσκρούει στο ευρωπαϊκό δίκαιο. Έχουμε υποστηρίξει με όλη την δύναμή μας ότι η εφαρμογή του ιδιωτικού δικαίου και, συνακόλουθα, του ιδιωτικού διεθνούς δικαίου δεν δύναται να περιορίσει την άσκηση των οικονομικών ελευθεριών που προστατεύονται από την Συνθήκη για την Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και άρα δεν εμπίπτει στο προστατευτικό πεδίο των οικείων διατάξεων της Συνθήκης, είναι όμως δυνατόν να έρχεται σε αντίθεση με το ευρωπαϊκό δίκαιο όταν, παρ ελπίδα, παραβιάζει την αρχή της ίσης μεταχείρισης 14. Η αρχή αυτή όμως θα παραβιαζόταν ευθέως αν τα δικαστήρια παρείχαν την προστασία του άρθρ /2008 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της για το εφαρμοστέο δίκαιο στις συμβατικές ενοχές (ΕΕ L 177/ σελ. 4), στην εφαρμογή του δικαίου της έδρας του μεταβιβάζοντος, για το οποίο βλέπε π.κ. υπό ΙΙ. Βλ. επίσης M. Wolff, Das IPR Deutschlands (3η έκδ. 1954) 154: δίκαιο που διέπει την μεταβιβαστική σύμβαση η τελευταία αυτή λύση έχει εφαρμοστεί από το ελβετικό Ακυρωτικό, υπό την ισχύ του αντίστοιχου άρθρ. 181 του νόμου για το ενοχικό δίκαιο, βλ. BG , BGE 108 II 107 βλ. όμως π.κ. 10 RG , RGZ 60, , ZIR 22 (1912) 558. Η λύση αυτή γίνεται δεκτή από την γερμανική θεωρία, βλ. ενδεικτικά M. Wolff, όπ.π. B. von Hoffmann, όπ.π. 11 Πρβλ. και την κριτική Α. Αντάπαση, όπ.π. ΕΕμπΔ 47 (1996) 357 & ΕφΑθ 1780/1977, ΕΕμπΔ 28 (1977) /1978, ΕΝΔ 7 (1979) 44 = ΝοΒ 27(1979) 227. Στην δεύτερη απόφαση, η λύση είναι συμβιβάσιμη με την εδώ προτεινόμενη στην πρώτη απόφαση μόνο κατ αποτέλεσμα, αφού η υποκείμενη σχέση πώλησης φαίνεται να υπαγόταν στο γερμανικό δίκαιο που τότε περιλάμβανε την αντίστοιχη του άρθρ. 479 ΑΚ διάταξη της 419 γερμακ. Η ΕφΑθ 3544/1978, ΝοΒ 28 (1980) 520 φαινομενικά μόνο παρεκκλίνει από την ανωτέρω νομολογία του Εφετείου Αθηνών, αφού εφαρμόζει τον μηχανισμό της σιωπηρής δια των προτάσεων υποβολής των διαδίκων μερών στο ελληνικό δίκαιο του δικάζοντος δικαστή, για την οποία βλ. και π.κ. Β.ΙΙΙ. 13 Πρ. Δημητριάδης & Κ. Ρόκας, όπ.π. 14 G. Panopoulos, Une méthode de délimitation du domaine d application du droit privé communautaire (Préface H. Muir Watt, Avant-propos Ev. Koutoupa-Rengakos, Bibliothèque de dr. écon. internat. & eur. n ), ιδίως Δεύτερο και Τρίτο Μέρος. 4

5 ΠΑΝΌΠΟΥΛΟΣ ΕΥΘΎΝΗ ΑΠΟΚΤΏΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΥΣΊΑ Ή ΕΠΙΧΕΊΡΗΣΗ ΣΤΟ ΙΔΔ ΑΚ μόνο στους πιστωτές με έδρα στην Ελλάδα και την αρνούνταν σε πιστωτές με έδρα σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Β. Δίκαιο της χώρας εγκατάστασης του μεταβιβάζοντος Για τους ίδιους όπως παραπάνω δικαιοπολιτικούς λόγους πρέπει να αποκρουστεί και η λύση της υπαγωγής της ευθύνης του αποκτώντος στο δίκαιο της έδρας του μεταβιβάζοντος την επιχείρηση νομικού προσώπου, παρότι έχει υποστηριχθεί από πολλούς συγγραφείς 15, και παρότι σε αυτήν την λύση φαίνεται να προσανατολίζεται το ελβετικό ιδιωτικό διεθνές δίκαιο 16. Αν και η ελληνική νομολογία λαμβάνει υπόψη την έδρα μεταβιβάζοντος και αποκτώντος στο πλαίσιο της εύρεσης του εξ όλων των ειδικών συνθηκών αρμόζοντος δικαίου, ποτέ δεν απέδωσε αυτοτελή σημασία στην έδρα του μεταβιβάζοντος. Και αν κρίνουμε από τους λόγους που προβάλλονται υπέρ της υιοθέτησης αυτής της λύσης, θεωρούμε ότι πολύ καλά έκανε. Εκκινώντας από την (ορθή) θέση ότι η ιδιωτικοδιεθνολογική μεταχείριση της ευθύνης του αποκτώντος δεν θα πρέπει να οδηγεί ούτε σε επιβάρυνση ούτε σε ελάφρυνση της θέσης του, ο Stefan Tiedemann χρησιμοποιεί, για να καταλήξει στην πρότασή του υπέρ της εφαρμογής του δικαίου του τόπου εγκατάστασης του μεταβιβάζοντος, επιχειρήματα που δεν αντέχουν σε βαθύτερη κριτική. Τα κυριότερα από αυτά είναι τα εξής: - Ότι δεν μπορεί η ευθύνη του αποκτώντος να διέπεται από το δίκαιο που ρυθμίζει το χρέος, γιατί έτσι είναι πιθανόν α) να εφαρμόζονται περισσότερα δίκαια, ένα για κάθε χρέος, και β) να υπάρχουν ανισότητες μεταξύ των περισσότερων πιστωτών, αφού το ένα δίκαιο μπορεί να οδηγεί σε ευθύνη του αποκτώντος ενώ το άλλο να τον απαλλάσσει 17 πρέπει δηλαδή το ζήτημα της ευθύνης του αποκτώντος να διέπεται από ένα και μόνο δίκαιο για όλα τα χρέη της περιουσίας. Αν όμως το ένα χρέος διέπεται από το δίκαιο Α που περιέχει διάταξη όμοια με αυτήν του άρθρ. 479 ΑΚ, και το άλλο από το δίκαιο Β που δεν περιέχει τέτοια διάταξη, τότε η εφαρμογή του δικαίου Α στο ζήτημα της ευθύνης του αποκτώντος για όλα τα χρέη της μεταβιβαζόμενης περιουσίας σημαίνει επιβάρυνση της θέσης του, ενώ η εφαρμογή του δικαίου Β ελάφρυνση. Η λύση οδηγεί έτσι σε αποτέλεσμα αντίθετο προς την αφετηρία της αναζήτησής της. Από την άλλη, δεν βλέπουμε πώς μπορεί να κριθεί ότι μία λύση οδηγεί σε ανισότητες στην μεταχείριση απαιτήσεων οι οποίες διέπονται από διαφορετικά δίκαια, αφού δεν είναι δυνατή σύγκριση: δεν υπάρχει απαίτηση χωρίς δίκαιο που να την διέπει και απαιτήσεις που διέπονται από διαφορετικά δίκαια είναι φυσικό να αντιμετωπίζονται «διαφορετικά». - Ότι η εφαρμογή του δικαίου της έδρας του μεταβιβάζοντος έχει το προσόν της προβλεψιμότητας στις διεθνείς συναλλαγές, διότι κατά την σύναψη της υποσχετικής σύμβασης είναι εύκολο να διαπιστωθεί ποιο είναι το δίκαιο αυτό, ώστε ο αποκτών να μπορεί να γνωρίζει αν πρόκειται να ευθύνεται για τα χρέη της περιουσίας και να προσαρμόσει αναλόγως την προσφορά του αντίθετα, η διαπίστωση του δικαίου που διέπει καθένα από τα χρέη της περιουσίας είναι δυσχερέστατη, ενώ είναι σπάνιο φαινόμενο οι δανειστές, «ήδη πριν από την θεμελίωση μιας απαίτησης, να ενδιαφέρονται να γνωρίζουν ποιο δίκαιο θα ήταν το εφαρμοστέο στην ευθύνη του προσώπου που πιθανώς να αποκτήσει την περιουσία» του 15 Βλ. B. von Hoffmann, όπ.π. St. Tiedemann, Die Haftung aus Vermögensübernahme im internationalen Recht (Tübingen 1995) (και για φυσικά πρόσωπα) στο ίδιο αποτέλεσμα οδηγεί η κατασκευή του H. Meïdanis, όπ.π. RHDI 61 (2008) 462 και ήδη Χ. Μεϊδάνης, παρατ. ΑΠ 591/2002, ΧρΙΔ 2 (2002) 711 Ι. 16 Σύμφωνα με το νέο άρθρ. 163d του νόμου για το ιδ.δ.δ., που εισήχθη με τον νόμο περί συγχωνεύσεων της (σε ισχύ από ), δίκαιο που διέπει την διάσπαση εταιριών και την μεταβίβαση περιουσίας από εταιρία, είναι αυτό της έδρας της εταιρίας αυτής. Σε συνδυασμό με την BG , όπ.π., που υπάγει την ευθύνη του αποκτώντος περιουσία ή επιχείρηση στο δίκαιο που διέπει την μεταβίβαση, η διάταξη αυτή φαίνεται να οδηγεί στην υπαγωγή της ευθύνης αυτής στο δίκαιο της έδρα της μεταβιβάζουσας εταιρίας. Δεν γνωρίζουμε όμως απόφαση του Ομοσπονδιακού Δικαστηρίου που να έχει ασχοληθεί με το θέμα μετά την εισαγωγή του νέου άρθρου. 17 St. Tiedemann, όπ.π. 103 πρβλ. και Α. Αντάπαση, όπ.π. ΕΕμπΔ 47 (1996) 359 &

6 ΔΙΆΛΕΞΗ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΩΝ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ ΕΙΔΑΔ οφειλέτη τους 18. Οι σκέψεις αυτές παραβλέπουν το γεγονός ότι, στις διεθνείς συναλλαγές τουλάχιστον, κανείς δεν πάει να αγοράσει μία περιουσία ή επιχείρηση χωρίς προηγουμένως να ερευνήσει ενδελεχώς την οικονομική και νομική θέση αυτής και του φορέα της. Παραβλέπουν επίσης το γεγονός ότι τόσο η 419 γερμακ όσο και το άρθρ. 479 ΑΚ χρησιμεύουν στον δανειστή ακριβώς όταν η απαίτησή του δεν έχει εξασφαλιστεί αλλιώς, με εμπράγματες εξασφαλίσεις ή προσωπικές εγγυήσεις, χρησιμεύουν δηλαδή και αποσκοπούν στην προστασία ενός δανειστή, παρότι, ή επειδή ακριβώς, δεν ενδιαφέρθηκε να διασφαλίσει την απαίτησή του με πρόσθετες εγγυήσεις αλλά αρκέστηκε στην υπεγγυότητα της περιουσίας του οφειλέτη του 19. Τέτοια περίπτωση είναι ακριβώς αυτή όπου το άρθρ. 479 ΑΚ έχει την μεγαλύτερη εφαρμογή στα ελληνικά δικαστήρια: αυτή των ναυτικών για οφειλόμενους μισθούς ή αποζημιώσεις από την εργασία τους σε πλοίο, σε περίπτωση μεταβίβασής του. Αποδοχή επομένως του παραπάνω ιδιωτικοδιεθνολογικού επιχειρήματος θα ακύρωνε την επίτευξη του σκοπού της ουσιαστικού δικαίου διάταξης, γι αυτό και θεωρούμε ότι το επιχείρημα ακυρώνεται τελικά από τον σκοπό αυτό. - Ότι, αν το ζήτημα της ευθύνης του αποκτώντος υπαγόταν στο δίκαιο που διέπει την έννομη σχέση από την οποία πηγάζει το χρέος, τότε, επί συμβατικών ενοχών, μεταβιβάζων και δανειστής θα μπορούσαν να συμφωνήσουν ως εφαρμοστέο στην σύμβασή τους, μεταγενέστερα της σύναψής της και εν όψει της μεταβίβασης της περιουσίας ή επιχείρησης, ένα δίκαιο που είναι επωφελές για τον δανειστή, προς βλάβη του αποκτώντος 20. Το επιχείρημα αυτό έχει βάση, αλλά θα εξεταστεί παρακάτω, αφού τέτοιες περιπτώσεις είναι αντιμετωπίσιμες με βάση ισχύουσες διατάξεις που περιέχονται σε διεθνή κείμενα περί του εφαρμοστέου δικαίου στις συμβατικές ενοχές. III. ΟΙ ΛΎΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΉΣ ΝΟΜΟΛΟΓΊΑΣ Με τα παραπάνω δεδομένα δεν είναι τυχαίο ότι η νομολογία ποτέ δεν ανέτρεξε στην έδρα του μεταβιβάζοντος ως συνδετικό στοιχείο, και ότι προτίμησε την «λύση», αντί της λύσης, Μαριδάκη (Α), προτού καταλήξει στην αντιμετώπιση της ευθύνης του άρθρ. 479 ΑΚ ως εκ του νόμου και στραφεί προς την εφαρμογή του εξ όλων των ειδικών συνθηκών αρμόζοντος δικαίου (Β). Φτάνουμε έτσι στην απόφαση που έδωσε την αφορμή για την παρούσα μελέτη (Δ), αφού πρώτα γίνει μία μικρή παρέκβαση για ορισμένες περιπτώσεις απ ευθείας εφαρμογής του ελληνικού δικαίου χωρίς αναδρομή σε κανόνες σύγκρουσης (Γ). Α. Δίκαιο διέπον την υποσχετική σύμβαση Σε πρώτη φάση, το Μονομελές Πρωτοδικείο Πειραιώς έκρινε ότι η ευθύνη του αποκτώντος πλοίο, που αποτελούσε την μοναδική περιουσία του μεταβιβάσαντος, διέπεται κατ αρχήν από το δίκαιο που επέλεξαν τα μέρη 21, δηλαδή, εφόσον δυνατότητα επιλογής του εφαρμοστέου δικαίου υφίσταται επί ενοχικών συμβάσεων (άρθρ. 25 εδ. α ΑΚ), στο δίκαιο που επέλεξαν τα μέρη για να διέπει την σύμβαση με την οποία είχε αναληφθεί η υποχρέωση για μεταβίβαση. Ακολούθως, η επιλογή του αγγλικού δικαίου χαρακτηρίζεται από το δικαστήριο ως καταστρατηγητική του άρθρ. 479 ΑΚ, και το δικαστήριο καταφέρνει να 18 St. Tiedemann, όπ.π Γιατί, όπως ερωτά ρητορικά και ο ίδιος ο St. Tiedemann, «ποιος σκέφτεται κατά την σύναψη μιας σύμβασης ότι μπορεί ο αντισυμβαλλόμενός του να μεταβιβάσει ολόκληρη την περιουσία του σε κάποιον άλλο πριν την εκτέλεση της σύμβασης;», όπ.π Γι αυτό και ο κανόνας του άρθρ. 479 ΑΚ, όπως μου επισήμανε και ο συνάδελφος Βασίλης Ασημακόπουλος, τυγχάνει τόσο ευρείας εφαρμογής σε περίπτωση συμβάσεων εργασίας, εκεί δηλαδή ακριβώς όπου ο δανειστής, ακόμη και αν ήθελε, δεν θα μπορούσε να επιτύχει εμπράγματες ή προσωπικές εξασφαλίσεις. Η αντινομία που εισάγεται με το άρθρ. 479 ΑΚ μέσα στο σύστημα του Αστικού Κώδικα έρχεται να συμπληρώσει έτσι, κατά τον αγαπητό συνάδελφο, συμπτωματικά ίσως αλλά μάλλον όχι εντελώς τυχαία τελικά, την διάταξη του άρθρ. 679 ΑΚ. 20 Όπ.π ΜΠρΠειρ 2052/1986, ΕΝΔ 14 (1986) 416 σημ. Ι. Σέργη = ΕΕμπΔ 38 (1987)

7 ΠΑΝΌΠΟΥΛΟΣ ΕΥΘΎΝΗ ΑΠΟΚΤΏΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΥΣΊΑ Ή ΕΠΙΧΕΊΡΗΣΗ ΣΤΟ ΙΔΔ φτάσει στην εφαρμογή του ελληνικού δικαίου, ως του εξ όλων των ειδικών συνθηκών αρμόζοντος (άρθρ. 25 εδ. β ΑΚ), στο οποίο υπαγόταν και το κρίσιμο χρέος. Εν τέλει, η διατύπωση του Μαριδάκη υπέρ της σύμβασης με την οποία αναλαμβάνεται η υποχρέωση προς μεταβίβαση θα υιοθετηθεί οριστικά 22 χωρίς περιστροφές, και με παραπομπή στο έργο του συγγραφέα, από το Πολυμελές Πρωτοδικείο Πειραιώς 23, το οποίο εφάρμοσε το άρθρ. 479 ΑΚ σε μία υπόθεση όπου το κρίσιμο χρέος της περιουσίας υπαγόταν στο ελληνικό δίκαιο. Λιγότερο σαφής είναι μία νεότερη απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς 24, η οποία πάντως φαίνεται να στρέφεται προς το δίκαιο που διέπει την υποσχετική σύμβαση. Στην υπόθεση αυτή, μία ελληνική επιχείρηση παρέσχε στην Ελλάδα υπηρεσίες σε μία ναυτιλιακή εταιρία με καταστατική έδρα στην Κύπρο και πραγματική στον Πειραιά, συνδεόμενες με το πλήρωμα του πλοίου της τελευταίας, το οποίο αποτελούσε και το μοναδικό περιουσιακό της στοιχείο. Ακολούθως, το πλοίο πωλήθηκε σε μία άλλη εταιρία με πραγματική έδρα στον Πειραιά και καταστατική στην Λιβερία, δυνάμει ενός συμφωνητικού που καταρτίστηκε στο Λονδίνο και περιείχε ρήτρα επιλογής υπέρ του αγγλικού δικαίου. Η αποκτήσασα το πλοίο εταιρία, κατά της αίτησης ασφαλιστικών μέτρων που κατατέθηκε εναντίον της από τον πάροχο των υπηρεσιών σχετικά με την είσπραξη της οφειλόμενης αμοιβής του επί τη βάσει του άρθρ. 479 ΑΚ, προέβαλε ότι εφαρμοστέο ήταν το αγγλικό δίκαιο, που δεν περιέχει αντίστοιχη διάταξη. Το δικαστήριο απέρριψε την ένσταση για δύο επάλληλους λόγους: Πρώτον, έκρινε ότι εφαρμοστέο στην σύμβαση πώλησης του πλοίου ως το εξ όλων των συνθηκών αρμόζον (άρθρ. 25 εδ. β ΑΚ) είναι το ελληνικό δίκαιο, το οποίο θα ήταν εφαρμοστέο και υπό την εδώ προτεινόμενη λύση, αφού η υποκείμενη σύμβαση παροχής υπηρεσιών υπαγόταν στο ελληνικό δίκαιο. Με τον τρόπο αυτό, παρότι δεν λέγεται ρητά στην απόφαση, φαίνεται να χρησιμοποιείται ο μηχανισμός της καταστρατήγησης για να απενεργοποιηθεί η ρήτρα επιλογής του αγγλικού δικαίου. Δεύτερον όμως, το δικαστήριο προσθέτει ότι η συμφωνία μεταξύ των δύο ναυτιλιακών εταιριών για την πώληση «δεν δεσμεύει την αιτούσα ως τρίτη-δανείστρια». Με αυτήν την διατύπωση δεν καθίσταται σαφές ποιο δίκαιο εφάρμοσε το δικαστήριο για να καταλήξει σε αυτό το συμπέρασμα 25, το μη αντιτάξιμο όμως των συμφωνιών μεταξύ μεταβιβάζοντος και αποκτώντος έναντι του δανειστή είναι ένα ουσιώδες στοιχείο της ουσιαστικής ρύθμισης που καλώς λαμβάνεται υπόψη και στο πεδίο της ιδιωτικοδιεθνολογικής μεταχείρισης της διαφοράς. Πιθανόν η αναφορά να έγινε επί τη βάσει του ελληνικού δικαίου, αλλά λέξη δεν λέγεται σχετικά με κάποιον κανόνα σύγκρουσης που θα όριζε το ελληνικό δίκαιο ως εφαρμοστέο εν προκειμένω. Όταν πάντως τα δικαστήρια εφαρμόζουν το ελληνικό δίκαιο ως υποδεικνυόμενο από κάποιο κανόνα σύγκρουσης, πρόκειται πλέον για αυτόν που περιέχεται στο άρθρ. 25 εδ. β ΑΚ 26. Τα δικαστήρια εφαρμόζουν το εδ. β του άρθρ. 25 ΑΚ ακόμη και όταν στην σύμβαση με την οποία αναλαμβάνεται η υποχρέωση προς μεταβίβαση υπάρχει ρήτρα επιλογής δικαίου που, κατ αρχήν, θα έθετε σε εφαρμογή τον κανόνα σύγκρουσης του πρώτου εδαφίου. Είδαμε 22 Πρβλ. ήδη ΠΠρΠειρ 290/1973, ΕΝΔ 1 (1973) 154 (λύση μη συμβιβάσιμη με την εδώ προτεινόμενη, εφαρμογή άρθρ. 479 ΑΚ με υποκείμενη σχέση υπαγόμενη στο δίκαιο της Βομβάης) 216/1976, ΕΝΔ 4 (1976) 360 (λύση μη συμβιβάσιμη με την εδώ προτεινόμενη, αφού το δικαστήριο εφάρμοσε στην ευθύνη του αποκτώντος το αγγλικό δίκαιο και στην υποκείμενη σχέση το γερμανικό, το οποίο περιείχε τότε ισχύουσα την 419 γερμακ, αντίστοιχη του άρθρ. 479 ΑΚ) 2492/1978, ΝοΒ 28 (1980) 349 (δεν προκύπτει από το δημοσιευμένο τμήμα της αν η απόφαση είναι συμβιβάσιμη με την προτεινόμενη λύση) 2149/1981, ΠειρΝ 3 (1981) 353 = ΕΝΔ 10 (1982) 387 (λύση συμβιβάσιμη, με επιφύλαξη ως προς την με τις προτάσεις σιωπηρή επιλογή του ελληνικού δικαίου ως του δικάζοντος δικαστή, για την οποία βλ. π.κ. υπό ΧΙ) ΜΠρΒολ 261/1983, ΕΕμπΔ 34 (1983) 645 = ΕΝΔ 11 (1983) 185 (λύση συμβιβάσιμη) ΜΠρΠειρ 2351/1973, ΕΝΔ 2 (1974) 132 (λύση συμβιβάσιμη) 1270/1978, ΕΝΔ 6 (1978) 318 (δεν προκύπτει από το δημοσιευμένο τμήμα της αν η απόφαση είναι συμβιβάσιμη με την προτεινόμενη λύση) 1687/1978, ΕΝΔ 6 (1978) 319 (λύση μη συμβιβάσιμη) 967/1985, ΕΕμπΔ 36 (1985) 500 (λύση μάλλον συμβιβάσιμη) επίσης ΕφΠειρ 442/1981, ΠειρΝ 3 (1981) 93 (λύση μάλλον συμβιβάσιμη) 2009/1984, ΠειρΝ 6 (1984) /1985, ΕΝΔ 16 (1988) 267 (δεν προκύπτει από το δημοσιευμένο τμήμα των δύο τελευταίων αποφάσεων αν είναι συμβιβάσιμες με την προτεινόμενη λύση). 23 ΠΠρΠειρ 1568/1987, ΕΝΔ 16 (1988) ΜΠρΠειρ 92/1988, ΕΝΔ 16 (1988) 291 = ΕΕμπΔ 40 (1989) Πρβλ. Λ.Ι. Αθανασίου & Δ.Κ. Σταματιάδη, σημ. ΑΠ 591/2002, ΔΕΕ 9 (2003) 187, αρ. 9. 7

8 ΔΙΆΛΕΞΗ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΩΝ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ ΕΙΔΑΔ παραπάνω ότι αυτό επιτυγχάνεται με επίκληση του μηχανισμού της καταστρατήγησης 27. Για να υπάρχει όμως καταστρατήγηση πρέπει να υπάρχει και καταστρατηγικός σκοπός, και τέτοιος σκοπός δεν είναι πάντοτε εύκολο να αποδειχθεί από τον αντίδικο ή να τεκμηριωθεί από το δικαστήριο 28. Έτσι, παρότι ορισμένες αποφάσεις συνέχιζαν να εφαρμόζουν τον μηχανισμό της καταστρατήγησης 29, άρχισε να γίνεται προσφυγή σε μία γενική αρχή του ελληνικού ιδιωτικού διεθνούς δικαίου, σύμφωνα με την οποία είναι άκυρη η επιλογή ενός δικαίου το οποίο δεν εμφανίζει κανένα ουσιώδη σύνδεσμο με την σύμβαση, οπότε στην θέση του επιλεχθέντος δικαίου εφαρμόζεται το εξ όλων των ειδικών συνθηκών αρμόζον 30. Έτσι κρίθηκε ότι συντρέχει κατά το ελληνικό δίκαιο και το άρθρ. 479 ΑΚ περίπτωση ευθύνης του αποκτήσαντος πλοίο για χρέος του μεταβιβάσαντος γεννημένου από σύμβαση ναυτολόγησης 31 καθώς και από σύμβαση μεταφοράς 32, οι οποίες φαίνεται να υπάγονταν στο ελληνικό δίκαιο. Θα έφτανε όμως η στιγμή που το δίκαιο που επέλεξαν τα μέρη για να διέπει την σύμβαση με την οποία αναλήφθηκε υποχρέωση μεταβίβασης του πλοίου δεν θα ήταν εντελώς άσχετο με την έννομη σχέση τους ούτε η επιλογή του θα μαρτυρούσε κάποιον καταστρατηγητικό σκοπό. Έτσι κρίθηκε 33 ότι είναι έγκυρη η υποβολή στο αγγλικό δίκαιο της σύμβασης πώλησης πλοίου που φέρει την κυπριακή σημαία όταν η πωλήτρια έχει την έδρα της, καταστατική και πραγματική, στην Κύπρο «όπου, σύμφωνα με το Κυπριακό Δίκαιο, εφαρμόζεται το Αγγλικό δίκαιο, γενικά δε είναι ισχυρός ο σύνδεσμος της Κύπρου με την Αγγλία» (sic!). Άλλωστε, σύμφωνα με το δικαστήριο, το εξ όλων των ειδικών συνθηκών αρμόζον στην σύμβαση δίκαιο ήταν το κυπριακό και ούτε το κυπριακό δίκαιο ούτε το αγγλικό περιέχουν διάταξη όμοια προς αυτήν του άρθρ. 479 ΑΚ. Β. Η ευθύνη του αποκτώντος ως ενοχή από τον νόμο Υπό το κράτος της Σύμβασης της Ρώμης του 1980 για το εφαρμοστέο δίκαιο στις συμβατικές ενοχές (κυρ. ν. 1792/1988) δεν απαιτείται ουσιώδης σύνδεσμος μεταξύ του επιλεγέντος δικαίου και της σύμβασης που αυτό πρόκειται να διέπει 34, και η αυτονομία των μερών διευρύνθηκε σε βαθμό που είναι λογικά αδύνατον να γίνει λόγος για καταστρατήγηση 35. Με επικείμενη την θέση της διεθνούς σύμβασης αυτής σε ισχύ, και αφού, όπως είδαμε παραπάνω, έγινε ούτως ή άλλως απτός ο κίνδυνος, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, να μη μπορεί να εκτοπιστεί η εφαρμογή του πρώτου εδαφίου του άρθρ. 25 ΑΚ σε όφελος του δεύτερου, και αυτό σε βάρος του δανειστή του χρέους που ανήκει στην μεταβιβασθείσα 26 Βλ. ΜΠρΠειρ 3032/1988, Δ. 20 (1989) /1988, ΕΝΔ 17 (1989) 304, όπου η εφαρμογή του ελληνικού δικαίου και του άρθρ. 479 ΑΚ θα επιτυγχανόταν και με την εδώ προτεινόμενη λύση. 27 Υπέρ της εφαρμογής του μηχανισμού της καταστρατήγησης στο πλαίσιο της «λύσης» Μαριδάκη βλ. Α. Αντάπαση, όπ.π. ΕΕμπΔ 47 (1996) 362 αντιπρβλ. Ι. Σέργη, όπ.π. ΕΝΔ 14 (1986) 424 ΙΙ. 28 Πρβλ. Α. Μαρκάκη, σημ. ΕφΠειρ 618/2003, ΕΝΔ 32 (2004) ΜΠρΠειρ 1661/1990, ΕΝΔ 19 (1991) 124, όπου το δικαστήριο θα έφτανε στην εφαρμογή του άρθρ. 479 ΑΚ και με την εδώ προτεινόμενη λύση, αφού η υποκείμενη σύμβαση ναυτολόγησης υπαγόταν, σύμφωνα με το δικαστήριο, στο ελληνικό δίκαιο. 30 Βλ. Γ. Στρέιτ & Π. Βάλληνδα, ΙΔΔ ΙΙ (Αθήνα 1937) 32 IV Γ. Μαριδάκη, ΙΔΔ ΙΙ 33 V Δ. Ευρυγένη, ΙΔΔ (Θεσσαλονίκη 1973) αντιπρβλ. Σ. Βρέλλη, ΙΔΔ (γ έκδ. Αθήνα 2008) 189, υπέρ της δυνατότητας επιλογής δικαίου που συνδέεται έστω χαλαρά με την έννομη σχέση (υπό το προϊσχύσαν δίκαιο) βλ. και Χ. Τσούκα, παρατ. ΕφΠειρ 1193/1995, Κοινοδίκιον 1996/2.Α, 90 επ., ΠΠρΠειρ 3052/1988, ΕΝΔ 18 (1990) ΕφΠειρ 22/1990, ΕΕμπΔ 41 (1990) 95 = ΕΝΔ 18 (1990) 149, όπου γίνεται ταυτόχρονα και λόγος για «καταστρατηγητική εκτόπιση του εφαρμοστέου in concreto κανόνα ιδιωτικού διεθνούς δικαίου». 33 ΠΠρΠειρ 881/1990, ΕΝΔ 19 (1991) 80 από το δημοσιευμένο απόσπασμα δεν είναι δυνατόν να διαπιστωθεί ποιο θα ήταν το εφαρμοστέο δίκαιο στην υποκείμενη σύμβαση μεταφοράς, και άρα αν η εδώ προτεινόμενη λύση θα ήταν συμβιβάσιμη κατ αποτέλεσμα με την απόφαση. 34 Βλ. Σ. Βρέλλη, ΙΔΔ 189 Α. Γραμματικάκη-Αλεξίου, Ζ. Παπασιώπη-Πασιά & Ε. Βασιλακάκης, ΙΔΔ (β εκδ. Θεσσαλονίκη 1998)

9 ΠΑΝΌΠΟΥΛΟΣ ΕΥΘΎΝΗ ΑΠΟΚΤΏΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΥΣΊΑ Ή ΕΠΙΧΕΊΡΗΣΗ ΣΤΟ ΙΔΔ περιουσία ή επιχείρηση, αναζητήθηκε ένας τρόπος το πρώτο εδάφιο να μην εφαρμόζεται ποτέ 36. Κρίθηκε λοιπόν ότι «στις εξωσυμβατικές σχέσεις και τις ενοχές από το νόμο, όπως αυτή που δημιουργείται κατά το άρθρ. 479 ΑΚ από την μεταβίβαση περιουσίας ή επιχείρησης, για τις οποίες δεν υπάρχει ειδική ρύθμιση στις διατάξεις του Ιδιωτικού Διεθνούς Δικαίου, εφαρμόζεται το δίκαιο που αρμόζει στην συγκεκριμένη περίπτωση από το σύνολο των ειδικών συνθηκών» 37, στην προκειμένη περίπτωση το ελληνικό, το οποίο είχε κριθεί εφαρμοστέο και στην υποκείμενη σύμβαση ναυτολόγησης. Η απόφαση αυτή, πέραν του γεγονότος ότι in concreto οδήγησε σε ένα αποτέλεσμα με το οποίο η εδώ προτεινόμενη λύση είναι συμβατή, έχει ιδιαίτερη σημασία για το λόγο ότι σημαίνει την απομάκρυνση από την «λύση» Μαριδάκη, όπως τουλάχιστον αυτή είχε εφαρμοστεί μέχρι τότε από την νομολογία. Καμία σημασία πλέον δεν δίνεται στην σύμβαση με την οποία αναλαμβάνεται η υποχρέωση μεταβίβασης της περιουσίας ή της επιχείρησης. Αναγνωρίζεται ότι στο ζήτημα της εκ του άρθρ. 479 ΑΚ ευθύνης, η οποία είναι εκ του νόμου, δεν μπορεί να εφαρμοστεί ο κανόνας σύγκρουσης που καλύπτει τις ενοχές εκ συμβάσεως. Μόνον αναλογικά εφαρμόζεται το άρθρ. 25 ΑΚ και μόνο το δεύτερο εδάφιο αυτού, αφού το πρώτο εδάφιο, ανάγοντας ουσιαστικά την συμφωνία των μερών σε συνδετικό στοιχείο, αρμόζει μόνο σε συμφωνίες, σε συμβάσεις. Με την απόφαση αυτή δεν έπαψαν να εκδίδονται αποφάσεις που ακολουθούσαν την «λύση» Μαριδάκη και που υπήγαν την ευθύνη του αποκτώντος περιουσία ή επιχείρηση στο δίκαιο που διέπει την συμφωνία με την οποία αναλαμβάνεται η σχετική υποχρέωση για την μεταβίβαση 38, και μάλιστα ακόμη και όταν το δίκαιο αυτό δεν ήταν το εξ όλων των ειδικών συνθηκών αρμόζον αλλά αυτό που είχαν επιλέξει τα μέρη με σχετική συμβατική ρήτρα (άρθρ. 25 εδ. α ΑΚ) 39. Στην τελευταία αυτή περίπτωση, το δικαστήριο οδηγήθηκε σε αποτέλεσμα με το οποίο η εδώ προτεινόμενη λύση δεν είναι συμβιβάσιμη, αφού θεώρησε ως εφαρμοστέο στην ευθύνη του αποκτήσαντος το πλοίο το αγγλικό δίκαιο, χωρίς μάλιστα να εξετάσει αν αυτό παρουσίαζε ουσιώδη σύνδεσμο με την σύμβαση πώλησης του πλοίου, ενώ είχε υποβάλει την υποκείμενη σύμβαση ναυτολόγησης στο ελληνικό δίκαιο. Με την απόφαση αυτή, η «λύση» Μαριδάκη έφτασε στα απώτατα όριά της, αφού επικύρωσε την επιλογή αγοράστριας και πωλήτριας να στερήσουν τον ναυτικό από την προστασία που του παρείχε το ελληνικό δίκαιο. 35 H. Batiffol & P. Lagarde, Traité de droit international privé I (8η εκδ. Παρίσι 1993) n 371 βλ. και Σ. Βρέλλη, Η καταστρατήγησις εις το ιδ.δ.δ. (Αθήνα 1979) 151 επ. επίσης Χ. Τσούκα, όπ.π. Κοινοδίκιον 1996/2.Α. 94. Αντιπρβλ. H. Meïdanis, όπ.π. RHDI 61 (2008) 459 & 462, που στηρίζει την απαγόρευση της καταστρατήγησης στο άρθρ. 3 παρ. 3 της Σύμβασης η διάταξη αυτή όμως δεν διώκει την καταστρατήγηση. 36 «Βασικό χαρακτηριστικό των αποφάσεων των ελληνικών δικαστηρίων ως προς το ζήτημα αυτό είναι η προσπάθεια εξασφαλίσεως της εφαρμογής του ελληνικού δικαίου και βεβαίως του άρθρου 479 ΑΚ και προς τον σκοπό αυτό επίκληση των πλέον διαφορετικών στοιχείων», Χ. Τσούκα, όπ.π. βλ. και Χ. Μεϊδάνη, όπ.π. ΧρΙΔ 2 (2002) 710 ΙΙ. 37 ΕφΠειρ 1825/1990, ΕΝΔ 19 (1991) 128. Βλ. ήδη ΕφΑθ 1780/1977, 4406/1978, όπ.π., οι οποίες όμως είχαν οδηγηθεί στην συζητήσιμη λύση της εφαρμογής του δικαίου της σημαίας του πλοίου. Υπέρ της λύσης του εξ όλων των ειδικών συνθηκών αρμόζοντος δικαίου βλ. και Κ. Αρβανίτη, Μεταβίβασις πλοίου Ιδιωτικόν Διεθνές Δίκαιον Έκτασις εφαρμογής 479 ΑΚ Σχέσεις μεταξύ μεταβιβάζοντος, αποκτώντος και δανειστών του πρώτου Σωρευτική αναδοχή του αποκτώντος με όριον ευθύνης Ένστασις του αποκτώντος ένεκα παραγραφής, σε Αφιέρωμα εις Κωνσταντίνον Ρόκαν (1985) 113 επ., Βλ. ΕφΠειρ 1580/1991, ΠειρΝ 13 (1991) 794, από το δημοσιευμένο απόσπασμα της οποίας δεν μπορεί να συναχθεί αν η εδώ προτεινόμενη λύση είναι συμβιβάσιμη με αυτήν του δικαστηρίου, αφού δεν γίνεται αναφορά στην υποκείμενη σχέση ΠΠρΠειρ 1569/1992, ΕΝΔ 21 (1993) 84: εφαρμογή του ελληνικού δικαίου κατ άρθρ. 25 εδ. β ΑΚ, αφού αποκρούστηκε η εφαρμογή του από τα μέρη στην σύμβαση πώλησης επιλεγέντος αγγλικού δικαίου με επίκληση τόσο της έλλειψης ουσιώδους συνδέσμου όσο και καταστρατηγητικού σκοπού η υποκείμενη σύμβαση πρακτόρευσης υπαγόταν στο ελληνικό δίκαιο ΜΠρΠειρ 728/1992, ΕΝΔ 20 (1992) 311 = ΕΕμπΔ 43 (1992) 449: εφαρμογή του δικαίου «που διέπει την σύμβαση μεταβίβασης του ένδικου πλοίου», στην πραγματικότητα όμως την υποσχετική, την οποία υπάγει στο ελληνικό δίκαιο βάσει του άρθρ. 25 και όχι 27 ΑΚ, για χρέος από έννομη σχέση που δεν είναι ευχερές να διαπιστωθεί αν υπαγόταν στο ελληνικό δίκαιο. Πρβλ. ΕφΠειρ 639/1993, ΕΝΔ 22 (1994) 80, στο πνεύμα της «λύσης» Μαριδάκη χωρίς ιδιαίτερη αιτιολόγηση, σύμφωνη πάντως κατ αποτέλεσμα με την λύση που προτείνουμε. 39 ΕφΠειρ 234/1992, ΕΝΔ 21 (1993)

10 ΔΙΆΛΕΞΗ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΩΝ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ ΕΙΔΑΔ Χρειάστηκε να περάσουν τρία χρόνια για να επανέλθει το Εφετείο Πειραιώς στην υπαγωγή του ζητήματος της ευθύνης του αποκτώντος στο εξ όλων των ειδικών συνθηκών αρμόζον δίκαιο κατ ανάλογη εφαρμογή του εδ. β άρθρ. 25 ΑΚ με αποκλεισμό του πρώτου εδαφίου και με ρητή πλέον απόρριψη της «λύσης» Μαριδάκη, καθώς και με την σημαντική αναφορά ότι «η συμβατική υπαγωγή [στο αγγλικό δίκαιο] των εναγομένων [μεταβιβασάσης και αποκτησάσης το πλοίο εταιριών] με το μεταξύ τους συμφωνητικό έχει αξία μόνο για τις μεταξύ αυτών σχέσεις και δεν μπορεί να προβληθεί κατά της ενάγουσας»-δανείστριας 40. Εν προκειμένω, εφαρμόστηκε το ελληνικό δίκαιο τόσο για την ευθύνη του αποκτήσαντος το πλοίο όσο και στην υποκείμενη σύμβαση πρακτόρευσης. Επρόκειτο να ακολουθήσει μία τελευταία απόφαση του Εφετείου Πειραιώς, που εφάρμοσε την θεωρία περί καταστρατήγησης, υπό το κράτος μάλιστα της Σύμβασης της Ρώμης, για να καταστήσει ανενεργή την ρήτρα περί υπαγωγής στο αγγλικό δίκαιο μιας σύμβασης πώλησης πλοίου που αποτελούσε την μοναδική περιουσία της πωλήτριας, και να εφαρμόσει το ελληνικό δίκαιο κατ άρθρ. 4 της Σύμβασης για να καταδικάσει την αγοράστρια του πλοίου να πληρώσει ένα χρέος του που πήγαζε από σύμβαση που, σύμφωνα με το ίδιο αυτό άρθρ. 4, δεν διεπόταν από το ελληνικό δίκαιο 41. Είναι προφανές ότι η εδώ προτεινόμενη λύση δεν είναι συμβατή με την απόφαση αυτή, και αυτό δεν διορθώθηκε από τον Άρειο Πάγο, ο οποίος επικύρωσε την απόφαση του Εφετείου, αλλά υποκαθιστώντας αιτιολογίες σύμφωνες με την κρατούσα πλέον γνώμη, κατά την οποία η ευθύνη του αποκτήσαντος περιουσία ή επιχείρηση για χρέη αυτής υπάγεται στο εξ όλων των ειδικών συνθηκών αρμόζον δίκαιο, εν προκειμένω κατά την αρεοπαγιτική απόφαση το ελληνικό 42. Είναι αληθές ότι η απόφαση αυτή «δεν αποσαφηνίζει τον κανόνα ιδδ που εφαρμόζει» 43. Θεωρούμε όμως ότι στην πραγματικότητα δεν εφαρμόστηκε κανένας γραπτός κανόνας σύγκρουσης, αλλά ο Άρειος Πάγος διέπλασε έναν νέο κανόνα, αντλώντας τα στοιχεία του από το άρθρ. 25 εδ. β ΑΚ. Αργότερα, ο κανόνας αυτός θα ονομαζόταν «αναλογική εφαρμογή των άρθρ. 4 παρ. 1 εδ. α της Σύμβασης Ρώμης και 25 εδ. β ΑΚ» 44. Έκτοτε, το Εφετείο Πειραιώς ακολουθεί την αρεοπαγιτική λύση χωρίς παλινδρομήσεις 45, και με αποφάσεις που, και αν δεν είναι πάντοτε συμβατές με την εδώ προτεινόμενη λύση, πάντως 40. ΕφΠειρ 990/1993, ΕΝΔ 22 (1994) 165 για την σημασία της αναφοράς αυτής βλ. π.π. υπό ΙΙΙ, και ΜΠρΠειρ 92/1988, όπ.π. Ακολούθησαν οι ΕφΠειρ 1105/1995, ΔΕΕ 2 (1996) /1995, Κοινοδίκιον 1996/2.Α. 87 παρατ. Χ. Τσούκα = ΕΕμπΔ 47 (1996) 352 παρατ. Α. Αντάπαση 554/1998, ΔΕΕ 5 (1999) /2002, ΕΝΔ 30 (2002) /2002, ΕΝΔ 30 (2002) 390 σημ. Α. Μαρκάκη ΜΠρΠειρ 3998/1998, ΑρχΝ 50 (1999) 402 σημ. Α. Αλάπαντα (με επίκληση όμως, εκ περισσού, και του μηχανισμού της καταστρατήγησης), που εφάρμοσαν το ελληνικό δίκαιο τόσο στην ευθύνη του αποκτήσαντος όσο και στην υποκείμενη έννομη σχέση. Βλ. και ΕφΠειρ 1110/1998, ΠειρΝ 21 (1999) 38 42/1999, ΕΕμπΔ 50 (1999) 555, που εφάρμοσαν το ελληνικό δίκαιο στην ευθύνη του αποκτήσαντος πλοίο ως περιουσία, δεν προκύπτει όμως σε ποιο δίκαιο μπορεί να υπαγόταν η υποκείμενη σύμβαση. Πρβλ. ΕφΠειρ 929/2000, ΕΝΔ 29 (2001) 219, που εφάρμοσε το άρθρ. 479 ΑΚ για ένα χρέος που πήγαζε από σύμβαση η οποία φαίνεται να υπαγόταν στο αιγυπτιακό δίκαιο, οδήγησε δηλ. σε αποτέλεσμα με το οποίο η εδώ προτεινόμενη λύση δεν είναι συμβιβάσιμη. Και πάλι, αποφάσεις που εφαρμόζουν παλαιότερες λύσεις συνέχισαν να εκδίδονται, όπως ΜΠρΠειρ (ασφ.) 390/1996, ΔΕΕ 2 (1996) 499, η οποία φαίνεται να εφάρμοσε τον μηχανισμό της καταστρατήγησης το ίδιο δικαστήριο επί της κύριας αγωγής εξέδωσε με ορθότερο σκεπτικό την απόφαση 3998/1998, όπ.π. 41 ΕφΠειρ 840/2000, ΔΕΕ 6 (2000) 1262 = ΕΝΔ 29 (2001) 211 κριτ. σημ. Α. Μπάγια. 42 ΑΠ 591/2002, ΔΕΕ 9 (2003) 187 σημ. Λ. Αθανασίου & Δ. Σταματιάδη = ΧρΙΔ 2 (2002) 707 παρατ. Χ. Μεϊδάνη. 43 Λ. Αθανασίου & Δ. Σταματιάδης, ανωτ. σημ. αρ ΑΠ 1908/2008, ΝοΒ 57 (2009) 928, που δέχθηκε την εφαρμογή του άρθρ. 479 ΑΚ για χρέος που πήγαζε από έννομη σχέση διεπόμενη από το ελληνικό δίκαιο. 45 Βλ. ΕφΠειρ 618/2003, ΕΝΔ 32 (2004) 45 σημ. Α. Μαρκάκη 619/2003, ΔΕΕ 10 (2004) /2006, ΕΕμπΔ 58 (2007) /2008, ΔΕΕ 15 (2009) 349 καθώς και ΜΠρΠειρ 3965/2005, ΕΝΔ 34 (2006) 206, στις οποίες όμως δεν προκύπτει με βεβαιότητα σε ποιο δίκαιο υπαγόταν η υποκείμενη έννομη σχέση. Βλ. επίσης ΕφΠειρ 573/2004, ΕΝΔ 32 (2004) /2005, ΕΝΔ 34 (2006) /2007, ΕΝΔ 35 (2007) 34 = ΔΕΕ 13 (2007) 619 = Αρμ. 62 (2007) 1955 παρατ. Α. Μπεχλιβάνη καθώς και ΠΠρΝαυπλ 53/2008, Συνήγορος τεύχ. 66/ , μελέτη Π. Δημητριάδη & Κ. Ρόκα ΠΠρΠειρ 1426/2009, ΕφΑΔ 2 (2009) 939: εφαρμογή του άρθρ. 479 ΑΚ σε περίπτωση όπου η υποκείμενη έννομη σχέση διεπόταν από το ελληνικό δίκαιο. 10

11 ΠΑΝΌΠΟΥΛΟΣ ΕΥΘΎΝΗ ΑΠΟΚΤΏΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΥΣΊΑ Ή ΕΠΙΧΕΊΡΗΣΗ ΣΤΟ ΙΔΔ δεν οδηγούν σε αποτελέσματα που να προσβάλλουν το κοινό περί δικαίου αίσθημα 46. Αλλά κάποτε θα γινόταν κι αυτό. Πριν όμως περάσουμε σε μία τέτοια πρόσφατη απόφαση, χρειάζεται μία μικρή παρέκβαση. Γ. Παρέκβαση: Απ ευθείας εφαρμογή του ελληνικού δικαίου Ανάμεσα στις αποφάσεις που εφάρμοσαν το άρθρ. 479 ΑΚ σε διεθνείς διαφορές, συγκαταλέγονται και ορισμένες που δεν εξέτασαν προηγουμένως αν το ελληνικό δίκαιο είναι εφαρμοστέο σύμφωνα με κάποιον κανόνα σύγκρουσης. Έτσι λόγου χάρη στην ακόλουθη περίπτωση: δυνάμει συμβάσεων πώλησης που συνήψε στην Γερμανία με τον πλοίαρχο φορτηγού πλοίου που αποτελούσε την μοναδική περιουσία της ελληνικής επιχείρησης στην οποία ανήκε κατά κυριότητα, μία γερμανική επιχείρηση πούλησε υλικά και εφόδια. Ακολούθως, η ελληνική επιχείρηση πούλησε το πλοίο σε άλλη. Η γερμανική προμηθεύτρια ενήγαγε και τις δύο, την δεύτερη εξ αυτών με βάση το άρθρ. 479 ΑΚ. Το Εφετείο Πειραιώς θεώρησε ότι το άρθρο αυτό εφαρμόζεται, χωρίς να εξετάσει αν το ελληνικό δίκαιο ήταν εφαρμοστέο βάσει κάποιου κανόνα σύγκρουσης 47. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει αναγκαστικά ότι ο κανόνας του άρθρ. 479 ΑΚ είναι αμέσου εφαρμογής (βλ. π.κ.). Η απ ευθείας εφαρμογή του ελληνικού δικαίου, τουλάχιστον σε περιπτώσεις όπου οι διάδικοι δεν επικαλέστηκαν αλλοδαπό δίκαιο, είναι πολύ συνηθισμένη στα ελληνικά δικαστήρια. Δεν χρειάζεται να επεκταθούμε εδώ σε ανάλυση του φαινομένου αυτού 48. Πρέπει όμως να σημειωθεί ότι η επίδικη αξίωση της γερμανικής επιχείρησης κατά του αντισυμβαλλομένου της φαίνεται να υπαγόταν στο γερμανικό δίκαιο ως το εξ όλων των συνθηκών αρμόζον (άρθρ. 25 εδ. β ΑΚ), επομένως αρμόζον για την ρύθμιση της ευθύνης του αποκτήσαντος το πλοίο ήταν επίσης το γερμανικό σύμφωνα με την εδώ προτεινόμενη λύση. Το δικαστήριο ωστόσο υπάγει την επίδικη συμβατική αξίωση στο ελληνικό δίκαιο, πιθανότατα επειδή κανείς από τους διαδίκους δεν επικαλέστηκε τον κανόνα σύγκρουσης και το εφαρμοστέο αλλοδαπό δίκαιο (μετασυμβατική σιωπηρή επιλογή του δίκαιου του δικάζοντος δικαστή εν επιδικία). Για τους λόγους που εκτίθενται παρακάτω (υπό ΙV.Ε), η μεταγενέστερη της μεταβίβασης της περιουσία ή επιχείρησης μεταβολή του εφαρμοστέου δίκαιου στην σύμβαση από την οποία πηγάζει το κρίσιμο χρέος, δεν πρέπει να επηρεάζει την ευθύνη του αποκτήσαντος. Εδώ όμως, αφού ούτε ο αποκτήσας επικαλέστηκε την εφαρμογή του κανόνα σύγκρουσης και του γερμανικού δικαίου, μπορεί να γίνει δεκτό ότι και ως προς αυτό χώρησε σιωπηρή επιλογή του ελληνικού δικαίου, με τις επιφυλάξεις που εκτίθενται παρακάτω (υπό IV.Ε) 49. Δ. Η υπ αριθ. 94/2009 απόφαση του Εφετείου Πειραιώς 50 Στις καταρτίστηκε στον Πειραιά σύμβαση ναυτικής εργασίας ορισμένου χρόνου μεταξύ Έλληνα ναυτικού και ελληνικής εταιρίας, διαχειρίστριας ενός υπό ελληνική σημαία δεξαμενόπλοιου. Δυνάμει της σύμβασης αυτής, ο ναυτικός προσλήφθηκε και ναυτολογήθηκε στο Χιούστον των Ηνωμένων Πολιτειών ως υποπλοίαρχος στο 46 Βλ. και ΕφΠειρ 548/2006, ΔΕΕ 13 (2007) 1092, που υπήγαγε το ζήτημα της ευθύνης του αποκτώντος στο λιβεριανό δίκαιο, ενώ η υποκείμενη σχέση, παρότι μάλλον δεν υπαγόταν στο ελληνικό δίκαιο, φαίνεται ότι σίγουρα δεν υπαγόταν στο λιβεριανό. 47 ΕφΠειρ 1468/1987, ΕλλΔνη 29 (1988) 754 σημ. Χ.Δ.Π. Φαινομενικά τουλάχιστον, την ίδια οδό είχε ακολουθήσει παλαιότερα και το ΕιρΠειρ 142/1981, ΕλλΔνη 22 (1981) 580, καθώς και μεταγενέστερα το ΕφΠειρ 694/1993, ΕΝΔ 22 (1994) 16, η αίτηση αναίρεσης κατά της οποία απορρίφθηκε με την ΑΠ 424/1995, ΕΕμπΔ 46 (1995) 677 = ΔΕΕ 2 (1996) 733, αποφάσεις στις οποίες θα επανέλθουμε. 48 Αν θα έπρεπε να αναζητηθεί μία θεωρητική δικαιολόγησή του, και με δεδομένο ότι οι μέχρι σήμερα προβληθείσες δεν εξηγούν όλες τις περιπτώσεις απ ευθείας εφαρμογής του ελληνικού δικαίου, θα χρειαζόταν μία δεύτερη μελέτη. 49 Βλ. όμοια ΕφΘεσ 2361/2005, ΕπισκΕΔ 12 (2006) 1196 εισ. σημ. Α. Μπεχλιβάνη καθώς και ΕφΠειρ 573/2004, όπ.π., όπου το δικαστήριο στήριξε την εφαρμογή του ελληνικού δικαίου και σε σιωπηρή εν επιδικία συμφωνία μεταξύ δανειστή και αποκτώντος. 50 ΕφΠειρ 94/2009, ΕΝΔ 37 (2009)

12 ΔΙΆΛΕΞΗ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΩΝ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ ΕΙΔΑΔ δεξαμενόπλοιο, του οποίου πλοιοκτήτρια τότε ήταν εταιρία με καταστατική έδρα στην Λιβερία αλλά πραγματική στον Πειραιά, και με μέλη του διοικητικού συμβουλίου Έλληνες. Το δικαστήριο θεώρησε ότι η σύμβαση εργασίας διέπεται από το ελληνικό δίκαιο. Στις ο υποπλοίαρχος υπέστη οξύ καρδιακό επεισόδιο κατά την διάρκεια της υπηρεσίας του και εξ αιτίας των δυσμενών συνθηκών αυτής, ώστε επρόκειτο για εργατικό ατύχημα. Μία εβδομάδα μετά το ατύχημα, η ελληνική ναυτιλιακή εταιρία πώλησε το πλοίο σε άλλη εταιρία με καταστατική έδρα στη Λιβερία και πραγματική έδρα στο Μονακό, και μέλη του διοικητικού συμβουλίου «αλλοδαπούς, που είναι μόνιμοι κάτοικοι Μονακό», δυνάμει σύμβασης που καταρτίστηκε στο Λονδίνο και υπογράφτηκε και από τους δύο συμβαλλομένους στο Λονδίνο και τον Πειραιά. Το τίμημα πληρώθηκε μέσω τράπεζας στην Γερμανία σε δολάρια ΗΠΑ, η παράδοση του πλοίου έγινε στην Κορέα όπου βρισκόταν αυτό, και ακολούθως η αγοράστρια ύψωσε σε αυτό την σημαία των Μπαχαμών. Το δικαστήριο έκρινε ότι εφαρμοστέο «εν προκειμένω» δεν είναι το ελληνικό, αλλά «κατά βάσιμο σχετικό ισχυρισμό της εναγομένης το αγγλικό, το οποίο από όλες τις ειδικές συνθήκες αρμόζει στη σύμβαση. Όπως όμως είναι γνωστό στο Δικαστήριο, τόσον αυτό όσον και το λιβεριανό δίκαιο της καταστατικής έδρας της εναγομένης, δεν περιλαμβάνουν διάταξη όμοια με εκείνη του άρθρου 479 ελλακ». Δεν χρειάζεται μεγάλη βάσανος για να διαπιστωθεί ότι η απόφαση αυτή δεν εφαρμόζει ορθά την κρατούσα νομολογιακή λύση. Αρκεί να σημειωθεί ότι ως μείζονα σκέψη το δικαστήριο είχε θέση την εξής πρόταση: «το κατά πόσο εκείνος, που με πράξη εν ζωή απέκτησε από τον άλλο περιουσία ή επιχείρηση ως σύνολο, καθίσταται αυτομάτως και σε ποια έκταση συνυπεύθυνος με τον παλαιό κτήτορα της περιουσίας ή επιχείρησης για τα χρέη που ανήκουν στην περιουσία ή επιχείρηση, διέπεται, ως ενοχική σχέση εκ του νόμου, από το δίκαιο που εκ του συνόλου των ειδικών συνθηκών συνδέεται στενότερα με αυτή την σχέση και εντεύθεν αρμόζει σε αυτή». Ξεκινάει δηλαδή το δικαστήριο να βρει το εφαρμοστέο δίκαιο σε μία έννομη σχέση εκ του νόμου, αλλά τελικά εφαρμόζει σε αυτήν το δίκαιο που αρμόζει σε μία σύμβαση 51. Αλλά και έτσι ακόμη, η εφαρμογή του αγγλικού δικαίου στην συγκεκριμένη σύμβαση δεν είναι πειστική, αφού στην καταμέτρηση των διαφόρων συνδετικών στοιχείων το δικαστήριο παρέλειψε την πραγματική έδρα της πωλήτριας 52, και τελικά συνέδεσε την σύμβαση με τον τόπο της κατάρτισής της (που δεν συνέπιπτε μάλιστα με τον τόπο της υπογραφής της). Περαιτέρω όμως, η απόφαση του Εφετείου προσφέρει την ευκαιρία να αναλογιστούμε σε τι αποτελέσματα είναι δυνατόν να οδηγήσει εν τέλει η κρατούσα πλέον άποψη: όταν ο Έλληνας ναυτικός προσλήφθηκε από την ελληνική εταιρία, εφαρμοστέο στην σύμβαση ναυτολόγησης ήταν το ελληνικό δίκαιο όταν ο Έλληνας ναυτικός υπέστη καρδιακό επεισόδιο από την πολλή δουλειά και έμεινε ανίκανος για εργασία κατά 67%, εφαρμοστέο ήταν το ελληνικό δίκαιο όταν όμως ο Έλληνας ναυτικός πήγε να ζητήσει την αποζημίωσή του βάσει του ελληνικού δικαίου, του οποίου διάταξη αναγκαστικού δικαίου αποτελεί και το άρθρ. 479 ΑΚ, η εταιρία είχε μείνει χωρίς περιουσιακά στοιχεία και εφαρμοστέο δίκαιο κατά το Εφετείο ήταν το αγγλικό ή το λιβεριανό 53. Αλλά και αντίστροφα, δεν είναι προφανές γιατί ο αποκτών πλοίο να ευθύνεται κατ άρθρ. 479 ΑΚ για τα χρέη που ανήκουν σε αυτό, όταν η έννομη σχέση από την οποία αυτά πηγάζουν δεν διέπεται από το ελληνικό δίκαιο. Όταν δηλαδή το χρέος της περιουσίας ή επιχείρησης διέπεται από ένα δίκαιο που δεν περιέχει αντίστοιχη διάταξη, ενδεχομένως μάλιστα δυνάμει ρήτρας επιλογής του την οποία συμφώνησε ο δανειστής Πρβλ. την κριτική Χ. Μεϊδάνη στην ΑΠ 591/2002, όπ.π. ΧρΙΔ 2 (2002) 710 Ι. 52 Ένα δηλαδή από τα βασικά κριτήρια που είχε θέση η ΑΠ 591/2002, όπ.π.. 53 Όμοιες σκέψεις ισχύουν για τον αιγύπτιο ναυτικό με ελληνική σύμβαση που στερήθηκε της προστασίας του ελληνικού δικαίου λόγω επιλογής του αγγλικού στην σύμβαση αγοραπωλησίας του πλοίου, στην ΕφΠειρ 234/1992, όπ.π., όπως και για την ελληνική εταιρία που είχε πωλήσει στον Πειραιά εφόδια στην πλοιοκτήτρια που ακολούθως μεταβίβασε το πλοίο της, στην ΜΠρΠειρ 1687/1978, όπ.π., ή την γερμανική εταιρία που πώλησε εφόδια και είχε αξίωση κατά το γερμανικό δίκαιο αλλά στερήθηκε της προστασίας της 419 γερμακ επειδή η ΠΠρΠειρ 216/1976, όπ.π., εφάρμοσε στην ευθύνη του αποκτώντος το αγγλικό δίκαιο. 12

13 ΠΑΝΌΠΟΥΛΟΣ ΕΥΘΎΝΗ ΑΠΟΚΤΏΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΥΣΊΑ Ή ΕΠΙΧΕΊΡΗΣΗ ΣΤΟ ΙΔΔ Και μπορούμε να φανταστούμε ένα ακόμη πιο θεαματικό παράδειγμα: ο ίδιος υποπλοίαρχος, προτού τραυματιστεί και μείνει ανίκανος για εργασία, είχε ζητήσει από την εργοδότρια ναυτιλιακή εταιρία και λάβει προκαταβολικά υπό μορφή άτοκου δανείου, μισθούς έξι μηνών, ίσους περίπου με το ένα τέταρτο της αποζημίωσης που του επιδικάστηκε για το ατύχημα. Το πιθανότερο είναι, ανάλογα με τους ειδικότερους όρους της σύμβασης αγοραπωλησίας του πλοίου, ότι η νέα πλοιοκτήτρια έχει κατά του ναυτικού αξίωση επιστροφής του δανείου, σύμφωνα με το ελληνικό δίκαιο (πρβλ. άρθρ. 12 Σύμβασης Ρώμης), αλλά, σύμφωνα με την εφετειακή απόφαση, δεν ευθύνεται για την αποζημίωση του ίδιου ναυτικού! IV. ΔΊΚΑΙΟ ΔΙΈΠΟΝ ΤΗΝ ΑΠΑΊΤΗΣΗ Είδαμε λοιπόν ότι α) η αληθής λύση Μαριδάκη υπέρ της εφαρμογής του δικαίου της χώρας της τοποθεσίας της περιουσίας ή επιχείρησης, όπως και η λύση στην οποία φαίνεται να προσανατολίζεται το ελβετικό ιδιωτικό διεθνές δίκαιο υπέρ του δικαίου της έδρας της μεταβιβάζουσας την επιχείρηση εταιρίας, καλώς δεν εφαρμόστηκαν ποτέ από τα ελληνικά δικαστήρια, αφού οδηγεί σε άτοπα, ειδικά όταν πρόκειται για την μεταβίβαση πλοίων ως επιχειρήσεων β) η νομολογία απέρριψε την «λύση» Μαριδάκη, αφού άφηνε ελεύθερο το πεδίο στον οφειλέτη και τον αποκτώντα την περιουσία ή επιχείρηση να αποφύγουν την εφαρμογή του άρθρ. 479 ΑΚ γ) η κρατούσα νομολογιακή λύση οδηγεί σε ορισμένες περιπτώσεις σε άδικα αποτελέσματα δ) ότι κάποιες άλλες λύσεις οδηγούν σε συστηματική επιβάρυνση των ελληνικών ναυτιλιακών εταιριών έναντι των αλλοδαπών ή είναι αντίθετες προς το ευρωπαϊκό δίκαιο. Θεωρούμε ότι οι λύσεις αυτές δεν ικανοποιούν για τον απλό λόγο ότι δομούνται στην βάση ιδιωτικοδιεθνολογικών αποκλειστικά σταθμίσεων και δεν λαμβάνουν υπόψη τον σκοπό του κανόνα ουσιαστικού δικαίου (Γ), του οποίου η εφαρμογή ή μη είναι το ζητούμενο, αλλά ούτε και την λειτουργία του (Α). Εν όψει του γεγονότος ότι η εδώ υποστηριζόμενη άποψη έχει ήδη υποστηριχθεί, πρέπει να δικαιολογηθεί ειδικά η ανάγκη θεμελίωσής της (Β), με αναζήτηση και ορισμένων νομολογιακών προηγουμένων (Δ), αλλά και με την θέση ορισμένων ορίων στην εφαρμογή της (Ε). Πρέπει πάντως να σημειωθεί εδώ ότι σε αυτήν ακριβώς την έλλειψη στάθμισης και λήψης υπόψη του σκοπού και της λειτουργίας του κανόνα ουσιαστικού δικαίου εντοπίζεται η κύρια αδυναμία της θέσης του Γ. Μαριδάκη, όπως και της επεξεργασίας του ζητήματος από την νομολογία 55. Όπως έχει γράψει και ο Καθηγητής Α. Αντάπασης: «δεν θα έπρεπε η διατύπωση λύσεων στο πεδίο του ιδιωτικού διεθνούς δικαίου να έχει κύριο δικαιολογητικό λόγο την εξυπηρέτηση των σκοπών της ουσιαστικής ρύθμισης, διότι θα παρέβλεπε τα θεμιτά συμφέροντα άλλων έννομων τάξεων» 56. Έχουμε εκθέσει αλλού την κάθετη διαφωνία μας με μία αντίληψη των κανόνων σύγκρουσης ως ουδέτερων και ανεξάρτητων από το ουσιαστικό δίκαιο της έννομης τάξης από την οποία πηγάζουν 57, καθώς και την προτίμησή μας για ένα σύστημα ιδιωτικού διεθνούς δικαίου το οποίο θα απομακρυνόταν από την ίδια την λογική του κανόνα σύγκρουσης, στην κατεύθυνση της αναζήτησης «ουσιαστικότερων» λύσεων σε διαφορές με στοιχεία αλλοδαπότητας 58. Ακόμη όμως και από ιδιωτικοδιεθνολογική σκοπιά να εξεταστεί το ζήτημα, παραμένει ακριβές ότι πρωταρχικός σκοπός των κανόνων σύγκρουσης δεν είναι μία «κατανομή αρμοδιοτήτων» μεταξύ των διαφόρων εθνικών ουσιαστικών 54 Όπως για παράδειγμα στην ΕφΠειρ 929/2000, όπ.π. βλ. και ΠΠρΠειρ 290/1973, και 1623/1978, όπ.π. 55 Βλ. και την κριτική της Χ. Τσούκα, όπ.π. Κοινοδίκιον 1996/2.Α. 96. Την αδυναμία αυτή έχει και η θέση που αναπτύσσεται από τον, και μάλιστα ρητά: «δεν θα έπρεπε η διατύπωση λύσεων στο πεδίο του ιδιωτικού διεθνούς δικαίου να έχει κύριο δικαιολογητικό λόγο την εξυπηρέτηση των σκοπών της ουσιαστικής ρύθμισης, διότι θα παρέβλεπε τα θεμιτά συμφέροντα άλλων έννομων τάξεων». 56 Α. Αντάπαση, όπ.π. ΕΕμπΔ 47 (1996) Αντίληψη που με την σειρά της επιχειρεί να βρει έρεισμα σε μία υποτιθέμενη ουδετερότητα του όλου ιδιωτικού δικαίου. Βλ. Γ. Πανόπουλο, Η «φιλελεύθερη σύλληψη του αστικού δικαίου» και η επίδρασή της στο αστικό δίκαιο δια του πρωτογενούς κοινοτικού δικαίου, ΕφΑΔ 1 (2008) 1025 επ. 58 G. Panopoulos, Une méthode, όπ.π., ιδίως Πρώτο Μέρος. 13

14 ΔΙΆΛΕΞΗ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΩΝ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ ΕΙΔΑΔ δικαίων, αλλά πρωτίστως οριοθέτηση του πεδίου εφαρμογής του ίδιου του εθνικού δικαίου από το οποίο πηγάζει ο συγκεκριμένος κανόνας σύγκρουσης 59. Α. Λειτουργία του κανόνα δικαίου Το άρθρ. 479 ΑΚ ορίζει: «Αν με σύμβαση μεταβιβάστηκε περιουσία ή επιχείρηση, αυτός που αποκτά ευθύνεται απέναντι στον δανειστή έως την αξία των μεταβιβαζόμενων στοιχείων για τα χρέη που ανήκουν στην περιουσία ή στην επιχείρηση. Η ευθύνη αυτού που μεταβιβάζει εξακολουθεί να υπάρχει.- Αντίθετη συμφωνία μεταξύ των συμβαλλομένων που βλάπτει τους δανειστές είναι άκυρη απέναντί τους». Με την μεταβίβαση συνεχίζει να υφίσταται η ευθύνη του οφειλέτη μεταβιβάζοντος έναντι των δανειστών του, ιδρύεται όμως και ευθύνη του αποκτώντος έναντι αυτών. Η έννομη συνέπεια είναι ακριβώς η ίδια με αυτήν του άρθρ. 477 ΑΚ για την σωρευτική αναδοχή χρέους, σύμφωνα με το οποίο «αν κάποιος με σύμβαση που συνάπτει με τον δανειστή υποσχεθεί την εκπλήρωση ξένου χρέους, ο οφειλέτης δεν απαλλάσσεται αλλά παράγεται πρόσθετη ενοχή αυτού που υποσχέθηκε, εφόσον δεν προκύπτει σαφώς το αντίθετο». Η διαφοροποίηση έγκειται στο πραγματικό: αντί για την σύμβαση μεταξύ τρίτου και δανειστή (υπόσχεση του τρίτου), το άρθρ. 479 ΑΚ αρκείται στην απόκτηση από τον τρίτο ολόκληρης της περιουσίας ή της επιχείρησης του οφειλέτη. Εφαρμογή του άρθρ. 479 ΑΚ συνεπάγεται εκ του νόμου σωρευτική αναδοχή χρέους 60. Και στις δύο περιπτώσεις επέρχεται ανάληψη ενός χρέους από κάποιον τρίτο, ο οποίος ενέχεται παθητικά εις ολόκληρον μαζί με τον οφειλέτη 61. Εφαρμόζεται επομένως το άρθρ. 481 ΑΚ κατά το οποίο «οφειλή εις ολόκληρον υπάρχει όταν σε περίπτωση περισσότερων οφειλετών της ίδιας παροχής καθένας απ αυτούς έχει την υποχρέωση να την καταβάλει ολόκληρη, ο δανειστής όμως έχει το δικαίωμα να την απαιτήσει μόνο μία φορά». Μετά την ίδρυση της παθητικής ενοχής εις ολόκληρον είναι δυνατόν να συμβούν διάφορα γεγονότα, άλλα από τα οποία ενεργούν αντικειμενικά (άρθρ. 483 ΑΚ) και άλλα υποκειμενικά (άρθρ. 486 ΑΚ). Κατά την λογική στιγμή της ίδρυσης της παθητικής ενοχής εις ολόκληρον όμως, οι δύο κατ ελάχιστον ενοχικοί δεσμοί που συνδέουν τον δανειστή με τους οφειλέτες του είναι ακριβώς οι ίδιοι, με εξαίρεση το πρόσωπο του οφειλέτη 62. Κατά συνέπεια, κατά την στιγμή της ολοκλήρωσης της σύμβασης αναδοχής, όπως και της γέννησης της ευθύνης του αποκτώντος, ο ενοχικός δεσμός που συνδέει τον δανειστή με τους δύο οφειλέτες του (οφειλέτη και αναδοχέα ή αποκτώντα) είναι ακριβώς ο ίδιος. Γι αυτό και, κατ εφαρμογή του άρθρ. 472 ΑΚ, ο αναδοχέας ή αποκτών έχει απέναντι στον δανειστή τις ίδιες υποχρεώσεις που έχει και ο οφειλέτης, γι αυτό και, κατ εφαρμογή του άρθρ. 473 ΑΚ, ο αναδοχέας ή αποκτών μπορεί να αντιτάξει ενστάσεις που απορρέουν από την σχέση μεταξύ του δανειστή και του οφειλέτη, όχι όμως, κατ εφαρμογή του άρθρ. 474 ΑΚ, και ενστάσεις από την δική του σχέση με τον οφειλέτη Βλ. μόνο A. Bucher, L ordre public et le but social des lois en droit international privé, RCADI 239 (1993-II) 9 επ., Βλ. γι αυτά, εντελώς ενδεικτικά, ΑΠ 571/1972, ΝοΒ 20 (1972) 1428 σημ. Κ.Ι. Παπαδημητρίου επίσης λ.χ. ΕφΠειρ 702/1994, ΕλλΔνη 36 (1995) 677 Γ. Μιχαηλίδη-Νουάρο, ΕρμΑΚ 479 Α. Κρητικό, σε Γεωργιάδη- Σταθόπουλου ΑΚ 479 Γ. Αρχανιωτάκη, Μεταβίβαση περιουσίας ή επιχείρησης Ένταξη της ΑΚ 479 στο σύστημα προστασίας των δανειστών από την αφερεγγυότητα του οφειλέτη (Θεσσαλονίκη 1997) Βλ. ενδεικτικά ΑΠ 684/1993, ΕλλΔνη 35 (1994) 1306 = ΕΕΝ 61 (1994) 452 Α. Κρητικό, όπ.π. ΑΚ 477 αρ. 10 Γ. Αρχανιωτάκη, όπ.π. 18: «Πρωτογενής (μη συμβατική) πρόσθετη εις ολόκληρον ευθύνη». 62 Βλ. ΑΠ 776/2003, ΕΕργΔ 65 (2005) 35: «Με τις παραπάνω διατάξεις [άρθρ. 477 και 479 ΑΚ] επεκτείνεται απλώς ο ενοχικός δεσμός και στο πρόσωπο του αποκτώντος την περιουσία, ο οποίος καθίσταται πρόσθετος οφειλέτης του ίδιου χρέους που περιέρχεται σε αυτόν στην κατάσταση που βρισκόταν κατά τον χρόνο της μεταβίβασης, χωρίς να μεταβάλλεται η φύση και το περιεχόμενο τούτου» Α. Κρητικό, όπ.π. ΑΚ 477 αρ. 10, και 472 αρ. 1: «και μετά την αναδοχή διατηρούνται αμετάβλητα η νόμιμη αιτία του χρέους, ο βαθμός ευθύνης του οφειλέτη, ο χρόνος και ο τόπος παροχής κλπ.». 63 Είναι αναντίρρητο ότι οι διατάξεις αυτές εφαρμόζονται όχι μόνο στην στερητική αλλά και στην σωρευτική αναδοχή χρέους, βλ. Α. Κρητικό, όπ.π. ΑΚ 477 αρ. 9 Γ. Αρχανιωτάκη, όπ.π

15 ΠΑΝΌΠΟΥΛΟΣ ΕΥΘΎΝΗ ΑΠΟΚΤΏΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΥΣΊΑ Ή ΕΠΙΧΕΊΡΗΣΗ ΣΤΟ ΙΔΔ Από τις διατάξεις αυτές μπορεί να εξαχθεί το συμπέρασμα ότι, κατά το πνεύμα του νόμου, οι δύο απαιτήσεις του δανειστή πρέπει να υπάγονται στο ίδιο δίκαιο, ώστε κατά την γέννηση της δεύτερης ενοχής να είναι, όπως απαιτεί ο νόμος, ακριβώς οι ίδιες, με μόνη εξαίρεση το πρόσωπο του οφειλέτη. Διαφορετικό είναι το ζήτημα ότι η σύμβαση αναδοχής μεταξύ αναδοχέα και δανειστή συνιστά χωριστή έννομη σχέση από αυτήν από την οποία πηγάζει το χρέος που είναι αντικείμενο της αναδοχής και ότι, επομένως, είναι δυνατόν η σύμβαση αναδοχής να υπάγεται σε διαφορετικό δίκαιο από αυτό που διέπει το χρέος: ο αναδεχόμενος αναλαμβάνει βάσει ενός δικαίου να εκπληρώσει μία ξένη υποχρέωση σύμφωνα με ένα άλλο δίκαιο 64. Ίσως μάλιστα εδώ να βρίσκεται η ρίζα ενός συλλογισμού που θα μπορούσε να οδηγήσει στην «λύση Μαριδάκη»: - εφόσον η σύμβαση αναδοχής χρέους και η μεταβίβαση περιουσίας ή επιχείρησης έχουν την ίδια έννομη συνέπεια, την σωρευτική, μαζί με τον οφειλέτη, ευθύνη του αναδοχέα ή αποκτώντος την περιουσία ή επιχείρηση, τότε η μεταβίβαση μπορεί να εξομοιωθεί προς σύμβαση αναδοχής - εφόσον ο αναδοχέας δεν ευθύνεται για το ξένο χρέος παρά μόνον αν κατά το δίκαιο που διέπει την σύμβαση αναδοχής έχει την σχετική υποχρέωση - τότε μπορεί να υποστηριχθεί και ότι ο αποκτών περιουσία ή επιχείρηση δεν ευθύνεται για το χρέος της περιουσίας ή επιχείρησης παρά μόνον αν έχει την σχετική υποχρέωση κατά το δίκαιο που διέπει την σύμβαση δια της οποίας αναλήφθηκε η προς μεταβίβαση υποχρέωση 65. Το γεγονός ότι ο Μαριδάκης είναι πιθανόν να προέβη στην παραπάνω εξομοίωση προκύπτει από τον τρόπο που κατέταξε συστηματικά το ζήτημα εντός της ανάπτυξης του: πραγματεύεται το ζήτημα της ευθύνης του αποκτώντος περιουσία ή επιχείρηση στο τμήμα V της 35 όπου περί αναδοχής χρέους, και όχι στο τμήμα VII της ίδιας παραγράφου περί των εξωσυμβατικών (μη αδικοπρακτικών) ενοχών, όπου και προκρίνει την εφαρμογή του εξ όλων των ειδικών συνθηκών αρμόζοντος δικαίου, την λύση δηλαδή στην οποία κατέληξε και η ελληνική νομολογία. Το λάθος του παραπάνω συλλογισμού είναι βεβαίως ορατό δια γυμνού οφθαλμού: με την σύμβαση δια της οποίας αναλαμβάνεται η προς μεταβίβαση υποχρέωση, ο αποκτών περιουσία ή επιχείρηση δεν αναλαμβάνει και την υποχρέωση να εξοφλήσει τα χρέη της περιουσίας ή επιχείρησης. Η ευθύνη του αποκτώντος δεν πηγάζει από την σύμβαση αλλά από τον νόμο, δεν είναι συμβατική αλλά εκ του νόμου, και ο νόμος εξαρτά την γέννηση της ευθύνης όχι από την σύμβαση δια της οποίας αναλαμβάνεται η υποχρέωση προς μεταβίβαση αλλά από την μεταβίβαση. Το γεγονός ότι το άρθρ. 479 ΑΚ έχει την ίδια έννομη συνέπεια με το άρθρ. 477 ΑΚ δεν θα έπρεπε να οδηγεί σε σύγχυση αναφορικά με το πραγματικό των δύο κανόνων. «Η συστηματική νομοθετική ένταξη της διάταξης στο κεφάλαιο για την αναδοχή χρέους αποδεικνύεται απλώς εξωτερική» 66. Επομένως, αφού η υποσχετική σύμβαση είναι τελικά αδιάφορη για την γέννηση της (εκ του νόμου) ευθύνης 67, δεν μπορεί η ευθύνη να διέπεται από το δίκαιο της υποσχετικής σύμβασης. Απομένει το δίκαιο που διέπει την μεταβίβαση και το δίκαιο που διέπει την έννομη σχέση από την οποία πηγάζει το χρέος της περιουσίας ή επιχείρησης 68. Όπως δείχτηκε παραπάνω (υπό ΙΙ.Α), το δίκαιο που διέπει την μεταβίβαση δεν ενδείκνυται για την ρύθμιση του ζητήματος της ευθύνης του αποκτώντος για τα χρέη της περιουσίας ή επιχείρησης, και το ίδιο δείχτηκε παραπάνω (υπό ΙΙΙ.Δ) και για το «εξ όλων των συνθηκών αρμόζον δίκαιο». 64 Βλ. Σ. Βρέλλη, ΙΔΔ 217 Γ. Μαριδάκη, ΙΔΔ ΙΙ 47 επ. Γ. Στρεϊτ & Π. Βάλληνδα, ΙΔΔ ΙΙ 34 ΙΙ. 65 Για μία όμοια κατανόηση βλ. H. Meïdanis, όπ.π. RHDI 61 (2008) Γ. Αρχανιωτάκης, όπ.π Βλ. Γ. Μιχαηλίδη-Νουάρο, ΕρμΑΚ 479 αρ. 5 Α. Κρητικό, όπ.π. ΑΚ 479 αρ. 3 και 7 καθώς και Γ. Αρχανιωτάκη, όπ.π. 189 επ., με κριτικές παρατηρήσεις, Κατά συνέπεια, δεν χρειάζεται καν να υπάρχει σύμβαση ή άλλος νομικός δεσμός μεταξύ μεταβιβάζοντος και αποκτώντος αρκεί μόνο «η περιουσία να περιήλθεν εις τον νέον φορέα δια πράξεως εν ζωή», ΑΠ 344/1970, ΝοΒ 18 (1970) /1972, ΝοΒ 21 (1973) Βλ. και Κ. Μπέη, Ε. Μπέη & Ε. Μπαλογιάννη, όπ.π. Δ. 31 (2000) 1212 Κ. Μπέη, όπ.π. Δ. 36 (2005)

16 ΔΙΆΛΕΞΗ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΩΝ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ ΕΙΔΑΔ Πέραν της εις άτοπον απαγωγής, μένει να δειχτεί και θετικά γιατί είναι ενδεδειγμένη η εφαρμογή του δικαίου που διέπει την έννομη σχέση από την οποία πηγάζει το χρέος. Β. Ανάγκη θετικής θεμελίωσης. Η άποψη του Κ. Μπέη Η θετική αυτή θεμελίωση είναι απαραίτητη ιδίως εν όψει του γεγονότος ότι η εδώ υποστηριζόμενη άποψη έχει υποστηριχθεί στο παρελθόν και από τον Καθηγητή Κ. Μπέη 69, αλλά δεν βρήκε απήχηση στην νομολογία, κι αυτό ίσως επειδή εκεί η καταλληλότητα της εφαρμογής του δικαίου που διέπει το χρέος στηρίζεται κατά κύριο λόγο στην ακαταλληλότητα των άλλων δικαίων των οποίων η εφαρμογή είχε υποστηριχθεί. Εξ άλλου, η θέση του Κ. Μπέη δεν μπορούσε να γίνει δεκτή για έναν δεύτερο λόγο: επειδή ο Καθηγητής συνάρμοσε την θέση αυτή με δύο ακόμη θέσεις που, με όλο το σεβασμό, δεν συνιστούσαν ορθή εφαρμογή του δικονομικού δικαίου, πράγμα που κατέστησε ίσως τα δικαστήρια επιφυλακτικά και ως προς την υιοθέτηση της βασικής θέσης. Συγκεκριμένα, ο Κ. Μπέης, με βάση την παραδοχή ότι «δεν υπάρχει περιθώριο διαχωρισμού του αρχικού οφειλέτη και του αποκτήσαντα την περιουσιακή ομάδα, ως νέου συνοφειλέτη, κατά πάντα όμοιου με τον αρχικό», καταλήγει στις ακόλουθες τρεις θέσεις: (α) ότι κρίσιμο για την συνδρομή ή μη συνευθύνης του αποκτώντα είναι το δίκαιο που ρυθμίζει το διασφαλιζόμενο με την συνευθύνη χρέος. [ ] (β) ότι μεταξύ αρχικού οφειλέτη και συνευθυνομένου κατά το άρθρο 479 ΑΚ υπάρχει δεσμός αναγκαστικής ομοδικίας, επειδή η διαφορά επιδέχεται ενιαία μόνο ρύθμιση (ΚΠολΔ 76 παρ. 1 περ. α ), με την έννοια ότι, αν καταδικαστεί ο οφειλέτης, θα πρέπει να καταδικαστεί και ο συνευθυνόμενος κατά το άρθρο 479 ΑΚ, όπως επίσης και αντιστρόφως, αν κριθεί ότι δεν οφείλει ο αρχικός οφειλέτης, δεν υπάρχει περιθώριο να κριθεί ότι οφείλει ο συνευθυνόμενος κατά το άρθρο 479 ΑΚ και (γ) ότι η διαιτητική συμφωνία, που ισχύει στις σχέσεις δανειστή και αρχικού οφειλέτη, ισχύει κατ ανάγκη και στις σχέσεις του διαδόχου του αρχικού οφειλέτη και συνευθυνομένου με εκείνον για τα χρέη του αποκτήσαντα την περιουσιακή ομάδα. Από τις παραπάνω θέσεις, ενώ προσυπογράφουμε ανεπιφύλακτα την πρώτη, την οποία και αναπτύσσουμε στην παρούσα μελέτη, δεν μπορούμε να δεχθούμε ως ορθές την δεύτερη και την τρίτη. Η τρίτη θέση μάλιστα, περί της υποκειμενικής έκτασης της ισχύος της συμφωνίας διαιτησίας, είναι εσφαλμένη ακόμη και αν η δεύτερη θέση, περί της αναγκαστικής ομοδικίας, ήταν ορθή, και αυτό γιατί δεν λαμβάνει υπόψη την ρητή διάταξη της δεύτερης παραγράφου του άρθρ. 76 ΚΠολΔ που εξαιρεί ρητά από την εφαρμογή της πρώτης παραγράφου τις συμφωνίες για διαιτησία. Εξ άλλου, η δεύτερη θέση έρχεται σε αντίθεση με την κρατούσα νομολογιακή γραμμή, την οποία αποδέχεται και ο ίδιος ο συγγραφέας 70, σύμφωνα με την οποία ο δικονομικός δεσμός που υφίσταται, σε περίπτωση αγωγής από τον δανειστή, μεταξύ μεταβιβάζοντος και αποκτώντος περιουσία ή επιχείρηση, ως παθητικώς εις ολόκληρον ενεχομένων κατ άρθρ. 481 ΑΚ, είναι αυτός της απλής ομοδικίας. Μετά από αυτές τις παρατηρήσεις, μπορούμε να ξαναπιάσουμε το νήμα του συλλογισμού, περνώντας στον σκοπό του κανόνα δικαίου του άρθρ. 479 ΑΚ. Γ. Σκοπός και προστατευτική εμβέλεια του κανόνα δικαίου Γίνεται από όλους δεκτό ότι σκοπός του άρθρ. 479 ΑΚ είναι η προστασία των δανειστών του οφειλέτη, απέναντι στους οποίους η περιουσία του αποτελεί την βάση για την 69 Κ. Μπέης, Ε. Μπέης & Ε. Μπαλογιάννη, όπ.π. Κ. Μπέης, όπ.π. 70 Κ. Μπέης, Πολιτική Δικονομία, άρθρ. 74 ΙΙΙ 1 γ ο ίδιος, Περί της απλής και αναγκαστικής ομοδικίας, Δ. 3 (1972) 660 ο ίδιος, παρατ. ΜΠρΑθ 3518/1973, Δ. 5 (1974) 136 (άρθρο και παρατηρήσεις αναδημοσιευθείσες σε Συμβολές στην Ερμηνεία του Δικονομικού Δικαίου Ι, και όλα στον ιστότοπο kostasbeys.gr). 16

17 ΠΑΝΌΠΟΥΛΟΣ ΕΥΘΎΝΗ ΑΠΟΚΤΏΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΥΣΊΑ Ή ΕΠΙΧΕΊΡΗΣΗ ΣΤΟ ΙΔΔ πίστη που του παρέχουν στις συναλλαγές 71. Για να οριοθετήσει επομένως το πεδίο εφαρμογής της διάταξης, πρέπει κανείς να αποβλέψει στο πρόσωπο του εκάστοτε δανειστή 72. Η πρώτη σκέψη θα ήταν να προστατεύονται μόνον οι δανειστές που έχουν την εγκατάστασή τους στην Ελλάδα. Όπως δείχτηκε παραπάνω (υπό ΙΙ.Α), ακόμη και αν ο κανόνας σύγκρουσης προσαπαιτούσε, για την εφαρμογή του άρθρ. 479 ΑΚ, να βρίσκεται στην Ελλάδα και η μεταβιβαζόμενη περιουσία ή επιχείρηση, η μονομερής προστασία των πιστωτών με έδρα στην Ελλάδα και η άρνησή της σε πιστωτές με έδρα στο εξωτερικό θα ερχόταν σε αντίθεση με το ευρωπαϊκό δίκαιο. Η αρχή της μη διάκρισης αποκλείει επομένως μία τέτοιου είδους οριοθέτηση του πεδίου εφαρμογής του άρθρ. 479 ΑΚ. Αν επομένως η προστασία δεν επιτρέπεται, από το ευρωπαϊκό δίκαιο, να περιορίζεται στους δανειστές που εδρεύουν στην Ελλάδα, πρέπει να επεκτείνεται σε όλους τους δανειστές, ανεξάρτητα από τον τόπο της έδρας ή της συνήθους διαμονής τους. Και αν, όπως δείχτηκε παραπάνω (υπό ΙΙ.Β), είναι δικαιοπολιτικά άστοχο η προστασία να περιοριστεί με κριτήριο την έδρα της επιχείρησης ή περιουσίας στην Ελλάδα, πρέπει να παρέχεται ακόμη και όταν η έδρα αυτή ευρίσκεται στο εξωτερικό. Οδηγούμενος αυτός ο συλλογισμός στα άκρα, θα σήμαινε ότι το άρθρ. 479 ΑΚ εφαρμόζεται πάντοτε, ως κανόνας αμέσου εφαρμογής. Τουλάχιστον σε μία περίπτωση όμως, η εφαρμογή του άρθρ. 479 ΑΚ φαίνεται αδικαιολόγητη: όταν ο Α, που δεν έχει την έδρα του στην Ελλάδα, αποκτά από τον Β, που δεν έχει την έδρα του στην Ελλάδα, μία περιουσία ή επιχείρηση, που δεν ευρίσκεται στην Ελλάδα, και στην οποία ανήκουν χρέη που πηγάζουν από μία έννομη σχέση, που δεν υπάγεται στο ελληνικό δίκαιο, και η οποία συνδέει τον Β με τον Γ, ο οποίος δεν έχει την έδρα του στην Ελλάδα. Σε αυτήν την περίπτωση, ακόμη και αν το ζήτημα της ευθύνης του Α έναντι του Γ έφτανε να κριθεί ενώπιον των ελληνικών δικαστηρίων, η εφαρμογή στο ζήτημα αυτό του ελληνικού δικαίου και του άρθρ. 479 ΑΚ παρίσταται αδικαιολόγητη, με δεδομένο άλλωστε ότι η διάταξη αυτή, αν και αναγκαστικού δικαίου, δεν φαίνεται να είναι τόσο κεφαλαιώδους σημασίας για την ελληνική έννομη τάξη ώστε να απαιτείται η εφαρμογή της σε κάθε περίπτωση 73. Αν όμως γίνει δεκτό ότι υπάρχει έστω μία περίπτωση στην οποία δεν υπάρχει λόγος εφαρμογής του άρθρ. 479 ΑΚ, τότε σίγουρα ο κανόνας αυτός δεν είναι αμέσου εφαρμογής. Δεν μπορεί επομένως να μην αναζητηθεί ένα κριτήριο οριοθέτησης του πεδίου εφαρμογής του άρθρ. 479 ΑΚ. Μπορεί ο κανόνας αυτός να μην αποσκοπεί στην προστασία μόνο των δανειστών που έχουν την έδρα τους στην Ελλάδα, αλλά η προστατευτική του εμβέλεια δεν καταλαμβάνει όλους τους δανειστές του κόσμου. Σύμφωνα με την διατύπωση του Γιώργου Αρχανιωτάκη 74, «ο ειδικότερος σκοπός της ερμηνευόμενης διάταξης συνίσταται στην διατήρηση της περιουσίας ή της επιχείρησης ως υπέγγυας απέναντι στους δανειστές και μετά την μεταβίβαση. Δηλαδή, σαν να μην είχε συντελεστεί η μεταβίβαση, το κύρος της οποίας, πάντως, δεν θίγεται διόλου από την ρύθμιση. Σημαίνει, περαιτέρω, ότι οι δανειστές ουσιαστικά αποκτούν δικαίωμα δίωξης και 71 Βλ. ενδεικτικά, από την θεωρία, Γ. Μιχαηλίδη-Νουάρο, Τινά περί προστασίας των δανειστών εν περιπτώσει μεταβιβάσεως περιουσίας ή επιχειρήσεως (γνμδ) ΕΕΝ 17 (1950) 145 επ., 146 Α. Κρητικό, όπ.π. ΑΚ 479 αρ. 1 Γ. Αρχανιωτάκη, όπ.π. 109 επ., καθώς και κριτικές παρατηρήσεις, 113 επ. 72 Εκκινώντας από την αφετηρία ότι η διάταξη του άρθρ. 479 ΑΚ θεμελιώνει την ενότητα της περιουσίας, και στρέφοντας την ανάλυσή της προς αυτήν, η Χ. Τσούκα, όπ.π. Κοινοδίκιον 1996/2.Α , τείνει προς την υποστήριξη του τόπου της περιουσίας ή επιχείρησης ως συνδετικού στοιχείου, σελ. 102, προς την οποία φαίνεται πως έκλινε (μάλλον όμως όχι στην κατεύθυνση της απόδοσης στο συνδετικό στοιχείο αυτό αυτοτελούς σημασίας αλλά εντός της στάθμισης «όλων των ειδικών συνθηκών» κατά την εφαρμογή του κρατούντος στην νομολογία κανόνα σύγκρουσης) και ο Καθηγητής Σπ. Βρέλλης κατά την συζήτηση που ακολούθησε την διάλεξη, αντλώντας επιχείρημα και από τον «οιονεί εμπράγματο» χαρακτήρα της αξίωσης του δανειστή στην περιουσία του οφειλέτη, για τον οποίο αμέσως π.κ. 73 Αυτή είναι και η άποψη των δικαστηρίων, αφού ποτέ δεν εφαρμόζουν το άρθρ. 479 ΑΚ απ ευθείας, αλλά μόνον όταν εφαρμοστέο είναι το ελληνικό δίκαιο. Βλ. επίσης Α. Αντάπαση, όπ.π. ΕΕμπΔ 47 (1996) , και 362, σχετικά με το ότι η εφαρμογή αλλοδαπού δικαίου που δεν περιέχει διάταξη αντίστοιχη προς αυτήν του άρθρ. 479 ΑΚ δεν αποκρούεται με επίκληση της δημόσιας τάξης του άρθρ. 33 ΑΚ βλ. και Χ. Τσούκα, όπ.π. Κοινοδίκιον 1996/2.Α. 95, όπου και εν γένει βαθύτερη ανάλυση του ζητήματος από την σκοπιά αυτή. 74 Όπ.π , με περαιτέρω παραπομπές. 17

18 ΔΙΆΛΕΞΗ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΩΝ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ ΕΙΔΑΔ παρακολούθησης των στοιχείων που απαρτίζουν το σύνολο της περιουσίας ή της επιχείρησης». Πρόκειται για ένα δικαίωμα παρεπόμενο της κύριας απαίτησης του δανειστή κατά του οφειλέτη του και εξασφαλιστικό της απαίτησης αυτής έναντι του κινδύνου αφερεγγυότητας του οφειλέτη. Ο νόμος χορηγεί στον δανειστή ένα δικαίωμα «δίωξης και παρακολούθησης» των στοιχείων της περιουσίας ή επιχείρησης, μία «οιονεί εμπράγματη αξίωση», παρακολουθηματική της απαίτησης. Με άλλα λόγια, η ευθύνη του αποκτώντος περιουσία ή επιχείρηση για τα χρέη της αντιστοιχεί σε μία «οιονεί εμπράγματη αξίωση» επί της περιουσίας ή επιχείρησης, η οποία εξασφαλίζει την απαίτηση του δανειστή κατά του αρχικού φορέα της περιουσίας ή επιχείρησης. Η ευθύνη επομένως του αποκτώντος περιουσία ή επιχείρηση γεννιέται επειδή, ήδη προ της μεταβίβασης της περιουσίας ή επιχείρησης, έχει χορηγηθεί από τον νόμο σε καθέναν από τους δανειστές ένα δικαίωμα «δίωξης και παρακολούθησης» των στοιχείων της περιουσίας ή επιχείρησης. Επομένως, το ερώτημα αν ευθύνεται ο αποκτών περιουσία ή επιχείρηση για τα χρέη της, ταυτίζεται με το ερώτημα αν ο δανειστής είχε την παραπάνω «οιονεί εμπράγματη αξίωση» κατά τον χρόνο της μεταβίβασης της περιουσίας ή επιχείρησης. Για να ευρεθεί λοιπόν το εφαρμοστέο δίκαιο στην ευθύνη του αποκτώντος αρκεί να ευρεθεί το δίκαιο που ρυθμίζει την γέννηση, την ύπαρξη και την έκταση της «οιονεί εμπράγματης αξίωσης». Η «οιονεί εμπράγματη αξίωση» γεννιέται αυτοδικαίως, μαζί με την ασφαλιζόμενη απαίτηση, είτε το ξέρει ή το θέλει ο δανειστής ή ο οφειλέτης είτε όχι. Είναι παρεπόμενη και εξασφαλιστική της απαίτησης, και γεννιέται μαζί με αυτήν αυτόματα. Η γέννηση της «οιονεί εμπράγματης αξίωσης» είναι έννομη συνέπεια της γέννησης της απαίτησης. Επειδή επομένως η απαίτηση πηγάζει από κάποια έννομη σχέση που διέπεται από ένα δίκαιο, αυτό το δίκαιο διέπει και την «οιονεί εμπράγματη αξίωση» ως έννομη συνέπεια της απαίτησης. Αφού λοιπόν αυτή η «οιονεί εμπράγματη αξίωση» υπάγεται στο δίκαιο που διέπει την ασφαλιζόμενη απαίτηση (το χρέος της περιουσίας ή επιχείρησης), από το ίδιο δίκαιο διέπεται και το ζήτημα της ευθύνης του αποκτώντος. Η προστατευτική εμβέλεια του άρθρ. 479 ΑΚ καλύπτει, κατά το σκοπό του κανόνα αυτού, όλα τα πρόσωπα που κατά την μεταβίβαση της περιουσίας ή επιχείρησης ήταν κατά το ελληνικό δίκαιο δανειστές της και είχαν, ως εκ τούτου, «οιονεί εμπράγματη αξίωση» επ αυτής. Η «οιονεί εμπράγματη αξίωση» του δανειστή στην περιουσία του οφειλέτη δεν είναι αξίωση εμπραγμάτου δικαίου. Δεν ρυθμίζει ούτε ιδρύει έννομη σχέση του δανειστή προς την περιουσία ή την επιχείρηση, αλλά έννομη σχέση μεταξύ του δανειστή και του εκάστοτε φορέα της περιουσίας ή επιχείρησης. Ο δανειστής, εκ μόνου του γεγονότος ότι είναι δανειστής, δεν αποκτά κανενός είδους εξουσίαση πάνω στην περιουσία ή επιχείρηση. Όπως έχει διδάξει ο Καθηγητής Απόστολος Γεωργιάδης: Και το ενοχικό δικαίωμα που στρέφεται κατά τρίτου δεν παύει να είναι σχετικό και να διέπεται από τους κανόνες της προλήψεως και σύμμετρης ικανοποιήσεως. Άλλωστε, κατ ακρίβεια, στις περιπτώσεις αυτές το ενοχικό δικαίωμα δεν ενεργεί κατά τρίτου, δηλ. προσώπου που βρίσκεται έξω από την ενοχική σχέση. Απλώς ο νόμος αλλοιώνει ως προς το υποκείμενο την ενοχή με την έννοια, ότι είτε προσθέτει στον υπάρχοντα οφειλέτη και νέο ( ) [όπως στην περίπτωση του άρθρ. 479 ΑΚ], είτε μεταβιβάζει ολόκληρη τη συμβατική σχέση σε άλλον ( ) 75. Η κατανόηση της αξίωσης του δανειστή κατά του αποκτήσαντος την περιουσία ή επιχείρηση ως πηγάζουσας από μία «οιονεί εμπράγματη αξίωση» του δανειστή αυτού στην περιουσία του οφειλέτη, δεν αποσκοπεί στην αμφισβήτηση της φύσης της αξίωσης του δανειστή κατά του αποκτήσαντος ως ενοχικής και στην κατάταξή της στο εμπράγματο δίκαιο, αλλά μόνο στην διασάφηση της λειτουργίας της, τόσο στο ουσιαστικό δίκαιο, όσο και στο ιδιωτικό διεθνές δίκαιο, όπως επιχειρείται στην παρούσα μελέτη. Επομένως, εκ της κατανόησης αυτής, δεν μπορεί να συναχθεί επιχείρημα υπέρ της ιδιωτικοδιεθνολογικής κατάταξης της ευθύνης του αποκτώντος περιουσία ή επιχείρηση στο εμπράγματο δίκαιο και της εφαρμογής της lex rei sitae. 75 Α. Γεωργιάδης σε Γεωργιάδη-Σταθόπουλου ΑΚ 973 αρ

19 ΠΑΝΌΠΟΥΛΟΣ ΕΥΘΎΝΗ ΑΠΟΚΤΏΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΥΣΊΑ Ή ΕΠΙΧΕΊΡΗΣΗ ΣΤΟ ΙΔΔ Δ. Νομολογιακά προηγούμενα Η λύση που προτείνεται εδώ είναι αυτή που εφαρμόζουν τα αυστριακά δικαστήρια υπό το κράτος της, αντίστοιχης προς το άρθρ. 479 ΑΚ, 1409 αυστρακ, ήδη από το Σε μία απόφαση του έτους αυτού, το αυστριακό Ακυρωτικό, αφού διαπίστωσε ότι το επίδικο χρέος διεπόταν από το αυστριακό δίκαιο, προέβη αμέσως στην εφαρμογή της 1409 αυστρακ και απέρριψε την αγωγή κατά του αποκτήσαντος, επειδή η αποκτηθείσα οικία δεν συνιστούσε το μόνο περιουσιακό στοιχείο του μεταβιβάσαντος 76. Την ίδια λύση, της υπαγωγής της ευθύνης του αποκτώντος στο δίκαιο που διέπει το χρέος, εφάρμοσε μεταγενέστερα, αποκλίνοντας από την νομολογία του γερμανικού Ομοσπονδιακού Δικαστηρίου, και το Εφετείο της Koblenz, όχι και τόσο σαφώς όμως 77. Υπάρχουν όμως και αποφάσεις ελληνικών δικαστηρίων που φαίνεται να έχουν κινηθεί σε αυτήν την λύση. Το Ειρηνοδικείο Πειραιώς ακολούθησε τον ίδιο συλλογισμό όπως αυτός του αυστριακού Ακυρωτικού παραπάνω: αμέσως μόλις διαπίστωσε ότι το διασφαλιζόμενο χρέος διεπόταν από το ελληνικό δίκαιο, εφάρμοσε το άρθρ. 479 ΑΚ, και μάλιστα την στιγμή που εναγόμενη ναυτιλιακή εταιρία ήταν η δεύτερη κατά σειρά αποκτήσασα το πλοίο που αποτελούσε την μοναδική περιουσία του οφειλέτη του ενάγοντος 78. Όμοια έκρινε και το Εφετείο Πειραιώς, για να καταδικάσει τον αποκτήσαντα πλοίο να καταβάλει σε ναυτικό μισθούς που του οφείλονταν από τον προηγούμενο πλοιοκτήτη, και ο Άρειος Πάγος απέρριψε την αίτηση αναίρεσης της εφετειακής απόφασης 79. Δεν μπορούμε να κάνουμε υποθέσεις ως προς το γιατί οι αποφάσεις αυτές πέρασαν μάλλον απαρατήρητες, ίσως πάντως αυτό να οφείλεται στο ότι δεν περιείχαν πανηγυρική διατύπωση της λύσης που εφάρμοσαν. Ε. Μετασυμβατική επιλογή δικαίου εφαρμοστέου στην υποκείμενη σύμβαση Η λύση που προτείνεται εδώ είναι σε θέση να συμβάλει στην όμοια μεταχείριση ομοίων περιπτώσεων και να απαλείψει τον κίνδυνο ανεπιεικών για τους δανειστές αποτελεσμάτων. Χρειάζεται όμως να τονιστεί ένα τελευταίο σημείο, κρίσιμο για την εφαρμογή της, ώστε να αποφεύγονται και αποτελέσματα ανεπιεική για τον αποκτώντα. Είδαμε παραπάνω ότι η προστατευτική εμβέλεια του άρθρ. 479 ΑΚ καλύπτει τα φυσικά πρόσωπα που κατά την μεταβίβαση της περιουσίας ή επιχείρησης είχαν κατά το ελληνικό δίκαιο «οιονεί εμπράγματη αξίωση» επ αυτής. Πρέπει δηλαδή η «οιονεί εμπράγματη αξίωση» επί της περιουσίας ή της επιχείρησης να υφίσταται πριν την μεταβίβαση. Στο πεδίο του ουσιαστικού δικαίου, αυτό σημαίνει ότι η απαίτηση του δανειστή πρέπει να έχει γεννηθεί πριν την μεταβίβαση. Στο πεδίο του ιδιωτικού διεθνούς δικαίου αυτό σημαίνει ότι η απαίτηση όχι μόνο πρέπει να έχει γεννηθεί, αλλά και ότι πρέπει να έχει υπαχθεί στο ελληνικό δίκαιο. Αυτό προκύπτει επίσης από το άρθρ. 3 παρ. 2 εδ. β του Κανονισμού Ρώμη Ι (όμοια η ταυτάριθμη διάταξη της Σύμβασης της Ρώμης), σύμφωνα με το οποίο «κάθε μεταβολή του εφαρμοστέου δικαίου που γίνεται μετά την σύναψη της σύμβασης δεν [ ] επηρεάζει αρνητικά τα δικαιώματα τρίτων», το οποίο αφορά βέβαια μόνο σε συμβατικές ενοχές, πρέπει όμως, για την ταυτότητα του νομικού λόγου, να εφαρμόζεται σε κάθε περίπτωση επιλογής του εφαρμοστέου δικαίου. Μεταγενέστερη της γέννησης της απαίτησης συμφωνία μεταξύ δανειστή και οφειλέτη περί υπαγωγής της στο ελληνικό δίκαιο, δεν μπορεί να βλάπτει τους τρίτους δεν επιτρέπεται άρα εξ αιτίας μιας τέτοιας συμφωνίας να επιβαρυνθεί η θέση του 76. OGH, , JBl. 103 (1971) OLG Koblenz, όπ.π. και St. Tiedemann, όπ.π ΕιρΠειρ 142/1981, όπ.π. Για το ότι το άρθρ. 479 ΑΚ εφαρμόζεται και επί περαιτέρω μεταβίβασης της ίδιας περιουσίας ή επιχείρησης, εφόσον οι προϋποθέσεις εφαρμογής του συντρέχουν και στο πρόσωπο του δεύτερου αποκτώντος, βλ. ήδη, ενδεικτικά ΑΠ 522/1972, ΝοΒ 20 (1972) 1322 και Α. Κρητικό, όπ.π. ΑΚ 479 αρ ΕφΠειρ 694/1993 και ΑΠ 424/1995, όπ.π. 19

20 ΔΙΆΛΕΞΗ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΩΝ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ ΕΙΔΑΔ αποκτώντος περιουσία ή επιχείρηση, με την αιφνιδιαστική υπαγωγή στο ελληνικό δίκαιο του ζητήματος της ευθύνης του για χρέη αυτής. Κρίσιμος χρόνος, μετά τον οποίον η συμφωνία αυτή δεν πρέπει να μπορεί να αντιταχθεί στον αποκτώντα, είναι αυτός της υποσχετικής σύμβασης με την οποία αναλαμβάνεται η προς μεταβίβαση υποχρέωση, γιατί από τότε γεννώνται στο πρόσωπο του αποκτώντος δικαιώματα σε σχέση με την μεταβιβαζόμενη περιουσία ή επιχείρηση 80. Τέτοιες σκέψεις για την θέση του αποκτώντος δεν ελήφθησαν υπόψη στην εξής περίπτωση: δυνάμει σύμβασης που καταρτίστηκε στην Βενεζουέλα, μία εταιρία με έδρα στο Καράκας παρέσχε υπηρεσίες στο πλοίο που αποτελούσε το μοναδικό περιουσιακό στοιχείο μιας επιχείρησης με πραγματική έδρα στην Ελλάδα, η οποία ακολούθως το πούλησε σε άλλη ελληνική επιχείρηση, και αυτή σε τρίτη. Επειδή η αμοιβή δεν καταβλήθηκε, η αλλοδαπή εταιρία ενήγαγε τις τρεις ελληνικές επιχειρήσεις ενώπιον του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς, το οποίο έκρινε ότι εφαρμοστέο στην σύμβαση παροχής υπηρεσιών ήταν το ελληνικό δίκαιο βάσει μετασυμβατικής υπαγωγής των παριστάμενων στην δίκη συμβαλλομένων σε αυτό με τις προτάσεις τους, αλλά και, αναφορικά με τις απολειπόμενες διαδίκους εταιρίες, ως το εξ όλων των ειδικών συνθηκών αρμόζον (άρθρ. 25 εδ. β ΑΚ) 81. Υποθέτοντας ότι α) εφαρμοστέο στην υποκείμενη σύμβαση παροχής υπηρεσιών ήταν το δίκαιο της Βενεζουέλας, και β) το δίκαιο αυτό δεν περιλαμβάνει διάταξη αντίστοιχη του άρθρ. 479 ΑΚ, έτσι που έκρινε το δικαστήριο επιβάρυνε την θέση του αποκτώντος αποδεχόμενο ότι η εν επιδικία επιλογή του ελληνικού δικαίου μεταξύ δανειστή και μεταβιβάσαντος δεσμεύει και τον αποκτώντα, κι ας ήταν αυτή η επιλογή μεταγενέστερη της μεταβίβασης. Για να αποφεύγονται τέτοιες αποφάσεις, καλό είναι να γίνουν ορισμένες διακρίσεις: Σε περίπτωση που το επίδικο χρέος της μεταβιβασθείσας περιουσίας ή επιχείρησης διέπεται, κατά τον χρόνο της σύναψης της υποσχετικής σύμβασης με την οποία αναλαμβάνεται η προς μεταβίβαση υποχρέωση, από ένα αλλοδαπό δίκαιο που δεν περιέχει διάταξη όμοια με αυτήν του άρθρ. 479 ΑΚ, και η οποία, μεταγενέστερα, υπάγεται με συμφωνία μεταβιβάζοντος και δανειστή στο ελληνικό δίκαιο, ο αποκτήσας δεν ευθύνεται για το χρέος. Τυχόν αγωγή του δανειστή κατά του αποκτήσαντα, που στηρίζεται στο άρθρ. 479 ΑΚ, είναι νόμω αβάσιμη, και μάλιστα ακόμη και αν οι διάδικοι συμφωνήσουν στην εφαρμογή του ελληνικού δικαίου για την δικαστική επίλυση της διαφοράς τους, αφού, σύμφωνα με το ίδιο το άρθρ. 479 ΑΚ, όπως ερμηνεύθηκε παραπάνω, ο αποκτών περιουσία ή επιχείρηση δεν ευθύνεται για τα ανήκοντα σε αυτήν χρέη που δεν διέπονται από το ελληνικό δίκαιο κατά τον χρόνο της σύναψης της σύμβασης με την οποία αναλήφθηκε η προς μεταβίβαση υποχρέωση. Ευθύνη του αποκτώντος στην περίπτωση αυτή θα ήταν δυνατή μόνον αν η οικειοθελής υπαγωγή του στο ελληνικό δίκαιο ερμηνευόταν, πολύ τολμηρά είναι η αλήθεια, ως σιωπηρή αναδοχή του επίδικου χρέους. Αν πάντως μπορεί να συναχθεί τέτοια υπόσχεση του αποκτώντος αυτή θα είναι κατ αρχήν έγκυρη και ισχυρή, όπως ισχυρή είναι και, στην αντίστροφη περίπτωση όπου το άρθρ. 479 ΑΚ εφαρμόζεται, η παραίτηση του δανειστή από την προστασία που του παρέχεται με την διάταξη αυτή 82. V. ΣΥΜΠΈΡΑΣΜΑ Ως συμπέρασμα δεν έχουμε να κομίσουμε άλλο από αυτό που δεχθήκαμε εξ αρχής: ο με σύμβαση αποκτών περιουσία ή επιχείρηση ως οικονομική ενότητα, εάν, αυτομάτως και σε ποια έκταση, καθίσταται συνυπεύθυνος για χρέος που την βαρύνει, κρίνει το δίκαιο που διέπει το χρέος αυτό. 80 Βλ. και St. Tiedemann, όπ.π Το ίδιο πρέπει να γίνει δεκτό και στο ουσιαστικό δίκαιο, βλ. ενδεικτικά Γ. Αρχανιωτάκη, όπ.π. 297 Φ. Δωρή, όπ.π ΠΠρΠειρ 892/1994, ΕΕμπΔ 46 (1995) 91 = Δελτ. ΑΕ&ΕΠΕ 1 (1995) Βλ. Γ. Μιχαηλίδη-Νουάρο, ΕρμΑΚ 479 αρ. 37 Γ. Αρχανιωτάκη, όπ.π

Έχει ανακύψει εκατοντάδες φορές το ζήτημα τα τελευταία χρόνια στην ελληνική νομολογία και

Έχει ανακύψει εκατοντάδες φορές το ζήτημα τα τελευταία χρόνια στην ελληνική νομολογία και LEGAL INSIGHT ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ ΝΟΜΗΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΗΜΕΝΗΣ ΠΩΛΗΣΗΣ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟΥ Γιώργος Ψαράκης Έχει ανακύψει εκατοντάδες φορές το ζήτημα τα τελευταία χρόνια στην ελληνική νομολογία και έχει

Διαβάστε περισσότερα

Εφετείο Πειραιώς: 94/2002 Πηγή: Ε.Ν.. 30/2002 σελ. 286

Εφετείο Πειραιώς: 94/2002 Πηγή: Ε.Ν.. 30/2002 σελ. 286 Εφετείο Πειραιώς: 94/2002 Πηγή: Ε.Ν.. 30/2002 σελ. 286 Παραγραφή αξιώσεων κατ αντιπροσώπου ν. 762/78. Σ Ρώµης 1980. µεταβίβαση πλοίου. Παλιννόστηση. Παραγραφή αξιώσεων από τη σύµβαση ναυτολόγησης κατά

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΚΑΙΟΥ ΕΠΙ ΤΩΝ ΔΙΕΘΝΩΝ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ 2. (Εγκρίθηκαν στις 19 Μαρτίου 2015) 3. εφαρμοστέου δικαίου επί των διεθνών εμπορικών συμβάσεων.

ΔΙΚΑΙΟΥ ΕΠΙ ΤΩΝ ΔΙΕΘΝΩΝ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ 2. (Εγκρίθηκαν στις 19 Μαρτίου 2015) 3. εφαρμοστέου δικαίου επί των διεθνών εμπορικών συμβάσεων. ΑΡΧΕΣ [ΤΗΣ ΧΑΓΗΣ (ΣΧΙΔΔ)] 1 ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΟΥ ΕΦΑΡΜΟΣΤΕΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΕΠΙ ΤΩΝ ΔΙΕΘΝΩΝ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ 2 (Εγκρίθηκαν στις 19 Μαρτίου 2015) 3 Προοίμιο Το κείμενο αυτό εκθέτει τις γενικές αρχές που αφορούν

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ 8 ο ΜΑΘΗΜΑ

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ 8 ο ΜΑΘΗΜΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ 8 ο ΜΑΘΗΜΑ Ι. Ανώμαλη Εξέλιξη της Ενοχής στις Αμφοτεροβαρείς Συμβάσεις 1. Έννοια Αμφοτεροβαρούς Σύμβασης Οι Αμφοτεροβαρείς Συμβάσεις δημιουργούν ενοχικές υποχρεώσεις

Διαβάστε περισσότερα

PUBLIC ΤΟΣΥΜΒΟΥΛΙΟ 9755/98 LIMITE JUSTCIV59 ΣΗΜΕΙΩΜΑ. της Προεδρίας ΡΩΜΗΙ

PUBLIC ΤΟΣΥΜΒΟΥΛΙΟ 9755/98 LIMITE JUSTCIV59 ΣΗΜΕΙΩΜΑ. της Προεδρίας ΡΩΜΗΙ ConseilUE EΥΡΩΠΑÏΚΗΕΝΩΣΗ ΤΟΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Βρυξέλλες,15Ιουλίου1998(20.07) (OR.D) 9755/98 PUBLIC LIMITE JUSTCIV59 ΣΗΜΕΙΩΜΑ της Προεδρίας Θέμα: Σύμβαση"ΡώμηΙ" ΡΩΜΗΙ Στόχοςτουπαρόντοςεγγράφουείναιναπροσφέρειμιαόσοτοδυνατόνσαφέστερηκαισυνεκτικότερηβάσηγιατις

Διαβάστε περισσότερα

ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΕΣ EL Ενωμένη στην πολυμορφία EL 2009/2170(INI) Σχέδιο έκθεσης Diana Wallis (PE )

ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΕΣ EL Ενωμένη στην πολυμορφία EL 2009/2170(INI) Σχέδιο έκθεσης Diana Wallis (PE ) ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Επιτροπή Νομικών Θεμάτων 12.1.2012 2009/2170(INI) ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΕΣ 1-20 Σχέδιο έκθεσης Diana Wallis (PE469.99301-00) με συστάσεις προς την Επιτροπή σχετικά με την τροποποίηση

Διαβάστε περισσότερα

Αθήνα, Αριθ. Πρωτ.: Γ/ΕΞ/499/ Α Π Ο Φ Α Σ Η 07/2018

Αθήνα, Αριθ. Πρωτ.: Γ/ΕΞ/499/ Α Π Ο Φ Α Σ Η 07/2018 Αθήνα, 19-01-2018 Αριθ. Πρωτ.: Γ/ΕΞ/499/19-01-2018 ΑΡΧΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ Ε ΟΜΕΝΩΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ Α Π Ο Φ Α Σ Η 07/2018 (Τµήµα) Η Αρχή Προστασίας εδοµένων Προσωπικού Χαρακτήρα συνεδρίασε σε σύνθεση Τµήµατος

Διαβάστε περισσότερα

ΕΥΘΥΝΗ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΤΟΥ ΠΛΟΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΦΟΠΛΙΣΤΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΘΑΝΑΣΙΑ ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΚΑΜΠΟΥΡΟΠΟΥΛΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ

ΕΥΘΥΝΗ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΤΟΥ ΠΛΟΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΦΟΠΛΙΣΤΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΘΑΝΑΣΙΑ ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΚΑΜΠΟΥΡΟΠΟΥΛΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΕΥΘΥΝΗ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΤΟΥ ΠΛΟΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΦΟΠΛΙΣΤΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΘΑΝΑΣΙΑ ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΚΑΜΠΟΥΡΟΠΟΥΛΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΕΝΝΟΙΑ ΠΛΟΙΟΚΤΗΤΗ- ΚΥΡΙΟΥ ΤΟΥ ΠΛΟΙΟΥ- ΕΦΟΠΛΙΣΤΗ ΠΛΟΙΟΚΤΗΤΗΣ = φυσικό ή νομικό πρόσωπο που εκμεταλλεύεται

Διαβάστε περισσότερα

To εφαρµοστέο δίκαιο στην ΑΚ 479- Η δέσµευση τρίτων από το δεδικασµένο. (ΠολΠρΝαυπλίου 53/2008)

To εφαρµοστέο δίκαιο στην ΑΚ 479- Η δέσµευση τρίτων από το δεδικασµένο. (ΠολΠρΝαυπλίου 53/2008) To εφαρµοστέο δίκαιο στην ΑΚ 479- Η δέσµευση τρίτων από το δεδικασµένο (ΠολΠρΝαυπλίου 53/2008) Των i) Προκόπη Γ. ηµητριάδη, ικηγόρου, LL.M. (Cambridge), Μ Ε Αστικού ικαίου (Παν. Αθηνών), Συνεργάτη της

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ. Εξουσία που απονέμεται από το δίκαιο στο φυσικό ή νομικό πρόσωπο (δικαιούχος) για την ικανοποίηση έννομων συμφερόντων του.

ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ. Εξουσία που απονέμεται από το δίκαιο στο φυσικό ή νομικό πρόσωπο (δικαιούχος) για την ικανοποίηση έννομων συμφερόντων του. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ 3 ο Μάθημα Διάγραμμα Παράδοσης ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ 1. Έννοια Δικαιώματος Εξουσία που απονέμεται από το δίκαιο στο φυσικό ή νομικό πρόσωπο (δικαιούχος) για την ικανοποίηση έννομων συμφερόντων

Διαβάστε περισσότερα

Ενδεικτικές απαντήσεις στα θέματα των εξετάσεων στο μάθημα «Ασκήσεις Αστικού και Αστικού Δικονομικού Δικαίου» (Εξετ. Περίοδος Σεπτεμβρίου 2014)

Ενδεικτικές απαντήσεις στα θέματα των εξετάσεων στο μάθημα «Ασκήσεις Αστικού και Αστικού Δικονομικού Δικαίου» (Εξετ. Περίοδος Σεπτεμβρίου 2014) Ενδεικτικές απαντήσεις στα θέματα των εξετάσεων στο μάθημα «Ασκήσεις Αστικού και Αστικού Δικονομικού Δικαίου» (Εξετ. Περίοδος Σεπτεμβρίου 2014) Ζήτημα 1 ο 1) α) Η αίτηση ασφαλιστικών μέτρων της Β ορθά

Διαβάστε περισσότερα

ΜΠρΑθ 10689/2008 [Διαδικασία συνδιαλλαγής κατά τον ΠτΚ - Προληπτικά μέτρα*] (παρατ. Ι. Σπυριδάκης)

ΜΠρΑθ 10689/2008 [Διαδικασία συνδιαλλαγής κατά τον ΠτΚ - Προληπτικά μέτρα*] (παρατ. Ι. Σπυριδάκης) ΜΠρΑθ 10689/2008 [Διαδικασία συνδιαλλαγής κατά τον ΠτΚ - Προληπτικά μέτρα*] (παρατ. Ι. Σπυριδάκης) Πρόεδρος: Μ. Τατσέλου Δικηγόρος: Α. Αγγελίδης Το άνοιγμα της διαδικασίας συνδιαλλαγής ή η επικύρωση της

Διαβάστε περισσότερα

ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL 11.11.2011

ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL 11.11.2011 ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Επιτροπή Νομικών Θεμάτων 11.11.2011 ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ σχετικά με την πρόταση κανονισμού του Συμβουλίου σχετικά με τη διεθνή δικαιοδοσία, το εφαρμοστέο δίκαιο και την αναγνώριση

Διαβάστε περισσότερα

669/2013 ΜΠΡ ΑΘ ( 597917) (Α ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΝΟΜΟΣ)

669/2013 ΜΠΡ ΑΘ ( 597917) (Α ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΝΟΜΟΣ) 669/2013 ΜΠΡ ΑΘ ( 597917) (Α ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΝΟΜΟΣ) Δικαίωμα για παροχή έννομης προστασίας κατά το Σύνταγμα και την ΕΣΔΑ. Εννοια και περιεχόμενο. Θέσπιση από τον κοινό νομοθέτη περιορισμών και προϋποθέσεων

Διαβάστε περισσότερα

Αρχές Δικαίου Επιχειρήσεων Διάλεξη 3 η. Νικόλαος Καρανάσιος

Αρχές Δικαίου Επιχειρήσεων Διάλεξη 3 η. Νικόλαος Καρανάσιος Αρχές Δικαίου Επιχειρήσεων Διάλεξη 3 η Νικόλαος Καρανάσιος Φυσικά και Νομικά πρόσωπα. Φυσικό Πρόσωπο Ικανότητα Δικαιοπραξίας Κατάλληλη Ηλικία Υγεία Μη απαγόρευση Κάτοικος Επικράτειας Ιθαγένεια Ιδιότητα

Διαβάστε περισσότερα

Γ Ν Ω Μ Ο Δ Ο Τ Η Σ Η

Γ Ν Ω Μ Ο Δ Ο Τ Η Σ Η ΠΑΝΟ ΕΤΓΟΤΡΖ-ΓΗΚΖΓΟΡΟ ΑΘΖΝΩΝ ΝΟΜΗΚΟ ΤΜΒΟΤΛΟ ΚΔΝΣΡΗΚΖ ΔΝΩΖ ΓΖΜΩΝ ΚΑΗ ΚΟΗΝΟΣΖΣΩΝ ΔΛΛΑΓΟ ΜΠΟΤΜΠΟΤΛΗΝΑ 9-11 (2 ος όροφος) ΑΘΖΝΑ ΣΖΛ:210-8259140-1-FAX: 210-8259235 ΚΗΝ:6977506705 E-mail: pzygouris@gmail.com

Διαβάστε περισσότερα

Η θέση του ετερόρρυθμου εταίρου μετά την ισχύ του Ν. 4072/2012

Η θέση του ετερόρρυθμου εταίρου μετά την ισχύ του Ν. 4072/2012 Η θέση του ετερόρρυθμου εταίρου μετά την ισχύ του Ν. 4072/2012 Ερώτηση: Ποια η θέση του ετερόρρυθμου εταίρου μετά την ισχύ του Ν. 4072/2012; Απάντηση: Για την ετερόρρυθμη εταιρία πρέπει να τονιστεί το

Διαβάστε περισσότερα

ΕΦΕΤΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΑΡΙΘΜΟΣ 2422/2012

ΕΦΕΤΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΑΡΙΘΜΟΣ 2422/2012 ΕΦΕΤΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΑΡΙΘΜΟΣ 2422/2012 (...) ΙΙ. Με την απευθυνόμενη στο Πολυμελές Πρωτοδικείο Αθηνών από 11.3.2010 και με αριθμό έκθεσης κατάθεσης.../2010 αγωγή, που άσκησε η ενάγουσα ανώνυμη εταιρία με την

Διαβάστε περισσότερα

Εφαρμοστέο δίκαιο στα έναντι τρίτων αποτελέσματα των εκχωρήσεων απαιτήσεων. Πρόταση κανονισμού (COM(2018)0096 C8-0109/ /0044(COD))

Εφαρμοστέο δίκαιο στα έναντι τρίτων αποτελέσματα των εκχωρήσεων απαιτήσεων. Πρόταση κανονισμού (COM(2018)0096 C8-0109/ /0044(COD)) 7.2.2019 A8-0261/ 001-024 ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΕΣ 001-024 κατάθεση: Επιτροπή Νομικών Θεμάτων Έκθεση Pavel Svoboda A8-0261/2018 Εφαρμοστέο δίκαιο στα έναντι τρίτων αποτελέσματα των εκχωρήσεων απαιτήσεων (COM(2018)0096

Διαβάστε περισσότερα

Ενημερωτικό σημείωμα για το νέο νόμο 3886/2010 για τη δικαστική προστασία κατά τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων. (ΦΕΚ Α 173)

Ενημερωτικό σημείωμα για το νέο νόμο 3886/2010 για τη δικαστική προστασία κατά τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων. (ΦΕΚ Α 173) Ενημερωτικό σημείωμα για το νέο νόμο 3886/2010 για τη δικαστική προστασία κατά τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων. (ΦΕΚ Α 173) Ψηφίστηκε προ ολίγων ημερών από τη Βουλή ο νέος νόμος 3886/2010 σε σχέση με την

Διαβάστε περισσότερα

Working Paper. Title: «Η Σύμβαση Εμπορικής Αντιπροσωπείας» Georgios K. Karametos

Working Paper. Title: «Η Σύμβαση Εμπορικής Αντιπροσωπείας» Georgios K. Karametos Working Paper Title: «Η Σύμβαση Εμπορικής Αντιπροσωπείας» Georgios K. Karametos Η Σύμβαση Εμπορικής Αντιπροσωπείας Του Γεωργίου Κ. Καραμέτου Φοιτητή Νομικής Του Πανεπιστημίου Νεάπολις Πάφου Abstract-Summary

Διαβάστε περισσότερα

ΟΔΗΓΙΑ 93/13/ΕΟΚ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ της 5ης Απριλίου 1993 σχετικά με τις καταχρηστικές ρήτρες των συμβάσεων που συνάπτονται με καταναλωτές

ΟΔΗΓΙΑ 93/13/ΕΟΚ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ της 5ης Απριλίου 1993 σχετικά με τις καταχρηστικές ρήτρες των συμβάσεων που συνάπτονται με καταναλωτές 21.4.93 Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων Αριθ. L 95/29 ΟΔΗΓΙΑ 93/13/ΕΟΚ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ της 5ης Απριλίου 1993 σχετικά με τις καταχρηστικές ρήτρες των συμβάσεων που συνάπτονται με καταναλωτές

Διαβάστε περισσότερα

ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL

ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Επιτροπή Νομικών Θεμάτων 11.11.2011 ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ σχετικά με την πρόταση κανονισμού του Συμβουλίου σχετικά με τη διεθνή δικαιοδοσία, το εφαρμοστέο δίκαιο και την αναγνώριση

Διαβάστε περισσότερα

Αθήνα, Αριθ. Πρωτ.: Γ/ΕΞ/8150/ Α Π Ο Φ Α Σ Η 158/2013

Αθήνα, Αριθ. Πρωτ.: Γ/ΕΞ/8150/ Α Π Ο Φ Α Σ Η 158/2013 ΑΡΧΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ Ε ΟΜΕΝΩΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ Αθήνα, 24-12-2013 Αριθ. Πρωτ.: Γ/ΕΞ/8150/24-12-2013 Α Π Ο Φ Α Σ Η 158/2013 Η Αρχή Προστασίας εδοµένων Προσωπικού Χαρακτήρα συνεδρίασε σε σύνθεση Τµήµατος,

Διαβάστε περισσότερα

Εργασιακά Θέματα. Καταχρηστική καταγγελία σύμβασης εργασίας αορίστου χρόνου εκ μέρους του εργοδότη

Εργασιακά Θέματα. Καταχρηστική καταγγελία σύμβασης εργασίας αορίστου χρόνου εκ μέρους του εργοδότη Εργασιακά Θέματα Καταχρηστική καταγγελία σύμβασης εργασίας αορίστου χρόνου εκ μέρους του εργοδότη Ιούλιος 2015 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Καταχρηστική καταγγελία σύμβασης εργασίας αορίστου χρόνου εκ μέρους του εργοδότη

Διαβάστε περισσότερα

Η ΔΕΣΜΕΥΣΗ ΤΩΝ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ ΚΑΙ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 1 ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΥ ΠΡΟΣΘΕΤΟΥ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟΥ ΤΗΣ ΕΣΔΑ. ΤΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ

Η ΔΕΣΜΕΥΣΗ ΤΩΝ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ ΚΑΙ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 1 ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΥ ΠΡΟΣΘΕΤΟΥ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟΥ ΤΗΣ ΕΣΔΑ. ΤΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ Η ΔΕΣΜΕΥΣΗ ΤΩΝ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ ΚΑΙ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 1 ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΥ ΠΡΟΣΘΕΤΟΥ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟΥ ΤΗΣ ΕΣΔΑ. ΤΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΣΠΥΡΟΥ Γ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΕΣ EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL 2011/0059(CNS) Σχέδιο έκθεσης Alexandra Thein (PE v01-00)

ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΕΣ EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL 2011/0059(CNS) Σχέδιο έκθεσης Alexandra Thein (PE v01-00) ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Επιτροπή Νομικών Θεμάτων 2011/0059(CNS) 24.9.2012 ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΕΣ 108-120 Σχέδιο έκθεσης Alexandra Thein (PE494.578v01-00) σχετικά με τη διεθνή δικαιοδοσία, το εφαρμοστέο δίκαιο

Διαβάστε περισσότερα

31987L0344. EUR-Lex L EL. Avis juridique important

31987L0344. EUR-Lex L EL. Avis juridique important Avis juridique important 31987L0344 Οδηγία 87/344/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 22ας Ιουνίου 1987 για το συντονισμό των νομοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων σχετικά με την ασφάλιση νομικής προστασίας

Διαβάστε περισσότερα

3965/2005 ΜΠΡ ΠΕΙΡ. Πρωτοδίκης: ΣΠ. ΓΕΩΡΓΟΥΛΕΑΣ Δικηγόροι: Γ. Λατσούδης, Αθ. Θεολογίδης

3965/2005 ΜΠΡ ΠΕΙΡ. Πρωτοδίκης: ΣΠ. ΓΕΩΡΓΟΥΛΕΑΣ Δικηγόροι: Γ. Λατσούδης, Αθ. Θεολογίδης 3965/2005 ΜΠΡ ΠΕΙΡ Πρωτοδίκης: ΣΠ. ΓΕΩΡΓΟΥΛΕΑΣ Δικηγόροι: Γ. Λατσούδης, Αθ. Θεολογίδης Από τη διάταξη του άρθρου 479 ΑΚ σαφώς συνάγεται ότι σε περίπτωση μεταβιβάσεως επιχειρήσεως, όπου ως "επιχείρηση"

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΡΙΣΜΑ. ΘΕΜΑ: ιακοπή κρατήσεων της Εισφοράς Αλληλεγγύης Συνταξιούχων (ΕΑΣ) στους συνταξιούχους του ηµοσίου

ΠΟΡΙΣΜΑ. ΘΕΜΑ: ιακοπή κρατήσεων της Εισφοράς Αλληλεγγύης Συνταξιούχων (ΕΑΣ) στους συνταξιούχους του ηµοσίου ΠΟΡΙΣΜΑ (Ν. 3094/2003 Συνήγορος του Πολίτη και άλλες διατάξεις, Άρθρο 3 5) ΘΕΜΑ: ιακοπή κρατήσεων της Εισφοράς Αλληλεγγύης Συνταξιούχων (ΕΑΣ) στους συνταξιούχους του ηµοσίου Συνήγορος του Πολίτη: Ανδρέας

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. V. Η εμπιστοσύνη ως αυτόνομο θεμέλιο ευθύνης του παραγωγού 17

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. V. Η εμπιστοσύνη ως αυτόνομο θεμέλιο ευθύνης του παραγωγού 17 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΕΥΘΥΝΗ ΤΟΥ ΠΑΡΑΓΩΓΟΥ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΔΙΚΑΙΟ Ι. Ενοποίηση του ευρωπαϊκού δικαίου.. 1 1. Ο εθνικός χαρακτήρας του αστικού δικαίου 1 2. Προώθηση της ενοποιήσεως μέσω της Ευρωπαϊκής Ενώσεως...

Διαβάστε περισσότερα

José Pedro Pessoa e Costa κατά Επιτροπής των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων

José Pedro Pessoa e Costa κατά Επιτροπής των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟΥ (τρίτο τμήμα) της 13ης Μαρτίου 2003 Υπόθεση Τ-166/02 José Pedro Pessoa e Costa κατά Επιτροπής των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων «Υπάλληλοι - Απόφαση περί κινήσεως πειθαρχικής διαδικασίας

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟΜΕΑΣ ΑΣΤΙΚΟΥ, ΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΚΑΙ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

ΤΟΜΕΑΣ ΑΣΤΙΚΟΥ, ΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΚΑΙ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΤΟΜΕΑΣ ΑΣΤΙΚΟΥ, ΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΚΑΙ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ Αναστάσιος Βαλτούδης, Καθηγητής Αστικού Δικαίου Τηλέφωνο: 2310.99.64.60 e.mail: avaltoud@otenet.gr Ώρες ακρόασης: Τετάρτη 15.00-16.00, Πέμπτη, 13.00-14.00

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣ. Το Δ.Σ. του Συνεταιρισμού Διεθνής Ιπποκράτειος Πολιτεία

ΠΡΟΣ. Το Δ.Σ. του Συνεταιρισμού Διεθνής Ιπποκράτειος Πολιτεία ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΑΘΗΝΑ 28 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2015 ΠΟΛΥΧΡΟΝΗ ΘΩΜΟΠΟΥΛΟΥ ΧΑΡ. ΤΡΙΚΟΥΠΗ 41 ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ. 2103808079 FAX 2103828958 Κινητό 6977650982 ΠΡΟΣ Το Δ.Σ. του Συνεταιρισμού Διεθνής Ιπποκράτειος Πολιτεία Η

Διαβάστε περισσότερα

ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΞΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΟΤΗΤΑΣ ΑΝΩΝΥΜΩΝ ΜΕΤΟΧΩΝ* Ελευθέριου Σκαλίδη Καθηγητή Πανεπιστημίου

ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΞΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΟΤΗΤΑΣ ΑΝΩΝΥΜΩΝ ΜΕΤΟΧΩΝ* Ελευθέριου Σκαλίδη Καθηγητή Πανεπιστημίου ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΞΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΟΤΗΤΑΣ ΑΝΩΝΥΜΩΝ ΜΕΤΟΧΩΝ* Ελευθέριου Σκαλίδη Καθηγητή Πανεπιστημίου Ε. Σκαλίδης 1201 I. Η εξασφαλιστική μεταβίβαση της κυριότητας κινητού 1. Η εξασφαλιστική

Διαβάστε περισσότερα

Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 204-209 ΚΕΙΜΕΝΑ ΠΟΥ ΕΓΚΡΙΘΗΚΑΝ P8_TA(206)0260 Επικύρωση και προσχώρηση στο πρωτόκολλο του 200 της σύμβασης επικινδύνων και επιβλαβών ουσιών με εξαίρεση τις πτυχές δικαστικής συνεργασίας

Διαβάστε περισσότερα

(2015) 1 PRO JUSTITIA. «Αρχή Υπεύθυνου Δανεισμού» Άννα Οβσεπιάν, Μεταπτυχιακή Φοιτήτρια

(2015) 1 PRO JUSTITIA. «Αρχή Υπεύθυνου Δανεισμού» Άννα Οβσεπιάν, Μεταπτυχιακή Φοιτήτρια Τόμος 1, 2015 «Αρχή Υπεύθυνου Δανεισμού» Άννα Οβσεπιάν, Μεταπτυχιακή Φοιτήτρια ΠΕΡΙΛΗΨΗ Ο υπεύθυνος δανεισμός ορίζεται ως το σύνολο των καλών πρακτικών διαφάνειας και υπευθυνότητας, πληροφόρησης και προστασίας

Διαβάστε περισσότερα

Συγκροτήθηκε από την Ειρηνοδίκη όρισε η Πρόεδρος του Τριμελούς Συμβουλίου Διοίκησης του Ειρηνοδικείου Αθηνών, με την παρουσία της Γραμματέως

Συγκροτήθηκε από την Ειρηνοδίκη όρισε η Πρόεδρος του Τριμελούς Συμβουλίου Διοίκησης του Ειρηνοδικείου Αθηνών, με την παρουσία της Γραμματέως ΕΙΡΗΝΟΔΙΚΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ ' J γ Αριθμός απόφασης V* > 3 3 0 /2014 ^ 1 r ΤΟ ΕΙΡΗΝΟΔΙΚΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Συγκροτήθηκε από την Ειρηνοδίκη, την οποία όρισε η Πρόεδρος του Τριμελούς Συμβουλίου Διοίκησης

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Επιτροπή Αναφορών 27.05.2014 ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ Θέμα: Αναφορά 0436/2012 του Mark Walker, βρετανικής ιθαγένειας, σχετικά με την παροχή διασυνοριακού νομικού παραστάτη

Διαβάστε περισσότερα

Συνεκδικασθείσες υποθέσεις Τ-125/03 R και Τ-253/03 R. Akzo Nobel Chemicals Ltd και Akcros Chemicals Ltd κατά Επιτροπής των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων

Συνεκδικασθείσες υποθέσεις Τ-125/03 R και Τ-253/03 R. Akzo Nobel Chemicals Ltd και Akcros Chemicals Ltd κατά Επιτροπής των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων Συνεκδικασθείσες υποθέσεις Τ-125/03 R και Τ-253/03 R Akzo Nobel Chemicals Ltd και Akcros Chemicals Ltd κατά Επιτροπής των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων «Διαδικασία ασφαλιστικών μέτρων Ανταγωνισμός Ελεγκτικές εξουσίες

Διαβάστε περισσότερα

'Αρθρο 3 : Προσωρινή δικαστική προστασία 1. Ο ενδιαφερόμενος μπορεί να ζητήσει προσωρινή δικαστική

'Αρθρο 3 : Προσωρινή δικαστική προστασία 1. Ο ενδιαφερόμενος μπορεί να ζητήσει προσωρινή δικαστική Ν. 2522/8-9-97 (ΦΕΚ-178 Α') : Δικαστική προστασία κατά το στάδιο που προηγείται της σύναψης συμβάσεως δημόσιων έργων, κρατικών προμηθειών και υπηρεσιών σύμφωνα με την οδηγία 89/665 ΕΟΚ 'Αρθρο 1 : Πεδίο

Διαβάστε περισσότερα

*Το άρθρο αυτό δημοσιεύτηκε στο τριμηνιαίο επιστημονικό περιοδικό «Επισκόπηση Εμπορικού Δικαίου» (ΕπισκΕΔ) 2013, σελ. 880 επ.

*Το άρθρο αυτό δημοσιεύτηκε στο τριμηνιαίο επιστημονικό περιοδικό «Επισκόπηση Εμπορικού Δικαίου» (ΕπισκΕΔ) 2013, σελ. 880 επ. Το ζήτημα της επιχορήγησης του Οργανισμού Πνευματικής Ιδιοκτησίας από τους Οργανισμούς Συλλογικής Διαχείρισης πνευματικών και συγγενικών δικαιωμάτων: Παρατηρήσεις επί της υπ αριθμ. 5/2013 απόφασης της

Διαβάστε περισσότερα

ΤΡΑΠΕΖΑ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΝΟΜΟΣ (INTRASOFT INTERNATIONAL) Αρθρο :0. Αρθρο :1 Πληροφορίες Νομολογίας & Αρθρογραφίας :12

ΤΡΑΠΕΖΑ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΝΟΜΟΣ (INTRASOFT INTERNATIONAL) Αρθρο :0. Αρθρο :1 Πληροφορίες Νομολογίας & Αρθρογραφίας :12 + Μέγεθος Γραμμάτων - ΤΡΑΠΕΖΑ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΝΟΜΟΣ (INTRASOFT INTERNATIONAL) Ν 2735/1999: Διεθνής Εμπορική Διαιτησία (276274) Αρθρο :0 ΦΕΚ Α` ΝΟΜΟΣ ΥΠ` ΑΡΙΘ. 2735 Διεθνής Εμπορική Διαιτησία. Αρθρο

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΠΟΦΑΣΗΣ 59/2017 ΤΟ ΜΟΝΟΜΕΛΕΣ ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟ ΛΑΜΙΑΣ

ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΠΟΦΑΣΗΣ 59/2017 ΤΟ ΜΟΝΟΜΕΛΕΣ ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟ ΛΑΜΙΑΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΩΝ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΠΟΦΑΣΗΣ 59/2017 ΤΟ ΜΟΝΟΜΕΛΕΣ ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟ ΛΑΜΙΑΣ Συγκροτήθηκε από τη Δικαστή Στεργιανή Μαλιώρα, Πρόεδρο Πρωτοδικών, την οποία όρισε η Διευθύνουσα το Πρωτοδικείο,

Διαβάστε περισσότερα

ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΣΥΜΦΩΝΗΤΙΚΟ

ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΣΥΜΦΩΝΗΤΙΚΟ ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΣΥΜΦΩΝΗΤΙΚΟ Στην Αθήνα σήμερα την 2012: Α) Η ανώνυμη εταιρία με την επωνυμία «Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου Α.Ε.», με έδρα στο Δήμο Αθηνών, οδός Κολοκοτρώνη 1 και Σταδίου,

Διαβάστε περισσότερα

Ανάρτηση Απαντήσεων στις Εξετάσεις του μαθήματος «Στοιχεία Δικαίου και Κυβερνοηθική» Πέμπτη, 02 Ιούλιος :15

Ανάρτηση Απαντήσεων στις Εξετάσεις του μαθήματος «Στοιχεία Δικαίου και Κυβερνοηθική» Πέμπτη, 02 Ιούλιος :15 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ με παραπομπή στις σημειώσεις 1. 1. Η Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων (ΕΕΤΤ) είναι Ανεξάρτητη Αρχή, βλ. Σημ. σελ. 11-12. 1. 2.Δ. Ότι πρέπει να διακινούν

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ. Εξωσυμβατική ευθύνη Δημοσίου 12/4/2016

ΓΕΝΙΚΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ. Εξωσυμβατική ευθύνη Δημοσίου 12/4/2016 ΓΕΝΙΚΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ Εξωσυμβατική ευθύνη Δημοσίου 12/4/2016 Ευθύνη του Δημοσίου Έννοια ευθύνης του Δημοσίου υποχρέωση του Δημοσίου, των ΟΤΑ, των ΝΠΔΔ, να αποζημιώσουν τρίτα πρόσωπα για ζημίες που έχουν

Διαβάστε περισσότερα

Ε.Ε. Παρ.Ι(Ι), Αρ. 4349, (Ι)/2012 ΝΟΜΟΣ ΠΟΥ ΠΡΟΝΟΟΕΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΩΝ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΕΩΝ ΠΛΗΡΩΜΩΝ ΣΤΙΣ

Ε.Ε. Παρ.Ι(Ι), Αρ. 4349, (Ι)/2012 ΝΟΜΟΣ ΠΟΥ ΠΡΟΝΟΟΕΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΩΝ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΕΩΝ ΠΛΗΡΩΜΩΝ ΣΤΙΣ Αρ. 4349, 27.7.2012 ΝΟΜΟΣ ΠΟΥ ΠΡΟΝΟΟΕΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΩΝ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΕΩΝ ΠΛΗΡΩΜΩΝ ΣΤΙΣ ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ, ΚΑΘΩΣ ΚΑΙ ΓΙΑ ΣΥΝΑΦΗ ΘΕΜΑΤΑ Προοίμιο. Για σκοπούς εναρμόνισης με την πράξη της Ευρωπαϊκής

Διαβάστε περισσότερα

ΤΡΑΠΕΖΑ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΝΟΜΟΣ (INTRASOFT INTERNATIONAL) Αρθρο :15. Πληροφορίες Νομολογίας & Αρθρογραφίας :6. Αρθρο :16

ΤΡΑΠΕΖΑ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΝΟΜΟΣ (INTRASOFT INTERNATIONAL) Αρθρο :15. Πληροφορίες Νομολογίας & Αρθρογραφίας :6. Αρθρο :16 + Μέγεθος Γραμμάτων - ΤΡΑΠΕΖΑ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΝΟΜΟΣ (INTRASOFT INTERNATIONAL) Ν 2735/1999: Διεθνής Εμπορική Διαιτησία (276274) Αρθρο :15 Πληροφορίες Νομολογίας & Αρθρογραφίας :4 Αρθρο 15 Διορισμός

Διαβάστε περισσότερα

εναγομένου στην πολιτική δίκη της καταδολίευσης δανειστών (παυλιανή αγωγή)». Το άρθρο

εναγομένου στην πολιτική δίκη της καταδολίευσης δανειστών (παυλιανή αγωγή)». Το άρθρο LEGAL INSIGHT Η ΑΜΥΝΑ ΤΟΥ ΕΝΑΓΟΜΕΝΟΥ ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΚΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΔΟΛΙΕΥΣΗΣ ΔΑΝΕΙΣΤΩΝ - ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΑ Η ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΘΕΣΗΣ ΒΛΑΒΗΣ ΤΩΝ ΔΑΝΕΙΣΤΩΝ. Γιώργος Κεφαλάς L.LM. mult., M.Sc. Η αύξηση των κόκκινων

Διαβάστε περισσότερα

Διαβιβάζεται συνημμένως στις αντιπροσωπίες η αποχαρακτηρισμένη έκδοση του προαναφερόμενου εγγράφου.

Διαβιβάζεται συνημμένως στις αντιπροσωπίες η αποχαρακτηρισμένη έκδοση του προαναφερόμενου εγγράφου. Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 29 Μαΐου 2019 (OR. en) 14707/03 DCL 1 JUSTCIV 242 AΠΟΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ του εγγράφου: 14707/03 /EU RESTRICTED Με ημερομηνία: 17 Νοεμβρίου 2003 νέος χαρακτηρισμός:

Διαβάστε περισσότερα

ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΜΕΝΗ ΓΝΩΜΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΟΤΗΤΑ

ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΜΕΝΗ ΓΝΩΜΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΟΤΗΤΑ υρωπαϊκό Κοινοβούλιο 2014-2019 Επιτροπή Νομικών Θεμάτων 19.5.2016 ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΜΕΝΗ ΓΝΩΜΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΟΤΗΤΑ Θέμα: Αιτιολογημένη γνώμη του Κοινοβουλίου της Δημοκρατίας της Πολωνίας

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή Ι. Ο προβληματισμός για την αρχή της αμεσότητας

Εισαγωγή Ι. Ο προβληματισμός για την αρχή της αμεσότητας Εισαγωγή Ι. Ο προβληματισμός για την αρχή της αμεσότητας Αφορμή για την παρούσα μελέτη έδωσε η συνεχής προσπάθεια του ιστορικού νομοθέτη για επίτευξη της αρχής της αμεσότητας από την ισχύ του ΚΠολ μέχρι

Διαβάστε περισσότερα

Η ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΑΠΟ ΠΡΟΞΕΝΙΚΗ ΑΡΧΗ ΘΕΩΡΗΣΗΣ ΕΙΣΟΔΟΥ (VISA) ΓΙΑ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΣΥΝΕΝΩΣΗ

Η ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΑΠΟ ΠΡΟΞΕΝΙΚΗ ΑΡΧΗ ΘΕΩΡΗΣΗΣ ΕΙΣΟΔΟΥ (VISA) ΓΙΑ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΣΥΝΕΝΩΣΗ 237 Digesta 2015 Η ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΑΠΟ ΠΡΟΞΕΝΙΚΗ ΑΡΧΗ ΘΕΩΡΗΣΗΣ ΕΙΣΟΔΟΥ (VISA) ΓΙΑ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΣΥΝΕΝΩΣΗ Κυριάκος Π. Παπανικολάου Λέκτωρ Νομικής Σχολής Δ.Π.Θ. Κωνσταντίνος Ν. Χριστογιάννης Πρόξενος Ελλάδας στην

Διαβάστε περισσότερα

ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ ΤΗΣ ΔΙΚΗΓΟΡΟΥ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΧΡΥΣΑΝΘΗΣ Δ. ΥΦΑΝΤΗ & ΣΥΝ Τρίτη, 06 Νοέμβριος :00

ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ ΤΗΣ ΔΙΚΗΓΟΡΟΥ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΧΡΥΣΑΝΘΗΣ Δ. ΥΦΑΝΤΗ & ΣΥΝ Τρίτη, 06 Νοέμβριος :00 ΠΡΟΣ 'Ολο το προσωπικό του Νοσοκομείου ΓΝΩΜΟΔΟΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ Σε απάντηση ερωτήματος που μου ετέθη από το ΣΥΛΛΟΓΟ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΣΤΟ ΤΖΑΝΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ αναφορικά με το ζήτημα της παραγραφής των αξιώσεων

Διαβάστε περισσότερα

Συνήγορος του Καταναλωτή Νομολογία ΠολΠρωτΑθ 528/2002

Συνήγορος του Καταναλωτή Νομολογία ΠολΠρωτΑθ 528/2002 ΠολΠρωτΑθ 528/2002 Προστασία καταναλωτή. Προστασία προσωπικών δεδομένων. Τράπεζες. Συλλογική αγωγή. Ενώσεις καταναλωτών. Νομιμοποίηση. (..) Ι. Από τις συνδυασμένες διατάξεις των αρ. 4 παρ. 2, 6, 12 παρ.

Διαβάστε περισσότερα

9317/17 ΚΑΛ/ακι/ΜΙΠ 1 D 2A

9317/17 ΚΑΛ/ακι/ΜΙΠ 1 D 2A Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 19 Μαΐου 2017 (OR. en) Διοργανικός φάκελος: 2016/0190 (CNS) 9317/17 JUSTCIV 113 ΣΗΜΕΙΩΜΑ Αποστολέας: Αποδέκτης: Προεδρία αριθ. προηγ. εγγρ.: WK 5263/17 Αριθ.

Διαβάστε περισσότερα

Ε.Ε. Π α ρ.ι(i), Α ρ.4010, 8/7/2005.Ο ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΘΕΣΠΙΣΗΣ ΓΕΝΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗΣ ΤΩΝ ΕΡΓΟΔΟΤΟΥΜΕΝΩΝ ΝΟΜΟΣ ΤΟΥ 2005

Ε.Ε. Π α ρ.ι(i), Α ρ.4010, 8/7/2005.Ο ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΘΕΣΠΙΣΗΣ ΓΕΝΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗΣ ΤΩΝ ΕΡΓΟΔΟΤΟΥΜΕΝΩΝ ΝΟΜΟΣ ΤΟΥ 2005 .Ο ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΘΕΣΠΙΣΗΣ ΓΕΝΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗΣ ΤΩΝ ΕΡΓΟΔΟΤΟΥΜΕΝΩΝ ΝΟΜΟΣ ΤΟΥ 2005 Για σκοπούς εναρμόνισης με την πράξη της Ευρωπαϊκής Κοινότητας με τίτλο: Επίσημη Εφημερίδα της Ε.Ε.:

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΦΑΣΗ Ο ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΟΣ ΤΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗΣ ΕΠΙΛΥΣΗΣ ΔΙΑΦΟΡΩΝ

ΑΠΟΦΑΣΗ Ο ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΟΣ ΤΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗΣ ΕΠΙΛΥΣΗΣ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΣΟΔΩΝ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΠΙΛΥΣΗΣ ΔΙΑΦΟΡΩΝ Ταχ. Δ/νση : Αριστογείτονος 19 Ταχ. Κώδικας : 176 71 - Καλλιθέα Τηλέφωνο : 210 9569815 ΦΑΞ : 210

Διαβάστε περισσότερα

Διαβιβάζεται συνημμένως στις αντιπροσωπίες το έγγραφο - C(2016) 1372 final.

Διαβιβάζεται συνημμένως στις αντιπροσωπίες το έγγραφο - C(2016) 1372 final. Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 21 Μαρτίου 2016 (OR. en) 7299/16 EF 55 ECOFIN 237 DELACT 45 ΔΙΑΒΙΒΑΣΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ Αποστολέας: Ημερομηνία Παραλαβής: Αποδέκτης: Αριθ. εγγρ. Επιτρ.: Θέμα: Για τον

Διαβάστε περισσότερα

16350/12 ΑΓΚ/γπ 1 DG D 2A

16350/12 ΑΓΚ/γπ 1 DG D 2A ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ Βρυξέλλες, 22 Νοεμβρίου 2012 (03.11) (OR. en) Διοργανικός φάκελος: 2011/0204 (COD) 16350/12 JUSTCIV 335 CODEC 2706 ΣΗΜΕΙΩΜΑ της: Προεδρίας προς: το Συμβούλιο αριθ. προηγ.

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΚΑΙΟ ΔΙΕΘΝΩΝ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ Διεθνείς Πτωχεύσεις

ΔΙΚΑΙΟ ΔΙΕΘΝΩΝ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ Διεθνείς Πτωχεύσεις ΔΙΚΑΙΟ ΔΙΕΘΝΩΝ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ Διεθνείς Πτωχεύσεις Δρ Ιωάννης Κυρ. Σωμαράκης Εαρινό εξάμηνο 2017 Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Νομική Σχολή Επιστ. Υπεύθυνος: Καθηγητής Χ. Π. Παμπούκης ΘΕΜΕΛΙΩΔΗ

Διαβάστε περισσότερα

Αθήνα, Αριθ. Πρωτ.: Γ/ΕΞ/1381/ Α Π Ο Φ Α Σ Η 25/2014

Αθήνα, Αριθ. Πρωτ.: Γ/ΕΞ/1381/ Α Π Ο Φ Α Σ Η 25/2014 ΑΡΧΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ Ε ΟΜΕΝΩΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ Αθήνα, 27-02-2014 Αριθ. Πρωτ.: Γ/ΕΞ/1381/27-02-2014 Α Π Ο Φ Α Σ Η 25/2014 Η Αρχή Προστασίας εδοµένων Προσωπικού Χαρακτήρα συνεδρίασε σε σύνθεση Τµήµατος, στην

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΑΔΑ: 65Γ1Η-ΕΚΒ Αθήνα, 9 Ιουνίου 2017

ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΑΔΑ: 65Γ1Η-ΕΚΒ Αθήνα, 9 Ιουνίου 2017 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΞ. ΕΠΕΙΓΟΝ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΑΜΕΣΗΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑΣ ΤΜΗΜΑ Β Ταχ. Δ/νση : Καρ. Σερβίας 10 ΠΟΛ. 1080 ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΑΔΑ: 65Γ1Η-ΕΚΒ Αθήνα,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΠΡΩΤΟ ΤΗΣ ΕΠΙΣΗΜΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ Αρ. 2226 της 8ης ΜΑΙΟΥ 1987 ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΠΡΩΤΟ ΤΗΣ ΕΠΙΣΗΜΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ Αρ. 2226 της 8ης ΜΑΙΟΥ 1987 ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ Ν. 64/87 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΠΡΩΤΟ ΤΗΣ ΕΠΙΣΗΜΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ Αρ. 2226 της 8ης ΜΑΙΟΥ 1987 ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ Ο περί Εμπορικής Ναυτιλίας (Νηολόγησις, Πώλησις και Υποθήκευσις Πλοίων) (Τροποποιητικός) Νόμος του

Διαβάστε περισσότερα

Προς. Τον Υπουργό Περιφερειακής Ανάπτυξης. και Ανταγωνιστικότητας. Κ. Μ. Χρυσοχοΐδη. Κοινοποίηση. Υπουργό Εργασίας & Κοινωνικής Ασφάλισης

Προς. Τον Υπουργό Περιφερειακής Ανάπτυξης. και Ανταγωνιστικότητας. Κ. Μ. Χρυσοχοΐδη. Κοινοποίηση. Υπουργό Εργασίας & Κοινωνικής Ασφάλισης Προς Τον Υπουργό Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας Κ. Μ. Χρυσοχοΐδη Κοινοποίηση Υπουργό Εργασίας & Κοινωνικής Ασφάλισης κα Λ. Κατσέλη Θέμα: Παρατηρήσεις Θέσεις Γ.Σ.Ε.Ε. στο ΣχΝ «Αντικατάσταση

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΚΟΝΟΜΙΑ (ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΑ)

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΚΟΝΟΜΙΑ (ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΑ) 1 ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΚΟΝΟΜΙΑ (ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΑ) Παραίτηση από Δικόγραφο και Δικαίωμα αγωγής 2 Περιεχόμενα (ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΑ) Περιεχόμενα Α. ΟΙ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΤΟΥ ΚΠολΔ Άρθρα 294 - Παραίτηση από το δικόγραφο της αγωγής Άρθρο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Ι. Η πρωτότυπη κτήση του δικαιώματος πνευματικής ιδιοκτησίας... 1

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Ι. Η πρωτότυπη κτήση του δικαιώματος πνευματικής ιδιοκτησίας... 1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Ι. Η πρωτότυπη κτήση του δικαιώματος πνευματικής ιδιοκτησίας...1 1. Εισαγωγή... 1 2. Η λύση του εργατικού δικαίου... 2 2.1. Εισαγωγικά... 2 2.2. Master and Servant Principle... 3 2.3. Η σύγχρονη

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ (έκτο τμήμα) της 13ης Νοεμβρίου 1990 *

ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ (έκτο τμήμα) της 13ης Νοεμβρίου 1990 * ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΗΣ 13. 11. 1990 ΥΠΟΘΕΣΗ C-106/89 ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ (έκτο τμήμα) της 13ης Νοεμβρίου 1990 * Στην υπόθεση C-106/89, που έχει ως αντικείμενο αίτηση του Juzgado de Primera Instancia e Instrucción

Διαβάστε περισσότερα

Συνήγορος του Καταναλωτή Νομολογία ΟλΑΠ 18/1999

Συνήγορος του Καταναλωτή Νομολογία ΟλΑΠ 18/1999 ΟλΑΠ 18/1999 Παροχή δικηγορικών υπηρεσιών. Ευθύνη δικηγόρου για ζημία πελάτη. - Η παροχή δικηγορικών υπηρεσιών δεν υπάγεται στο ν. 2251/1994. Η ευθύνη των δικηγόρων για ζημία που προκλήθηκε κατά την παροχή

Διαβάστε περισσότερα

Administrative eviction act and right to a prior hearing: observations on Naxos Court 27/2012 judgment. Αθανάσιος Παπαθανασόπουλος

Administrative eviction act and right to a prior hearing: observations on Naxos Court 27/2012 judgment. Αθανάσιος Παπαθανασόπουλος Πρωτόκολλο διοικητικής αποβολής από δασική έκταση και δικαίωμα προηγούμενης ακρόασης του διοικουμένου: παρατηρήσεις επί της απόφασης 27/2012 του Μονομελούς Πρωτοδικείου Νάξου Administrative eviction act

Διαβάστε περισσότερα

θέτει στη μεταβατική διάταξη του άρθρου 17 [Σημείωση: Με την εν λόγω διάταξη ορίζεται ουσιαστικώς μία μεταβατική περίοδος που χρονικά τοποθετείται από

θέτει στη μεταβατική διάταξη του άρθρου 17 [Σημείωση: Με την εν λόγω διάταξη ορίζεται ουσιαστικώς μία μεταβατική περίοδος που χρονικά τοποθετείται από H συνέπεια του χαρακτηρισμού τηλεοπτικού σταθμού ως εθνικής, περιφερειακής ή τοπικής εμβελείας για τον προσδιορισμό του ποσού της χρηματικής ικανοποιήσεως λόγω ηθικής βλάβης στις περιπτώσεις επιληψίμου

Διαβάστε περισσότερα

ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΑΣ (ΕΚΠΑ) ΚΑΤΑΤΑΚΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΑΚ. ΕΤΟΥΣ 2014-2015 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΣΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΑΣ (ΕΚΠΑ) ΚΑΤΑΤΑΚΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΑΚ. ΕΤΟΥΣ 2014-2015 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΣΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΑΣ (ΕΚΠΑ) ΚΑΤΑΤΑΚΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΑΚ. ΕΤΟΥΣ 2014-2015 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΣΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ Θέμα: Ο Α, μόνιμος κάτοικος Σουηδίας, είναι κύριος ενός οικοπέδου που βρίσκεται σε

Διαβάστε περισσότερα

Διαφάνεια των όρων της σύµβασης µεταξύ καταναλωτή (επιλέγοντα πελάτη) και παρόχου υπηρεσιών στον τοµέα της ενέργειας.

Διαφάνεια των όρων της σύµβασης µεταξύ καταναλωτή (επιλέγοντα πελάτη) και παρόχου υπηρεσιών στον τοµέα της ενέργειας. Διαφάνεια των όρων της σύµβασης µεταξύ καταναλωτή (επιλέγοντα πελάτη) και παρόχου υπηρεσιών στον τοµέα της ενέργειας. Ευγενία Σαρίκου Δικηγόρος- Μ.Δ.Ε Ποινικού Δικαίου Α.Π.Θ Με το Ν. 4001/2011 «Για την

Διαβάστε περισσότερα

Ε.Ε. Π α ρ.ι(i), Α ρ.3791, 31/12/2003 Ο ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΟΡΙΣΜΕΝΗΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΕΓΓΥΗΤΩΝ ΝΟΜΟΣ ΤΟΥ 2003

Ε.Ε. Π α ρ.ι(i), Α ρ.3791, 31/12/2003 Ο ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΟΡΙΣΜΕΝΗΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΕΓΓΥΗΤΩΝ ΝΟΜΟΣ ΤΟΥ 2003 Ο ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΟΡΙΣΜΕΝΗΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΕΓΓΥΗΤΩΝ ΝΟΜΟΣ ΤΟΥ 2003 Η Βουλή των Αντιπροσώπων ψηφίζει ως ακολούθως: Συνοπτικός τίτλος. 1. Ο παρών Νόμος θα αναφέρεται ως ο περί της Προστασίας Ορισμένης Κατηγορίας

Διαβάστε περισσότερα

Κύκλος Δικαιωμάτων του Ανθρώπου ΠΟΡΙΣΜΑ. Θέμα: ΑΠΟΔΟΧΉ ΜΕΤΑΦΡΆΣΕΩΝ ΔΙΚΗΓΌΡΟΥ

Κύκλος Δικαιωμάτων του Ανθρώπου ΠΟΡΙΣΜΑ. Θέμα: ΑΠΟΔΟΧΉ ΜΕΤΑΦΡΆΣΕΩΝ ΔΙΚΗΓΌΡΟΥ Κύκλος Δικαιωμάτων του Ανθρώπου ΠΟΡΙΣΜΑ [Ν. 3094/03 Συνήγορος του Πολίτη και άλλες διατάξεις, άρ. 4 6] Θέμα: ΑΠΟΔΟΧΉ ΜΕΤΑΦΡΆΣΕΩΝ ΔΙΚΗΓΌΡΟΥ Βοηθός Συνήγορος του Πολίτη: Ανδρέας Τάκης Ειδικός Επιστήμονας:

Διαβάστε περισσότερα

Αριθμός 86(Ι) του 2018 ΝΟΜΟΣ ΠΟΥ ΤΡΟΠΟΠΟΙΕΙ ΤΟΝ ΠΕΡΙ ΑΓΟΡΑΠΩΛΗΣΙΑΣ ΠΙΣΤΩΤΙΚΩΝ ΔΙΕΥΚΟΛΥΝΣΕΩΝ ΚΑΙ ΓΙΑ ΣΥΝΑΦΗ ΘΕΜΑΤΑ ΝΟΜΟ ΤΟΥ 2015

Αριθμός 86(Ι) του 2018 ΝΟΜΟΣ ΠΟΥ ΤΡΟΠΟΠΟΙΕΙ ΤΟΝ ΠΕΡΙ ΑΓΟΡΑΠΩΛΗΣΙΑΣ ΠΙΣΤΩΤΙΚΩΝ ΔΙΕΥΚΟΛΥΝΣΕΩΝ ΚΑΙ ΓΙΑ ΣΥΝΑΦΗ ΘΕΜΑΤΑ ΝΟΜΟ ΤΟΥ 2015 Ε.Ε. Παρ. Ι(Ι) Ν. 86(Ι)/2018 Αρ. 4664, 13.7.2018 Ο περί Αγοραπωλησίας Πιστωτικών Διευκολύνσεων και για Συναφή Θέματα (Τροποποιητικός) Νόμος του 2018 εκδίδεται με δημοσίευση στην Επίσημη Εφημερίδα της Κυπριακής

Διαβάστε περισσότερα

Αριθμός 73(Ι) του 2018 ΝΟΜΟΣ ΠΟΥ ΠΡΟΒΛΕΠΕΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΔΡΥΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ

Αριθμός 73(Ι) του 2018 ΝΟΜΟΣ ΠΟΥ ΠΡΟΒΛΕΠΕΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΔΡΥΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ Ε.Ε. Παρ. Ι(Ι) Ν. 73(Ι)/2018 Αρ. 4661, 9.7.2018 Ο περί της Ίδρυσης και Λειτουργίας Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Νόμος του 2018 εκδίδεται με δημοσίευση στην Εφημερίδα της Κυπριακής Δημοκρατίας σύμφωνα

Διαβάστε περισσότερα

Ε.Ε. Π α ρ.ι(i), Α ρ.3851, 30/4/2004 ΝΟΜΟΣ ΠΟΥ ΤΡΟΠΟΠΟΙΕΙ ΤΟΥΣ ΠΕΡΙ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΝΟΜΟΥΣ ΤΟΥ 1997 ΜΕΧΡΙ 2004

Ε.Ε. Π α ρ.ι(i), Α ρ.3851, 30/4/2004 ΝΟΜΟΣ ΠΟΥ ΤΡΟΠΟΠΟΙΕΙ ΤΟΥΣ ΠΕΡΙ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΝΟΜΟΥΣ ΤΟΥ 1997 ΜΕΧΡΙ 2004 ΝΟΜΟΣ ΠΟΥ ΤΡΟΠΟΠΟΙΕΙ ΤΟΥΣ ΠΕΡΙ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΝΟΜΟΥΣ ΤΟΥ 1997 ΜΕΧΡΙ 2004 Για σκοπούς εναρμόνισης με την πράξη της Ευρωπαϊκής Κοινότητας με τίτλο - «Οδηγία 2001/24/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και

Διαβάστε περισσότερα

Συνήγορος του Καταναλωτή Νομολογία ΑΠ 296/2001

Συνήγορος του Καταναλωτή Νομολογία ΑΠ 296/2001 ΑΠ 296/2001 Εταιρίες κινητής τηλεφωνίας. Μονομερής αναπροσαρμογή τιμολογίων. Περιορισμός δυνατότητας συνδρομητή να καταγγείλει τη σύμβαση. Καταβολή υπέρμετρων εγγυήσεων. Καταχρηστικότητα όρων. Δημοσίευση

Διαβάστε περισσότερα

ΧΡΕΗ ΣΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟ Το ισχύον νομοθετικό καθεστώς ν.4321 με τροπ. με ν.4337/2015

ΧΡΕΗ ΣΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟ Το ισχύον νομοθετικό καθεστώς ν.4321 με τροπ. με ν.4337/2015 ΧΡΕΗ ΣΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟ Το ισχύον νομοθετικό καθεστώς ν.4321 με τροπ. με ν.4337/2015 «1. Όποιος δεν καταβάλλει τα βεβαιωμένα στη Φορολογική Διοίκηση χρέη προς το Δημόσιο, τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, τις

Διαβάστε περισσότερα

ΝΑΥΤΕΡΓΑΤΙΚΟ ΑΤΥΧΗΜΑ ΕΥΘΥΝΗ ΤΟΥ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΟΥ ΤΟΥ ΕΡΓΟΔΟΤΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΕΠΙΔΟΣΗ ΣΤΟΝ ΑΝΤΙΚΛΗΤΟ ΑΛΛΟΔΑΠΗΣ ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ

ΝΑΥΤΕΡΓΑΤΙΚΟ ΑΤΥΧΗΜΑ ΕΥΘΥΝΗ ΤΟΥ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΟΥ ΤΟΥ ΕΡΓΟΔΟΤΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΕΠΙΔΟΣΗ ΣΤΟΝ ΑΝΤΙΚΛΗΤΟ ΑΛΛΟΔΑΠΗΣ ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ Αρείου Πάγου 1090/2010, Τμ. Α/ΙΙ Πηγή: ΕΕΔ 70/2011, σελ. 268 ΝΑΥΤΕΡΓΑΤΙΚΟ ΑΤΥΧΗΜΑ ΕΥΘΥΝΗ ΤΟΥ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΟΥ ΤΟΥ ΕΡΓΟΔΟΤΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΕΠΙΔΟΣΗ ΣΤΟΝ ΑΝΤΙΚΛΗΤΟ ΑΛΛΟΔΑΠΗΣ ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ Εκείνος που ως

Διαβάστε περισσότερα

Επιτροπής της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας, εκπροσωπουμένης από

Επιτροπής της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας, εκπροσωπουμένης από την την PLAUMANN ΚΑΤΑ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΕΟΚ ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ της 15ης Ιουλίου 1963* Στην υπόθεση 25/62, Plaumann & Co., Αμβούργο, εκπροσωπούμενη από την Harald Ditges, δικηγόρο Κολωνίας, με αντίκλητο στο

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΥΘΥΝΗ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΤΟΥ ΠΛΟΙΟΥ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΠΟΡΡΕΟΥΣΕΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΦΟΠΛΙΣΜΟ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ * Ιωάννης Χαμηλοθώρης Εφέτης Αθηνών. Α. Εισαγωγικές παρατηρήσεις

Η ΕΥΘΥΝΗ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΤΟΥ ΠΛΟΙΟΥ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΠΟΡΡΕΟΥΣΕΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΦΟΠΛΙΣΜΟ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ * Ιωάννης Χαμηλοθώρης Εφέτης Αθηνών. Α. Εισαγωγικές παρατηρήσεις Η ΕΥΘΥΝΗ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΤΟΥ ΠΛΟΙΟΥ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΠΟΡΡΕΟΥΣΕΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΦΟΠΛΙΣΜΟ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ * Α. Εισαγωγικές παρατηρήσεις Ιωάννης Χαμηλοθώρης Εφέτης Αθηνών Το ζήτημα της ευθύνης του κυρίου του πλοίου για τις απορρέουσες

Διαβάστε περισσότερα

ΓΝΩΜΑΤΕΥΣΗ. ΘΕΜΑ: Τρόποι δικαστικής διεκδίκησης αχρεωστήτως καταβληθεισών εισφορών υπέρ ΤΣΜΕ Ε και λοιπών τρίτων.

ΓΝΩΜΑΤΕΥΣΗ. ΘΕΜΑ: Τρόποι δικαστικής διεκδίκησης αχρεωστήτως καταβληθεισών εισφορών υπέρ ΤΣΜΕ Ε και λοιπών τρίτων. Νοµική Υπηρεσία ΣΑΤΕ Σταµάτης Σ. Σταµόπουλος, ικηγόρος, Νοµικός Σύµβουλος ΣΑΤΕ Αθήνα, 25.1.2016 ΓΝΩΜΑΤΕΥΣΗ ΘΕΜΑ: Τρόποι δικαστικής διεκδίκησης αχρεωστήτως καταβληθεισών εισφορών υπέρ ΤΣΜΕ Ε και λοιπών

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή EΙΣΑΓΩΓΗ. 1. Η εγγύηση ως προσωπική παρεπόμενη ασφάλεια. I. Έννοια και προϋποθέσεις γέννησης της ευθύνης του εγγυητή

Εισαγωγή EΙΣΑΓΩΓΗ. 1. Η εγγύηση ως προσωπική παρεπόμενη ασφάλεια. I. Έννοια και προϋποθέσεις γέννησης της ευθύνης του εγγυητή ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η εγγύηση, ένας πανάρχαιος συμβατικός θεσμός του Αστικού Δικαίου, προσλαμβάνει ιδιαίτερη σπουδαιότητα σε εποχές οικονομικής κρίσης, όπως αυτή που μαστίζει σήμερα τη χώρα μας καθώς και άλλες χώρες

Διαβάστε περισσότερα

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ. Δίκαιο είναι το σύνολο των ετερόνομων κανόνων που ρυθμίζουν με τρόπο υποχρεωτικό την κοινωνική συμβίωση των ανθρώπων.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ. Δίκαιο είναι το σύνολο των ετερόνομων κανόνων που ρυθμίζουν με τρόπο υποχρεωτικό την κοινωνική συμβίωση των ανθρώπων. ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ 1.ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΔΙΚΑΙΟ Δίκαιο είναι το σύνολο των ετερόνομων κανόνων που ρυθμίζουν με τρόπο υποχρεωτικό την κοινωνική συμβίωση των ανθρώπων. 1.1.Χαρακτηριστικά του Δικαίου Ετερόνομοι κανόνες

Διαβάστε περισσότερα

2. Η προτεινόμενη οδηγία περί αφερεγγυότητας υπάγεται στη συνήθη νομοθετική διαδικασία.

2. Η προτεινόμενη οδηγία περί αφερεγγυότητας υπάγεται στη συνήθη νομοθετική διαδικασία. Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 19 Μαΐου 2017 (OR. en) Διοργανικός φάκελος: 2016/0359 (COD) 9316/17 ΣΗΜΕΙΩΜΑ Αποστολέας: Αποδέκτης: Προεδρία ΕΜΑ/Συμβούλιο Αριθ. εγγρ. Επιτρ.: 14875/16 Θέμα:

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Πρόλογος... VII Συντομογραφίες... IX

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Πρόλογος... VII Συντομογραφίες... IX ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πρόλογος... VII Συντομογραφίες... IX Ι. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1. Γειτονικό δίκαιο, έννοια και δικαιολογία... 3 1.1. Έννοια γειτονικού δικαίου, παραδείγματα 1.2. Σύγκρουση κυριοτήτων και συμφερόντων. Δικαιολογία

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: Προϋποθέσεις αντικατάστασης Δικηγόρου διορισθέντα στα πλαίσια της παροχής δωρεάν νομικής βοήθειας.

ΘΕΜΑ: Προϋποθέσεις αντικατάστασης Δικηγόρου διορισθέντα στα πλαίσια της παροχής δωρεάν νομικής βοήθειας. ΘΕΜΑ: Προϋποθέσεις αντικατάστασης Δικηγόρου διορισθέντα στα πλαίσια της παροχής δωρεάν νομικής βοήθειας. Σας γνωστοποιούμε την εισήγηση του Γενικού Γραμματέα του Δικηγορικού Συλλόγου Καβάλας, Αθανασίου

Διαβάστε περισσότερα

SN 1316/14 AB/γομ 1 DG D 2A LIMITE EL

SN 1316/14 AB/γομ 1 DG D 2A LIMITE EL ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ Βρυξέλλες, 30 Ιανουαρίου 2014 (04.02) (OR. en) Διοργανικός φάκελος: 2013/0268 (COD) SN 1316/14 LIMITE ΣΗΜΕΙΩΜΑ Θέμα: Κανονισμός (ΕΕ) αριθ..../20.. του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΠΕΡΙ ΡΥΘΜΙΣΕΩΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΚΑΙ ΤΑΧΥ ΡΟΜΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΝΟΜΟΣ ΤΟΥ 2002. ιάταγµα δυνάµει του άρθρου 19

Ο ΠΕΡΙ ΡΥΘΜΙΣΕΩΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΚΑΙ ΤΑΧΥ ΡΟΜΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΝΟΜΟΣ ΤΟΥ 2002. ιάταγµα δυνάµει του άρθρου 19 Κ Π 544/2003 Ο ΠΕΡΙ ΡΥΘΜΙΣΕΩΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΚΑΙ ΤΑΧΥ ΡΟΜΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΝΟΜΟΣ ΤΟΥ 2002 ιάταγµα δυνάµει του άρθρου 19 Ο Επίτροπος Ρυθµίσεως Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδροµείων, ασκώντας τις εξουσίες που του

Διαβάστε περισσότερα

Oργάνωση της δικαιοσύνης - Πορτογαλία

Oργάνωση της δικαιοσύνης - Πορτογαλία Oργάνωση της δικαιοσύνης - Πορτογαλία ΕΝ ΙΚΑ ΜΕΣΑ, ΕΠΙΚΛΗΣΗ ΕΛΑΤΤΩΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΑΙΤΗΣΕΙΣ ΙΕΥΚΡΙΝΙΣΗΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗΣ ΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ Οι δικαστικές αποφάσεις υπόκεινται σε αιτήσεις διόρθωσης ουσιαστικών

Διαβάστε περισσότερα

Διοικητικό Οικονομικό Δίκαιο

Διοικητικό Οικονομικό Δίκαιο ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Διοικητικό Οικονομικό Δίκαιο Ειδικές μορφές στέρησης της ιδιοκτησίας και λοιποί θεμιτοί περιορισμοί της/ρήτρες συλλογικής διαπραγμάτευσης

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Καλλιθέα 21/03/2017 Αριθμός απόφασης: 2124 ΑΠΟΦΑΣΗ Ο ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΟΣ ΤΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗΣ ΕΠΙΛΥΣΗΣ ΔΙΑΦΟΡΩΝ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Καλλιθέα 21/03/2017 Αριθμός απόφασης: 2124 ΑΠΟΦΑΣΗ Ο ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΟΣ ΤΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗΣ ΕΠΙΛΥΣΗΣ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Καλλιθέα 21/03/2017 Αριθμός απόφασης: 2124 ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΠΙΛΥΣΗΣ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΥΠΟΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΠΑΝΕΞΕΤΑΣΗΣ ΤΜΗΜΑ : Α2 Επανεξέτασης Ταχ. Δ/νση : Αριστογείτονος 19 Ταχ. Κώδικας : 176 71 - Καλλιθέα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Επιτροπή Αναφορών 1.9.2009 ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ Αναφορά 0586/2005, του Ιωάννη Βουτινόπουλου, ελληνικής ιθαγένειας, σχετικά με εικαζόμενες παράνομες χρηματιστηριακές συναλλαγές

Διαβάστε περισσότερα

Ζητήματα διεθνούς δικαιοδοσίας από την εφαρμογή του Κανονισμού 261/2004/ΕΚ για τα δικαιώματα επιβατών αεροπορικών μεταφορών

Ζητήματα διεθνούς δικαιοδοσίας από την εφαρμογή του Κανονισμού 261/2004/ΕΚ για τα δικαιώματα επιβατών αεροπορικών μεταφορών Ζητήματα διεθνούς δικαιοδοσίας από την εφαρμογή του Κανονισμού 261/2004/ΕΚ για τα δικαιώματα επιβατών αεροπορικών μεταφορών Δημοσθένης Λέντζης Επίκουρος Καθηγητής Νομικής Σχολής ΑΠΘ 1. Εισαγωγικές παρατηρήσεις

Διαβάστε περισσότερα

Επεξηγήσεις - Αναλύσεις - Ειδικά ζητήματα- Παραδείγματα

Επεξηγήσεις - Αναλύσεις - Ειδικά ζητήματα- Παραδείγματα νόμου αυτού, ότι υπεισέρχεται ως διάδοχος στα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του προσώπου που μεταβιβάζει. Η διάταξη αυτή δεν έχει εφαρμογή, αν το πρόσωπο που μεταβιβάζει ή το πρόσωπο που αποκτά τα αγαθά

Διαβάστε περισσότερα

Πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

Πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 20.8.2013 COM(2013) 595 final 2013/0285 (NLE) Πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ Με την οποία εξουσιοδοτούνται τα κράτη μέλη να υπογράψουν και/ή να επικυρώσουν, προς το συμφέρον

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΟ : «Επέκταση με επαύξηση του Υ/Σ Ζακύνθου- Έργα Πολιτικού Μηχανικού, Προμήθεια και Εγκατάσταση Η/Μ Εξοπλισμού» ΤΕΥΧΟΣ Α

ΕΡΓΟ : «Επέκταση με επαύξηση του Υ/Σ Ζακύνθου- Έργα Πολιτικού Μηχανικού, Προμήθεια και Εγκατάσταση Η/Μ Εξοπλισμού» ΤΕΥΧΟΣ Α ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ ΔΙΑΝΟΜΗΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Α.Ε. ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΙΔΙΚΩΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΔΙΚΤΥΟΥ ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΔΕΕΔ-27 ΣΥΜΒΑΣΗ :... ΕΡΓΟ : «Επέκταση με επαύξηση του Υ/Σ Ζακύνθου- Έργα Πολιτικού Μηχανικού,

Διαβάστε περισσότερα