МАЙ ЖӘНЕ СПРЕД ӨНДІРУДЕГІ БИОХИМИЯЛЫҚ ЖӘНЕ ФИЗИКО-ХИМИЯЛЫҚ ПРОЦЕССТЕР

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "МАЙ ЖӘНЕ СПРЕД ӨНДІРУДЕГІ БИОХИМИЯЛЫҚ ЖӘНЕ ФИЗИКО-ХИМИЯЛЫҚ ПРОЦЕССТЕР"

Transcript

1 МАЙ ЖӘНЕ СПРЕД ӨНДІРУДЕГІ БИОХИМИЯЛЫҚ ЖӘНЕ ФИЗИКО-ХИМИЯЛЫҚ ПРОЦЕССТЕР

2 Сары май - сиыр сүтінен өндірілген тағамдық өнім. Майдан басқа сары майдың құрамына сүттің барлық құрамдық заттары: фосфатидттер, ақуыздар, сүт қанты, дәрумендер мен су кіреді. Құрылымы бойынша сары май майлы орта болып табылады. Сары майдың басты қасиеті оның конситенциясы. Сары майдың консистенциясы деп өнімнің түзілуіне тәуелді оның компоненттерінің өзара байланысын, олардың физикалық және агрегаттық жағдайының, құрылымды-механикалық

3 Спред- (ағылшынша spreadжағылу) кейбір адамдар оны тосап деп де атайды. Эмульсиялық майлы өнім, оның майлығы 39% бен 95 % пайыздың аралығында болатын май тәріздес зат. Маргариннен өзгешелігі, спрет иілгіш, жұмсақ жағылатын консистенциялы өнім. Ал сары майдан өзгешелігі, спреттің құрамында сүт майы табиғи түрде немесе гидрогенделген өсімдік майларының түрлері кездеседі. Спред негізіне жаңа пайда болған өнім түрі. Сар майды негізі 40 жастан асқан адамдарға пайдалануға зиян, маргаринды тек пешке пісірілетін нан өнімдерінде ғана қолданады, ал спретті осы екі өнімнің орына қолданылады. Ұзақ жылдар бойы қолданыста сүт қаймағынан алынатын «Жұмсақ май», «Құрамдастырылған май» және сары маймен қатар өсімдік майынан алынатын 2003 жылғы ГОСТ стандартына сәйкес әртүрлі өсімдіктікілегейлі «спредтер» алмастырды. Спред-эмулсиялы майлы өнім. Ортақ майлылық массасы 39-95% дейін, оңай жағылатын консистенциялы, сүт майынан алынатын және табиғи өсімдік майынан немесе оның композициясынан алынатын өнім. Спред өндіру өндірісінде соя, рапс және басқа да өсімдік майы және «Союз», «Эколакт» т.б май алмастырғыштар қолданылады. Бұл өнімдер полиқаныққан майлы қышқылдарға бай. Спредты дұрыс тамақтану өнімі деп есептесе де болады.

4 Майды өндірудің технологиялық процесіне майдың құрамындағы сүт майын қажетті мөлшерге дейін қанықтыру және өнімнің құрылымын қалыптастыру кіреді. Сүт майының түйіршіктерін және майдың құрамында қажетті мөлшерге дейін сүт майын қанықтыру мен өнімнің құрылымын қалыптастыруды іске асыруға быйланысты май өндірудің екі әдісі бар: кілегейді шайқау әдісі (дәстүрлі) және жоғарғы майлылықтағы кілегей алу әдісі. Кілегейді шайқау әдісі арқылы май алу кезінде сүт майын қанықтыру сүтті сеператорлап, алынған кілегейді шайқау және механикалық өңдеу кезінде түзілетін май дәндерін қалыптастыру арқылы іске асырылады. Майды жоғарғы майлылықтағы кілегейді алу арқылы өндірген кезде сүт майын қанықтыру сүтті сеператорлап алынған кілегейді қайтадан сеператорлау арқылы жүргізіледі.майдың тағамдық құндылығы тек қана оның құрамындағы жоғары майлылыққа ғана емес сонымен қатар, қаймақтан оған

5 Әртүрлі май және спредтегі негізгі компоненттер құрамы Май түрлері Аталуы Құрамы, % Су Май Ақуыз Лактоза Мин заттар дәстүрлі құрамы крестьянский Спред түрлері бутербродтық Жоғарымайлы орташамайлы 16,0 82,5 0,57 0,81 0,12 25,0 72,5 0,96 1,35 0,20 35,0 61,5 1,33 1,89 0,28-27,0 72,0 0,5 0, ,0 55,0 <1,0 <2,0 - Дәрумендер, мг% А Д Е 0,59 1, ,20 0,40 1, ,35 0,40 1,50-0, β Каротин, мг% 0,38 0,30 0, Энергетикалық құндылығы 100г,ккал

6 Шайқау әдісімен өндірілетін май Кілегей майы фазасының негізгі физико-химиялық өзгерісі оның физикалық жетілуі кезінде және шайқау кезінде жүреді. Кілегей майы фазасының тұрақтылығы сүттікі сияқты май түйіршіктерінің құрамындағы липопротеидті қабығының санымен сипатталады. Бұл қабығы тығыз, механикалық қатты, электрлі зариядқа ие және су молекулаларымен қоршалған. Кілегейдің физикалық жетілуі кезінде май қатаяды әрі май эмулсиясы біртіндеп тұрақтанады. Төменгі температурада май түйіршігінің қорғаныш қабатының өзіндік ерекшелігі өзгереді сүт майымен байланысы төмендейді, қалыңдығы кішірейеді, икемділігі және тұрақтылығы төмендейді. Глицеридтердің кристализациясы кезінде, әсіресе, жоғары балқитын, кейбір май түйіршіктері қабатының тұтастығы бұзылуы мүмкін. Майдың сұйық бөлігін сығып шығаратын және сыртқы қабығы қабатының гидрофильді компоненті өтетін жарықтар пайда болуы мүмкін. Май түйіршіктері қабатының жартылай немесе толықтай гидрофобизация кезінде, агрегаттар және түйіршіктер түзіледі. Егер май сұйық күйде болса, май түйіршіктерінің қосылуы мүмкін және оның салдарынан үлкен көлемдегі түйіршіктер пайда болады. Осы әдіспен майм эмульсмясының біртіндеп дестабилизациялануы жүреді. Мұндай эмульсия жеткілікті мөлшерде тұрақты болады, бірақ, технологиялық өңдеу кезінде зақымданған қорғаныш қабаты әлсіз қорғаныштық қасиетке ие болады да келесіде тез бұзылады. Кілегейді май түзушіде механикалық өңдеу кезінде май дисперсиясы толықтай бұзылады. Май түйіршіктері толықтай қабатынан айырылады, біріншіден ұсақ, екіншіден одан үлкендеу түйіршіктерге бірігеді, яғни май дәнін түзеді де әрі қарай біркелкі май пластын алу үшін өңдеуге түседі. Физикалық жетілу кезінде және кілегейді шайқау уақытында май дисперссиясының құрылысы өзгереді, май құрылысы түзіледі. Май консистенциясы майдың қату кезеңіне тәуелді және сүт майының химиялық құрамы, пастеризация режимі, физикалық жетілуі, кілегейді шайқауымен

7 Майтүзгіште кілегейді шайқау онда ауаның түзілуіне әкеліп соғады, ол өз кезегінде көбіктің түзілуімен кішкентай көпіршіктерге бөлінеді. Көбік ауадан, плазма және майдан тұрады. Бірінші көбіктің түзілуінде ауа көпіршіктері үлкейеді, артынша өте кішкентай болады. Біртіндеп ауа көпіршіктерінің тұрақтылығы төмендейді, сұйықтықтың жоғарғы бетіне шығуы барысында олар бұзылады. Кілегейдің көбік түзуші қасиеті шайқаудың соңында төмендейді де көбік бұзылады. Ауа көпіршіктерімен қақтығысу барысында май түйіршіктері қабығынан айырылады да жоғарғы жағына өтеді. Ауа көпіршіктерінің жоғарғы жағында май түйіршіктері жақындайды, олардың қақтығысуымен деформация кезінде бастапқы агрегаттар түзіледі. Май түйіршіктерінің агрегатталуына май түйіршіктері мен бұзылған қабатының гидрофобтық ара-қатынасы және біртіндеп тұрақсыз май түйіршіктерінен түзілетін-сұйық май әсер етеді. Ары қарай, ауалы көпіршіктер май түйіршіктерімен және оның агрегаттарымен жоғарғы жағына қалқып шығып, жарылады. Май түйіршіктерінің бастапқы агрегаты сұйықтыққа тап болады. Онда олар қайтадан көпіршіктермен флотацияланып, конгломерат түзе отырып ауысу кезінде бірігеді. Конгломераттардың үлкею процесі май дәні түзілгенге дейін жалғасады. Үздіксіз май дайындағышта май түзу механизмі, Р. Н. Асейкин, Г. А. Кук, А. Д. Грищенко ойлап тапқан гидродинамика теориясымен түсіндіріледі. Осы теорияға сәйкес, майдың Кілегей майының дисперсиясының дестабилизациясы кезеңі.

8 Жоғарғы майлылықтағы кілегей алу әдісі арқылы май алу Бұл әдістің мәні сүт майын сепарирлеу жолымен концентрациялауға және термохимиялық өңдеу кезінде жоғарымайлы кілгейден майдың түзілуімен сипатталады. Майдың түзілуі келесі стадиядан немесе этаптан тұрады: майдың қатаюы, фазаның айналуы, құрылым түзілуі. Пастерленген кілегейді екіншілей сепарирлеу жолымен алынған жоғарымайлы кілегейдің құрамында 62-82,5% май болады. Сепарирлеу барысында май түйіршіктері қабығын жоғалтпай барынша жақындасады, бірақ, олар аса жұқа болады және беріктілігін төмендейді. Жоғарымайлы кілегей бірқалыпты эмульсиялы болады әрі май түйіршіктері жұқа ақуызды қабаттарға бөлінген. Жоғарымайлы кілегейді майға айналдыру үшін май эмульсиясының дестабилизациясы қажет. Кілегейді температураға дейін салқындатқанда сүт майының үшглицеридтерінің негізгі массасының май эмульсиясы дестабилизацияланады. Механикалық өңдеу кезінде температураны ары қарай ос-қа төмендеткенде дестобилизация процесі жоғарылайды. Кілегейді салқындату кезінде май түйіршіктерінің майы қатаяды және кристаллизацияланады. Майдың массалық кристаллизациялануы нәтижесінде қабығының тұрақтануы төмендейді, қарқынды механикалық араластыру кезінде олар жарылады. Май түйіршіктерінен қатпаған сұйық май бөлінеді. Содан кейін сұйық май және глицеридтердің қатаюы мен а б 2-сурет. Дисперсті фаза тамшыларының концентрацияланған эмульсиясы: а-монодисперсті эмульсия; бполидирсперсті эмульсия

9 Май Май түзілуінің екінші стадиясысында фазаның өзгеруі жүреді, фазаның өзгеруі концентрацияланған фазаның сипаты. Бұл әртүрлі себептерге байланысты болуы мүмкін. Сонымен бірге ұсақ механикалық әсерлерден де. 53-і суретте «май суда» типті тік эмульсияның «су майда» типті кері эмульсиға өтуі көрсетілген. Фазаның өзгеруі процесінде дисперсті фазасы тамшылары бірінші созылады да жұқа қабыққа айналады, содан кейін қабық дисперсті ортаны (су) өзіне сіңірді, бұның нәтижесінде кері эмульсияда дисперсті фазаға айналады. Фазаның өзгеру процесі уақытпен жүреді, сондықтан майтүзгіште бір уақытта екі түрлі эмульсия қатысады тік және кері. Араластыру соңында бос майдың мөлшері максимумға жеткен кезде кері эмульсия майдағы ылғал эмульсиясы басым болады. Ары қарай үшінші саты келеді өнімнің құрылым түзілу сатысы. Майдың консистенциясы глицеридтердің кристаллизациялану жылдамдығы мен сүт майының қату сатысына байланысты. Майдың дестабилизациялануы май түйіршіктерінде басталған кристаллизацияға жағымда жағдай жасайды. Кристаллдардың көлемі мен мөлшері майды салқындату жағдайына байланысты. Салқындату температурасы қаншалықты төмен, ал жылдамдығы жоғары болса, кристаллизация центрі соншалықты түзіледі, ұсақ кристаллдар түзіледі және май фазасының өзгеруі қарқынды жүреді. Майдың дестабилизациялану уақытында механикалық өңдеу май құрамында кристаллдардың түзілуіне септігін тигізеді. Майды баяу салқындатқан кезде кристаллизациялану ортасы аз түзіледі Су МАЙ СУ 3-сурет. «Май суда» типті эмульсияның «су майда» типті эмульсияға өту схемасы (С.С.Воюцкий)

10 Кілегейді пастерлеу. Пастерлеуді микроағзаларды жою және кейбір ферментерді (липаза, пероксидаза және протеаза) бұзу мақсатында жүргізеді. Пастерленген кілегейден майдың өзіндік дәмі мен хош иісі болады. Ережеге сәйкес май өндірісінде 85-98ºС температурада еш ұстаусыз лездік пастерлеу қолданылады, пастерлеу температурасы май түрі мен бастапқы кілегей сапасына тәуелді болады. Осы мақсатта ығыстырып шығарушы барабанды, түтікшелі пастеризатор және кілегейге арналған автоматтандырылған иілгіш пастеризациондысалқындатқыш құрылғылар қолдануы мүмкін. Жоғары сапалы кілегей өңдеуде пастерлеудің оптималды температурасы келесідей: тәтті сары май үшін 85-87ºС, қышқылдық сары май үшін С, вологодтық сары май үшін 9598ºС 10 мин ұстау арқылы пастерлейді. Кілегейді қыздыру кезінде түзілетін хош иістендіргіш заттарды сақтау мақсатында, оларды жабық түрде пастерлейді. Пастерлеу температурасын таңдағанда кілегейдің қышқылдығына байланысты олардың

11 Майды тұздау Тұздау процесі майға тұзды дәм береді және сақтау кезінде майдың тұрақтылығын жоғарылатады. Тұз май плазмасында еріп, осматикалық қысымды жоғарылатады, осының салдарынан микрафлораның дамуы тоқтайды. Бактерияның барлық түрлерінің, зеңнің және дрожжилердің дамуын тоқтату үшін майдың құрамында ас тұзының массалық үлесі 4%-дан жоғары болмауы керек, бірақ осы кезде майдың дәмі тұзды болар еді, сондықтан стандартпен алғанда майдың құрамында ас тұзының массалық үлесі 1,5%-дан жоғары болмауы керек. Қалыпты төмен температурада тұзды май тұздалмаған майға қарағанда жақсы сақталады, себебі тұз микрофлораның дамуын тоқтатады. кері температура кезінде тұздаомаған май тұздалған майға қарағанда сақтау кезінде тұрақты болып келеді, себебі тұздалмаған майдың плазмасы қатады да, ал тұздалған майдың плазмасы қатпайды және онда химиялық Тұзды пайдалану мөлшеріне тұздықтың концентрациясы мен температурасы,сондай-ақ тұздау кезіндегі май дәні құрамындағы ылғалдың массалық үлесі әсер етеді. Тұздықтың температурасы мен концентрациясы жоғарылағае кезде, тұзды пайдалану мөлшеріде жоғарылайды. Тұздаудың алдында тұздықтың температурасы май дәнінің температурасынан 1-2 ос-қа жоғары болуы керек. Тұздықтың жоғарғы температурасы кезінде майдың консистенциясы нашарлайды. Тұзды дұрыс пайдалану қаныққан тұздықты пайдалану кезінде іске асады. Тұздықтың концентрациясы төмендеген кезде, диффузиялық прцестер баяу жүреді. Тұзды пайдалану дәрежесі тұздықта май дәнін ұстау мкрізімінұзартқан кезде жоғарылайды. Осы кезде

12 Кілегейді алдын-ала дайындау Май өндіру процесі шикізаттың сапасына, әсіресе, сүт майының химиялық құрамына, пастеризация режимі, салқындату, физикалық жетілуіне байланысты. Сүт майының үшглицеридтерінің майлықышқылды құрамы сүт майының қатаюына ықпал етеді. Майдың химиялық құрамы жыл мезгіліне және жемге тығыз байланысты. Жаз айларында малды күнбағыстан жасалған жмықпен азықтандырғанда сүт майында қанықпаған май қышқылдары мен жеңілбалқитын глицеридтердің саны өседі. Қыс кезінде қамыс, жоңышқа және үлкен көлемде көмірсулы өнімдермен (картоп, қызылша) азықтандырса қаныққан май қышқылдары мен жоғарыбалқитын глицеридтер құрамы жоғарылайды. Майдың бұл глицеридті

13 Спред өндіру Спредтерді кілегейді шайқау әдісі арқылы және жоғарымайлы кілегейді түзу арқылы алады, алайда соңғы әдісті көп қолданады, өйткені, микробиологтардың көзқарасы бойынша қауіпсіз. Сары май өндіру технологиясы мен спред өндіру технологиясы бір-біріне ұқсас. Сонымен бірге, майтүзушіде эмульсия дайындау мен кристализация кезеңінде қиыншылықтар пайда болады. Өсімдік кілегейін алу кезеңінде эмульгаторлар енгізу қажет. Олардың тұрақтылығын дамыту үшін құрғақ майсыздандырылған сүт құрамындағы ақуыз компоненттерін қосу керек. Майтүзушіде спредтің кристалдық құрылымы түзілу үшін, β формадағы (көлемі 3-7 мкм) майда кристал алу өте маңызды, себебі, бұл формадан β формаға өту көлемі 50 мкм болатын үлкен кристалдар алуға септігін тигізеді. Сонымен қатар, спредтің қышқылдануға қарсы тұрақтылығын жоғарылату мақсатында антиоксиданттар (токоферол, аскорбильпальмитит және синтетикалық препараттар бутильгидроксианизол немесе БОА, бутильгидрокситолуол және ионол) қолдану керек, және

14 Спредтер мен сары майдың құрылымы Майлар мен спредтердің құрылымының кең басты роль май фазасына байланысты, ал сумен ауаның роль, май фазасына қарағанда төмен. Құрылымын өзгерту тәсілі арқылы алынған майлылығы жоғары май құрылымы кілегейді шайқау арқылы алынған майдың құрылымына жақын. Май микроскоптың астына мынадай бейнеде көрінеді:май сұйығының үздіксіз фазасында кристалды май, плазма тамшылары, ауа көпіршіктері және ішінара немесе толықтай сақталған қабықтармен май іркілген түйіршіктер таралған көріністе болады.әр түрлі тәсілмен алынған майлардың құрылымының өзгеше болуы мынада.кілегейді шайқау тәсілі май кристалдарына үздіксіз периодты әсер ету процесі кезінде түзілетін майға байланысты.оның құрылымының ішінде бұзылмаған май, іркілген түйіршіктерден құрастырған бір қалыпты таралған май кристаллдарынан(шамамен 1 мкм кіші) тұрады. Құрылымын өзгерту тәсілі арқылы алынған май құрылымы негізінен май өндіру процесінде және май монолитінде суыту кезінде түзілген ірі май кристалдарынан (шамамен 1 мкм аса) тұрады. Май консистенциясы көбінесе май кристалдарының кеңістіктегі орналасу қасиетіне байланысты.май алуда дисперсісті жүйелерінің құрамы жайлы П.А.Ребиндердің теориясына сүйенсек, май түзілудің кеңістіктегі құрылымының екі түрі бар: Коагуляциялы құрылым байланысқан жерлерінде кристалдар арасындағы механикалық әсер ету барысында бір-бірінің жылдам қозғалуына жағдай туғызатын дисперсиялық орталары жұқа қабаттармен бөлінген іліккен күштен құрылған.мұндай құрылым төмен беріктікке ие болғанымен, нәзіктігі жоғары. Осыдан, коагуляция құрылым майға нәзіктік берсе, кристалданған құрылым қаттылық пен морттылық беретінін байқаймыз. Таралған плазма мен ауа фазасының дисперстілігі мен мөлшері сияқты май құрылымының басқа элементтері май консистенциясының беріктік қасиетін ғана емес, майды сақтау кезіндегі тұрақтылық қасиетін анықтайды. Құрамын өзгерту әдісі арқылы алынған майлылығы жоғары майлар плазмалардың нәзігірек таралу қасиетіне ие. Оның құрамы негізінен диаметрі 1ден 5 мкм болатын тамшылардан тұрады. Май жасау процесінде май кристалдарына үздіксіз периодты әсер ету процесі кезінде кілегейді шайқау тәсілінен түзілетін майда плазманың орналасуының біркелкілігі төмен болады. Бұл кезде май құрамында май түйіршектерінің орташа ұсақталуы байқалады, ал май жасау құрылғысы үздіксіз май жасағанда майдың тамшылары біріншіге қарағанда едеуір ірірек болады(диаметрі мкм). Құрамын өзгерту әдісі арқылы алынған майлылығы жоғары кілегейді шайқау

15 Сақтау процесі кезіндегі майлар мен спредтердің өзгеруі Сары майлар мен спредтерді сақтау кезінде, әсіресе, қолайсыз жағдайларда сүт майлары өзгеріп, жағымсыз иіс пен дәм беретін химиялық қосылыстар пайда болады. Майдың химиялық құрамының өзгеруі, сонымен қатар каротин мен дәрумендердің бұзылуы майдың биологиялық, тағамдық құндылықтарының нашарлауына жағдай туғызады.майдың дәмі мен иісінің өзгеруі оны кейде мүлдем пайдалануға жарамсыз етеді.бұл майдың тағамдық бұзылуы деп аталады. Майдың бұзылуы ферменттердің әсерінен де, ауаның әсерінен де болуы мүмкін.мұндай факторлардың әсеріне ылғалдылықтың, температураның,жарықтың, метал тұздарының жоғарылауы жылдамдайды.

16 Майдың гидролитикалық бұзылу Шын мәнінде триацилглицерин гидролиз үш кезеңде жүреді: триацилглицерин диацилглицерин +май қышқылы моноацилглицерин+май қышқылы глицерин+ май қышқылы. Бұл кезеңдер біртіндеп ағады, брақ әрөтүрлі жылдамдықта жүреді. Гидролиз майы липаза ферменті арқылы жүреді. Триглицеридтегі күрделі эфир гидролизінде катализатор болып, оларды майлы қышқыл мен глицеринге дейін ыдыратады. Кейде ол фермент катысуынсызда жүре алады, егер өте жоғары ылғалдылықта және сақтау температурасы жоғары болса май қышқылы ауа және жарық әсеріне бұзылады.гидролизденген май бөлінген бос май қышқылын жинақтайды. Гидролитикалық май ыдырағанда пайда болатын жоғары молекулалық май қышқылы,ныңдәміжәне иісі болмайды, өнімнің органолоптикалық көрсеткіші өзгермейді. Сондай- ақ бос күйінде төмен молеулалық май қышқылының, май сияқты капрон, каприл, жағымсыз иісі және дәмі өзгереді, өнімнің органолоптикалық көрсеткіштерін нашарлатады. Гидролизденген кезде май глицеринге және май қышқылына жіктеледі. Сонымен қатар майлар тірі

17 Майлар мен спреттерді ұзақ сақталуына әсерететін факторлар Майлар мен спреттердің ұзақ сақталуы өнімнің сапасын жоғарлатады. Сол себепті спреттердіңде дұрыс сақталуы май сияқты химиялық және биохимиялық құрылымының бұзылуын шектейтін факторлармен анықталады. Ферментативті және химиялық процестердің өту жылдамдығы май фазасының құрамына, өнімнің құрылымына, плазманың дисперсиясына, ондағы ауаға, сақтау температурасына байланысты. Майдың бұзылуы ең бастысы май фазасы-су, май-ауа аумағында өтеді. Ауаның дұрыс таралуы- майдың ұзақ сақталуының ең басты факторы. Ылғал тамшыларының ұсақталуы олардың изолатсиясына әкеледі. Соның салдарынан өнімнің құрамындағы пайдалы заттар микроорганизмдерге жеткіліксіз болады. Май өндіруде жоғары майлылықтағы кілегей пайдаланса, ылғал мөлшері өте нәзік болуады ( тамшының орташа көлемі 4-5мкм ) және ауада аз мөлшерде болады. Май мен спреттің ұзақ сақталуы химиялық құрамына да байланысты және ең басты май құрамындағы тез ащитын қаныққан майқышқылы линол және линоленге байланысты.олардың ұзақ сақталуы бактериялық жағдайына және құрамындағы микрофлораларға өте тәуелді.сүт қышқылды майдың ұзақ сақталуы үшін бұрындары ашытқының арнайы турлерін пайдаланған (Torulopsis және Candida сияқты) Ашытқылар зеңнің дамуын жояды. Соңғы жылдары консервант ретінде сорбин қышқылдары мен тұздарын пайдалануда. Өнім плазмасында ашыту процесін жылдамдатқыштар металдар мен натри хлориды болуы мүмкін. Қазіргі таңда майдың бұзылуына қарсы антиокислитель және антиоксидант кеңінен қолданылады.

18 Май мен спредтің кемшіліктері. Майдың ашып кету процессі гидролиз кезінде триглицеридтің липаза ферменті нәтежесінде, кілегейді дұрыс пастерлемеу нәтежесіне және май құрамында психротрофты бактериялар және зең саңырау құлақтары пайда болса ашып кету процесі жүреді. Бұл майдың ақауы майға жағымсыз дәммен иіс туғызады. Майдың ашып кету нәтежесінде майға 10мг\ кг қышқылдық Майға қышқыл Май мен спредтің дәм-қанықпаған май қышқылдары альдегид және оксикислод қышқылын туғызуға жағдай жасайды. Бұл ақау пайда болады жарық және ауа оттегінің тотығу нәтежесінде, жоғары температура нәтежесінде, темірдің нәтежесінде пайда болуында. Бұл ақау пайда болу нәтежесінде өнімнің түсі ақ түске боялады және ақау беткі жағынан бастап ақаулары Осаливание қанықпаған май қышқылдары альдегид және оксикислод қышқылын туғызуға жағдай жасайды. Бұл ақау пайда болады жарық және ауа оттегінің тотығу нәтежесінде, жоғары температура нәтежесінде, темірдің нәтежесінде пайда болуында. Бұл ақау пайда болу нәтежесінде өнімнің түсі ақ түске боялады және ақау беткі жағынан бастап Штафф-бұл ақау майдың сыртқы қабатын бұзады. Соның салдарынан қоңырлау сары әрі мөлдір түске ие болады. Қанықпаған май қышқылдарын ың глицериттерін полимерлеу реакциясын туғызады.

19 Назарларыңызға рахмет!

ӘОЖ ҰН ӨНІМДЕРІНІҢ ТАҒАМДЫҚ ҚҰНДЫЛЫҒЫН ЖӘНЕ САПАСЫН ЖОҒАРЛАТУ ЖОЛДАРЫ. Г. М. Қадырова магистрант, Т. А. Байбатыров т.ғ.к.

ӘОЖ ҰН ӨНІМДЕРІНІҢ ТАҒАМДЫҚ ҚҰНДЫЛЫҒЫН ЖӘНЕ САПАСЫН ЖОҒАРЛАТУ ЖОЛДАРЫ. Г. М. Қадырова магистрант, Т. А. Байбатыров т.ғ.к. ӘОЖ 664.65. ҰН ӨНІМДЕРІНІҢ ТАҒАМДЫҚ ҚҰНДЫЛЫҒЫН ЖӘНЕ САПАСЫН ЖОҒАРЛАТУ ЖОЛДАРЫ Г. М. Қадырова магистрант, Т. А. Байбатыров т.ғ.к., аға оқытушы Жәңгір хан атындағы Батыс Қазақстан аграрлық-техникалық университеті,

Διαβάστε περισσότερα

МИКРООРГАНИЗМДЕР ОРГАНИКАЛЫ Қ ҚЫШҚЫЛ ӨНДІРУШІЛЕР

МИКРООРГАНИЗМДЕР ОРГАНИКАЛЫ Қ ҚЫШҚЫЛ ӨНДІРУШІЛЕР МИКРООРГАНИЗМДЕР ОРГАНИКАЛЫ Қ ҚЫШҚЫЛ ӨНДІРУШІЛЕР Жоспары: І.Кіріспе ІІ.Негізгі бөлім Микроорганизмдерді ң органикалы қ қышқыл өндіруі С ү т қ ыш қ ылы Сірке қышқылы Пропион қышқылы Лимон қ ыш қ ылы ІІІ.

Διαβάστε περισσότερα

Металдар мен бейметалдар қасиеттері

Металдар мен бейметалдар қасиеттері Металдар мен бейметалдар қасиеттері Металдар Металдар Электр тоғы мен жылуды жақсы өткізетін, пластикалы қ қасиеті жоғары, жылтыр заттар. Мұндай қасиеттерді ң болуы металдарды ң ішкі құрылымымен байланысты.

Διαβάστε περισσότερα

Тақырып: Жоғары молекулалы қосылыстар

Тақырып: Жоғары молекулалы қосылыстар Тақырып: Жоғары молекулалы қосылыстар Жоғары молекулалы қосылыстар немесе полимерлер (гр. πολύ- көп, μέρος бөлік, бөлігі) молекула құрамында өзара химикалық немесе координаттық байланыстармен қосылған

Διαβάστε περισσότερα

МГД- ҚОНДЫРҒЫЛАР ЖӘНЕ ЦИКЛДАРЫ

МГД- ҚОНДЫРҒЫЛАР ЖӘНЕ ЦИКЛДАРЫ МГД- ҚОНДЫРҒЫЛАР ЖӘНЕ ЦИКЛДАРЫ Орында ан:сарсенбаева Руфина ғ Группа:НГД-14/1 МГД - қондырғыларындағы жұмысшы дене ретінде, бейтарап молекулалар мен атомдарды ң, электрондарды ң, иондарды ң квазибейтарап

Διαβάστε περισσότερα

Иондаушы сәулелердің затпен әсерлесуі

Иондаушы сәулелердің затпен әсерлесуі Электрондардың затпен әсерлесуі Иондаушы сәулелердің затпен әсерлесуі Электрондар жеңіл зарядталған бөлшектер. Электрондардың көзі ретінде бета сәулелену электрон және позитрон шығаратын β радионуклидтері

Διαβάστε περισσότερα

САБАҚ ЖОСПАРЫ. Əбдірахманова Күнсая Жамбыл облысы, Тараз қаласы, ФМБ НЗМ, 11-сынып. ҰБТ-ға дайындық үшін геометрия пəнінен тест тапсырмалары

САБАҚ ЖОСПАРЫ. Əбдірахманова Күнсая Жамбыл облысы, Тараз қаласы, ФМБ НЗМ, 11-сынып. ҰБТ-ға дайындық үшін геометрия пəнінен тест тапсырмалары САБАҚ ЖОСПАРЫ Пəн Мұғалім Мектеп, сынып Сабақ тақырыбы Математика Əбдірахманова Күнсая Жамбыл облысы, Тараз қаласы, ФМБ НЗМ, 11-сынып ҰБТ-ға дайындық үшін геометрия пəнінен тест тапсырмалары 1. Үлкен табаны

Διαβάστε περισσότερα

Клетканы хи ң миялы қ құрамы

Клетканы хи ң миялы қ құрамы Клетканы ң химиялы қ құрамы Д. И. Менделеев жасаған химиялық элементтердің периодтық жүйесіндегі кездесетін 110 элементтің 80- ге жуығы тірі жасушаның құрамында болатындығы дәлелденді. Олар жасушадағы

Διαβάστε περισσότερα

1-бөлім: Эрозия және үгілу. Үгілу мен эрозия арасында қандай айырмашылық бар?

1-бөлім: Эрозия және үгілу. Үгілу мен эрозия арасында қандай айырмашылық бар? Өзен эрозиясы ЖЕР ТУРАЛЫ ҒЫЛЫМДАР ГЕОЛОГИЯ ӨЗЕН ЭРОЗИЯСЫ 1-бөлім: Эрозия және үгілу Үгілу мен эрозия арасында қандай айырмашылық бар? Жердің рельефі Жер ландшафтын көтеретін және түсіретін түрлі процестердің

Διαβάστε περισσότερα

Теллурдың жаңа туындыларының синтезі және қасиеттері

Теллурдың жаңа туындыларының синтезі және қасиеттері Теллурдың жаңа туындыларының синтезі және қасиеттері Дипломдық зерттеудің мақсаты теллурдың жаңа туындыларын синтездеу, рентгендік және термодинамикалық қасиеттерін, кристаллохимиясын зерттеу. Зерттеудің

Διαβάστε περισσότερα

Қазахстан Республикасының білім және Ғылым министрлігі Көпсалы Гуманитарлы-Техникалық колледжі

Қазахстан Республикасының білім және Ғылым министрлігі Көпсалы Гуманитарлы-Техникалық колледжі Қазахстан Республикасының білім және Ғылым министрлігі Көпсалы Гуманитарлы-Техникалық колледжі Бекітемін бөлімнің меңгерушісі Т. И.Зыль Химия пәнінен 1 курс оқушыларына арналған тақырыптық сынақ тамсырмалары

Διαβάστε περισσότερα

2 СЫЗЫҚТЫҚ АЛГЕБРАЛЫҚ ТЕҢДЕУЛЕР ЖҮЙЕСІН ШЕШУ ӘДІСТЕРІ

2 СЫЗЫҚТЫҚ АЛГЕБРАЛЫҚ ТЕҢДЕУЛЕР ЖҮЙЕСІН ШЕШУ ӘДІСТЕРІ СЫЗЫҚТЫҚ АЛГЕБРАЛЫҚ ТЕҢДЕУЛЕР ЖҮЙЕСІН ШЕШУ ӘДІСТЕРІ Сызықты лгебрлық теңдеулер жүйенің шешімін сндық әдісте тур (дәл) және итерциялық әдістер деп бөледі ТУРА әдісте жүйенің шешімі рифметиклық млдрдың қырлы

Διαβάστε περισσότερα

ДЕНЕЛЕРДІҢ ЕРКІН ТҮСУІ

ДЕНЕЛЕРДІҢ ЕРКІН ТҮСУІ ДЕНЕЛЕРДІҢ ЕРКІН ТҮСУІ Денелердің еркін түсуі деп ауа кедергісі болмағандағы денелердің Жерге түсуін айтады. XVI ғасырдың аяғында ұлы итальян Г. Галилей тәжірибелік жолмен сол заманға сай уақыт дәлдігімен

Διαβάστε περισσότερα

Жоспар: І.Кіріспе ІІ.Негізгі бөлім 2.1.Суда еритін витаминдер 2.2.Майда еритін витаминдер 2.3.Антивитаминдер ІІІ. Қорытынды І Ү.

Жоспар: І.Кіріспе ІІ.Негізгі бөлім 2.1.Суда еритін витаминдер 2.2.Майда еритін витаминдер 2.3.Антивитаминдер ІІІ. Қорытынды І Ү. . Витаминдер Жоспар: І.Кіріспе ІІ.Негізгі бөлім 2.1.Суда еритін витаминдер 2.2.Майда еритін витаминдер 2.3.Антивитаминдер ІІІ. Қорытынды І Ү.Пайдаланылған әдебиеттер Витаминдер тіршілікті ң ауыстырылмайтын

Διαβάστε περισσότερα

Тема: 23-Көпжақтар. Олардың аудандары мен көлемдері Подтема: 01-Призма. Тік жəне көлбеу призмалар. Куб. Олардың бет аудандары мен көлемдері.

Тема: 23-Көпжақтар. Олардың аудандары мен көлемдері Подтема: 01-Призма. Тік жəне көлбеу призмалар. Куб. Олардың бет аудандары мен көлемдері. Тема: -Көпжақтар. Олардың аудандары мен көлемдері Подтема: 01-Призма. Тік жəне көлбеу призмалар. Куб. Олардың бет аудандары мен көлемдері. 1. Тік үшбұрышты призманың табанының қабырғалары 10 см, 17 см

Διαβάστε περισσότερα

І ТАРАУ ТЕХНИКАЛЫҚ ТЕРМОДИНАМИКА ПӘНІ МЕН ОНЫҢ МІНДЕТТЕРІ

І ТАРАУ ТЕХНИКАЛЫҚ ТЕРМОДИНАМИКА ПӘНІ МЕН ОНЫҢ МІНДЕТТЕРІ Кіріспе Классикалық (феноменологиялық) термодинамикада энергияның әр түрінің өзара түрлену заңдары оқылады. Техникалық термодинамика жылу мен жұмыстың өзара түрлену заңдылықтарын қарастырады. Мұнда жылулық

Διαβάστε περισσότερα

Инерция моменті Инерция тензоры

Инерция моменті Инерция тензоры әл Фараби атындағы Қаза қ Ұлтты қ Университеті Физика-техникалы қ факультеті Инерция моменті Инерция тензоры Орындаған: Бижанова С.Б Алматы 2015 Инерция моменті денені құраушы әрбір бөлшекті ң массасы

Διαβάστε περισσότερα

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ СЕМЕЙ қ. ШӘКӘРІМ атындағы МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ СЕМЕЙ қ. ШӘКӘРІМ атындағы МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ СЕМЕЙ қ. ШӘКӘРІМ атындағы МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ 3 деңгейдегі СМЖ құжаты ПОӘК «Аналитикалық химия» пәні бойынша оқу-әдістемелік материалдар ПОӘК «11»09.

Διαβάστε περισσότερα

Михайлова Светлана Леонидовнаның

Михайлова Светлана Леонидовнаның Михайлова Светлана Леонидовнаның «6D074000 Наноматериалдар және нанотехнологиялар» мамандығы бойынша философия докторы (PhD) ғылыми дәрежесін алу үшін диссертациясына АННОТАЦИЯ Металл нанокластерлерімен

Διαβάστε περισσότερα

«ҚАЗАҚСТАН-БРИТАН ТЕХНИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ» АҚ ТОШТАЙ ҚАЙНАУБЕК

«ҚАЗАҚСТАН-БРИТАН ТЕХНИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ» АҚ ТОШТАЙ ҚАЙНАУБЕК «ҚАЗАҚСТАНБРИТАН ТЕХНИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ» АҚ ƏОЖ 544.47:544.344+665.3 Қолжазба құқығында ТОШТАЙ ҚАЙНАУБЕК Өсімдік майларын гидрлеу процесіндегі транс изомерлердің түзілуіне катализатордың активті фазасы

Διαβάστε περισσότερα

Сұлтанғали Төлегенов БИОМЕТРИЯ. ОҚУлық

Сұлтанғали Төлегенов БИОМЕТРИЯ. ОҚУлық Сұлтанғали Төлегенов БИОМЕТРИЯ ОҚУлық Алматы 0 УДК 378 (075.8): 57.087. ББК 8.073. я к Т 65 Пікір жазғандар: Шүлембаева К.Қ. б.ғ.д., профессор; Жұмабеков Е.Ж. б.ғ.д., профессор; Торыбаев Х.К. б.ғ.д., профессор;

Διαβάστε περισσότερα

Дәрілік заттың медицинада қолданылуы жөніндегі нұсқаулық. Депакин Хроносфера

Дәрілік заттың медицинада қолданылуы жөніндегі нұсқаулық. Депакин Хроносфера Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігі Медициналық және фармацевтикалық қызметті бақылау комитеті Төрағасының 2014 жылғы 04 02. 82 бұйрығымен БЕКІТІЛГЕН Саудалық атауы Депакин Хроносфера Дәрілік

Διαβάστε περισσότερα

5 ДИФФЕРЕНЦИАЛДЫҚ ЖӘНЕ ИНТЕГРАЛДЫҚ ЕСЕПТЕУЛЕРДІҢ САНДЫҚ ӘДІСТЕРІ. 5.1 Интегралдарды жуықтап есептеу

5 ДИФФЕРЕНЦИАЛДЫҚ ЖӘНЕ ИНТЕГРАЛДЫҚ ЕСЕПТЕУЛЕРДІҢ САНДЫҚ ӘДІСТЕРІ. 5.1 Интегралдарды жуықтап есептеу 5 ДИФФЕРЕНЦИАЛДЫҚ ЖӘНЕ ИНТЕГРАЛДЫҚ ЕСЕПТЕУЛЕРДІҢ САНДЫҚ ӘДІСТЕРІ 5 Интегралдарды жуықтап есептеу [] аралығында анықталған интегралды қарастырайық: J d Егер аралығында үзіліссіз функция болса онда интеграл

Διαβάστε περισσότερα

ЖАЛПЫ ХИМИЯЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯ

ЖАЛПЫ ХИМИЯЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯ ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖƏНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ Ж. К. ҚАЙЫРБЕКОВ Е. А. ƏУБƏКІРОВ Ж. К. МЫЛТЫҚБАЕВА ЖАЛПЫ ХИМИЯЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯ Оқулық Алматы, 2014 ƏОЖ 66 (075.8) КБЖ 35 я 73 Қ 23 Қазақстан Республикасы

Διαβάστε περισσότερα

МҰНАЙ КЕН ОРЫНДАРЫН ИГЕРУ

МҰНАЙ КЕН ОРЫНДАРЫН ИГЕРУ ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫҢ БІЛІМ ЖƏНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ А.Т. Қартабай, Е.С. Орынғожин, А.К. Есімханова. МҰНАЙ КЕН ОРЫНДАРЫН ИГЕРУ Оқулық Алматы 2013 Қартабай А.Т., Орынғожин Е.С., Молдабаева Г.Ж., Есімханова

Διαβάστε περισσότερα

М. Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан мемлекеттік университеті

М. Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан мемлекеттік университеті М. Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан мемлекеттік университеті ЖАРАТЫЛЫСТАНУ - МАТЕМАТИКА ФАКУЛЬТЕТІ ХИМИЯ МАМАНДЫҒЫ БОЙЫНША КҮНДІЗГІ КРЕДИТТІК ОҚУ ЖҮЙЕСІНДЕ ОҚИТЫН СТУДЕНТТЕРГЕ АРНАЛҒАН ЖОҒАРЫ МОЛЕКУЛАЛЫҚ

Διαβάστε περισσότερα

ОРГАНДАР БИОХИМИЯСЫ. Тексерген: Қайырханов К.К Орындаған: Маташова Н.А Топ: БТ-407

ОРГАНДАР БИОХИМИЯСЫ. Тексерген: Қайырханов К.К Орындаған: Маташова Н.А Топ: БТ-407 Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым Министрлігі Шәкәрім атындағы Семей Мемлекеттік Университеті СӨЖ ОРГАНДАР БИОХИМИЯСЫ Тексерген: Қайырханов К.К Орындаған: Маташова Н.А Топ: БТ-407 Мазмұны: Бауыр

Διαβάστε περισσότερα

ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫСТАР ЖИНАҒЫ электр энергетикалық мамандықтар тәлімгерлері үшін «Электрлік станциялар мен қосалқы станциялар» пәні бойынша

ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫСТАР ЖИНАҒЫ электр энергетикалық мамандықтар тәлімгерлері үшін «Электрлік станциялар мен қосалқы станциялар» пәні бойынша Қазақстан Республикасының ғылым және білім министрлігі С.Торайғырова атындағы Павлодар мемлекеттік университеті Леньков Ю.А., Кургузов Н.Н., Кургузова Л.И., Акаев А.М. ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫСТАР ЖИНАҒЫ электр

Διαβάστε περισσότερα

Дəрілік заттың медицинада қолданылуы жөніндегі нұсқаулық ИНСУМАН РАПИД ГТ

Дəрілік заттың медицинада қолданылуы жөніндегі нұсқаулық ИНСУМАН РАПИД ГТ Дəрілік заттың медицинада қолданылуы жөніндегі нұсқаулық ИНСУМАН РАПИД ГТ Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігі Медициналық жəне фармацевтикалық қызметті бақылау комитеті Төрағасының 2011

Διαβάστε περισσότερα

9. СҰЙЫҚ ЖӘНЕ ҚАТТЫ ДЕНЕЛЕРДЕГІ ЖАРЫҚТЫҢ ЖҰТЫЛУЫ

9. СҰЙЫҚ ЖӘНЕ ҚАТТЫ ДЕНЕЛЕРДЕГІ ЖАРЫҚТЫҢ ЖҰТЫЛУЫ 10 9. СҰЙЫҚ ЖӘНЕ ҚАТТЫ ДЕНЕЛЕРДЕГІ ЖАРЫҚТЫҢ ЖҰТЫЛУЫ 9.1. Жұмыстың мақсаты Фотометрлердің көмегімен денелердің жарықты жұтуының негізгі сипаттамаларын зерттеу. Жарықтың жұтылу заңына негізделген мөлшерлік

Διαβάστε περισσότερα

Тақырыбы: Кері функция. Функцияның нүктедегі шегі. Шектің негізгі қасиеттері

Тақырыбы: Кері функция. Функцияның нүктедегі шегі. Шектің негізгі қасиеттері Лекция 9 Тақырыбы: Кері функция. Функцияның нүктедегі шегі. Шектің негізгі қасиеттері ЛЕКЦИЯ ЖОСПАРЫ: 1. Кері функция анықтамасы. Функцияның нүктедегі шегі. Шектің негізгі қасиеттері 1. КЕРІ ФУНКЦИЯ Анықтама

Διαβάστε περισσότερα

Дəрілік заттың медицинада қолданылуы жөніндегі нұсқаулық. Эссенциале форте Н

Дəрілік заттың медицинада қолданылуы жөніндегі нұсқаулық. Эссенциале форте Н Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігі Медициналық жəне фармацевтикалық қызметті бақылау комитеті Төрағасының 2010 жылғы 10 06. 327 бұйрығымен БЕКІТІЛГЕН Саудалық атауы Эссенциале форте Н

Διαβάστε περισσότερα

КИНЕМАТИКАНЫҢ НЕГІЗГІ ҰҒЫМДАРЫ. Кинематика деп денелердің қозғалысын зерттейтін, бірақ қозғалыстың туу себебін қарастырмайтын физиканың бөлімі.

КИНЕМАТИКАНЫҢ НЕГІЗГІ ҰҒЫМДАРЫ. Кинематика деп денелердің қозғалысын зерттейтін, бірақ қозғалыстың туу себебін қарастырмайтын физиканың бөлімі. КИНЕМАТИКАНЫҢ НЕГІЗГІ ҰҒЫМДАРЫ Кинематика деп денелердің қозғалысын зерттейтін, бірақ қозғалыстың туу себебін қарастырмайтын физиканың бөлімі. Механикалық қозғалыс деп уақыт өзгерісінде кеңістікте дененің

Διαβάστε περισσότερα

нарықтың дамыған инфрақұрылымның болуы; тұрақты салықтық-бюджеттік және кредитті-ақшалай жүйенің болуы. Еркін нарықтың қызмет етуін қамтамасыз ететін

нарықтың дамыған инфрақұрылымның болуы; тұрақты салықтық-бюджеттік және кредитті-ақшалай жүйенің болуы. Еркін нарықтың қызмет етуін қамтамасыз ететін 3 дәріс. Нарық және оның қызмет жасауының механизмі. Нарықтың жалпы сипаттамасы және олардың өзара әсерлесуі. Нарықтың негізгі элементтері және олардың өзара әсерлесуі. Нарықтың сиымдылығы және болжауы.

Διαβάστε περισσότερα

ФИЗИКАЛЫҚ және КОЛЛОИДТЫҚ ХИМИЯ

ФИЗИКАЛЫҚ және КОЛЛОИДТЫҚ ХИМИЯ ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ Ә. Қ. ҚОҚАНБАЕВ ФИЗИКАЛЫҚ және КОЛЛОИДТЫҚ ХИМИЯ Оқулық Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі оқулық ретінде бекіткен АЛМАТЫ 2011

Διαβάστε περισσότερα

Энергия өзгерістері. Экзотермиялық және эндотермиялық реакциялар дегеніміз не? 1-бөлім: Энергия өзгерістері

Энергия өзгерістері. Экзотермиялық және эндотермиялық реакциялар дегеніміз не? 1-бөлім: Энергия өзгерістері Энергия өзгерістері ХИМИЯ РЕАКЦИЯЛАР ЭНЕРГИЯ ӨЗГЕРІСТЕРІ 1-бөлім: Энергия өзгерістері Экзотермиялық және эндотермиялық реакциялар дегеніміз не? Барлық химиялық заттардың құрамында энергия болады және барлық

Διαβάστε περισσότερα

факторлары келесі формулалармен анықталады

факторлары келесі формулалармен анықталады ГЛОССАРИЙ Материалдар кедергісі - Конструкция элементтерінің беріктігін, қатаңдығын және орнықтылығын зерттейтін ғылым Беріктік- конструкцияның немесе оның жеке элементтерінің сыртқы күш әсеріне қирамай

Διαβάστε περισσότερα

Жарық жылдамдығын өлшеудің лабороториялық әдістері.

Жарық жылдамдығын өлшеудің лабороториялық әдістері. Жарық толқындары Жарық жылдамдығы Жарық жылдамдығын алғаш рет 1676 жылы дат ғалымы О.Рёмер өлшеді. Ол күн жүйесіндегі ең үлкен Юпитер планетасы серіктерінің тұтылуын бақылады. Юпитердің 10 серігі бар,

Διαβάστε περισσότερα

Металлургия кафедрасы ПӘН БОЙЫНША ОҚЫТУ БАҒДАРЛАМАСЫ (SYLLABUS) MLM 3301 «Жеңіл металдар металлургиясы»

Металлургия кафедрасы ПӘН БОЙЫНША ОҚЫТУ БАҒДАРЛАМАСЫ (SYLLABUS) MLM 3301 «Жеңіл металдар металлургиясы» Пән бойынша оқыту бағдарламасының титульдік парағы (SYLLABUS) Нысан ПМУ ҰС Н 7.18.4/19 Қазақстан Республикасының бiлiм және ғылым министрлiгi С.Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттiк университетi Металлургия

Διαβάστε περισσότερα

Қ аза қ стан Республикасыны ң білім ж ә не ғ министрлігі. университеті Инженерлік технологиялы қ Химия кафедрасы

Қ аза қ стан Республикасыны ң білім ж ә не ғ министрлігі. университеті Инженерлік технологиялы қ Химия кафедрасы Қ аза қ стан Республикасыны ң білім ж ә не ғ ылым министрлігі Семей қ аласыны ң Ш ә к ә рім атында ғ ы мемлекеттік университеті Инженерлік технологиялы қ факультеті Химия кафедрасы Б Ө Ж Та қ ырыбы: Коллоидты

Διαβάστε περισσότερα

МАЗМҰНЫ. 13 ерекше (жеке) жағдайда орналасуы 2.6 Түзудегі нүкте. Түзудің ізі Жалпы жағдайда орналасқан түзу кесіндісінің сызбада

МАЗМҰНЫ. 13 ерекше (жеке) жағдайда орналасуы 2.6 Түзудегі нүкте. Түзудің ізі Жалпы жағдайда орналасқан түзу кесіндісінің сызбада МАЗМҰНЫ КІРІСПЕ 5 1 Проекцияның құрылуы 6 1.1 Центрлік проекциялар 6 1.2 Параллель проекциялар 6 1.3 Монж тәсілі 7 2 Нүкте және түзу 8 2.1 Нүкте π 1 π 2 екі проекция жазықтықтары жүйесінде 8 2.2 Нүкте

Διαβάστε περισσότερα

АҚПАРАТТЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАР

АҚПАРАТТЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАР КƏСІБИ БІЛІМ БЕРУ Г.С. ГОХБЕРГ, А.В. ЗАФИЕВСКИЙ, А.А. КОРОТКИН АҚПАРАТТЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАР Оқулық «Білім беруді дамыту федералдық институты» жанындағы федералдық мемлекеттік мекемесі тарапынан орта кәсіптік

Διαβάστε περισσότερα

М.К.НҰРҒАЛИЕВА, Б.Қ.ҚҰСПАНОВА, Р.НАСИРОВ КЕШЕНДІ ҚОСЫЛЫСТАР ХИМИЯСЫ ПРАКТИКАЛЫҚ ТҰРҒЫДАН КЕҢ ҚОЛДАНЫС ТАБУДА. Аннотация

М.К.НҰРҒАЛИЕВА, Б.Қ.ҚҰСПАНОВА, Р.НАСИРОВ КЕШЕНДІ ҚОСЫЛЫСТАР ХИМИЯСЫ ПРАКТИКАЛЫҚ ТҰРҒЫДАН КЕҢ ҚОЛДАНЫС ТАБУДА. Аннотация М.К.НҰРҒАЛИЕВА, Б.Қ.ҚҰСПАНОВА, Р.НАСИРОВ ( Х.Досмұхамедов атындағы Атырау мемлекеттік университеті ) КЕШЕНДІ ҚОСЫЛЫСТАР ХИМИЯСЫ ПРАКТИКАЛЫҚ ТҰРҒЫДАН КЕҢ ҚОЛДАНЫС ТАБУДА Аннотация Көптеген d металл иондары

Διαβάστε περισσότερα

1. ВИРУСТАРДЫ Ң ОРГАНИЗМГЕ ЕНУІ, ТАРАЛУЫ, ОРНАЛАСУЫ. ИНФЕКЦИЯ ТҮРЛЕРІ ЖӘНЕ ОЛАРҒА СИПАТТАМА.

1. ВИРУСТАРДЫ Ң ОРГАНИЗМГЕ ЕНУІ, ТАРАЛУЫ, ОРНАЛАСУЫ. ИНФЕКЦИЯ ТҮРЛЕРІ ЖӘНЕ ОЛАРҒА СИПАТТАМА. 1. ВИРУСТАРДЫ Ң ОРГАНИЗМГЕ ЕНУІ, ТАРАЛУЫ, ОРНАЛАСУЫ. ИНФЕКЦИЯ ТҮРЛЕРІ ЖӘНЕ ОЛАРҒА СИПАТТАМА. 2. ИММУНИТЕТТІ Ң МЕХАНИЗМДЕРІ. ИММУНИТЕТТІ Ң ГУМОРАЛЬДЫ Қ, КЛЕТКАЛЫ Қ, ЖАЛПЫ ФИЗИОЛОГИЯЛЫ Қ ФАКТОРЛАРЫ Орындаған:

Διαβάστε περισσότερα

ЖЕРСЕРІКТІК НАВИГАЦИЯЛЫҚ ЖҮЙЕЛЕР

ЖЕРСЕРІКТІК НАВИГАЦИЯЛЫҚ ЖҮЙЕЛЕР Жерсеріктік навигациялық жүйелер ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ Қ.И.СӘТБАЕВ атындағы ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ ТЕХНИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ Қ.Б. РЫСБЕКОВ ЖЕРСЕРІКТІК НАВИГАЦИЯЛЫҚ ЖҮЙЕЛЕР Университеттің

Διαβάστε περισσότερα

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі. Қарағанды мемлекеттік техникалық университеті

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі. Қарағанды мемлекеттік техникалық университеті Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі Қарағанды мемлекеттік техникалық университеті Бекітемін Бірінші проректор Исағұлов А.З. " " 2005 ж. ОҚЫТУШЫ ПӘНІНІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ «Конструкционды

Διαβάστε περισσότερα

СТУДЕНТТІҢ ПƏНДІК ОҚУ-ƏДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ

СТУДЕНТТІҢ ПƏНДІК ОҚУ-ƏДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ Қ.И.СӘТБАЕВ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ ТЕХНИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ Металлургия және полиграфия институты Металтану және металдарды термиялық өңдеу кафедрасы СТУДЕНТТІҢ

Διαβάστε περισσότερα

рметті студент! Мамандыты атауы Жауап парағыны 6-9 секторларындағы пəндер реті 5В «Механика» 1. Математикалы талдау I

рметті студент! Мамандыты атауы Жауап парағыны 6-9 секторларындағы пəндер реті 5В «Механика» 1. Математикалы талдау I рметті студент! 08 жылы «Жаратылыстану ғылымдары -» бағытындағы мамандытар тобыны бітіруші курс студенттеріне Оу жетістіктерін сырттай бағалау 4 пəн бойынша ткізіледі. Жауап парашасын з мамандығыызды пəндері

Διαβάστε περισσότερα

Жануарлар биохимиясы. Орындаған: Тобы: Қабылдаған:

Жануарлар биохимиясы. Орындаған: Тобы: Қабылдаған: Жануарлар биохимиясы Орындаған: Тобы: Қабылдаған: Жануарлар биохимиясы Жануарлар биохимиясы (грекше bіos тіршілік, өмір және химия) жануарлар организмінің химиялық құрамы және химиялық құбылыстар мен энергиялық

Διαβάστε περισσότερα

Essential Organic Chemistry

Essential Organic Chemistry Essential Organic Chemistry Second Edition Paula Yurkanis Bruice University of California, Santa Barbarа 2 ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖƏНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ ПАУЛА ЮРКАНИС БРУИС ОРГАНИКАЛЫҚ ХИМИЯ НЕГІЗДЕРІ

Διαβάστε περισσότερα

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ ЖӘНЕ ӘЛЕУМЕТТІК ДАМУ МИНИСТРЛІГІ ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН МЕМЛЕКЕТТІК ФАРМАЦЕВТИКА АКАДЕМИЯСЫ АЛИХАНОВА Х.Б.

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ ЖӘНЕ ӘЛЕУМЕТТІК ДАМУ МИНИСТРЛІГІ ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН МЕМЛЕКЕТТІК ФАРМАЦЕВТИКА АКАДЕМИЯСЫ АЛИХАНОВА Х.Б. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ ЖӘНЕ ӘЛЕУМЕТТІК ДАМУ МИНИСТРЛІГІ ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН МЕМЛЕКЕТТІК ФАРМАЦЕВТИКА АКАДЕМИЯСЫ АЛИХАНОВА Х.Б. «Дәрігерлік емдеу ісі» мамандығы студенттеріне «Химия»

Διαβάστε περισσότερα

СТУДЕНТТІҢ ПӘНДІК ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ

СТУДЕНТТІҢ ПӘНДІК ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ Қ.И.СӘТБАЕВ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ ТЕХНИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ Металлургия және полиграфия институты Металлургия процестері және арнайы материалдар технологиясы

Διαβάστε περισσότερα

Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті МАНАТ. 6D Математика (Қолданбалы математика)

Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті МАНАТ. 6D Математика (Қолданбалы математика) Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті ӘОЖ 5.6 Қолжазба құқығында МАНАТ Біркелкі монотонды емес есептелмеліктер 6D6 Математика (Қолданбалы математика) Философия докторы (PhD) ғылыми дәрежесін алу

Διαβάστε περισσότερα

Оттексіз тыныс алу процестері. Анаэробты тыныс алудыңрекшелігі. Анаэробты жағдайда электрондар тасымалдануы.

Оттексіз тыныс алу процестері. Анаэробты тыныс алудыңрекшелігі. Анаэробты жағдайда электрондар тасымалдануы. Оттексіз тыныс алу процестері. Анаэробты тыныс алудыңрекшелігі. Анаэробты жағдайда электрондар тасымалдануы. Жоспар I. Кіріспе II. Негізгі бөлім. тыныс алу процесі;. тыныс алуды ң гликолиздік жолы;. гликолизді

Διαβάστε περισσότερα

Қанны ң тамырлар бойымен қозғалысыны гемодинамикалы қ. реологиялы қ қасиеттері.

Қанны ң тамырлар бойымен қозғалысыны гемодинамикалы қ. реологиялы қ қасиеттері. Қанны ң тамырлар бойымен қозғалысыны ң гемодинамикалы қ заңдылықтары. Қанны ң реологиялы қ қасиеттері. Жоспары 1. Қанны ң қан тамырларымен қозғалысыны ң гемодинамикалы қ заңдылықтары. 2. Қан айналуды зерттеу

Διαβάστε περισσότερα

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖƏНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ. Қ.И. Сəтбаев атындағы Қазақ ұлттық техникалық университеті

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖƏНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ. Қ.И. Сəтбаев атындағы Қазақ ұлттық техникалық университеті ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖƏНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ Қ.И. Сəтбаев атындағы Қазақ ұлттық техникалық университеті А.Т. Қартабай Б.Т. Ақашев Н.Т. Қалдыбаева МҰНАЙ-ГАЗ ӨНДІРУДІҢ ТЕХНИКАСЫ МЕН ТЕХНОЛОГИЯСЫ Университеттің

Διαβάστε περισσότερα

АНОМАЛЬДЫ БАЛАЛАРМЕН ЖҰМЫС ЖАСАУДЫҢ КЕЙБІР АСПЕКТІЛЕРІ

АНОМАЛЬДЫ БАЛАЛАРМЕН ЖҰМЫС ЖАСАУДЫҢ КЕЙБІР АСПЕКТІЛЕРІ АНОМАЛЬДЫ БАЛАЛАРМЕН ЖҰМЫС ЖАСАУДЫҢ КЕЙБІР АСПЕКТІЛЕРІ Маханбет Айнұр Мұратбайқызы., ҚМПИ, дефектология мамандығының 2 курс студенті Ғылыми жетекші : Шалғымбекова Ə.Б, ҚМПИ педагогика кафедрасының аға

Διαβάστε περισσότερα

Атом құрылысы және химиялық байланыс

Атом құрылысы және химиялық байланыс Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі М.Ӛтемісов атындағы Батыс Қазақстан мемлекеттік университеті Д.К. Мендалиева, Ж.Ш.Султанова Атом құрылысы және химиялық байланыс Оқу құралы Орал, 013

Διαβάστε περισσότερα

Криптография. ОРЫНДАҒАН: Сабитов Аманбек ОИН-302 тобы.

Криптография. ОРЫНДАҒАН: Сабитов Аманбек ОИН-302 тобы. Криптография ОРЫНДАҒАН: Сабитов Аманбек ОИН-302 тобы. Жоспар: Ақпараттарды криптографиялық қорғау Криптографиялық жүйелерге қойылатын талаптар Криптографиялық әдістерді топтастыру Ақпараттарды криптографиялық

Διαβάστε περισσότερα

МАТЕРИАЛДАР КЕДЕРГІСІ

МАТЕРИАЛДАР КЕДЕРГІСІ ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ЖОҒАРЫ ОҚУ ОРЫНДАРЫНЫҢ ҚАУЫМДАСТЫҒЫ А. ТҮСІПОВ С. ТҮСІПОВА МАТЕРИАЛДАР КЕДЕРГІСІ ОҚУЛЫҚ Екінші басылым. Өңделген Алматы, 01 1 ƏОЖ 53 (075.8) КБЖ.3 я 73 Т90 Қазақстан Республикасының

Διαβάστε περισσότερα

ТУА БІТКЕН ИММУНИТЕТ ФАКТОРЫ МЕН МЕХАНИЗМДЕРІ

ТУА БІТКЕН ИММУНИТЕТ ФАКТОРЫ МЕН МЕХАНИЗМДЕРІ С.Сабитқызы ТУА БІТКЕН ИММУНИТЕТ ФАКТОРЫ МЕН МЕХАНИЗМДЕРІ Ағзаның инфекцияға қарсы бейспецификалық қорғанысын тері және сілемейлі қабығы, ағзаның ішкі тосқауылын лимфа тізбегі түріндегі барлық ұлпалардағы

Διαβάστε περισσότερα

МАЗМҰНЫ ЭЕМ-НІҢ НЕГІЗГІ ФУНКЦИОНАЛДЫҚ ЭЛЕМЕНТТЕРІ, I БӨЛІМ... ЭЕМ-НІҢ НЕГІЗГІ ФУНКЦИОНАЛДЫ ЭЛЕМЕНТТЕРІ, II БӨЛІМ... АРИФМЕТИКАЛЫҚ-ЛОГИКАЛЫҚ ҚҰРЫЛҒЫ...

МАЗМҰНЫ ЭЕМ-НІҢ НЕГІЗГІ ФУНКЦИОНАЛДЫҚ ЭЛЕМЕНТТЕРІ, I БӨЛІМ... ЭЕМ-НІҢ НЕГІЗГІ ФУНКЦИОНАЛДЫ ЭЛЕМЕНТТЕРІ, II БӨЛІМ... АРИФМЕТИКАЛЫҚ-ЛОГИКАЛЫҚ ҚҰРЫЛҒЫ... МАЗМҰНЫ КІРІСПЕ... 3 НЕГІЗГІ ТЕРМИНДЕР ЖӘНЕ АНЫҚТАУЛАР... 4 ЭЕМ-НІҢ НЕГІЗГІ ФУНКЦИОНАЛДЫҚ ЭЛЕМЕНТТЕРІ, I БӨЛІМ... 6 ЭЕМ-НІҢ НЕГІЗГІ ФУНКЦИОНАЛДЫ ЭЛЕМЕНТТЕРІ, II БӨЛІМ... 5 АРИФМЕТИКАЛЫҚ-ЛОГИКАЛЫҚ ҚҰРЫЛҒЫ...

Διαβάστε περισσότερα

Пайдаланушы нұсқаулығы

Пайдаланушы нұсқаулығы Шағын динамик BT7700 Пайдаланушы нұсқаулығы Өніміңізді тіркеп, келесі мекенжайдан қолдау алыңыз: www.philips.com/support Мазмұны 1 Маңызды 1 Қауіпсіздік 1 Ескерту 1 2 Bluetooth динамигі 2 Кіріспе 2 Қораптың

Διαβάστε περισσότερα

Аннотация. Annotation

Аннотация. Annotation 8 9 10 Аңдатпа 11 Осы дипломдық жобада «Н. В. Гоголь атындағы орта мектебінің ақпараттық жүйесін жобалау және құру» Н. В. Гоголь атындағы орта мектебінің білім беру жүйесі қарастырылады. Бұл жүйеде білім

Διαβάστε περισσότερα

Дәрілік затты медициналық қолдану жөніндегі нұсқаулық КСЕФОКАМ. Дәрілік түрі Үлбірлі қабықпен қапталған 4 мг және 8 мг таблеткалар

Дәрілік затты медициналық қолдану жөніндегі нұсқаулық КСЕФОКАМ. Дәрілік түрі Үлбірлі қабықпен қапталған 4 мг және 8 мг таблеткалар Дәрілік затты медициналық қолдану жөніндегі нұсқаулық КСЕФОКАМ Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрлігі Mедициналық және фармацевтикалық қызметті бақылау комитеті Төрағасының

Διαβάστε περισσότερα

Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі

Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі Әдістемелік ұсыныстар мен нұсқаулар Нысан ҰС Н ПМУ 7.18.2/05 Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті Химия және химиялық технологиялар

Διαβάστε περισσότερα

Қосмембраналы органоидтар.

Қосмембраналы органоидтар. Қосмембраналы органоидтар. Цитология (гр. κύτος «қойма», бұл жерде: «жасуша» и гр. λόγος «оқу», «ғылым») жасуша туралы ғылым. Цитология ғылымы біржасушалы, көпжасушалы ағзалар жасушасының құрылысын,құрамын

Διαβάστε περισσότερα

Дәрілік затты медициналық қолдану жөніндегі нұсқаулық

Дәрілік затты медициналық қолдану жөніндегі нұсқаулық Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігі Фармация комитеті Төрағасының 2018 жылғы 27 _06_ N015652, 2018 жылғы 28 _06_ N015744 бұйрығымен БЕКІТІЛГЕН Саудалық атауы Витамин Е Зентива Дәрілік затты

Διαβάστε περισσότερα

Толқындардың интерференция құбылысы

Толқындардың интерференция құбылысы Толқындардың интерференция құбылысы Толқынды қозғалыстың қайсысына да болмасын интерференция құбылысы тән. Кеңістіктің әрбір нүктесінде қорытқы тербелістер амплитудаларының уақыт жөнінен тұрақты таралу

Διαβάστε περισσότερα

Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі Қарағанды мемлекеттік техникалық университеті

Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі Қарағанды мемлекеттік техникалық университеті Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі Қарағанды мемлекеттік техникалық университеті Бекітемін Бірінші проректор Исагулов А.З. " " 2009ж. ОҚЫТУШЫ ПӘНІНІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ Мәліметтерді

Διαβάστε περισσότερα

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ РЕЗЕРВТЕРІНІҢ ЖЕТКІЛІКТІЛІГІН БАҒАЛАУ

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ РЕЗЕРВТЕРІНІҢ ЖЕТКІЛІКТІЛІГІН БАҒАЛАУ ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ РЕЗЕРВТЕРІНІҢ ЖЕТКІЛІКТІЛІГІН БАҒАЛАУ Төлем балансы және валюталық реттеу департаменті Аналитикалық жазбахат Скрипченко З.В. 3 Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің

Διαβάστε περισσότερα

Лекция. Жарықтың қосарлана сынуын өлшеу.

Лекция. Жарықтың қосарлана сынуын өлшеу. Лекция. Жарықтың қосарлана сынуын өлшеу. 1. Жарық поляризациясы. Малюс заңы. 2. Сəуленің қосарланып сыну құбылысы. 3. Сəуленің қосарланып сынуын өлшеу. 4. Поляризатор жəне анализатор Электромагнит толқындардағы

Διαβάστε περισσότερα

Математика талапкерге

Математика талапкерге ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ Жәңгір хан атындағы Батыс Қазақстан аграрлықтехникалық университеті Математика талапкерге (Оқу-әдістемелік құрал) Орал 2013ж. УДК 1(0) ББК 22.1 М

Διαβάστε περισσότερα

Дәрілік затты медициналық қолдану жөніндегі нұсқаулық. Эдарби Кло. Дәрілік түрі Үлбірлі қабықпен қапталған таблеткалар, 40 мг/12,5 мг және 40 мг/25 мг

Дәрілік затты медициналық қолдану жөніндегі нұсқаулық. Эдарби Кло. Дәрілік түрі Үлбірлі қабықпен қапталған таблеткалар, 40 мг/12,5 мг және 40 мг/25 мг Дәрілік затты медициналық қолдану жөніндегі нұсқаулық Эдарби Кло Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрлігі Mедициналық және фармацевтикалық қызметті бақылау комитеті Төрағасының

Διαβάστε περισσότερα

ПАЙДАЛАНУШЫ НҰСҚАУЛЫҒЫ

ПАЙДАЛАНУШЫ НҰСҚАУЛЫҒЫ ПАЙДАЛАНУШЫ НҰСҚАУЛЫҒЫ WORTHINGTON LNN, LNNV және LNNC центрден сыртқа тебуші сорғылары Бір сатылы, екі жақтан сорушы, жазық бет бойынша бөлінген және шиыршық айдау камерасы бар центрден сыртқа тебуші

Διαβάστε περισσότερα

Қазақстан Республикасынын білім және ғылым министрлігі. С. Торайгыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті. К.Х.

Қазақстан Республикасынын білім және ғылым министрлігі. С. Торайгыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті. К.Х. Қазақстан Республикасынын білім және ғылым министрлігі С. Торайгыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті К.Х. Жапаргазинова БЕЙОРГАНИКАЛЫҚ ХИМИЯ химиялық технологиясы мамандықтарының студенттері

Διαβάστε περισσότερα

АВТОМАТИКА ЖӘНЕ ТЕЛЕМЕХАНИКА ЖҮЙЕЛЕРІН ЖОБАЛАУ

АВТОМАТИКА ЖӘНЕ ТЕЛЕМЕХАНИКА ЖҮЙЕЛЕРІН ЖОБАЛАУ Умаров Амангелді Рахымбердіұлы Умаров Амантұр Амангелдіұлы АВТОМАТИКА ЖӘНЕ ТЕЛЕМЕХАНИКА ЖҮЙЕЛЕРІН ЖОБАЛАУ Оқу құралы А.Ясауи атындағы ХҚТУ оқу-әдістемелік кеңесінің шешімімен ЖОО 5В070200-Автоматтандыру

Διαβάστε περισσότερα

ДЕРЕКТЕР ҚОРЫН ӘЗІРЛЕУ ЖӘНЕ БАСҚАРУ

ДЕРЕКТЕР ҚОРЫН ӘЗІРЛЕУ ЖӘНЕ БАСҚАРУ КӘСІБИ БІЛІМ БЕРУ Г. Н. ФЕДОРОВА ДЕРЕКТЕР ҚОРЫН ӘЗІРЛЕУ ЖӘНЕ БАСҚАРУ ОҚУЛЫҚ «Білім беруді дамытудың федералды институты» Федералды мемлекеттік қазынашылық институты «Компьютерлік жүйелердегі бағдарламалау»

Διαβάστε περισσότερα

Жарық Интерференциясын зерттеу

Жарық Интерференциясын зерттеу А.Байтұрсынов атындағы Қостанай мемлекеттік университеті Электроэнергетика және физика кафедрасы Г.Асанова Жарық Интерференциясын зерттеу Зертханалықжұмысты орындау бойынша әдістемелік нұсқаулары Қостанай,

Διαβάστε περισσότερα

Технологиялық процестерді талдау әдістері мен құралдары

Технологиялық процестерді талдау әдістері мен құралдары 1 ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ Қ.И.Сәтбаев атындағы Қазақ ұлттық техникалық зерттеу университеті Ө.А. Байқоңыров атындағы Тау-кен металлургия институты Металлургиялық процестер,

Διαβάστε περισσότερα

АВТОМАТТЫ БАСҚАРУ ТЕОРИЯСЫ

АВТОМАТТЫ БАСҚАРУ ТЕОРИЯСЫ Коммерциялық емес акционерлік қоғам АЛМАТЫ ЭНЕРГЕТИКА ЖӘНЕ БАЙЛАНЫС УНИВЕРСИТЕТІ Өнеркәсіп қондырғыларының электржетегі және автоматтандыру кафедрасы АВТОМАТТЫ БАСҚАРУ ТЕОРИЯСЫ 5В78 Электр энергетикасы

Διαβάστε περισσότερα

СЫҒЫМДАЛҒАН ТАБИҒИ ГАЗДЫ ПАЙДАЛАНАТЫН АВТОБУСТАР ЖҰМЫСЫНЫҢ ҚАУІПСІЗДІГІ ЖӨНІНДЕГІ ОҚУ ҚҰРАЛЫ

СЫҒЫМДАЛҒАН ТАБИҒИ ГАЗДЫ ПАЙДАЛАНАТЫН АВТОБУСТАР ЖҰМЫСЫНЫҢ ҚАУІПСІЗДІГІ ЖӨНІНДЕГІ ОҚУ ҚҰРАЛЫ Біріккен Ұлттар Ұйымының Даму Бағдарламасы мен Ғаламдық экологиялық қорының «Алматы қаласының тұрақты көлігі» СЫҒЫМДАЛҒАН ТАБИҒИ ГАЗДЫ ПАЙДАЛАНАТЫН АВТОБУСТАР ЖҰМЫСЫНЫҢ ҚАУІПСІЗДІГІ ЖӨНІНДЕГІ ОҚУ ҚҰРАЛЫ

Διαβάστε περισσότερα

Дәрілік заттың медицинада қолданылуы жөніндегі нұсқаулық Витамин Е Зентива

Дәрілік заттың медицинада қолданылуы жөніндегі нұсқаулық Витамин Е Зентива Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігі Медициналық және фармацевтикалық қызметті бақылау комитеті Төрағасының 2013 жылғы бұйрығымен БЕКІТІЛГЕН Дәрілік заттың медицинада қолданылуы жөніндегі

Διαβάστε περισσότερα

Е.М.Ахметов ГЕОФИЗИКАЛЫҚ ӘДІСТЕРІНЕ КІРІСПЕ

Е.М.Ахметов ГЕОФИЗИКАЛЫҚ ӘДІСТЕРІНЕ КІРІСПЕ ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ Қ.И.СӘТБАЕВ АТЫНДАҒЫ ҰЛТТЫҚ ТЕХНИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ Е.М.Ахметов ГЕОФИЗИКАЛЫҚ ӘДІСТЕРІНЕ КІРІСПЕ АЛМАТЫ 2015 ОЭЖ 550.8(075) Қ.И.Сәтбаев атындағы Казақ

Διαβάστε περισσότερα

7. ПОЛЯРИЗАЦИЯ ЖАЗЫҚТЫҒЫНЫҢ БҰРЫЛУЫН ЗЕРТТЕУ ЖӘНЕ САХАРИМЕТР КӨМЕГІМЕН ҚАНТ ЕРІТІНДІСІНІҢ КОНЦЕНТРАЦИЯСЫН АНЫҚТАУ

7. ПОЛЯРИЗАЦИЯ ЖАЗЫҚТЫҒЫНЫҢ БҰРЫЛУЫН ЗЕРТТЕУ ЖӘНЕ САХАРИМЕТР КӨМЕГІМЕН ҚАНТ ЕРІТІНДІСІНІҢ КОНЦЕНТРАЦИЯСЫН АНЫҚТАУ 77 7. ПОЛЯРИЗАЦИЯ ЖАЗЫҚТЫҒЫНЫҢ БҰРЫЛУЫН ЗЕРТТЕУ ЖӘНЕ САХАРИМЕТР КӨМЕГІМЕН ҚАНТ ЕРІТІНДІСІНІҢ КОНЦЕНТРАЦИЯСЫН АНЫҚТАУ 7.1. Жұмыстың мақсаты Оптикаша актив заттардың жарық сәулесінің поляризациялану жазықтығын

Διαβάστε περισσότερα

2. HЬЮТОН САҚИНАЛАРЫ КӨМЕГІМЕН ЖАРЫҚ ТОЛҚЫНЫНЫҢ ҰЗЫНДЫҒЫН АНЫҚТАУ

2. HЬЮТОН САҚИНАЛАРЫ КӨМЕГІМЕН ЖАРЫҚ ТОЛҚЫНЫНЫҢ ҰЗЫНДЫҒЫН АНЫҚТАУ 23 2. HЬЮТОН САҚИНАЛАРЫ КӨМЕГІМЕН ЖАРЫҚ ТОЛҚЫНЫНЫҢ ҰЗЫНДЫҒЫН АНЫҚТАУ 2.1. Жұмыстың мақсаты Амплитудалардың бөліну принципі бойынша оптикадағы когеренттілікті алу жолдарымен танысу (мөлдір жұқа қабаттар,

Διαβάστε περισσότερα

Химия пәнінен интерактивті online сабағы

Химия пәнінен интерактивті online сабағы Химия пәнінен интерактивті online сабағы Дюлонг - Пти ережесі Газдардың парциал қысымы Сабақтың мақсаты білімділік: физикадан белгілі термодинамикалық параметрлер температура, қысым, көлем, меншікті жылу

Διαβάστε περισσότερα

Павлодар облысы, Павлодар қаласы, Кенжекөл ауылы, Кенжекөл жалпы орта білім беру мектебі

Павлодар облысы, Павлодар қаласы, Кенжекөл ауылы, Кенжекөл жалпы орта білім беру мектебі Пән Мұғалім Мектеп, сынып Физика Текенова Әсел Павлодар облысы, Павлодар қаласы, Кенжекөл ауылы, Кенжекөл жалпы орта білім беру мектебі 1. Массасы 200 кг дене 0,4 м/с 2 үдеумен қозғалғанда әсер ететін

Διαβάστε περισσότερα

ЭЛЕКТР ЭНЕГИЯСЫН ЖЕТКІЗУ. 5В Ауыл шаруашылығын энергиямен қамтамасыз ету мамандығының студенттері үшін дәрістер жинағы

ЭЛЕКТР ЭНЕГИЯСЫН ЖЕТКІЗУ. 5В Ауыл шаруашылығын энергиямен қамтамасыз ету мамандығының студенттері үшін дәрістер жинағы Коммерциялық емес акционерлік қоғам АЛМАТЫ ЭНЕРГЕТИКА ЖӘНЕ БАЙЛАНЫС УНИВЕРСИТЕТІ Электр станциялары, тораптары және жүйелері кафедрасы ЭЛЕКТР ЭНЕГИЯСЫН ЖЕТКІЗУ 5В08100 - Ауыл шаруашылығын энергиямен қамтамасыз

Διαβάστε περισσότερα

Дəрістің қысқаша мазмұны. 1-тақырып. Механика пəні. Материалдық нүктенің кинематикасы

Дəрістің қысқаша мазмұны. 1-тақырып. Механика пəні. Материалдық нүктенің кинематикасы Дəрістің қысқаша мазмұны. -тақырып Механика пəні. Материалдық нүктенің кинематикасы Дəріс жоспары: Механика дамуына қысқаша тарихи шолу. Материалдық нүкте туралы түсінік. Санақ жүйесі. Қозғалыстың салыстырмалылығы.

Διαβάστε περισσότερα

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ ТАРАЗ МЕМЛЕКЕТТІК ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ИНСТИТУТЫ. Тӛлеубаев Ж.С. БИОФИЗИКА

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ ТАРАЗ МЕМЛЕКЕТТІК ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ИНСТИТУТЫ. Тӛлеубаев Ж.С. БИОФИЗИКА ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ ТАРАЗ МЕМЛЕКЕТТІК ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ИНСТИТУТЫ Тӛлеубаев Ж.С. БИОФИЗИКА Тараз-2013 ӘОЖ 577.3 Тӛлеубаев Ж.С.- а.ш.ғ.д. Биофизика оқу қҧралы,- Тараз: Тараз

Διαβάστε περισσότερα

ХАЛЫҚАРАЛЫҚ СТАНДАРТ

ХАЛЫҚАРАЛЫҚ СТАНДАРТ ДҮНИЕЖҮЗІЛІК ДОПИНГКЕ ҚАРСЫ КОДЕКС ХАЛЫҚАРАЛЫҚ СТАНДАРТ 2018 ЖЫЛҒЫ ТЫЙЫМ САЛЫНҒАН ТІЗІМ WORLD ANTI-DOPING AGENCY play true Бейресми аударма. Тыйым салынған тізімнің ресми мәтіні ВАДА тарапынан дайындалған

Διαβάστε περισσότερα

БӨЖ. ғ Тексерген :Омарбеков Е.О. Орында ан :Сырымова.Б.Е

БӨЖ. ғ Тексерген :Омарбеков Е.О. Орында ан :Сырымова.Б.Е ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫ Ң ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ АГРАРЛЫ Қ ФАКУЛЬТЕТ «ВЕТЕРИНАРИЯЛЫ Қ САНИТАРИЯ» КАФЕДРАСЫ БӨЖ 1)Вирустарды ң организмге енуі,таралуы,орналасуы.инфекция

Διαβάστε περισσότερα

СӨЖ. Тақырыбы: Металлдар өндірісі

СӨЖ. Тақырыбы: Металлдар өндірісі Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті Жаратылыстық және математика физика факультеті Химия және география кафедрасы СӨЖ Тақырыбы:

Διαβάστε περισσότερα

І. ТАРАУ 1.1. Оператор ұғымы 4 Мат.анализ I. Функция. Функционал анализ I.Оператор амалгер бейнелік f : X Y x X, мұндағы X R,

І. ТАРАУ 1.1. Оператор ұғымы 4 Мат.анализ I. Функция. Функционал анализ I.Оператор амалгер бейнелік f : X Y x X, мұндағы X R, І. ТАРАУ.. Оператор ұғымы Мат.анализ I. Функция : X Y мұндағы X R, Y R X! Y X Y. Мысал: - әке заңдылығы функцияны қанағаттандырады g - бала заңдылығы функцияны қанағаттандырмайды Функционал анализ I.Операторамалгер

Διαβάστε περισσότερα

Ж. ҚАРАУЛОВ МҰНАЙ ЖƏНЕ ГАЗ ҰҢҒЫЛАРЫН БҰРҒЫЛАУ ТЕХНОЛОГИЯСЫ

Ж. ҚАРАУЛОВ МҰНАЙ ЖƏНЕ ГАЗ ҰҢҒЫЛАРЫН БҰРҒЫЛАУ ТЕХНОЛОГИЯСЫ Ж. Қараулов Ж. ҚАРАУЛОВ МҰНАЙ ЖƏНЕ ГАЗ ҰҢҒЫЛАРЫН БҰРҒЫЛАУ ТЕХНОЛОГИЯСЫ АЛМАТЫ, 2007 0 Мұнай жəне газ ұңғыларын бұрғылау технологиясы ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖƏНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ Қ.И.СƏТБАЕВ атындағы

Διαβάστε περισσότερα

СӨЗЖАСАМ, ТЕРМИНЖАСАМ ТӘСІЛДЕРІ ОЛАРДЫҢ БАЙЛАНЫСЫ

СӨЗЖАСАМ, ТЕРМИНЖАСАМ ТӘСІЛДЕРІ ОЛАРДЫҢ БАЙЛАНЫСЫ СӨЗЖАСАМ, ТЕРМИНЖАСАМ ТӘСІЛДЕРІ ОЛАРДЫҢ БАЙЛАНЫСЫ Мамаева Гүлнар Бейсенқызы филология ғылымдарының кандидаты Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті қазақ тіл білімі кафедрасының доценті Астана.

Διαβάστε περισσότερα

Дәрілік затты медициналық қолдану жөніндегі нұсқаулық. Энтивио

Дәрілік затты медициналық қолдану жөніндегі нұсқаулық. Энтивио Дәрілік затты медициналық қолдану жөніндегі нұсқаулық Энтивио Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігі Фармация комитеті Төрағасының 2017 жылғы 30 қазан 11552 бұйрығымен БЕКІТІЛГЕН Бұл дәрілік

Διαβάστε περισσότερα

Қолданушының нұсқасы. Өнімді мына жерде тіркеп, оған қолдау алыңыз: Portable speaker SB500

Қолданушының нұсқасы. Өнімді мына жерде тіркеп, оған қолдау алыңыз:  Portable speaker SB500 Portable speaker SB500 Қолданушының нұсқасы Өнімді мына жерде тіркеп, оған қолдау алыңыз: www.philips.com/support Мазмұндар кестесі 1 Маңызды 2 Қауіпсіздік 2 Ескерту 2 7 Ақауларды жою 11 Жалпы ақпарат

Διαβάστε περισσότερα

Дәрілік затты медициналық қолдану жөніндегі нұсқаулық. Стелара

Дәрілік затты медициналық қолдану жөніндегі нұсқаулық. Стелара Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігі Фармация комитеті Төрағасының 2017 жылғы 10 қазан N010989; N010990 бұйрығымен БЕКІТІЛГЕН Дәрілік затты медициналық қолдану жөніндегі нұсқаулық Стелара

Διαβάστε περισσότερα