ΤΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΟΥ ΤΟΜΕΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΤΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

Transcript

1 Ελληνικό Στατιστικό Ινστιτούτο Πρακτικά 20 ου Πανελληνίου Συνεδρίου Στατιστικής (2007), σελ ΤΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΟΥ ΤΟΜΕΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΤΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Παναγιώτα Παπαλεωνίδα 1, Θεόδωρος Μπεχράκης 2 1 Εκπαιδευτικός Υπ. Διδάκτωρ, 2 Αναπληρωτής Καθηγητής Τμήμα Ψυχολογίας, Πάντειο Πανεπιστήμιο papaleonida@panteion.gr, behrakis@panteion.gr ΠΕΡΙΛΗΨΗ Στην παρούσα εργασία ανιχνεύεται η ταυτότητα των μαθητών που επιλέγουν τον τομέα Πληροφορικής των ΤΕΕ (Τεχνικό Επαγγελματικό Εκπαιδευτήριο), όπως αυτή προσδιορίζεται από δεδομένα που αφορούν σε: δημογραφικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά τους, ωράριο και περιοχή του σχολείου φοίτησης, πτυχές της επικοινωνίας της οικογένειας με το σχολείο και της στήριξης που αυτή παρείχε στη σχολική τους καριέρα, προβλήματα που αντιμετωπίζουν και εμπειρία από τη χρήση υπολογιστή στο σπίτι. 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Οι μαθητές εισέρχονται στις τάξεις του σχολείου κρατώντας διαφορετικές μορφωτικές «αποσκευές», παράλληλα με τις αντίστοιχες οικονομικές και κοινωνικές. «Κάθε οικογένεια μεταβιβάζει στα παιδιά της ένα ορισμένο μορφωτικό κεφάλαιο και ένα ορισμένο έθος, δηλαδή ένα σύστημα αξιών έμμεσων και βαθιά εσωτερικευμένων, που συμβάλλει μεταξύ άλλων στον καθορισμό της συμπεριφοράς του παιδιού τόσο απέναντι στο μορφωτικό κεφάλαιο, όσο και απέναντι στο σχολικό θεσμό», γράφει ο P. Bourdieu [Φραγκουδάκη (1985)]. Από τη σχετική με την επαγγελματική εκπαίδευση βιβλιογραφία, προκύπτει η απροθυμία της πλειοψηφίας των οικογενειών στην Ελλάδα να στείλουν τα παιδιά τους σε επαγγελματικό σχολείο μετά την ολοκλήρωση του Γυμνασίου. Η απροθυμία αυτή γίνεται ακόμα εντονότερη όταν πρόκειται για τα κορίτσια τους. Κοινωνικοοικονομικά και μορφωτικά εμπόδια ωθούν τελικά τους νέους προς την επαγγελματική εκπαίδευση, αποτρέποντάς τους από τη συνέχιση των σπουδών σε ένα «απαιτητικό» σχολείο, όπως το Ενιαίο ή Γενικό Λύκειο. Στις τάξεις της κατά συνέπεια συγκεντρώνονται μαθητές μη προνομιούχας κοινωνικής προέλευσης, με χαμηλή σχολική επίδοση και συνήθως χαμηλό μορφωτικό επίπεδο γονέων, για τους οποίους έχει καταστεί επιβεβλημένη η γρήγορη ένταξη στην αγορά εργασίας [Αποστολίδης κ.α. (1989), Ζάγκα Α. (2003), Κόκκος (1982), Κωστόπουλος (2001), Σιδηροπούλου (1993), Φραγκουδάκη (1979), Χατζηαναστασίου (2001)]

2 Κατά το σχολικό έτος διεξαγωγής της έρευνάς μας 2003/04 -σύμφωνα με στοιχεία της ΕΣΥΕ- μόνο το 38% του μαθητικού πληθυσμού της Ελλάδας φοιτά σε σχολεία της δευτεροβάθμιας επαγγελματικής εκπαίδευσης και το ποσοστό μειώνεται στο 34% αν περιοριστούμε στην περιφέρεια Αττικής. Η ποσοστιαία κατανομή των μαθητών κατά 61% στη γενική και 39% στην επαγγελματική εκπαίδευση, διατηρείται κατά προσέγγιση αναλλοίωτη τη δεκαετία , γεγονός που επιβεβαιώνει τη «σταθερή» προτίμηση της μεγάλης πλειονότητας των οικογενειών στην Ελλάδα προς τη γενική εκπαίδευση. Εξετάζοντας την κατανομή των μαθητών, χωριστά για κάθε φύλο, σε Ενιαίο Λύκειο και ΤΕΕ -κατά το σχολικό έτος 2003/04 και σύμφωνα πάντα με τα στοιχεία της ΕΣΥΕ- προκύπτει ότι ενώ από τον συνολικό αντρικό μαθητικό πληθυσμό το 45% φοιτά σε ΤΕΕ, από τον γυναικείο φοιτά μόνο το 30% και το τελευταίο ποσοστό μειώνεται σε 27% αν περιοριστούμε στην περιφέρεια Αττικής. Από τα παραπάνω στοιχεία επιβεβαιώνεται ότι τα κορίτσια επιλέγουν σπανιότερα από ότι τα αγόρια την επαγγελματική εκπαίδευση. Εξαίρεση αποτελούν ορισμένοι τομείς υπηρεσιών και προσωπικών φροντίδων, όπως Αισθητικής-Κομμωτικής και Υγείας-Πρόνοιας. Μελετώντας, τέλος, τη διαφοροποίηση της ποσοστιαίας κατανομής των μαθητών της επαγγελματικής εκπαίδευσης ανά φύλο, μεταξύ των Διευθύνσεων Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης της περιφέρειας Αττικής -σύμφωνα με στοιχεία του ΥπΕΠΘ- προκύπτει ότι η χαμηλή συμμετοχή των κοριτσιών στην επαγγελματική εκπαίδευση γίνεται χαμηλότερη σε περιοχές όπου κατοικούν σχετικά υψηλά κοινωνικοοικονομικά στρώματα, ενώ αντίθετα υψηλότερη σε περιοχές χαμηλών στρωμάτων. Το μέγιστο μάλιστα ποσοστό κοριτσιών παρατηρείται στη Δυτική Αττική η οποία, σύμφωνα με τα στοιχεία της τελευταίας απογραφής της ΕΣΥΕ, τοποθετείται στην χαμηλότερη θέση από την άποψη της κοινωνικοοικονομικής σύνθεσης του πληθυσμού της. Διαφαίνεται ότι η υποταγή στην ανάγκη ωθεί τις λαϊκές τάξεις σε ρεαλιστικότερες επιλογές και ξεπέρασμα των ενδοιασμών που επικρατούν στην κοινωνία σχετικά με τη φοίτηση των κοριτσιών στα επαγγελματικά σχολεία. 2. Η ΕΡΕΥΝΑ Η έρευνα στην οποία βασίζεται η παρούσα εργασία, διενεργήθηκε στο χώρο της δευτεροβάθμιας επαγγελματικής εκπαίδευσης και συγκεκριμένα σε δεκατρία ΤΕΕ της περιφέρειας Αττικής, κατά το σχολικό έτος 2003/04. Απευθύνθηκε σε 227 μαθητές της Β τάξης του τομέα Πληροφορικής - Δικτύων ΗΥ με στόχο την καταγραφή των απόψεων και των στάσεών τους για το γνωστικό αντικείμενο Προγραμματισμός Υπολογιστών και τη διδασκαλία του στο πλαίσιο της επαγγελματικής εκπαίδευσης. Περιέλαβε συμπλήρωση ερωτηματολογίου και συνεντεύξεις. Το ερωτηματολόγιο αποτελείται από πέντε θεματικές ενότητες: Σπίτι - Οικογένεια, Ελεύθερος χρόνος, Επιλογή ΤΕΕ - Επάγγελμα, Στάσεις απέναντι στον Προγραμματισμό Υπολογιστών και Εκπαιδευτική διαδικασία - Εκπαιδευτική σχέση. Στην παρούσα εργασία αναλύουμε την ενότητα Σπίτι - Οικογένεια, η οποία περιλαμβάνει 51 κατηγορικές μεταβλητές, από τις οποίες οι 43 προέρχονται από κλειστές ερωτήσεις

3 και οι 8 από ανοικτές. Το σύνολο των τιμών των μεταβλητών που πήραν μέρος στην ανάλυση είναι 178. Στόχο μας αποτελεί να ανιχνεύσουμε την ταυτότητα των υποκειμένων της έρευνας προκειμένου να ερμηνεύσουμε τις απόψεις και τις στάσεις τους σε ζητήματα που άπτονται του σχολείου, της σχολικής μόρφωσης και των μελλοντικών τους σχεδίων - προσδοκιών, εκπαιδευτικών και επαγγελματικών. Τα ερευνητικά ερωτήματα της εργασίας μας σχετίζονται με την επίδραση της κοινωνικο-μορφωτικής προέλευσης και του φύλου των μαθητών στην επιλογή του ΤΕΕ, στα κριτήρια με τα οποία αυτή επιτελείται και στο πλαίσιο της σχολικής και εργασιακής σταδιοδρομίας μέσα στο οποίο αυτή πραγματώνεται. Ειδικότερα: επιβεβαιώνεται η χαμηλή κοινωνική προέλευση των μαθητών και ο «αντρικός» χαρακτήρας της επαγγελματικής εκπαίδευσης; Επιβεβαιώνεται η απροθυμία της ελληνικής οικογένειας να στείλει το κορίτσι της στο ΤΕΕ; όταν αυτό συμβαίνει με ποιους παράγοντες συνδέεται; 3. ΚΥΡΙΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Η ανάλυση περιλαμβάνει δύο επίπεδα. Στο πρώτο γίνεται Περιγραφική Στατιστική Ανάλυση των δεδομένων και στο δεύτερο χρησιμοποιούνται οι μέθοδοι της Πολυδιάστατης Ανάλυσης Δεδομένων: Ανάλυση Πολλαπλών Αντιστοιχιών και Ιεραρχική Ταξινόμηση. Για την επεξεργασία των δεδομένων χρησιμοποιήθηκε το αφιερωμένο στην Πολυδιάστατη Ανάλυση Δεδομένων, λογισμικό SPAD. 3.1 Η κοινωνική προέλευση και το φύλο των μαθητών με βάση αποτελέσματα της περιγραφικής στατιστικής ανάλυσης (κατανομές συχνοτήτων και επεξεργασία των δεδομένων με λογικά φίλτρα) Η κοινωνική προέλευση των μαθητών ως συνισταμένη του επιπέδου της τυπικής εκπαίδευσης και της κατηγορίας του επαγγέλματος των δύο γονέων, σύμφωνα με το αναλυτικό σχέδιο κοινωνικής διαστρωμάτωσης του καθηγητή Ι. Πυργιωτάκη [Θεριανός (2004)], είναι για το 90% κατώτερη μεσαία ή κατώτερη, ενώ μόνο το 10% ανήκει στο ενδιάμεσο μεσαίο κοινωνικό στρώμα. Η επεξεργασία των δεδομένων με εφαρμογή λογικών φίλτρων απέδειξε ότι είναι διαφορετική η κατανομή των αγοριών από εκείνη των κοριτσιών, στα κοινωνικά στρώματα και στις κατηγορίες σχολείων. Συγκεκριμένα, τα κορίτσια αντιστοιχούν στο 38% των μαθητών του δείγματος και τα μισά από αυτά φοιτούν σε σχολεία με απογευματινό ή εσπερινό ωράριο λειτουργίας. Αντίθετα τα αγόρια που αντιστοιχούν στο 62% του δείγματος φοιτούν στη συντριπτική πλειονότητά τους (70%) σε πρωινά σχολεία. Τα κορίτσια προέρχονται από χαμηλότερα κοινωνικά στρώματα συγκριτικά με τα αγόρια και περιλαμβάνουν διπλάσιο ποσοστό αλλοδαπών - παλιννοστούντων. Ειδικότερα, αναφορικά με τη μορφωτική τους προέλευση, βρέθηκε ότι το ποσοστό των κοριτσιών στο τμήμα του μαθητικού πληθυσμού με το υψηλότερο επίπεδο τυπικής εκπαίδευσης γονέων παρουσιάζει τη μικρότερη τιμή του, αυξάνει σταδιακά όσο κατεβαίνουμε

4 στην κλίμακα των επιπέδων εκπαίδευσης γονέων και παίρνει τη μέγιστη τιμή του στη χαμηλότερη εκπαιδευτική κατηγορία γονέων. Χαρακτηριστικά αναφέρουμε ότι από τους μαθητές που έχουν δύο γονείς απόφοιτους ΑΕΙ το 88% είναι αγόρια και το 12% κορίτσια ενώ αντίθετα, στην κατηγορία και δύο γονείς απόφοιτοι Δημοτικού ή όχι ολοκλήρωση το 35% είναι αγόρια και το 65% κορίτσια. 3.2 Ανάλυση Πολλαπλών Αντιστοιχιών - Ερμηνεία αξόνων Η Ανάλυση Πολλαπλών Αντιστοιχιών είναι μια παραγοντική μέθοδος κατάλληλη για την επεξεργασία δεδομένων που προέρχονται από έρευνες με ερωτηματολόγια, «αναντικατάστατη» στην περίπτωση που έχουμε κατηγορικές μεταβλητές [Μπεχράκης (1999)]. Αναλύεται ο πίνακας λογικής περιγραφής (227 x 178). Οι γραμμές του αντιστοιχούν στα άτομα του αρχικού πίνακα δεδομένων και οι στήλες του στις τιμές των 51 μεταβλητών της ενότητας Σπίτι - Οικογένεια που πήραν μέρος στην ανάλυση. Οι μεταβλητές των υπολοίπων ενοτήτων του ερωτηματολογίου χρησιμοποιούνται ως συμπληρωματικές, για τον εμπλουτισμό της ερμηνείας των αποτελεσμάτων που προκύπτουν από τις κύριες μεταβλητές της ανάλυσης. Οι δύο πρώτοι άξονες είναι οι βέλτιστοι για την απεικόνιση του νέφους των ατόμων του δείγματός μας σε ένα χώρο δύο διαστάσεων (σχήμα 2). Σχήμα 2: Παραγοντικό διάγραμμα (1,2) με σημαντικότερες κύριες μεταβλητές Ο πρώτος παραγοντικός άξονας (λ1= , τ1= 5.79) αντιπαραθέτει τα τμήματα του μαθητικού πληθυσμού των ΤΕΕ Πληροφορικής που φοιτούν σε σχολεία με πρωινό ωράριο λειτουργίας (αρνητικό τμήμα), στα τμήματα που φοιτούν σε σχολεία με απογευματινό ή εσπερινό ωράριο (θετικό τμήμα). Κατά μήκος του άξονα, από το αρνητικό προς το θετικό του τμήμα, παρατηρείται διαβάθμιση των ηλικιών από τις μικρότερες προς τις μεγαλύτερες. Ο άξονας αυτός χαρακτηρίζεται ως άξονας της κατηγορίας του σχολικού ωραρίου

5 Ακολουθούν οι σημαντικότερες απαντήσεις των μαθητών. Στο αρνητικό του τμήμα προβάλλονται μαθητές με βασικά χαρακτηριστικά: φοίτηση σε πρωινό ΤΕΕ, ηλικία ετών, οι γονείς επισκέπτονται συνήθως το σχολείο για να παραλάβουν τον έλεγχο προόδου ή και για να δικαιολογήσουν τις απουσίες του μαθητή, και οι δύο γονείς επισκέπτονται το σχολείο, κάποιος από την οικογένεια βοηθούσε το μαθητή στο διάβασμα όταν ήταν στο Δημοτικό σχολείο, μητέρα με επιστημονικό επάγγελμα, πατέρας με επιστημονικό επάγγελμα, μητέρα απόφοιτος Λυκείου, υπολογιστής στο σπίτι σε ηλικία Γυμνασίου. Στο θετικό του τμήμα προβάλλονται μαθητές με χαρακτηριστικά: φοίτηση σε απογευματινό ή εσπερινό ΤΕΕ, ηλικία και ετών, πρόβλημα έλλειψης χρόνου, κανείς δεν βοήθησε το μαθητή στο διάβασμα σε μικρή ηλικία, πατέρας απόφοιτος Δημοτικού, μητέρα απόφοιτος Δημοτικού, πατέρας συνταξιούχος, μητέρα συνταξιούχος, πατέρας δεν τελείωσε το Δημοτικό, οι γονείς δεν επισκέπτονται καθόλου το σχολείο, υπολογιστής στο σπίτι μετά τα 18 χρόνια τού μαθητή, μαθητής παντρεμένος, μαθητής με παιδιά. Ο δεύτερος παραγοντικός άξονας (λ2= , τ2= 4.17) αντιπαραθέτει τα δύο φύλα. Τα αγόρια και τα κορίτσια που παρακολουθούν τα τμήματα Πληροφορικής των ΤΕΕ. Ο άξονας αυτός χαρακτηρίζεται ως άξονας του φύλου του μαθητή. Αναφέρονται ορισμένες χαρακτηριστικές απαντήσεις των μαθητών. Στο μεν θετικό του τμήμα: αγόρι, ΗΥ στο σπίτι, πρωινό ΤΕΕ Χαλανδρίου - πρωινό ΤΕΕ Αμαρουσίου (85% των μαθητών είναι αγόρια), εσπερινό ΤΕΕ Αθήνας (69% των μαθητών είναι αγόρια). Στο δε αρνητικό του τμήμα: κορίτσι, όχι ΗΥ στο σπίτι, πρωινό ΤΕΕ Ελευσίνας (70% των μαθητών είναι κορίτσια), απογευματινό ΤΕΕ Αλίμου (64% των μαθητών είναι κορίτσια). 3.3 Ιεραρχική ταξινόμηση Περιγραφή ομάδων Περιγράφουμε την ταξινόμηση σε τρεις ομάδες διότι, αφενός αντιστοιχεί σε σημαντική αύξηση του δείκτη αύξησης της ενδοομαδικής αδράνειας (κριτήριο για καλή ταξινόμηση) και αφετέρου αποδεικνύεται ενδιαφέρουσα για τους σκοπούς της έρευνάς μας [Μπεχράκης (1999)]. Για την πληρέστερη περιγραφή των ομάδων βασιστήκαμε στις χαρακτηριστικές απαντήσεις που μας έδωσε η Αυτόματη Περιγραφή Ομάδων και σε πίνακες διασταύρωσης μεταβλητών που δημιουργήσαμε με την ομαδοποίηση στην οποία καταλήξαμε. Η πρώτη ομάδα (51% του δείγματος) περιλαμβάνει όλους τους μαθητές των πρωινών ΤΕΕ του δείγματος, εκτός από εκείνους της περιοχής της Ελευσίνας. Κυριαρχούν τα αγόρια (77%), μαθητές που έχουν γεννηθεί στην Ελλάδα και η ηλικία τους προσιδιάζει στην τάξη που φοιτούν. Συγκεντρώνει τους μαθητές με την υψηλότερη κοινωνική και μορφωτική προέλευση και αυτούς των οποίων οι γονείς επισκέπτονται, μαζί και τακτικά, το σχολείο για ενημέρωση. Στην πλειονότητά τους είχαν βοήθεια από το σπίτι στο διάβασμα σε μικρή ηλικία. Διαθέτουν δικό τους χώρο για διάβασμα και υπολογιστή στο σπίτι από μικρή ηλικία

6 Η δεύτερη ομάδα (12% του δείγματος) περιλαμβάνει μόνο τους μαθητές του πρωινού ΤΕΕ Ελευσίνας. Κυριαρχούν τα κορίτσια (70%), περιλαμβάνει τους περισσότερους αλλοδαπούς - παλιννοστούντες (πρώην ΕΣΣΔ), η ηλικία τους είναι λίγο μεγαλύτερη από την προσιδιάζουσα στην τάξη που φοιτούν, δεν έχουν επαναλάβει τάξεις και κατευθύνθηκαν προς το ΤΕΕ απευθείας μετά το Γυμνάσιο. Η κοινωνική και μορφωτική προέλευση των μαθητών αυτών κατατάσσεται ανάμεσα σε εκείνες των άλλων δύο ομάδων. Οι μητέρες τους κυρίως, επισκέπτονται το σχολείο την περίοδο παράδοσης των ελέγχων προόδου ή και για να δικαιολογήσουν τις απουσίες του παιδιού. Είχαν βοήθεια από το σπίτι στο διάβασμα σε μικρή ηλικία. Παρατηρείται το μεγαλύτερο ποσοστό μαθητών που δεν έχουν δικό τους υπολογιστή, καθώς και μαθητών που τον απέκτησαν σε ηλικία που συνδέεται με την είσοδό τους στο ΤΕΕ. Η τρίτη ομάδα (37% του δείγματος) περιλαμβάνει όλους τους μαθητές των απογευματινών και εσπερινών ΤΕΕ, από τους οποίους οι μισοί είναι κορίτσια. Επίσης περιλαμβάνει όλους όσους αποφάσισαν να φοιτήσουν στο ΤΕΕ μετά από διακοπή των σπουδών τους. Στην πλειονότητά τους είναι μεγαλύτεροι των είκοσι ετών -μέχρι και σαράντα τεσσάρων- και το 1/3 έχει ήδη απολυτήριο κάποιου τύπου Λυκείου. Συγκεντρώνει το υψηλότερο ποσοστό μαθητών που έχουν επαναλάβει κάποια τάξη κατά τη σχολική τους καριέρα. Είναι εργαζόμενοι μαθητές -με πλήρες ωράριο οι περισσότεροι. Έχουν τη χαμηλότερη κοινωνική και μορφωτική προέλευση, ενώ οι μισοί δεν είχαν ποτέ βοήθεια από το σπίτι τους στα μαθήματα. Παρατηρούνται τα μεγαλύτερα ποσοστά μαθητών που δεν διαθέτουν δικό τους χώρο για διάβασμα στο σπίτι και που απέκτησαν υπολογιστή ενήλικες. Σχήμα 3: Κέντρα τριών ομάδων με χαρακτηριστικές κύριες ( ) και συμπληρωματικές ( ) μεταβλητές

7 Οι προβολές των κέντρων των ομάδων στο παραγοντικό διάγραμμα, επιβεβαιώνουν και ενισχύουν την ερμηνεία των παραγοντικών αξόνων, η οποία έχει προκύψει από την Ανάλυση Πολλαπλών Αντιστοιχιών (σχήμα 3). 4. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Πέρα από τα γενικά χαρακτηριστικά της επαγγελματικής εκπαίδευσης «χαμηλή κοινωνική ή και μορφωτική προέλευση» και «αντρικό προφίλ» τα οποία επιβεβαιώθηκαν από την ανάλυση των δεδομένων της έρευνάς μας, από την εργασία μας αναδείχθηκε ο ρόλος του συνδυασμού των παραγόντων κοινωνικο-μορφωτική προέλευση και φύλο. Καταδείχθηκε ότι είναι αυτός που διαφοροποιεί εσωτερικά το μαθητικό πληθυσμό που εξετάζουμε ως προς τους λόγους επιλογής του ΤΕΕ, το χρόνο της επιλογής αυτής και το σχολικό ωράριο παρακολούθησης. Τον διαφοροποιεί επίσης, ως προς την προσέγγιση του αντικειμένου της πληροφορικής. Συγκεκριμένα, τα αγόρια έχουν υψηλότερη κοινωνική προέλευση, έχουν κυρίως ελληνική καταγωγή και φοιτούν σε πρωινά σχολεία. Έχουν επιλέξει το ΤΕΕ για να αποκτήσουν ευκολότερα «απολυτήριο δευτεροβάθμιας» αλλά και με την προσδοκία να εισαχθούν ευκολότερα σε ΤΕΙ μέσω των ειδικών πανελλαδικών εξετάσεων. Πολλοί έχουν «δοκιμάσει τις δυνάμεις» τους στο Ενιαίο Λύκειο, χωρίς επιτυχία, πριν στραφούν στο ΤΕΕ. Προσεγγίζουν το αντικείμενο της πληροφορικής με ευνοϊκότερους όρους από τα κορίτσια έχουν από μικρότερη ηλικία μεγαλύτερη εξοικείωση με τους υπολογιστές, ασχολούνται ιδιαίτερα με αντικείμενα του τομέα, επιθυμούν να εξειδικευτούν περαιτέρω και να ασκήσουν σχετικό επάγγελμα σε εταιρία ή ανοίγοντας δική τους επιχείρηση. Τα κορίτσια προέρχονται στην πλειονότητά τους από χαμηλότερα κοινωνικά στρώματα. Τα μισά από αυτά φοιτούν σε απογευματινά ή εσπερινά σχολεία και το 22% στο πρωινό σχολείο της Ελευσίνας. Μόνο το 29% των κοριτσιών φοιτά σε πρωινά σχολεία περιοχών με πληθυσμό μεσαίας ή και ανώτερης κοινωνικοοικονομικής σύνθεσης. Οι μαθήτριες των απογευματινών-εσπερινών σχολείων είναι «μεγάλες» σε ηλικία είναι γυναίκες εργαζόμενες με πλήρη απασχόληση, που «επιστρέφουν στα θρανία» μετά από διακοπή των σπουδών τους για εργασία ή και μετά από ολοκλήρωση κάποιου τύπου Λυκείου. Ο βασικός τους στόχος είναι να μάθουν πληροφορική και ταυτόχρονα να αποκτήσουν ένα πτυχίο, επιδιώκοντας την αναβάθμιση της επαγγελματικής τους θέσης. Προέρχονται από τα χαμηλότερα -από μορφωτική κυρίως άποψη- κοινωνικά στρώματα και δεν είχαν στήριξη από την οικογένεια κατά τη σχολική τους πορεία. Απέκτησαν υπολογιστή μετά την εγγραφή τους στον τομέα πληροφορικής, κυρίως για λόγους εξάσκησης στο σπίτι. Καμία δεν είχε πριν την ηλικία των δεκαπέντε ετών. Τα κορίτσια της Ελευσίνας είναι «μικρής» ηλικίας, μη εργαζόμενα, χαμηλών -από οικονομική κυρίως άποψη- κοινωνικών στρωμάτων. Περιλαμβάνουν το μεγαλύτερο ποσοστό μεταναστών - παλιννοστούντων (πρώην ΕΣΣΔ). Δεν επεχείρησαν να φοιτήσουν στο Ενιαίο Λύκειο αποθαρρυμένα από τη δυσκολία του, ενώ απαντούν ότι θα το επέλεγαν αν δεν είχε πανελλαδικές εξετάσεις. Το 44% εξ αυτών δεν έχει

8 υπολογιστή στο σπίτι, ποσοστό πολύ υψηλό συγκριτικά με το αντίστοιχο στο σύνολο του δείγματος που είναι μόλις 15%, γεγονός το οποίο συνδέουμε με τη χαμηλή οικονομική δυνατότητα της οικογένειάς τους. ABSTRACT In this paper we examine the identity of students in the Informatics courses of the Secondary Vocational Schools (TEE), in terms of demographic and social criteria. Data analysis shows that students are predominantly male, usually overage for the grade they are in, of low social and educational background, having almost no support in their schooling tasks. They often work while they study. Use of computers at home is quite widespread among them but mainly for entertainment purposes and in a much lesser degree in studying informatics subjects. Multiple Correspondence Analysis and Classification of Data showed diversifications according to the social background of the students, their sex and the combination of these two factors. These factors are directly connected with their choice of school, their choice of the time they elect to enroll, as well as the school hours they opt for. They also make for differences in their particular approach of Informatics subjects. ΑΝΑΦΟΡΕΣ Αποστολίδης Α., Κασβίκη Μ., Κοκκινίδου Ε. κ.α. (1989). Το επίπεδο των μαθητών που επιλέγουν τα ΤΕΛ και οι λόγοι αυτής της επιλογής. Εκπαίδευση και επάγγελμα, 1, τομ. 2, Ζάγκα Α. (2003). Ο θεσμός των Τεχνικών Επαγγελματικών Εκπαιδευτηρίων στην Ελληνική Επαγγελματική Εκπαίδευση. Θεωρητική και εμπειρική προσέγγιση. Εκδοτικός οίκος Αδελφών Κυριακίδη Α.Ε., Θεσσαλονίκη. Θεριανός Κ. (2004). Αναζητώντας την αποτελεσματικότητα της υποχρεωτικής δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Τρεις μελέτες περίπτωσης. Διδακτορική διατριβή, Τμήμα Φιλοσοφικών και Κοινωνικών σπουδών, Πανεπιστήμιο Κρήτης. Κόκκος Α. (1982). Η στροφή στην τεχνική-επαγγελματική εκπαίδευση. Στο Κριτική της εκπαιδευτικής πολιτικής ( ). Κέντρο Μεσογειακών Μελετών. Κέντρο Μελετών και Αυτομόρφωσης, Αθήνα, Κασιμάτη Κ. (1998). Έρευνα για τα κοινωνικά χαρακτηριστικά της απασχόλησης. Μελέτη Ι. Η επιλογή του επαγγέλματος. Θεωρητικές αναφορές και εμπειρική διερεύνηση. Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών. Ερευνητική ομάδα για την απασχόληση, Αθήνα. Κωστόπουλος Π. (2001). Το κοινωνικοοικονομικό προφίλ των μαθητών που επέλεξαν τα ΤΕΕ και οι επαγγελματικές τους προσδοκίες. Επιθεώρηση Συμβουλευτικής και Προσανατολισμού, 56-57, Μπεχράκης Θ. (1999). Πολυδιάστατη Ανάλυση Δεδομένων. Μέθοδοι και εφαρμογές. Εκδοτικός οργανισμός Λιβάνη ΑΒΕ - «Νέα Σύνορα», Αθήνα. Σιδηροπούλου-Δημακάκου Δ. (1993). Τα χαρακτηριστικά του μαθητή που επιλέγει την τεχνική εκπαίδευση. Επιθεώρηση Συμβουλευτικής και Προσανατολισμού. Επιστημονική έκδοση Ελληνικής Εταιρίας Συμβουλευτικής και Προσανατολισμού, 26-27, Εκδόσεις Γρηγόρη, Φραγκουδάκη Α. (1979). Η τεχνική εκπαίδευση και η μυθολογία της. Σύγχρονα Θέματα, 4, τομ. Β, χρόνος 1 ος, Φραγκουδάκη Α. (1985). Κοινωνιολογία της εκπαίδευσης. Θεωρίες για την κοινωνική ανισότητα στο σχολείο. Εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα. Χατζηαναστασίου Τ. (2001). Το άλλο σχολείο. Εναλλακτικές εκδόσεις, Αθήνα