Ο ρόλος της κατάρτισης και της τεχνικής βοήθειας στην εγκατάσταση νεοεισερχομένων στη γεωργία

Transcript

1 Ο ρόλος της κατάρτισης και της τεχνικής βοήθειας στην εγκατάσταση νεοεισερχομένων στη γεωργία Α. Κουτσούρης Αν. Καθηγητής ΓΠΑ

2 ΕΡΕΥΝΑ ΥΠΑΑΤ (Μάρτιος 2012) Δείγμα: άτομα, κάτοικοι Αθήνας και Θεσσαλονίκης Έχουν σκεφτεί το ενδεχόμενο να φύγουν στην επαρχία: 68,2% Έχουν ζήσει στην επαρχία κατά το παρελθόν: Σύνολο: 41,8% Μεταξύ όσων έχουν σκεφτεί να φύγουν: 45,2%

3 ΕΡΕΥΝΑ ΥΠΑΑΤ (Μάρτιος 2012) ΜΕΤΑΞΥ ΟΣΩΝ ΕΧΟΥΝ ΣΚΕΦΤΕΙ ΝΑ ΦΥΓΟΥΝ (68,2%) Θα φεύγατε για: Καλύτερη ποιότητα ζωής: 87,9% Πιο χαλαρός ρυθμός ζωής: 79,5% Χαμηλότερο κόστος διαβίωσης: 77,0% Πιο ανθρώπινες σχέσεις: 68,2% Αξιοποίηση περιουσίας: 26,4% Για να βρω οικογένεια/ φίλους: 15,9% Για μα κερδίσω περισσότερα χρήματα: 15,0% Ειδυλλιακή άποψη για την επαρχία (vs. έλλειψη υπηρεσιών, συνθήκες εργασίας, κλπ.) λόγω οικονομικών δυσκολιών (60%)???

4 ΕΡΕΥΝΑ ΥΠΑΑΤ (Μάρτιος 2012) ΜΕΤΑΞΥ ΟΣΩΝ ΕΧΟΥΝ ΣΚΕΦΤΕΙ ΝΑ ΦΥΓΟΥΝ (68,2%) Έχετε γονείς/ φίλους που θα βοηθούσαν στην εγκατάσταση: ΝΑΙ = 62,4% Ακίνητη περιουσία στην ύπαιθρο (σπίτι, γη): 67,5% Απασχόληση: Εκτός γεωργίας-κτηνοτροφίας = 67% Δεν έχω τις κατάλληλες δεξιότητες: 56,1% Δεν με ενδιαφέρει: 16,6% Δεν έχω κεφάλαιο: 11,7% Δεν έχω σωστή ενημέρωση: 6,9% Δεν είναι κερδοφόρα δραστηριότητα: 3,6% Δεν είναι επάγγελμα με κύρος: 3,6%

5 ΕΡΕΥΝΑ ΥΠΑΑΤ (Μάρτιος 2012) Όσοι ασχοληθούν με γεωργία-κτηνοτροφίααλιεία (33% * 68,2%) Γεωργία: 78% Κτηνοτροφία: 15,5% Αλιεία: 1,7% ΔΞ: 4,8%

6 ΟΣΟΙ ΑΣΧΟΛΗΘΟΥΝ ΜΕ ΓΕΩΡΓΙΑ (78% * 33% * 68,2%) Ελιά/ λάδι: 47,6% Βιολογικές καλλιέργειες: 42,7% Λαχανικά/ κηπευτικά: 37% Αρωματικά/ φαρμακευτικά φυτά: 32,2% Αμπέλι/ κρασί: 29,5% Μανιτάρια: 22,5% Ρόδια: 19,4% Φρούτα: 18,9% Τρούφα: 18,1% Βιοκαύσιμα: 13,25 Ψυχανθή/ όσπρια: 8,8% Στέβια: 8,8% Σπαράγγια: 8,4% Καλλωπιστικά άνθη: 7,9% Σπιρουλίνα: 7% Ξηροί καρποί: 6,6% Δημητριακά/ σπόροι: 5,3%

7 ΟΣΟΙ ΑΣΧΟΛΗΘΟΥΝ ΜΕ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ (15,5% * 33% * 68,2%) Σαλιγκαροτροφία: 44,4% Μελισσοκομία: 33,3% Πτηνοτροφία: 31,1% Αιγοπροβατοτροφία: 24,4% Χοιροτροφία: 22% Κουνελοτροφία: 22% Γαλακτοκομικά: 17,8% ΔΞ: 15,6%

8 ΟΣΟΙ ΑΣΧΟΛΗΘΟΥΝ ΜΕ ΤΗ ΓΕΩΡΓΙΑ-ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ (33% * 68,2%) Πληροφόρηση Διαδίκτυο και μμε: 44% Γνωρίζοντες (συγγενείς/ φίλοι/ γνωστοί): 38,5% Διερευνήσατε τη δυνατότητα αξιοποίησης «περιουσίας»: 27,5% Ειδικά έντυπα του κλάδου: 16,5% Διερευνήσατε ένταξη σε «Νέους Αγρότες»: 15,1% Διερευνήσατε αγορά γης: 13,1% Συζητήσατε με γεωπόνο: 12% ΥΠΑΑΤ ή υπηρεσία: 5,5% Μελετητές ή/και συν/σμοι: 10% Καμία: 33%

9 ΟΣΟΙ ΣΚΕΦΤΗΚΑΝ ΝΑ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΘΟΥΝ ΣΤΗΝ ΕΠΑΡΧΙΑ (68,2%) ΗΛΙΚΙΑ Έως 29: ~ 13% 30 39: 46% 40 49: ~ 26% 50 59: ~ 14% ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ 35,4% Μεταπτυχιακό 43,5% Πτυχίο ΑΕΙ-ΤΕΙ

10 ΟΣΟΙ ΣΚΕΦΤΗΚΑΝ ΝΑ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΘΟΥΝ ΣΤΗΝ ΕΠΑΡΧΙΑ (68,2%) Εργαζόμενοι: 83,5% ιδιωτικοί υπάλληλοι γραφείου: 48%, ελεύθεροι επαγγελματίες: 16,2%, Δ.Υ.: 11,5%, διευθυντικά στελέχη: 9.7%, ιδιωτικοί υπάλληλοι εργατοτεχνίτες: 4,1%, επιχειρηματίες: 4,1% Όχι: 16,5% άνεργοι: 59,3%, συνταξιούχοι: 18,6%, σπουδαστές: 10,3% Έλλειψη εμπειρίας σε χειρωνακτικές εργασίες και μάλιστα υπό αντίξοες συνθήκες (?)

11 ΣΥΝΟΛΟ ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ Ελληνική γεωργία λιγότερο ανταγωνιστική από άλλες χώρες ΕΕ: 82,4% Πρέπει (σε συνθήκες κρίσης) να δοθεί έμφαση στην ανάταξη της ελληνικής γεωργίας: 96,2% (ναι & μάλλον ναι) Το βάρος να δοθεί: Στην παραγωγή εξαγώγιμων προϊόντων: 51,4% Στην παραγωγή ποιοτικών προϊόντων με ονομασία προέλευσης: 43,1% Εκπαίδευση-κατάρτιση νέων γεωργών σε νέες τεχνολογίες: 34,1% Ένταξη νέων στον αγροτικό τομέα: 31,8% Διαμόρφωση επιχειρησιακών κατευθύνσεων: 31,1% Βιολογικά προϊόντα: 22,3%

12 ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΜΗ ΤΥΠΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΓΕΩΡΓΙΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΚΑΤΑΡΤΙΣΗ (ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ) ΤΥΠΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ & ΑΡΧΙΚΗ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ

13 ΕΡΕΥΝΑ 1 (Μέτρο 114 του ΠΑΑ ) Χρήση Υπηρεσιών Παροχής Γεωργικών Συμβουλών στη γεωργική εκμετάλλευση και παροχής δασοκομικών συμβουλών (FAS) Κατηγορία Δείκτη Δείκτης Αρχικός Στόχος Επιδόσεων Αριθμός ενισχυθέντων γεωργών Αριθμός ενισχυθέντων δασοκαλλιεργητών Τροποποιημένος Στόχος Τελικός Στόχος

14 ΕΡΕΥΝΑ 2 ΑΓΡΟΓΕΝΕΣΙΣ (Κ.Π. EQUAL ΙΙ) 2006 Η πλειοψηφία των νέων (18-45 ετών) γεωργοκτηνοτρόφων δεν γνωρίζει το πρόγραμμα «Νέων Αγροτών» και τα «Σχέδια Βελτίωσης» Ανάγκη εξειδικευμένων γνώσεων (~ 80%) Οι κύριες ανάγκες σε πληροφόρηση-ενημέρωση: παραδοσιακά γεωργικά θέματα με έμφαση στα τεχνικά έναντι των οικονομικών και διαχειριστικών θεμάτων Η μεγάλη πλειοψηφία (> 90%) επιζητά την ύπαρξη ενός καθοδηγητικού φορέα (Γ. Εφ.) Οι μισοί σχεδόν είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν για την πρόσβασή τους σε σχετικές υπηρεσίες και το 1/3 και για εκπαίδευση/κατάρτιση (υπό προϋποθέσεις).

15 ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ (I) Προϋποθέσεις - σύστημα έναρξης προσωπική ιστορία (καταγωγή, άλλοι τόποι που έχουν παίξει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωσή του, εκπαίδευσηκατάρτιση, επαγγελματική κινητικότητα, προσωπικά κίνητρα, κλπ.) δίκτυο σχέσεων: προσωπικών (οικογένεια) επαγγελματικών και κοινωνικών (υπερπήδηση εμποδίων) επαγγελματική ιστορία (γνώση του επαγγέλματος και τεχνογνωσία, γνώση του προϊόντος και της αγοράς, δεξιότητες διαχείρισης κλπ. ) Αρχικό κεφάλαιο (σπίτι, γη, μηχανολογικός εξοπλισμός, πρώτα έξοδα/ χρηματοδότηση-επιτόκια & επιδοτήσεις/ Προβλήματα πληρωμών)

16 ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ (II) Προσαρμογή «νέων» καλλιεργειών-εκτροφών στις τοπικές αγρο-οικολογικές συνθήκες Παραγωγή ποιοτικών και ασφαλών προϊόντων [ & πιστοποίηση] Οργάνωση και διαχείριση γ. εκμ. & αγροεπιχειρήσεων Έρευνα αγοράς (εσωτ. & εξωτ.)/ εξαγωγή ποιοτικών παραδοσιακών προϊόντων (ελιά & λάδι, οπωροκηπευτικά, κλπ.) & παραγωγή προϊόντων για την εσωτερική αγορά Μεταποίηση συσκευασία τυποποίηση (προστιθέμενη αξία) Προώθηση - διαφήμιση Συλλογική δράση (συν/σμοί, ΟΠ, λοιπά συλλογικά σχήματα)

17 ΕΠΙΛΟΓΟΣ (Ι) Απαιτούνται: πληροφόρηση ενημέρωση/ εκπαίδευση κατάρτιση (για ΟΛΟΥΣ όσοι σκέφτονται να μετακινηθούν) Όσοι σκέπτονται να εγκατασταθούν στην ύπαιθρο = Νεαρής ηλικίας & υψηλότερου εκπ. επιπέδου(vs. 60% έως Δημοτικό) & παραστάσεις εκτός αγροτικού χώρου -> εισαγωγή καινοτομιών(?) ΑΛΛΑ στο βαθμό που δεν είναι διάδοχοι γ. εκμεταλλεύσεων -> αγνοούν συνθήκες ζωής και εργασίας & έλλειψη μαθητείας στη γεωργία => έλλειψη (βασικών) δεξιοτήτων Πολυαπασχόληση (βλ. προγράμματα Αγροτικής Ανάπτυξης)

18 ΕΠΙΛΟΓΟΣ (ΙΙ) Η ανασυγκρότηση ή δημιουργία υπηρεσιών (Γ. Εφ.) οι οποίες θα δρουν αποκλειστικά ως σύμβουλοι-εκπαιδευτές (vs. γραφειοκρατία - διαχείριση & έλεγχος επιδοτήσεων) [ΤΟΚΑΑ/ ΓΣ] Η ενεργοποίηση του Πράσινου Πιστοποιητικού (vs. σεμινάρια 150 ωρών, κλπ. αδυναμιών) + σχετικών κινήτρων [βλ. & αυξημένη ζήτηση για κατάρτιση π.χ. ΙΓΕ, ΓΓΝΓ, ιστότοποι, κλπ.] Στρατηγική Αγροτικής Ανάπτυξης

19 ΕΠΙΛΟΓΟΣ (IΙΙ) Η αγροτική έρευνα, τα συστήματα υποστήριξης (π.χ. γεωργικές εφαρμογές) και η κατάρτιση έχουν δώσει ανισόρροπα μεγάλη προσοχή σε τεχνικά ζητήματα χωρίς να ασχολούνται αρκετά με τις κοινωνικές και οικονομικές όψεις των επαγγελμάτων (και των περιοχών) Συμμετοχικός σχεδιασμός προγραμμάτων κατάρτισης ή/και άλλες μορφές ενημέρωσης

20 ΕΠΙΛΟΓΟΣ (ΙV) ΝΕΑ ΚΑΠ -> AKIS (Agricultural Knowledge and Innovation systems vs. Transfer of Technology) Ένα σύστημα γεωργικής γνώσης και καινοτομίας συνδέει άτομα, φορείς και ινστιτούτα με σκοπό την ανταλλαγή γνώσεων και πληροφοριών καθώς και τη γένεση, διάχυση και χρήση γνώσεων και καινοτομιών που συνδέονται με τη γεωργία (αγροτική ανάπτυξη) -> ενδογενής (& συμμετοχική!) ανάπτυξη. Νέοι ρόλοι: α) εμψυχωτές & συμβουλευτική vs. πληροφοριακή διαδικασία β) ενδιάμεσοι, διευκολυντές, διαμεσολαβητές -> Ανώτατη Εκπαίδευση(!)