Δημιουργία ψηφιακού υποβάθρου της πόλης της Δράμας ως εργαλείου διαχείρισης του αστικού πρασίνου

Transcript

1 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ ΔΡΑΜΑΣ ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΤΟΠΙΟΥ Δημιουργία ψηφιακού υποβάθρου της πόλης της Δράμας ως εργαλείου διαχείρισης του αστικού πρασίνου Πτυχιακή Διατριβή Ηρώς Καλογεράκου Επιβλέπων: Γρηγόρης Χατζηφιλιππίδης Δράμα 2009

2 Χαρτογράφηση των δεντροφυτεύσεων της Δράμας Πτυχιακή διατριβή Ηρώς Καλογεράκου, 2009 ΤΕΙ Καβάλας, ΣΤΕΓ Δράμας, Τμήμα Αρχιτεκτονικής Τοπίου ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η χαρτογράφηση των υπάρχων δεντροφυτεύσεων της πόλης Δράμας, είναι ένα θέμα ελκυστικό και ενδιαφέρον αλλά συνάμα πολύπλοκο. Ελκυστικό και ενδιαφέρον επειδή αυτή η γνώση είναι πολύτιμη για την σωστή συντήρηση των δέντρων και την υγιή διαβίωσή τους ώστε να προσφέρουν μια ανάσα πνοής στους κατοίκους της Δράμας χωρίς να κινδυνεύει η ατομική τους ακεραιότητα από μια ενδεχόμενη πτώση ενός κλάδου. Από την άλλη όμως, είναι πολύπλοκο επειδή τα δέντρα είναι ένας αναπτυσσόμενος οργανισμός που χρειάζεται παρακολούθηση, ακόμα και όταν αυτή δεν κρίνεται απαραίτητη. Η παρούσα εργασία έχει συνταχθεί με σκοπό να βελτιώσει την αισθητική στους δρόμους της Δράμας. Με την ακριβή χαρτογράφηση των δέντρων και των χαρακτηριστικών τους, προσφέρεται στην πολιτεία ένα μοναδικό εργαλείο διαχείρισης αστικού πρασίνου, έστω και αν αυτό διαρκεί μόνο για δέκα χρόνια. 1

3 Περιεχόμενα ΠΡΟΛΟΓΟΣ... 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 4 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. ΣΗΜΑΣΙΑ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗΣ ΔΕΝΤΡΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΑΣΤΙΚΩΝ ΔΕΝΤΡΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΔΕΝΤΡΩΝ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ... 7 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2. ΜΕΘΟΔΟΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΑΤΕΛΕΙΕΣ ΚΑΙ Ο ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΠΤΩΣΗΣ ΔΕΝΤΡΟΥ ΑΠΟΣΥΝΤΕΘΕΙΜΕΝΟ ΞΥΛΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΟ ΡΙΖΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΔΙΑΚΛΑΔΩΣΕΙΣ ΔΙΟΓΚΩΣΕΙΣ - ΚΑΡΚΙΝΩΜΑΤΑ ΑΚΑΤΑΛΛΗΛΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΤΩΝ ΔΕΝΤΡΩΝ ΝΕΚΡΩΜΕΝΑ ΔΕΝΤΡΑ Η ΚΛΑΔΟΙ ΘΕΣΗ ΔΕΝΤΡΟΦΥΤΕΥΣΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΕΡΕΥΝΑΣ ΥΛΙΚΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΠΡΩΤΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΔΕΥΤΕΡΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΤΡΙΤΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΤΕΤΑΡΤΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΠΕΜΠΤΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΈΚΤΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4. ΔΙΕΞΑΓΩΓΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΠΡΩΤΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΔΕΥΤΕΡΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΡΙΤΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΕΤΑΡΤΗ ΠΕΡΙΟΧΗ

4 4.6 ΠΕΜΠΤΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΈΚΤΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ

5 Εισαγωγή Η συγκεκριμένη πτυχιακή εργασία γίνεται με σκοπό να διευκολύνει την πολιτεία ώστε να δημιουργήσει ένα σωστό πρόγραμμα συντήρησης και διατήρησης της δεντροφύτευσης στα πεζοδρόμια της Δράμας. Η σύνταξή της έγινε με την καθοδήγηση του καθηγητή Γρηγόρη Χατζηφιλιππίδη στα πλαίσια μιας οργανωμένης έρευνας που θα έβγαζε το καλύτερο αποτέλεσμα. Σύνοψη Κεφαλαίων: Το κεφάλαιο 1 εισάγει την έννοια της χαρτογράφησης των δέντρων στην πόλη της Δράμας και εξηγεί την σημασία της στην κοινότητα συμπεριλαμβάνοντας και την ανάγκη δημιουργίας ενός προγράμματος διαχείρισης των δέντρων στα πεζοδρόμια και μιας πολιτικής που θα εξετάζει τους κινδύνους που τίθενται από αυτά. Το κεφάλαιο 2 περιγράφει τις ατέλειες των δέντρων που μπορεί να δημιουργήσουν κινδύνους για την σωματική ακεραιότητα των πολιτών όπως και για την ακεραιότητα των ιδιοκτησιών. Τα παραδείγματα των επικίνδυνων ατελειών των δέντρων επιλέχτηκαν για να απεικονίσουν τα είδη των δέντρων και τις συνθήκες που εμφανίζονται στην πόλη Δράμα. Στο κεφάλαιο 3 αρχίζει μια σειρά κεφαλαίων που παρέχουν πληροφορίες για την δεντροφύτευση της Δράμας, χωρίζοντάς την σε περιοχές. Πιο συγκεκριμένα, διακρίνονται έξη περιοχές στις οποίες έχει μελετηθεί η υπάρχουσα δεντροφύτευση καταγράφοντας την ακριβή τοποθεσία, το είδος και την ανάπτυξη του κάθε φυτού όπως και οι ατέλειες που παρουσιάζονται στα δέντρα. Έτσι, στο κεφάλαιο 4 μέσα από τις ατέλειες διακρίνονται τα φυτά που έχουν ανάγκη την άμεση προσοχή και φροντίδα από την πολιτεία και τα φυτά που κρίνονται ακατάλληλα και επικίνδυνα για την σωματική ακεραιότητα των πολιτών και την ακεραιότητα των ιδιοκτησιών και χρειάζεται είτε να αντικατασταθούν είτε να μεταφερθούν σε άλλο σημείο. Τέλος, στο παράρτημα, διατίθενται όλοι οι χάρτες που παρασκευάστηκαν έχοντας ως βάση τις πληροφορίες που συγκεντρώθηκαν και που αναφέρονται στο κεφάλαιο 3, όπως και όλες οι φωτογραφίες των δέντρων που πάρθηκαν κατά το εαρινό εξάμηνο του έτους

6 Κεφάλαιο 1. Σημασία χαρτογράφησης δέντρων 1.1 Εισαγωγή Τα δέντρα συνήθως εμφανίζονται ως μόνιμες παρουσίες μέσα στο περιβάλλον το οποίο ζούμε. Ωστόσο, όλα τα δέντρα, ανεξάρτητα από το πόσο μακρόβια είναι, κάποια στιγμή θα καταρρεύσουν και θα αποσυντεθούν, αφήνοντας κανένα ίχνος της ύπαρξής τους. Τα δέντρα πεθαίνουν από πολλές αιτίες, συμπεριλαμβανομένων των ασθενειών, εντόμων, ξηρασίας, ξεριζώματος, καταστροφικής ρίψης μίσχων σε υψηλούς ανέμους ή και από τον συνδυασμό όλων των προαναφερθέντων. Μερικά δέντρα πρώτα πεθαίνουν και αργότερα πέφτουν καθώς οι μίσχοι και τα κλαδιά τους αποσυντίθενται ενώ μερικά αρχίζουν να σπάνε ενώ είναι ακόμα χλωρά. Παρόλο που όλα τα δέντρα θέτουν έναν κίνδυνο πτώσης σε υψηλούς ανέμους, στις περιπτώσεις όπου άνθρωποι και δέντρα πρέπει να συμβιώσουν, είναι σημαντικό να προσδιοριστεί το σημείο όπου ένα δέντρο γίνεται ένας σοβαρός και σίγουρα επερχόμενος κίνδυνος. Ο δήμος της Δράμας θα πρέπει να ενδιαφέρεται για τον προσδιορισμό αυτών των επικίνδυνων ατελειών και την ακριβή χαρτογράφησή τους ώστε να μπορέσουν να διαχειριστούν καλύτερα την βλάστηση της πόλης καταρτίζοντας ένα πρόγραμμα που θα είναι αποτελεσματικό και αλάνθαστο. Η διαχείριση των επικίνδυνων δέντρων είναι μια έννοια που πρέπει να καθιερωθεί στην διαχείριση των δημόσιων χώρων. Σε πολλές χώρες, τέτοιου είδους προγράμματα έχουν ήδη εφαρμοστεί αξιολογώντας τα αποδεκτά επίπεδα κινδύνου για τα περισσότερα στοιχεία υποδομής όπως τα πεζοδρόμια, τους δρόμους και τις παιδικές χαρές. Αν και δεν μπορούν να γεμίσουν αμέσως όλες οι λακκούβες, ούτε όλα τα πεζοδρόμια να επισκευαστούν και ούτε οι καμένες λάμπες των φωτεινών σηματοδοτών να αντικατασταθούν, μια ακριβής διαχείριση κινδύνου προσφέρει στην κοινότητα την δυνατότητα να εφαρμόσει διορθωτικές ενέργειες μέσα σε ένα λογικό χρονικό πλαίσιο. Η χαρτογράφηση λοιπόν της βλάστησης και των προβλημάτων της, μπορεί να συμβάλει στην σύνταξη μιας καλύτερης διαχειριστικής μελέτης. Η ακριβής καταγραφή της θέσης του κάθε είδους διευκολύνει κατά πολύ το έργο των εργαζομένων από την στιγμή που το κάθε είδος χρίζει διαφορετικής μεταχείρισης, ενώ η πλήρης καταγραφή των προβλημάτων του κάθε δέντρου, προσφέρει στον δήμο της Δράμας μια πηγή πληροφοριών που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την καλύτερη αντιμετώπισή τους. 1.2 Ιδιότητες αστικών δέντρων Τα αστικά δέντρα είναι ένα αναπόσπαστο τμήμα της υποδομής μιας πόλης εξουσιάζοντας συχνά το τοπίο ή τουλάχιστον επιδρούν σημαντικά σε αυτό. Τα δέντρα συμβάλλουν στην αύξηση της ποιότητας της ζωής σε πολλές κοινότητες. Οι περισσότεροι άνθρωποι προτιμούν να ζήσουν και να εργαστούν σε πόλεις με υγιή και καλοδιατηρημένα πάρκα με δέντρα (Dwyer κ.α. 1989, Schroeder 1990, Dwyer κ.α. 1991). Από την άλλη όμως, τα δέντρα μπορούν να ασκήσουν αρνητικές επιδράσεις στους κατοίκους μιας πόλης. Για παράδειγμα, αλλεργιογόνες ιδιότητες, καρποί που ρυπαίνουν (ελιές, μούρα) και ζημιές στην υποδομή (π.χ. ανασηκωμένα πεζοδρόμια). Τα δέντρα ή τμήματα δέντρων, μπορεί να προκαλέσουν ζημιά ή τον προσωπικό τραυματισμό, ιδιαίτερα κατά την διάρκεια φυσικών γεγονότων όπως ο αέρας, ο πάγος, ακόμα και οι καταιγίδες. Παρόλα αυτά, η πτώση των κλάδων ή ολόκληρων 5

7 των δέντρων είναι συχνά προβλέψιμη, ανιχνεύσιμη και αποτρέψιμη. Για αυτόν τον λόγο, η πολιτεία πρέπει να είναι πρόθυμη να πληρώσει για την σωστή ανάπτυξή τους και συντήρησή τους διότι ένα περιβάλλον που δεν αποπνέει ασφάλεια δεν προτιμάται ακόμα και αν προσφέρει όλες τις ανέσεις. Μερικά από τα οφέλη των αστικών δέντρων περιλαμβάνουν (Roloff nd.): Εμπόδια για τον άνεμο και εξοικονόμηση ηλιακή ενέργειας. Παρεμπόδιση βροχοπτώσεων και μετριασμένη απελευθέρωση των επιφανειακών νερών. Αυξάνουν την κυκλοφορία σε οδούς που σκιάζουν. Μειωμένη ατμοσφαιρική ρύπανση λόγω λήψης των ρύπων μέσα από τα φύλλα. Αυξάνουν τις τιμές ιδιοκτησίας. Θετική επιρροή στην ψυχολογία των ανθρώπων. Παροχή στέγης και τροφής στην άγρια φύση (βιότοπο). 1.3 Διαχείριση δέντρων της πόλης Η κοινότητα έχει την ευθύνη να δημιουργήσει και να διατηρήσει ένα ασφαλές και χρήσιμο περιβάλλον για τους πολίτες της. Οι υπεύθυνοι συντήρησης των αστικών δέντρων, χρειάζονται την κατάρτιση και την πείρα να αναγνωρίσουν τα ποικίλα επίπεδα κινδύνου και να μπορούν να διαχειριστούν τα δέντρα ως ένα αποδεκτό επίπεδο ασφαλείας. Με το πέρασμα των χρόνων, έχουν υπάρξει σημαντικές πρόοδοι στον τρόπο ανίχνευσης και αξιολόγησης επικίνδυνων δέντρων. Οι σύγχρονες τεχνικές και διαδικασίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να ελαχιστοποιήσουν τον επερχόμενο κίνδυνο να καταστραφεί μια ιδιοκτησία ή να τραυματιστεί ένα άτομο εξαιτίας μιας πτώσης δέντρου. Η διαχείριση προβληματικών δέντρων, περιλαμβάνει την διαδικασία επιθεώρησης και αξιολόγησης δέντρων για την δυνατότητά τους να τραυματίσουν ανθρώπους ή να ζημιώσουν μια ιδιοκτησία. Παραδοσιακά, ο όρος «κίνδυνος» ή «επικίνδυνος» έχει χρησιμοποιηθεί από τους ανθρώπους, στα πλαίσια αξιολόγησης των δέντρων, όταν αναφέρονται σε μια πιθανή πτώση. Σε αυτή την εργασία, ο ίδιος όρος, χρησιμοποιείται για να ορίσει δέντρα με δομικές ατέλειες που είτε μπορεί να αναγκάσουν ένα δέντρο ή μέρος του να πέσει είτε δεν δημιουργούν την αίσθηση της ασφάλειας στους πολίτες. Τα δέντρα θα ποικίλουν, απαιτώντας την άμεση προσοχή, την άμεση μετακίνησή τους ή μια ετήσια φροντίδα. Η κατανόηση του δέντρου και της βιολογίας του, είναι ένα ακέραιο συστατικό που συμβάλλει στην ακριβέστερη κατανόηση της επικινδυνότητας του δέντρου και προσφέρει την δυνατότητα σύνταξης ενός διαχειριστικού προγράμματος που θα είναι πραγματικά χρήσιμο για την κοινωνία. Δυστυχώς όμως, πολλές κοινωνίες και κάτοικοι, λαμβάνουν συχνά δασοκομικές αποφάσεις, βασιζόμενες στην τοπική πολιτική και τα συναισθήματα χωρίς να έχουν βασικές επιστημονικές γνώσεις δημιουργώντας έτσι ένα περιβάλλον λιγότερο ασφαλές. Η αίσθηση του κινδύνου με την πραγματική υπόστασή του πολλές φορές διαφέρουν. Προκειμένου λοιπόν να ληφθούν αντικειμενικές αποφάσεις, βασισμένες σε επιστημονικά δεδομένα, σχετικά με την ασφάλεια των δέντρων, πρέπει να αξιολογηθεί το κάθε δέντρο για το αν παρουσιάζει κάποιο επίπεδο κινδύνου ή όχι. 6

8 1.4 Φροντίδα και ασφάλεια Η κάθε κοινωνία έχει διαφορετικές απόψεις και πολιτικές για το ποιος είναι αρμόδιος για την προσοχή των αστικών δέντρων. Η Δράμα, για παράδειγμα, έχει αφήσει την προσοχή των δημόσιων δέντρων στους ιδιοκτήτες μιας ιδιοκτησίας της οποίας η γη καταλήγει στον χορτοτάπητα των δέντρων. Η ευθύνη που περνά σε αυτούς τους πολίτες μέσω είτε διάταξης είτε απραξίας, δεν απαλλάσσει τον δήμο από την ευθύνη που φέρει μια ζημιά ή ένας τραυματισμός, όταν αυτός εμφανιστεί. Τα ευρωπαϊκά δικαστήρια έχουν υποστηρίξει ότι η απουσία ενός προγράμματος διατήρησης των δέντρων δεν απαλλάσσει την πολιτεία από την ευθύνη να παρέχει ασφάλεια στους πολίτες της. Η έννοια της φροντίδας των δέντρων για να παραχθεί η δημόσια ασφάλεια, αναφέρεται συχνά ως πρότυπο που πρέπει να ακολουθηθεί. Παρόλα αυτά, η επιστημονική κατανόηση των δέντρων και το πως αυτά αυξάνονται έχει αναπτυχθεί εντυπωσιακά, κυρίως πρόσφατα με αποτέλεσμα το επαγγελματικό επίπεδο αναμενόμενης προσοχής να έχει αυξηθεί. Όμως ο καθορισμός της προσοχής ποικίλει και δυστυχώς συχνά καθορίζεται από τους δικηγόρους και τα δικαστήρια παρά από εκείνους που καταλαβαίνουν την βιολογία των δέντρων. Μια δυναμική θέση για την κοινότητα της Δράμας, θα ήταν να καθορίσει αυτό που είναι λογικό, παρά να επιτρέψει τον καθορισμό εξ ορισμού, ενδεχομένως από κάποιον που δεν είναι πεπειραμένος στο θέμα. Ένα γνωστό ρητό λέει πως ένα cent πρόληψης αξίζει όσο ένα ευρώ θεραπείας. Οι υγιείς, γεροί και βιώσιμοι πληθυσμοί δέντρων απαιτούν δαπάνες. Σαν αντάλλαγμα όμως, θα έχουμε υγιέστερα, μακροβιότερα δέντρα με λιγότερο σημαντικά προβλήματα εντόμων και ασθενειών και μειωμένους κίνδυνους πτώσης δέντρων. Επομένως, ένας χάρτης που θα δείχνει την ακριβή θέση των επικίνδυνων δέντρων πρέπει να θεωρηθεί ακέραιο συστατικό στα πλαίσια ενός σημαντικού, αστικού προγράμματος δασικής διαχείρισης. Μια ετήσια επιθεώρηση των δέντρων για να αξιολογηθούν τα πιθανά και πραγματικά προβλήματα (π.χ. είδη, θέση, δομικές ατέλειες) μέσα στον πληθυσμό των δέντρων, είναι το πρώτο και πιο σημαντικό βήμα πριν από τον καθορισμό της προσοχής. Το επόμενο βήμα είναι η καθιέρωση διοικητικών στρατηγικών που θα εξετάζουν τα υψηλού κινδύνου δέντρα σε μια βάση προτεραιότητας, μέσω είτε της αφαίρεσης δέντρων είτε της διορθωτικής περικοπής των ελαττωματικών μερών. 1.5 Σκοπός της εργασίας Όλα τα δέντρα έχουν ένα ποικίλο επίπεδο κινδύνου. Δέντρα που εκτιμώνται ως ιδιαίτερα επικίνδυνα μπορεί να μην προξενήσουν ποτέ κάποια ιδιαίτερη ζημιά ενώ δέντρα που θεωρούνται ακίνδυνα μπορεί να πέσουν κατά την διάρκεια ενός δυνατού ανέμου. Ο γενικός στόχος της χαρτογράφησης της δεντροφύτευσης στην πόλη της Δράμας είναι να προσφέρει στην Δημοτική Αρχή ένα βοήθημα ώστε να μπορεί καλύτερα να φροντίσει αυτή την ανάσα πνοής στην πόλη και να συμβάλλει στον εντοπισμό δέντρων που μπορεί να βλάψουν την δημόσια υγεία είτε να ζημιώσουν μια ιδιοκτησία. Η έναρξη μιας τέτοιας χαρτογράφησης είναι ένα σημαντικό βήμα στην ανάπτυξη αποτελεσματικών διαχειριστικών προγραμμάτων για τα αστικά δέντρα τους κοινοτικούς πληθυσμούς δέντρων που μεγιστοποιούν τα δημόσια οφέλη και ελαχιστοποιούν την κοινοτική ευθύνη. 7

9 Κεφάλαιο 2. Μέθοδος έρευνας 2.1 Ατέλειες και ο κίνδυνος πτώσης δέντρου Υπάρχουν τόσοι τρόποι για να πέσει ένα δέντρο όσο είναι και το πλήθος των δέντρων. Μια καταιγίδα χιονιού μπορεί να υπερφορτώσει με χιόνι όλα τα κλαδιά ενός δέντρου, ένας δυνατός άνεμος μπορεί να ξεριζώσει ένα δέντρο όταν οι ρίζες του είναι περιορισμένες ή ένα δέντρο μπορεί να πέσει επειδή δεν μπορεί να αντέξει το ίδιο του το βάρος. Τα δέντρα είναι σχεδιασμένα έτσι ώστε να αντιστέκονται στους δυνατούς ανέμους και τις χειμωνιάτικες καταιγίδες, παρόλα αυτά όλοι έχουμε δει δέντρο να πέφτει. Αυτό γίνεται όταν το φορτίο (βάρος και κίνηση) υπερβαίνει την μηχανική δύναμη των κλάδων τους, των μίσχων ή του ριζικού συστήματός τους. Αυτό ισχύει και στα ελαττωματικά αλλά και στα υγιή δέντρα, αλλά τα ελαττωματικά δέντρα μπορούν να αντισταθούν μόνο σε ένα μέρος του φορτίου από ότι τα υγιή δέντρα. Τα ελαττωματικά δέντρα πέφτουν πιο σύντομα σε σχέση με τα υγιή. Ένα υγιές δέντρο μετατρέπεται σε επικίνδυνο όταν εξασθενίσει η ξύλινη δομή του από μία ή περισσότερες ατέλειες. Οι περισσότερες ατέλειες μπορούν να συνδεθούν μετά από μια πληγή και την αποσύνθεση, τις προσβολές παρασίτων, τις σοβαρές θύελλες ή τις συνθήκες ανάπτυξης που περιόρισαν το ριζικό σύστημα. Έτσι, οι επουλωμένες περιοχές και το ξύλο που βρίσκεται κοντά σε αυτές, είναι δομικά πιο αδύναμες σε σχέση με το ατραυμάτιστο ξύλο και το δέντρο έχει την προδιάθεση να κοπεί στο σημείο των ατελειών. Οι ατέλειες είναι ορατά σημάδια της επικινδυνότητας ενός δέντρο και το σημείο όπου βρίσκεται αυτή υποδεικνύει και το πιθανό σημείο πτώσης και για αυτόν τον λόγο η πτώση μπορεί να προβλεφθεί. Σε αυτή την εργασία, θα εξεταστούν έξι κατηγορίες ατελειών οι οποίες εμφανίστηκαν στα αστικά δέντρα της Δράμας. Αυτές είναι: Αποσυντεθειμένο ξύλο. Προβλήματα στο ριζικό σύστημα. Αδύναμες ενώσεις κλάδων. Καρκινώματα. Ακατάλληλη αρχιτεκτονική των δέντρων. Νεκρωμένα δέντρα ή κλάδοι. Τα υγιή και καλοδιατηρημένα δέντρα που αναπτύσσονται σε κατάλληλες περιοχές θα είναι σε θέση να ελαχιστοποιήσουν το αντίκτυπο της πληγής και την έκταση της αποσύνθεσης και άλλων ατελειών. Τα δέντρα που βρίσκονται σε ακατάλληλες περιοχές έχουν μειώσει τα αποθέματα ενέργειας και επομένως έχουν μειωμένη ικανότητα να καταπολεμήσουν τις πληγές και την αναμενόμενη αποσύνθεση. Τα αστικά δέντρα είναι πιθανότερο να έχουν έκλειψη χωρητικότητας εξαιτίας διαφόρων παραγόντων. Τα περισσότερα αστικά δέντρα επιζούν στα κατασκευασμένα εδάφη που μπορεί να είναι συμπιεσμένα, κακώς αποστραγγιζόμενα, υψηλά στον άργιλο, στην άμμο ή στο χαλίκι, πολύ αλκαλικά ή ρυπασμένα με κατασκευαστικά απόβλητα. Αρκετά συχνά, αυτά τα δέντρα αναπτύσσονται με περιορισμένο ριζικό χώρο όπως σε περιορισμένα κοιλώματα φύτευσης σε λεωφόρους και πεζοδρόμια. Επιπλέον, πολλά αστικά δέντρα έχουν υποβληθεί σε πολλές χημικές ουσίες όπως ζιζανιοκτόνα και λιπάσματα κυρίως χρησιμοποιούμενα στην διατήρηση του τοπίου. Η μη επαρκής συντήρηση των δέντρων επιδεινώνει την πίεση που 8

10 εφαρμόζεται στα δέντρα από τους παραπάνω παράγοντες. Αυτές οι συσσωρευτικές πιέσεις επιδεινώνουν την ζωτικότητα των δέντρων και την δομική τους ακεραιότητα αυξάνοντας την πιθανότητα πτώσης του δέντρου. Σε αυτό το κεφάλαιο, έξι κοινές ατέλειες παρουσιάζονται. Κάθε τύπος ατέλειας έχει κάποια συμπτώματα που δείχνουν την δριμύτητά της και την πιθανότητα να καταστήσουν ένα δέντρο, επικίνδυνο. πόλη της Δράμας τα δέντρα που θεωρούνται επικίνδυνα, διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες. Η πρώτη κατηγορία είναι τα δέντρα που αν και διαθέτουν κάποια ατέλεια, δεν θεωρούνται επικίνδυνα και δεν χρίζουν προσοχής. Στη δεύτερη κατηγορία ανήκουν τα δέντρα που κρίνονται επικίνδυνα αλλά με την κατάλληλη φροντίδα και προσοχή από την πλευρά της κοινωνίας, ο κίνδυνος μπορεί να μειωθεί ή ακόμα και να εξαλειφθεί. Ενώ η τρίτη κατηγορία συμπεριλαμβάνει όλα τα δέντρα που αποτελούν άμεσο κίνδυνο και είναι αναγκαία η άμεση απομάκρυνσή τους. Παρόλα αυτά, όλα τα ελαττωματικά δέντρα δεν μπορούν να αναγνωριστούν, να διορθωθούν ή να καταστραφούν. Παρόλο που η αναγνώριση των περισσότερων ατελειών είναι εύκολη, υπάρχουν και κάποια προβλήματα στο ριζικό σύστημα και κάποιες εσωτερικές ατέλειες που δεν είναι εύκολα αναγνωρίσιμες. Αυτά τα δέντρα χρειάζονται κάποιες αξιολογήσεις σε βάθος και την χρησιμοποίηση ειδικών διαγνωστικών εργαλείων. Επίσης, η δριμύτητα της ατέλεια αλλάζει κατά το πέρασμα το χρόνου με αποτέλεσμα μια ετήσια επιθεώρηση να κρίνεται αναγκαία. Τέλος, τα δέντρα μπορούν να επικαλύψουν κάποια ζημιά που έχουν και τελικά να επιβιώνουν. Δεν μπορούν λοιπόν όλα τα ελαττωματικά δέντρα να γίνουν ορατά. Ο σκοπός όμως είναι να καταγραφούν τουλάχιστον τα εμφανή ελαττωματικά αστικά δέντρα και να γίνουν οι επιδιορθωτικές ενέργειες ώστε να μειωθεί, έστω και λίγο, το ποσοστό επικινδυνότητας των δέντρων. 2.2 Αποσυντεθειμένο ξύλο Οι προχωρημένες αποσυνθέσεις και κοιλότητες εμφανίζονται πάντα στη λιγότερη δομική δύναμη και μειωμένη σταθερότητα. Οι δείκτες της προχωρημένης αποσύνθεσης είναι το σάπιο ξύλο, οι τρύπες, οι μύκητες, ανοικτές ρωγμές ή διογκώσεις στο ξύλο. Το αποσυντεθειμένο ξύλο είναι αποτέλεσμα μιας μακροπρόθεσμης αλληλεπίδρασης μεταξύ ενός δέντρου και ενός μύκητα. Η διαδικασία αποσύνθεσης περνάει το ξύλο μέσα από διάφορα στάδια υποβάθμισης, από την πληγή, στην αποσύνθεση, στην κοιλότητα. Η παρουσία μιας προχωρημένης αποσύνθεσης ή κοιλότητας είναι αποτέλεσμα έλλειψης δομικής δύναμης και μπορεί να μειώσει την σταθερότητα ενός δέντρου. Η αποσύνθεση μπορεί να εμφανιστεί στα κλαδιά, στους μίσχους και στις ρίζες. Κάποια είδη δέντρων μπορούν να αντισταθούν στην αποσύνθεση ενώ κάποια άλλα είδη αποσυντίθενται πιο γρήγορα και εκτενέστερα. Η αποσύνθεση του ξύλου είναι μια εσωτερική διαδικασία με πολύ λίγες εξωτερικές ενδείξεις. Οι δείκτες μιας προχωρημένης αποσύνθεσης είναι οι μύκητες όπως μανιτάρια, το σάπιο ή κόκκινο ξύλο, οι κοιλότητες, οι τρύπες, οι ρωγμές και οι διογκώσεις στο ξύλο. Οι πληγές εκθέτουν κάμβιο και ξύλο στον αέρα ή στο χώμα εάν η πληγή είναι υπόγεια. Το κάμβιο είναι μια μικρή στρώση ανάμεσα στην φλούδα του ξύλου και το εσωτερικό του ξύλου, που υπάρχει σε όλο το φυτό, από την ρίζα μέχρι τα φύλλα. Το κάμβιο είναι αυτό που δημιουργεί το ξύλο και το εσωτερικό του κάθε χρόνο (Εικ. 2.1). 9

11 Κάμβιο Εικόνα 2.1. Το κάμβιο είναι ένα λεπτό στρώμα κυττάρων που δημιουργούν το ξύλο. Βέβαια, το δέντρο μπορεί να επουλώσει τις πληγές του και να αποτρέψει την εξάπλωση της αποσύνθεσης. Δημιουργώντας μια οριακή ζώνη που να χωρίζει το ξύλο που διαμορφώνεται μετά από μια πληγή από το ξύλο που είχε διαμορφωθεί πριν από την πληγή. Με αυτόν τον τρόπο το δέντρο δημιουργεί τα όρια μέσα στα οποία περιορίζει την αποσύνθεση έτσι ώστε το καινούργιο ξύλο να παραμείνει υγιές (Εικ. 2.2). Υγιές ξύλο Όριο Ξύλο που υπήρχε Αποχρωματισμός Αποσύνθεση Πληγή Εικόνα 2.2. Το δέντρο περιορίζει την εξάπλωση της αποσύνθεσης έτσι ώστε το ξύλο που θα δημιουργηθεί μετά την πληγή να παραμείνει υγιές. 10

12 Παρόλα αυτά όμως, και αυτά τα δέντρα χρειάζονται προσοχή διότι, αν και η αποσύνθεση του ξύλου συνήθως συναντάτε κοντά στο σημείο της πληγής, όταν δημιουργηθούν και άλλες πληγές τότε η αποσυντεθειμένη επιφάνεια θα είναι μεγαλύτερη κάνοντας το δέντρο πιο ευάλωτο. Το θετικό είναι ότι μια προχωρημένη αποσύνθεση συχνά είναι εμφανής εξαιτίας των μυκητιάσεων που εμφανίζονται στον κορμό. Έτσι λοιπόν, με όσα προαναφέρθηκαν και μετά την έρευνα που έγινε στη δημόσια βλάστηση της Δράμας, δημιουργήθηκαν πέντε βαθμίδες που δείχνουν την επιδείνωση μιας αποσύνθεσης εξαιτίας μιας πληγής (Πίνακας 2.1).. Πίνακας 2.1. Κλίμακα πληγώσεων κορμού Α/Α Πληγή Κορμού 1 Απλή βλάβη 2 Ελαφριά ζημιά Σοβαρή ζημιά αλλά μπορεί να επουλωθεί 3 φυσικά Σοβαρή ζημιά αλλά μπορεί να διορθωθεί με 4 ανθρώπινη επέμβαση Μη επουλώσημη βλάβη, επικίνδυνη για την 5 ζωή των δέντρων Για την καλύτερη κατανόηση των βαθμίδων παρουσιάζονται και κάποιες φωτογραφίες που δείχνουν την διαφορά που υπάρχει στην σοβαρότητα μιας πληγής (Εικ. 2.3 μέχρι και 2.7). Εικόνα 2.3. Στον κορμό εμφανίζεται μια χαρακιά αμελητέου βάθους που δεν υπάρχει περίπτωση να ζημιώσει το δέντρο. Αυτή η πληγή είναι βαθμίδος 1. 11

13 Εικόνα 2.4. Στον κορμό εμφανίζεται μια εκτενής πληγή η οποία έχει όμως επουλωθεί δημιουργώντας πληγή βαθμίδος 2. Εικόνα 2.5. Σε αυτή την φωτογραφία φαίνεται μια ζημιά που έχει βλάψει σοβαρά τον κορμό. Παρόλα αυτά όμως, το ίδιο το δέντρο μπορεί να βοηθήσει στην επούλωση της πληγής καθιστώντας την σοβαρότητά της, βαθμίδας 3. 12

14 Εικόνα 2.6. Σε αυτή την φωτογραφία απεικονίζεται μια ζημιά βαθμίδας 4 Εικόνα 2.7. Σε αυτή την φωτογραφία ο κορμός που απεικονίζεται έχει υποστεί περισσότερες από μια πληγές με αποτέλεσμα το εσωτερικό του να είναι αρκετά ευάλωτο στην αποσύνθεση, εάν ήδη δεν έχει αποσυντεθεί. Μια τέτοια ζημιά ανήκει στην βαθμίδα Προβλήματα στο ριζικό σύστημα Όταν ένα δέντρο έχει πρόβλημα στο ριζικό του σύστημα, συνήθως η κατάληξη είναι όλο το δέντρο να πέσει στο έδαφος και αυτό επειδή οι ρίζες δεν είναι πλέον επαρκείς για να το συγκρατήσουν. Οι ρίζες μπορεί να ζημιωθούν λόγω εκσκαφών, 13

15 συμπίεσης από μηχανήματα, μυκητιάσεων ή περιβαλλοντικών προβλημάτων όπως μια ξηρασία ή μια πλημμύρα. Τα συμπτώματα των προβλημάτων του ριζικού συστήματος περιλαμβάνουν: συμπτώματα πτώσης ή ξηρασίας στην κορυφή του δέντρου, ξεραμένες ρίζες, σπασμένες ρίζες, αποσυντεθημένες ρίζες, δέντρα με μεγάλη κλίση και παρουσία μυκητών στις ρίζες. Τα σοβαρά προβλήματα στο ριζικό σύστημα, γίνονται προφανή όταν ένα δέντρο έχει αρχίσει να αναπτύσσει μηχανική ανισορροπία (Εικ. 2.8). Σε αυτές τις περιπτώσεις, ένα τμήμα του ριζικού συστήματος είχε αποτύχει και το δέντρο άρχισε να γέρνει μέχρι που το τμήμα του ριζικού συστήματος που είναι ακόμα υγιές, το συγκράτησε, τουλάχιστον μέχρι στιγμής. Τα προσφάτως γερμένα δέντρα συχνά συνοδεύονται με εδαφολογικές ανυψώσεις, ρήγματα του εδάφους ή σπασμένες ρίζες που ξεπροβάλλουν από το έδαφος (Εικ. 2.9). Ένα τέτοιο δέντρο πιθανώς να είναι επικίνδυνο και μπορεί να πέσει. Εικόνα 2.8. Το ριζικό σύστημα έχει αποτύχει να συγκρατήσει το δέντρο και έτσι έχει δημιουργηθεί μηχανική ανισορροπία. Εικόνα 2.9. Ένα γερμένο δέντρο που έχει δημιουργήσει μια κλίση εδάφους. Τα δέντρα διατηρούν μια ισορροπία ανάμεσα στα κλαδιά τους και τις ρίζες τους. Όταν αυτή η ισορροπία διαταραχτεί εξαιτίας ασθένειας στις ρίζες, αποσύνθεση στις ρίζες ή επειδή έχουν κοπεί οι ρίζες, τότε τα κλαδιά είναι ευάλωτα στην πτώση. Η απώλεια σημαντικών ριζών ακολουθείται από την πτώση των κλάδων. Εάν χαθεί μεγάλη ποσότητα από το ριζικό σύστημα, τότε η κορυφή του δέντρου θα ξεραθεί και θα πέσει. Μερικές φορές είναι προφανές όταν έχει εμφανιστεί μια επίστρωση ή μια εδαφολογική συμπίεση. Στις περιπτώσεις όμως που έχει αποσυντεθεί η ρίζα τότε είναι λίγο πιο δύσκολο να εντοπίσουμε ορατά την ζημιά που έχει γίνει. Η πρώτη κίνηση, σε αυτές τις περιπτώσεις είναι να ελέγχεται ο αυξητικός χώρος της ρίζας, αν είναι επαρκής ή αν έχει περιοριστεί εξαιτίας κάποιων έργων. Η ακτίνα του αυξητικού χώρου της ρίζας που πρέπει να έχει το κάθε δέντρο υπολογίζεται από τον πολλαπλασιασμό της διαμέτρου του κορμού (DBH) με τον αριθμό 1,50 (Εικ. 2.10). 14

16 Εικόνα Ο αυξητικός χώρος του ριζικού συστήματος που πρέπει να έχει το κάθε δέντρο. Ένα δέντρο μπορεί να έχει περιορισμένο ριζικό σύστημα που να βάζει σε κίνδυνο την σταθερότητα ενός δέντρο. Οι συνθήκες της περιοχής που περιορίζουν την ρίζα είναι οι εξής: Ρηχά χώματα. Συμπιεσμένα χώματα αργίλου. Διαποτισμένα χώματα. Περιορισμένες ριζικές περιοχές (π.χ. πεζοδρόμια, κτίρια) Λόγω της ασύμμετρης φύσης του περιορισμένου ριζικού συστήματος, αυτά τα δέντρα μπορεί να βρίσκονται σε μεγαλύτερο κίνδυνο από ότι πραγματικά φαίνονται. Εάν δημιουργούνται καινούργια πεζοδρόμια και καινούργιοι τάφροι κατασκευάζονται, οι ρίζες είναι πιο πιθανόν να τραυματιστούν ή να μετακινηθούν κατά την διάρκεια των κατασκευαστικών εργασιών. Παρόλα που η ζωτικότητα των δέντρων μπορεί να ανακτηθεί με τον καιρό, αυτά τα δέντρα είναι ασταθή για πολλά χρόνια εξαιτίας του ασύμμετρου και μειωμένου ριζικού συστήματος. Σε σημεία όπου η ρίζα είναι περιορισμένη, η κατάσταση του δέντρου είναι πιο ασταθής και επικίνδυνη. Οι ρίζες των δέντρων που περιορίζονται τουλάχιστον από δύο πλευρές, έχουν πολύ διαφορετικό τρόπο ανάπτυξης σε σχέση με τα δέντρα που έχουν άπλετο χώρο ριζικής ανάπτυξης. Το ριζικό σύστημα σε έναν επαρκή αυξητικό χώρο είναι ρηχό και πολύ εκτενές (συνήθως δύο με τέσσερις φορές το ύψος του δέντρου). Το περιορισμένο ριζικό σύστημα γενικά αναπτύσσεται σε γραμμικό σχέδιο κατά μήκος του χορτοτάπητα. Όταν οι ρίζες αυξηθούν προς την κατεύθυνση που βρίσκεται το πεζοδρόμιο, τότε αυτές γυρίζουν και συνεχίζουν την ανάπτυξή τους παράλληλα με αυτό. Πιο ειδικά, στα πεζοδρόμια της Δράμας, υπάρχουν πολλά δέντρα που έχουν φυτευτεί πολύ κοντά στον δρόμο και σε μικρή απόσταση από κτίρια. Άλλα πάλι έχουν ήδη αρχίσει να αναπτύσσουν κλίση στο έδαφος που τα περιβάλλει ή ακόμα έχουν φτάσει και σε σημείο επικίνδυνης πτώσης. Μετά λοιπόν από μια εκτενή έρευνα που πραγματοποιήθηκε, το αποτέλεσμα έδειξε πως υπάρχουν πέντε βαθμίδες κλίσης κορμού (Πίνακας 2.2) και πέντε βαθμίδες αυξητικού χώρου (Πίνακας 2.3). 15

17 Πίνακας 2.2. Βαθμίδες κλίσης κορμού Α/Α Κλίση Κορμού 1 Αμυδρή 2 Ελάχιστη 3 Μέτρια 4 Μεγάλη 5 Μεγάλη, επικύνδινο για πτώση Για την σαφέστερη κατανόηση των βαθμίδων, παρουσιάζονται φωτογραφίες που δείχνουν την διαφορά που υπάρχει στην σοβαρότητα μιας κλίσης (Εικ μέχρι και 2.15). Εικόνα Εμφανίζεται μια ανεπαίσθητη κλίση του κορμού. η οποία δεν φαίνεται να δημιουργεί προβλήματα. 16

18 Εικόνα Η φωτογραφία απεικονίζει κλίση κορμού βαθμίδας 2 η οποία δεν αποτελεί σοβαρό κίνδυνο και ελέγχεται με την κατάλληλη κλάδευση. Εικόνα Η φωτογραφία απεικονίζει μια κλίση βαθμίδας 3. 17

19 Εικόνα Η φωτογραφία απεικονίζει μια μεγάλη κλίση βαθμίδας 4 που απαιτεί την άμεση προσοχή και ίσως απομάκρυνσή του. Εικόνα Η φωτογραφία απεικονίζει μια μεγάλη επικίνδυνη κλίση βαθμίδας 5 που απαιτεί την άμεση απομάκρυνση του δέντρου. 18

20 Πίνακας 2.3. Βαθμίδες αυξητικού χώρου Α/Α Αυξητικός Χώρος 1 Άπλετος 2 Καλός 3 Μικρός 4 Ελάχιστος 5 Ανύπαρκτος Για την σαφέστερη κατανόηση των βαθμίδων, παρουσιάζονται φωτογραφίες που απεικονίζουν τους διάφορους αυξητικούς χώρους (Εικ μέχρι και 2.20). Εικόνα φωτογραφία απεικονίζεται ένας αυξητικός χώρος που θεωρείται βαθμίδας 1. 19

21 Εικόνα Ένας αυξητικός χώρος μπορεί να θεωρηθεί καλός και επαρκής όταν ισούται με την περιφέρεια του κορμού επί Εικόνα Η δεντροφύτευση κοντά στο όριο του πεζοδρομίου δεν αφήνει πολλά περιθώρια ανάπτυξης της ρίζας. 20

22 Εικόνα Ο αυξητικός χώρος που απεικονίζεται θεωρείται βαθμίδας 4. Εικόνα Τέτοιες περιπτώσεις είναι τελείως καταστροφικές και η απομάκρυνση των δέντρων έπρεπε να είχε γίνει από την αρχή της εμφάνισής τους. Εκτός του περιορισμού από τα ρηχά χώματα ή τα τεχνητά εμπόδια, τα δέντρα μπορούν να περιορίσουν από μόνα τους το ριζικό σύστημα. Αυτή η κατάσταση είναι γνωστή ως συστροφή του ριζικού συστήματος (Εικ. 2.21). Η συστροφή είναι συνήθως αποτέλεσμα ανθρωπίνων παρεμβάσεων. Όταν ένα δέντρο έχει φυτευτεί πολύ βαθιά, οι ρίζες μπορεί να περικυκλώσουν τον κορμό που αναπτύσσεται. Ακόμα και μια πολύ μικρή ποσότητα παραπάνω χώματος μπορεί να επιφέρει τέτοια καταστροφή. Με τον καιρό, οι περιστρεφόμενες ρίζες αρχίζουν να καταπιέζουν και 21

23 να καταστρέφουν κύτταρα του κορμού κάτω από το έδαφος με αποτέλεσμα αυτά τα δέντρα μετά από κάποιο σημείο να σπάνε. Πιο συχνό φαινόμενο είναι η πτώση αυτών των δέντρων κατά την διάρκεια ισχυρών ανέμων. Πιθανώς υπάρχουν αρκετοί λόγοι που οι ρίζες αναπτύσσονται κυκλικά, γύρω από τον κορμό. Μερικοί είναι ότι βρίσκονται σε περιορισμένα δέντρα ή ότι αναπτύσσονται γύρω από δέντρα που έχουν φυτευτεί σε πολύ συμπαγές χώμα, σε μεγάλο βάθος ή και ακόμα, όταν οι ρίζες συναντούν στέρεα εμπόδια μέσα στο χώμα. Όταν ο μίσχος φυτεύεται, οι περιστρεφόμενες ρίζες επιζούν και αναπτύσσονται γύρω από τον μίσχο. Τα δέντρα που υποφέρουν από την συστροφή των ριζών έχουν τα ίδια συμπτώματα: Μειωμένη ανάπτυξη. Καψαλισμένο φύλλωμα. Μη φυσική κλίση κορμού. Έλλειψη του χαρακτηριστικού χρώματος του κορμού. Πρόωρος χρωματισμός των φύλλων και πρόωρη πτώση τους. Γίνονται ευάλωτα σε δευτερεύοντα προβλήματα. Αυτά τα συμπτώματα δεν είναι αρκετά εμφανή και φαινομενικά υγιή δέντρα, μπορεί ξαφνικά να πέσουν κατά την διάρκεια ενός δυνατού ανέμου. Εικόνα Σε αυτή την φωτογραφία απεικονίζεται συστροφή ριζών από την εποχή που το δέντρο αναπτύχθηκε σε φυτοδοχείο για αρκετά χρόνια. Τέλος, μια ακόμα ατέλεια που εμφανίζεται στο ριζικό σύστημα χωρίς όμως να έχει ακόμα προσδιοριστεί η αιτία που το προκαλεί, είναι η λεγόμενη διόγκωση του ριζικού κόμβου (Εικ. 2.22). 22

24 Εικόνα Διογκωμένος ριζικός κόμβος. Μια πιθανή αιτία είναι ο μικρός αυξητικός χώρος που διαθέτει η ρίζα σε συνδυασμό με την μη σωστή φύτευση του δέντρου. Το χώμα θα πρέπει να καλύπτει το δέντρο μέχρι και το σημείο που ξεκινάει η ρίζα. Όταν κάτι τέτοιο δεν ισχύει, και η ρίζα δεν έχει μεγάλα περιθώρια ανάπτυξης, τότε η ανάπτυξή της, όπως είναι φυσικό, γίνεται και πάνω από το χώμα. Έτσι λοιπόν, διακρίνονται έξη προβλήματα που μπορεί να υπάρχουν στον ριζικό χώρο ενός δέντρου. Αυτά φαίνονται στον Πίνακα 2.4. Πίνακας 2.4. Ατέλειες ριζικού χώρου Α/Α Ριζικός χώρος 1 Άριστος 2 Φορτωμένος με απορρίμματα & σκληρά υλικά 3 Ανασηκωμένο έδαφος 4 Επιχωμάτωση 5 Διόγκωση ριζικού κόμβου 6 Υπάρχουν και άλλα είδη φυτών στον ίδιο αυξητικό χώρο 2.4 Διακλαδώσεις Τα δέντρα μπορεί να υποφέρουν από φυσικά διαμορφωμένες ατέλειες που μπορεί να οδηγήσουν στην πτώση των κλάδων κοντά στην ένωσή τους με τον κορμό. Υπάρχουν δύο τύποι ατελειών που έχουν σαν αποτέλεσμα αδύναμες ενώσεις κλάδων. Η πρώτη είναι μια ένωση κορμού που συμπεριλαμβάνει και φλοιό και η δεύτερη είναι τα αδηφάγα βλαστήματα (Εικ. 2.23). 23

25 Εικόνα Ανάπτυξη αδύναμου κλάδου εξαιτίας ανάπτυξης αδηφάγων βλαστημάτων. Οι ενώσεις των κλάδων μπορούν να χαρακτηριστούν ως ισχυρές ή αδύναμες. Οι ισχυρές ενώσεις κλάδων έχουν μια μικρή κορυφή φλοιού στην σύνδεση των κλάδων. Ένας τύπος αδύναμων ενώσεων κλάδων προέρχεται όταν ένας μίσχος και ένας κλάδος αναπτύσσονται πολύ κοντά ο ένας με τον άλλον έτσι ώστε να αναπτύσσεται και φλοιός ενδιάμεσα και μέσα στο δέντρο. Καθώς προστίθεται όλο και περισσότερο ο φλοιός μέσα στο δέντρο τόσο και πιο πιθανό είναι ο κλάδος να πέσει. Αυτή η κατάσταση είναι γνωστή ως σύμφυση κορμών (Εικ. 2.24). Εικόνα Σύμφυση κλάδων η οποία δημιουργεί κίνδυνο απόσχισης. 24

26 Αντίθετα με τις φυσιολογικές ενώσεις κλάδων που συνδέουν ξύλο με ξύλο, αυτές οι ενώσεις στηρίζονται στον σύνδεσμο φλοιού με ξύλο. Ο φλοιός δε παραμένει όμως στο ξύλο άρα και το κλαδί δεν είναι εντελώς προσκολλημένο στο δέντρο. Από την άλλη πλευρά, τα αδηφάγα βλαστήματα εμφανίζονται σαν αποτέλεσμα ενός τραυματισμού ή περιβαλλοντικής πίεσης. Τα αδηφάγα βλαστήματα είναι νέοι κλάδοι που αντικαθιστούν τραυματισμένους, κλαδεμένους ή πεσμένους κλάδους και τα οποία είναι πολύ πιθανόν να πέσουν καθώς αναπτύσσονται επειδή από την φύση τους σχηματίζουν αδύναμες συνδέσεις. Αυτό συμβαίνει επειδή εφάπτονται ελαφρώς αντί να προσκολλάται όλη η επιφάνειά τους μέχρι το κέντρο του μίσχου. Επίσης, αναπτύσσονται πολύ γρήγορα με αποτέλεσμα να έχουν και μεγάλο βάρος. Μετά από καιρό χάνουν την επαφή με τον κορμό και μπορεί να πέσουν στο έδαφος επειδή το εσωτερικό ξύλο δεν μπορεί να στηρίξει το βάρος τους (Εικ. 2.25). Εικόνα Η εμφάνιση, η ανάπτυξη και η επικείμενη πτώση του αδηφάγου βλαστήματος. Εάν μια αδύναμη ένωση αποκτήσει μια πληγή, ή ένα καρκίνωμα τότε είναι επίσης πολύ πιθανών να οδηγήσει στην πτώση του κλάδου. Μερικές φορές, μπορεί να εμφανιστούν οι λεγόμενοι λόφοι από φλοιό και στις δύο πλευρές μιας αδύναμης ένωσης με σκοπό την σταθεροποίηση του συνδέσμου. Παρόλα αυτά είναι πολύ πιθανών η ένωση αυτή να σπάσει και κάποια στιγμή να πέσει το κλαδί στο έδαφος. 2.5 Διογκώσεις - Καρκινώματα Οι διογκώσεις είναι μια περιοχή στα κλαδιά, στους μίσχους ή στις ρίζες όπου ο φλοιός και το κάμβιο έχουν νεκρωθεί (Εικ. 2.26). Καθώς το δέντρο προσθέτει ένα δαχτυλίδι ξύλου κάθε χρόνο, η περιοχή που έχει καρκίνωμα δεν θα μπορεί να κάνει το ίδιο. Μεγάλα καρκινώματα ή ένας αριθμός μικρών καρκινωμάτων σε στενή απόσταση μπορούν να προδιαθέσουν την πτώση ενός δέντρου επειδή δεν θα υπάρχει αρκετό ξύλο για να στηρίξει το δέντρο στο σημείο που εμφανίζεται το καρκίνωμα. Επίσης εμφανίζεται το φαινόμενο σπασμένων μίσχων και κλάδων κοντά στα καρκινώματα. Τα καρκινώματα μπορούν να δημιουργηθούν εξαιτίας μυκητιάσεων, εντόμων, φωτισμού ή μηχανικής ζημιάς όπως πληγές και κοιλώματα που κάνουν τα οχήματα, 25

27 οι χορτοκόπτες και οι διάφοροι βανδαλισμοί. Τα καρκινώματα που δημιουργούνται από μύκητες είναι ενώσεις δέντρων με μύκητες που δεν επιτρέπουν την φυσιολογική ανάπτυξη του ξύλου στο σημείο που είναι το καρκίνωμα. Μερικές φορές τα καρκινώματα από μύκητες περιζώνουν το δέντρο νεκρώνοντας τα κλαδιά που βρίσκονται πάνω από το καρκίνωμα. Εικόνα Διόγκωση κορμού λόγω κλάδευσης. Ασχέτως με την προέλευση, τα καρκινώματα μπορούν να οδηγήσουν στην πτώση του δέντρου εάν έχουν επηρεάσει το 40% της επιφάνειας του δέντρου. Εάν έχουν εμφανιστεί και συμπτώματα αποσύνθεσης τότε ο συνδυασμός των δύο θα αποδυναμώσει το δέντρο πολύ γρήγορα. 2.6 Ακατάλληλη αρχιτεκτονική των δέντρων Κάθε δέντρο έχει μια συγκεκριμένη δομή (Έλατο, Πλατάνι, Κυπαρίσσι).Οι μορφές αυτές άλλοτε είναι αυστηρά δομημένες (Έλατο) και άλλοτε επηρεάζονται από τις γύρω συνθήκες (πλευρική σκιά, τείχος κ.λ.π.). Είτε πρόκειται για ένα λυγισμένο δέντρο ή για έναν προβληματικό κλάδο, πολλές φορές η ακατάλληλη αρχιτεκτονική των δέντρων είναι ένα προϊόν των παρελθόντων αλλαγών που γίνανε στο περιβάλλον του ή στον αναπτυξιακό του χώρο, ή και ακόμα λόγω κάποιας ζημιάς στο δέντρο. Το πιο συχνό φαινόμενο, στην Δράμα, είναι τα λυγισμένα δέντρα. Όλα τα δέντρα λυγίζουν μέχρι ενός σημείου. Σε μερικές περιπτώσεις το λύγισμα των δέντρων είναι μια κατάσταση που εμφανίζεται μετά από έναν δυνατό άνεμο και δεν παραμένει για πολύ. Σε άλλες περιπτώσεις, το δέντρο έχει πάρει αυτή την κλίση εδώ και πολύ καιρό και έχει μπορέσει να ισορροπήσει το φορτίο του. Παρόλα αυτά, σε πολλές περιπτώσεις, τα δέντρα δεν έχουν προσπεράσει αυτό το πρόβλημα. Όταν ένα δέντρο έχει γείρει με γωνία 40 ο ή περισσότερο και κατευθύνεται προς ένα στόχο, τότε ή ο στόχος πρέπει να μεταφερθεί ή το δέντρο (Εικ. 2.27). Ένα γερμένο δέντρο με 26

28 σοβαρό πρόβλημα στις ρίζες είναι πολύ πιθανόν να πέσει επειδή δεν διαθέτει ούτε ισορροπία ούτε δυνατές ρίζες για να το συγκρατήσουν. Εικόνα φωτογραφία απεικονίζεται ένα δέντρο που πρέπει να αφαιρεθεί επειδή είναι επικίνδυνο να πέσει πάνω στο σπίτι. Ένα κεκλιμένο δέντρο μπορεί επίσης να ανατραπεί δημιουργώντας μόνο κάποια δυσδιάκριτα σημάδια. Συνήθως εμφανίζει σημάδια εφελκυσμού και θλίψης τα οποία δείχνουν πως ήδη ένα δέντρο δεν αναπτύσσεται καλά (Εικ. 2.28) Τα συμπτώματα εφελκυσμού είναι οριζόντιες ρωγμές στην άνω πλευρά ενός λυγισμένου δέντρου. Οι οριζόντιες ρωγμές εμφανίζονται ως σκισμένες ξύλινες ίνες. Τα συμπτώματα θλίψης είναι διογκώσεις στον φλοιό και το ξύλο στην κάτω πλευρά ενός λυγισμένου δέντρου. Τα συμπτώματα αυτά εμφανίζονται καθώς το ξύλο συμπιέζεται από το βάρος του γερμένου δέντρου. Ο φλοιός μπορεί να εμφανίζεται χαλαρός ή συμπιεσμένος (Εικ. 2.29). 27

29 Εικόνα φωτογραφία απεικονίζεται ένα δέντρο που είναι ευάλωτο στα συμπτώματα εφελκυσμού και θλίψης. Συμπτώματα εφελκυσμού Συμπτώματα θλίψης Πιθανή έλλειψη φλοιού Διογκώσεις φλοιού Οριζόντιο ράγισμα Εικόνα Συμπτώματα εφελκυσμού και θλίψης σε ένα λυγισμένο δέντρο. Άλλες πάλι φορές, υπαίτιο για αυτό το αποτέλεσμα μπορεί να είναι και το κλάδεμα ενός δέντρου. Η αφαίρεση κλάδων από την μια πλευρά ενός δέντρου, μεταφέρουν όλο το βάρος του αναγκάζοντάς το να λυγίσει. 28

30 2.7 Νεκρωμένα δέντρα ή κλάδοι Τα ζωντανά δέντρα συχνά σπάνε μόνο στο σημείο που έχει εμφανιστεί μια ατέλεια. Τα νεκρωμένα δέντρα από την άλλη, μπορεί να σπάσουν οπουδήποτε (Εικ. 2.30). Είτε στην γραμμή του εδάφους, είτε ακριβώς πάνω από την ρίζα, είτε ακριβώς κάτω από το χαμηλότερο κλαδί, είτε οπουδήποτε στην κορυφή. Μπορεί ακόμα να σπάσει σε σημείο που προϋπήρχε μια ατέλεια. Καθώς τα χρόνια περνούν, η πιθανότητα μιας πτώσης αυξάνεται. Οι νεκροί κλάδοι μπορεί να μείνουν προσκολλημένοι στο δέντρο για πολλά χρόνια ή μπορεί να πέσουν σε οποιαδήποτε στιγμή (Εικ. 2.31). Τα κλαδιά σε ένα νεκρωμένο δέντρο συνήθως αποσυντίθενται και πέφτουν πρώτα, αφήνοντας μια ελαφριά αποσύνθεση στον κορμό που μπορεί να χρειαστεί να περάσουν χρόνια μέχρι να αποσυνθέσει όλο το δέντρο. Εικόνα Τα νεκρωμένα δέντρα μπορεί να σπάσουν σε οποιοδήποτε σημείο. Εικόνα Οι σπασμένοι νεκροί κλάδοι αποτελούν ένα μεγάλο κίνδυνο πτώσης. 29

31 Τα νεκρωμένα δέντρα μέσα σε μια περιορισμένη απόσταση από μία ιδιοκτησία πρέπει πάντα να μετακινούνται όσο πιο γρήγορα γίνεται επειδή δεν μπορεί να προβλεφθεί η ταχύτητα αποσύνθεσης του δέντρου και η επικείμενη πτώση του ειδικά κοντά στα σημεία που εμφανίζονται διάφορες ατέλειες. Αυτές λοιπόν είναι οι ατέλειες που εμφανίστηκαν μετά από μια λεπτομερή έρευνα που έγινε στα δέντρα της Δράμας και σύμφωνα με αυτές τις ατέλειες θα δημιουργηθούν χάρτες που θα προσδιορίζουν το σημείο που βρίσκονται τα επικίνδυνα δέντρα. 2.8 Θέση Δεντροφύτευσης Εκτός των όσων προαναφέρθηκαν, ένα δέντρο δεν μπορεί εξολοκλήρου να θεωρηθεί επικίνδυνο μόνο από τις ατέλειες που διαθέτει. Πολλές φορές, δυστυχώς στην χώρα μας, ένα δέντρο θεωρείται δημόσιος κίνδυνος εξαιτίας της θέσης στην οποία βρίσκεται. Δέντρα φυτεύονται καθημερινά είτε βάση ενός σχεδίου είτε όχι. Η δεντροφύτευση γίνεται πολλές φορές πολύ επιπόλαια με αποτέλεσμα να αναπτύσσονται δέντρα σε σημεία που κάποια στιγμή είναι αναπόφευκτη η ζημιά που θα προκληθεί. Τέτοιες περιπτώσεις είναι η ανάπτυξη ενός δέντρου κάτω από ένα μπαλκόνι (Εικ. 2.32), η φύτευσή του πολύ κοντά στα θεμέλια ενός σπιτιού ή μιας τοιχίας και ενός φράχτη είτε πολύ κοντά στον δρόμο εμποδίζοντας την ορατότητα των οδηγών των οχημάτων είτε κάτω από καλώδια της Δ.Ε.Η.. Επίσης, η άγνοια της αυξητικής πορείας και των τελικών διαστάσεων των δέντρων οδηγούν σε πολύ πυκνές φυτεύσεις που με την ανάπτυξη των δέντρων γίνονται αισθητές. Τέτοιες περιπτώσεις αναγκάζουν την πολιτεία να διαθέτει συνεχή παρακολούθηση της ανάπτυξης αυτών των δέντρων ώστε να αποφευχθεί ο αναμενόμενος κίνδυνος. Η λύση συνήθως σε αυτές τις περιπτώσεις είναι η συνεχής κλάδευση του δέντρου με αποτέλεσμα κάποια στιγμή να καταστρέφεται ο φλοιός και να δημιουργούνται διογκώσεις (Εικ. 2.33). Οι βαθμίδες των καταστροφών που δημιουργούνται από τις κλαδεύσεις μπορούν να ποικίλουν (Πίνακα 2.4) και να δημιουργήσουν ανεπανόρθωτη ζημιά στο φυτό. 30

32 Εικόνα Δεντροφύτευση κάτω από μπαλκόνι. Εικόνα Εμφάνιση καρκινωμάτων εξαιτίας πολλών κλαδεύσεων. Πίνακας 2.5. Βαθμίδες κλαδέματος Α/Α Κλάδεμα 1 Καλό κλάδεμα 2 Ελάχιστη ζημιά 3 Μέτρια ζημιά 4 Μεγάλη ζημιά 5 Έχει καταστραφεί 31

33 . Κεφάλαιο 3. Καταγραφή στοιχείων 3.1 Περιοχή έρευνας Η έρευνα έγινε στην Δράμα, λόγω σπουδών στην πόλη αυτή. Επίσης, μέσα από το μάθημα της Δασοκομίας Πόλεων του τμήματος Αρχιτεκτονικής Τοπίου, είχαν γίνει κάποιες εργασίες που βοήθησαν αρκετά στην συλλογή των τελικών πληροφοριών με την βοήθεια επίσης της Ελένης Κολημήτρας που βοήθησε στην σωστή ταξινόμηση αυτών των πληροφοριών. Όταν αναφερόμαστε στην πόλη της Δράμας, στην πραγματικότητα συζητάμε για μια πόλη σαράντα χιλιάδων κατοίκων που είναι γεμάτη πάρκα, νερά και διάφορες άλλες φυσικές ομορφιές. Το κύριο χαρακτηριστικό της είναι οι πηγές της που βρίσκονται σε κάθε σημείο της, ενώ η βλάστηση κάνει αισθητή την παρουσία της σε κάθε οικοδομικό τετράγωνο. Πάρκα, πλατείες και πεζοδρόμια διαθέτουν μια αστείρευτη πηγή ενέργειας που προέρχεται από τις φυσικές ιδιότητες των δέντρων. Διαφορετικά είδη, άλλα ήδη ανεπτυγμένα ενώ άλλα αναπτυσσόμενα δημιουργούν ποικιλία στους δρόμους της πόλης προσφέροντας στην καθημερινότητα και την ρουτίνα μια πινελιά διαφορετικότητας. Ένα ασφαλές καταφύγιο για την άγρια πανίδα και την προσφορά του εύφορου κελαηδήματος στους ακουστικούς πόρους των κατοίκων. Όλα αυτά συμπράττουν στην ανάδειξη της Δράμας και της προτίμησης της από άλλες πόλεις της Ελλάδας. Για αυτόν τον λόγο λοιπόν, θα πρέπει και ο δήμος να διατηρεί αυτές τις ομορφιές και να δημιουργεί την αίσθηση της ασφάλειας στους κατοίκους. Για την ευκολότερη και σαφέστερη διεκπεραίωση αυτού του αποτελέσματος, συγκεντρώθηκαν πληροφορίες για την ακριβή τοποθεσία των δέντρων που βρίσκονται στα πεζοδρόμια της Δράμας. Η Δράμα, αρχικά, χωρίστηκε σε έξη περιοχές στις οποίες αναγνωρίστηκαν και χαρτογραφήθηκαν τα δέντρα με βάση το είδος και τα προβλήματά τους. Αυτές οι περιοχές είναι οι εξής: Πρώτη περιοχή: Πρόκειται για το κομμάτι ανάμεσα της κεντρικής πλατείας, πλατεία Ελευθερίας, και της περιοχής γνωστής ως πέντε δρόμους, όπως και ένα τμήμα κάτω από το Στρατόπεδο. Δεύτερη περιοχή: Περιλαμβάνει την περιοχή γύρω από το Γενικό Νοσοκομείο Δράμας, μέχρι και κάποιες οδούς κοντά στα Δικαστήρια. Τρίτη περιοχή: Συμπεριλαμβάνει τους δρόμους που βρίσκονται γύρω από την οδό Πατριάρχου Διονυσίου και την πλατεία Ελευθερίας μέχρι και τις πηγές της Αγίας Βαρβάρας. Τέταρτη περιοχή: Πρόκειται για την περιοχή που βρίσκεται πάνω από τον σιδηροδρομικό σταθμό όπως και το τμήμα της Δράμας που είναι ανάμεσα στους δρόμους Εθνικής Αμύνης με Κεφαλληνίας και Σκρά με Έφεδρων Αξιωματικών. Πέμπτη περιοχή: Βρίσκεται μεταξύ Γεωργίου Παπανδρέου με Ραιδεστού και Αδριανουπόλεως με Μενεμένης. Έκτη περιοχή: Συμπεριλαμβάνει το τμήμα της Δράμας που βρίσκεται πίσω από τον σταθμό του τρένου και τα όριά της είναι οι κάθετοι δρόμοι Χρυσοβέργη και Θεμιστοκλέους και οι οριζόντιοι δρόμοι Στενήμαχου και Αιμου. 32

34 Οι περιοχές αυτές διακρίνονται στον Χάρτη 2. Διαχωρισμός Περιοχών, που βρίσκεται στο παράρτημα. 3.2 Υλικά έρευνας Για την καταγραφή των χαρακτηριστικών των αστικών δέντρων της Δράμας ενδείκνυται η ακολουθία μιας συγκεκριμένης μεθοδολογίας. Πρέπει να υπάρχει ο κατάλληλος εξοπλισμός, δηλαδή φωτογραφική μηχανή, μετροταινία και ένας χάρτης της περιοχής, έτσι ώστε να συγκεντρωθεί όλο το υλικό που είναι απαραίτητο για την σωστή ψηφιακή αποτύπωση της περιοχής. Σημαντικό ρόλο έχουν και οι καιρικές συνθήκες που επικρατούν (όχι ομίχλη και σύννεφα). Με την μετροταινία και τον χάρτη της περιοχής σχεδιάζεται και σημειώνεται η ακριβής τοποθεσία κάθε στοιχείου. Για τα δέντρα που βρίσκονται σε οριζόντιες οδούς, οι συντεταγμένη x προέκυψε από την μέτρηση της απόστασης ανάμεσα στον κορμό του κάθε δέντρου με την δεξιά γωνία του κάθε οικοδομικού τετραγώνου. Ενώ για τα δέντρα που βρίσκονται σε κάθετες οδούς, οι συντεταγμένη x προέκυψε από την μέτρηση της απόστασης ανάμεσα στον κορμό του κάθε δέντρου, με την κάτω γωνία του κάθε οικοδομικού τετραγώνου. Όσο αφορά τις συντεταγμένη y, αυτή δείχνει την απόσταση του κορμού του κάθε δέντρου από το όριο του δρόμου. Όσο αναφορά τις φωτογραφίες, αποτυπώνονται όσο το δυνατό γίνεται ορθοφωτογραφίες, δηλαδή κάθετες στην επιφάνεια του εδάφους και προσέχουμε να υπάρχει, όσο το δυνατόν λιγότερη αποτύπωση του θορύβου. Με τον όρο θόρυβο, εννοούμε τα στοιχεία που περιβάλλουν το αντικείμενο που μας ενδιαφέρει. Σε σημεία που η ορθοφωτογράφηση δεν είναι εφικτή λόγο φυσικών εμποδίων (π.χ. νερό) τραβιόνται πλάγιες, οι οποίες μπορούν να διορθωθούν αργότερα με την βοήθεια ενός προγράμματος επεξεργασίας εικόνας (π.χ. Photoshop). Οι φωτογραφίες αποτυπώθηκαν με την ψηφιακή μηχανή Sony Cyber-shot, DSC-W30. Τέλος, για την ευκολότερη καταγραφή των ειδών χρησιμοποιήθηκε ένας αριθμητικός κώδικας ο οποίος παρουσιάζεται στον Πίνακα 3.1. Πίνακας 3.1. Κωδικοποίηση των ειδών Κώδικας Κοινή ονομασία Λατινική ονομασία 1 Ακακία Κωνσταντινουπόλεως Albizia julibrissin 2 Ελιά Olea europea 3 Σφενδάμι Acer sp. 4 Λανγκεστρέμια Ινδική Lagerstroemia indica 5 Λιγούστρο Ligustrum vulgare 6 Πικροδάφνη Nerium oleander 7 Μανόλια Magnolia grandiflora 8 Μελιά Melia azeracu 9 Λοτός Diospyros kaki 10 Κατάλπη Catalba bignonioides 11 Τούγια Thuja plicata 12 Αγριοκερασιά Prinus cerasus 13 Ψευδακακία Robinia pseudoacacia 14 Κουτσουπιά Cersis siliquastrum 15 Νεραντζιά Cirtus aurantium 16 Φλαμουριά Tilia tomentosa 17 Ροδιά Punica granatum 33

35 18 Λιριόδεντρο Liriodentron tulipifera 19 Πεύκο Pinus sp. 20 Πλατάνι Platanus hibrida 21 Κυδωνίαστρο γαλ. Cotoniaster lacteus 22 Ρούδι Rhus coriana 23 Κερασιά Prunus avium 24 Καρυδιά Juglans regia 25 Ροδακινιά Prunus persica 26 Πυξάρι Buxus sempervirens 27 Κυπαρίσσι Cupressus sempervirens Totem 28 Κυδωνίαστρο οριζ. Cotoniaster dammeri 29 Ιβίσκος Hibiscus syriacus 30 Φοίνικας Phoenix sp. 31 Αγγελική Pittosporum tobira 32 Κορομηλιά Prunus divaricata 33 Λεύκη η λευκή Populus alba 34 Συκιά Ficus carica 35 Δαμασκηνιά Prunus cerassifera 36 Μουσμουλιά Eriobotr ya japonica 37 Λεμονοκυπάρισσο Cupressus macrocarpa 38 Μανταρινιά Citrus reticulata 39 Κερλεουτέρια Koelreuteria paniculata 40 Βιβούρνο Viburnum 41 Κέλτις νότια Celtis australis 42 Έλατο Abies sp. 43 Φτελιά Ulmus minor 44 Δεντρόκεδρος Juniperous drupacea 45 Πλάτανος ανατολικός Platanus orientalis 46 Λεμονιά Citrus lemonium 47 Μαύρη πεύκη Pinus nigra 48 Δάφνη Laurus nobilis 49 Πασχαλιά Syrigna vulgaris 50 Δεντρολίβανο Rosmarinus officinalis 51 Χαμαικυπάρισσος Chamaecyparis leyandi 52 Φράξος όρνος Fraxinus ornus 53 Κυπαρίσσι της αριζόνας Cupressus arizonica 54 Τούγια ανατολική Thuja orientalis 55 Λιβόκεδρος Libocedrus becurreus 56 Δαφνοκερασιά Prunus laurocerasus 57 Σχίνος Pistacia leutiscus 58 Σορβιά Sorbus torminalis 59 Σφενδάμι νεγούνδιο Acer negundo 60 Ευώνυμος μικρόφυλλος Euonymus japonicus 61 Ελέαγνος Eleagnus engustifolia 62 Μουριά Rubus sp. 63 Ερυθρελάτη Picea excelsa 64 Αγριελιά Olea sylvestris 34

36 65 Κυδωνιά Cydonia vulgaris 66 Αμυγδαλιά Prunus amygdalus 67 Υποκαστανιά Aesculus hippocastanum 68 Φοίνικας Χαμαίρωπ. Chamaerops humilis 69 Βυσσινιά Prunus cerasus 70 Κέδρος άτλαντα Cerdus atlantica 71 Βρωμοκαρυδιά Ailanthus glandulosa 72 Κυπαρίσσι αειθαλές Cupressus sempervirens 73 Γλεδίτσια Gleditsia triacanthos 74 Φοίνικας καναρίων Phoenix canariensis 75 Σημύδα κρεμοκλαδής Betula pendula 76 Βρουσονετία παπυροφόρος Brusunetia papiryfera 77 Κρανιά Cornus mas 78 Καλλίστεμον Callistemon laevis 79 Κολούτεα η δεντρώδης 80 Φουντουκιά 81 Βερικοκιά Prunus armeniaca 82 Λεύκη η τρεμουλιαστή Populus tremula 83 Καλόκεδρος ο κατανέμων Calocedrus decurrens 84 Πυράκανθος Pyracantha coccinea 85 Γκίνγκο το δίβολο Gingo biloba 86 Λικιδάμπαρη Linquitambar 87 Άρκευθος 88 Μηλιά Malus floribunda 89 Σοφόρα κρεμοκλαδής Sophora japonica 90 Ιτιά κλαίουσα Salix x sepulcaris Chrysocoma Όσο αφορά τις παρατηρήσεις που σημειώθηκαν για κάθε δέντρο ξεχωριστά, η εξέταση των δέντρων ήταν μόνο οπτική και δεν χρησιμοποιήθηκαν ειδικά όργανα για την διεκπεραίωση των αποτελεσμάτων. Αυτού του είδους η εξέταση, αν και είναι αποτελεσματική, εντοπίζει κυρίως εμφανής ατέλειες, ενώ αυτές που είναι μέσα στο χώμα ή στο εσωτερικό του δέντρου δεν μπορούν να καταγραφούν. Για αυτόν τον λόγο, δέντρα που αυτή την χρονική περίοδο εμφανίζονται υγιή, θα πρέπει να εξεταστούν ξανά σε περίπου δέκα χρόνια ώστε να σιγουρευτεί η κατάστασή τους. Τα δέντρα που έχουν καταγραφεί και διαθέτουν κάποια ατέλεια πρέπει να τραβήξουν την προσοχή του δήμου για να προβεί στις διορθωτικές ενέργειες. 3.2 Πρώτη περιοχή Η πρώτη περιοχή όπως προαναφέρθηκε αποτελεί την περιοχή ανάμεσα της πλατείας Ελευθερίας, και τους πέντε δρόμους, όπως και ένα τμήμα κάτω από το Στρατόπεδο. Τα δέντρα που βρέθηκαν σε αυτό το τμήμα της Δράμας φτάνουν τον αριθμό 190. Η ακριβής τοποθέτηση των δέντρων και των ειδών όπως και η ανάπτυξη του κάθε δέντρου, του φυλλώματός του, του ριζικού του χώρου και ο αυξητικός του χώρος. εμφανίζεται στον Πίνακα 3.2. Πίνακας 3.2. Γενικά χαρακτηριστικά των δέντρων της πρώτης περιοχής Α/Α ΟΔΟΣ Ο.Τ. x y Είδος Ανάπτυξη Ανάπτυξη Αυξητικός Ριζικός 35

37 Φυτού Φύλλων Χώρος Χώρος 1 ΛΕΩΦΟΡΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ Στρατόπεδο 15,9 0,75 5 Άριστη 2 ΛΕΩΦΟΡΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ Στρατόπεδο 21,5 0, ΛΕΩΦΟΡΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ Στρατόπεδο 49,4 0, ΛΕΩΦΟΡΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ Στρατόπεδο 55,2 0,75 5 Άριστη 5 ΛΕΩΦΟΡΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ Στρατόπεδο 61,05 0, ΛΕΩΦΟΡΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ Στρατόπεδο 66,7 0,75 5 Έχει ξεραθεί Καθόλου ανεπτυγμέ να 7 ΛΕΩΦΟΡΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ Στρατόπεδο 1,3 0,75 5 ανάπτυξη 8 ΛΕΩΦΟΡΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ Στρατόπεδο 9,1 0,75 5 ανάπτυξη 9 ΛΕΩΦΟΡΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ Στρατόπεδο 21,2 0,75 5 Άριστη Καθόλου ανεπτυγμέ 10 ΛΕΩΦΟΡΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ Στρατόπεδο 45,5 0,75 5 να Έχει ξεραθεί ανάπτυξη 11 ΛΕΩΦΟΡΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ Στρατόπεδο 57,05 0,75 5 Καθόλου Έχει ανεπτυγμέ 12 ΛΕΩΦΟΡΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ Στρατόπεδο 69,1 0,75 5 ξεραθεί να 13 ΛΕΩΦΟΡΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ ,05 0, ΛΕΩΦΟΡΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ , ΛΕΩΦΟΡΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ 339 1,45 0,61 1 Άριστη 129,8 16 ΛΕΩΦΟΡΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ Στρατόπεδο 3 0,75 5 Άριστη 105,2 17 ΛΕΩΦΟΡΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ Στρατόπεδο 3 0,75 5 Άριστη 18 ΛΕΩΦΟΡΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ ,1 1, ΛΕΩΦΟΡΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ ,3 0, ΛΕΩΦΟΡΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ ,5 0,58 1 ανάπτυξη 21 ΛΕΩΦΟΡΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ Στρατόπεδο 81,63 0,75 5 ανάπτυξη 22 ΛΕΩΦΟΡΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ ,75 1, ΛΕΩΦΟΡΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ ,8 1, ΛΕΩΦΟΡΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ ,35 1, ΠΛΑΤΕΙΑ(NOVA) 327 3,4 0, ΠΛΑΤΕΙΑ(NOVA) 327 6,7 0, ΠΛΑΤΕΙΑ(NOVA) 327 9,9 0, ΠΛΑΤΕΙΑ(NOVA) ,2 0, ΠΛΑΤΕΙΑ(NOVA) ,8 0, ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ ,25 0,15 5 Άριστη 31 ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ ,15 5 Άριστη 32 ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ 318 2,8 0,15 5 Άριστη 33 ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ 301 6,9 0,15 5 Άριστη 34 ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ ,3 0,95 14 ανάπτυξη Μικρός 1 35 ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ 317 8,5 0,95 5 Άριστη 36 ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ ,15 0,83 5 Άριστη Καλός 6 37 ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΥ 296 4,33 1,97 5 Άριστη 38 ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΥ 296 2,5 1,87 5 ανάπτυξη 39 ΓΑΛΗΝΟΥ 296 8,1 0,