Πως νοείται η παρέγκλισις στην Ηθική του Επικουρου

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Πως νοείται η παρέγκλισις στην Ηθική του Επικουρου"

Transcript

1 Χρυσάνθη Κεχρολόγου Διδάκτωρ Φιλοσοφίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, συγγραφέας του βιβλίου: Επικούρεια Φιλοσοφία Άτομο και Κοινωνία Πως νοείται η παρέγκλισις στην Ηθική του Επικουρου Είναι γνωστόν ότι η φυσική θεωρία του Επίκουρου συμπλέει με σκοπούς της ηθικής φιλοσοφίας, δεν αντιμετωπίζει, δηλαδή, τη γνώση της φύσης ως αυτοσκοπό, παρά ως μία θεώρηση η οποία εντάσσεται στην προσπάθεια προσέγγισης ηθικών στοχεύσεων. Ο ίδιος ο φιλόσοφος γράφει ότι ο τρόπος που ερμηνεύει το πραγματικό αποβλέπει στην ἀταραξία, στην ανθρωπολογική της έκφανση, κι όχι στη γνώση της φύσης καθ εαυτήν. Σύμφωνα με τη θέση του Λουκρήτιου, η εκτροπή των ατόμων συμβάλλει στην ερμηνεία της ελεύθερης βούλησης. Η άρνηση αυτής της κίνησης είναι μία άλλη κίνηση, η παρέγκλισις του ατόμου από την ευθεία γραμμή. Τα άτομα είναι αυτοτελή σώματα, και συνεπώς κινούνται σε πλάγιες και όχι σε ευθείες γραμμές. Κατά συνέπεια, η πτωτική ευθεία κίνηση υποδηλώνει την έλλειψη αυτοτέλειας του ατόμου-σημείου, η δε παρέγκλισις σημαίνει την οδό του ανθρώπου προς την αυτονομία και την αυτοπροσδιοριστία (Κ. Μαρξ). Ορθώς, λοιπόν, αναφέρει ο Λουκρήτιος ότι η παρέγκλισις αποδομεί τα Fati Foedera και με την παρέγκλισιν εν γένει αγγίζεται το επίκεντρο της επικούρειας φιλοσοφικής σκέψης. Πώς νοείται, όμως, η παρέγκλισις στο πλαίσιο της ανθρωπολογικής φιλοσοφίας του Επίκουρου; Είναι πρόδηλο ότι ο Επίκουρος στόχευε να εκμεταλλευθεί την προοπτική της παρεγκλίσεως ως πηγή της ανθρώπινης αυτονομίας και ελευθερίας. Η παρέγκλισις συνδέεται στενά με την ελευθερία της βούλησης εντός μιας γλωσσικής κοινότητας, που επιβάλλαι από την κοινή χρήση της φυσικής γλώσσας, στη συνέχεια νοηματοδοτούνται εντός του πλαισίου της φιλοσοφικής άσκησης και αναζήτησης. Εφαρμόζοντας την αρχή της ἡδονῆς ενισχύονται οι πράξεις σε συνειδητό και βουλητικό επίπεδο, με αποτέλεσμα να καθίστανται εκουσίως και μερικώς ελεύθερες πράξεις της βούλησης. Αυτή η αρχική συνειδητή και ελεύθερη εν μέρει πράξη δημιουργείται από το γλωσσικά παραγόμενο λόγο και απλώνεται

2 ανανεούμενη στην υψηλότερη συνειδητότητα και ελευθερία, την οποία εισάγει ο φιλοσοφικός λόγος. Η παρέγκλισις του ατόμου δεν οδηγεί πλέον στις εν μέρει συνειδητές και ελεύθερες πράξεις, οι οποίες απορρέουν από το σχηματισμό έξεων, αλλά παρωθεί στις ανώτατες συνειδητές και ανώτατες συνακόλουθες ελεύθερες πράξεις, που σχετίζονται με την άσκηση, με τον ώριμο τρόπο της βούλησης. Η ηθική θεωρία γενικότερα διέπεται από τέτοιους κανόνες πράξεων και δραστηριοτήτων, οι οποίες δύνανται από μόνες τους να διασφαλίσουν την ύψιστη ηδονή σώματος και πνεύματος, επιτυγχάνοντας κατ αυτόν τον τρόπο την ἀταραξία του ανθρώπου. Ο Επίκουρος πράγματι δίδει μεγάλη σημασία στην ελεύθερη βούληση. Έτσι οι παρεγκλίνουσες κινήσεις, νοούμενες ως συνειδητές πράξεις της βούλησης μέσα στο πλάισιο της κοινότητας νοήματος εισάγουν και ενισχύουν τη σταθερά της ανθρώπινης ελευθερίας, γιατί καταδεικνύουν ένα ανώτερο επίπεδο συνειδητότητας εκ μέρους του ατόμου, επιτρέποντάς του την απόκτηση της μεγαλύτερης ποσότητας ελεύθερης βούλησης κατά την επιδίωξη του μακαρίως ζην. Ο Furley (Two Studies in the Greek Atomists) μάλιστα αναφέρει ότι αυτό μπορεί να γίνει πιο σαφές, αν αντιπαρατεθεί η θέση του Αριστοτέλη και του Επίκουρου σε σχέση με τις εκούσιες και ακούσιες πράξεις. Συγκεκριμένα, γράφει ότι ο πρώτος επίμονα διαχωρίζει τις πράξεις σε συνειδητές και ασυνείδητες, ώστε οι ηθικές κατηγορίες να έχουν σχέση μόνο με τις συνειδητές. Δε βρίσκονται δηλ. στον Αριστοτέλη οι ελεύθερες βουλήσεις, οι οποίες συναντώνται στους επόμενους ηθικούς φιλοσόφους. Ο Επίκουρος αποκλίνει από τον Αριστοτέλη. Η φυσική τοπική του εκούσιου είναι οι προσωπικές πράξεις του ανθρώπου, οι οποίες πραγματώνονται στο πλαίσιο της ηδονής, και η ανώτατη συνειδητότητα και το νόημα που παρέχει η ηδονή αυτή. Η ελευθερία είναι μία λειτουργία αυτή της διαδικασίας, και η παρέγκλισις επιβάλλεται να παραπέμπει σ αυτήν. Η παρέγκλισις, λοιπόν, στο πρώτο στάδιο με τη μητρική-φυσική γλώσσα και στη συνέχεια με την ἀρχὴ τῆς ἡδονῆς, μπορεί να εκληφθεί ως συγκεκριμένη κίνηση του ατόμου, η οποία αποτελεί το αληθώς εκούσιο στοιχείο στη δράση του. Η δημιουργία συνειδητότητας μέσω της πράξης της βούλησης, καθώς και η αυτοσυνειδησία, την οποία αναγνωρίζει η ηδονή, παραπέμπουν σε μία ολοκληρωμένη άσκηση ελευθερίας, διότι η πράξη

3 --αποκλειστική ιδιότητα του ανθρώπου-- είναι η μόνη δραστηριότητα που αποκαλύπτει, μαζί με το ενέργημα, και τη μοναδική αναντικατάστατη ταυτότητα του δρώντος υποκειμένου. Ο ίδιος ο Επίκουρος μας αναφέρει: «Αυτό που εξαρτάται από εμάς δεν έχει άλλο αφέντη και, φυσικά επιδέχεται τόσο τη μομφή όσο και τον έπαινο» (Διογένης λαέρτιος, Χ. 133). Η ἡδονὴ εισάγει τη διαδικασία της αυτοσυνειδησίας και της αυτονομίας στον ανθρώπινο κόσμο μέσω της μετά νοήματος παρεγκλίσεως του ανθρώπινου ατόμου. Με την παρέγκλισιν, ο Επίκουρος αρθρώνει έναν ηθικό κανόνα για τη φυσική και όχι μεταφυσική απελευθέρωση του ατόμου, η οποία δεν μπορεί να νοηθεί πέραν του φυσικού αλλά και του αθρώπινου κόσμου. Ο φιλόσοφος λοιπόν οπλίζει το άτομο με την την κοσμοαντίληψή του, απότοκο της συμπαντικής και ανθρώπινης φύσης, αντιμετωπίζει άφοβα τους θεούς και το ανεπίστρεπτο του θανάτου, έχει πλήρη επίγνωση των ορίων των επιθυμιών του, υιοθετεί μια συνεπή πορεία δράσης με συγκεκριμένες στοχεύσεις. Η ενσυναίσθηση των ορίων του μέσω των προσωπικών εμπειριών αποτελεί το ύψιστο κριτήριο για τις πράξεις του. Καθίσταται, συνεπώς, έτοιμος να ασκήσει τη μόνη ελευθερία που διατίθεται ατον άνθρωπο μέσα από τις συνειδητές πράξεις που υπαγορεύονται από τη βούληση. Ο ίδιος καταγγέλει: «κακό πράγμα η αναγκαιότητα, δεν είναι όμως διόλου αναγκαίο να ζούμε υπό το καθεστώς της» (Διογένης λαέρτιος, Χ ). Οι επιλογές του ανθρώπου καταδεικνύουν στην πράξη τα όρια της ανθρώπινης ελευθερίας. Συναφώς, δύναται να τιθασεύσει το φόβο της ειμαρμένης. Υπό αυτή την έννοια, διαφέρει η ανθρώπινη παρεγκλίνουσα συμπεριφορά από την μηχανική παρέγκλισιν των ατόμων της, διότι μέσα στα όρια της γλώσσας που παράγει η συνειδητή πράξη, η παρεγκλίνουσα εκτροπή των ανθρώπων νοηματοδοτείται πράγμα που δεν υφίσταται στο φυσικό κόσμο. Συνεπώς, ο Επίκουρος θέτει για πρώτη φορά την κοινωνική και ηθική διάσταση του ανθρώπινου κόσμου. Αυτή η διάσταση μπορεί να νοηθεί ως μια διαδικασία γίγνεσθαι, ως μια βαθμιαία εξέλιξη ενός κόσμου απο τις αρχικές, ενδεχομένως και τυχαίες παρεγκλίνουσες πράξεις που φέρουν εις πέρας οι άνθρωποι και οι οποίοι λειτουργούν με παραπλήσιο τρόπο με αυτό των παρεγκλινόντων ατόμων της φύσης. Και εφόσον ο ανθρώπινος κόσμος αποτελεί υποδιαίρεση του φυσικού κόσμου, δρα και σε αυτόν το ίδιο στοιχείο της τυχαιότητας και επιπλέον όσον αφορά στον ανθρώπινο κόσμο, η

4 παρέγκλισις εισάγει τη διάσταση της θέλησης και, επομένως, της ελεύθερης βούλησης. Kαι σε σχέση με τη συνείδηση, η τυχαιότητα ευκόλως μπορεί να ταυτισθεί με την ελευθερία. Είναι προφανές ότι μια τέτοια διάσταση εκλάμβανε η παρέγκλισις του Επίκουρου στα ζητήματα που έχουν σχέση με τις επιλογές και τις απορρίψεις μας δηλ. την ηθική. Συνεπώς, ο φυσικός και ο ανθρώπινος κόσμος υιοθετούν από κοινού αυτό τον όρο, την παρέγκλισιν. Ο τρόπος που λειτουργεί η παρέγκλισις στο φυσικό κόσμο είναι προφανής, στον ανθρώπινο κόσμο όμως οι παρεγκλίνουσες εκτροπές δεν είναι. Γιατί δεν επαρκεί μια απλή αρχή έλξης ή άπωσης για τη δημιουργία ενός ανθρώπινου κόσμου: διότι σε αυτή την περίπτωση δεν θα υπήρχε διαφορά ανάμεσα σε έναν τέτοιο ανθρώπινο κόσμο και το φυσικό κόσμο στον οποίο εμπεριέχεται. Και βέβαια στη συνέχεια θα ετίθετο το ερώτημα πώς θα λειτουργούσε ένας τέτοιος κόσμος στη βάση της ηθικής και κοινωνικής ζωής; Έτσι, η παραγωγή συνείδησης μέσω των νοηματοδοτημένων πράξεων της βούλησης είναι σημαντική για τη συγκρότηση του ανθρώπινου κόσμου και αποτελεί το συστατικό στοιχείο που το διακρίνει από τον απλό φυσικό κόσμο. Όλη η κίνηση και δραστηριότητα στον ανθρώπινο κόσμο πραγματώνεται στο χώρο της φυσικής γλώσσας. Η μητρική γλώσσα, όπως θα θυμόμαστε, παράγεται από τα ανθρώπινα άτομα κατά την άμεση αντίδρασή τους στα φαινόμενα του φυσικού κόσμου με βάση τις αντιλήψεις των αισθήσεων και τα συναισθήματα. Έτσι, παρέχει το αναγκαίο υπόστρωμα γνωσιολογικής αναφοράς. Επί πλέον η φυσική γλώσσα συνυφαίνεται με την παραγωγή των προλήψεων. Εισάγει τη διαδικασία σχηματισμού εννοιών που μέσω των φανταστικών επιβολών της διανοίας οδηγεί στην ανάπτυξη λόγου και σκέψης. Στον επικούρειο στοχασμό η φυσική γλώσσα είναι στενά συνδεδεμένη με την εμφάνιση συνείδησης. Τα τελευταία στάδια αυτής της διαδικασίας μέσω της γλώσσας επιτρέπουν στους ανθρώπους να σκέφτονται λογικά, να σχηματίζουν ιδέες, ώστε να μπορούν να οδηγηθούν σε κοινές για όλους κρίσεις για το περιβάλλον και την εμπειρία τους. Eν πρώτοις, λοιπόν, η μητρική γλώσσα εκφράζεται από όλα τα άτομα που υπάρχουν στον ανθρώπινο κόσμο, βαθμηδόν όμως γίνεται ο τόπος όπου εγκαθίσταται το ανθρώπινο νόημα και γίνεται αντιληπτό από τον άνθρωπο. Έτσι υφαίνεται ένας ιστός πέριξ των ανθρώπων, ένας ιστός νοήματος, που χρησιμοποιείται

5 για να επικοινωνούν οι άνθρωποι μεταξύ τους. Όλη η ανθρώπινη εμπειρία πρέπει να παραπέμπει σε αυτήν την κοινή πηγή νοήματος, διαφορετικά θα είναι ένας τόπος άνευ νοήματος και σημασίας. Συναφώς, η ατέρμονη αλυσίδα δράσεων μεταξύ των ανθρώπων πρέπει να ανάγεται στη κοινή πηγή παραγωγής νοήματος. Αυτός ο κοινώς αποδεκτός τόπος του ανθρώπινου νοήματος ορίζει τη σημαντικότητα της ανθρώπινης επιλογής και πράξης. Στην επικούρεια ηθική θεωρία, συνεπώς, το γλωσσικά παραγόμενο νόημα μπορεί να εκληφθεί ως η εστία των αλληλεπιδράσεων των ατόμων που ελευθέρως παρεγκλίνουν και προσκρούουν το ένα στο άλλο για να σχηματίσουν μεγαλύτερες ενότητες (ζεύγη, φίλους, κοινωνίες), τα οποία αενάως συνενούνται και διαχωρίζονται, δημιουργώντας έτσι, τον ανθρώπινο κόσμο. Μέσω της φυσικής γλώσσας τους, τα παρεγκλίνοντα ανθρώπινα άτομα εισάγουν στο πραγματικό τη βούληση και εν τέλει την ελευθερία. Ποιά είναι όμως η σημασία της παρέγκλισις για την ανθρώπινη πράξη; Η ποιοτική συμμέτρηση των επιθυμιών καταδεικνύει ότι η ανθρώπινη συμπεριφορά και δράση συμπεριλαμβάνονται σε μία ανοδική σημασιολογικά πορεία: από την πιο πρωτόγονη επιδίωξη της ηδονής έως τη μεγαλύτερη επιδίωξη του μακαρίως ζῆν. Σύμφωνα μ αυτή τη θέση, η ηδονή, είναι η έναρξη της φυσικής πορείας και εξέλιξης της ίδιας της ζωής. Στη συνέχεια η ηδονή λειτουργεί ως κριτήριο για κάθε πράξη επιλογής ή απόρριψης. Η συνειδητή ανθρώπινη πράξη καθορίζεται από την ορθή και σε βάθος κατανόηση και ερμηνεία της φύσης. Η δε ηδονή ως κριτήριο της ανθρώπινης δράσης υποδηλοί την επιπλέον διάσταση της συνείδησης και της ελεύθερης βούλησης, συστατικών που καθορίζουν τον τόπο της αυτονομίας. Παράλληλα είναι και ένας κανών, μέτρον με το οποίο κρίνεται κάθε αγαθό. Ως τέλος φυσικό, ως μία σταθερή ευχαρίστηση και απουσία πόνου, η ηδονή αποτελεί τον κυρίως σκοπό της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Κοντολογίς, η αρχή της ηδονής ακολουθεί την εξής εννοιολογική μεταβολή η οποία συμπεριλαμβάνει όλες τις εμπειρίες μας: Ο άνθρωπος αρχίζει τη ζωή του γνωρίζοντας ότι η αρχή της βιολογικής- φυσικής διαδικασίας είναι η ηδονή, συνεχίζει προχωρώντας στο επίπεδο της συνειδητής εκούσιας πράξης και στοχεύει στο τελικό στάδιο, το οποίο αποτελεί το φυσικό τέλος βέβαια της ζωής του ανθρώπου.

6 Το εγχείρημα της κλιμάκωσης των επιθυμιών ερμηνεύει το μετασχηματισμό μιας υπεραπλουστευμένης στο πρώτο στάδιο ηδονιστικής θεώρησης σε μία ολοκληρωμένη διδασκαλία ηθικών κανόνων και αξιών, που στηρίζεται στην ηδονή σ ένα ανθρωπολογικό modus. Η ιεράρχηση των επιθυμιών καταδεικνύει με ενάργεια μια φιλοσοφικά φυσιοκρατική επαλήθευση της μεσότητας για το φυσικό ανθρώπινο τέλος. Έτσι, ο άνθρωπος καθώς ανέρχεται σ αυτές τις βαθμίδες της ηδονής, εγκαινιάζει ουσιαστικές μεταβολές στην σκοποθέτησή του. Αρχίζει μ έναν απλό φυσικό τρόπο και σε πρωτόγονη βάση ταξινόμηση των ηδονών και πόνων. στη συνέχεια, όμως, καθώς αναγνωρίζει τα όριά τους, αποβλέπει στην εφαρμογή της αρχής της ηδονής με συνειδητό και κατηγορηματικό τρόπο με την αντικατάσταση των ἐν κινήσει από τις καταστηματικές ηδονές. Εισχωρεί τελικά σε ένα τόπο συνειδητής πράξης της ελεύθερης βούλησης και δραστηριότητας, που διέπεται από κανόνες με βάση τις λεπτές εκφάνσεις της αρχής της ηδονής: τα φυσικά όρια, μεταξύ της όρεξης και της επιθυμίας, την αλληλεσύνδεση σώματος και πνεύματος και προπάντων τη διαλεκτική σχέση μεταξύ κινητικής-σωματικής και καταστηματικής-ψυχικής ηδονής. Εν τέλει καταδεικνύεται το φυσικό μας τέλος, η ευδαιμονία, με ποσοτική και ποιοτική μορφή. Ο άνθρωπος, ανεβαίνοντας τις βαθμίδες της ἡδονῆς, γνωρίζει πλέον πώς να επιτύχει την επίταση της συνέχειάς της και να οδηγείται στον έλεγχο της ασυνέχειας της. να επιδεικνύει περισσότερο ενδιαφέρον για την ποιοτική διαβάθμιση της ηδονής παρά για την ποσοτική. να επιζητεί αυτούς τους στόχους με ήθος και σθεναρότητα, με όπλο την ορθή φιλοσοφική κατανόηση και ερμηνεία της αρχής της ηδονής: μία ενσυνείδητη και εκούσια σταθερή στάση που απαιτεί σύνθετη κρίση και ταξινόμηση με την έννοια της πειθαρχίας των ηδονών. Κατά συνέπεια μπορεί ο άνθρωπος να επιτύχει την ύψιστη ἡδονή, και να φθάσει στην κατάσταση ύπαρξης, που για τον Επίκουρο δεν είναι άλλη από την ευδαιμονία, την αταραξία, την οποία δύναται να αποκτήσει ο άνθρωπος. Οι δύο τελευταίες δηλ. βαθμίδες αυτής της ανθρωπολογικής θεωρίας του Επίκουρου, μηνύουν την εισαγωγή στον τόπο της συνείδησης και της ελευθερίας, στα πλαίσια του γλωσσικού νοήματος που μπορεί να παραχθεί.

7 Η φυσική γλώσσα στο πρώτο στάδιο είναι κοινή σε όλα τα άτομα που βρίσκονται μέσα στον ανθρώπινο κόσμο και όχι σ αυτά που είναι απομονωμένα. Στη συνέχεια γίνεται ο τόπος, όπου δημιουργείται το ανθρώπινο νόημα και εμφανίζεται στον άνθρωπο. Έτσι, η γλώσσα αποτελεί το επίκεντρο των ανθρώπων που τη χρησιμοποιούν για να διευκολυνθούν στην επικοινωνία τους. Όλη η ανθρώπινη δραστηριότητα πρέπει να αποβλέπει σ αυτή την πρωταρχική ύλη νοήματος, διαφορετικά δεν θα έχει τη δυνατότητα μετάδοσης και στην ουσία θα είναι άνευ νοήματος. Και βέβαια αυτό είναι που ορίζει τον ανθρώπινο κόσμο. Διότι κανένας άνθρωπος, ως μεμονωμένο άτομο, δεν μπορεί να παράγει νόημα. μόνο τα άτομα εκείνα, των οποίων οι δραστηριότητες δημιουργούν ανθρώπινο κόσμο, δύνανται, μέσω των γλωσσικών ποικιλμάτων, να καταγράψουν νόημα για τον ίδιο τον εαυτό τους. Το νόημα αυτό εγγράφεται και αντικειμενοποιείται στο ίδιο το μέσο επικοινωνίας τους. Συναφώς είναι προφανές ότι πέραν από το ανεπανάληπτο του ανθρώπινου υποκειμένου, ένα δεύτερο στοιχείο που περιγράφει την έννοια της πολλότητας είναι η ερμηνεία της ίδιας της ανθρώπινης ζωής, μονάχα εντός του πλήθους των ανθρώπινων όντων. Το ανθρώπινο υποκείμενο δεν μπορεί να νοηθεί στην απομόνωση του από τους άλλους ανθρώπους. Ένα τέτοιο εγχείρημα προϋποθέτει άσκηση της ελεύθερης βούλησης και συνειδητή επιλογή και απόρριψη. Ο άνθρωπος ασκώντας αυτή τη βούληση μέσα σ ένα φυσικά παραγόμενο νόημα προσπορίζεται κάθε ελευθερία που διατίθεται. Ο επικούρειος φιλοσοφικός βίος απαιτεί πειθαρχία και σύμπλευση με τη φύση, αλλά και ένα πλαίσιο ανθρώπινης συμπεριφοράς που υποτίθεται δίδει τη δυνατότητα στον άνθρωπο για την άσκηση της ελεύθερης βούλησης, φτιάχνοντας το νόημα της εποχής του. Ο Επικούρειος, ερχόμενος αντιμέτωπος με μια πολλαπλότητα κατευθυντήριων γραμμών στην ενδεχόμενη πορεία-πράξη και αντικειμένων επιλογής, βιώνει την όποια αυτονομία του παρέχει η φύση, όσον αφορά στο χειρισμό των επιθυμιών, και παρεγκλίνει σκόπιμα με στόχο την αταραξίαν.

8 Πώς, το φιλοσοφικό ηδονικό σύστημα του Επίκουρου, το μακαρίως ζην, η αταραξία, συμβιβάζεται με τη εξέγερση μίας επαναστατικής συνείδησης; Πώς το λάθε βιώσας της ηθικής του συμπλέει με την παρέγκλισιν, την τυχαιότητα και τη δεδηλωμένη αντίθεσή του με οποιαδήποτε αιτιοκρατία στη φυσική. Η φυσική 1 του Επίκουρου είναι συνδεδεμένη με τους σκοπούς της ηθικής φιλοσοφίας, δεν αντιμετωπίζει, δηλαδή, τη γνώση της φύσης ως αυτοσκοπό, παρά ως μία θεώρηση η οποία εντάσσεται στην προσπάθεια προσέγγισης ηθικών στόχων. Ο ίδιος ο φιλόσοφος 2 γράφει ότι ο τρόπος που ερμηνεύει το φαινόμενο κόσμο αποβλέπει στην ἀταραξία, στην ανθρωπολογική της έκφανση, κι όχι στη γνώση της φύσης καθ εαυτήν. Ο Λουκρήτιος γράφει: 3 «Σ αυτό το θέμα θα ήθελα να μάθεις και τούτο: όταν τα σώματα ακολουθούν κάθετη προς τα κάτω κίνηση μέσα στο κενό με το ίδιο τους το βάρος σε απροσδιόριστο χρόνο και απροσδιόριστες θέσεις, ξεφεύγουν λίγο από την πορεία τους τόσο μόνο όσο να μπορείς να το χαρακτηρίσεις αλλαγή κατεύθυνσης. Αν δεν συνήθιζαν να εκτρέπονται, όλα τα πράγματα θα έπεφταν κατακόρυφα στο βαθύ κενό, όπως οι σταγόνες της βροχής, και δε θα ήταν δυνατό ούτε σύγκρουση να συμβεί ούτε χτυπήματα να δημιουργηθούν ανάμεσα στα πρωταρχικά σώματα έτσι όμως η φύση δεν θα είχε δημιουργήσει ποτέ τίποτα». Σύμφωνα με αυτή τη θέση, η εκτροπή των ατόμων παίζει ρόλο στην ερμηνεία της ελεύθερης βούλησης (liberta Voluntas) με την παρέγκλισιν 4 αγγίζεται το επίκεντρο της επικούρειας φιλοσοφικής σκέψης. Συγκεκριμένα, η σχετική ύπαρξη, η οποία εναντιώνεται στο άτομο, η συγκεκριμένη ύπαρξη, την οποία τόσο επιβάλλεται να αρνηθεί, είναι η ευθεία γραμμή. Η άρνηση αυτής της κίνησης είναι μία άλλη κίνηση, η παρέγκλισις του ατόμου από την ευθεία γραμμή. Τα άτομα είναι αυτοτελή σώματα, και συνεπώς κινούνται σε πλάγιες και όχι σε ευθείες γραμμές. Κατά συνέπεια, η 1 Βλ. Γ. Πλάγγεσης, «Η Φιλοσοφία της Φύσης του Επίκουρου και του Λουκρήτιου», Κέντρο Πολιτισμού «Δημήτριος Γληνός» Ο Αρχαίος Υλισμός, Αθήνα, 1985, σ. 54 κε. 2 S. Laursen, The Early Parts of Epicurus, On Nature, 25 th Book, Cronache Ercolanesi, No. 27 (1995), pp Ι. Λουκρήτιος, όπ.π., ΙΙ, Ε. Μουτσόπουλος, «Είναι η Παρέγκλισις Πηγή Πλάνης;», Φιλοσοφικοί Προβληματισμοί Β : Αναδρομαί και Αναδομήσεις, Αθήνα (1975), σσ

9 πτωτική ευθεία κίνηση υποδηλώνει την έλλειψη αυτοτέλειας του ατόμουσημείου, η δε παρέγκλισις σημαίνει την οδό του ανθρώπου προς την αυτονομία και την αυτοπροσδιοριστία. Και η μεν κίνηση του ατόμου στην κατ ευθεία γραμμή σηματοδοτεί την υλική του υπόσταση, η δε παρέγκλισις του ατόμου από την ευθεία επιτυγχάνει το μορφικό του χαρακτηρισμό. και βέβαια αυτοί οι αντινονομικοί προσδιορισμοί αποτελούν αντινομικές κινήσεις. Ορθώς, λοιπόν, αναφέρει ο Λουκρήτιος ότι η παρέγκλισις αποδομεί τα Fati Foedera 5 (τα δεσμά της ειμαρμένης) και ότι είναι δυνατόν να ειπωθεί για το άτομο ότι η παρέγκλισις είναι εντός του το στοιχείο εκείνο που μπορεί να αντισταθεί. 6 Συγκεκριμένα, η σχετική ύπαρξη, η οποία εναντιώνεται στο άτομο, η συγκεκριμένη ύπαρξη, την οποία τόσο επιβάλλεται να αρνηθεί, είναι η ευθεία γραμμή. Η άρνηση αυτής της κίνησης είναι μία άλλη κίνηση, η παρέγκλισις του ατόμου από την ευθεία γραμμή. Τα άτομα είναι αυτοτελή σώματα, και συνεπώς κινούνται σε πλάγιες και όχι σε ευθείες γραμμές. Κατά συνέπεια, η πτωτική ευθεία κίνηση υποδηλώνει την έλλειψη αυτοτέλειας του ατόμουσημείου, η δε παρέγκλισις σημαίνει την οδό του ανθρώπου προς την αυτονομία και την αυτοπροσδιοριστία. Και η μεν κίνηση του ατόμου στην κατ ευθεία γραμμή σηματοδοτεί την υλική του υπόσταση, η δε παρέγκλισις του ατόμου από την ευθεία επιτυγχάνει το μορφικό του χαρακτηρισμό. και βέβαια αυτοί οι αντινονομικοί προσδιορισμοί αποτελούν αντινομικές κινήσεις. Ορθώς, λοιπόν, αναφέρει ο Λουκρήτιος ότι η παρέγκλισις αποδομεί τα Fati Foedera 7 5 Nec declinando faciunt primordia motus principium quoddam, quod fati foedera tumpat[ ] (τέλος, αν όλες οι κινήσεις ήταν στενά αλληλένδετες, αν κάθε καινούργια κίνηση γεννιόταν από μια παλαιότερη, σύμφωνα με τάξη ορισμένη, κι αν τα άτομα δεν παρέκκλιναν στην κίνησή τους και δεν έσπαζαν τους νόμους του πεπρωμένου, εμποδίζοντας το ένα αίτιο να διαδέχεται το άλλο επ άπειρον, τότε από πού προέρχεται ετούτη η ελευθερία των εμψύχων όντων πάνω στη γη;), Λουκρήτιος, όπ.π., ΙΙ, 25Ι. 6 Κ. Μαρξ, όπ.π., σ Nec declinando faciunt primordia motus principium quoddam, quod fati foedera tumpat[ ] (τέλος, αν όλες οι κινήσεις ήταν στενά αλληλένδετες, αν κάθε καινούργια κίνηση γεννιόταν από μια παλαιότερη, σύμφωνα με τάξη ορισμένη, κι αν τα άτομα δεν παρέκκλιναν στην κίνησή τους και δεν έσπαζαν τους νόμους του πεπρωμένου, εμποδίζοντας το ένα αίτιο να διαδέχεται το άλλο επ άπειρον, τότε από πού προέρχεται ετούτη η ελευθερία των εμψύχων όντων πάνω στη γη;), Λουκρήτιος, όπ.π., ΙΙ, 25Ι.

10 (τα δεσμά της ειμαρμένης) και ότι είναι δυνατόν να ειπωθεί για το άτομο ότι η παρέγκλισις είναι εντός του το στοιχείο εκείνο που μπορεί να αντισταθεί. 8 Η ποιοτική κατάταξη των επιθυμιών καταδεικνύει ότι η ανθρώπινη συμπεριφορά και δράση συμπεριλαμβάνονται σε μία ανοδική σημασιολογικά πορεία: από την πιο πρωτόγονη επιδίωξη της ηδονής έως τη μεγαλύτερη επιδίωξη του μακαρίως ζῆν. Σύμφωνα μ αυτή τη θέση, η ηδονή, όπως ειπώθηκε, είναι σύμφυτον ἀγαθὸν με τη φύση μας, πράγμα που ισχύει για όλα τα έμβια όντα. Είναι η έναρξη της φυσικής πορείας και εξέλιξης της ίδιας της ζωής. Στη συνέχεια η ηδονή λειτουργεί ως κριτήριο για κάθε πράξη επιλογής ή απόρριψης. Η συνειδητή ανθρώπινη πράξη καθορίζεται από την ορθή και σε βάθος κατανόηση και ερμηνεία της φύσης. Η δε ηδονή ως κριτήριο της ανθρώπινης δράσης υποδηλοί την επιπλέον διάσταση της συνείδησης και της ελεύθερης βούλησης, συστατικών που καθορίζουν τον τόπο της αυτονομίας. Παράλληλα είναι και ένας κανών, μέτρον με το οποίο κρίνεται κάθε αγαθό. Ως τέλος φυσικό, ως μία σταθερή ευχαρίστηση και απουσία πόνου, η ηδονή αποτελεί τον κυρίως σκοπό της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Κοντολογίς, η αρχή της ηδονής ακολουθεί την εξής εννοιολογική μεταβολή η οποία συμπεριλαμβάνει όλες τις εμπειρίες μας: Ο άνθρωπος αρχίζει τη ζωή του γνωρίζοντας ότι η αρχή της βιολογικής- φυσικής διαδικασίας είναι η ηδονή, συνεχίζει προχωρώντας στο επίπεδο της συνειδητής εκούσιας πράξης και στοχεύει στο τελικό στάδιο, το οποίο αποτελεί το φυσικό τέλος βέβαια της ζωής του ανθρώπου. 9 Ο άνθρωπος καθώς ανέρχεται σ αυτές τις βαθμίδες της ηδονής, εγκαινιάζει ουσιαστικές μεταβολές στην σκοποθέτησή του. Αρχίζει μ έναν απλό φυσικό τρόπο και σε πρωτόγονη βάση ταξινόμηση των ηδονών και πόνων. στη συνέχεια, όμως, καθώς αναγνωρίζει τα όριά τους, αποβλέπει στην εφαρμογή της αρχής της ηδονής με συνειδητό και κατηγορηματικό τρόπο με την αντικατάσταση των ἐν κινήσει από τις καταστηματικές ηδονές. Εισχωρεί τελικά σε ένα τόπο συνειδητής πράξης της ελεύθερης βούλησης και δραστηριότητας, που διέπεται από κανόνες με βάση τις λεπτές εκφάνσεις της 8 Κ. Μαρξ, όπ.π., σ Βλ. A. Koen, Η Φιλοσοφία του Επίκουρου: Άτομα, Ηδονή, Αρετή, μτφρ. Στ. Δημόπουλος, Θεσσαλονίκη: Θύραθεν, 2005, σ. 12.

11 αρχής της ηδονής: τα φυσικά όρια, μεταξύ της όρεξης και της επιθυμίας, την αλληλεσύνδεση σώματος και πνεύματος και προπάντων τη διαλεκτική σχέση μεταξύ κινητικής-σωματικής και καταστηματικής-ψυχικής ηδονής. Εν τέλει καταδεικνύεται το φυσικό μας τέλος, η ευδαιμονία, η άριστη ἡδονὴ, το ύψιστον ἀγαθὸν με ποσοτική και ποιοτική μορφή. Ο άνθρωπος, ανεβαίνοντας τις βαθμίδες της ἡδονῆς, γνωρίζει πλέον πώς να επιτύχει την επίταση της συνέχειάς της και να οδηγείται στον έλεγχο της ασυνέχειας της. να επιδεικνύει περισσότερο ενδιαφέρον για την ποιοτική διαβάθμιση της ηδονής παρά για την ποσοτική. να επιζητεί αυτούς τους στόχους με ήθος και σθεναρότητα, με όπλο την ορθή φιλοσοφική κατανόηση και ερμηνεία της αρχής της ηδονής: μία ενσυνείδητη και εκούσια σταθερή στάση που απαιτεί σύνθετη κρίση και ταξινόμηση με την έννοια της πειθαρχίας των ηδονών. Κατά συνέπεια μπορεί ο άνθρωπος να επιτύχει την ύψιστη ἡδονή, και να φθάσει στην κατάσταση ύπαρξης, που για τον Επίκουρο δεν είναι άλλη από την ευδαιμονία, το μακαρίως ζῆν, την αυτονομία, την οποία δύναται να αποκτήσει ο άνθρωπος. Συνεπώς, η ικανοποίηση των επιθυμιών αρχικώς είναι αναγκαία για την ίδια τη ζωή του ανθρώπου, στη συνέχεια ο ίδιος ο άνθρωπος επιδιώκει τα αγαθά που είναι απαραίτητα για την του σώματος ὑγιείαν και τέλος για την ψυχῆς ἀταραξίαν. Οι δύο τελευταίες βαθμίδες αυτής της ανθρωπολογικής θεωρίας του Επίκουρου, μηνύουν την εισαγωγή στον τόπο της συνείδησης και της αυτονομίας, ελευθερίας, στα πλαίσια του γλωσσικού νοήματος που μπορεί να παραχθεί. Η φυσική γλώσσα στο πρώτο στάδιο είναι κοινή σε όλα τα άτομα που βρίσκονται μέσα στον ανθρώπινο κόσμο και όχι σ αυτά που είναι απομονωμένα. Στη συνέχεια γίνεται ο τόπος, όπου δημιουργείται το ανθρώπινο νόημα και εμφανίζεται στον άνθρωπο. Έτσι, η γλώσσα αποτελεί το επίκεντρο των ανθρώπων που τη χρησιμοποιούν για να διευκολυνθούν στην επικοινωνία τους. Όλη η ανθρώπινη δραστηριότητα πρέπει να αποβλέπει σ αυτό το πρωτότυπο υλικό νοήματος, διαφορετικά δεν θα έχει τη δυνατότητα μετάδοσης και στην ουσία θα είναι άνευ νοήματος. Και βέβαια αυτό είναι που ορίζει τον ανθρώπινο κόσμο. Διότι κανένας άνθρωπος, ως μεμονωμένο άτομο, δεν μπορεί να παράγει νόημα. μόνο τα άτομα εκείνα, των

12 οποίων οι δραστηριότητες δημιουργούν ανθρώπινο κόσμο, δύνανται, μέσω της γλωσσικής ποικιλίας, να καταγράψουν νόημα για τον εαυτό τους. Το νόημα αυτό αντικειμενοποιείται στο ίδιο το μέσο επικοινωνίας τους. 10 Η διόρθωση αυτού του εγχειρήματος της κλιμάκωσης των επιθυμιών ερμηνεύει το μετασχηματισμό μίας αρχικά απλουστευμένης ηδονιστικής θεώρησης σε μία ολοκληρωμένη διδασκαλία αξιών, που στηρίζεται στην αρχή της ηδονής σ ένα ανθρωπολογικό modus. Αυτή η αρχή στοχεύει να βοηθήσει τον άνθρωπο να απαλλαγεί από τις πιέσεις της ζωής του και κατά συνέπεια να ακολουθήσει μία συγκεκριμένη πορεία συμπεριφοράς και πράξης που θα τον οδηγήσει στο φυσικό του τέλος. Απομακρύνοντας πόνους, ταραχές, φόβους, υποδούλωση σε πάθη, μία τέτοια πορεία γίνεται πραγματική φοίτηση στην αυτονομία, μια άσκηση αυτοσυνειδησίας, ελευθερίας μέσα στα όρια της φυσικής αναγκαιότητας. Η ιεράρχηση των επιθυμιών καταδεικνύει με ενάργεια μία φιλοσοφικά φυσιοκρατική επαλήθευση της μεσότητας για το φυσικό ανθρώπινο τέλος. Ένα τέτοιο εγχείρημα προϋποθέτει άσκηση της ελεύθερης βούλησης και συνειδητή επιλογή και απόρριψη. Ο άνθρωπος ασκώντας αυτή τη βούληση μέσα σ ένα φυσικά παραγόμενο νόημα εκμεταλλεύεται κάθε ελευθερία που διατίθεται. Ο επικούρειος φιλοσοφικός βίος απαιτεί πειθαρχία και σύμπλευση με τη φύση, αλλά και ένα πλαίσιο ανθρώπινης συμπεριφοράς που υποτίθεται δίδει τις ευκαιρίες στον άνθρωπο για την άσκηση της ελεύθερης βούλησης. Ο Επικούρειος, ερχόμενος αντιμέτωπος με μία ποικιλία κατευθύσεων στην ενδεχόμενη πορεία-πράξη και αντικειμένων επιλογής, εθίζεται να αντιλαμβάνεται και βιώνει την όποια αυτονομία, του παρέχει η φύση, όσον αφορά στο χειρισμό των επιθυμιών, και να παρεγκλίνει σκόπιμα με στόχο το μακαρίως ζῆν. 11 Πώς νοείται, όμως, η παρέγκλισις στα πλαίσια της ανθρωπολογικής φιλοσοφίας του Επίκουρου; Είναι πρόδηλο ότι ο Επίκουρος στόχευε να εκμεταλλευθεί τις δυνατότητες της παρεγκλίσεως ως πηγή της ανθρώπινης αυτονομίας και ελευθερίας, 12 η παρέγκλισις συνδέεται στενά με την ελευθερία 10 Όπ.π., σ Όπ.π., σ. 14 κ.ε. 12 Σύμφωνα με την επικούρεια φυσική φιλοσοφία, που θα αναλυθεί στο επόμενο κεφάλαιο, κανένας φυσικός κόσμος δεν θα υπήρχε από την αρχέγονη ευθύγραμμη πτωτική κίνηση των ατόμων, αν κάποια απ αυτά δεν κατεδείκνυαν μία απροσδόκητη συμπεριφορά, δηλαδή αν δεν προχωρούσαν στην παρέγκλισιν.

13 της βούλησης μέσα σε μία γλωσσική κοινότητα, που επιβάλλει η κοινή χρήση της φυσικής γλώσσας. Οι πράξεις αυτές στη συνέχεια αποκτούν νόημα μέσα στο πλαίσιο της φιλοσοφικής άσκησης και αναζήτησης. Εφαρμόζοντας την αρχή της ἡδονῆς ενισχύονται οι πράξεις σε συνειδητή και βουλητική σφαίρα, με αποτέλεσμα να γίνονται πραγματικά εκούσιες και εν μέρει ελεύθερες πράξεις της βούλησης. Αυτή η αρχική ενσυνείδητη και ελεύθερη εν μέρει πράξη δημιουργείται από τον απλό γλωσσικά παραγόμενο λόγο και επεκτείνεται ανανεούμενη στην υψηλότερη συνειδητότητα και ελευθερία, την οποία εισάγει ο φιλοσοφικός λόγος. Η παρέγκλισις του ατόμου δεν οδηγεί πλέον στις εν μέρει ενσυνείδητες και ελεύθερες πράξεις, οι οποίες απορρέουν από το σχηματισμό έξεων, αλλά παρωθεί στις ανώτατες συνειδητές και ανώτατες συνακόλουθες ελεύθερες πράξεις, που σχετίζονται με την άσκηση, με τον ώριμο τρόπο της βούλησης. 13 Η ἀρχὴ τῆς ἡδονῆς διέπεται από τέτοιους κανόνες δραστηριοτήτων οι οποίες δύνανται να διασφαλίσουν την ύψιστη ηδονή σώματος και πνεύματος, επιτυγχάνοντας κατ αυτόν τον τρόπο την ἀταραξία του ανθρώπου. Ο Επίκουρος πράγματι δίδει μεγάλη σημασία στην ελεύθερη βούληση. Ο Furley μάλιστα αναφέρει ότι αυτό μπορεί να γίνει πιο σαφές, αν αντιπαρατεθεί η θέση του Αριστοτέλη και του Επίκουρου σε σχέση με τις εκούσιες και ακούσιες πράξεις. Συγκεκριμένα γράφει 14 ότι ο πρώτος επίμονα διαχωρίζει τις πράξεις σε συνειδητές και ασυνείδητες, ώστε οι ηθικές κατηγορίες να έχουν σχέση μόνο με τις συνειδητές. Δεν ευρίσκονται δηλ. στον Αριστοτέλη οι ελεύθερες βουλήσεις, οι οποίες συναντώνται στους επόμενους ηθικούς φιλοσόφους. Ο Επίκουρος αποκλίνει από τον Αριστοτέλη. Η φυσική τοπική του εκούσιου είναι οι προσωπικές πράξεις του ενήλικα ανθρώπου, οι οποίες πραγματώνονται στο πλαίσιο της ηδονής, και η ανώτατη συνειδητότητα και το νόημα που παρέχει η ηδονή αυτή. Η ελευθερία είναι μία λειτουργία αυτή της διαδικασίας, και η παρέγκλισις επιβάλλεται να παραπέμπει σ αυτήν. Η παρέγκλισις, 15 λοιπόν, στο πρώτο στάδιο με τη μητρική-φυσική γλώσσα και στη συνέχεια με την ἀρχὴ τῆς ἡδονῆς, μπορεί να εκληφθεί ως μία 13 Όπ.π., σ J. D. Furley, Two Studies in the Greek Atomists, Princeton: Princeton University Press, 1967, p. 225 κ.ε. 15 Βλ. A. Koen, όπ.π., σ. 169 κ.ε.

14 συγκεκριμένη κίνηση του ανθρώπου, η οποία αποτελεί το αληθινό εκούσιο στοιχείο στη δράση του. Η δημιουργία συνειδητότητας μέσω της πράξης της βούλησης, καθώς και η ἀταραξία και, η παρεπόμενη αυτονομία, την οποία αναγνωρίζει η ηδονή, παραπέμπουν σε μία ολοκληρωμένη άσκηση ελευθερίας. Η ἡδονὴ εισάγει τη διαδικασία της αυτοσυνειδησίας και της αυτονομίας στον ανθρώπινο κόσμο μέσω της μετά νοήματος παρεγκλίσεως του ανθρώπινου ατόμου. Δημοσιεύθηκε τον Μάρτιο 2014 στο Χρυσάνθη Κεχρολόγου

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΤΜΗΜΑ ΘΕΑΤΡΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ Διδάσκουσα: Μαρία Δασκολιά Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Τμήμα Φ.Π.Ψ. Εαρινό εξάμηνο 2018-2019 ΕΝΟΤΗΤΑ 2: ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΤΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ Η επιστημονική

Διαβάστε περισσότερα

ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΚΑΝΤ (1724-1804)

ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΚΑΝΤ (1724-1804) ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΚΑΝΤ - ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΗΣ ΓΝΩΣΙΟΘΕΩΡΙΑΣ ΤΟΥ 1 ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΚΑΝΤ (1724-1804) (Η σύντομη περίληψη που ακολουθεί και η επιλογή των αποσπασμάτων από την πραγματεία του Καντ για την ανθρώπινη γνώση,

Διαβάστε περισσότερα

ΓΝΩΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΕΠΙΚΟΥΡΟΥ ΚΑΝΟΝΑΣ

ΓΝΩΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΕΠΙΚΟΥΡΟΥ ΚΑΝΟΝΑΣ ΓΝΩΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΕΠΙΚΟΥΡΟΥ ΚΑΝΟΝΑΣ Η Φιλοσοφία γεννήθηκε από την ανάγκη του ανθρώπου να γνωρίσει τον κόσμο που ζει, να καταλάβει τη φύση και τη δύναμη αυτών που τον τριγυρίζουν και να αποκτήσει μια κοσμοθεωρία

Διαβάστε περισσότερα

ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ. Ενότητα 9: Η σχέση μεταξύ νόμου και ελευθερίας. Παρούσης Μιχαήλ. Τμήμα Φιλοσοφίας

ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ. Ενότητα 9: Η σχέση μεταξύ νόμου και ελευθερίας. Παρούσης Μιχαήλ. Τμήμα Φιλοσοφίας ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ Ενότητα 9: Η σχέση μεταξύ νόμου και ελευθερίας Παρούσης Μιχαήλ Τμήμα Φιλοσοφίας 1 Σκοποί ενότητας 1. Διττός χαρακτήρας Συντάγματος 2. Διάκριση θεσμού-κανόνα 3. Η σχέση λόγου - πνεύματος

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΗΘΙΚΑ ΔΙΛΗΜΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΝΑΡΞΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ

ΒΙΟΗΘΙΚΑ ΔΙΛΗΜΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΝΑΡΞΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΒΙΟΗΘΙΚΑ ΔΙΛΗΜΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΝΑΡΞΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ Ενότητα 3: Είναι ο αγέννητος άνθρωπος πρόσωπο; Φιλοσοφικές απόψεις Μιλτιάδης Βάντσος Άδειες

Διαβάστε περισσότερα

ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΗΘΙΚΗ. Ενότητα 4: Ιατρική ηθική. Παρούσης Μιχαήλ. Τμήμα Φιλοσοφίας

ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΗΘΙΚΗ. Ενότητα 4: Ιατρική ηθική. Παρούσης Μιχαήλ. Τμήμα Φιλοσοφίας ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΗΘΙΚΗ Ενότητα 4: Ιατρική ηθική Παρούσης Μιχαήλ Τμήμα Φιλοσοφίας 1 Σκοποί ενότητας 1.Υποβοηθούμενη αυτοκτονία 2. Ευθανασία 3.Αρχή της αυτονομίας 4. Αρχή του αληθούς συμφέροντος 5.Αρχή της ιερότητας

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στη Φιλοσοφία (Φ101)

Εισαγωγή στη Φιλοσοφία (Φ101) ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ (Φ101) 3η ενότητα: Θεμελιώδη ερωτήματα & κλάδοι της φιλοσοφίας Γιώργος Ζωγραφίδης Τμήμα Φιλοσοφίας & Παιδαγωγικής Άδειες Χρήσης Το παρόν

Διαβάστε περισσότερα

Σύλλογος Αρχαίας Ελληνικής Φιλοσοφίας «σὺν Ἀθηνᾷ»

Σύλλογος Αρχαίας Ελληνικής Φιλοσοφίας «σὺν Ἀθηνᾷ» Σύλλογος Αρχαίας Ελληνικής Φιλοσοφίας «σὺν Ἀθηνᾷ» Σάββατο, 16 Νοεμβρίου 2013 Αρχαία Ελληνική Φιλοσοφία Ενηλίκων Τμήμα Β Την προηγούμενη φορά. ΣΚΕΠΤΙΚΟΙ Οὐδὲν ὁρίζομεν «τίποτε δεν θέτουμε ως βέβαιο» (Διογένης

Διαβάστε περισσότερα

Ατομική Ψυχολογία. Alfred Adler. Εισηγήτρια: Παπαχριστοδούλου Ελένη Υπ. Διδάκτωρ Συμβουλευτικής Ψυχολογίας. Υπεύθυνη καθηγήτρια: Μ.

Ατομική Ψυχολογία. Alfred Adler. Εισηγήτρια: Παπαχριστοδούλου Ελένη Υπ. Διδάκτωρ Συμβουλευτικής Ψυχολογίας. Υπεύθυνη καθηγήτρια: Μ. Ατομική Ψυχολογία Alfred Adler Εισηγήτρια: Παπαχριστοδούλου Ελένη Υπ. Διδάκτωρ Συμβουλευτικής Ψυχολογίας Υπεύθυνη καθηγήτρια: Μ. Μαλικιώση- Λοΐζου Ατομική Ψυχολογία Τονίζει τη μοναδικότητα της προσωπικότητας

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΑ

ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΑ Ο λόγος που ο Αριστοτέλης μελέτησε την έννοια της αρετής στα Ηθικά Νικομάχεια είναι γιατί αυτή αποτελεί προϋπόθεση όχι μόνο για την ευδαιμονία του ατόμου αλλά και ολόκληρης

Διαβάστε περισσότερα

EΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ

EΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ EΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ Διδάσκων: Επίκ. Καθ. Aθανάσιος Σακελλαριάδης Σημειώσεις 4 ης θεματικής ενότητας (Μάθημα 9 Μάθημα 10) ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΝΟΥ Ο κλάδος της φιλοσοφίας που περιλαμβάνει τη φιλοσοφία

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΠΙΚΟΥΡΕΙΑ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ΚΑΙ ΤΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ ΛΕΩΝΙΔΑΣ Α. ΑΛΕΞΑΝΔΡΙΔΗΣ

Η ΕΠΙΚΟΥΡΕΙΑ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ΚΑΙ ΤΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ ΛΕΩΝΙΔΑΣ Α. ΑΛΕΞΑΝΔΡΙΔΗΣ Η ΕΠΙΚΟΥΡΕΙΑ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ΚΑΙ ΤΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ ΛΕΩΝΙΔΑΣ Α. ΑΛΕΞΑΝΔΡΙΔΗΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΔΥΝΑΤΟΝ ΝΑ ΖΕΙ ΚΑΝΕΙΣ ΧΑΡΟΥΜΕΝΑ, ΑΝ Η ΖΩΗ ΤΟΥ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΦΡΟΝΗΣΗ, ΟΜΟΡΦΙΑ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ, ΚΑΙ ΟΥΤΕ ΠΑΛΙ ΕΙΝΑΙ ΔΥΝΑΤΟΝ

Διαβάστε περισσότερα

2η ΓΡΑΠΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΕΠΟ 22. ΘΕΜΑ: Οι βασικοί σταθµοί του νεώτερου Εµπειρισµού από τον Locke µέχρι και τον Hume. ΣΧΕ ΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Α.

2η ΓΡΑΠΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΕΠΟ 22. ΘΕΜΑ: Οι βασικοί σταθµοί του νεώτερου Εµπειρισµού από τον Locke µέχρι και τον Hume. ΣΧΕ ΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Α. Θέµατα & Ασκήσεις από: www.arnos.gr 2η ΓΡΑΠΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΕΠΟ 22 ΘΕΜΑ: Οι βασικοί σταθµοί του νεώτερου Εµπειρισµού από τον Locke µέχρι και τον Hume. ΣΧΕ ΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Α. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Σύµφωνα µε τη θεωρία του εµπειρισµού

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟ 1 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2017 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟ 1 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2017 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟ 1 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2017 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Κείμενο Η γλώσσα ως αξία Μιλώντας για τη γλώσσα ως αξία-πρέπει

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΟ ΕΠΟ 22 2 ΕΡΓΑΣΙΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ

ΣΧΕΔΙΟ ΕΠΟ 22 2 ΕΡΓΑΣΙΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΧΕΔΙΟ ΕΠΟ 22 2 ΕΡΓΑΣΙΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο ορθολογισμός έχει βασικό κριτήριο γνώσης την ανθρώπινη νόηση και όχι την εμπειρία.η νόηση με τις έμφυτες και τους λογικούς νόμους αποτελεί αξιόπιστη πηγή γνώσης. Σύμφωνα

Διαβάστε περισσότερα

VIDEOφιλοσοφείν: Η τεχνολογία στην υπηρεσία της Φιλοσοφίας

VIDEOφιλοσοφείν: Η τεχνολογία στην υπηρεσία της Φιλοσοφίας VIDEOφιλοσοφείν: Η τεχνολογία στην υπηρεσία της Φιλοσοφίας Παραδείγματα διδακτικής αξιοποίησης video στο μάθημα των Αρχών Φιλοσοφίας (Β Λυκείου Γενική Παιδεία) 3 ο ΓΕ.Λ. ΠΕΙΡΑΙΑ 27 ΜΑΡΤΙΟΥ 2015 Μαλεγιαννάκη

Διαβάστε περισσότερα

Τι είναι οι αξίες και ποια η σχέση τους με την εκπαίδευση; Σε τι διαφέρουν από τις στάσεις και τις πεποιθήσεις; Πώς ταξινομούνται οι αξίες;

Τι είναι οι αξίες και ποια η σχέση τους με την εκπαίδευση; Σε τι διαφέρουν από τις στάσεις και τις πεποιθήσεις; Πώς ταξινομούνται οι αξίες; Τι είναι οι αξίες και ποια η σχέση τους με την εκπαίδευση; Σε τι διαφέρουν από τις στάσεις και τις πεποιθήσεις; Πώς ταξινομούνται οι αξίες; Δρ. Δημήτριος Γκότζος 1. ΟΡΙΣΜΟΣ Αξία: Θα ήταν ουτοπικό να δοθεί

Διαβάστε περισσότερα

Κείμενο. Εφηβεία (4596)

Κείμενο. Εφηβεία (4596) Κείμενο Εφηβεία (4596) Η εφηβεία αποτελεί μία μεταβατική περίοδο στη ζωή του ανθρώπου, η οποία αρχίζει με το τέλος της παιδικής ηλικίας και οδηγεί στην ενηλικίωση. Κατά τη διάρκειά της, συντελούνται βιολογικές,

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ Β Β1 Έννοια της μεσότητας α) Για τα πράγματα : (αντικειμενικό κριτήριο) Πρόκειται για το συγκεκριμένο εκείνο σημείο, το οποίο απέχει εξίσου από

ΘΕΜΑ Β Β1 Έννοια της μεσότητας α) Για τα πράγματα : (αντικειμενικό κριτήριο) Πρόκειται για το συγκεκριμένο εκείνο σημείο, το οποίο απέχει εξίσου από ΘΕΜΑ Α Μετάφραση Έτσι, λοιπόν, ο κάθε ειδικός αποφεύγει και την υπερβολή και την έλλειψη, επιζητεί το μέσο και αυτό προτιμά, και το μέσο όχι σε σχέση με τα πράγματα (όχι από καθαρά ποσοτική άποψη)αλλά

Διαβάστε περισσότερα

τι είναι αυτό που κάνει κάτι αληθές; τι κριτήρια έχουμε, για να κρίνουμε πότε κάτι είναι αληθές;

τι είναι αυτό που κάνει κάτι αληθές; τι κριτήρια έχουμε, για να κρίνουμε πότε κάτι είναι αληθές; ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΑΛΗΘΕΙΑ; τι είναι αυτό που κάνει κάτι αληθές; τι κριτήρια έχουμε, για να κρίνουμε πότε κάτι είναι αληθές; ποια είναι η σχέση των πεποιθήσεών μας με την πραγματικότητα, για να είναι αληθείς και

Διαβάστε περισσότερα

Διάλογοι Σελίδα.1

Διάλογοι Σελίδα.1 Διάλογοι 2012-2013 Σελίδα.1 Επιφυλλίδα - Οπισθόφυλλο Η ουσία της έννοιας Νοημοσύνη Ζούμε σε έναν κόσμο όπου τα πράγματα τα ρυθμίζουν οι Αρχές και όχι οι επιθυμίες και οι στόχοι μας. Τα γεγονότα με σταθερότητα

Διαβάστε περισσότερα

Παιδαγωγική ή Εκπαίδευση ΙΙ

Παιδαγωγική ή Εκπαίδευση ΙΙ Παιδαγωγική ή Εκπαίδευση ΙΙ Ενότητα 1 Ζαχαρούλα Σμυρναίου Σχολή: Φιλοσοφική Τμήμα: Φιλοσοφίας Παιδαγωγικής Ψυχολογίας Βασικές παιδαγωγικές έννοιες. Εισαγωγή Ανάπτυξη & Εξέλιξη ΑΝΑΠΤΥΞΗ: Βιολογικά ο όρος

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενα. Προλογικό Σημείωμα... 17

Περιεχόμενα. Προλογικό Σημείωμα... 17 11 Προλογικό Σημείωμα... 17 Ενότητα Ι: Δημιουργική Αναζήτηση... 19 Δ01 Ο Ιωνικός Διαφωτισμός και η Ανάδυση της Επιστημονικής Σκέψης...21 Δ1.1 Ο Ιωνικός Διαφωτισμός... 21 Δ1.2 Η Επιστημονική Σκέψη... 22

Διαβάστε περισσότερα

Γράφοντας ένα σχολικό βιβλίο για τα Μαθηματικά. Μαριάννα Τζεκάκη Αν. Καθηγήτρια Α.Π.Θ. Μ. Καλδρυμίδου Αν. Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Ιωαννίνων

Γράφοντας ένα σχολικό βιβλίο για τα Μαθηματικά. Μαριάννα Τζεκάκη Αν. Καθηγήτρια Α.Π.Θ. Μ. Καλδρυμίδου Αν. Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Γράφοντας ένα σχολικό βιβλίο για τα Μαθηματικά Μαριάννα Τζεκάκη Αν. Καθηγήτρια Α.Π.Θ. Μ. Καλδρυμίδου Αν. Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Εισαγωγή Η χώρα μας απέκτησε Νέα Προγράμματα Σπουδών και Νέα

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτική των Φυσικών Επιστημών Ενότητα 2: Βασικό Εννοιολογικό Πλαίσιο

Διδακτική των Φυσικών Επιστημών Ενότητα 2: Βασικό Εννοιολογικό Πλαίσιο Διδακτική των Φυσικών Επιστημών Ενότητα 2: Βασικό Εννοιολογικό Πλαίσιο Χρυσή Κ. Καραπαναγιώτη Τμήμα Χημείας Αντικείμενο και Αναγκαιότητα Μετασχηματισμός της φυσικοεπιστημονικής γνώσης στη σχολική της εκδοχή.

Διαβάστε περισσότερα

3. Η θεωρία του Αριστοτέλη για τη µεσότητα

3. Η θεωρία του Αριστοτέλη για τη µεσότητα 3. Η θεωρία του Αριστοτέλη για τη µεσότητα Α1. Ερωτήσεις γνώσης - κατανόησης 1. Σε ποια θεµελιακή θεωρία στηρίζει ο Αριστοτέλης την ηθική του φιλοσοφία; Να την αναπτύξετε σύντοµα. 2. Πώς προσδιορίζει ο

Διαβάστε περισσότερα

< > Ο ΚΕΝΟΣ ΧΩΡΟΣ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ, ΤΟΥ ΟΠΟΙΟΥ Η ΕΞΗΓΗΣΗ ΑΠΟΔΕΙΚΝΥΕΙ ΕΝΑ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΠΝΕΥΜΑ

< > Ο ΚΕΝΟΣ ΧΩΡΟΣ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ, ΤΟΥ ΟΠΟΙΟΥ Η ΕΞΗΓΗΣΗ ΑΠΟΔΕΙΚΝΥΕΙ ΕΝΑ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΠΝΕΥΜΑ Κ. Γ. ΝΙΚΟΛΟΥΔΑΚΗΣ 1 < > Ο ΚΕΝΟΣ ΧΩΡΟΣ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ, ΤΟΥ ΟΠΟΙΟΥ Η ΕΞΗΓΗΣΗ ΑΠΟΔΕΙΚΝΥΕΙ ΕΝΑ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΠΝΕΥΜΑ Επαναλαμβάνουμε την έκπληξή μας για τα τεράστια συμπλέγματα γαλαξιών, τις πιο μακρινές

Διαβάστε περισσότερα

Παιδαγωγικά. Ενότητα A: Διασάφηση βασικών παιδαγωγικών εννοιών. Ζαχαρούλα Σμυρναίου Σχολή Φιλοσοφίας Τμήμα Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας

Παιδαγωγικά. Ενότητα A: Διασάφηση βασικών παιδαγωγικών εννοιών. Ζαχαρούλα Σμυρναίου Σχολή Φιλοσοφίας Τμήμα Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας Παιδαγωγικά Ενότητα A: Διασάφηση βασικών παιδαγωγικών εννοιών Ζαχαρούλα Σμυρναίου Σχολή Φιλοσοφίας Τμήμα Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας Σκοποί ενότητας Εννοιολογική προσέγγιση των βασικών εννοιών της Παιδαγωγικής,

Διαβάστε περισσότερα

Σύλλογος Αρχαίας Ελληνικής Φιλοσοφίας «σὺν Ἀθηνᾷ» Σάββατο, 12 Απριλίου 2014

Σύλλογος Αρχαίας Ελληνικής Φιλοσοφίας «σὺν Ἀθηνᾷ» Σάββατο, 12 Απριλίου 2014 Σύλλογος Αρχαίας Ελληνικής Φιλοσοφίας «σὺν Ἀθηνᾷ» Σάββατο, 12 Απριλίου 2014 ΙΘ ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΣΚΕΠΤΙΚΩΝ ΕΚΦΡΑΣΕΩΝ Επειδή εξάλλου όταν χρησιμοποιούμε τον καθένα από αυτούς τους τρόπους, καθώς και από τους τρόπους

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΗΘΙΚΑ ΝΙΚΟΜΑΧΕΙΑ

ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΗΘΙΚΑ ΝΙΚΟΜΑΧΕΙΑ ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΗΘΙΚΑ ΝΙΚΟΜΑΧΕΙΑ Για τον Αριστοτέλη, όλες οι ενέργειες των ανθρώπων γίνονται για κάποιο τέλος, δηλαδή για κάποιο σκοπό που είναι ο ανώτερος όλων των αγαθών, την ευδαιμονία. Σύμφωνα

Διαβάστε περισσότερα

Μανώλης Ισχάκης - Πνευματικά δικαιώματα - για περισσότερη εκπαίδευση

Μανώλης Ισχάκης - Πνευματικά δικαιώματα -  για περισσότερη εκπαίδευση 1 Τέταρτο Μάθημα Οδηγός Δραστηριότητας Επισκόπηση... 3 Περίληψη... 3-6 Ώρα για δράση... 7-14 Σημειώσεις... 16 2 Μάθημα Τέταρτο - Επισκόπηση Σε αυτό το μάθημα θα μάθεις τα #7 χαρακτηριστικά που πρέπει να

Διαβάστε περισσότερα

Η ΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΤΟ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ ΣΤΟΝ ΠΛΑΤΩΝΑ ΚΑΙ ΤΟΝ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ

Η ΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΤΟ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ ΣΤΟΝ ΠΛΑΤΩΝΑ ΚΑΙ ΤΟΝ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ Η ΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΤΟ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ ΣΤΟΝ ΠΛΑΤΩΝΑ ΚΑΙ ΤΟΝ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ Ενότητα: 1 η Ελένη Περδικούρη Τμήμα Φιλοσοφίας 1 Ενότητα 1 η Το ερώτημα της γνώσης 1. Τι γνωριζουμε, δηλαδη ποια ειναι τα αντικειμενα της γνωσης

Διαβάστε περισσότερα

Ηθική & Τεχνολογία Μάθημα 4 ο Η «Ουσία» της Τεχνολογίας. Martin Heidegger ( ) Timeline 11/11/2014

Ηθική & Τεχνολογία Μάθημα 4 ο Η «Ουσία» της Τεχνολογίας. Martin Heidegger ( ) Timeline 11/11/2014 Ηθική & Τεχνολογία Μάθημα 4 ο Η «Ουσία» της Τεχνολογίας Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών στην Ηθική Φιλοσοφία Διδάσκων: Άλκης Γούναρης Οκτώβριος 2014 Martin

Διαβάστε περισσότερα

Στυλιανός Βγαγκές - Βάλια Καλογρίδη. «Καθολικός Σχεδιασμός και Ανάπτυξη Προσβάσιμου Ψηφιακού Εκπαιδευτικού Υλικού» -Οριζόντια Πράξη με MIS

Στυλιανός Βγαγκές - Βάλια Καλογρίδη. «Καθολικός Σχεδιασμός και Ανάπτυξη Προσβάσιμου Ψηφιακού Εκπαιδευτικού Υλικού» -Οριζόντια Πράξη με MIS Εκπαιδευτικό υλικό βιωματικών δραστηριοτήτων και Θεατρικού Παιχνιδιού για την ευαισθητοποίηση μαθητών, εκπαιδευτικών και γονέων καθώς και για την καλλιέργεια ενταξιακής κουλτούρας στα σχολικά πλαίσια Στυλιανός

Διαβάστε περισσότερα

Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης

Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης Βεμπεριανές απόψεις για την Εκπαίδευση Διδάσκων: Δρ. Βασίλης Ντακούμης 1 Διάγραμμα της παρουσίασης Μάθημα 12ο (σελ. 274 282) 2 Max Weber (1864 1920) Βεμπεριανές απόψεις για

Διαβάστε περισσότερα

Μάθηση & διδασκαλία στην προσχολική εκπαίδευση: βασικές αρχές

Μάθηση & διδασκαλία στην προσχολική εκπαίδευση: βασικές αρχές Μάθηση & διδασκαλία στην προσχολική εκπαίδευση: βασικές αρχές Σκοποί ενότητας Να συζητηθούν βασικές παιδαγωγικές αρχές της προσχολικής εκπαίδευσης Να προβληματιστούμε για τους τρόπους με τους οποίους μπορεί

Διαβάστε περισσότερα

Σέλλινγκ (Friedrich Wilhelm Joseph Schelling )

Σέλλινγκ (Friedrich Wilhelm Joseph Schelling ) FRIEDRICH W. SCELLING ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΑ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ 1 Σέλλινγκ (Friedrich Wilhelm Joseph Schelling 1775-1854) (ΜΕΡΙΚΑ ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΑ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ*) Από το φιλοσοφικό έργο του Σέλλινγκ "Η ΟΥΣΙΑ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ"

Διαβάστε περισσότερα

1ος Πανελλαδικός Μαθητικός Διαγωνισμός Φιλοσοφικού Δοκιμίου. Η φιλοσοφία ως τρόπος ζωής Αρχαία ελληνική φιλοσοφία

1ος Πανελλαδικός Μαθητικός Διαγωνισμός Φιλοσοφικού Δοκιμίου. Η φιλοσοφία ως τρόπος ζωής Αρχαία ελληνική φιλοσοφία 1ος Πανελλαδικός Μαθητικός Διαγωνισμός Φιλοσοφικού Δοκιμίου Η φιλοσοφία ως τρόπος ζωής Αρχαία ελληνική φιλοσοφία προκριματική φάση 18 Φεβρουαρίου 2012 υπό την Αιγίδα του ΥΠΔΒΜΘ Διοργάνωση Τμήμα Φιλοσοφίας

Διαβάστε περισσότερα

Επιδιώξεις της παιδαγωγικής διαδικασίας. Σκοποί

Επιδιώξεις της παιδαγωγικής διαδικασίας. Σκοποί Επιδιώξεις της παιδαγωγικής διαδικασίας Σκοποί Θεματικές ενότητες Διαμόρφωση των σκοπών της αγωγής Ιστορική εξέλιξη των σκοπών της αγωγής Σύγχρονος προβληματισμός http://users.uoa.gr/~dhatziha/ Διαφάνεια:

Διαβάστε περισσότερα

Ο Ρόλος του Κριτικού Στοχασμού στη Μάθηση και Εκπαίδευση Ενηλίκων

Ο Ρόλος του Κριτικού Στοχασμού στη Μάθηση και Εκπαίδευση Ενηλίκων ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ο Ρόλος του Κριτικού Στοχασμού στη Μάθηση και Εκπαίδευση Ενηλίκων Ενότητα 10: Ο Κριτικός Στοχασμός στον Εργασιακό Χώρο Γιώργος Κ. Ζαρίφης

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο και κράτος: Από τα Grundrisse στο Κεφάλαιο και πίσω πάλι

Κεφάλαιο και κράτος: Από τα Grundrisse στο Κεφάλαιο και πίσω πάλι Κεφάλαιο και κράτος: Από τα Grundrisse στο Κεφάλαιο και πίσω πάλι Γιώργος Οικονομάκης geconom@central.ntua.gr Μάνια Μαρκάκη maniam@central.ntua.gr Συνεργασία: Φίλιππος Μπούρας Κομβικό-συστατικό στοιχείο

Διαβάστε περισσότερα

GEORGE BERKELEY ( )

GEORGE BERKELEY ( ) 42 GEORGE BERKELEY (1685-1753) «Ο βασικός σκοπός του Berkeley δεν ήταν να αμφισβητήσει την ύπαρξη των εξωτερικών αντικειμένων, αλλά να υποστηρίξει την άποψη ότι τα πνεύματα ήταν τα μόνα ανεξάρτητα όντα,

Διαβάστε περισσότερα

ΤΜΗΜΑ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΟΝΟΜΙΑΣ &

ΤΜΗΜΑ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΟΝΟΜΙΑΣ & ΤΕΙ ΑΘΗΝΑΣ ΤΜΗΜΑ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΟΝΟΜΙΑΣ & ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ Τι είναι αρχείο; Ποιες είναι οι προϋποθέσεις για να χαρακτηρίσουμε μια πληροφορία ως αρχειακή; Τι είναι αρχειονομία; Ποιος είναι ο αρχειονόμος;

Διαβάστε περισσότερα

ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ. Ενότητα 2: ΗΘΙΚΟΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΗΘΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ. ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Τμήμα Ιερατικών Σπουδών

ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ. Ενότητα 2: ΗΘΙΚΟΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΗΘΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ. ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Τμήμα Ιερατικών Σπουδών ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ Ενότητα 2: ΗΘΙΚΟΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΗΘΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Τμήμα Ιερατικών Σπουδών Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons.

Διαβάστε περισσότερα

ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ. Ενότητα 3: Η ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ. ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Τμήμα Ιερατικών Σπουδών

ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ. Ενότητα 3: Η ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ. ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Τμήμα Ιερατικών Σπουδών ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ Ενότητα 3: Η ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Τμήμα Ιερατικών Σπουδών Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

7. Η θεωρία του ωφελιµ ισµ ού

7. Η θεωρία του ωφελιµ ισµ ού 7. Η θεωρία του ωφελιµ ισµ ού Α1. Ερωτήσεις γνώσης - κατανόησης 1. Ποιοι είναι οι κύριοι εκπρόσωποι της θεωρίας του ωφελιµισµού και µε βάση ποιο κριτήριο θα πρέπει, κατ αυτούς, να αξιολογούνται οι πράξεις

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα σώματος και ψυχής κατά τον Max Scheler

Ενότητα σώματος και ψυχής κατά τον Max Scheler Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών Τμήμα Φιλοσοφίας Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας Ακαδημαϊκό Έτος 2015-2016 Εαρινό Εξάμηνο Ενότητα σώματος και ψυχής κατά τον Max Scheler

Διαβάστε περισσότερα

Οι Πυθαγόρειοι φιλόσοφοι είναι μια φιλοσοφική, θρησκευτική και πολιτική σχολή που ιδρύθηκε τον 6ο αιώνα π.χ από τον Πυθαγόρα τον Σάμιο στον Κρότωνα

Οι Πυθαγόρειοι φιλόσοφοι είναι μια φιλοσοφική, θρησκευτική και πολιτική σχολή που ιδρύθηκε τον 6ο αιώνα π.χ από τον Πυθαγόρα τον Σάμιο στον Κρότωνα Κ. Σ. Δ. Μ. Ο. Μ. Οι Πυθαγόρειοι φιλόσοφοι είναι μια φιλοσοφική, θρησκευτική και πολιτική σχολή που ιδρύθηκε τον 6ο αιώνα π.χ από τον Πυθαγόρα τον Σάμιο στον Κρότωνα της Κάτω Ιταλίας. Η κοινότητα στεγαζόταν

Διαβάστε περισσότερα

Η συγγραφέας μίλησε για το νέο της μυθιστόρημα με τίτλο "Πώς υφαίνεται ο χρόνος"

Η συγγραφέας μίλησε για το νέο της μυθιστόρημα με τίτλο Πώς υφαίνεται ο χρόνος Σοφία Δημοπούλου: «Το παρελθόν μάς καθορίζει» Η συγγραφέας μίλησε για το νέο της μυθιστόρημα με τίτλο "Πώς υφαίνεται ο χρόνος" Συνέντευξη στη Λεμονιά Βασβάνη Το "Πώς υφαίνεται ο χρόνος" απασχολεί τη Σοφία

Διαβάστε περισσότερα

Κοινωνικός µετασχηµατισµός:...

Κοινωνικός µετασχηµατισµός:... ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓ ΟΟ Κοινωνικός Μετασχηµατισµός 1. Ο κοινωνικός µετασχηµατισµός 1.1. Γενικά Ερωτήσεις σύντοµης απάντησης Να προσδιορίσετε µε συντοµία το περιεχόµενο των παρακάτω όρων. Κοινωνικός σχηµατισµός:......

Διαβάστε περισσότερα

Εποικοδομητική διδασκαλία μέσω γνωστικής σύγκρουσης. Εννοιολογική αλλαγή

Εποικοδομητική διδασκαλία μέσω γνωστικής σύγκρουσης. Εννοιολογική αλλαγή Εποικοδομητική διδασκαλία μέσω γνωστικής σύγκρουσης. Εννοιολογική αλλαγή 1. Εισαγωγή. Βασική υπόθεση του Εποικοδομισμού Άννα Κουκά Βασική υπόθεση του Εποικοδομισμού Η γνώση συγκροτείται μέσα σε καταστάσεις

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ Ο ΠΟΛΕΜΟΣ. Γενικά στοιχεία Περιεχόµενα Οδηγός για µελέτη

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ Ο ΠΟΛΕΜΟΣ. Γενικά στοιχεία Περιεχόµενα Οδηγός για µελέτη ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ Ο ΠΟΛΕΜΟΣ Γενικά στοιχεία Περιεχόµενα Οδηγός για µελέτη Το παρόν ηλεκτρονικό εγχειρίδιο έχει ως στόχο του να παρακολουθήσει τις πολύπλοκες σχέσεις που συνδέουν τον

Διαβάστε περισσότερα

Ανδρονίκη Μαστοράκη, MSc στη Συστηματική Φιλοσοφία:

Ανδρονίκη Μαστοράκη, MSc στη Συστηματική Φιλοσοφία: Ανδρονίκη Μαστοράκη, MSc στη Συστηματική Φιλοσοφία: Τα φιλοσοφικά συστήματα του Στωικισμού και του Επικουρισμού ήταν δύο από τους κυρίαρχους εκφραστές του φιλοσοφικού στοχασμού κατά την διάρκεια των ελληνιστικών

Διαβάστε περισσότερα

II29 Θεωρία της Ιστορίας

II29 Θεωρία της Ιστορίας II29 Θεωρία της Ιστορίας Ενότητα 7- Πρόσθετο Υλικό: Πολυπλοκότητα Αντώνης Λιάκος Φιλοσοφική Σχολή Τμήμα Ιστορίας - Αρχαιολογίας Εισαγωγή 1 H γοητεία της δουλειάς του ιστορικού είναι ότι έχει να αντιμετωπίσει

Διαβάστε περισσότερα

Η ΝΟΗΤΙΚΗ ΔΙΕΡΓΑΣΙΑ: Η Σχετικότητα και ο Χρονισμός της Πληροφορίας Σελ. 1

Η ΝΟΗΤΙΚΗ ΔΙΕΡΓΑΣΙΑ: Η Σχετικότητα και ο Χρονισμός της Πληροφορίας Σελ. 1 Η ΝΟΗΤΙΚΗ ΔΙΕΡΓΑΣΙΑ: Η Σχετικότητα και ο Χρονισμός της Πληροφορίας Σελ. 1 Μια σύνοψη του Βιβλίου (ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ): Η πλειοψηφία θεωρεί πως η Νόηση είναι μια διεργασία που συμβαίνει στον ανθρώπινο εγκέφαλο.

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτική Εννοιών τη Φυσικής για την Προσχολική Ηλικία

Διδακτική Εννοιών τη Φυσικής για την Προσχολική Ηλικία Διδακτική Εννοιών τη Φυσικής για την Προσχολική Ηλικία Ενότητα 1η: Η Διδακτική στα πλαίσια της παραδοσιακής Παιδαγωγικής Κώστας Ραβάνης Σχολή Ανθρωπιστικών & Κοινωνικών Επιστημών Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης

Διαβάστε περισσότερα

ΨΥΧΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΑΙΔΟΨΥΧΟΛΟΓΙΑ

ΨΥΧΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΑΙΔΟΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΨΥΧΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΑΙΔΟΨΥΧΟΛΟΓΙΑ Θεμελιωτής της ψυχαναλυτικής: Σιγκμουντ Φρουντ (1856-1939) Αυστριακός Ιατρός, ψυχίατρος. Το έργο και οι θεωρίες του είχαν μεγάλη επίδραση στην ανθρωπολογία, τη φιλοσοφία,

Διαβάστε περισσότερα

ΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ: 2

ΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ: 2 ΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ: 2 Η ιστορία της φιλοσοφίας από την Αρχαία Ελλάδα μέχρι σήμερα μπορεί να θεωρηθεί ως μια διαδικασία αναζήτησης μιας απάντησης στο ερώτημα, «τι είναι γνώση;» Οι Δυτικοί φιλόσοφοι

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτική της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης

Διδακτική της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Διδακτική της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Ενότητα 01: Προβληματική της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Πολυξένη Ράγκου Άδειες Χρήσης Το παρόν

Διαβάστε περισσότερα

Βιωματικό εργαστήριο ασκήσεων επαγγελματικής συμβουλευτικής με τη χρήση των αρχών της Θετικής Ψυχολογίας

Βιωματικό εργαστήριο ασκήσεων επαγγελματικής συμβουλευτικής με τη χρήση των αρχών της Θετικής Ψυχολογίας Βιωματικό εργαστήριο ασκήσεων επαγγελματικής συμβουλευτικής με τη χρήση των αρχών της Θετικής Ψυχολογίας Το πραγματικό ταξίδι της ανακάλυψης δεν συνίσταται στην αναζήτηση νέων τοπίων, αλλά στην απόκτηση

Διαβάστε περισσότερα

COMPETENCIES για την ΕΑΑ και ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΩΝ ΕΡΓΑΛΕΙΩΝ. Δρ. Αραβέλλα Ζαχαρίου. Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Πεδουλά, 4-5 Φεβρουαρίου 2012

COMPETENCIES για την ΕΑΑ και ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΩΝ ΕΡΓΑΛΕΙΩΝ. Δρ. Αραβέλλα Ζαχαρίου. Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Πεδουλά, 4-5 Φεβρουαρίου 2012 Η Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη ως πλαίσιο Εκπαίδευσης Νεοδιορισθέντων Εκπαιδευτικών: Ποιοτικοί Εκπαιδευτικοί για Ποιοτική Εκπαίδευση ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΕΣ/ΠΑΙΔΙ/0308(ΒΙΕ)/07 COMPETENCIES για την ΕΑΑ και

Διαβάστε περισσότερα

Θέµατα Αρχών Φιλοσοφίας Θεωρητικής Κατεύθυνσης Γ Λυκείου 2000

Θέµατα Αρχών Φιλοσοφίας Θεωρητικής Κατεύθυνσης Γ Λυκείου 2000 Θέµα Α1 Θέµατα Αρχών Φιλοσοφίας Θεωρητικής Κατεύθυνσης Γ Λυκείου 2000 Α.1.1. Να γράψετε στο τετράδιό σας τα ονόµατα των φιλοσόφων (στήλη Α) και δίπλα την έννοια (στήλη Β) που συνδέεται µε τον καθένα: Α

Διαβάστε περισσότερα

Θέµατα Αρχών Φιλοσοφίας Θεωρητικής Κατεύθυνσης Γ Λυκείου 2000

Θέµατα Αρχών Φιλοσοφίας Θεωρητικής Κατεύθυνσης Γ Λυκείου 2000 Θέµατα Αρχών Φιλοσοφίας Θεωρητικής Κατεύθυνσης Γ Λυκείου 2000 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ Θέµα Α1 Α.1.1. Να γράψετε στο τετράδιό σας τα ονόµατα των φιλοσόφων (στήλη Α) και δίπλα την έννοια (στήλη Β) που συνδέεται µε τον

Διαβάστε περισσότερα

Φ 619 Προβλήματα Βιοηθικής

Φ 619 Προβλήματα Βιοηθικής ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 6: Οι κυριότερες μέθοδοι της Βιοηθικής (1): Ωφελιμισμός, Καντιανισμός. Περιπτωσιολογία. Ελένη Καλοκαιρινού Φιλοσοφίας-Παιδαγωγικής

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΑΘΗΤΩΝ. ΤΟΥ 46 ου ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ Β ΤΑΞΗΣ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΑΡΧΕΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ ΘΕΜΑ: «ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΓΝΩΣΗ»

ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΑΘΗΤΩΝ. ΤΟΥ 46 ου ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ Β ΤΑΞΗΣ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΑΡΧΕΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ ΘΕΜΑ: «ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΓΝΩΣΗ» ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΑΘΗΤΩΝ Β ΤΑΞΗΣ ΤΟΥ 46 ου ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΑΡΧΕΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ ΘΕΜΑ: «ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΓΝΩΣΗ» Αριστοτέλης (384-322 π.χ.) Ο Αριστοτέλης γεννήθηκε το 384 π.χ. Ήταν γιος ενός θεραπευτή.

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαιδευτική Διαδικασία και Μάθηση στο Νηπιαγωγείο Ενότητα 2: Μάθηση & διδασκαλία στην προσχολική εκπαίδευση: βασικές αρχές

Εκπαιδευτική Διαδικασία και Μάθηση στο Νηπιαγωγείο Ενότητα 2: Μάθηση & διδασκαλία στην προσχολική εκπαίδευση: βασικές αρχές Εκπαιδευτική Διαδικασία και Μάθηση στο Νηπιαγωγείο Ενότητα 2: Μάθηση & διδασκαλία στην προσχολική εκπαίδευση: βασικές αρχές Διδάσκουσα: Μαρία Καμπεζά Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην

Διαβάστε περισσότερα

Φιλοσοφική Ανθρωπολογία

Φιλοσοφική Ανθρωπολογία Φιλοσοφική Ανθρωπολογία Ενότητα: ΙΙ. Προβλήματα Φιλοσοφίας του Ανθρώπου. Άννα Λάζου Τμήμα Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας, Φιλοσοφική Σχολή Βιβλιογραφία... 3 ΘΕΩΡΙΕΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ ΣΩΜΑΤΟΣ - ΝΟΥ...

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ : Έκρηξη πληροφορικής τεχνολογίας - Χρήση ηλεκτρονικών εργαλείων προσθήκη νέων ανταγωνιστών ηλεκτρονικών παροχών

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ : Έκρηξη πληροφορικής τεχνολογίας - Χρήση ηλεκτρονικών εργαλείων προσθήκη νέων ανταγωνιστών ηλεκτρονικών παροχών ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝOIEΣ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥ MARKETING ΑΞΙΑ ΣΤΟΝ ΠΕΛΑΤΗ IKANOΠΟΙΗΣΗ & ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗ ΠΕΛΑΤΩΝ KYKΛΟΣ ΖΩΗΣ ΚΑΙ MARKETING ΜΑΡΚΕΤΙΝG ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ - ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΤΜΗΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗ - TARGET GROUPS ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 2: Βασικές έννοιες των Επιστηµών της Αγωγής

Ενότητα 2: Βασικές έννοιες των Επιστηµών της Αγωγής Ενότητα 2: Βασικές έννοιες των Επιστηµών της Αγωγής Ηεπιστηµονική ορολογία Κάθεεπιστήµη έχει τη δική της ορολογία (σκοπιµότητα): σαφής περιγραφή των φαινοµένων που µελετά καθίσταται δυνατή η µεταφορά της

Διαβάστε περισσότερα

Νέα Ελληνική Γλώσσα. Απαντήσεις Θεμάτων Πανελλαδικών Εξετάσεων Ημερησίων & Εσπερινών Γενικών Λυκείων

Νέα Ελληνική Γλώσσα. Απαντήσεις Θεμάτων Πανελλαδικών Εξετάσεων Ημερησίων & Εσπερινών Γενικών Λυκείων 7 Ιουνίου 2017 Νέα Ελληνική Γλώσσα Απαντήσεις Θεμάτων Πανελλαδικών Εξετάσεων Ημερησίων & Εσπερινών Γενικών Λυκείων Α. Το θέμα του κειμένου αφορά στη σχέση επιστήμης και τεχνολογίας και τον ρόλο του επιστήμονα.

Διαβάστε περισσότερα

Οι έννοιες της Αυτοκαταγραφής & της Αυτορρύθμισης

Οι έννοιες της Αυτοκαταγραφής & της Αυτορρύθμισης Οι έννοιες της Αυτοκαταγραφής & της Αυτορρύθμισης Αυτορρύθμιση Ένας από τους σπουδαιότερους μηχανισμούς που διαθέτει ο άνθρωπος είναι αυτός της αυτορρύθμισης. Αναφέρεται στην ικανότητα του ατόµου να ρυθµίζει

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ (Οι απαντήσεις θεωρούνται ενδεικτικές) A1.

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ (Οι απαντήσεις θεωρούνται ενδεικτικές) A1. ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ HMEΡΗΣΙΩΝ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ (ΟΜΑΔΑ A ) ΚΑΙ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΤΡΙΤΗ 21 ΜΑΪΟΥ 2013 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΗΜΕΡΗΣΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

Αριστοτέλη "Ηθικά Νικομάχεια" μετάφραση ενοτήτων 1-10 Κυριακή, 09 Δεκέμβριος :23 - Τελευταία Ενημέρωση Δευτέρα, 16 Σεπτέμβριος :21

Αριστοτέλη Ηθικά Νικομάχεια μετάφραση ενοτήτων 1-10 Κυριακή, 09 Δεκέμβριος :23 - Τελευταία Ενημέρωση Δευτέρα, 16 Σεπτέμβριος :21 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ «ΗΘΙΚΑ ΝΙΚΟΜΑΧΕΙΑ» ΕΝΟΤΗΤΕΣ 1-10 Μετάφραση ΕΝΟΤΗΤΑ 1η Αφού λοιπόν η αρετή είναι δύο ειδών, απ τη μια διανοητική και απ την άλλη ηθική, η διανοητική στηρίζει και την προέλευση και την αύξησή

Διαβάστε περισσότερα

Θετική Ψυχολογία. Καρακασίδου Ειρήνη, MSc. Ψυχολόγος-Αθλητική Ψυχολόγος Υποψήφια Διδάκτωρ Κλινικής και Συμβουλευτικής Ψυχολογίας, Πάντειο Παν/μιο

Θετική Ψυχολογία. Καρακασίδου Ειρήνη, MSc. Ψυχολόγος-Αθλητική Ψυχολόγος Υποψήφια Διδάκτωρ Κλινικής και Συμβουλευτικής Ψυχολογίας, Πάντειο Παν/μιο Θετική Ψυχολογία Καρακασίδου Ειρήνη, MSc Ψυχολόγος-Αθλητική Ψυχολόγος Υποψήφια Διδάκτωρ Κλινικής και Συμβουλευτικής Ψυχολογίας, Πάντειο Παν/μιο Εισαγωγή Θετική-Αρνητική Ψυχολογία Στόχοι της Ψυχολογίας

Διαβάστε περισσότερα

Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΓΟΥΣΤΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΟΥΝΤΟΥΡΗΣ Β3 (υπεύθυνη καθηγήτρια :Ελένη Μαργαρίτου)

Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΓΟΥΣΤΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΟΥΝΤΟΥΡΗΣ Β3 (υπεύθυνη καθηγήτρια :Ελένη Μαργαρίτου) Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΓΟΥΣΤΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΟΥΝΤΟΥΡΗΣ Β3 (υπεύθυνη καθηγήτρια :Ελένη Μαργαρίτου) Αρχικά οφείλουμε να πούμε πως το θέμα αυτό που θα αναλύσουμε δύναται να επεκταθεί

Διαβάστε περισσότερα

Παρουσίαση των σκοπών και των στόχων...35. Ημερήσια πλάνα...53

Παρουσίαση των σκοπών και των στόχων...35. Ημερήσια πλάνα...53 Πίνακας Περιεχομένων Εισαγωγή... 5 Κεφάλαιο 1 Πώς μαθαίνουν τα παιδιά προσχολικής ηλικίας...11 Η Φυσική Αγωγή στην προσχολική ηλικία...14 Σχέση της Φυσικής Αγωγής με τους τομείς ανάπτυξης του παιδιού...16

Διαβάστε περισσότερα

Επικούρεια φιλοσοφία και Σύγχρονος Κήπος Αθηνών

Επικούρεια φιλοσοφία και Σύγχρονος Κήπος Αθηνών Επικούρεια φιλοσοφία και Σύγχρονος Κήπος Αθηνών Χρήστος Γιαπιτζάκης Ιδρυτικό Μέλος Φίλων Επικούρειας Φιλοσοφίας «Κήπος των Αθηνών» Επίκουρος Καθηγητής Νευρογενετικής Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών

Διαβάστε περισσότερα

Αναπτυξιακή Ψυχολογία. Διάλεξη 6: Η ανάπτυξη της εικόνας εαυτού - αυτοαντίληψης

Αναπτυξιακή Ψυχολογία. Διάλεξη 6: Η ανάπτυξη της εικόνας εαυτού - αυτοαντίληψης Αναπτυξιακή Ψυχολογία Διάλεξη 6: Η ανάπτυξη της εικόνας εαυτού - αυτοαντίληψης Θέματα διάλεξης Η σημασία της αυτοαντίληψης Η φύση και το περιεχόμενο της αυτοαντίληψης Η ανάπτυξη της αυτοαντίληψης Παράγοντες

Διαβάστε περισσότερα

Ο σχεδιασμός για προστασία της «παλιάς πόλης» ως σχεδιασμός της «σημερινής πόλης»

Ο σχεδιασμός για προστασία της «παλιάς πόλης» ως σχεδιασμός της «σημερινής πόλης» ΒΑΣΙΛΗΣ ΓΚΑΝΙΑΤΣΑΣ' Ο σχεδιασμός για προστασία της «παλιάς πόλης» ως σχεδιασμός της «σημερινής πόλης» Α. ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΚΑΙ Η ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ Το θέμα του συνεδρίου, Ήέες πόλεις πάνω σε παλιές", είναι θέμα με πολλές

Διαβάστε περισσότερα

ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΚΙΝΗΤΡΩΝ. Θεματική Ενότητα 4: Η ψυχαναλυτική θεωρία των κινήτρων

ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΚΙΝΗΤΡΩΝ. Θεματική Ενότητα 4: Η ψυχαναλυτική θεωρία των κινήτρων ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΚΙΝΗΤΡΩΝ Θεματική Ενότητα 4: Η ψυχαναλυτική θεωρία των κινήτρων Θεματική Ενότητα 4 Στόχοι: Η εισαγωγή των φοιτητών στην ψυχαναλυτική θεωρία και, κυρίως, σε εκείνο το τμήμα της θεωρίας που αναφέρεται

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΔΡΟΓΥΝΟ: Η ΘΕΣΗ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

ΑΝΔΡΟΓΥΝΟ: Η ΘΕΣΗ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ Το ερωτικό παιχνίδι του άντρα και της γυναίκας είναι μια μικρή εκδήλωση του παιχνιδιού όλης της ζωής. Το ζευγάρι γνωρίζει και ζει τους κραδασμούς που το διαπερνούν, συμμετέχοντας έτσι στις δονήσεις του

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΓΝΩΣΗΣ. ΤΕΙ ΑΜΘ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΣ Γεώργιος Θερίου

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΓΝΩΣΗΣ. ΤΕΙ ΑΜΘ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΣ Γεώργιος Θερίου ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΓΝΩΣΗΣ ΤΕΙ ΑΜΘ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΣ Γεώργιος Θερίου ΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ: 2 Η ιστορία της φιλοσοφίας από την Αρχαία Ελλάδα μέχρι σήμερα μπορεί να θεωρηθεί ως μια διαδικασία αναζήτησης

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ - ΠΟΛΙΤΙΚΑ Ενότητα 12η (Α 2, 5-6) - Ο άνθρωπος είναι «ζ?ον πολιτικ?ν»

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ - ΠΟΛΙΤΙΚΑ Ενότητα 12η (Α 2, 5-6) - Ο άνθρωπος είναι «ζ?ον πολιτικ?ν» 1. Η ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΚΑΙ Ο ΣΤΟΧΟΣ ΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΟΝΤΟΤΗΤΩΝ (ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ, ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ) Σύμφωνα με τις διδασκαλίες του Αριστοτέλη, υπάρχουν τρία είδη κοινωνικών οντοτήτων ή διαφορετικά, ομάδων

Διαβάστε περισσότερα

β) Αν είχες τη δυνατότητα να «φτιάξεις» εσύ έναν ιδανικό κόσμο, πώς θα ήταν αυτός;

β) Αν είχες τη δυνατότητα να «φτιάξεις» εσύ έναν ιδανικό κόσμο, πώς θα ήταν αυτός; 1 α) H πραγματική ζωή κρύβει χαρά, αγάπη, στόχους, όνειρα, έρωτα, αλλά και πόνο, απογοήτευση, πίκρες, αγώνα. αν λείπουν όλα αυτά τα συναισθήματα και οι ανατροπές, αν χαθεί η καρδιά και η ψυχή, η ελευθερία,

Διαβάστε περισσότερα

Σύλλογος Αρχαίας Ελληνικής Φιλοσοφίας «σὺν Ἀθηνᾷ»

Σύλλογος Αρχαίας Ελληνικής Φιλοσοφίας «σὺν Ἀθηνᾷ» Σύλλογος Αρχαίας Ελληνικής Φιλοσοφίας «σὺν Ἀθηνᾷ» Σάββατο, 3 Οκτωβρίου 2015 ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ Κατερίνα Δ. Χατζοπούλου Σας καλωσορίζουμε και φέτος στις συναντήσεις και δράσεις του Συλλόγου Αρχαίας Ελληνικής

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ / ΜΥΤΙΛΗΝΗ Ετήσιο Πρόγραμμα Παιδαγωγικής Κατάρτισης / Ε.Π.ΠΑΙ.Κ.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ / ΜΥΤΙΛΗΝΗ Ετήσιο Πρόγραμμα Παιδαγωγικής Κατάρτισης / Ε.Π.ΠΑΙ.Κ. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ / ΜΥΤΙΛΗΝΗ Ετήσιο Πρόγραμμα Παιδαγωγικής Κατάρτισης / Ε.Π.ΠΑΙ.Κ. ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΓΕ. Λ. ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Ι. ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ Διδάσκων στην ΑΣΠΑΙΤΕ / Παράρτημα

Διαβάστε περισσότερα

Δράση και Διακεκριμένη Επίδοση Σελίδα.1

Δράση και Διακεκριμένη Επίδοση Σελίδα.1 Δράση και Διακεκριμένη Επίδοση Σελίδα.1 (Επιφυλλίδα - Οπισθόφυλλο) Η ΣΧΕΣΗ ΤΗΣ ΔΡΑΣΗΣ ΜΕ ΤΗ ΔΙΑΚΕΚΡΙΜΕΝΗ ΕΠΙΔΟΣΗ. Η δράση που έχει σχέση με τη διακεκριμένη επίδοση, την προοπτική και την αειφορία προκαλείται

Διαβάστε περισσότερα

ΤΙ ΟΝΟΜΑΖΟΥΜΕ ΓΝΩΣΗ; ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ; Το ερώτημα για το τι είναι η γνώση (τι εννοούμε όταν λέμε ότι κάποιος γνωρίζει κάτι ή ποια

ΤΙ ΟΝΟΜΑΖΟΥΜΕ ΓΝΩΣΗ; ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ; Το ερώτημα για το τι είναι η γνώση (τι εννοούμε όταν λέμε ότι κάποιος γνωρίζει κάτι ή ποια 18 ΤΙ ΟΝΟΜΑΖΟΥΜΕ ΓΝΩΣΗ; ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ; Το ερώτημα για το τι είναι η γνώση (τι εννοούμε όταν λέμε ότι κάποιος γνωρίζει κάτι ή ποια χαρακτηριστικά αποδίδουμε σε ένα πρόσωπο το οποίο λέμε

Διαβάστε περισσότερα

Φ 619 Προβλήματα Βιοηθικής

Φ 619 Προβλήματα Βιοηθικής ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 8: Οι κυριότερες μέθοδοι της Βιοηθικής (3): Η ηθική φιλοσοφία του Αριστοτέλη. Ελένη Καλοκαιρινού Φιλοσοφίας-Παιδαγωγικής Άδειες

Διαβάστε περισσότερα

ΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΣΤΙΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ

ΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΣΤΙΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΣΤΙΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ Λογικοθυμική προσέγγιση (Rational-Emotive Therapy) Αναπτύχθηκε από τον Albert Ellis τη δεκαετία του 1950. Πεποίθηση πως οι συναισθηματικές δυσκολίες οφείλονται σε λανθασμένες

Διαβάστε περισσότερα

ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ. Ενότητα 6: Θετικιστικές σχολές δικαίου. Παρούσης Μιχαήλ. Τμήμα Φιλοσοφίας

ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ. Ενότητα 6: Θετικιστικές σχολές δικαίου. Παρούσης Μιχαήλ. Τμήμα Φιλοσοφίας ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ Ενότητα 6: Θετικιστικές σχολές δικαίου Παρούσης Μιχαήλ Τμήμα Φιλοσοφίας 1 Σκοποί ενότητας 1. Το δίκαιο και η φύση του 2. Θετικιστικές σχολές δικαίου 1. Τί ονομάζουμε δίκαιο; Ποιά

Διαβάστε περισσότερα

ΜΟΡΦΕΣ ΕΜΦΑΝΣΗΣ ΤΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ-ΔΙΑΥΛΩΝ. Βιβλίο-Δίαυλος 1: Η ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ

ΜΟΡΦΕΣ ΕΜΦΑΝΣΗΣ ΤΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ-ΔΙΑΥΛΩΝ. Βιβλίο-Δίαυλος 1: Η ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ ΜΟΡΦΕΣ ΕΜΦΑΝΣΗΣ ΤΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ-ΔΙΑΥΛΩΝ Βιβλίο-Δίαυλος 1: Η ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ Ι. Συνοπτική παρουσίαση του Βιβλίου-Διαύλου Η Ψυχική Υγεία: Η Ψυχική Υγεία εγγυάται τη συνοχή ομοειδών ιδιοτήτων και χαρακτηριστικών

Διαβάστε περισσότερα

Δομώ - Οικοδομώ - Αναδομώ

Δομώ - Οικοδομώ - Αναδομώ Δομώ - Οικοδομώ - Αναδομώ Χριστίνα Τσακαρδάνου Εκπαιδευτικός Πανθομολογείται πως η ανάπτυξη του παιδιού ορίζεται τόσο από τα γενετικά χαρακτηριστικά του, όσο και από το πλήθος των ερεθισμάτων που δέχεται

Διαβάστε περισσότερα

Τι είναι η Φιλοσοφία της Ιστορίας: Εξέλιξη της συνείδησης της ελευθερίας. (Αυτή δεν είναι αυστηρή και ιστορικά συνεχής.)

Τι είναι η Φιλοσοφία της Ιστορίας: Εξέλιξη της συνείδησης της ελευθερίας. (Αυτή δεν είναι αυστηρή και ιστορικά συνεχής.) Χέγκελ Γεννήθηκε το 1770. 19 χρονών όταν έγινε η Γαλλική Επανάσταση. Το 1806 έγινε η Μάχη της Ιένας, νίκη του Ναπολέοντα. Γαλλική κυριαρχια, 1806-1814. Φιλελευθεροποίηση, κατάργηση δουλοπαροικίας και λογοκρισίας.

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΑΡΧΑΓΓΕΛΟΥ Γ ΤΑΞΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ

ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΑΡΧΑΓΓΕΛΟΥ Γ ΤΑΞΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΑΡΧΑΓΓΕΛΟΥ Γ ΤΑΞΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ γνώση + ικανότητα επικοινωνίας χρήσιμη & απαραίτητη αποτελεσματικότητα στον επαγγελματικό χώρο αποτελεσματικότητα στις ανθρώπινες σχέσεις Περισσότερο

Διαβάστε περισσότερα

Πρόγραμμα εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης E-Learning. Συναισθηματική - Διαπροσωπική Νοημοσύνη. E-learning. Οδηγός Σπουδών

Πρόγραμμα εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης E-Learning. Συναισθηματική - Διαπροσωπική Νοημοσύνη. E-learning. Οδηγός Σπουδών Πρόγραμμα εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης E-Learning Συναισθηματική - Διαπροσωπική Νοημοσύνη E-learning Οδηγός Σπουδών Το πρόγραμμα εξ αποστάσεως εκπαίδευσης ( e-learning ) του Πανεπιστημίου Πειραιά του Τμήματος

Διαβάστε περισσότερα

1)Στην αρχαιότητα δεν υπήρχε διάκριση των κοινωνικών επιστημών από τη φιλοσοφία. Σ Λ

1)Στην αρχαιότητα δεν υπήρχε διάκριση των κοινωνικών επιστημών από τη φιλοσοφία. Σ Λ 1.2.1 1)α)Σε ποιους, ας τους πούμε κλάδους, διαιρούσε ο Αριστοτέλης τη Φιλοσοφία (6 μονάδες); β)ποιο ήταν το περιεχόμενο κάθε κλάδου από αυτούς; β)ποιος από αυτούς ασχολούνταν, έστω και έμμεσα, με την

Διαβάστε περισσότερα

Να αναγνωρίζεται η ελευθερία του κάθε εκπαιδευτικού να σχεδιάσει το μάθημά του. Βέβαια στην περίπτωση αυτή υπάρχει ο κίνδυνος. αποτελεσμάτων.

Να αναγνωρίζεται η ελευθερία του κάθε εκπαιδευτικού να σχεδιάσει το μάθημά του. Βέβαια στην περίπτωση αυτή υπάρχει ο κίνδυνος. αποτελεσμάτων. Ιωάννης Ε. Βρεττός Αναλυτικό Πρόγραμμα Να δίνονται στους εκπαιδευτικούς όλοι οι στόχοι, ώστε να αποφευχθεί ο κίνδυνος της απόκλισης και της διαφοροποίησης των αποτελεσμάτων. Στην περίπτωση αυτή δεσμεύεται

Διαβάστε περισσότερα

Είναι τα πράγματα όπως τα αντιλαμβανόμαστε με τις αισθήσεις μας;

Είναι τα πράγματα όπως τα αντιλαμβανόμαστε με τις αισθήσεις μας; Είναι τα πράγματα όπως τα αντιλαμβανόμαστε με τις αισθήσεις μας; Εμείς που αντιλαμβανόμαστε είμαστε όλοι φτιαγμένοι από το ίδιο υλικό; Πώς βρεθήκαμε σ αυτόν τον κόσμο; Ο θάνατός μας σημαίνει το τέλος ή

Διαβάστε περισσότερα

Διαπολιτισμική Εκπαίδευση

Διαπολιτισμική Εκπαίδευση Διαπολιτισμική Εκπαίδευση Ενότητα 5: Χρήστος Παρθένης Φιλοσοφική Σχολή Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας ΣΧΕΔΙΑΖΟΝΤΑΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΕΣ ΠΟΛΥΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ: Το παράδειγμα του Προγράμματος «Εκπαίδευση των παιδιών

Διαβάστε περισσότερα