ESGRIA EJHERG 2005 ETQXPAΪJG JEMSQIJG SQAPEFA ESGRIA EJΘERG

Transcript

1 EL ESGRIA EJHERG ETQXPAΪJG JEMSQIJG SQAPEFA ESGRIA EJΘERG

2 So 2006 re όkey siy ejdόreiy sgy EJS ha apeijomίfesai kepsolέqeia apό so sqapefocqallάsio sxm 5 etqώ. ESGRIA EJΘERG

3 Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, 2006 Διεύθυνση Kaiserstrasse Frankfurt am Main, Germany Ταχυδρομική θυρίδα Postfach Frankfurt am Main, Germany Τηλέφωνο Δικτυακός τόπος Φαξ Τέλεξ ecb d Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος. Επιτρέπεται η αναπαραγωγή για εκπαιδευτικούς και μη εμπορικούς σκοπούς, εφόσον αναφέρεται η πηγή. Φωτογραφίες: David Farrell Martin Joppen Robert Metsch Constantin Meyer Marcus Thelen Τελευταία ημερομηνία για τα στοιχεία που περιλαμβάνονται στην παρούσα έκθεση: 24 Φεβρουαρίου ISSN (έντυπη μορφή) ISSN (ηλεκτρονική μορφή)

4 ΠEΡΙEVΟΜEΝA ΠΡΟΛΟΓΟΣ 12 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ 1 ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ 20 2 ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ, ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Το παγκόσμιο μακροοικονομικό περιβάλλον Νομισματικές και χρηματοπιστωτικές εξελίξεις Η εξέλιξη των τιμών Εξελίξεις στην παραγωγή, τη ζήτηση και την αγορά εργασίας Δημοσιονομικές εξελίξεις Συναλλαγματικές ισοτιμίες και ισοζύγιο πληρωμών 77 3 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΑ ΕΚΤΟΣ ΤΗΣ ΖΩΝΗΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩ ΚΡΑΤΗ-ΜΕΛΗ ΤΗΣ ΕΕ Η παραχάραξη τραπεζογραμματίων ευρώ και η αποτροπή της Έκδοση και παραγωγή τραπεζογραμματίων ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Γενικές στατιστικές εξελίξεις στη ζώνη του ευρώ Νέες ή επαυξημένες στατιστικές σειρές Στατιστικά στοιχεία για την αξιολόγηση της σύγκλισης ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ G θεματολογία της έρευνας Ερευνητικά δίκτυα ΛΟΙΠΑ ΚΑΘΗΚΟΝΤΑ ΚΑΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Συμμόρφωση προς την απαγόρευση νομισματικής χρηματοδότησης και 125 προνομιακής πρόσβασης 6.2 Συμβουλευτικές λειτουργίες Διαχείριση των δανειοληπτικών και δανειοδοτικών πράξεων της Ευρωπαϊκής Κοινότητας 127 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ 1 ΠΡΑΞΕΙΣ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ, ΠΡΑΞΕΙΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Πράξεις νομισματικής πολιτικής Πράξεις συναλλάγματος Επενδυτικές δραστηριότητες ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΛΗΡΩΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ ΤΙΤΛΩΝ Το σύστημα TARGET TARGET Διασυνοριακή χρήση ασφαλειών ΤΡΑΠΕΖΟΓΡΑΜΜΑΤΙΑ ΚΑΙ ΚΕΡΜΑΤΑ Κυκλοφορία και διαχείριση τραπεζογραμματίων και κερμάτων ευρώ 113 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΗ ΣΤΑΘΕΡΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΕΝΟΠΟΙΗΣΗ 1 ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΗ ΣΤΑΘΕΡΟΤΗΤΑ Παρακολούθηση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας Συνεργασία σε καταστάσεις κρίσεως ΚΑΝΟΝΙΣΤΙΚΗ ΡΥΘΜΙΣΗ ΚΑΙ ΕΠΟΠΤΕΙΑ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Γενικά ζητήματα Τράπεζες Κινητές αξίες Λογιστική ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΗ ΕΝΟΠΟΙΗΣΗ 139 EKT 3

5 4 ΕΠΙΒΛΕΨΗ ΤΩΝ ΥΠΟΔΟΜΩΝ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ Επίβλεψη των συστημάτων και των υποδομών για τις πληρωμές μεγάλων ποσών σε ευρώ Υπηρεσίες πληρωμών μικρής αξίας Συστήματα εκκαθάρισης και διακανονισμού τίτλων 147 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΚΑΙ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΣΧΕΣΕΙΣ 1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΑ ΘΕΜΑΤΑ Θέματα μακροοικονομικής πολιτικής Θεσμικά θέματα Εξελίξεις στις εντασσόμενες και τις υπό ένταξη χώρες και σχέσεις με τις χώρες αυτές ΔΙΕΘΝΗ ΘΕΜΑΤΑ Σημαντικότερες εξελίξεις στο διεθνές νομισματικό και χρηματοπιστωτικό σύστημα Συνεργασία με χώρες εκτός της ΕΕ 162 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΛΟΓΟΔΟΣΙΑ 1 ΛΟΓΟΔΟΣΙΑ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΥ ΚΟΙΝΟ ΚΑΙ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΟΥ ΣΥΖΗΤΗΘΗΚΑΝ ΣΤΙΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ ΜΕ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 169 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ 1 ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ 175 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ, ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΕΤΗΣΙΟΙ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ 1 ΟΡΓΑΝΑ ΛΗΨΕΩΣ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ ΚΑΙ ΕΤΑΙΡΙΚΗ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΤΗΣ ΕΚΤ Το Ευρωσύστημα και το Ευρωπαϊκό Σύστημα Κεντρικών Τραπεζών Το Διοικητικό Συμβούλιο Η Εκτελεστική Επιτροπή Το Γενικό Συμβούλιο Οι Επιτροπές του Ευρωσυστήματος/ ΕΣΚΤ, η Επιτροπή Προϋπολογισμού και η Διάσκεψη για το Ανθρώπινο Δυναμικό Εταιρική διακυβέρνηση ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Ανθρώπινο δυναμικό Αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας και της αποδοτικότητας της ΕΚΤ Νέες κτιριακές εγκαταστάσεις της ΕΚΤ Ο ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΔΙΑΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΕΣΚΤ ΕΤΗΣΙΟΙ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΤΗΣ ΕΚΤ 197 Έκθεση διαχείρισης 198 Ισολογισμός της 31ης Δεκεμβρίου 200 Αποτελέσματα χρήσεως Λογιστικές πολιτικές 203 Σημειώσεις επί του ισολογισμού 208 Σημειώσεις επί των αποτελεσμάτων χρήσεως 215 Σημείωση επί της διανομής των κερδών/ του επιμερισμού της ζημίας 219 Έκθεση των ελεγκτών ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΟΣ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ 31ΗΣ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 222 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ 226 ΝΟΜΙΚΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ ΠΟΥ ΥΙΟΘΕΤΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΚΤ EKT

6 ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΚΤ 228 ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ ΜΕΤΡΩΝ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ 233 ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΑΠΟ ΤΟ ΚΑΙ ΕΞΗΣ 235 ΓΛΩΣΣΑΡΙΟ 241 ΠΛΑΙΣΙΑ 1 Η διαφορετική φύση της ισχυρής δυναμικής της ποσότητας χρήματος τα τελευταία χρόνια 31 Διάγραμμα Α Συνιστώσες του Μ3 32 Διάγραμμα Β Κινήσεις του Μ3 και των παραγόντων μεταβολής του 32 Διάγραμμα Γ Ανάλυση των καταθέσεων κατά τομέα 34 2 Η επίδραση της αύξησης των τιμών του πετρελαίου στις αποδόσεις των ομολόγων και τις τιμές των μετοχών: ιστορική σύγκριση για τη ζώνη του ευρώ και τις ΗΠΑ 41 Πίνακας Α Μεταβολές των αποδόσεων των 10ετών κρατικών ομολόγων στη ζώνη του ευρώ και τις ΗΠΑ κατά το δωδεκάμηνο πριν από κορυφώσεις των τιμών του πετρελαίου 42 Πίνακας Β Μεταβολές των τιμών των μετοχών στη ζώνη του ευρώ και τις ΗΠΑ κατά το δωδεκάμηνο πριν από κορυφώσεις των τιμών του πετρελαίου 43 3 Διαφορές στην αύξηση των δανείων προς τα νοικοκυριά μεταξύ των χωρών της ζώνης του ευρώ 47 Διάγραμμα Α Εύρος των ρυθμών αύξησης των δανείων που χορηγούν τα ΝΧΙ προς τα νοικοκυριά στις χώρες της ζώνης του ευρώ 47 Διάγραμμα Β Σταθμισμένος συντελεστής διακύμανσης του ρυθμού αύξησης των δανείων των ΝΧΙ προς τα νοικοκυριά 48 Διάγραμμα Γ Αύξηση των δανείων των ΝΧΙ προς τα νοικοκυριά και βαθμός χρέωσης των νοικοκυριών ανά χώρα της ζώνης του ευρώ 48 Διάγραμμα Δ Silέy jasoijiώm jai σsecaσsijά dάmeia στg fώmg sot etqώ, Ερευνητικό δίκτυο για τη μελέτη της εμμονής του πληθωρισμού και την τιμολογιακή συμπεριφορά στη ζώνη του ευρώ 57 5 Η σύνθεση της οικονομικής ανάπτυξης της ζώνης του ευρώ ανά τομέα 64 Διάγραμμα Α Ανάλυση της συνολικής πραγματικής ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας 64 Διάγραμμα Β Ανάλυση της πραγματικής ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας του τομέα των υπηρεσιών 64 Πίνακας Πραγματική ακαθάριστη προστιθέμενη αξία στη ζώνη του ευρώ: εξελίξεις κατά τομέα 65 Διάγραμμα Γ Προστιθέμενη αξία του τομέα των υπηρεσιών στη ζώνη του ευρώ 66 Διάγραμμα Δ Προστιθέμενη αξία του βιομηχανικού τομέα της ζώνης του ευρώ 66 6 Η πρόοδος των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων στις αγορές εργασίας και προϊόντων της ΕΕ 69 7 Εξελίξεις στην έκδοση χρεογράφων της γενικής κυβέρνησης στη ζώνη του ευρώ 73 Πίνακας Α Ετήσιοι ρυθμοί αύξησης των χρεογράφων που έχουν εκδοθεί από τις κυβερνήσεις των χωρών της ζώνης του ευρώ 73 EKT 5

7 Πίνακας Β Διάρθρωση των κυκλοφορούντων χρεογράφων που έχουν εκδοθεί από τις κυβερνήσεις των χωρών της ζώνης του ευρώ 74 Διάγραμμα Α Αξία κυκλοφορούντων κρατικών χρεογράφων της ζώνης του ευρώ το κατά χώρα έκδοσης 75 Διάγραμμα Β Καθαρές εκδόσεις κρατικών χρεογράφων στη ζώνη του ευρώ το κατά χώρα έκδοσης 75 8 Η ανακύκλωση των πετρελαϊκών εισπράξεων και οι επιδράσεις της 80 Διάγραμμα Α Εισπράξεις από εξαγωγές πετρελαίου 80 Διάγραμμα Β Καθαρές απαιτήσεις του ΟΠΕΚ και η σύνθεσή τους κατά νόμισμα 80 Διάγραμμα Γ Καθαρές απαιτήσεις της Ρωσίας και η σύνθεσή τους κατά νόμισμα 81 Πίνακας Μερίδια αγοράς επιλεγμένων οικονομιών στις εισαγωγές του ΟΠΕΚ και της ΚΑΚ 82 9 Υπηρεσίες διαχείρισης συναλλαγματικών διαθεσίμων από το Ευρωσύστημα Ερευνητικό δίκτυο για τις αγορές κεφαλαίων και τη χρηματοπιστωτική ενοποίηση στην Ευρώπη Σύγκριση των επιτοκίων των στεγαστικών δανείων μεταξύ των περιφερειών στη ζώνη του ευρώ και της ΗΠΑ 141 Διάγραμμα Α Διασπορά των κυμαινόμενων και βραχυπρόθεσμων επιτοκίων επί στεγαστικών δανείων μεταξύ των χωρών της ζώνης του ευρώ και μεταξύ των περιφερειών των ΗΠΑ 141 Διάγραμμα Β Διασπορά των μακροπρόθεσμων επιτοκίων επί στεγαστικών δανείων μεταξύ των χωρών της ζώνης του ευρώ και μεταξύ των περιφερειών των ΗΠΑ Δημόσιες δηλώσεις της ΕΚΤ σχετικά με τη μεταρρύθμιση του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης 154 ΠΙΝΑΚΕΣ 1 Η εξέλιξη των τιμών 55 2 Δείκτες κόστους εργασίας 60 3 Σύνθεση της αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ 62 4 Εξελίξεις στην αγορά εργασίας 68 5 Δημοσιονομική κατάσταση των χωρών της ζώνης του ευρώ 71 6 Αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ στα εκτός της ζώνης του ευρώ κράτη-μέλη της ΕΕ και στη ζώνη του ευρώ 86 7 Πληθωρισμός βάσει του ΕνΔΤΚ στα εκτός της ζώνης του ευρώ κράτη-μέλη της ΕΕ και στη ζώνη του ευρώ 87 8 Δημοσιονομική κατάσταση των εκτός της ζώνης του ευρώ κρατών-μελών της ΕΕ και της ζώνης του ευρώ 89 9 Ισοζύγιο πληρωμών, επιλεγμένες κατηγορίες Εξελίξεις στον ΜΣΙ ΙΙ Επίσημη στρατηγική νομισματικής πολιτικής στα εκτός της ζώνης του ευρώ κράτη-μέλη της ΕΕ Όγκος και αξία πληρωμών μέσω TARGET Συνολική διαθεσιμότητα του TARGET Πλαστά τραπεζογραμμάτια κατά ονομαστική αξία Κατανομή της παραγωγής τραπεζογραμματίων ευρώ το EKT

8 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΑ 1 Επιτόκια της ΕΚΤ και της αγοράς χρήματος 21 2 Κυριότερες εξελίξεις στις μεγάλες βιομηχανικές οικονομίες 24 3 Κυριότερες εξελίξεις στις αγορές βασικών εμπορευμάτων 27 4 Μ3 και δάνεια προς τον ιδιωτικό τομέα 28 5 Συμβολή στην ετήσια αύξηση του Μ Βραχυπρόθεσμα επιτόκια καταθέσεων 29 7 Συμβολή στον ετήσιο ρυθμό αύξησης των βραχυπρόθεσμων καταθέσεων και των συμφωνιών επαναγοράς 29 8 Παράγοντες μεταβολής του Μ Εκτιμήσεις της απόκλισης της ποσότητας χρήματος Βραχυπρόθεσμα επιτόκια στη ζώνη του ευρώ και η κλίση της καμπύλης αποδόσεων της αγοράς χρήματος Επιτόκια συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης επί EURIBOR τριών μηνών και η τεκμαρτή μεταβλητότητα με βάση δικαιώματα προαιρέσεως Αποδόσεις μακροπρόθεσμων κρατικών ομολόγων Πραγματικές αποδόσεις ομολόγων και πληθωρισμός νεκρού σημείου στη ζώνη του ευρώ Δείκτες τιμών μετοχών Αύξηση πραγματοποιηθέντων και αναμενόμενων κερδών ανά μετοχή Δάνεια των ΝΧΙ προς τα νοικοκυριά Επιτόκια χορηγήσεων προς νοικοκυριά και μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις Χρέος των νοικοκυριών και δαπάνες εξυπηρέτησής του Πραγματικό κόστος εξωτερικής χρηματοδότησης των μη χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων της ζώνης του ευρώ Δείκτες κερδοφορίας των εισηγμένων μη χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων της ζώνης του ευρώ Ανάλυση του πραγματικού ετήσιου ρυθμού αύξησης της εξωτερικής χρηματοδότησης των μη χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων Δείκτες χρέους του τομέα των μη χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων Πληθωρισμός βάσει του ΕνΔΤΚ: κύριες συνιστώσες Συμβολή στον πληθωρισμό βάσει του ΕνΔΤΚ Οι τιμές των κατοικιών Τιμές παραγωγού βιομηχανικών προϊόντων: ανάλυση σε συνιστώσες Μισθολογική δαπάνη ανά μισθωτό στη ζώνη του ευρώ: ανάλυση κατά τομέα Συμβολή στην ανά τρίμηνο αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ Δείκτες εμπιστοσύνης Ανεργία Παραγωγικότητα της εργασίας Ονομαστική και πραγματική σταθμισμένη συναλλαγματική ισοτιμία του ευρώ Ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών και συνιστώσες του Ισοζύγιο χρηματοοικονομικών συναλλαγών της ζώνης του ευρώ Ροές κεφαλαίων από τη ζώνη του ευρώ προς τα νέα κράτη-μέλη της ΕΕ Καθαρή διεθνής επενδυτική θέση Μεταβολές της συναλλαγματικής ισοτιμίας του ευρώ έναντι νομισμάτων της ΕΕ που δεν συμμετέχουν στον ΜΣΙ ΙΙ Παράγοντες ρευστότητας στη ζώνη του ευρώ το Αποδεκτά εμπορεύσιμα περιουσιακά στοιχεία Αποδεκτά εμπορεύσιμα περιουσιακά στοιχεία που παραχωρήθηκαν ως ασφάλεια Διαφορά ποσοστών παραχωρηθέντωναποδεκτών περιουσιακών στοιχείων Συνολική αξία των τραπεζογραμματίων σε κυκλοφορία μεταξύ 2000 και Συνολικός αριθμός των τραπεζοραμματίων ευρώ σε κυκλοφορία μεταξύ 2002 και Αριθμός τραπεζογραμματίων ευρώ σε κυκλοφορία μεταξύ 2002 και Αριθμός πλαστών τραπεζογραμματίων ευρώ που αποσύρθηκαν από την κυκλοφορία μεταξύ 2002 και Σειρά Working Papers της ΕΚΤ (ταξινόμηση του Journal of Economic Literature) 122 EKT 7

9 ΣTΝSΟΜΟΓΡAUIER VXΡER AΛΛER RTΝSΟΜΟΓΡAUIEΣ ΒΕΛ ΤΣΕ ΔΑΝ ΓΕΡ ΕΣΘ ΕΛΛ ΙΣΠ ΓΑΛ ΙΡΛ ΙΤΑ ΚΥΠ ΛΕΤ ΛΙΘ ΛΟΥ ΟΥΓ ΜΑΛ ΟΛΛ ΑΥΣ ΠΟΛ ΠΟΡ ΣΛΝ ΣΛΚ ΦΙΝ ΣΟΥ ΗΒ ΙΑΠ ΗΠΑ Βέλγιο Τσεχία Δανία Γερμανία Εσθονία Ελλάδα Ισπανία Γαλλία Ιρλανδία Ιταλία Κύπρος Λετονία Λιθουανία Λουξεμβούργο Ουγγαρία Μάλτα Ολλανδία Αυστρία Πολωνία Πορτογαλία Σλοβενία Σλοβακία Φινλανδία Σουηδία Ηνωμένο Βασίλειο Ιαπωνία Ηνωμένες Πολιτείες ΑΕΠ ΒΡΜ5 ΔΝΤ ΔΟΕ ΔΤΚ ΔΤΠ ΕΕ ΕθνΚΤ ΕΚΤ ΕνΔΤΚ ΕΝΙ ΕΟΧ ΕΣΚΤ ΕΣΛ 95 EUR ΝΧΙ ΟΝΕ ΣΣΙ ΤΔΔ ακαθάριστο εγχώριο προϊόν Εγχειρίδιο Ισοζυγίου Πληρωμών του ΔΝΤ (5η έκδοση) Διεθνές Νομισματικό Ταμείο Διεθνής Οργάνωση Εργασίας Δείκτης Τιμών Καταναλωτή Δείκτης Τιμών Παραγωγού Ευρωπαϊκή Ένωση εθνικές κεντρικές τράπεζες Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα Εναρμονισμένος Δείκτης Τιμών Καταναλωτή Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ίδρυμα Ευρωπαϊκός Οικονομικός Χώρος Ευρωπαϊκό Σύστημα Κεντρικών Τραπεζών Ευρωπαϊκό Σύστημα Λογαριασμών του 1995 ευρώ Νομισματικά Χρηματοπιστωτικά Ιδρύματα Οικονομική και Νομισματική Ένωση σταθμισμένη συναλλαγματική ισοτιμία Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών Σύμφωνα με την πρακτική της Κοινότητας, τα κράτημέλη της ΕΕ και οι υπό ένταξη χώρες αναφέρονται στην παρούσα έκθεση με την αλφαβητική σειρά του ονόματός τους στην αντίστοιχη εθνική γλώσσα. 8 EKT

10 Από το 1998 η ΕΚΤ διοργανώνει σειρά εκθέσεων με τίτλο Σύγχρονη τέχνη από τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στόχος κάθε έκθεσης είναι να φέρει το προσωπικό και τους επισκέπτες της ΕΚΤ σε επαφή με την εικαστική σκηνή μιας συγκεκριμένης χώρας της ΕΕ. Προτιμήθηκε η σύγχρονη τέχνη, επειδή αντικατοπτρίζει την περίοδο κατά την οποία έγινε πραγματικότητα η Νομισματική Ένωση. Ορισμένα από τα έργα αγοράζονται από την ΕΚΤ για να εμπλουτίσουν την καλλιτεχνική συλλογή της. Οι επτά σελίδες που διαχωρίζουν τα κεφάλαια της παρούσας Ετήσιας Έκθεσης απεικονίζουν έργα από αυτή τη συλλογή. Δημιουργός: Peter Sauerer Τίτλος: Großmarkthalle, 2004 Τεχνική: Ξύλο και νήμα, Διαστάσεις: εκ. 18 Δημιουργός: Ilse Haider Τίτλος: Kopf eines Athleten, 1994 Τεχνική: Ράβδοι ιτιάς σε φωτοευαίσθητη επιφάνεια, Διαστάσεις: εκ. 96 Δημιουργός: Pep Agut Τίτλος: Read your voice, 2000 Τεχνική: Μικτή τεχνική, Διαστάσεις: εκ. 130 Δημιουργός: Maria Hedlund Τίτλος: Loosing Ground, 2003 Τεχνική: Τέσσερα c-print σε αλουμίνιο, Διαστάσεις: εκ. κάθε c-print 150 Δημιουργός: David Farrell Τίτλος: Ballynultagh, 2000 (από τη σειρά Αθώα τοπία ) Τεχνική: Φωτογραφία, Διαστάσεις: εκ. 166 Δημιουργός: Natividad Bermejo Τίτλος: Duérmete niño, 2000 Τεχνική: Γραφίτης σε χαρτί, Διαστάσεις: εκ. 172 Δημιουργός: Pedro Proença Τίτλος: Alla turca (algumas anotações musicais), 2001 Τεχνική: Ακρυλικό σε μουσαμά, Διαστάσεις: εκ. 178 EKT 9

11

12 PΡΟΛOΓOR

13 Η οικονομική δραστηριότητα συνεπώς αποδείχθηκε σχετικά ανθεκτική σε ένα περιβάλλον που χαρακτηρίστηκε από υψηλές και ευμετάβλητες τιμές του πετρελαίου. Ωστόσο, λόγω των μεγάλων αυξήσεων των τιμών των βασικών εμπορευμάτων και της ενέργειας και δευτερευόντως των αυξήσεων των διοικητικά καθοριζόμενων τιμών και των έμμεσων φόρων, ο ετήσιος ρυθμός πληθωρισμού βάσει του ΕνΔΤΚ το ήταν 2,2% ελαφρώς υψηλότερος από ό,τι τα δύο προηγούμενα έτη (2,1%). Παρ όλα αυτά, οι εγχώριες πληθωριστικές πιέσεις παρέμειναν υπό έλεγχο, καθώς η συνεχιζόμενη συγκράτηση των μισθολογικών αυξήσεων και οι ευνοϊκές τάσεις στις τιμές των εισαγόμενων μεταποιητικών αγαθών αντιστάθμισαν σε κάποιο βαθμό την άνοδο των τιμών των βασικών εμπορευμάτων και της ενέργειας. *** Επιθυμώ κατ αρχάς να αποτίσω φόρο τιμής στον προκάτοχό μου Wim Duisenberg, τον πρώτο μας Πρόεδρο, που απεβίωσε πέρυσι. Όπως έχω πει επανειλημμένως, στο Άμστερνταμ, στη Φραγκφούρτη και σε πολλές άλλες πόλεις ανά την Ευρώπη, αυτό το ίδρυμα, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, το προσωπικό της, τα μέλη της Εκτελεστικής Επιτροπής, του Διοικητικού Συμβουλίου και του Γενικού Συμβουλίου, όλοι μας, οφείλουμε τεράστια ευγνωμοσύνη στον Wim. Η μνήμη του θα μας συντροφεύει πάντοτε και, όπως θα έλεγε και ο Σατωβριάνδος, ο θάνατος δεν τον νίκησε, απλώς τον έκανε αόρατο. 12 EKT *** Το το πραγματικό ΑΕΠ της ζώνης του ευρώ αυξήθηκε κατά 1,4%, έναντι 1,8% το 2004 και 0,7% το Ο ρυθμός της οικονομικής δραστηριότητας ήταν μέτριος το πρώτο εξάμηνο, αλλά επιταχύνθηκε σταδιακά στη διάρκεια του δεύτερου εξαμήνου, χάρη στη συνεχιζόμενη έντονη άνοδο της παγκόσμιας ζήτησης, την ισχυρή αύξηση των επιχειρηματικών κερδών και τις ιδιαίτερα ευνοϊκές συνθήκες χρηματοδότησης. Υπό συνθήκες υποτονικών εγχώριων πληθωριστικών πιέσεων, το Διοικητικό Συμβούλιο διατήρησε τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ αμετάβλητα στο ιστορικώς χαμηλό επίπεδο του 2% κατά το μεγαλύτερο μέρος του έτους, ενώ παράλληλα συνέχισε να παρακολουθεί προσεκτικά τις μακροπρόθεσμες προσδοκίες για τον πληθωρισμό. Καθώς προχωρούσε το έτος, η οικονομική ανάλυση της ΕΚΤ υποδήλωνε ότι αυξάνονταν οι κίνδυνοι διατάραξης της μεσοπρόθεσμης σταθερότητας των τιμών προς τα άνω. Η αξιολόγηση αυτή επιβεβαιωνόταν και από τη νομισματική ανάλυση, με δεδομένη την ταχεία νομισματική και πιστωτική επέκταση σε συνδυασμό με την ήδη άφθονη ρευστότητα. Προς το τέλος του, με βάση την τακτική διασταύρωση της οικονομικής ανάλυσης με τη νομισματική ανάλυση διαφάνηκε ότι ήταν αναγκαία η προσαρμογή της χαλαρής κατεύθυνσης της νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι εν λόγω κίνδυνοι. Γι αυτό και την 1η Δεκεμβρίου το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε να αυξήσει τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ κατά 25 μονάδες βάσης, μετά από δυόμισι περίπου έτη κατά τα οποία είχαν διατηρηθεί αμετάβλητα. ***

14 Οι προσδοκίες για τον πληθωρισμό στη ζώνη του ευρώ ως σύνολο είναι σταθεροποιημένες σε επίπεδα συμβατά με τη σταθερότητα των τιμών, όπως καταγράφουν έρευνες συγκυρίας και δείκτες των χρηματοπιστωτικών αγορών. Αυτό έχει συμβάλει ώστε να διατηρηθούν σε χαμηλό επίπεδο τα ασφάλιστρα κινδύνου που ενσωματώνονται στα ονομαστικά επιτόκια για όλες τις διάρκειες και κατ επέκταση έχει συντελέσει στη διαμόρφωση χαμηλότερων επιτοκίων, τόσο βραχυπρόθεσμων όσο και μακροπρόθεσμων. Ο υψηλός βαθμός αξιοπιστίας της ΕΚΤ και η πολιτική της που είναι προσανατολισμένη στη σταθερότητα έχουν βοηθήσει με αυτό τον τρόπο στη διατήρηση πολύ ευνοϊκών συνθηκών χρηματοδότησης για τους επενδυτές, υποστηρίζοντας έτσι την οικονομική ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων εργασίας. Επίσης έχουν περιφρουρήσει την αγοραστική δύναμη των καταναλωτών, κάτι που έχει πολύ μεγάλη σημασία για όλους τους κατοίκους της ζώνης του ευρώ, ιδίως για εκείνους που έχουν χαμηλά εισοδήματα. Είναι απαραίτητο να διαφυλαχθεί αυτό το πλεονέκτημα της ζώνης του ευρώ. Προς το σκοπό αυτό, το Διοικητικό Συμβούλιο θα συνεχίσει να παρακολουθεί προσεκτικά όλες τις συναφείς εξελίξεις ώστε να εξασφαλίσει ότι οι προσδοκίες για τον πληθωρισμό σε ένα μεσοπρόθεσμο έως μακροπρόθεσμο ορίζοντα θα παραμείνουν σταθεροποιημένες σε επίπεδα συμβατά με τη σταθερότητα των τιμών. *** Η επιτυχία της ΟΝΕ εξαρτάται επίσης από την άσκηση διατηρήσιμων δημοσιονομικών πολιτικών και από την εφαρμογή συνολικών διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που θα αποσκοπούν στην ενίσχυση των αναπτυξιακών δυνατοτήτων της οικονομίας. Ένας τέτοιος συνδυασμός πολιτικών όχι μόνο προάγει τη συνοχή και την ευελιξία της οικονομίας της ζώνης του ευρώ, αλλά και στηρίζει τη νομισματική πολιτική στο έργο της, που είναι η διατήρηση της σταθερότητας των τιμών, ενισχύοντας έτσι την αποτελεσματικότητά της και συμβάλλοντας στη διατηρήσιμη αύξηση του προϊόντος και της απασχόλησης. Η τήρηση των συμφωνημένων δημοσιονομικών κανόνων ενισχύει τη διατηρησιμότητα των δημόσιων οικονομικών, η οποία έχει κρίσιμη σημασία ιδίως εν όψει της γήρανσης του πληθυσμού και των αναμενόμενων συνεπειών της για τα δημόσια οικονομικά. Γι αυτό ακριβώς και το Ευρωσύστημα ανέκαθεν υποστήριζε ένθερμα το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Η απαρέγκλιτη και ομοιόμορφη εφαρμογή των αναθεωρημένων κανόνων συμβάλλει στη δημοσιονομική πειθαρχία και βοηθά στην αποκα - τάσταση της αξιοπιστίας του δημοσιονομικού πλαισίου της ΕΕ και της εμπιστοσύνης στην άσκηση συνετών δημοσιονομικών πολιτικών. Η αξιόπιστη κατάρτιση και η έγκαιρη υποβολή των στατιστικών στοιχείων για τα δημόσια οικονομικά είναι επίσης απαραίτητες για το ευρωπαϊκό δημοσιονομικό πλαίσιο και για την αποτελεσματική λειτουργία της αμοιβαίας εποπτείας. Τα τελευταία χρόνια έχει σημειωθεί κάποια πρόοδος ως προς τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, αλλά η ενδιάμεση αναθεώρηση της στρατηγικής της Λισσαβώνας το Μάρτιο του έδειξε ότι χρειάζονται πολύ μεγαλύτερες προσπάθειες προκειμένου να διευρυνθούν οι δυνατότητες της Ευρώπης να επιτύχει οικονομική ανάπτυξη και άνοδο της απασχόλησης. Οι πιο ευέλικτες αγορές εργασίας και προϊόντων και χρηματοπιστωτικές αγορές ενθαρρύνουν την αποτελεσματικότερη κατανομή των πόρων, ενώ ένα ευνοϊκό επιχειρηματικό περιβάλλον ενισχύει την ικανότητα εισαγωγής καινοτομιών, επενδύσεων και δημιουργίας θέσεων εργασίας. Υπάρχει επίσης η πρόκληση που συνδέεται με την ολοκλήρωση της εσωτερικής αγοράς, συμπεριλαμβανομένης της αγοράς υπηρεσιών, που θα επιτρέψει στις επιχειρήσεις να επωφεληθούν από οικονομίες κλίμακας και από την αυξανόμενη αποτελεσματικότητα της οικονομίας. Γενικότερα, ο καλύτερος τρόπος για να αξιοποιηθούν πλήρως οι ευκαιρίες που δημιουργούν η παγκοσμιοποίηση και η ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας είναι να δρομολογηθούν και να επιταχυνθούν οι διαρθρωτικές αλλαγές. Με αυτό τον τρόπο διανοίγονται οι καλύτερες προοπτικές για τη μελλοντική ευημερία των Ευρωπαίων πολιτών. *** EKT 13

15 Το Ευρωσύστημα παρακολουθεί με πολλή προσοχή τις εξελίξεις που αφορούν τη χρηματοπιστωτική ενοποίηση στην Ευρώπη. Η χρηματοπιστωτική ενοποίηση συμβάλλει στην ομαλή εφαρμογή της ενιαίας νομισματικής πολιτικής σε ολόκληρη τη ζώνη του ευρώ, καθώς και στην αποτελεσματική κατανομή των οικονομικών πόρων και κατ επέκταση στην οικονομική ανάπτυξη. Συνδέεται στενά με το καθήκον του Ευρωσυστήματος να διαφυλάσσει τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα και είναι επίσης σημαντική για την αποτελεσματική και απρόσκοπτη λειτουργία των συστημάτων πληρωμών και διακανονισμού. Το Σεπτέμβριο του η ΕΚΤ δημοσίευσε για πρώτη φορά έκθεση με σύνολο δεικτών που μετρούν τη χρηματοπιστωτική ενοποίηση στη ζώνη του ευρώ. Αυτοί οι δείκτες υποδήλωναν αύξηση της χρηματοπιστωτικής ενοποίησης, αν και όχι στον ίδιο βαθμό στα διάφορα τμήματα της αγοράς. Τέλος, η ΕΚΤ, με επιφύλαξη του πρωταρχικού της σκοπού που είναι η σταθερότητα των τιμών, στηρίζει τους γενικούς στόχους της ΕΕ, στους οποίους συγκαταλέγεται η χρηματοπιστωτική ενοποίηση. Πλήρης ενοποίηση έχει ήδη επιτευχθεί στον τομέα των συστημάτων διακανονισμού σε συνεχή χρόνο, μέσω του συστήματος TARGET. Το Ευρωσύστημα ενεργά προετοιμάζει το σύστημα TARGET2, το οποίο θα προσφέρει αναβαθμισμένες υπηρεσίες και ένα νέο πλαίσιο τιμολόγησης για τις βασικές υπηρεσίες. Το TARGET2 θα τεθεί σε λειτουργία στις 19 Νοεμβρίου 2007 για την πρώτη ομάδα χωρών που θα μεταπέσουν στο νέο σύστημα. Όλες οι κεντρικές τράπεζες που συμμετέχουν στο TARGET2, μαζί με τις εθνικές τραπεζικές κοινότητες, αναμένεται να χρησιμοποιούν το νέο σύστημα από το Μάιο του 2008 το αργότερο. Όσον αφορά τα συστήματα πληρωμών μικρής αξίας, η δημιουργία του Ενιαίου Χώρου Πληρωμών (Single Euro Payments Area SEPA) παραμένει στόχος νευραλγικής σημασίας. Εντός του SEPA, οι συναλλασσόμενοι θα μπορούν να πραγματοποιούν πληρωμές σε όλη τη ζώνη του ευρώ από έναν και μόνο τραπεζικό λογαριασμό, χρησιμοποιώντας ένα κοινό σύνολο μέσων πληρωμής, με την ίδια αποτελεσματικότητα και ασφάλεια όπως και στις πληρωμές εντός της χώρας τους. Προβλέπεται ότι αυτή η επιλογή θα είναι διαθέσιμη στους πολίτες έως το 2008 το αργότερο. Το Ευρωσύστημα υποστηρίζει αμέριστα αυτή την καταληκτική ημερομηνία, η τήρηση της οποίας προϋποθέτει την ισχυρή δέσμευση όλων των ενδιαφερομένων. Μετά την υπογραφή της Συνθήκης για το Σύνταγμα της Ευρώπης (Ευρωπαϊκό Σύνταγμα) τον Οκτώβριο του 2004, τα κράτη-μέλη άρχισαν τις απαραίτητες διαδικασίες για την κύρωσή της. Επί του παρόντος, το Ευρωπαϊκό Σύνταγμα έχει κυρωθεί ή πρόκειται σύντομα να κυρωθεί σε 15 κράτη-μέλη. Στη Γαλλία και την Ολλανδία το Σύνταγμα δεν συγκέντρωσε την πλειοψηφία στα σχετικά δημοψηφίσματα. Κατά την άποψη της ΕΚΤ, το Ευρωπαϊκό Σύνταγμα αποσαφηνίζει το νομικό και θεσμικό πλαίσιο της ΕΕ και αυξάνει την ικανότητα της Ένωσης να δρα τόσο στο ευρωπαϊκό όσο και στο διεθνές επίπεδο, ενώ παράλληλα επιβεβαιώνει το υπάρχον νομισματικό πλαίσιο. Θα πρέπει να τονιστεί ότι η διαδικασία κυρώσεως δεν επηρεάζει τη λειτουργία της Νομισματικής Ένωσης ούτε τη σταθερότητα του ευρώ. Η ΕΚΤ, είτε υπό την παρούσα Συνθήκη είτε υπό το Ευρωπαϊκό Σύνταγμα, θα συνεχίσει να διασφαλίζει την αξιοπιστία του ευρώ και να διατηρεί τη σταθερότητα των τιμών, ως προϋπόθεση για ένα μη πληθωριστικό μακροοικονομικό περιβάλλον που συμβάλλει στην οικονομική ανάπτυξη και στη δημιουργία θέσεων εργασίας. Το τέσσερα κράτη-μέλη της ΕΕ εντάχθηκαν στο μηχανισμό συναλλαγματικών ισοτιμιών (ΜΣΙ ΙΙ) με την προοπτική να ενταχθούν στη ζώνη του ευρώ όταν θα έχουν επιτύχει διαρκή σύγκλιση με βάση όλα τα σχετικά κριτήρια. Η ΕΚΤ, όπως και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, θα εκδώσει την τακτική διετή της έκθεση για τη σύγκλιση το φθινόπωρο του Αξίζει να υπογραμμιστεί ότι κάθε κράτος-μέλος θα κριθεί χωριστά σύμφωνα με τις οικονομικές και νομισματικές επιδόσεις του, με πλήρη σεβασμό προς την αρχή της ίσης μεταχείρισης. Υπό αυτές τις συνθήκες, η διεύρυνση της ζώνης του ευρώ θα είναι ευεργετική τόσο για 14 EKT

16 τα σημερινά μέλη της όσο και για τις νεοεντασσόμενες σ αυτή χώρες. Το τα οικονομικά αποτελέσματα της ΕΚΤ εμφάνισαν πλεόνασμα ύψους 992 εκατ. ευρώ. Σχηματίστηκε ισόποση πρόβλεψη έναντι κινδύνων συναλλάγματος, επιτοκίων και τιμής χρυσού, με αποτέλεσμα τα καθαρά λογιστικά δηλωμένα κέρδη της χρήσης να διαμορφωθούν ακριβώς στο μηδέν. Η πρόβλεψη θα χρησιμεύει για την κάλυψη ζημιών από τους παραπάνω κινδύνους, ιδίως ζημιών από αποτίμηση που δεν καλύπτονται από τους λογαριασμούς αναπροσαρμογής. Το πλεόνασμα του σημειώθηκε μετά από καθαρή ζημία ύψους εκατ. ευρώ κατά το 2004, η οποία οφειλόταν κυρίως στην ανατίμηση του ευρώ έναντι του δολαρίου ΗΠΑ. Το το ευρώ υποτιμήθηκε έναντι του δολαρίου. Ο συνολικός αριθμός θέσεων εργασίας σύμφωνα με τον προϋπολογισμό της ΕΚΤ για το ήταν 1.369,5 σε ισοδύναμες θέσεις πλήρους απασχόλησης, έναντι 1.362,5 το Στο τέλος του ο αριθμός των υπαλλήλων που απασχολούσε η ΕΚΤ με μόνιμη σύμβαση ή σύμβαση ορισμένου χρόνου διάρκειας τουλάχιστον ενός έτους ήταν 1.360, που αντιστοιχούσε σε ισοδύναμες θέσεις πλήρους απασχόλησης. Μετά τις 15 Μαΐου η ΕΚΤ άρχισε να δέχεται αιτήσεις από πολίτες των δύο εντασσόμενων χωρών, της Βουλγαρίας, και της Ρουμανίας. Η εφαρμογή της νέας στρατηγικής για το ανθρώπινο δυναμικό που ξεκίνησε το 2004 συνεχίστηκε και στη διάρκεια του. Εκτός από την προώθηση της κινητικότητας, η στρατηγική δίνει έμφαση και στην ανάπτυξη διοικητικών ικανοτήτων εντός της ΕΚΤ και στη διαρκή απόκτηση και ανάπτυξη δεξιοτήτων και προσόντων από τα μέλη του προσωπικού. Επιπλέον, οι έξι αξίες που αναγνωρίστηκαν το 2004 ενσωματώθηκαν σταδιακά στις πολιτικές για το ανθρώπινο δυναμικό και θα συνεχίσουν να καθοδηγούν όλα τα μέλη του προσωπικού στην καθημερινή τους εργασία. Ζητήματα ανθρώπινου δυναμικού εξετάζονται επίσης και σε επίπεδο Ευρωσυστήματος. Με σκοπό την περαιτέρω προώθηση της συνεργασίας και του ομαδικού πνεύματος μεταξύ των κεντρικών τραπεζών του Ευρωσυστήματος/ΕΣΚΤ σ αυτό τον τομέα, το Διοικητικό Συμβούλιο θέσπισε τη Διάσκεψη για το Ανθρώπινο Δυναμικό το. Με την επιφύλαξη θεμάτων που υπάγονται στην αποκλειστική αρμοδιότητα των εθνικών κεντρικών τραπεζών και της ΕΚΤ, η Διάσκεψη θα δίνει τη δυνατότητα για ανταλλαγή πείρας, τεχνογνωσίας και πληροφοριών σε θέματα που αφορούν τη διαχείριση των ανθρώπινων πόρων και θα βοηθήσει μεταξύ άλλων να αναδειχθούν ευκαιρίες για κοινές επιμορφωτικές δραστηριότητες και να αναπτυχθούν μέτρα για την προώθηση των ανταλλαγών προσωπικού. Η Διάσκεψη, μαζί με την Επιτροπή Επικοινωνιών του Ευρωσυστήματος/ΕΣΚΤ, έχει λάβει επίσης εντολή να εφαρμόσει συγκεκριμένα μέτρα για την προβολή της δήλωσης σχετικά με την αποστολή του Ευρωσυστήματος η οποία δημοσιεύθηκε τον Ιανουάριο του. Η συγκεκριμενοποίηση της δήλωσης αυτής κατά την καθημερινή εργασία των υπαλλήλων του Ευρωσυστήματος θα είναι μια διαρκώς εξελισσόμενη διαδικασία που θα ενισχύσει το ομαδικό πνεύμα μεταξύ της ΕΚΤ και των εθνικών κεντρικών τραπεζών της ζώνης του ευρώ. Ως ίδρυμα δημόσιου χαρακτήρα, η ΕΚΤ έχει αναλάβει τη δέσμευση να παρέχει άριστη ποιότητα υπηρεσιών με το χαμηλότερο δυνατό κόστος. Εν όψει αυτής της μόνιμης δέσμευσης, η Εκτελεστική Επιτροπή αποφάσισε να εξετάσει την αποτελεσματικότητα και την αποδοτικότητα της ΕΚΤ διεξάγοντας αξιολόγηση του προϋπολογισμού από μηδενική βάση (zerobased budgeting ZBB), στην οποία συμμετείχαν ενεργά το προσωπικό και τα διοικητικά στελέχη της ΕΚΤ. Με βάση τα πορίσματα της ZBB, η Εκτελεστική Επιτροπή αποφάσισε ότι πολλές θέσεις εργασίας θα μπορούσαν να εξοικονομηθούν ή να ανακατανεμηθούν χωρίς να γίνουν απολύσεις. Εφαρμόστηκε προσωρινό πάγωμα προσλήψεων. Η Εκτελεστική Επιτροπή υιοθέτησε σειρά άλλων μέτρων που καλύπτουν ευρύ φάσμα οργανωτικών ζητημάτων τόσο εντός όσο και μεταξύ των διαφόρων υπηρεσιακών μονάδων της ΕΚΤ και που θα επιτρέψουν στο EKT 15

17 ίδρυμα να αυξήσει την αποτελεσματικότητα και την αποδοτικότητά του. Οι οργανωτικές αλλαγές που αποφασίστηκαν μετά τη ΖΒΒ όπως η αναδιοργάνωση ορισμένων υπηρεσιακών μονάδων προκειμένου να αξιοποιηθούν καλύτερα οι συνέργειες, η συγκέντρωση των εξειδικευμένων γνώσεων και αναλυτικών ικανοτήτων, η απλούστευση των υπηρεσιακών διαδικασιών και η έμφαση στο μεσοπρόθεσμο στρατηγικό προγραμματισμό υλοποιούνται ήδη σταδιακά. Η ώθηση που δόθηκε από τη ΖΒΒ θα ενισχύσει το υψηλό αίσθημα ευθύνης των διευθυντικών στελεχών όσον αφορά την καλύτερη δυνατή χρήση των διαθέσιμων πόρων. αναθεωρημένη αρχιτεκτονική πρόταση και κήρυξε την έναρξη της μελέτης εφαρμογής το Δεκέμβριο του. Η ΕΚΤ έχει αναλάβει τη δέσμευση να διαχειριστεί και να παρακολουθήσει το έργο με άκρα επιμέλεια όσον αφορά το συνολικό κόστος και την έγκαιρη ολοκλήρωση των ποικίλων φάσεων του έργου. Uqacjuoύqsg, Lάqsioy 2006 Μετά την επιλογή, που έγινε στις αρχές του, της αρχιτεκτονικής πρότασης για τις μελλοντικές κτιριακές εγκαταστάσεις της ΕΚΤ, το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε να επανεξετάσει τις εν γένει απαιτήσεις και την έκταση του έργου. Η φάση τελειοποίησης οδήγησε σε σημαντική μείωση του εκτιμώμενου κόστους κατασκευής. Το Διοικητικό Συμβούλιο ενέκρινε την Jean-Claude Trichet 16 EKT

18

19 Δημιουργός Peter Sauerer Τίτλος Groß markthalle, 2004 Τεχνική Nύλο και νήμα Διαστάσεις 90 x 20 x 15 εκ. EKT και Peter Sauerer

20 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚER ENEΛΙNEIR ΚAI ΝΟΜIRΜASΙΚG ΠΟΛISIJG

21 1 ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ Η οικονομική ανάπτυξη στη ζώνη του ευρώ επιβραδύνθηκε το δεύτερο εξάμηνο του 2004 και το πρώτο εξάμηνο του, εν μέρει εξαιτίας της ανόδου των τιμών του πετρελαίου, της πρόσκαιρης επιβράδυνσης των παγκόσμιων εμπορικών συναλλαγών και των επιδράσεων από παλαιότερη ανατίμηση του ευρώ, οι οποίες εκδηλώθηκαν με χρονική υστέρηση. Το δεύτερο εξάμηνο του όμως η επέκταση της οικονομικής δραστηριότητας στη ζώνη του ευρώ επιταχύνθηκε και πάλι, ωφελούμενη από τη συνεχιζόμενη έντονη άνοδο της παγκόσμιας ζήτησης, την ισχυρή αύξηση των επιχειρηματικών κερδών και τις ιδιαίτερα ευνοϊκές συνθήκες χρηματοδότησης. Συνολικά, το πραγματικό ΑΕΠ διορθωμένο εν μέρει ως προς τον αριθμό των εργάσιμων ημερών αυξήθηκε κατά 1,4% το, έναντι 1,8% το 2004 και 0,7% το Παρά τις υψηλές και ευμετάβλητες τιμές του πετρελαίου, η οικονομική δραστηριότητα αποδείχθηκε σχετικά ανθεκτική το. Παρά τις μεγάλες αυξήσεις των τιμών των βασικών εμπορευμάτων και της ενέργειας, οι εγχώριες πληθωριστικές πιέσεις παρέμειναν συγκρατημένες σε ένα περιβάλλον όπου ο ρυθμός οικονομικής ανάπτυξης σημείωνε σταδιακή ανάκαμψη αλλά εξακολουθούσε να είναι σχετικά μέτριος. Ειδικότερα, οι μισθολογικές αυξήσεις παρέμειναν συγκρατημένες. Στον περιορισμό των πληθωριστικών πιέσεων συνέβαλαν επίσης οι ευνοϊκές εξελίξεις των τιμών των εισαγόμενων μεταποιητικών αγαθών. Οι μακροπρόθεσμες προσδοκίες για τον πληθωρισμό στη ζώνη του ευρώ παρέμειναν σταθεροποιημένες σε επίπεδα συμβατά με τη σταθερότητα των τιμών. Παρ όλα αυτά, ο μετρούμενος πληθωρισμός παρέμεινε κάπως αυξημένος το, κυρίως εξαιτίας της έντονης ανόδου των τιμών της ενέργειας και δευτερευόντως λόγω αυξήσεων των διοικητικά καθοριζόμενων τιμών και της έμμεσης φορολογίας. Συνολικά, ο ετήσιος ρυθμός πληθωρισμού με βάση τον ΕνΔΤΚ διαμορφώθηκε σε 2,2% το, δηλ. ελαφρά υψηλότερος από το ρυθμό των δύο προηγούμενων ετών (2,1%). Συνέχισαν να επικρατούν κίνδυνοι ανόδου του πληθωρισμού, συνδεόμενοι ιδίως με το ενδεχόμενο δευτερογενών επιδράσεων από τις αυξημένες τιμές του πετρελαίου στον καθορισμό των μισθών και των τιμών. Η νομισματική επέκταση που είχε αρχίσει να επιταχύνεται στα μέσα του 2004 ενισχύθηκε περαιτέρω το, όμως μετριάστηκε κάπως τους τρεις τελευταίους μήνες του έτους. Αυτή η επιτάχυνση αντανακλούσε εν μέρει την αυξητική επίδραση την οποία ασκούν τα χαμηλά επιτόκια στη ζήτηση χρήματος και πιστώσεων. Η έντονη νομισματική επέκταση επαύξησε την ήδη άφθονη ρευστότητα στη ζώνη του ευρώ, γεγονός που υποδηλώνει κινδύνους διατάραξης της σταθερότητας των τιμών σε ένα μεσοπρόθεσμο έως μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Υπό αυτές τις συνθήκες, το ελάχιστο επιτόκιο προσφοράς για τις πράξεις κύριας αναχρηματοδότησης του Ευρωσυστήματος παρέμεινε αμετάβλητο στο ιστορικά χαμηλό επίπεδο του 2% κατά το μεγαλύτερο μέρος του έτους. Τους πρώτους μήνες του έτους, η οικονομική ανάλυση έδειχνε ότι οι εγχώριες πληθωριστικές πιέσεις παρέμεναν υπό έλεγχο. Ωστόσο, στο πλαίσιο της ταχείας νομισματικής επέκτασης σε συνδυασμό με την άφθονη ρευστότητα, το Διοικητικό Συμβούλιο τόνιζε ότι απαιτείται επαγρύπνηση για πιθανούς κινδύνους διατάραξης της σταθερότητας των τιμών. Εξάλλου, οι προβολές για τον πληθωρισμό αναθεωρήθηκαν προοδευτικά προς τα άνω στη διάρκεια του έτους, εν μέρει επειδή διαφαινόταν ότι η έξαρση των τιμών του πετρελαίου θα διαρκούσε περισσότερο από όσο αρχικά προβλεπόταν, επιβεβαιώνοντας την ύπαρξη κινδύνων διατάραξης της σταθερότητας των τιμών. Το Δεκέμβριο του, η τακτική οικονομική και νομισματική ανάλυση και η διασταύρωση των αποτελεσμάτων τους οδήγησαν στην άποψη ότι ήταν αναγκαία η προσαρμογή της χαλαρής κατεύθυνσης της νομισματικής πολιτικής προκειμένου να αντιμετωπιστούν αυτοί οι κίνδυνοι. Ως εκ τούτου, το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε την 1η Δεκεμβρίου να αυξήσει τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ κατά 25 μονάδες βάσης, μετά από 2,5 χρόνια κατά τα οποία τα είχε διατηρήσει αμετάβλητα. Το ελάχιστο επιτόκιο προσφοράς των πράξεων 20 EKT

22 Διάγραμμα 1 Επιτόκια της ΕΚΤ και της αγοράς χρήματος (ποσοστά % ετησίως, ημερήσια στοιχεία) 6,0 επιτόκιο οριακής χρηματοδότησης επιτόκιο αποδοχής καταθέσεων ελάχιστο επιτόκιο προσφοράς στις πράξεις κύριας αναχρηματοδότησης EURIBOR τριών μηνών 6,0 5,0 5,0 4,0 4,0 3,0 3,0 2,0 2,0 1,0 1,0 0, Πηγή: ΕΚΤ. Σημείωση: Το επιτόκιο των πράξεων κύριας αναχρηματοδότησης είναι αυτό που εφαρμοζόταν στις δημοπρασίες σταθερού επιτοκίου για πράξεις που διακανονίστηκαν πριν από τις 28 Ιουνίου Μετά την ημερομηνία αυτή, είναι το ελάχιστο επιτόκιο προσφοράς για τις δημοπρασίες ανταγωνιστικού επιτοκίου. 0,0 κύριας αναχρηματοδότησης του Ευρωσυστήματος αυξήθηκε σε 2,25%, ενώ τα επιτόκια της διευκόλυνσης οριακής χρηματοδότησης και της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων αυξήθηκαν σε 1,25% και 3,25% αντίστοιχα (βλ. Διάγραμμα 1). Εξετάζοντας λεπτομερέστερα τις αποφάσεις νομισματικής πολιτικής που ελήφθησαν το, είναι χρήσιμο να χωρίσουμε το έτος σε δύο εξάμηνα. Όσον αφορά το πρώτο εξάμηνο, τα στοιχεία που ήταν διαθέσιμα τους πρώτους μήνες του στήριζαν την εκτίμηση ότι η επιβράδυνση του ρυθμού αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ που είχε παρατηρηθεί το δεύτερο εξάμηνο του 2004 θα ήταν βραχύβια. Ωστόσο, εξαιτίας κυρίως των επίμονα υψηλών και ευμετάβλητων τιμών του πετρελαίου, η εκτίμηση αυτή έγινε κάπως πιο απαισιόδοξη το β τρίμηνο του, καθώς παρατηρήθηκε αυξημένη αβεβαιότητα για τη βραχυπρόθεσμη εξέλιξη της εγχώριας ζήτησης. Έτσι, τον Ιούνιο του οι μακροοικονομικές προβολές των εμπειρογνωμόνων του Ευρωσυστήματος για το ρυθμό αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ αναθεωρήθηκαν προς τα κάτω συγκριτικά με τις προβολές του Δεκεμβρίου Σύμφωνα με τις νέες προβολές, ο ετήσιος ρυθμός αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ θα επιβραδυνόταν από 1,8% το 2004 σε 1,1%-1,7% το και θα διαμορφωνόταν σε 1,5%-2,5% το Παρόμοιες ήταν και οι προβλέψεις διεθνών και ιδιωτικών οργανισμών. Ωστόσο, εκτιμήθηκε ότι εξακολουθούν να υπάρχουν οι προϋποθέσεις για την επιτάχυνση της οικονομικής δραστηριότητας, παρά τους κινδύνους επιβράδυνσης που συνδέονταν με την περιορισμένη εμπιστοσύνη των καταναλωτών, τις υψηλές και ευμετάβλητες τιμές του πετρελαίου και τις παγκόσμιες ανισορροπίες. Στον εξωτερικό τομέα, η παγκόσμια οικονομία συνέχιζε να μεγεθύνεται με υψηλό ρυθμό, στηρίζοντας τις εξαγωγές της ζώνης του ευρώ. Στον εγχώριο τομέα, οι πολύ ευνοϊκές συνθήκες χρηματοδότησης, η ισχυρή άνοδος των επιχειρηματικών κερδών και η αναδιάρθρωση των επιχειρήσεων δημιουργούσαν θετικό περιβάλλον για τις επενδύσεις. Η αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης αναμενόταν να ωφεληθεί από την προβλεπόμενη αύξηση του πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος υπό συνθήκες εντονότερης ανόδου της απασχόλησης και χαμηλότερου πληθωρισμού. Σύμφωνα πάντως με EKT 21

23 αναθεωρημένα στατιστικά στοιχεία (που δημοσιεύθηκαν αργότερα στη διάρκεια του έτους) ο ρυθμός αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ, αν και παρέμεινε μέτριος, παρουσίασε σταδιακή ανάκαμψη το πρώτο εξάμηνο του (από 0,2% το δ τρίμηνο του 2004 σε 0,3% και 0,4% το α και το β τρίμηνο του αντίστοιχα), αντανακλώντας κυρίως την αυξημένη συμβολή των καθαρών εξαγωγών. Όσον αφορά την εξέλιξη των τιμών, ο ετήσιος πληθωρισμός με βάση τον ΕνΔΤΚ μειώθηκε σε 2,0% κατά μέσο όρο το πρώτο εξάμηνο του, από 2,3% περίπου το δεύτερο εξάμηνο του Η μείωση αυτή όμως αντανακλούσε κυρίως την επίδραση της βάσης σύγκρισης. Η έξαρση των τιμών του πετρελαίου εξακολουθούσε να ασκεί σημαντικές ανοδικές πιέσεις στον πληθωρισμό. Ωστόσο, οι μισθολογικές αυξήσεις παρέμεναν συγκρατημένες και έτσι δεν υπήρχαν ενδείξεις για τη συσσώρευση εγχώριων πληθωριστικών πιέσεων στη ζώνη του ευρώ. Κατόπιν τούτου, σύμφωνα με τις μακροοικονομικές προβολές των εμπειρογνωμόνων του Ευρωσυστήματος του Ιουνίου ο μέσος ετήσιος πληθωρισμός με βάση τον ΕνΔΤΚ αναμενόταν να διαμορφωθεί μεταξύ 1,8% και 2,2% το και μεταξύ 0,9% και 2,1% το Μολονότι σύμφωνα με το βασικό σενάριο των εν λόγω προβολών οι εγχώριες ανοδικές πιέσεις στον πυρήνα του πληθωρισμού παρέμεναν συγκρατημένες, επισημαίνονταν κίνδυνοι προς τα άνω απόκλισης από τις προβολές, οι οποίοι συνδέονταν ειδικότερα με τις μελλοντικές εξελίξεις των τιμών του πετρελαίου και με δυνητικές αυξήσεις της έμμεσης φορολογίας και των διοικητικά καθοριζόμενων τιμών. Επιπλέον, το Διοικητικό Συμβούλιο υπογράμμιζε την ανάγκη συνεχούς επαγρύπνησης για δυνητικές δευτερογενείς επιδράσεις της ανόδου των τιμών του πετρελαίου στη διαδικασία καθορισμού των μισθών και των τιμών. Η επιτάχυνση της νομισματικής επέκτασης που είχε ξεκινήσει στα μέσα του 2004 συνεχίστηκε το πρώτο εξάμηνο του. Αντίθετα με ό,τι είχε συμβεί κατά την προηγούμενη περίοδο έντονης νομισματικής επέκτασης (από το 2001 έως τα μέσα του 2003), η αύξηση της ποσότητας χρήματος προερχόταν κυρίως από τις πιο ρευστές συνιστώσες του Μ3 και συνδεόταν, από την πλευρά των παραγόντων μεταβολής του Μ3, με την πιστωτική επέκταση προς τον ιδιωτικό τομέα. Οι εξελίξεις αυτές αντανακλούσαν εν πολλοίς την αυξητική επίδραση των ιστορικά χαμηλών επιτοκίων της ζώνης του ευρώ. Εξαιτίας της έντονης ανόδου του Μ3 τα τελευταία χρόνια, η διαθέσιμη ρευστότητα στη ζώνη του ευρώ ήταν πολύ μεγαλύτερη από ό,τι απαιτείται για τη χρηματοδότηση μη πληθωριστικής ανάπτυξης. Εξάλλου, η ζήτηση στεγαστικών δανείων παρέμενε υψηλή, συμβάλλοντας στην έντονη αύξηση των τιμών των κατοικιών σε ορισμένες περιοχές της ζώνης του ευρώ, ενώ ο ετήσιος ρυθμός αύξησης των δανείων προς τις μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις σημείωνε σταδιακή ανάκαμψη. Συνεκτιμώντας αυτούς τους παράγοντες, το Διοικητικό Συμβούλιο έκρινε ότι, παρόλο που ήταν σκόπιμο να διατηρηθούν τα επιτόκια στα ιστορικώς χαμηλά τους επίπεδα υπό συνθήκες υποτονικών εγχώριων πληθωριστικών πιέσεων, η διασταύρωση των πορισμάτων της οικονομικής και της νομισματικής ανάλυσης συνηγορούσε υπέρ της ανάγκης συνεχούς επαγρύπνησης σε σχέση με τους κινδύνους διατάραξης της σταθερότητας των τιμών σε ένα μεσοπρόθεσμο έως μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Στο πλαίσιο αυτό, παρακολουθούνταν πολύ προσεκτικά οι εξελίξεις των πιο μακροπρόθεσμων προσδοκιών για τον πληθωρισμό. Κατά το δεύτερο εξάμηνο του η οικονομική ανάλυση επιβεβαίωνε σταδιακά την ενίσχυση της οικονομικής δραστηριότητας όπως αναμενόταν με βάση τις προβολές των εμπειρογνωμόνων του Ευρωσυστήματος του Ιουνίου. Ο ρυθμός αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ στη ζώνη του ευρώ το γ τρίμηνο του έναντι του προηγούμενου τριμήνου επιταχύνθηκε σε 0,7%. Επιπλέον, εξακολουθούσαν να υπάρχουν οι προϋποθέσεις για τη συνέχιση της ανάπτυξης που είχαν εντοπιστεί σε προηγούμενες προβολές των εμπειρογνωμόνων του Ευρωσυστήματος. Με βάση αυτά τα δεδομένα, οι προβολές των εμπειρογνωμόνων του Ευρωσυστήματος που δημοσιεύθηκαν το Δεκέμβριο του προέβλεπαν ρυθμό αύξησης 22 EKT

24 του πραγματικού ΑΕΠ 1,2%-1,6% το και 1,4%-2,4% το 2006 και το 2007, δηλ. αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ σε γενικές γραμμές σύμφωνη με τις προβολές του Ιουνίου. Παρόμοια εικόνα έδιναν και οι προβλέψεις των διεθνών και ιδιωτικών οργανισμών. Συγχρόνως, εξακολουθούσαν να υπάρχουν κίνδυνοι επιβράδυνσης της οικονομικής δραστηριότητας, οι οποίοι συνδέονταν κυρίως με τις απροσδόκητα υψηλές τιμές του πετρελαίου, τις παγκόσμιες ανισορροπίες και την χαμηλή ακόμη, αν και αυξανόμενη, εμπιστοσύνη των καταναλωτών. Όσον αφορά την εξέλιξη των τιμών, οι ρυθμοί του πληθωρισμού βάσει του ΕνΔΤΚ αυξήθηκαν σε επίπεδα σημαντικά υψηλότερα του 2% το δεύτερο εξάμηνο του και κορυφώθηκαν στο 2,6% το Σεπτέμβριο, κυρίως εξαιτίας της αύξησης των τιμών της ενέργειας. Επιπλέον, σε αντίθεση με ό,τι αναμενόταν τους προηγούμενους μήνες του έτους, γινόταν ολοένα εμφανέστερο ότι η άνοδος των τιμών του πετρελαίου θα ήταν αρκετά παρατεταμένη. Ενώ σύμφωνα με τις προβολές και τις προβλέψεις που ήταν διαθέσιμες στις αρχές του αναμενόταν σχετικά έντονη μείωση του πληθωρισμού βάσει του ΕνΔΤΚ για το 2006, οι εκτιμήσεις αυτές άλλαξαν σημαντικά στη διάρκεια του έτους. Κατά το δεύτερο εξάμηνο του εθεωρείτο πιθανό ο μέσος ετήσιος ρυθμός ανόδου του ΕνΔΤΚ να παραμείνει άνω του 2% για το 2006, ακόμη και με την παραδοχή ότι οι μισθολογικές αυξήσεις θα εξακολουθούσαν να είναι συγκρατημένες. Ειδικότερα, οι προβολές των εμπειρογνωμόνων του Ευρωσυστήματος του Δεκεμβρίου εκτιμούσαν ότι ο πληθωρισμός με βάση τον ΕνΔΤΚ θα διαμορφωθεί σε 1,6%-2,6% το 2006 και σε 1,4%-2,6% για το Παρόμοια εικόνα προέκυπτε και από προβλέψεις διεθνών και ιδιωτικών οργανισμών. Επιπλέον, το Διοικητικό Συμβούλιο επιβεβαίωνε ότι εξακολουθούσαν να υπάρχουν κίνδυνοι προς τα άνω απόκλισης από το εν λόγω σενάριο. Το δεύτερο εξάμηνο του, η νομισματική ανάλυση συνέχισε να υποδηλώνει ανοδικούς κινδύνους για τη σταθερότητα των τιμών μεσομακροπρόθεσμα. Η ρευστότητα στη ζώνη του ευρώ σύμφωνα με όλους τους εύλογους δείκτες ήταν άφθονη. Επιπλέον, η επιτάχυνση της αύξησης της ποσότητας χρήματος που παρατηρήθηκε από τα μέσα του 2004 έγινε εντονότερη το γ τρίμηνο του. Στην αύξηση του ευρέος νομισματικού μεγέθους Μ3 συνέχισαν να συμβάλλουν κυρίως οι πιο ρευστές συνιστώσες του, σε περιβάλλον πολύ χαμηλών επιτοκίων. Εξάλλου, η επέκταση του δανεισμού ιδίως με τη μορφή ενυπόθηκων στεγαστικών δανείων παρέμεινε ιδιαίτερα ισχυρή. Σε αυτό το πλαίσιο, οι εξελίξεις των τιμών στις αγορές κατοικιών ήταν ανάγκη να παρακολουθούνται προσεκτικά. Κατόπιν τούτου, το δεύτερο εξάμηνο του το Διοικητικό Συμβούλιο εξέφραζε ολοένα εντονότερες ανησυχίες για την ύπαρξη κινδύνων διατάραξης της σταθερότητας των τιμών και υπογράμμιζε την ανάγκη έντονης επαγρύπνησης όσον αφορά την εξέλιξη των πιο μακροπρόθεσμων προσδοκιών για τον πληθωρισμό. Πράγματι πριν από το Δεκέμβριο κρίθηκε αναγκαία η προσαρμογή της χαλαρής κατεύθυνσης της νομισματικής πολιτικής, εν όψει των κινδύνων για τη σταθερότητα των τιμών τους οποίους είχε επισημάνει η οικονομική ανάλυση και είχε επιβεβαιώσει η νομισματική ανάλυση. Με αυτά τα δεδομένα, το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε την 1η Δεκεμβρίου να αυξήσει τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ κατά 25 μονάδες βάσης. Το Διοικητικό Συμβούλιο εκτίμησε ότι η απόφαση αυτή θα συμβάλει ώστε οι μεσομακροπρόθεσμες προσδοκίες για τον πληθωρισμό στη ζώνη του ευρώ να παραμείνουν σταθεροποιημένες σε επίπεδα συμβατά με τη σταθερότητα των τιμών. Η εν λόγω σταθεροποίηση των προσδοκιών για τον πληθωρισμό αποτελεί προϋπόθεση προκειμένου η νομισματική πολιτική να συμβάλλει συνεχώς στην οικονομική ανάπτυξη στη ζώνη του ευρώ. Μετά την απόφαση της 1ης Δεκεμβρίου, τα επιτόκια στη ζώνη του ευρώ για όλες τις διάρκειες παρέμειναν πολύ χαμηλά τόσο σε ονομαστικούς όσο και σε πραγματικούς όρους. Κατά συνέπεια, η νομισματική πολιτική της ΕΚΤ συνέχισε να είναι χαλαρή και να στηρίζει σημαντικά την οικονομική δραστηριότητα και τη δημιουργία θέσεων εργασίας. Το Διοικητικό Συμβούλιο τόνισε ότι θα συνεχίσει να παρακολουθεί προσεκτικά όλες τις εξελίξεις σε σχέση με τους κινδύνους διατάραξης της σταθερότητας των τιμών. EKT 23

25 2 ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ, ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ 2.1 ΤΟ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΣΥΝΕΧΙΣΤΗΚΕ Η ΕΝΤΟΝΗ ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΤΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ Το η παγκόσμια οικονομία συνέχισε να επεκτείνεται με ταχύ ρυθμό, σημειώνοντας ελαφρά μόνο επιβράδυνση σε σύγκριση με τον εξαιρετικά υψηλό ρυθμό του Όπως και το 2004, η ανάπτυξη ήταν ιδιαίτερα έντονη στην Ασία. Ειδικότερα, η οικονομία της Κίνας συνέχισε να επεκτείνεται με σχεδόν αδιάπτωτο ρυθμό, ενώ η οικονομική δραστηριότητα στην Ιαπωνία επιταχύνθηκε. Η παγκόσμια οικονομική δραστηριότητα δέχθηκε και πάλι θετική επίδραση από τις ευνοϊκές συνθήκες χρηματοδότησης και από την ισχυρή άνοδο της κερδοφορίας των επιχειρήσεων σε πολλές χώρες. Στην επέκταση της παγκόσμιας οικονομίας εξακολούθησε να συμβάλλει η ταχύρρυθμη μεγέθυνση της οικονομίας των ΗΠΑ. Αντικατοπτρίζοντας σε μεγάλο βαθμό την έντονη επέκταση της παγκόσμιας οικονομίας και την αυξημένη ζήτηση ενέργειας, σε συνδυασμό με τη σταδιακή διάβρωση της εφεδρικής παραγωγικής δυναμικότητας σε ολόκληρη την αλυσίδα της προσφοράς πετρελαίου, οι τιμές του πετρελαίου εξακολούθησαν να αυξάνονται κατά το μεγαλύτερο μέρος του έτους και η τιμή του αργού πετρελαίου τύπου Brent έφθασε στο ιστορικά υψηλό επίπεδο των 67,5 δολ. ΗΠΑ/βαρέλι στις αρχές Σεπτεμβρίου. Πάντως, η επίδραση από τις αυξημένες τιμές του πετρελαίου στην ανάπτυξη και τον πληθωρισμό παγκοσμίως φαίνεται μέχρι στιγμής σχετικά περιορισμένη. Μολονότι ο μετρούμενος ΔΤΚ επηρεάστηκε από την αύξηση των τιμών της ενέργειας, οι ανοδικές πιέσεις σε σχέση με τον πυρήνα του πληθωρισμού παρέμειναν αρκετά συγκρατημένες στις περισσότερες χώρες. Στις χώρες του ΟΟΣΑ, ο ετήσιος ρυθμός του μετρούμενου πληθωρισμού βάσει του ΔΤΚ ήταν 2,7% για το σύνολο του. Στις ΗΠΑ η οικονομική δραστηριότητα αυξήθηκε ταχύρρυθμα το. Το πραγματικό ΑΕΠ σημείωσε άνοδο κατά 3,5% στο σύνολο του έτους. Στην αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ συνέβαλαν η συνεχιζόμενη δυναμική αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης και των επενδυτικών δαπανών, ενώ το καθαρό εμπορικό ισοζύγιο είχε μικρή αρνητική συμβολή στην ανάπτυξη. Η ιδιωτική κατανάλωση παρέμεινε ανθηρή κατά το μεγαλύτερο μέρος του έτους, υποβοηθούμενη από τις ευνοϊκές συνθήκες χρηματοδότησης, την άνοδο των τιμών των κατοικιών και τη διαρκή βελτίωση της απασχόλησης. Καθώς οι μισθολογικές αυξήσεις παρέμειναν σχετικά Διάγραμμα 2 Κυριότερες εξελίξεις στις μεγάλες βιομηχανικές οικονομίες ζώνη του ευρώ ΗΠΑ Ιαπωνία Αύξηση του ΑΕΠ 1) (ετήσιες εκατοστιαίες μεταβολές, τριμηνιαία στοιχεία) Πληθωρισμός (ετήσιες εκατοστιαίες μεταβολές, μηνιαία στοιχεία) Πηγές: Εθνικά στοιχεία, ΤΔΔ, Eurostat και υπολογισμοί της ΕΚΤ. 1) Για τη ζώνη του ευρώ χρησιμοποιούνται στοιχεία της Eurostat. Για τις ΗΠΑ και την Ιαπωνία χρησιμοποιούνται εθνικά στοιχεία. Τα στοιχεία για το ΑΕΠ έχουν υποστεί εποχική διόρθωση EKT

26 συγκρατημένες, η άνοδος των τιμών της ενέργειας μετρίασε την αύξηση του πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος, μειώνοντας περαιτέρω το ήδη χαμηλό ποσοστό ιδιωτικής αποταμίευσης. Παράλληλα, το χρέος των νοικοκυριών ως ποσοστό του διαθέσιμου εισοδήματος αυξήθηκε περαιτέρω το. Οι επιχειρηματικές επενδύσεις αυξήθηκαν ραγδαία, ενισχυόμενες από τις ευνοϊκές συνθήκες χρηματοδότησης και την υψηλή κερδοφορία των επιχειρήσεων. Παρά τις υψηλές τιμές του πετρελαίου και την αύξηση του κόστους των πρώτων υλών, οι συγκρατημένες μισθολογικές αυξήσεις σε συνδυασμό με την ισχυρή, καίτοι επιβραδυνόμενη, αύξηση της παραγωγικότητας συνέβαλαν στη διεύρυνση των περιθωρίων κέρδους κατά τη διάρκεια του έτους. Το ισοζύγιο εξωτερικών συναλλαγών των ΗΠΑ εξακολούθησε να επιδεινώνεται το, καθώς το έλλειμμα των τρεχουσών συναλλαγών έφθασε στο ιστορικώς υψηλό επίπεδο 6,4% του ΑΕΠ. Η αύξηση των εισαγωγών υπερέβη την αντίστοιχη των εξαγωγών, με αποτέλεσμα να διευρυνθεί περαιτέρω το έλλειμμα του ισοζυγίου εξωτερικών συναλλαγών. Οι τιμές καταναλωτή παρουσίασαν πρόσκαιρη ανάκαμψη το γ τρίμηνο του έτους λόγω της αρνητικής επίδρασης των τυφώνων, που προκάλεσαν διακοπή της παραγωγής, και της παρατεταμένης ανόδου των τιμών της ενέργειας. Ωστόσο, οι πιέσεις επί των τιμών υποχώρησαν προς το τέλος του έτους, οπότε ο ετήσιος ρυθμός ανόδου του ΔΤΚ έφθασε το 3,4%. Ο πληθωρισμός χωρίς τις τιμές της ενέργειας και των ειδών διατροφής παρέμεινε σχετικά συγκρατημένος και διαμορφώθηκε στο 2,2%. Παρά την αύξηση των τιμών του πετρελαίου και του κόστους των πρώτων υλών καθώς και την αρνητική επίδραση των τυφώνων, η ανατίμηση του δολαρίου ΗΠΑ σε όρους ονομαστικής σταθμισμένης συναλλαγματικής ισοτιμίας και η μέτρια άνοδος του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος βοήθησαν να διατηρηθούν υπό έλεγχο οι πιέσεις επί των τιμών ενώ συγχρόνως οι προσδοκίες για τον πληθωρισμό παρέμειναν συγκρατημένες. Η Ομοσπονδιακή Επιτροπή Ανοικτής Αγοράς (FOMC) του Συστήματος Κεντρικών Τραπεζών των ΗΠΑ αύξησε το επιτόκιο-στόχο της κεντρικής τράπεζας κατά 200 μονάδες βάσης το. Η αύξηση αυτή πραγματοποιήθηκε σε οκτώ διαδοχικά στάδια, 25 μονάδες βάσης κάθε φορά, και το επιτόκιο-στόχος διαμορφώθηκε σε 4,25% στο τέλος του έτους. Στη δήλωσή της μετά την τελευταία συνεδρίαση του έτους η FOMC ανέφερε ότι πιθανώς θα χρειαζόταν κάποια περαιτέρω μεταβολή της νομισματικής πολιτικής προς περιοριστική κατεύθυνση με μικρά και σταθερά βήματα. Όσον αφορά τη δημοσιονομική πολιτική, το έλλειμμα του ομοσπονδιακού προϋπολογισμού μειώθηκε κατά το δημοσιονομικό έτος συγκριτικά με το 2004, κυρίως λόγω των αυξημένων εσόδων από τη φορολογία εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων. Το έλλειμμα του ομοσπονδιακού προϋπολογισμού διαμορφώθηκε στο 2,6% του ΑΕΠ το δημοσιονομικό έτος. Στην Ιαπωνία, η οικονομική ανάκαμψη συνεχίστηκε το και το πραγματικό ΑΕΠ αυξήθηκε με ρυθμό υψηλότερο του δυνητικού επί δεύτερο συναπτό έτος (2,8%, έναντι 2,3% το 2004). Η οικονομική δραστηριότητα επιταχύνθηκε έντονα στις αρχές του, υποβοηθούμενη από την ισχυρή επέκταση της ιδιωτικής κατανάλωσης και των επενδύσεων (εκτός κατοικιών). Η ισχυρή αύξηση της καταναλωτικής δαπάνης αντικατόπτριζε τη συνεχή βελτίωση των εισοδημάτων και της απασχόλησης, ενώ η ραγδαία άνοδος των κεφαλαιακών δαπανών εκτός των επενδύσεων σε κατοικίες δεχόταν ώθηση από τις ευνοϊκές συνθήκες χρηματοδότησης, τα εύρωστα επιχειρηματικά κέρδη, τη βελτίωση των δημοσιονομικών θέσεων και την αντικατάσταση των πεπαλαιωμένου κεφαλαιακού εξοπλισμού. Ενώ η εγχώρια ζήτηση παρέμεινε ο κυριότερος προωθητικός παράγοντας της οικονομικής ανάπτυξης το, προς το τέλος του έτους διαφάνηκαν κάποιες πρώτες ενδείξεις ανάκαμψης των εξαγωγών (κυρίως προς την Κίνα). Κατά τη διάρκεια του έτους ο τραπεζικός τομέας ωφελήθηκε από τη σταδιακή βελτίωση του μακροοικονομικού περιβάλλοντος και των συνθηκών όσον αφορά τον πιστωτικό κίνδυνο. Οι ανησυχίες σχετικά με τη μείωση του γενικού επιπέδου των τιμών υποχώρησαν περαιτέρω το EKT 25