ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑ: ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΣΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Α ΤΑΞΗ

Transcript

1 2 Ο ΕΠΑΛ ΣΕΡΡΩΝ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑ: ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΣΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Α ΤΑΞΗ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ

2 ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΦΥΤΑ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ ΜΑΣ ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η ιδέα της επιλογής του θέματος έγινε με αφορμή την συζήτηση που είχαμε με τους μαθητές και τις μαθήτριες της Α τάξης για τα παιδικά τους χρόνια και τις νοσταλγικές ζήσεις, γεμάτες ζεστασιά και γλυκιά θαλπωρή, όταν ο παππούς ή η γιαγιά ξετύλιγαν το κουβάρι του παραμυθιού ή της ιστορίας, πασπαλισμένης χρυσόσκονης, που είχαν ακούσει από την δική τους γιαγιά και κείνη από τη δική της κυρούλα.. Το θέμα πλούσιο και ποικιλόμορφο. Αποφασίσαμε να το περιορίσουμε όχι μόνο στα τοπικά ακούσματα, αλλά σε αυτά που κάνουν αναφορές στην τοπική χλωρίδα. Ο σκοπός της ερευνητικής εργασίας με θέμα «Το Περιβάλλον στη Λογοτεχνία: Μύθοι και Παραδόσεις για τα φυτά του τόπου μου» ήταν, μέσα από την ερευνητική εμπλοκή τους, να γνωρίσουν την τοπική, λαϊκή, μυθοπλαστική παράδοση. Οι μαθητές που επέλεξαν το ανωτέρω θέμα χωρίστηκαν σε τέσσερεις υποομάδες. Κάθε υποομάδα ανέλαβε και μία εργασία δηλαδή έγινε καταμερισμός της αρχικής σε υποθέματα. Οι υποομάδες και τα υποθέματα είναι τα ακόλουθα: Παραμύθι και Περιβάλλον Το Περιβάλλον στη Λογοτεχνία Μύθοι και Περιβάλλον Το Περιβάλλον και το δημοτικό τραγούδι 2

3 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πρόλογος 1 Ετυμολογία της λέξης μύθος..3 Γενικά για το μύθο-μυθολογία 4 Η έννοια της μυθικής έκφρασης.5 Παιδαγωγική αξία του μύθου 8 Τα λουλούδια στην ελληνική μυθολογία 9 Βιβλιογραφία.23 3

4 ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΦΥΤΑ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ ΜΑΣ Ετυμολογία της λέξης μύθος Ο μύθος σχετίζεται γλωσσικά με τη ρίζα *μν απ όπου οι λέξεις μύω, μυώ, μύστης, μυστήριο κ.ά. Υποθέτουμε ότι με τους γνωστικούς μύθους, δηλαδή με μύθους που περιέχουν στοιχεία γνώσης για το κυνήγι, τη βλάστηση, τους καρπούς, οι γέροι μύστες μυούν τους νέους στα μυστικά της φύσης. Σ αυτήν την υπόθεση συνηγορεί ο Όμηρος για τον οποίο μύθος δεν είναι το παραμύθι, αλλά ο λόγος, η συμβουλή, η προσταγή, η πρόταση και η γνώμη. Θα άξιζε λοιπόν τον κόπο να ασχοληθούμε με το ιστορικό του όρου μύθος ξεκινώντας από τον Όμηρο (8 ο αιώνα π. Χ.), πηγαίνοντας στον Πίνδαρο (520 π. Χ.), στον Ηρόδοτο (480 π. Χ.), στον Αριστοτέλη (384 π. Χ.) και τους νεότερους συγγραφείς. Στον Όμηρο: Στην Ιλιάδα ο Αντήνορας λέει στους Τρώες Το μύθο μου δηλαδή τη συμβουλή μου αν δεν ακούσετε, δεν θα βγει σε καλό σας (Η 358 και παρακάτω: Μα ελάτε ομπρός μου, το μύθο μου ν ακούσουν όλοι θέλω (Μ. 80). Αλλού λέει δημόσια ο Διομήδης: Εγώ δεν κατάγομαι από γενιά δειλή και τιποτένια για ν αψηφήσετε το μύθο μου δηλαδή τις προτάσεις μου, τη γνώμη μου (Ξ 127). Ο μύθος είναι πολλές φορές συναισθηματικά φορτισμένος. Στο στίχο Ε 493 Ο Σαρπηδόνας άσκημα τον Έκτορα μαλώνει κι ο μύθος του δηλαδή ο φορτισμένος λόγος του κατάβαθα τον Έκτορα δαγκώνει. Και πολλές φορές στο Ομηρικό λεξιλόγιο αποκτά την έννοια της γνώσης και της γνώμης που έχουν οι Ήρωες. Λέει ο Αχιλλέας στον Αίαντα: Λίγο πολύ σωστοί είναι οι μύθοι σου, δεν έχουμε άλλη γνώμη (Ι 645). Πίνδαρος: Τριακόσια χρόνια αργότερα ο μύθος στον Πίνδαρο παίρνει τη σημασία του παραμυθιού. Γράφει στο πρώτο Ολύμπιον (1.47) του έργου 4

5 του Επίνικοι (σ. ο επίνικος είναι εγκωμιαστικός λόγος του νικητή των Αγώνων: Ομορφοπλουτισμένα ξεγελούν με ψέματα λογής λογής οι μύθοι. Εδώ ο μύθος γίνεται παραμύθι, λόγος πλαστός. Ηρόδοτος: Στον Ηρόδοτο 50 χρόνια αργότερα ο μύθος αντιστοιχεί στο θρησκευτικό αφήγημα που υπήρχε πριν από την εμφάνιση της Ιστορίας. Απερίσκεπτα πράγματα λένε πολλά οι Έλληνες, ανάμεσα στ άλλα είναι και ο ενήθης μύθος δηλαδή το ανόητο παραμύθι που λένε για τον Ηρακλή, ότι βρέθηκε, τάχατες στην Αίγυπτο κ.λ.π. γράφει στο δεύτερο βιβλίο της Ιστορίας του(2.45). Αριστοτέλης: Στον Αριστοτέλη, μύθος ονομάζεται πλέον η πλοκή της τραγωδίας, η υπόθεση (Ποιητική 6,8) και στους νεότερους, στον Γρηγόριο Μαζιανζηνό για παράδειγμα μυθολάτρης είναι ο τυφλός οπαδός των μύθων. Αυτός είναι ο μυθολέσχης: ο μυθοφάγος και ο μυθοπλάστης δηλαδή ο μη χριστιανός. Με την ομηρική του έννοια ο μύθος εξηγεί λίγο πολύ τις ομόρριζες λέξεις μύηση, μύστης, όπως προαναφέραμε. Όπως είναι γνωστό οι πρωτόγονες φυλές γιορτάζουν με τελετές μύησης το πέρασμα από την παιδική στην εφηβική ηλικία ή από την εφηβική στην αντρική. Παράλληλα ο μύστης έχει να μυήσει τους νεαρούς εφήβους σε έθιμα, παραδόσεις και κώδικες συμπεριφοράς που έχουν ενσωματώσει μυστικά κερδισμένα μέσα από την πείρα της φυλής. Θα τους διηγηθεί τον γνωστικό μύθο του κυνηγιού, το μύθο της καλλιέργειας της γης και της γονιμικής λατρείας, θα τους μυήσει ακόμα στον πανάρχαιο πολεμικό μύθο. Ο μύθος λοιπόν είναι η προ-λογική σκέψη του πρωτόγονου ανθρώπου, από την οποία λείπουν μερικές βασικές έννοιες όπως η ουσία, η αιτιότητα και ο χρόνος. Για πρώτη ύλη του ο μύθος έχει ευχάριστες ή δυσάρεστες σκέψεις και στη θέση των αφηρημένων εννοιών χρησιμοποιεί εικόνες, παραβολές, σύμβολα. Δουλεύει περισσότερο με το συναίσθημα και τη φαντασία, παρά με τη νόηση και την κρίση. Σκοπός του είναι η απαίτηση του δικαίου στο όνομα των αδυνάτων, η μετάδοση ηθικοπλασιών, η ικανοποίηση της άλογης λαχτάρας για κάτι απόλυτο, ακόμα η γαλήνη του θυμικού, η παρηγοριά, ο εορτασμός. (8) Γενικά για το μύθο μυθολογία Μυθολογία: Το σύνολο των μύθων ενός λαού, μιας χώρας, μιας εποχής ή και ολόκληρου του κόσμου, η καταγραφή αυτών των μύθων, η μελέτη, η ερμηνεία και η σημασία τους στην Ιστορία και στη διαμόρφωση της πολιτιστικής και κοινωνικής ζωής του ανθρώπου. 5

6 Μύθος: Ο μύθος είναι η πρώτη λογική έκφραση του ανθρώπου. Κατά την αρχαία ελληνική έννοια, που πέρασε και καθιερώθηκε σε όλες τις γλώσσες του κόσμου, ο μύθος είναι όρος ταυτόσημος με τη λέξη λόγος. Έτσι μύθος ήταν ότι λεγόταν με το στόμα. Όταν την αρχική του θέση την πήρε ο λόγος και αυτό γίνεται στις αρχές της 1π. Χ. χιλιετίας στον κόσμου του Αιγαίου ο μύθος εξακολουθεί να χρησιμοποιείται παράλληλα με το λόγο όπως για παράδειγμα στα ομηρικά έπη αλλά σιγά σιγά χάνει τη θέση του και κυριαρχεί απόλυτα ο λόγος ως στοιχείο της λογικής. Καθώς χάνει τη θέση του στην καθημερινή χρήση, ο μύθος κερδίζει μιαν άλλη θέση. Προσδιορίζει την παλιά γνώση που είχε συσσωρευτεί στον αιγαιακό κόσμο ως τη στιγμή που χρησιμοποιείται ο λόγος. Έτσι η μυθολογία είναι ουσιαστικά η καταγραφή της πείρας των πρωτόγονων ανθρώπων, σε όλες τις ιδιαιτερότητές της. Η μελέτη των μύθων είναι ουσιαστικά μελέτη της ιστορίας των πρωτόγονων λαών, αφού οι μύθοι με τους οποίους ασχολείται η μυθολογία είναι δημιουργήματά τους. Η ανθρωπότητα ως σήμερα πέρασε από δύο στάδια έκφρασης της γνώσης: το μυθικό και το λογικό. Τα όρια των δύο σταδίων προσδιορίζονται στον κόσμο του Αιγαίου με την ανατροπή του αρχαιομυκηναϊκού κόσμου και την κάθοδο των Δωριέων που σημειώνεται στα τέλη της 2 π. Χ. χιλιετίας. Η διάβρωση της μυθικής έκφρασης θα αρχίσει με την επίδραση του δυτικού πολιτισμού, που είναι γέννημα θρέμμα του ελληνορωμαϊκού πολιτισμού. Η έννοια της μυθικής έκφρασης: Η έννοια της μυθικής έκφρασης: Ο πρωτόγονος άνθρωπος επιβιώνει με τη λογική του, που τον κάνει να ξεχωρίζει από τον κόσμο των ζώων. Και η λογική του αυτή είναι η συγκέντρωση και η ταξινόμηση των γνώσεων, που αποκομίζει με την άμεση πρακτική του, καθώς και η δυνατότητα επινόησης με βάση αυτές τις γνώσεις. Η μετάδοση όμως αυτής της γνώσης είναι αναγκαία προϋπόθεση για την επιβίωση τους είδους. Η μετάδοση της γνώσης αρχικά γινόταν με τη μίμηση. Η μιμητική αναπαράσταση ήταν ζωντανό παράδειγμα, Ο άνθρωπος έπαιρνε, ας πούμε, το ξύλο ή την πέτρα κι έδειχνε στους άλλους πώς να την επεξεργαστούν. Το παράδειγμα ήταν ζωντανό και άμεσα κατανοητό. Το ίδιο γινόταν και στο κυνήγι. Χρειάστηκε όμως να διατυπωθούν όλα αυτά σε λογικές κατηγορίες, σε λογικές έννοιες και να εκφραστούν ως τέτοιες. Δεν μπορεί να υπάρξει λογική χωρίς την έκφρασή της. Αυτή η αναπαράσταση της συγκεκριμένης πράξης με το μύθο, με λογικές εικόνες, θα αλλάξει ριζικά τη συμπεριφορά και τη ζωή του ανθρώπου. Από την απλή αναπαράσταση μίμηση, όπου ο νέος πρακτικά 6

7 έβλεπε, περνάει στην αναπαράσταση με λόγια (με μύθο). Κάπου εδώ αρχίζει η μυθική έκφραση. Η μετάδοση λογικών εννοιών της ανθρώπινης εμπειρίας μπορεί να γίνει μόνο με τη μορφή ανθρωποκεντρικών ιστοριών. Η λογική έκφραση της γνώσης, μπορεί να γίνει μόνο σαν ιστορία με κέντρο τον άνθρωπο γιατί μόνο έτσι μπορεί να γίνει κατανοητή. Για κάθε γνώση που έπρεπε να μεταδοθεί επινοείτο ένας ανθρωποκεντρικός μύθος. Ο μύθος, έτσι, είναι ο τρόπος έκφρασης, ο τρόπος πραγμάτωσης της γνώσης για τον πρωτόγονο άνθρωπο. Δεν μπορεί να νοηθεί γνώση χωρίς μύθο όπως σήμερα δεν μπορεί να νοηθεί γνώση χωρίς να μπορεί να εκφραστεί λογικά. Ένας περισσότερο αποφασιστικός παράγοντας που σπρώχνει τον ανθρωπομορφικό μύθο, ως τη βασική έκφραση του ανθρώπου, είναι το γεγονός της απομνημόνευσης της γνώσης, που γίνεται η παρακαταθήκη της ομάδας, που εξασφαλίζει την ύπαρξή της. Η ανθρώπινη ομάδα συσπειρώνεται τώρα όχι με το ένστικτο της αγέλης, αλλά στην προσπάθεια απόκτησης και διαφύλαξης της γνώσης που εξασφαλίζει και την ύπαρξη της. Η γνώση γίνεται η ψυχή της ομάδας. Το περιβάλλον είναι ο εχθρός που είναι παντοδύναμος μπροστά στην αδυναμία του πρώτου λογικού όντος. Το περιβάλλον είναι ο όρος ύπαρξης του ανθρώπου. Όσο και να το εξευμενίζει αυτό θα είναι σκληρό και εχθρικό απέναντί του. Μοναδική ικανότητά του, για να του αντισταθεί, είναι η γνώση και η λογική χρήση της. Η απομνημόνευση της γνώσης ταυτιζόταν με το καλό, το ευεργετικό και το σωτήριο για την ομάδα, με τη δύναμη που μπορούσε να αντισταθεί και να νικήσει σε κρίσιμες στιγμές το εχθρικό περιβάλλον. Η απομνημόνευση, μόνο σαν μύθος, δηλαδή σαν ανθρωποκεντρική ιστορία μπορούσε να κατανοηθεί και να μεταδοθεί. Έτσι, κάθε ανθρώπινη ομάδα συγκέντρωνε την εμπειρία της, τις γνώσεις της σε λογικούς ανθρωποκεντρικούς μύθους, τους οποίους φρόντιζε να πλουτίζει με κάθε καινούρια εμπειρία. Η απομνημόνευση και η μετάδοση της γνώσης διαμορφώνουν τους απρόσωπους πρωτόγονους μύθους. Ένας ήρωας, που δεν είναι άλλος από την ανθρώπινη ομάδα σημειώνει με προσωπικές πράξεις το πέρασμα από το ένα είδος γνώσης στο άλλο. Τους μύθους τους διασώζει η προφορική κυρίως παράδοση. Τους μύθους της γνώσης τους διαφύλασσαν από την αρχή οι σαμάν (σοφοί θεραπευτές) που θα μετελιχθούν σε ιερατείο, όταν θα δημιουργηθούν οι πρώτοι οικισμοί με την αποθήκη ιερό στο κέντρο. Αυτό το ιερατείο θα διαμορφώσει και θα διασώσει τους πλούσιους, σε περιεχόμενο αλλά και σε δομή και εμφάνιση, μύθους που έχουν σχέση με την καλλιέργεια της γης και την εκτροφή των εξημερωμένων ζώων. 7

8 Το ιερατείο καταγράφει τους μύθους της γνώσης από τη στιγμή που επινοείται η γραφή. Στις πυραμίδες της Αιγύπτου είναι καταγραμμένη όλη η πρακτική της καλλιέργειας της γης, του κυνηγιού, της εκτροφής ζώων και της ιδιωτικής ζωής των ανθρώπων. Παλιότερα όλη αυτή η ιστορία, ο μύθος, μεταφερόταν από στόμα σε στόμα. Τα ιερά που είναι οι φύλακες της γνώσης, είναι εκείνα που θα κάνουν τη γνώση μυστήριο, το μυστικό του οποίου που μόνο αυτά θα κατέχουν. Κι έτσι θα κάνουν αυτούς τους μύθους βάση των θρησκειών. (9) Ο μύθος πρέπει να διακρίνεται από: Γενικά για το μύθο 1. Τη φιλοσοφική αλληγορία, όπως στην κοσμογονία του Ησιόδου 2. Την αιτιολογική ερμηνεία των μύθων που δεν είναι πλέον κατανοητοί όπως η περίπτωση του Άδμητου που έζεψε στο άρμα του λιοντάρι και αγριόχοιρο 3. Τη σάτιρα ή την παρωδία όπως στην αφήγηση του Σειληνού για την Ατλαντίδα 4. Το αισθηματικό παραμύθι, όπως στην αφήγηση για τον Νάρκισσο και την Ηχώ 5. Την πεποικιλμένη ιστορία, όπως στην περιπέτεια του Αρίωνα με το δελφίνι 6. Το τροβαδούρικο μυθιστόρημα, όπως στην Ιστορία του Κεφάλου και της Προκρίδας 7. Την πολιτική προπαγάνδα, όπως στην ομοσπονδία που συνέπηξε ο Θησεύς στην Αττική 8. Τους ηθικούς θρύλους, όπως στην ιστορία του περιδέραιου της Εριφύλης 9. Το θεατρικό μελόδραμα, όπως στην Ιστορία του Θέστορα και των Θυγατέρων του 10. Το ηρωικό έπος, όπως στην κύρια υπόθεση της Ιλιάδας 11. Τη ρεαλιστική μυθοπλασία, όπως στην επίσκεψη του Οδυσσέα στους Φαίακες. Παρ όλα αυτά γνήσια μυθικά στοιχεία μπορούν να βρεθούν θαμμένα μέσα σε πενιχρότατες ιστορίες, ενώ η πληρέστερη και πλέον διαφωτιστική εκδοχή ενός δεδομένου μύθου σπάνια παρέχεται από ένα μόνο συγγραφέα. Η μελέτη της Ελληνικής Μυθολογίας θα έπρεπε να αρχίζει με την εξέταση των Θρησκευτικών και πολιτικών συστημάτων που υπήρχαν στην Ευρώπη πριν την άφιξη των αρείων εισβολέων από το Βορρά και από τη μακρινή Ανατολή. Αν κρίνουμε από τα τεχνουργήματα και τους μύθους που επέζησαν, η νεολιθική Ευρώπη στο σύνολό της είχε αξιοσημείωτα ομοιογενές σύστημα θρησκευτικών ιδεών βασιζόμενο στη λατρεία της πολυώνυμης Μητέρας Θεάς που ήταν επίσης γνωστή στη Συρία και στη Λιβύη. (10) 8

9 Παιδαγωγική αξία του μύθου Παραδειγματική αξία του μύθου Ο Κακριδής επισημαίνει ότι είναι σημαντικό πως ο μύθος κρατάει παραδειγματικό χαρακτήρα σε όλους τους αιώνες που ζει και ακμάζει στον ελληνικό χώρο. Οι ποιητές με την επίγνωση πως δίνουν υποδείγματα ζωής, ανασταίνουν πλήθος ηρωικές μορφές που πραγματώνουν όλες τις αρετές ενός ανθρώπου που αξίζει να λέγεται άνθρωπος. Αποτυπώνουν χαρακτηριστικά στοιχεία του ελληνικού πνεύματος, όπως η αγωνιστική διάθεση, η κατάφαση της ζωής, η λατρεία της ομορφιάς, η απαίτηση του δικαίου στο όνομα των αδυνάτων, η μετάδοση ηθικοπλαστικών και η αναζήτηση του ανθρώπου σαν ανθρώπου και μόνο. Μια εικόνα ανθρώπου που προβάλλει κανόνες ζωής με καθολικό κύρος. Κάθε ποιητής διατηρούσε το μύθο αναλλοίωτο μετασχηματίζοντας επουσιώδη στοιχεία του μύθου αντικρίζοντας την ήρωά του από άλλη σκοπιά, για να αποσπάσει από το μύθο καινούριες αξίες. (11) Η Ελληνική Μυθολογία, σύμφωνα με πολλούς μελετητές, έπαιξε σημαίνοντα ρόλο στην ευρύτερη αγωγή και παιδεία του ανθρώπου εξαιτίας της σημασίας του εύρους και του βάθους που αυτή έδωσε στις ανθρώπινες αξίες.. Ο άνθρωπος που προβάλλει αποτελεί αφ εαυτού μια παιδεία. Οι μυθικές φιγούρες που παρουσιάζουν οι ελληνικοί μύθοι είναι τόσο ζωντανές και κατανοητές που ακόμα και για μας σήμερα, εάν δεν αποτελούν μοντέλα συμπεριφοράς, γίνονται τουλάχιστον ex hypothesi (πρότυπα) ανθρωπισμού στην αυθεντική τους μορφή. Εάν οι μύθοι υπήρξαν οδηγοί της ανθρώπινης ζωής, αυτό το έκαναν αβίαστα και με πνεύμα ελευθερίας, χωρίς προσπάθεια επιβολής., χωρίς προσπάθεια επιβολής.συντέλεσαν και συντελούν στη διαμόρφωση του ανθρώπινου χαρακτήρα προβάλλοντας τη θέση του ανθρώπου απέναντι στους Θεούς και στο Σύμπαν. Οι ήρωες του παρελθόντος διατηρούν την ατομικότητά τους αλλά ταυτόχρονα γίνονται τύποι του ανθρώπινου πεπρωμένου και παραδείγματα των σχέσεων του ανθρώπου με τους Θεούς. Ο καθένας μπορεί να βρει σ αυτούς κάτι που να τον αγγίζει, ενώ πίσω και πέρα από τα ψέματα τους βρίσκεται το καθολικό και παγκόσμιο στοιχείο της ανθρώπινης ύπαρξης. 9

10 Η παιδευτική αξία των μύθων και ιδιαίτερα των ελληνικών θα πρέπει να αναζητηθεί στη σημασία που έχουν ή που μπορούν να πάρουν, όταν τους προσεγγίζει κανείς στο συναισθηματικό φορτίο που μεταφέρουν και στην καλλιέργεια της ανθρώπινης φαντασίας που προσφέρουν. (12) ΤΑ ΛΟΥΛΟΥΔΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ Ανεμώνη Άδωνις, Ίρις, Υάκινθος Ζουμπούλι, Νάρκισσος Μανουσάκι, Κρόκος Ζαφορά, Δάφνη Δάφνη του Απόλλωνα, Τριαντάφυλλο Ρόδο, Άστερ Αστράκι, Παιώνια Φυτό της θεραπείας, Ελλέβορος Ρόδο των Χριστουγέννων, Αχιλλέα Χιλιολούλουδο, Αγαύη Αμάραντος Αθάνατος, Αλθαία Δεντρομολόχα, Έλατο Ελάτι, Κυπαρίσσι Κυπάρισσος, Κενταύρια Χειρωνιάς, Ορχιδέα Όρχις Σαλέπι Σερνικοβότανο, Αμυγδαλιά Μυγδαλιά Περιβάλλον Η ιστορία των λουλουδιών Οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι έχουν καταγραφεί πάνω από 270,000 είδη λουλουδιών που ζουν στον 21ο αιώνα. Αλλά οι επιστήμονες έχουν ακόμα να απαντήσουν σε βασικά ερωτήματα σχετικά με αυτά τα θαύματα ομορφιάς... Τι ήταν αυτό που οδήγησε στην καταπληκτική ποικιλομορφία τους; Κατά πόσο έχουν αλλάξει στη διάρκεια της εξελικτικής πορείας του πλανήτη μας; Τα πρώτα απολιθώματα φυτών που βρέθηκαν ήταν από ξυλώδη φυτά που έμοιαζαν με μανόλιες και χρονολογήθηκαν ως 93εκ. χρονών. Οι παλαιοβοτανολόγοι πρόσφατα ανακάλυψαν μικροσκοπικά απολιθώματα λουλουδιών που θύμιζαν βότανα και χρονολογήθηκε η ύπαρξή τους στα 120εκ. χρόνια πριν. Ένα είδος ανθοφόρων φυτών που οι επιστήμονες ονομάζουν αγιοσπέρματα, πιστεύτεται ότι είχε ήδη διαχωριστεί και βρισκόταν σε πολλές περιοχές από το μέσο της Κρητιδικής περιόδου εκ. χρόνια πριν. Μυριάδες εικόνες διατηρημένων λουλουδιών και εικόνες από μέρη τους (με κάθε λεπτομέρεια) έχουν βρεθεί σε απολιθώματα στην Σουηδία, την Πορτογαλία, την Αγγλία και κατά μήκος των Ανατολικών ακτών και κόλπων των Ηνωμένων Πολιτειών. 10

11 Τα λουλούδια στην Ελληνική Μυθολογία Η πλούσια Ελληνική Μυθολογία δεν θα μπορούσε βέβαια να μην περιλαμβάνει μύθους με αναφορές στα λουλούδια. Μερικοί από αυτούς είναι διάσημοι διεθνώς και μεταδόθηκαν προφορικά ή γραπτά μέσα στα βάθη των αιώνων. Εμείς θα παραθέσουμε εδώ τους πιο διάσημους από αυτούς τους μύθους και άλλους λιγότερο διάσημους, αλλά ωστόσο εξίσου ενδιαφέροντες. Αν κάποιοι από σας γνωρίζετε και άλλους μύθους της Ελληνικής μυθολογίας σχετικούς με λουλούδια και θέλετε να τους δημοσιεύσουμε, παρακαλούμε επικοινωνήστε μαζί μας. Ανεμώνη Ανεμολούλουδο Το όνομα του λουλουδιού συνδέεται με τον αρχαίο ερωτικό μύθο του Άδωνι και της Αφροδίτης. Ο μύθος είναι πολύ γνωστός. Ενέπνευσε μάλιστα και μεγάλους ποιητές όπως ο Οβίδιος και αρκετά αργότερα ο Σαίξπηρ να γράψουν ύμνους σ' αυτόν τον έρωτα. Εμείς θα αναφερθούμε στο σημείο εκείνο του μύθου που έχει σχέση με το λουλούδι. Σύμφωνα με το μύθο λοιπόν ο Άδωνις βγήκε για κυνήγι στο δάσος. Εκεί όμως τον παραφύλαγε ο θεός Άρης ο προηγούμενος εραστής της Αφροδίτης που ζήλευε τον Άδωνι αφού η Αφροδίτη τον παράτησε για τα μάτια του ωραίου νέου. Ο Άρης μεταμορφώθηκε σε άγριο κάπρο, επιτέθηκε στον Άδωνι και τον πλήγωσε θανάσιμα. Η Αφροδίτη άκουσε τα βογκητά του Άδωνι και έσπευσε να τον βρει. Όμως ήταν πια αργά. Απαρηγόρητη η Αφροδίτη πήρε στην αγκαλιά της το άψυχο σώμα του αγαπημένου της και όπως λέγεται ράντισε με νέκταρ την πληγή. Και από το μείγμα που έκαναν το νέκταρ με το αίμα ξεπήδησε ένα όμορφο λουλούδι. Μόνο που η ζωή αυτού του λουλουδιού κρατάει λίγο. Όταν ο άνεμος φυσάει κάνει τα μπουμπούκια του φυτού να ανθίσουν και ύστερα ένα άλλο ανεμοφύσημα παρασέρνει τα πέταλα μακριά. Έτσι το λουλούδι αυτό ονομάστηκε ανεμώνη ή ανεμολούλουδο επειδή ο άνεμος βοηθάει την ανθοφορία του αλλά και την παρακμή του. Άδωνις-Αγριοπαπαρούνα. Θα ήταν παράληψη αν δεν αναφέραμε ότι υπάρχει και λουλούδι με το όνομα Άδωνις το οποίο μάλιστα έχει και φαρμακευτικές ιδιότητες. Είναι πάντως προφανές ότι το λουλούδι που αναφέρει ο μύθος είναι η γνωστή σε όλους μας παπαρούνα των λιβαδιών με το υπέροχο κόκκινο χρώμα (Το αίμα του Άδωνι). 11

12 Ίρις Ίριδα Αυτή η πληροφορία δεν είναι ακριβώς ένας μύθος αλλά την παραθέτουμε γιατί έχει συμβολικό περιεχόμενο. Το λουλούδι Ίρις πήρε το όνομα του από την αρχαία θεά Ίριδα, την θεά του ουράνιου τόξου. Η Ίρις ήταν επίσης και αγγελιοφόρος των θεών κυρίως του Δία και της Ήρας. Μετέφερε μηνύματα από το "μάτι του ουρανού" στη γη με την καμπύλη του ουράνιου τόξου. Η λέξη ίρις σημαίνει "μάτι του ουρανού". Ήταν το όνομα πού δόθηκε στη θεά, στο λουλούδι και στην κόρη των ματιών μας. Αυτό σημαίνει ότι καθένας από μας κουβαλάει μαζί του ένα κομμάτι ουρανού. Υάκινθος Ζουμπούλι Ο Υάκινθος ήταν ένας όμορφος νέος από τη Σπάρτη. Ο Υάκινθος ήταν σύντροφος του Απόλλωνα, θεού του ήλιου και του Ζέφυρου, θεού του ανέμου. Οι δύο θεοί συναγωνίζονταν ποιος θα κερδίσει την εύνοια του όμορφου νέου. Μια μέρα καθώς ο Απόλλωνας μάθαινε στο Υάκινθο δισκοβολία, του ξέφυγε ο δίσκος και χτύπησε τον άτυχο νέο σκοτώνοντάς τον. Από το αίμα του νέου ο Απόλλωνας έπλασε ένα λουλούδι που στο άνθισμά του κάθε του πέταλο έμοιαζε να έχει γραφτεί μια θρηνητική κραυγή ("ΑΙ" δηλαδή γοή στην αρχαιοελληνική γλώσσα). Σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή, ο Ζέφυρος ζηλεύοντας επειδή ο νεαρός προτιμούσε την παρέα του Απόλλωνα φύσηξε πάνω στο δίσκο κατευθύνοντας τον να χτυπήσει τον Υάκινθο. Η αλήθεια είναι πως ο υάκινθος του μύθου δεν ήταν πιθανά το γνωστό μας σήμερα λουλούδι, γατί το είδος δεν είναι ενδημικό της Ελλάδας. Στην πραγματικότητα, ο μύθος μπορεί να μην είναι καν η σωστή πηγή της λέξης "υάκινθος". Ίχνη της λέξης συναντιόνται στην βαθιά αρχαιότητα σε μια μη Ελληνική διάλεκτο που ομιλούνταν πριν από 4000 περίπου χρόνια, την "θρακοπελαςγιακή". 12

13 Νάρκισσος Μανουσάκι Ίσως ο πιο κατάλληλος τρόπος να αποδώσει κανείς την ομορφιά του λουλουδιού νάρκισσος είναι αυτός ο αρχαιοελληνικός μύθος. Ο Νάρκισσος ήταν ένας εξαιρετικά όμορφος νέος. Η μητέρα του, του είχε πει ότι θα παραμείνει έτσι σ όλη του τη ζωή αν δεν δίνει σημασία στην ομορφιά του. Ο Νάρκισσος αποφάσισε να δει την αντανάκλασή του στα νερά μιας πηγής. Γοητεύτηκε τόσο από την ομορφιά του πού έμεινε εκεί ακίνητος θαυμάζοντας τον εαυτό του μέχρι που μαράζωσε και πέθανε στις όχθες της πηγής. Σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή, νόμισε πως η αντανάκλαση του ήταν η νύμφη που έμενε εκεί. Πήδησε στο νερό για να την πιάσει και πνίγηκε. Το λουλούδι νάρκισσος υποτίθεται ότι φύτρωσε σε εκείνο το σημείο. Κρόκος Ζαφορά Ο Κρόκος ήταν φίλος του θεού Ερμή. Μια μέρα και ενώ οι δύο φίλοι έπαιζαν, ο Ερμής χτύπησε κατά λάθος τον Κρόκο στο κεφάλι και τον σκότωσε. Στον τόπο του συμβάντος φύτρωσε ένα λουλούδι. Τρεις σταγόνες από το αίμα του άτυχου νέου που έπεσαν στο κέντρο του λουλουδιού έδωσαν τα στίγματα του φυτού που από τότε πήρε το όνομα κρόκος. Σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή ο Κρόκος ήταν ένας νεαρός, που εξαιτίας ενός άτυχου έρωτα για τη Νύμφη Σμίλακα μεταμορφώθηκε στο ομώνυμο φυτό. Ταυτόχρονα η Σμίλαξ έγινε το ομώνυμο αναρριχητικό φυτό(σμίλαξ Ασπίρα-Ουρβιά). Δάφνη Δάφνη του Απόλλωνα Η Δάφνη ήταν μια νεαρή όμορφη νύμφη, κόρη του ποτάμιου θεού Πηνειού. Ήταν κυνηγός και είχε αφιερώσει τη ζωή της στην Άρτεμη τη θεά του κυνηγιού. Όπως η θεά έτσι και αυτή αρνιόταν να παντρευτεί. Την περιτριγύριζαν πολλοί θαυμαστές αλλά αυτή τους απέρριπτε όλους, ακόμα και τον ισχυρό γιο του Δία τον Απόλλωνα. Ο Απόλλωνας ερωτεύθηκε την Δάφνη και όταν αυτή αρνήθηκε τις προτάσεις του την κυνήγησε ανάμεσα στα δέντρα. Η Δάφνη φοβήθηκε και προσευχήθηκε στον πατέρα της να την βοηθήσει. Τότε λοιπόν ο πατέρας της είπε ότι θα την προστάτευε μεταμορφώνοντάς την σε δέντρο που θα 13

14 ρίζωνε στην όχθη του ποταμού του, (την γνωστή μας δάφνη). Όταν ο Απόλλωνας ήρθε ψάχνοντας τη Δάφνη, ο πατέρας της του είπε ότι μεταμορφώθηκε σε δέντρο. Ο Απόλλωνας τότε έκοψε μερικά κλαδιά και έπλεξε ένα στεφάνι σε ανάμνηση της ομορφιάς της και του έρωτά του για αυτήν. Ο Απόλλωνας έκανε τη δάφνη ιερό του φυτό. Καθιέρωσε την απονομή δάφνινου στεφανιού στους πρωταθλητές και σε όσους υπερείχαν σε διάφορα επίπεδα. Στους αρχαίους Ολυμπιακούς Αγώνες όλοι οι νικητές στεφανώνονταν με δάφνινο στεφάνι. Τριαντάφυλλο Ρόδο Υπάρχουν πολλές ιστορίες για το τριαντάφυλλο. Στην Ελληνική μυθολογία το τριαντάφυλλο δημιουργήθηκε από την θεά των λουλουδιών και της βλάστησης την Χλωρίδα. Αυτή μια μέρα βρήκε το άψυχο σώμα μιας νύμφης στο δάσος και το μεταμόρφωσε σε λουλούδι. Κάλεσε τότε την Αφροδίτη τη θεά της αγάπης και το Διόνυσο το θεό του κρασιού. Η Αφροδίτη χάρισε στο λουλούδι ομορφιά και ο Διόνυσος πρόσθεσε νέκταρ για να του δώσει γλυκιά ευωδιά. Ο Ζέφυρος ο θεός του ανέμου φύσηξε μακριά τα σύννεφα και έτσι ο Απόλλωνας ο θεός του Ήλιου μπόρεσε να λάμψει και να κάνει το λουλούδι να ανθίσει. Έτσι το τριαντάφυλλο δημιουργήθηκε και στέφθηκε "Βασιλιάς των λουλουδιών". Άστερ Αστράκι Λέγεται ότι αυτό το είδος λουλουδιού ξεκίνησε να φυτρώνει από τα δάκρυα της Αστερέας της θεάς του έναστρου ουρανού, όταν αυτή έκλαιγε επειδή δεν έβλεπε καθόλου άστρα όταν κοίταζε κάτω στη γη. Παιώνια Φυτό της θεραπείας. Πιστεύεται ότι η παιώνια πήρε το όνομα της από τον Παίωνα ή Παιάνα που φαίνεται ότι ήταν μια θεότητα της θεραπείας αφού είχε θεραπεύσει τον Άδη και τον Άρη από τραύματα. Ο μύθος που έχει σχέση με το λουλούδι λέει πως ο Παίων ήταν μαθητής του Ασκληπιού, του θεού της υγείας και της ιατρικής. Κάποτε, η Λητώ (μητέρα του Απόλλωνα και θεά της γονιμότητας), του δίδαξε πως να αποκτήσει μια μαγική ρίζα που φύτρωνε στον Όλυμπο η οποία απάλυνε τον πόνο των γυναικών κατά τον τοκετό. Ο Ασκληπιός ζήλεψε και αποπειράθηκε να 14

15 σκοτώσει το μαθητή του. Ο Δίας έσωσε τον Παίωνα από την οργή του Ασκληπιού μεταμορφώνοντάς τον στο λουλούδι της παιώνιας. Πάντως οι σπόροι της παιώνιας χρησιμοποιούνταν για τις έγκυες γυναίκες στην αρχαιότητα. Ελλέβορος Το ρόδο των Χριστουγέννων. Στην ελληνική μυθολογία ο Μελάμπους ο μεγάλος μάντης και θεραπευτής χρησιμοποίησε αυτό το φυτό σαν βότανο για να θεραπεύσει την τρέλα των θυγατέρων του βασιλιά του Άργους Πρόετου, όπως και άλλων γυναικών, που είχαν χάσει τα μυαλά τους και περιπλανιόνταν σκορπισμένες ανάμεσα στα βουνά και στην έρημο της Τύρινθας νομίζοντας ότι είναι αγελάδες. Ο Μελάμπους και ο αδερφός του ο Βίας κέρδισαν μια περιουσία (τα δύο τρίτα από το βασίλειο του βασιλιά Πρόετου) αφού παντρεύτηκαν τις θεραπευμένες πριγκίπισσες. Αχιλλέα Χιλιολούλουδο Πήρε το όνομά της από τον ομηρικό ήρωα Αχιλλέα, ο οποίος όπως λέγεται έδινε αυτό το φυτό στους στρατιώτες του, τους θρυλικούς Μυρμιδόνες για να τους βοηθήσει να σταματήσουν το αίμα που έτρεχε από τις πληγές τους κατά τη διάρκεια του Τρωικού πολέμου. Νεότερες δοκιμές στο φυτό απέδειξαν ότι περιέχει χημικά συστατικά που το κάνουν χρήσιμο ως αιμοστατικό. Αγαύη Αμάραντος, Αθάνατος. Η λέξη αγαύη σημαίνει θαυμαστή ή ευγενικής καταγωγής. Το φυτό της Αγαύης ήρθε στην Ελλάδα από το Μεξικό. Ωστόσο το όνομά του είναι ελληνικό και πιθανώς του αποδόθηκε επειδή η Ελληνίδα Αγαύη για την οποία θα μιλήσουμε παρακάτω ήταν και μια από τις δευτερεύουσες θεές του φεγγαριού, και αυτό σήμαινε πως ότι ήταν μια όψη της αρχαίας Μητέρας γης της Μεσογείου που 15

16 θυμίζει το έδαφος του Jalisco του Μεξικό. Η Αγαύη ήταν κόρη του βασιλιά της Θήβας Κάδμου και αδερφή της Σεμέλης της μητέρας του Διόνυσου. Όταν η Σεμέλη κεραυνοβολήθηκε από τον Δία τον εραστή της, η Αγαύη διέδωσε πως ο Δίας τιμώρησε την αδερφή της γιατί τον συκοφάντησε. Αργότερα ο Διόνυσος εκδικήθηκε για την μητέρα του και επέβαλε βαριά τιμωρία στην Αγαύη. Όταν ο Διόνυσος επέστρεψε στη Θήβα, όπου βασίλευε τότε ο Πενθέας ο γιος της Αγαύης, διέταξε όλες τις γυναίκες της πόλης να να πάνε στο βουνό Κιθαιρώνα, για να τελέσουν τα μυστήριά του. Ο Πενθέας που δεν συμφωνούσε με την εισαγωγή της λατρείας, προσπάθησε να κατασκοπεύσει τις Βάκχες. Η μητέρα του τον αντιλήφθηκε, τον πήρε για άγριο ζώο και μέσα στην μανία της τον κατασπάραξε διαμελίζοντάς τον. Αλθαία Δεντρομολόχα Ο μύθος που ακολουθεί δεν έχει καμιά σύνδεση με το φυτό Αλθαία εκτός του ονόματος. Η Αλθαία ήταν γυναίκα του Οινέα, του βασιλιά της Καλυδώνας και μητέρα της Δηιάνειρας και του Μελέαγρου. Όταν ο γιος της έγινε εφτά ημερών, οι Μοίρες οι θεές του πεπρωμένου, ήρθαν την βρήκαν και της είπαν πως το παιδί της θα πέθαινε, αν ο δαυλός που έκαιγε τότε επάνω στην εστία καιγόταν ολόκληρος. Αμέσως η Αλθαία πήρε το δαυλό, τον έσβησε και τον έκρυψε μέσα σε μια κασέλα. Ο Μελέαγρος μεγάλωσε και έγινε διάσημος ήρωας. Στη διάρκεια όμως του κυνηγιού του κάπρου της Καλυδώνας ο Μελέαγρος σκότωσε κατά τύχη τους θείους του τα αδέρφια της Αλθαίας. Εκείνη γεμάτη οργή έριξε τότε στη φωτιά το δαυλό, από τον οποίο κρεμόταν η ζωή του γιου της. Ο Μελέαγρος πέθανε αμέσως. Η Αλθαία από απελπισία κρεμάστηκε. Έλατο Ελάτι Στις μέρες μας το γνωρίζουμε σαν το ιδανικότερο χριστουγεννιάτικο δέντρο. Τι αναφέρουν όμως οι αρχαίοι ελληνικοί μύθοι για το έλατο; Το έλατο ονομαζόταν από τους αρχαίους Έλληνες Πίτυς όπως και το πεύκο, και ήταν το ιερό δέντρο του θεού Πάνα. Αυτός είχε κάποτε ερωτευθεί την νύμφη Πίτυ που άρεσε και στον Βοριά. Η Πίτυς προτίμησε τον Πάνα που έκανε λιγότερο θόρυβο, κι ο Βοριάς για να την εκδικηθεί την φύσηξε και την γκρέμισε κάτω από ένα βράχο. Εκεί την βρήκε ξεψυχισμένη ο Πάνας και την μεταμόρφωσε στο ιερό του δέντρο έλατο. Από τότε η νύμφη έκλαιγε κάθε φορά που φυσούσε ο βοριάς και τα δάκρυά της 16

17 είναι οι σταγόνες ρετσινιού που στάζουν κάθε φθινόπωρο από τα κουκουνάρια του έλατου. Κυπαρίσσι Κυπάρισσος Κενταύρια Χειρωνιάς Λέγεται ότι αυτό το είδος λουλουδιού πήρε το όνομα του από τον σοφό Κένταυρο Χείρωνα, δάσκαλο του Ασκληπιού του Αχιλλέα του Ιάσονα αλλά και του Απόλλωνα. Στην τιτανομαχία ο Χείρωνας ήταν με το μέρος του Ηρακλής στη μάχη του εναντίον των κενταύρων. Ο Ηρακλής όμως τον πλήγωσε κατά λάθος στο πόδι με ένα βέλος ποτισμένο στο δηλητήριο της Λερναίας Ύδρας. Ο Χείρωνας τότε χρησιμοποίησε το φυτό της κενταύριας σαν βότανο για να γιατρέψει την πληγή του. Σύμφωνα με τη μυθική παράδοση ο Κυπάρισσος ήταν ένας όμορφος νέος από την Κέα, γιος του Τήλεφου και εγγονός του Ηρακλή. Ήταν αγαπημένος του Απόλλωνα αλλά και του Ζέφυρου. Αγαπημένο του σύντροφο είχε ένα εξημερωμένο ιερό ελάφι. Αλλά κάποια καλοκαιρινή μέρα ενώ το ελάφι κοιμόταν ξαπλωμένο στον ίσκιο, ο Κυπάρισσος το σκότωσε από απροσεξία με ένα ακόντιο. Ο νέος γεμάτος απελπισία, θέλησε να πεθάνει. Ζήτησε από τον ουρανό τη χάρη να κυλούν τα δάκρυα του αιώνια. Οι θεοί τον μετέτρεψαν σε κυπαρίσσι, το δέντρο της θλίψης. Από τότε το κυπαρίσσι θεωρείται σαν πένθιμο δέντρο και φυτεύεται μέχρι σήμερα στα νεκροταφεία. Ορχιδέα Όρχις, σαλέπι, σερνικοβότανο Στην ελληνική μυθολογία, ο Όρχις ήταν γιος μιας νύμφης και ενός σάτυρου. Κατά την διάρκεια των εορτών προς τιμή του Βάκχου, διέπραξε ιεροσυλία, επιχειρώντας να βιάσει μια ιέρεια. Η τιμωρία του ήταν να κατασπαραχθεί από άγρια θηρία και να μεταμορφωθεί σε ένα αδύνατο και σεμνό φυτό. Ο Θέοφραστος ήταν ο πρώτος από τους αρχαίους συγγραφείς που αναφέρθηκε στις ορχιδέες. Ήταν αυτός που τους έδωσε την ονομασία Όρχις επιστημονικά, ορμώμενος από τον μύθο του Όρχι και αντανακλώντας την ομοιότητά της διπλοκόνδυλης ρίζας τους με τα ανδρικά γεννητικά 17

18 όργανα, αυτά που ήταν αιτία της περιπέτειας του γέρου Όρχι. Οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι μπορούσαν να ελέγξουν το φύλο των αγέννητων παιδιών τους τρώγοντας κονδύλους ορχιδέας. Αν ο πατέρας έτρωγε μεγάλους νεαρούς κονδύλους το παιδί θα ήταν αρσενικό, αν η μητέρα έτρωγε μικρούς κονδύλους το παιδί θα γεννιόταν θηλυκό. Αμυγδαλιά Μυγδαλιά Η ελληνική μυθολογία μας μιλά για μια όμορφη πριγκίπισσα που ονομαζόταν Φυλλίς, και που ήταν θυγατέρα ενός βασιλιά της Θράκης. Αυτή ερωτεύτηκε τον γιο του Θησέα τον Δημοφώντα. Ο νέος αυτός βρέθηκε στα μέρη της καθώς επέστρεφε με το καράβι του από την Τροία και ο βασιλιάς του έδωσε ένα μέρος του βασιλείου του και την θυγατέρα του για γυναίκα. Μετά από κάποιο διάστημα ο Δημοφών νοστάλγησε την πατρίδα του την Αθήνα τόσο πολύ που ζήτησε να πάει εκεί για λίγο διάστημα. Η Φυλλίς συμφώνησε αφού της υποσχέθηκε ότι θα γύριζε πίσω σύντομα και έτσι εκείνος μπήκε στο καράβι του και απέπλευσε. Η Φυλλίς έμεινε εγκαταλειμμένη περιμένοντας τον εκλεκτό της καρδιάς της, στον τόπο της τελετής του γάμου της. Η Φυλλίς περίμενε για χρόνια την επιστροφή του, αλλά τελικά πέθανε από μαρασμό. Οι θεοί, από οίκτο, μεταμόρφωσαν την Φυλλίδα σε δέντρο, σε αμυγδαλιά, η οποία έγινε σύμβολο της ελπίδας. Όταν ο περιπλανώμενος, γεμάτος τύψεις, Δημοφών επέστρεψε, βρήκε τη Φυλλίδα σαν ένα γυμνό δέντρο χωρίς φύλλα και άνθη. Απελπισμένος αγκάλιασε το δέντρο, το οποίο ξαφνικά πλημμύρισε από λουλούδια, δείχνοντας ότι η αγάπη δεν μπορεί να νικηθεί από το θάνατο. 18

19 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ - ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ 1. Ποιό φυτό έχει το πιο έντονο άρωμα; H μέντα είναι ποώδες αρωματικό φυτό της οικογένειας των χειλανθών των εύκρατων περιοχών. Έχει άνθη ευωδιαστά, λευκά ή ιώδη, που σχηματίζουν ταξιανθία στάχυος. Είναι φυτό φαρμακευτικό, ενώ χρησιμοποιείται στη μαγειρική ως καρύκευμα, καθώς και ως αφέψημα ή αιθέριο έλαιο. 2. Υπάρχουν αρωματικά φυτά που βοηθούν στης παθήσεις; Βασιλικός: Το εκχύλισμα του βασιλικού προλαμβάνει τις άφτρες, τους πονοκεφάλους, βοηθά στην πέψη και καταπραΰνει νεύρα και σπασμούς. 19

20 Δάφνη : Το εκχύλισμα της δάφνης καταπολεμά τα φουσκώματα, ανοίγει την όρεξη και τονώνει τα τεμπέλικα στομάχια. Αντισηπτική, είναι πολύτιμη για το συνάχι και τη βρογχίτιδα. Το δαφνέλαιο είναι κατάλληλο για τους ρευματισμούς. Μέντα: Περιέχει μια δροσιστική ουσία, τη μενθόλη. Είναι εξαιρετικά αντισηπτική, καταπολεμά το συνάχι τη γρίπη και τον πονόλαιμο. 20

21 Ρίγανη: Η ρίγανη διευκολύνει την πέψη και καταπολεμά τη δυσκοιλιότητα. Καλό δυναμωτικό και φίλος για τους πνεύμονες βοηθά στις χρόνιες βρογχίτιδες. Ενδεικτικά μερικά αρωματικά φυτά που βοηθούν στις παθήσεις. 3. Σε τι βοηθούν τα αρωματικά φυτά; Από την αρχαιότητα οι Έλληνες χρησιμοποιούσαν τα αρωματικά φυτά για τις θεραπευτικές ιδιότητές τους και για τη διατροφική αξία τους. Σύμφωνα με το μύθο το βουνό Όλυμπος, όπου κατοικούσαν οι ελληνικοί θεοί ήταν καλυμμένο από λουλούδια και βότανα, που βρίσκονταν εκεί για εξυπηρέτηση των θεών, αλλά και των θνητών. Οι μύθοι που αναφέρονται στους θεούς και θεές παρουσιάζουν εύγλωττα το σεβασμό που οι αρχαίοι Έλληνες έτρεφαν για την ομορφιά των φυτών και τις θεραπευτικές ιδιότητές τους. 4. Υπάρχουν πολλά αρωματικά φυτά που βοηθούν στην φύλαξη των ρούχων; Το συνηθέστερο αρωματικό φυτό που χρησιμοποιείται για την φύλαξη των ρούχων είναι η λεβάντα. 21

22 5. Υπάρχουν αρωματικά φυτά που τρώγονται ή πίνονται; Φυσικά και υπάρχουν αρωματικά φυτά που πίνονται ή τρώγονται. Για παράδειγμα κάποια που πίνονται είναι το τσάι, το φασκόμηλο, το θυμάρι, το τήλιο και άλλα πολλά. Και αυτά που τρώγονται είναι η ρίγανη, το δενδρολίβανο, ο δυόσμος, ο δίκταμος και πολλά άλλα.. 6. Όλα τα αρωματικά φυτά μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε στο φαγητό; Δεν μπορούμε να τα χρησιμοποιήσουμε όλα τα αρωματικά βότανα στο φαγητό, γιατί το κάθε βότανο έχει και την χρησιμότητα του σε κάτι διαφορετικό. Για παράδειγμα η ρίγανη χρησιμοποιείται πολύ συχνά στα φαγητά ενώ το τσάι δεν χρησιμοποιείται επειδή είναι ρόφημα. 7. Υπάρχουν αρωματικά φυτά που είναι αφροδισιακά; Υπάρχουν βότανα και μπαχαρικά που προκαλούν διέγερση κινητοποιώντας εντονότερη κυκλοφορία του αίματος προς τα εξωτερικά γεννητικά όργανα, πράγμα που επιφέρει σεξουαλική διέγερση. Με το άρωμά τους και το ξύπνημα της σεξουαλικής ενέργειας τα βότανα και τα μπαχαρικά αυτά ενδυναμώνουν τις αισθήσεις... Όπως: Κανέλλα, Γαρύφαλλο, Δεντρολίβανο. 22

23 8. Υπάρχουν αρωματικά φυτά που προκαλούν αλλεργίες; Φυσικά και υπάρχουν αρωματικά φυτά που προκαλούν αλλεργίες. Οι περισσότεροι άνθρωποι αναπτύσσουν αλλεργίες κατά την άνθηση των φυτών αλλά και πολλοί απαγορεύετε να τα καταναλώσουν. Είναι θέμα οργανισμού. 9. Τα αρωματικά φυτά χρησιμοποιούνται στα απορρυπαντικά; Χρησιμοποιούνται μόνο για άρωμα; Τα αρωματικά φυτά χρησιμοποιούνται στα απορρυπαντικά αποκλειστικά μόνο για άρωμα. 23

24 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Παπανικολάου- Τ. Τσιλιμένη. Η παιδική λογοτεχνία στο νηπιαγωγείο, εκδ. Καστανιώτη Κορνηλία Καλογήρου Μαρία Μιχαλακέα. Παιδαγωγικές Ιστορίες και Παραμύθια για Μικρά Παιδιά, εκδ. Θυμάρι Βας. Δ. Αναγνωστοπούλου. Τάσεις και Εξελίξεις της Παιδικής Λογοτεχνίας στη δεκαετλια , εκδ. Των Φίλων Αθήνα