ΠΡΟΤΟΤΥΠΟ ΥΒΡΙ ΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΥΓΡΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΕΙΟΥ

Transcript

1 ΠΡΟΤΟΤΥΠΟ ΥΒΡΙ ΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΥΓΡΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΕΙΟΥ Μιχαηλίδης Μ., Χερουβείµ Ε., Τεκερλεκοπούλου Α., Ακράτος Χ.Σ. και Βαγενάς.Β. Τµήµα ιαχείρισης Περιβάλλοντος και Φυσικών Πόρων, Πανεπιστήµιο Ιωαννίνων, 30100, Αγρίνιο, ΠΕΡΙΛΗΨΗ Στο παρόν άρθρο παρουσιάζεται η σχεδίαση και κατασκευή ενός υβριδικού συστήµατος επεξεργασίας υγρών αποβλήτων ελαιοτριβείου, αποτελουµένου από ένα βιόφιλτρο και από τεχνητούς υγροβιοτόπους κατακόρυφης ροής. Το βιόφιλτρο αποτελούταν από µια µεταλλική κυλινδρική δεξαµενή διαµέτρου 1,8 m και ύψους 3 m. Το επεξεργασµένο υγρό απόβλητο οδηγείτο σε πλαστική δεξαµενή όγκου 30m 3. Στον πυθµένα της δεξαµενής ήταν τοποθετηµένες δύο αντλίες, οι οποίες επανακυκλοφορούσαν το υγρό απόβλητο στο βιόφιλτρο. Η ολική παροχή του υγρού απόβλητου ήταν ρυθµισµένη στα 65 lt/min. Η µόνη απαίτηση του συστήµατος σε ενέργεια ήταν η ηλεκτρική ενέργεια, που κατανάλωναν οι αντλίες ανακυκλοφορίας. Η εκροή της δεξαµενής επανακυκλοφορίας τροφοδοτούσε της πιλοτικές µονάδες των τεχνητών υγροβιοτόπων, οι οποίες αποτελούνταν από τρεις σειρές τεχνητών υγροβιοτόπων κατακόρυφης ροής. Η κάθε σειρά αποτελούνταν από τέσσερεις πιλοτικές µονάδες. Όλες οι πιλοτικές µονάδες είχαν πληρωθεί µε διάφορα πληρωτικά υλικά (π.χ. κροκάλες, χαλίκι, άµµος) διαφορετικών διαβαθµίσεων. Η πρώτη πιλοτική µονάδα κάθε σειράς είχε την πλέον χονδρόκκοκη διαβάθµιση και η τετάρτη την πλέον λεπτόκοκκη. Οι δύο σειρές ήταν φυτεµένες µε κοινό καλάµι (Phragmites australis) ενώ η τρίτη παρέµεινε αφύτευτη. Οι συνολικές αποδόσεις αφαίρεσης ήταν για το COD 91,7% και για τις φαινόλες 89,0%. A NOVEL HYBRID SYSTEM FOR INTEGRATED OLIVE MILL WASTEWATER TREATMENT Michailides M., Herouvim E., Tekerlekopoulou A., Akratos C.S., and Vayenas D.V. Department of Environmental and Natural Resources Management, University of Ioannina, Seferi 2, Agrinio, Greece, cakratos@cc.uoi.gr ABSTRACT A hybrid treatment method for olive mill wastewater comprising biological trickling filter and vertical-flow constructed wetland (CW) was developed and operated in an olive mill in Western Greece. The trickling filter is a metallic cylindrical tank 1.8 m in diameter and 3 in height. The treated OMW from the drainage area is led to a plastic cylindrical tank of 30m 3 total volume. At the bottom of the plastic tank a pump recirculates the treated OMW in the filter. The total flow in the filter is been regulated in 65 lt/min. The only input energy which is needed from the system is the electrical energy consumed by the pumps. The effluent of the recirculation tank supplies the CW units which were consisted of three series with four pilot scale vertical flow (VF) CWs. All pilot scale CWs where filled with various porous media (i.e. cobbles, gravel, sand) using different gradations. The first CW pilot scale had the coarser gradation and the fourth had the finer one. The two series were planted with common reeds (Phragmites australis) and the third was kept unplanted. Total removal efficiencies of the hybrid system for COD is 91.7% and for phenols 89.0%.

2 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η βιοµηχανία παραγωγής ελαιολάδου είναι πολύ σηµαντική για τις µεσογειακές χώρες και για οικονοµικούς λόγους αλλά και για λόγους παράδοσης [1]. Η Ισπανία είναι ο κύριος παραγωγός ακολουθούµενη από την Ιταλία, την Ελλάδα, την Τουρκία, την Συρία και την Τυνησία. Όλες οι µεσογειακές χώρες είναι υπεύθυνες για το 95% της παγκόσµιας παραγωγής ελαιόλαδου [2]. Η παραγωγή του ελαιολάδου γίνεται σε ένα µεγάλο αριθµό αγροτοβιοµηχανικών µονάδων στις µεσογειακές χώρες, οι οποίες παράγουν σηµαντικές ποσότητες υγρών απόβλητων ελαιοτριβείου (ΥΑΕ), των οποίων η συνολική ετήσια παραγωγή εκτιµάται σε πάνω από 10 7 m 3 [3], µε το ρυπαντικό φορτίο να αντιστοιχεί σε 22 εκατοµµύρια ισοδυνάµους κατοίκους ετησίως [2]. Λόγω της σύσταση τους τα ΥΑΕ αποτελούν σοβαρό κίνδυνο για το περιβάλλον. Για αυτό το λόγο πολλές χώρες έχουν οδηγηθεί στην εξεύρεση λύσεων για το περιορισµό της παραγόµενης ποσότητας των ΥΑΕ, καθώς και στην ανάπτυξη νέων τεχνολογιών για την επεξεργασία τους. Οι τεχνολογίες αυτές περιλαµβάνουν φυσικές, χηµικές και βιολογικές διεργασίες. Τα ΥΑΕ σήµερα συνήθως αποθηκεύονται σε λιµνοδεξαµένες και εξατµίζονται [5-7]. Η µέθοδος αυτή όµως δεν είναι ικανοποιητική, καθώς παράγεται µια µαύρη δύσοσµη ιλύς, η οποία αφαιρείται πολύ δύσκολα. ιάφορες φυσικοχηµικοί ή βιολογικοί µέθοδοι έχουν δοκιµαστεί τα τελευταία χρόνια. Οι φυσικοχηµικές µέθοδοι περιλαµβάνουν επεξεργασία µε ανθρακικό ασβέστιο [2], προσρόφηση [8, 9], µεµβράνες υπερδιήθησης [10], οζόνωση [11], οξειδώσεις µε Feton [12] και ηλεκτροχηµική επεξεργασία µε Ti/Ru O 2 [13]. Οι βιολογικές µέθοδοι, που έχουν χρησιµοποιηθεί για την επεξεργασία των ΥΑΕ περιορίζονται σε αναερόβιες µεθόδους [14-16]. Αερόβιες µέθοδοι έχουν χρησιµοποιηθεί µόνο τα τελευταία χρόνια [17]. Η χρήση των τεχνητών υγροβιοτόπων (ΤΥ) έχει επίσης δοκιµαστεί χωρίς ικανοποιητικά αποτελέσµατα [18]. Παρόλο που οι αερόβιες µέθοδοι έχουν επιτύχει µεγαλύτερες αποδόσεις είναι περιορισµένες λόγω του µεγάλου κόστους που έχει ο συνεχής µηχανικός αερισµός. Ο κύριος περιορισµός της αναερόβιας χώνευσης των ΥΑΕ είναι η παρεµπόδιση των µεθανόγονων βακτηρίων από τα φαινολικά συστατικά και από συγκεκριµένα οργανικά οξέα [19]. Μια νέα αερόβια µέθοδος που προτάθηκε από τους Tziotzios et al. [20], έδειξε ότι µπορεί να ξεπεράσει όλους τους παραπάνω περιορισµούς µε την χρήση ενός βιόφίλτρου. Όλες οι παραπάνω µέθοδοι οδηγούσαν είτε σε ανεπαρκή επεξεργασία είτε είχαν υψηλά λειτουργικά κόστη. Για αυτούς του λόγους τα δύο τελευταία χρόνια δοκιµάστηκαν υβριδικά συστήµατα ώστε είτε να αυξήσουν τις αποδόσεις ή να µειώσουν το κόστος. Τα υβριδικά συστήµατα αποτελούνταν από µια φυσικοχηµική και από µια βιολογική µέθοδο όπως η οξείδωση Fenton µε αναερόβια χώνευση 21], η οξείδωση UV/O 3 µε αερόβια επεξεργασία [22] και ηλεκτροχηµική οξείδωση µε τεχνητούς υγροβιοτόπους [23]. Ο σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να παρουσιάσει ένα υβριδικό σύστηµα επεξεργασίας ΥΑΕ, το οποίο αποτελείται από ένα βιόφίλτρο και από ΤΥ κατακόρυφης Ροής (ΚΡ). Τα κύρια πλεονεκτήµατα του παρόντος υβριδικού συστήµατος έναντι των προηγουµένων είναι ότι συνδυάζει δύο πολύ απλές τεχνολογίες µε χαµηλό λειτουργικό κόστος, οι οποίες µπορούν εφαρµοστούν σε κάθε µικρό ελαιοτριβείο. 2. ΥΛΙΚΑ ΚΑΙ ΜΕΘΟ ΟΙ 2.1. Βιόφίλτρο Το βιόφίλτρο κατασκευάστηκε σε ένα τριφασικό ελαιοτριβείο στην περιοχή της Αµφιλοχίας του νοµού Αιτωλοακαρνανίας και αποτελείται από µια µετταλική κυλινδρική δεξαµενή διαµέτρου 1,8 m και ύψους 3 m. Στο πάνω µέρος της δεξαµενής είναι τοποθετηµένος ένας

3 περιστρεφόµενος διανοµέας, ο οποίος διασφαλίζει την οµοιόµορφη κατανοµή του αποβλήτου σε όλη την διατοµή του φίλτρου. Το πληρωτικό υλικό του φίλτρου είναι από υψηλής πυκνότητας πολυαιθυλένιο (HDPE), µε ειδική επιφάνεια 188 m 2 /m 3 και ειδικό βάρος 53 kg/m 3. Το συνολικό ύψος του πληρωτικού υλικού στο φίλτρο είναι 1,8 m και ο συνολικός όγκος 4,58 m 3, το πορώδες του φίλτρου είναι 95%. Το επεξεργασµένο ΥΑΕ συλλέγεται στον πυθµένα του φίλτρου µέσω µιας διάτρητης µεταλλικής πλάκας. Κατά µήκος του κάτω µέρους του φίλτρου είναι τοποθετηµένες 12 θυρίδες αερισµού, µέσω των οποίων ο αέρας κυκλοφορεί µέσα στο φίλτρο. Το επεξεργασµένο ΥΑΕ οδηγείται σε µια πλαστική δεξαµενή όγκου 30m 3. Στον πυθµένα της δεξαµενής είναι τοποθετηµένες δύο αντλίες, οι οποίες ανακυκλοφόρουν το επεξεργασµένο ΥΑΕ στο φίλτρο. Η συνολική παροχή του φίλτρου έχει ρυθµιστεί στα 65 lt/min. Κάθε 15 ηµέρες πραγµατοποιείται αντίστροφη πλύση στο φίλτρο, λόγω της έµφραξής του από την ανάπτυξη της βιοµάζας, µε τη χρήση νερού και αέρα υπό πίεση. Η παραγόµενη ιλύς επεξεργάζεται σε διπλανή εγκατάσταση κοµποστοποιήσης. Το επεξεργασµένο ΥΑΕ, που υπερχειλίζει από την πλαστική δεξαµενή αποθηκεύεται σε µια τετραγωνική δεξαµενή από σκυρόδεµα όγκου 500 m 3. Η µόνη παροχή σε ενέργεια, που χρειάζεται το σύστηµα είναι η ηλεκτρική ενέργεια, που καταναλώνουν οι αντλίες. Η συνολική εγκατάσταση ελέγχεται από αυτοµατοποιηµένο ηλεκτρικό πίνακα, όποτε δεν απαιτείται εξειδικευµένο προσωπικό για την λειτουργία του φίλτρου Τεχνητοί υγροβιότοποι ώδεκα πιλοτικές µονάδες ΤΥ ΚΡ κατασκευαστήκαν στο ελαιοτριβείο. Οι δώδεκα πιλοτικές µονάδες ήταν πλαστικές δεξαµενές ορθογωνικής διατοµής µε διαστάσεις 96 cm σε µήκος, 38.5 cm σε πλάτος και 31 cm σε βάθος. Οι δώδεκα πιλοτικές µονάδες σχηµάτισαν τρεις όµοιες σειρές των τεσσάρων βαθµίδων (σειρές A, Β και Γ). Οι τέσσερεις βαθµίδες σε κάθε σειρά είχαν τοποθετηθεί σε διαφορετικά ύψη, ώστε η ροή του αποβλήτου µεταξύ των διαδοχικών βαθµίδων να γίνεται µε βαρύτητα µε την χρήση σίφωνα. Το ΥΑΕ ήταν αποθηκευµένο σε πλαστική δεξαµενή (όγκου 1 m 3 ) και εισάγονταν στην πρώτη βαθµίδα µε τη χρήση αντλίας. Η εισαγωγή του ΥΑΕ λάµβανε χώρα κάθε ευτέρα και Τρίτη στις 8:00, 16:00 και 23:00 µε τη χρήση χρονοδιακόπτη. Η εκροή του τελευταίου σταδίου κατάληγε σε πλαστική δεξαµενή (όγκου 80 L). Σε όλες τις πιλοτικές µονάδες τοποθετήθηκαν έξι διάτρητοι πλαστικοί σωλήνες, ως σύστηµα αερισµού. Επίσης πλαστικοί διάτρητοι σωλήνες τοποθετήθηκαν στην επιφάνεια των πιλοτικών µονάδων κατά µήκος και κατά πλάτος, ώστε να επιτευχθεί µια οµοιόµορφη κατανοµή του αποβλήτου. Οι τέσσερεις βαθµίδες είχαν διαφορετικές διαβαθµίσεις των πληρωτικών υλικών. Έτσι η πρώτη είχε την πλέον χονδρόκκοκη διαβάθµιση και το τελευταίο την πλέον λεπτόκκοκη. Οι οκτώ πιλοτικές µονάδες (σειρές Α και Β) φυτευτήκαν µε κοινό καλάµι (Phragmites australis), το οποίο πρόηλθε από την περιοχή, ενώ οι άλλες τέσσερεις (σειρά Γ), παρέµεινε αφύτευτη, ως σειρά ελέγχου. Η επιφανειακή φόρτιση κυµάνθηκε από 88 έως 6589 g/d m 2 ; 17 έως 997 g/d m 2 ; 3,0 έως 175 g/d m 2 ; 3,0 έως 20.0 g/d m 2, για το COD, τις φαινόλες, το TKN, και τα ορθόφωσφορικά, αντίστοιχα Περιγραφή δειγµατοληψιών είγµατα λαµβάνονταν κάθε πρωί από την είσοδο και την έξοδο του βιόφιλτρου και κάθε Τετάρτη από την είσοδο, την έξοδο και τα ενδιάµεσα στάδια των ΤΥ Τα δείγµατα νερού µεταφέρονταν, µε ψυγείο συντήρησης, στο εργαστήριο και αναλύονταν αµέσως για τον προσδιορισµό του COD, των φαινόλων, του ΤΚΝ, της αµµωνίας και των ορθο-φωσφορικών (P-PΟ 4 3- ). Για τον προσδιορισµό του COD χρησιµοποιήθηκε η φωτοµετρική µέθοδος, για το ΤΚΝ, για την αµµωνία η ογκοµετρική µέθοδος και για τον φώσφορο η µέθοδος του

4 χλωριούχου κασσιτέρου [24]. Οι φαινόλες προσδιορίστηκαν φωτοµετρικά σύµφωνα µε την µέθοδο Folin Ciocalteu [25], µε τη χρήση ενός φωτόµετρου JASCO V-530 UV/vis. 3. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΣΥΖΗΤΗΣΗ 3.1. Βιοφίλτρο Στατιστικά στοιχεία για τις συγκεντρώσεις εισόδου και εξόδου καθώς και για τις αποδόσεις αφαίρεσης (µέση τιµή (Μ.Τ.) και τυπική απόκλιση (Τ.Α.)) για το ph, την ηλεκτρική αγωγιµότητα (EC), το BOD, το COD, τις φαινόλες, τα ορθο-φωσφορικά, τα ολικά στερεά (TS), την αµµωνία και το ΤΚΝ για βιοφίλτρο, παρουσιάζονται στον Πίνακα 1. Το βιοφίλτρο αφαίρει το µσό του οργανικού και του φαινολικού φορτίου, αφού οι αποδόσεις αφαίρεσης για COD και τις φαινόλες είναι 51% και 53%, αντίστοιχα. Το άζωτο και ο φώσφορος επίσης αφαιρούνται µερικώς στο φίλτρο καθώς οι συγκεντρώσεις του TKN µειώνονται από τα 909 mg/l στα 885 mg/l και των ορθο-φωσφορικών από τα 146 mg/l στα 97 mg/l. Η συγκέντρωση της αµµωνία αυξάνεται στο βιόφιλτρο από τα 3 mg/l στα 26 mg/l λόγω της µετατροπής του οργανικού αζώτου σε αµµωνία, µέσω του µηχανισµού της ανοργανοποίησης. Το ph δεν παρουσιάζει µεταβολές στο βιόφιλτρο, καθώς παραµένει σε ελαφρώς όξινες τιµές γύρω στο 5. Η EC παρουσίαζει µια µικρή µείωση στο βιοφίλτρο από τα 6 ms/cm στα 5 ms/cm. Ένα από τα πλεονεκτήµατα του βιόφιλτρου είναι ότι µπορεί να λειτούργει κάτω από υψηλές συγκεντρώσει TS. Στο παρόν φίλτρο οι συγκεντρώσεις των TS στην είσοδο είναι 36 g/l και στην έξοδο 25 g/l, όταν τα συστήµατα ενεργού ιλύος λειτουργούν µε συγκεντρώσεις TS γύρω στα 2 g/l. Πίνακας 1. Στατιστικά των συγκεντρώσεων εισόδου, εξόδου και των αποδόσεων στο βιόφίλτρο. EC (ms/cm) ph BOD (mg/l) COD (mg/l) Είσοδος Έξοδος Είσοδος Έξοδος Είσοδος Έξοδος Είσοδος Έξοδος Μ.Τ Τ.Α Φαινόλες (mg/l) TKN (mg/l) NH 3 (mg/l) TS (g/l) Είσοδος Έξοδος Είσοδος Έξοδος Είσοδος Έξοδος Είσοδος Έξοδος Μ.Τ Τ.Α Ορθο-φωσφορικά (mg/l) Είσοδος Μ.Τ Τ.Α Έξοδος Η Εικόνα 1 παρουσιάζει διαγράµµατα χρονοσειρών της απόδοσης αφαίρεσης και του υδραυλικού χρόνου παραµονής για το COD και τις φαινόλες. Οι αποδόσεις αφαίρεσης του COD και των φαινολών δεν παρουσιάζουν ιδιαιτέρες µεταβολές στις 126 ηµέρες του πειράµατος. Όταν το ελαιοτριβείο ήταν σε πλήρη λειτουργία το επεξεργασµένο ΥΑΕ αφαιρούνταν από την πλαστική δεξαµενή καθηµερινά, όποτε ο µέγιστος χρόνος παραµονής ήταν 1 ηµέρα. Όταν ο όγκος των ΥΑΕ υπερέβαινε τα 30 m 3 ηµερησίως, τότε το επεξεργασµένο ΥΑΕ υπερχείλιζε από την δεξαµενή και ο χρόνος παραµονής ήταν µικρότερος της 1 ηµέρας. Η απόδοση αφαίρεσης του COD άρχισε να αυξάνεται µετά την 66 η ηµέρα, όπου η παραγωγή του ελαιοτριβείου ήταν µικρή και η παροχή των ΥΑΕ δεν ξεπερνούσε τα

5 30 m 3 /day. Κατά την περίοδο αυτή τα ΥΑΕ παρέµειναν πάνω από 1 ηµέρα στην πλαστική δεξαµενή, όποτε και ο χρόνος παραµονής αυξήθηκε. Από την 108 η ηµέρα το ελαιοτριβείο σταµάτησε να λειτουργεί και το ΥΑΕ παρέµεινε στην πλαστική δεξαµενή για άλλες 19 ηµέρες, µε αποτέλεσµα η απόδοση αφαίρεσης του COD να φθάσει το 73%. Αντιθέτως η απόδοση αφαίρεσης των φαινολών δεν παρουσίασαν καµία διαφοροποίηση. Hydraulic Retention time (day) t Removal % Backwash COD Time (day) Removal Efficiency % Hydraulic Retention time (day) t Removal % Backwash Phenols Time (day) Removal Efficiency % Εικόνα 1. ιαγράµµατα χρονοσειρών της απόδοσης αφαίρεσης και του υδραυλικού χρόνου παραµονής για: (α) το COD και (β) τις φαινόλες Πιλοτικές µονάδες ΤΥ Στατιστικά στοιχεία για τις συγκεντρώσεις εισόδου και εξόδου καθώς και για τις αποδόσεις αφαίρεσης (µέση τιµή (Μ.Τ.) και τυπική απόκλιση (Τ.Α.)) για τη θερµοκρασία, το ph, το διαλυµένο οξυγόνο (DO), την ηλεκτρική αγωγιµότητα (EC), το COD, τις φαινόλες, τα ορθοφωσφορικά, την αµµωνία και το ΤΚΝ παρουσιάζονται στον Πίνακα 2. Η είσοδος των ΤΥ ήταν η έξοδος του φίλτρου και οι µέσες συγκεντρώσεις των ρύπων ήταν mg/l, 2841 mg/l, 95 mg/l, 123 mg/l and 506 mg/l για το COD, τις φαινόλες, τα ορθο-φωσφορικά, την αµµωνία και το TKN, αντίστοιχα (Πίνακας 2). Η µεγαλύτερη απόδοση αφαίρεσης ρύπου ήταν αυτή των ορθο-φωσφορικών, η οποία έφθασε το 87%, 87% και 84% για τις σειρές A, B και Γ, αντίστοιχα. Οι αποδόσεις για το COD και τις φαινόλες ήταν µικρότερες από αυτές των ορθο-φωσφορικών. Για το COD οι µέσες αποδόσεις αφαίρεσης ήταν 71%, 74% και 63%, για τις σειρές Α, Β και Γ, αντίστοιχα. Οι αποδόσεις των φαινολών ήταν σχεδόν ίδιες µε του COD µε τις µέσες τιµές να φθάνου το of 72%, 77% και 63%, για τις σειρές A, B και Γ, αντίστοιχα. Το TKN επίσης εµφάνισε παρόµοιες αποδόσεις µε αυτές του COD και των φαινολών µε µέσες τιµές 75%, 76% και 62%. Το ph αυξήθηκε από τιµές γύρω στο 5 στην είσοδο σε τιµές κοντά 8 στην έξοδο του τελευταίου σταδίου, το οποίο µπορεί να οφείλεται είτε στην βιολογική οξείδωση, η οποία αυξάνει το ph ή στην διάλυση ανθρακικών αλάτων από το πληρωτικό υλικό. Η EC παρουσίασε µια µικρή µείωση µεταξύ των διαφόρων σταδίων των ΤΥ λόγω της αποδόµησης των διαφόρων ρύπων. Η µείωση αυτή θα έπρεπε να ήταν µεγαλύτερη, αλλά περιορίστηκε κυρίως λόγω της ταυτόχρονης διάλυσης ανθρακικών αλάτων από το πληρωτικό υλικό. Συνολικά οι αποδόσεις αφαίρεσης του υβριδικού συστήµατος του βιόφιλτρου και των τεχνητών υγροβιοτόπων έφτασαν το 91,7% για το COD, το 895 για τις φαινόλες, το 895 για τα ορθο-φωσφορικά και το 92% για το ΤΚΝ.

6 Πίνακας 1. Στατιστικά των συγκεντρώσεων εισόδου, εξόδου και των αποδόσεων στους ΤΥ. Θερµοκρασία ( o C) ph DO (mg/l) EC (ms/cm) COD (mg/l) Φαινόλες (mg/l) Ορθοφωσφορικά (mg/l) NH 3 (mg/l) TKN (mg/l) In Α 1 Α 2 Α 3 Α 4 Β 1 Β 2 Β 3 Β 4 Γ 1 Γ 2 Γ 3 Γ 4 Μ.Τ. 16,9 17,0 17,1 17,0 17,2 17,8 18,0 16,6 16,0 17,6 17,9 16,9 17,4 Τ.Α. 4,3 4,4 4,9 5,2 5,2 5,9 5,5 5,2 4,6 5,5 5,6 5,0 5,2 Μ.Τ. 5,0 6,2 6,5 6,8 7,5 6,2 7,0 6,8 7,5 5,9 6,4 6,5 7,3 Τ.Α. 0,5 0,6 0,6 0,6 0,7 0,5 0,9 0,6 0,5 0,7 0,7 0,7 0,9 Μ.Τ. 0,6 0,6 0,4 0,8 0,7 0,7 0,6 0,7 1,0 0,6 0,5 0,4 0,4 Τ.Α. 0,9 0,9 0,6 1,0 0,8 1,0 0,8 1,1 1,3 0,8 0,7 0,6 0,6 Μ.Τ. 5,7 6,9 6,2 5,4 4,7 6,7 6,0 4,9 3,8 6,3 5,2 5,0 4,5 Τ.Α. 0,4 1,5 1,7 1,5 1,9 1,7 1,8 1,9 1,8 1,4 1,6 1,6 1,4 Μ.Τ Τ.Α Μ.Τ Τ.Α Μ.Τ Τ.Α Μ.Τ Τ.Α Μ.Τ Τ.Α

7 4. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Για να επιτευχθεί ικανοποιητική επεξεργασία των ΥΑΕ,, θα πρέπει να συνδυαστούν διαφορετικές τεχνολογίες. Η παρούσα εργασία ασχολήθηκε µε την επεξεργασία των ΥΑΕ µε τη χρήση ενός βιόφίλτρου και ΚΡ ΤΥ. Τα συµπεράσµατα είναι τα εξής: Το παρόν υβριδικό σύστηµα µπορεί και επεξεργάζεται ΥΑΕ αρκετά ικανοποιητικά, αφού παρουσιάζει µέσες αποδόσεις αφαίρεσης ρύπων της τάξης του 91,7% για το COD, 89% για τις φαινόλες, 89% για τα ορθοφωσφορικά και 92% για το TKN. Οι συγκεντρώσεις του αζώτου και του φωσφόρου στο φρέσκο απόβλητο, είναι αρκετές και δεν χρειάζεται πρόσθεση λιπασµάτων. Η συνολική απόδοση του παρόν υβριδικού συστήµατος είναι µεταξύ των υψηλότερων στην βιβλιογραφία, ενώ έχει το ελάχιστο κόστος λειτουργίας (0.09 /m 3 ). ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1. Roig A., M.L. Cayuela and M.A. Sanchez-Monedero (2006) An overview on olive mill wastes and their valorisation methods, Waste Management, 26: Aktas E.S., S. Imre and L. Ersoy (2001) Characterization and lime treatment of olive mill wastewater, Water Research, 35: Benitez, J., J. Beltran-Heredia, J. Torregrosa., J.L. Acero and V. Cercas (1997) Aerobic degradation of olive mill wastewaters, Applied Microbiology and Biotechnology, 47: Greco Jr., G., G. Toscanoa, M. Cioffi, L. Gianfreda, and F. Sannino, (1999) Dephenolisation of olive mill waste-waters by olive husk, Water Research, 33; Jarboui R., M. Chtourou, C. Azri, N. Gharsallah and E. Ammar. (2010) Timedependent evolution of olive mill wastewater sludge organic and inorganic components and resident microbiota in multi-pond evaporation system, Bioresource Technology, 101: Jail A., F. Boukhoubzab, A. Nejmeddineb, S. Sayadic and L. Hassania, (2010) Co-treatment of olive-mill and urban wastewaters by experimental stabilization ponds, Journal of Hazardous Materials 176: Jarboui R., F. Sellamia, C. Azria, N. Gharsallahb and E. Ammara (20100 Olive mill wastewater evaporation management using PCA method Case study of natural degradation in stabilization ponds (Sfax, Tunisia), Journal of Hazardous Materials, 176: Stasinakis A.S., I. Elia, A. V. Petalas and C. P. Halvadakis (2008) Removal of total phenols from olive-mill wastewater using an agricultural by-product, olive pomace, Journal of Hazardous Materials, 160: Chouchene A., M. Jeguirim, G. Trouve, A. Favre-Reguillon and G. Le Buzit (2010) Combined process for the treatment of olive mill wastewater: Absorption on sawdust and combustion of the impregnated sawdust, Bioresource Technology, in press. 10. Akdemir E.O. and A. Ozer (2009) Investigation of two ultrifiltration membranes for treatment of olive oil mill wastewater, Desalination, 249:

8 11. Chedeville O., M. Debacq and C. Porte (2009) Removal of phenolic compounds present in olive mill wastewaters by ozonation, Desalination, 249: Mert B.K., T. Yonar, M.Y. Kilic and K. Kestioglu (2010) Pre-treatment studies on olive mill effluent using physicochemical, Fenton and Fenton-like oxidations processes, Journal of Hazardous Materials, 174: Papastefanakis N., D. Mantzavinos and A. Katsaounis (2010) DSA electrochemical treatment of olive mill wastewater on Ti/RuO2 anode, Journal of Applied Electrochemistry, 40: Fountoulakis M.S., S.N. Dokianakis, M.E. Kornaros, G.G. Aggelis and G. Lyberatos (2002) Removal of phenolics in olive mill wastewaters using the white-rot fungus Pleurotus ostreatus, Water Research, 36: Erguder T.H., E. Guven and G.N. Demirer (2000) Anaerobic treatment of olive mill wastes in batch reactors, Process Biochemistry, 36: El Gohary F., A. Tawfik, M. Badawy and M.A. El-Khateeb (2009) Potentials of anaerobic treatment for catalytically oxidized olive mill wastewater, Bioresource Technology, 100: Ergul F.E., S. Sargin, G. Ongen and F.V. Sukan (2010) Dephenolization and decolorization of olive mill wastewater through sequential batch co-culture applications World of Journal Microbiology Biotechnology, in press. 18. Kapellakis I.E., K.P. Tsagkarakis, Ch. Aramaki and A.N. Angelakis (2006) Olive mill wastewater management in river basins: A case study in Greece Agricultural Water Management, 82: Hamdi M. (1996) Anaerobic digestion of olive mill wastewaters, Process Biochemistry, 31: Tziotzios G., S. Michailakis and D.V. Vayenas (2007) Aerobic biological treatment of olive mill wastewater by olive pulp bacteria, International Biodeterioration & Biodegradation, 60: Khoufi S., F. Aloui and S. Sayadi (2009) Pilot scale hybrid process for olive mill wastewater treatment and reuse, Chemical Engineering and Processing, 48: Lafi W.K., B. Shannakb, M. Al-Shannaga, Z. Al-Anbera and M. Al-Hasanc. (2009) Treatment of olive mill wastewater by combined advanced oxidation and biodegradation, Separation and Purification Technology, 70: Grafias P., N. P. Xekoukoulotakis, D. Mantzavinos and E. Diamadopoulos. (2010) Pilot treatment of olive pomace leachate by vertical-flow constructed wetland and electrochemical oxidation: An efficient hybrid process. Water Research, 44: APHA, AWWA (American Public Health Association, American Water Works Association) (1998) Standard Methods for the Examination of Water and Wastewater, (20th Edition), Washington D.C. 25. Waterman P.G. and S. Mole (1994) Analysis of phenolic plant metabolites In: Lawton, J.H., Likens, G.E. (Eds.), Methods in Ecology, Blackwell Scientific Publications, Oxford.