ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΜΕΝΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟ ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ «ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ»

Transcript

1 ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΜΕΝΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟ ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ «ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ» 1

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΣΕΛ ΣΥΝΟΨΗ ABSTRACT 3 ΕΝΟΤΗΤΑ Α: «ΤΙΤΛΟΣ ΚΑΙ ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ / ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑΣ» 7 ΕΝΟΤΗΤΑ Β: «ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΟΥ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ/ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑΣ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ» 24 ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΚΥΡΙΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΩΝ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΤΟΥ ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑΤΟΣ 24 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β.1 - ΚΥΡΙΕΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ (ΒΑΣΙΚΕΣ ΚΑΙ ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ) - ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ/ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ, ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ 32 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β.2: ΚΡΙΤΗΡΙΑ /ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗΣ & ΕΥΡΟΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ 50 ΕΝΟΤΗΤΑ Γ: «ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ, ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ» 110 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ.1: ΓΕΝΙΚΕΣ, ΒΑΣΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΕΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΕΣ 110 ΓΝΩΣΕΙΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ.2: ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ & ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ 160 ΕΝΟΤΗΤΑ Δ: «ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΚΤΗΣΗ ΤΩΝ ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΩΝ ΠΡΟΣΟΝΤΩΝ» 202 ΕΝΟΤΗΤΑ Ε: «ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟΙ ΤΡΟΠΟΙ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΩΝ ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΩΝ ΓΝΩΣΕΩΝ, ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΙΚΑΝΟΤΗΤΩΝ» 206 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 218 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 222 2

3 ΣΥΝΟΨΗ - ABSTRACT Η παρούσα μελέτη αφορά στην ανάπτυξη του επαγγελματικού περιγράμματος του «Ιδιωτικού Προσωπικού Παροχής Υπηρεσιών Ασφαλείας». Ως Ιδιωτικό Προσωπικό Παροχής Υπηρεσιών Ασφαλείας ορίζεται ο εργαζόμενος του Ιδιωτικού Τομέα που αναλαμβάνει να επιτηρεί και να ελέγχει με κάθε σύννομο μέσο και τρόπο, υλικά και άϋλα αγαθά και αξίες με σκοπό την ελαχιστοποίηση των πάσης φύσεως κινδύνων. Στην Ελλάδα το επάγγελμα της παροχής υπηρεσιών ασφαλείας ασκείται σε όλους τους κλάδους της οικονομικής δραστηριότητας. Παρουσιάζει υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, γεγονός που επιβεβαιώνεται από την πολύ υψηλή ετήσια αύξηση αντίστοιχων θέσεων εργασίας (άνω του 20%). Ένας από τους λόγους της ανοδικής αυτής τάσης, είναι η εκχώρηση δικαιωμάτων και μέρους των καθηκόντων της δημόσιας τάξης σε ιδιωτικές επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών ασφαλείας, οι οποίες προσφέρουν τις υπηρεσίες τους σε όλους πλέον τους κλάδους της οικονομίας του ιδιωτικού αλλά και του Δημοσίου τομέα. Ως αποτέλεσμα, η εξάσκηση του επαγγέλματος διαρκώς επεκτείνεται σε διάφορους τομείς ευθυνών και σε ένα όλο και ευρύτερο φάσμα δράσεων. Ήδη πέραν των φυλάξεων αυστηρά ιδιωτικής τάξης, το ιδιωτικό προσωπικό ασφαλείας εμπλέκεται πλέον και σε φυλάξεις χώρων γενικώς προσιτών στο κοινό όπως νοσοκομεία, εμπορικά κέντρα, λαϊκές αγορές, πολυκαταστήματα, λιμάνια, σιδηροδρομικούς σταθμούς κ.α. Βάσει των ανωτέρω θεωρείται βέβαιο, ότι η αναμενόμενη αύξηση σε όλους τους κλάδους που δραστηριοποιείται το επάγγελμα, θα οδηγήσει σε άνοιγμα προς νέες ειδικότητες. Στην Ελληνική αγορά σήμερα, οι επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών ασφάλειας αναγνωρίζουν και δραστηριοποιούν, ως κυριότερες ειδικότητες με απασχόληση του μεγαλύτερου ποσοστού του προσωπικού τους, τις κάτωθι: 1. Ειδικότητα: Ιδιωτικό Προσωπικό Παροχής Υπηρεσιών Ασφαλείας Σταθερών Φυλάξεων. 2. Ειδικότητα: Ιδιωτικό Προσωπικό Παροχής Υπηρεσιών Ασφαλείας Χρηματαποστολών. 3. Ειδικότητα: Ιδιωτικό Προσωπικό Παροχής Υπηρεσιών Ασφαλείας Χειρισμού Κ.Σ.Λ.Σ (Κεντρικού Σταθμού Λήψης Σημάτων). 4. Ειδικότητα: Ιδιωτικό Προσωπικό Παροχής Υπηρεσιών Ασφαλείας Εποχούμενης Φύλαξης. Η ανάπτυξη του συγκεκριμένου επαγγελματικού περιγράμματος, η μετέπειτα θεσμοθέτηση της εκπαίδευσης, καθώς και η επαρκής νομοθετική κατοχύρωση του επαγγέλματος, θεωρείται ότι θα συντελέσουν σε μεγάλο βαθμό στην ομαλή λειτουργικότητα και ανάπτυξη του κλάδου. Την ανάπτυξη του επαγγελματικού περιγράμματος του Ιδιωτικού Προσωπικού Παροχής Υπηρεσιών Ασφαλείας ανέλαβε η ένωση των φορέων ΓΣΕΕ, ΣΕΒ και ΚΕΚ-ΙΝΕ/ΓΣΕΕ. Για το σκοπό αυτό συστάθηκε ομάδα εργασίας στη οποία συμμετείχαν εκπρόσωποι των εργαζομένων και εργοδοτών στο συγκεκριμένο επάγγελμα αναλαμβάνοντας το ρόλο των εμπειρογνωμόνων, και επιστημονικά στελέχη των φορέων της 3

4 ένωσης. Συγκεκριμένα ως εμπειρογνώμονες στην ομάδα ανάπτυξης του επαγγελματικού περιγράμματος συμμετείχαν οι κ.κ: Ανδρέας Ανθής, Αλέξανδρος Σαμπρής, Νικόλαος Παπακωνσταντίνου, Γιώργος Πρωτοπαππάς, Κυριάκος Καναβάρος, Κωνσταντίνος Μαρτινέγκος, Ιωάννης Βαμβούκης. Το μεθοδολογικό πλαίσιο πάνω στο οποίο βασίστηκε η παρούσα μελέτη προσδιορίζεται από τη ευρωπαϊκή και διεθνή βιβλιογραφία αναφορικά με τη μεθοδολογία ανάπτυξης επαγγελματικών περιγραμμάτων και τα αντίστοιχα διεθνή επαγγελματικά περιγράμματα και αναπτύχθηκε βάσει συγκεκριμένων προδιαγραφών, όπως αυτές προσδιορίζονται στην ΚΥΑ [110998/ (ΦΕΚ 566Β )] για την πιστοποίηση των επαγγελματικών περιγραμμάτων και εξειδικεύονται στους παρακάτω άξονες: Ενότητα Α: Τίτλος και ορισμός του επαγγέλματος / ειδικότητας. Ενότητα Β: Ανάλυση του επαγγέλματος / ειδικότητας - «προδιαγραφές». Ενότητα Γ: Απαραίτητες γνώσεις, δεξιότητες, ικανότητες για την άσκηση του επαγγέλματος/ ειδικότητα. Ενότητα Δ: Προτεινόμενες διαδρομές για την απόκτηση των απαιτούμενων προσόντων. Ενότητα Ε: Ενδεικτικοί τρόποι αξιολόγησης των απαιτούμενων Γνώσεων, Δεξιοτήτων και Ικανοτήτων. Στην παρούσα μελέτη αξιοποιήθηκαν οι παρακάτω μέθοδοι συλλογής πληροφοριών για το επάγγελμα: - Η βιβλιογραφική έρευνα γραφείου, για την επισκόπηση της σχετικής με το επάγγελμα βιβλιογραφίας σε εθνικό και διεθνές επίπεδο (κλαδικές μελέτες και επαγγελματικές μονογραφίες), τη συγκέντρωση και ανάλυση στατιστικών δεδομένων της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας και των στοιχείων που διαθέτουν οι επαγγελματικές και επιστημονικές ενώσεις του επαγγέλματος. - Μια παραλλαγή της μεθόδου Delphi με βάση ερωτηματολόγιο που συνέταξαν τα επιστημονικά στελέχη της ομάδας, ο Κώστας Δημουλάς, η Ειρήνη Βαρβιτσιώτη και η Χριστίνα Σπηλιώτη. Βάσει του ερωτηματολογίου, η ανάλυση του επαγγέλματος έγινε σε 4 επίπεδα: Κύριες Επαγγελματικές Λειτουργίες Επιμέρους Επαγγελματικές Λειτουργίες (Επαγγελματικές Δραστηριότητες) Επαγγελματικές Εργασίες Γνώσεις, Δεξιότητες, Ικανότητες - Οι συνεντεύξεις με κατόχους θέσεων εργασίας βάσει οδηγού συνέντευξης με προεπιλεγμένους άξονες που συνέταξαν τα επιστημονικά στελέχη. - Διαδικασίες ανασκόπησης και ανάδρασης με τις επαγγελματικές οργανώσεις των εργαζομένων και των εργοδοτών (Ομοσπονδία Υπαλλήλων Προσωπικού Ασφαλείας Ελλάδος και Σύνδεσμος Επιχειρήσεων Επανδρωμένων Υπηρεσιών Ασφαλείας) καθ όλη τη διάρκεια εκπόνησης της μελέτης. Η τελική σύνθεση του εν λόγω Επαγγελματικού Περιγράμματος πραγματοποιήθηκε από τα επιστημονικά στελέχη σε τρεις φάσεις από τις οποίες και προέκυψε το τελικό παραδοτέο. 4

5 ~ ~ The present study concerns the development of the occupational profile of Security Officers. Security officers are defined as the personnel that are employed in the private sector and undertake the duty to supervise and control using lawful means, material and incorporeal values, aiming in minimizing all kinds of dangers. In Greece this specific occupation is practiced in all economic sectors. It is characterized by high rates of development, a fact that it is confirmed by the very high annual increasing rate of relevant job positions (over 20%). One of the reasons contributing to this development is the assignment of rights and part of the duties of public order to the private industries providing security services. As a result occupational practice is extended in various activities and sectors. Apart from strictly private order security, security personnel are involved in guarding public areas such as hospitals, shopping centers, outdoor markets, department stores, ports, railway stations etc. It is considered certain that the expected development in all the sectors the occupation is practiced, will lead to an opening in new specializations. In Greek labor market today, the private security industries recognize and practice mainly the following specializations: 1. Specialization: Static guarding 2. Specialization: Cash & Valuables in Transit guards 3. Specialization: Alarm signals Control Center guards 4. Specialization: Patrol security The development of security officers occupational profile, the development and application of relevant training and the legal regulation of the occupation, are expected to contribute to the sector s development and the quality improvement of the provided services. The specific occupational profile development was undertaken by the following organizations: GSEE, SEV, KEK-INE/GSEE. In this framework a group of experts was formed where representatives form the employees and employers organisations participated, as security experts together with the scientific staff of the organizations. In particular: Anthis Andreas, Alexandros Sampris, Nikolaos Papakonstantinou, Giorgos Protopapas, Kyriakos Kanavaros, Konstantinos Martinegos and Ioannis Vamvoukis participated as security experts. The present study was developed in the framework structured by the European and international bibliography regarding occupational profile development and security services international occupational descriptions, based on certain rules defined in the Common Ministry Decision [110998/ (ΦΕΚ 566Β )] regarding occupational profiles accreditation. The above mentioned rules define the sections of the study: 5

6 Section A: Title and definition of the occupation. Section B: Occupational analysis Section C: Knowledge, skills and abilities necessary for occupational practice. Section D: Recommended ways for acquiring the necessary qualifications. Section E: Indicative ways for accessing the necessary knowledge, skills and abilities. On the present study we valorized the following occupational information selection methods: - Bibliographical research for reviewing the relevant bibliography in national and international level. - A variation of Delphi method based on a questionnaire developed by the scientific experts, Kostas Dimoulas, Eirini Varvitsioti and Christina Spilioti. Occupational analysis was conducted on 4 levels: Key Occupational functions Occupational activities Occupational tasks Knowledge, skills and abilities - Interviews with job incumbents based on an interview guide with pre-selected axis, developed by the scientific experts. - Review and feedback processes with the employees and employers organizations (the Federation of Security Officers in Greece and the Association of Security Industry). The final synthesis of the occupational profile was conducted by the scientific experts in three phases by which result the final output. 6

7 ΕΝΟΤΗΤΑ Α: «ΤΙΤΛΟΣ ΚΑΙ ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ Η/ ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑΣ» Α.1. Γενικός Τίτλος του Επαγγέλματος ή/και της ειδικότητας Στην ελληνική αγορά εργασίας, ο πλέον ευρέως γνωστός όρος άσκησης του συγκεκριμένου επαγγέλματος είναι «Παροχή υπηρεσιών ασφαλείας» το οποίο περιλαμβάνει όλο το εύρος από κάθε είδους παροχών υπηρεσιών ασφαλείας. Οι επιχειρήσεις που ασκούν τα καθήκοντα αυτά ονομάζονται από το πρώην Υπουργείο Δημόσιας Τάξης 1 (νυν Υφυπουργείο) ως Ιδιωτικές Επιχειρήσεις Παροχής Υπηρεσιών Ασφαλείας (Ι.Ε.Π.Υ.Α.) και το προσωπικό αυτών ως προσωπικό των ιδιωτικών επιχειρήσεων παροχής υπηρεσιών ασφαλείας 2. Ωστόσο πέρα από το προσωπικό των συγκεκριμένων επιχειρήσεων, γενικότερα όλοι όσοι ασκούν τη συγκεκριμένη δραστηριότητα, όπως αυτοί που λειτουργούν ως προσωπικό εσωτερικής ασφάλειας των ίδιων των επιχειρήσεων (in house security, υπεύθυνοι ασφαλείας διάφορων επιχειρήσεων και οργανισμών κ.α.), ή γενικώς όσοι παρέχουν ασφάλεια εκτός των επιχειρήσεων ιδιωτικής ασφάλειας (πλην των θυρωρών, φυλάκων μουσείων και νυκτοφυλάκων που υπάγονται σε διαφορετική ταξινόμηση βάσει του ΣΤΕΠ 92 και συγκεκριμένα στο 9152) υπάγονται ως προσωπικό στην «Παροχή υπηρεσιών ασφαλείας». Επιγραμματικά ο γενικός τίτλος για τους εργαζόμενους στο συγκεκριμένο επάγγελμα καθώς και στις 4 ειδικότητες του, έχουν ως εξής: Γενικός Τίτλος Επαγγέλματος: Ιδιωτικό Προσωπικό Παροχής Υπηρεσιών Ασφαλείας 1. Ειδικότητα: Ιδιωτικό Προσωπικό Παροχής Υπηρεσιών Ασφαλείας Σταθερών Φυλάξεων. 2. Ειδικότητα: Ιδιωτικό Προσωπικό Παροχής Υπηρεσιών Ασφαλείας Εποχούμενης Φύλαξης. 3. Ειδικότητα: Ιδιωτικό Προσωπικό Παροχής Υπηρεσιών Ασφαλείας Χρηματαποστολών. 4. Ειδικότητα: Ιδιωτικό Προσωπικό Παροχής Υπηρεσιών Ασφαλείας Χειρισμού Κ.Σ.Λ.Σ (Κεντρικού Σταθμού Λήψης Σημάτων). Σε ένα γενικότερο πλαίσιο ο προτεινόμενος τίτλος του επαγγέλματος είναι «Προσωπικό Παροχής Υπηρεσιών Ασφαλείας». Όμως σύμφωνα με τα όσα αναφέρονται στη σχετική νομοθεσία (Ν.2518/97, Ν. 3103/2003 και 2501/2000) και έπειτα από πρόταση των εκπρόσωπων των εργαζομένων και εργοδοτών 1 Βάσει και του νόμου 2518/1997 «Περί προϋποθέσεων λειτουργίας ιδιωτικών επιχειρήσεων παροχής ασφαλείας. Προσόντα και υποχρεώσεις του προσωπικού αυτών και άλλες διατάξεις». 2 Ένας άλλως ευρέως γνωστός όρος για το προσωπικό των επιχειρήσεων παροχής υπηρεσιών ασφαλείας, που χρησιμοποιείται από όσους αποδέχονται τις υπηρεσίες τους ή από το πλατύ κοινό που γνωρίζει το επάγγελμα, είναι ο αγγλικός και συνάμα διεθνής όρος Security, ο οποίος χρησιμοποιείται ως συμπληρωματικό προσωνύμιο, τόσο στην αγγλική επωνυμία διάφορων επιχειρήσεων του χώρου, όσο και για το προσωπικό ιδιωτικής ασφάλειας με όρους όπως Security Guard ή Security Officer. Ωστόσο αυτός δεν είναι ο πλέον επίσημος όρος αναγνώρισής από τα όργανα της Ελληνικής Πολιτείας, τα οποία τόσο βάσει του ΣΤΕΠ 92, όσο και του Ν.2518/97 αναγνωρίζουν τις επιχειρήσεις και το προσωπικό με τους όρους που ανωτέρω αναφέρθησαν. 7

8 στο επάγγελμα, ο πιο δόκιμος τίτλος του που ανταποκρίνεται στην αγορά εργασίας και προτείνεται είναι «Ιδιωτικό Προσωπικό Παροχής Υπηρεσιών Ασφαλείας». Α.2. Ορισμός του Επαγγέλματος ή/και της ειδικότητας Α.2.1. Γενική Περιγραφή του περιεχομένου και σκοπός του Επαγγέλματος ή/και της ειδικότητας Σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία και ειδικότερα τους νόμους Ν.2518/97, Ν. 3103/2003 και 2501/2000, το συγκεκριμένο επάγγελμα δεν αναφέρεται στα σώματα ασφαλείας της δημόσιας τάξεως και ορίζεται ως «Ιδιωτικό Προσωπικό Παροχής Υπηρεσιών Ασφαλείας». Ειδικότερα, ιδιωτικό προσωπικό ασφαλείας ορίζεται ο εργαζόμενος του Ιδιωτικού Τομέα που αναλαμβάνει να επιτηρεί και να ελέγχει με κάθε σύννομο μέσο και τρόπο υλικά και άϋλα αγαθά και αξίες με σκοπό την ελαχιστοποίηση των πάσης φύσεως κινδύνων. Συνοπτικά το προσωπικό παροχής υπηρεσιών ασφαλείας «καλείται να προσφέρει τις υπηρεσίες του προς διαφύλαξη περιουσιών, αγαθών και αξιών (οικιών, εγκαταστάσεων, τραπεζών, διάφορων χώρων, εμπορικών καταστημάτων, εταιρικών μυστικών, χρημάτων, πολυτίμων αντικειμένων και αξιών κ.τ.λ.) και φυσικών προσώπων (ιδιωτών, πλήθους ατόμων, υπαλλήλων διάφορων επιχειρήσεων και οργανισμών, σημαντικών προσώπων κ.τ.λ.), από κινδύνους απρόβλεπτους (όπως ατυχήματα, πυρκαγιά, ακραία καιρικά φαινόμενα) καθώς και εσκεμμένους (όπως τρομοκρατικά χτυπήματα, απόπειρες ομηρίας ή δολοφονίας, κλοπές, ληστείες, διαρρήξεις, δολιοφθορές, προβοκάτσια κ.τ.λ.)» 3. Ειδικότερα το προσωπικό των ιδιωτικών επιχειρήσεων παροχής υπηρεσιών ασφαλείας (Ι.Ε.Π.Υ.Α.) καθώς περιγράφει ενδεικτικά και ο νόμος 2518/1997 «Περί προϋποθέσεων λειτουργίας ιδιωτικών επιχειρήσεων παροχής ασφαλείας-προσόντα και υποχρεώσεις του προσωπικού αυτών και άλλες διατάξεις» ασκεί (ενδεικτικά και όχι περιοριστικά) τα παρακάτω καθήκοντα: α. Επιτήρηση ή φύλαξη κινητών και ακίνητων περιουσιών, αγαθών και εγκαταστάσεων. β. Προστασία Φυσικών προσώπων. γ. Προστασία θεαμάτων, εκθέσεων, συνεδρίων, διαγωνισμών και αθλητικών εκδηλώσεων. δ. Ασφαλή μεταφορά χρημάτων, αξιών και πολυτίμων αντικειμένων. ε. Έλεγχο και διαβίβαση σημάτων συναγερμού. στ. Έλεγχο ασφάλειας πληρωμάτων, επιβατών, χειραποσκευών, αποσκευών, φορτίου και ταχυδρομικού υλικού σε αερολιμένες και λιμένες, καθώς και έλεγχο πρόσβασης στους χώρους και εν γένει, στις 3 «Η ΤΕΧΝΗ ΤΗΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ», το βασικό εγχειρίδιο των Υπαλλήλων Ασφαλείας - σελ. 12 υπό του εισηγητή θεμάτων εκπαίδευσης προσωπικού ασφαλείας Ανδρέα Άνθη. 8

9 εγκαταστάσεις αυτών, μετά από έγκριση της αρμόδιας αεροπορικής ή λιμενικής αρχής. (καθώς τροποποιήθηκε από τον Ν.2801/2000 ΦΕΚ. Α 46 της ) 4. ζ. Πραγματοποίηση συνοδειών για ασφαλή κίνηση οχημάτων που μεταφέρουν ογκώδη ή βαρέα αντικείμενα, με ειδικά οχήματα που φέρουν φορητές συσκευές φωτεινής προειδοποίησης. 5 Τα ανωτέρω καθήκοντα ωστόσο, καλύπτουν συνοπτικά το φάσμα ακόμα και αυτών των εργαζομένων που εξασκούν καθήκοντα προσωπικού ασφαλείας ως εσωτερική ασφάλεια διάφορων επιχειρήσεων και οργανισμών ή ως προσωπικό ασφαλείας που έχει προσληφθεί από ιδιώτες. Α.3. Αντιστοίχιση με το ισχύον Σύστημα Ταξινόμησης Επαγγελμάτων, σε τετραψήφια ανάλυση και με το ισχύον Σύστημα Ταξινόμησης Κλάδων Οικονομίας, σε τουλάχιστον διψήφια ανάλυση Α.3.1. Αντιστοίχιση με ΣΤΕΠ 92 Η εξάσκηση των καθηκόντων του συγκεκριμένου επαγγέλματος, όσον αφορά την ταξινόμηση του επαγγέλματος αυτού βάσει του ΣΤΕΠ 92, υπάγεται σε επίπεδο τριψήφιας ανάλυσης στον κωδικό 523 δηλαδή στους «λοιπούς απασχολούμενους στην παροχή υπηρεσιών προστασίας» και ως τετραψήφια ανάλυση στο 5239 όπου (εκτός κάποιων άλλων σχετικών ειδικοτήτων) περιλαμβάνονται οι ιδιωτικοί σωματοφύλακες και οι λοιποί απασχολούμενοι σε υπηρεσίες παροχής προστασίας και ασφάλειας με τις εξαιρέσεις των θυρωρών, των φυλάκων μουσείων και των νυχτοφυλάκων (οι οποίοι υπάγονται στο 9152). Α.3.2. Αντιστοίχιση με ΣΤΑΚΟΔ Σχετικά με το ΣΤΑΚΟΔ σε διψήφια ανάλυση, το συγκεκριμένο επάγγελμα υπάγεται στο 74 (της κατηγορίας Κ «ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΚΙΝΗΤΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ, ΕΚΜΙΣΘΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ») και σε τετραψήφια ανάλυση στο «δραστηριότητες ιδιωτικού 4 Άρθρο 15. α- Η περ. ζ της παρ. 1 του άρθρου 1 του ν. 2518/1997 (ΦΕΚ 164 Α ) αντικαθίσταται ως εξής: 'ζ. Έλεγχο ασφάλειας πληρωμάτων, επιβατών, χειραποσκευών, αποσκευών, φορτίου και ταχυδρομικού υλικού σε αερολιμένες και λιμένες, καθώς και έλεγχο πρόσβασης στους χώρους και. εν γένει, τις εγκαταστάσεις αυτών, μετά από έγκριση της αρμόδιας αεροπορικής ή λιμενικής αρχής." β. Στο άρθρο 24 του ν.δ. 714/1970 (ΦΕΚ 238 Α ) προστίθεται παρ, 2 ως εξής; 2. Το θέματα προστασίας της ασφάλειας, της κανονικότητας και της αποτελεσματικότητας των πτήσεων, που εξυπηρετούνται από ή μέσω των Ελληνικών Αερολιμένων. καθώς και το μέτρα γιο την αποτροπή και την αντιμετώπιση έκνομων ενεργειών που στρέφονται κότα προσώπων, κτιρίων, αεροναυτικών εγκαταστάσεων, αεροσκαφών και εξοπλισμού ρυθμίζονται στον Εθνικό Κανονισμό Ασφάλειας Πολιτικής Αεροπορίας, ο οποίος κυρώνεται με απόφαση των Υπουργών Δημόσιος Τάξης και Μεταφορών και Επικοινωνιών. Στον ανωτέρω Κανονισμό ρυθμίζονται, ιδίως, η παροχή υπηρεσιών ασφάλειας, ο έλεγχος ασφάλειας των πληρωμάτων, των επιβατών, των χειραποσκευών, των αποσκευών, του φορτίου και του ταχυδρομικού υλικού. ο έλεγχος της πρόσβασης στους αερολιμένες και, εν γένει, τις αεροπορικές εγκαταστάσεις και καθορίζονται για το σκοπό αυτόν οι απαιτούμενες, πέραν των οριζομένων στο ν. 2518/1997, προϋποθέσεις, καθώς επίσης το προσόντα, η πιστοποίηση, οι υποχρεώσεις, ο τρόπος εποπτείας και ελέγχου όσων παρέχουν τις υπηρεσίες αυτές, οι διοικητικές κυρώσεις για τη μη τήρηση των ως άνω υποχρεώσεων και ο τρόπος επιβολής τους.' 5 Όπως αυτό αποτυπώνεται στο εδάφιο θ της παρ.1 του ν. 2518/97 όπως αυτό προστέθηκε με την παρ. 2 του άρθρου 14 του Ν. 3103/

10 αστυνομικού και παροχής υπηρεσιών ασφαλείας» [όπου περιλαμβάνονται τα ασκούμενα καθήκοντα του προσωπικού των επιχειρήσεων παροχής υπηρεσιών ασφαλείας, εκτός από την εγκατάσταση συστημάτων συναγερμού η οποία ρητά εξαιρείται και υπάγεται στην τετραψήφια ανάλυση (τοποθέτηση ηλεκτρικών καλωδιώσεων και εξοπλισμού, υπαγόμενα στην κατηγορία ΣΤ «Κατασκευές»)]. Α.4. Ιστορική εξέλιξη του Επαγγέλματος ή/και της ειδικότητας Α.4.1. Ιστορική αναδρομή και εξέλιξη του επαγγέλματος ή και της ειδικότητας Ιστορική προέλευση του επαγγέλματος: Πολλοί είναι αυτοί που θεωρούν πως η έννοια της ιδιωτικής ασφάλειας είναι ένα σύμπτωμα των καιρών, ωστόσο η ιδιωτική ασφάλεια έχει τις ρίζες της στην αρχαιότητα. Η ιδιωτική ασφάλεια προηγήθηκε της δημόσιας επειδή η δημόσια τάξη προήλθε μέσα από ολοκληρωμένες και οργανωμένες πολιτείες. Άρα εφόσον είχε πλέον νομοθετηθεί και δομηθεί επαρκώς η έννοια της πολιτείας και των θεσμών της και είχε εγκολπωθεί αυτή συνειδησιακά από τους πολίτες. Κατά συνέπεια στα πρώτα βήματα όλων των πολιτισμών, προ της οργανωμένης και δομημένης πολιτείας, τις ανάγκες διαφύλαξης προσώπων και αγαθών αναλάμβαναν στα πρώτα στάδια οι ίδιοι οι ιδιώτες 6, ενώ αργότερα οι άρχοντες παρέδιδαν τα καθήκοντα διαφύλαξης των περιουσιών τους σε έμπιστους δούλους και εντεταλμένους ιδιώτες 7. Αμέσως μετά, στις οργανωμένες πολιτείες ταυτόχρονα με την ύπαρξη των οργάνων της δημόσιας τάξης, συνακολουθούν τα μέτρα της ιδιωτικής τάξης, με πρώτη την τάξη των φυλάκων για την οποία καθώς αναφέρει και ο αξιότιμος και διεθνής εγκληματολόγος Κ. Σπυρίδων Κυριακάκης, στο έργο του Πλάτωνα «ΠΟΛΙΤΕΙΑ», «γίνεται λόγος για την τέχνη, την επιστήμη καθώς και για τα άλλα προσόντα που πρέπει να έχουν «οι φύλακες». Διατυπώνονται ολόκληρες προτάσεις για την αγωγή και την παιδεία τους και μάλιστα στο βιβλίο «Πολιτεία Δ», γίνεται λόγος για την επιστήμη των φυλάκων» 8. Ωστόσο ο κλάδος της ιδιωτικής ασφάλειας οργανωμένα υπό την μορφή των επιχειρήσεων παροχής υπηρεσιών ασφαλείας, κάνει την εμφάνισή του στην Αμερική από τα μέσα του 19 ου Αιώνα μ.χ. ενώ στην Ευρώπη «.στις αρχές του 20 ου αιώνα μ.χ. με χώρες όπως η Γερμανία (1901) και η Δανία (επίσης 1901) 6 «Η ιστορία της ιδιωτικής ασφάλειας, ξεκινά με την εμφάνιση του ανθρώπου στην γη. Οι κάτοικοι των σπηλαίων μηχανεύονταν διάφορους τρόπους για την ασφάλεια και την προστασία του εαυτού τους και της ιδιοκτησίας τους από τις άλλες φυλές και τα άγρια ζώα»: SECURITY, σελ.52 εκδόσεις «ΙΩΝ» υπό Ph. Purpura C.P.P. και Σπύρο Κυριακάκη. 7 «Οι εύποροι και οι άρχοντες, οργανώνουν ένα σύστημα in house security, με έμπιστους δούλους. Αυτοί πέραν των άλλων αναλαμβάνουν την προστασία του κυρίου τους, της οικογένειάς τους, της κατοικίας του και τη φύλαξη μακρινών ποιμνίων. Ο φόβος των ληστρικών επιδρομών από εχθρικούς πολέμαρχους και πειρατές, καταργεί τη διαφορά κυρίου και δούλων. Αναθέτοντας στους τελευταίους το καθήκον της προστασίας αναγνωρίζεται η συνδρομή τους στην ασφάλεια. Αυτή πάλι θεωρείται το «υψηλότερο λειτούργημα», αφού γι αυτήν οι άνθρωποι επικαλούνται την συνδρομή του θείου.» SECURITY, σελ.603, παραπληρωματικά α.α.20 εκδόσεις «ΙΩΝ» υπό Ph. Purpura C.P.P. και Σπύρο Κυριακάκη. 8 SECURITY, σελ.603, παραπληρωματικά α.α.20 εκδόσεις «ΙΩΝ» υπό Ph. Purpura C.P.P. και Σπύρο Κυριακάκη. 10

11 σύμφωνα με στοιχεία του περιοδικού GROUP 4 FALCK (τεύχος Ν o 42/2002). Η εξάπλωση όμως του κλάδου σε παγκόσμια κλίμακα, φαίνεται να ανθίζει από τις αρχές της δεκαετίας του 70» 9. Συγκεκριμένα για την Ελλάδα η εξάσκηση του επαγγέλματος ξεκίνησε από τα μέσα της δεκαετίας του Οι υπηρεσίες που αναλαμβάνονται από τις πρώτες επιχειρήσεις και σε γενικές γραμμές εξακολουθούν μέχρι σήμερα στην παροχή ιδιωτικής ασφάλειας, αφορούν την ασφαλή μεταφορά χρημάτων, αξιών και πολυτίμων αντικειμένων (με ειδικά θωρακισμένα οχήματα για τον σκοπό αυτό), την φύλαξη προσωπικού και εγκαταστάσεων από πυρκαγιές, ατυχήματα και εγκληματικές ενέργειες, με φύλακες σταθερών σημείων και εποχούμενες περιπολούσες φυλάξεις (patrol), τη φύλαξη πρεσβειών και τραπεζών, τη φύλαξη φυσικών προσώπων με παροχή σωματοφυλάκων και συνοδών, την εγκατάσταση συστημάτων συναγερμού και επιτήρησης μέσω κλειστού κυκλώματος με κάμερες και λίγο αργότερα τη λειτουργία κέντρων λήψης σημάτων συναγερμού και ενημέρωσης των αρχών. Α.4.2. Ισχύον νομοθετικό πλαίσιο Σχετικά με την λειτουργία των επιχειρήσεων παροχής ιδιωτικής ασφάλειας αναφέρονταν αρχικώς ο Ν.1481/1984 (άρθρο 12 παρ.1.β.), όπως αντικαταστάθηκε από τον Ν.1590/1986 και προέβλεπε τα εξής: «αα) Τη σύσταση (οργάνωση και λειτουργία) ιδιωτικών επιχειρήσεων με μορφή εταιρική ή μη (εταιρειών και γραφείων) που θα έχουν ως σκοπό: (1) την παροχή πληροφοριών (ντετέκτιβς), προφανώς προς ιδιώτες και (2) την παροχή «υπηρεσιών αστυνομικής φύσεως», προφανώς πάλι προς ιδιώτες. ββ) Την χορήγηση αστυνομικής αδείας για την σύσταση των εν λόγω επιχειρήσεων. γγ) την έκδοση ΠΔ που θα ρυθμίζει: (1) τις προϋποθέσεις χορήγησης και ανάκλησης της αδείας και (2) τα προσόντα και τις υποχρεώσεις του προσωπικού της» 10. Επιπλέον χρησιμοποιούνταν για το προσωπικό των επιχειρήσεων αυτών, ο όρος «ιδιωτικός αστυνομικός» βάσει και του άρθρου 370 Α παρ.4 του Π.Κ. προτού αυτός αναθεωρηθεί. Ωστόσο επικρατούσε σχετική ασάφεια και ένα νομοθετικό κενό, σχετικά με την λειτουργία των επιχειρήσεων παροχής υπηρεσιών ασφαλείας και τα καθήκοντα και αρμοδιότητες του προσωπικού αυτών, το οποίο η πολιτεία επιχείρησε να ρυθμίσει με τον Ν.2518/1997 περί «Προϋποθέσεων λειτουργίας ιδιωτικών επιχειρήσεων παροχής ασφαλείας. Προσόντα και υποχρεώσεις του προσωπικού αυτών και άλλες διατάξεις» 11. Με τον νόμο αυτό οι υπάλληλοι των επιχειρήσεων αυτών, ονομάζονται ως προσωπικό των επιχειρήσεων παροχής υπηρεσιών ασφαλείας. Δυστυχώς και κατά τον νόμο αυτό, ενώ γίνεται μία τυπική αναφορά στο άρθρο 4, παρ.1.δ. σχετικά με το θέμα της εκπαίδευσης του προσωπικού, 9 «Η ΤΕΧΝΗ ΤΗΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ», το βασικό εγχειρίδιο των Υπαλλήλων Ασφαλείας - σελ. 11 υπό του εισηγητή θεμάτων εκπαίδευσης προσωπικού ασφαλείας Ανδρέα Άνθη. 10 «Δίκαιο της Δημόσιας Τάξης» υπό Καθηγητών Πανεπιστημίου Βασιλείου Κουρή και Αναστασίου Τάχου, Σελ. 43 Εκδόσεις Σάκκουλα Τον νόμο αυτό ακολούθησαν διάφορες συμπληρώσεις και τροποποιήσεις με κυριότερες τις τροποποιήσεις του Ν.2801/2000 όπου στο άρθρο 15 γίνεται σημαντική διευκρίνιση επί της περιπτώσεως ζ του Ν. 2518/97 περί ελέγχου ασφαλείας σε λιμάνια και αεροδρόμια κατόπιν εγκρίσεως της αρμόδιας λιμενικής ή αεροπορικής αρχής αντίστοιχα και τον Ν.3103/2003 όπου στο άρθρο 14 αναφέρεται στην συνοδεία από Ι.Ε.Π.Υ.Α. για την ασφαλή κυκλοφορία οχημάτων που μεταφέρουν αντικείμενα με μεγάλο όγκο. 11

12 αναθέτοντας την ευθύνη για την παροχή αυτής προς το προσωπικό, από τις ίδιες τις επιχειρήσεις, δεν επιτυγχάνεται ο σκοπός αυτός, λόγω του μη επιμερισμού κάποιας ποινικής ή άλλου είδους κύρωσης στο άρθρο 8 περί «Ποινικών κυρώσεων» του αυτού νόμου. Α.5. Αναπτυξιακή δυναμική της οικονομίας /δυναμική του επαγγέλματος ή/ και ειδικότητας Α.5.1 Γενική περιγραφή των τάσεων μεγέθυνσης που διαγράφουν στην ελληνική αγορά οι κλάδοι στους οποίους εντάσσονται οι απασχολούμενοι στο συγκεκριμένο επάγγελμα ή/ και ειδικότητα. Στην Ελλάδα το επάγγελμα παροχής υπηρεσιών ασφαλείας ασκείται σε όλους του κλάδους της οικονομικής δραστηριότητας. Έχει υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης και διαρκώς επεκτείνεται σε ένα όλο και ευρύτερο φάσμα δράσεων. Ήδη πέραν των φυλάξεων αυστηρά ιδιωτικής τάξης, το ιδιωτικό προσωπικό ασφαλείας εμπλέκεται πλέον και σε φυλάξεις με χαρακτήρα δημοσίας τάξεως ή χώρων γενικώς προσιτών στο κοινό (όπως νοσοκομεία, εμπορικά κέντρα, λαϊκές αγορές, πολυκαταστήματα, λιμάνια, σιδηροδρομικούς σταθμούς κ.α.). Ακόμα αρχίζει να επικρατεί η διεθνής πρακτική για χρήση ιδιωτικού προσωπικού ασφαλείας προς προστασία διαφόρων μεταφορικών μέσων (από πειρατεία, ομηρία, τρομοκρατική ενέργεια και κάθε είδους απειλή και έκτακτη ανάγκη) όπως αεροσκαφών εν πτήση (Aviation Security), πλοίων εν πλω, τρένων κατά την εκτέλεση δρομολογίων τους, καθώς και την ασφάλεια σταθμών, αεροδρομίων και δικτύων αυτών. Ήδη συζητείται σοβαρά από τις αρχές η κάλυψη όλων των αθλητικών εκδηλώσεων από ιδιωτικό προσωπικό ασφαλείας βάσει σχεδιασμού κατά της αθλητικής βίας στα γήπεδα, κατόπιν διευκρινιστικών διατάξεων Σχετικά αναφέρει ο Ν.3262/2004 (άρθρο 4.1.): «Οι Π.Α.Ε. που αγωνίζονται στα εθνικό επαγγελματικό πρωταθλήματα Α' και Β' εθνικής κατηγορίας ποδοσφαίρου και οι Κ.Α.Ε. της Α 1 εθνικής κατηγορίας καλαθοσφαίρισης, από την αγωνιστική περίοδο υποχρεούνται να προσλαμβάνουν ικανό για την ασφάλεια των αγώνων προσωπικό για την εφαρμογή μέτρων ευταξίας των γηπέδων, το οποίο πρέπει να είναι εφοδιασμένο με την άδεια εργασίας που προβλέπεται από το άρθρο 3 του ν. 2518/1997 (ΦΕΚ 164 Α')». 12

13 Επίσης ο τραπεζικός κλάδος χρησιμοποιεί όλο και περισσότερο τις υπηρεσίες ασφαλείας και σε επίπεδο σταθερών φυλάξεων και χρηματαποστολών αλλά τώρα τελευταία η υπηρεσία του χρηματικού ανεφοδιασμού των ATMS ολοένα και αναβαθμίζεται. Επιπλέον ήδη αρκετοί δήμοι, αναθέτουν σε ιδιωτικό προσωπικό ασφαλείας την περιφρούρησή τους μέσω εποχούμενων περιπολουσών φυλάξεων (Patrols), με την έννοια επιτήρησης των δημόσιων χώρων και εγκαταστάσεων και την ενημέρωση των αρχών κατά τον εντοπισμό παράνομων ενεργειών, καθώς και την πυρασφάλεια των ευαίσθητων περιοχών στα όρια του δήμου ή των οικισμών. Βάσει των ανωτέρω θεωρείται βέβαιο, ότι θα υπάρξει περαιτέρω αύξηση σε όλους τους κλάδους που ήδη δραστηριοποιείται το επάγγελμα, καθώς και άνοιγμα προς νέες ειδικότητες με γεωμετρική πρόοδο αύξησης του προσωπικού τους. Για τους λόγους αυτούς και η προτεινόμενη εκπαίδευση, θα πρέπει να έχει υψηλό οραματισμό και να περιλαμβάνει ικανή εκπαιδευτική ύλη για την κάλυψη ενός αντίστοιχα μεγάλου φάσματος δράσεων. Α.5.2. Είδος επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στο επάγγελμα και αναπτυξιακή δυναμική του επαγγέλματος/ή και της ειδικότητας. Το είδος των επιχειρήσεων που ασκούν το επάγγελμα είναι οι Ιδιωτικές επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών ασφαλείας, οι οποίες αποτελούν πλέον ένα ιδιαίτερο κλάδο και προσφέρουν τις υπηρεσίες σε όλους πλέον τους κλάδους της οικονομίας του ιδιωτικού αλλά και του Δημοσίου τομέα. Οι τρόποι της παροχής και οι χρησιμοποιούμενες τεχνικές είναι κυρίως δύο, ο πρώτος με έμψυχο δυναμικό και ο δεύτερος με ηλεκτρονικά μέσα. Τελευταία ο συνδυασμός των δύο αποτελεί την πληρέστερη εκτέλεση των αναλαμβανόμενων έργων παροχής ασφαλείας. Ιστορική αναδρομή της εμφάνισης αλλά κυρίως της εξέλιξης του κλάδου πρέπει να αναζητηθεί στην προσπάθεια μείωσης του κόστους παραγωγής. Με δεδομένη την ιδιότητα της εξειδίκευσης να παίζει σημαντικό ρόλο στην παραπάνω μείωση εμφανίστηκε στην παραγωγική διαδικασία ή ανάθεση μέρους του έργου σε τρίτα πρόσωπα που αποκλειστικό αντικείμενο είχε το ανατιθέμενο κομμάτι του έργου (φασόν). Κατ αυτόν τον τρόπο παρατηρήθηκε η επίτευξη της μείωσης αλλά και η ποιοτικότερη εκτέλεση του αντικειμένου. Η εξάσκηση του επαγγέλματος διαρκώς επεκτείνεται σε διάφορους τομείς ευθυνών πέραν των φυλάξεων αυστηρά ιδιωτικής τάξης. Το ιδιωτικό προσωπικό ασφάλειας εμπλέκεται πλέον σε φυλάξεις με χαρακτήρα δημοσίας τάξης ή χώρων γενικώς προσιτών στο κοινό (όπως νοσοκομεία, εμπορικά κέντρα, λαϊκές αγορές, πολυκαταστήματα, λιμάνια, σιδηροδρομικούς σταθμούς κ.α.). Για τους λόγους αυτούς βέβαια επιβάλλονται να ρυθμιστούν και νομοθετικά με κάθε διευκρίνιση όπου αυτό επιβάλλεται, τα όρια αρμοδιοτήτων και ενεργειών του ιδιωτικού προσωπικού ασφαλείας στα έργα αυτά, ώστε να δύνανται να εξασκήσουν, χωρίς κανενός είδους κωλύματα, τα καθήκοντά τους. 13

14 Α.6. Απασχόληση, τάσεις-προοπτικές Α.6.1. Περιγραφή υπάρχουσας κατάστασης της απασχόλησης Στον Ελληνικό χώρο, καθώς προαναφέρθηκε, ο συγκεκριμένος κλάδος ξεκινά την ανάπτυξή του από την δεκαετία του 70, αλλά γνωρίζει αλματώδη εξέλιξη από τις αρχές της δεκαετίας του 90, όπου και εμφανίζονται στον χώρο εκατοντάδες εταιρίες παροχής υπηρεσιών ασφαλείας. Στη σημερινή Ελληνική Αγορά, δηλώνονται μέσω του πρώην Υπουργείου Δημοσίας Τάξεως (νυν υφυπουργείου) ότι ενεργούν περί των χιλίων (1.000) επιχειρήσεων παροχής υπηρεσιών ασφαλείας, παρέχοντας ένα μεγάλο φάσμα υπηρεσιών, όπως όλες όσες αναφέρονται στον Ν.2518/97, με διόγκωση του αριθμού υπαλλήλων και με αριθμό των αδειών εργασίας άνω των υπαλλήλων (σταθερής και εποχιακής απασχόλησης) 13, αναφερόμενοι πλέον βάσει και των διεθνών προτύπων στο επάγγελμα αυτό, χρησιμοποιώντας τον όρο «βιομηχανία της ασφάλειας» (Security Industry). Μία σύντομη ανάλυση του μεριδίου απασχόλησης των επιχειρήσεων παροχής υπηρεσιών ασφαλείας στην Ελληνική αγορά κατά το 2007, έχει ως εξής 14 : Τρεις (3) επιχειρήσεις με κύριο μερίδιο στην αγορά και προσωπικό άνω των χιλίων πεντακοσίων (1500) υπαλλήλων. Τρεις (3) επιχειρήσεις με προσωπικό έως επτακόσιους (700) υπαλλήλους. Τέσσερις (4) επιχειρήσεις με προσωπικό έως τετρακόσιους (400) υπαλλήλους. Δέκα (10) επιχειρήσεις με προσωπικό έως εκατόν πενήντα (150) υπαλλήλους. Λοιπές επιχειρήσεις. Α.6.2 Τάσεις και Προοπτικές Η τάση μεγέθυνσης του κλάδου στην αγορά είναι αλματώδης, με ποσοστό που κυμαίνεται σε αύξηση θέσεων εργασίας άνω του 20% ετησίως 15. Ένας από τους λόγους της ανοδικής αυτής τάσης, είναι η εφαρμογή της διεθνούς πρακτικής, δηλαδή της εκχώρησης δικαιωμάτων και μέρους των καθηκόντων της δημόσιας τάξης σε ιδιωτικές επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών ασφαλείας. Α.7. Υφιστάμενες μορφές άσκησης του επαγγέλματος ή /και της ειδικότητας, τάσεις εξέλιξης 13 Σύμφωνα με στοιχεία της Ομοσπονδίας Υπαλλήλων Προσωπικού Ασφαλείας Ελλάδος (ΟΜ.Υ.Π.Α.Ε.). 14 Σύμφωνα με στοιχεία της Ομοσπονδίας Υπαλλήλων Προσωπικού Ασφαλείας Ελλάδος (ΟΜ.Υ.Π.Α.Ε.). 15 Βάσει στοιχείων της Ομοσπονδίας Υπαλλήλων Προσωπικού Ασφαλείας Ελλάδος (ΟΜ.Υ.Π.Α.Ε.). 14

15 Όσον αφορά τον τρόπο και τις μεθόδους άσκησης του επαγγέλματος, το προσωπικό ασφαλείας των επιχειρήσεων αυτών, οφείλει να έχει προκαθορισμένες εντολές και ειδικές οδηγίες των καθηκόντων του ανά θέση ευθύνης, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο Ποινικό και στο Αστικό Δίκαιο. Επίσης κατά την εκτέλεση των καθηκόντων του καλείται εφόσον χρησιμοποιεί στολή, να φέρει εγκεκριμένο τύπο αυτής, καθώς και να φέρει στοιχεία αναγνώρισης του σε εμφανές σημείο. Θεωρείται δε επιβεβλημένο, ότι για να επιτύχει τον σκοπό της παροχής γνήσιων υπηρεσιών ασφαλείας, πρέπει να κατέχει όλη την γνώση και επιστήμη της παροχής ασφάλειας, δηλαδή να έχει την ανάλογη θεωρητική και πρακτική εκπαίδευση ώστε να γνωρίζει πώς να χρησιμοποιεί τόσο τις φυσικές (ακοή, όραση, αφή, όσφρηση, ένστικτο), όσο και τις νοητικές του λειτουργίες (αντίληψη, παρατήρηση, οξυδέρκεια, συντονισμένο τρόπο σκέψης) εφαρμόζοντας όλη την τεχνογνωσία και τις μεθόδους που έχει διδαχθεί, καθώς και διάφορες τεχνικές τακτικές για την επιτυχία του σκοπού της διασφάλισης της ιδιωτικής τάξης και της ασφάλειας των τομέων ευθύνης που του έχουν ανατεθεί, αναλαμβάνοντας την διαχείριση κρίσεων, την αντιμετώπιση διατάραξης των επιπέδων ασφάλειας, την διαχείριση πλήθους ατόμων και διαχείριση ακραίων συμπεριφορών, κ.α. Επιπλέον για την εκτέλεση των καθηκόντων του το προσωπικό καλείται να κατέχει την γνώση λειτουργίας και συντήρησης διάφορων τεχνικών μέσων [όπως ενδεικτικά χρήση συστημάτων συναγερμού ασφαλείας, συστημάτων πυρασφάλειας όπως πυρανιχνευτές, επιτήρησης μέσω καμερών και μόνιτορ κλειστού κυκλώματος (CCTV), τεχνικών μέσων ανίχνευσης αποσκευών του κοινού ή επιβατών και άλλων τεχνικών μέσων ελέγχου αυτών όπως μαγνητικούς τομογράφους και μαγνητικούς ανιχνευτές μετάλλων, καθώς επίσης να κατέχει τον χειρισμό κέντρου λήψης σημάτων και σωρεία άλλων μέσων, αναλόγως πάντοτε των ειδικών οδηγιών, συνθηκών και δείκτη απειλής των εκάστοτε φυλασσόμενων στόχων] τα οποία πρέπει να γνωρίζει να χειρίζεται σωστά, αναγνωρίζοντας όλες τις ενδείξεις αυτών, καθώς και την ενδεχόμενη ελαττωματική λειτουργία ή βλάβη τους. Ο συγκεκριμένος κλάδος ενώ έχει γνωρίσει την μεγάλη μεγέθυνση που ήδη αναφέραμε στην ελληνική αγορά, με συνέπεια τη γιγάντωση του προσωπικού σε ποσότητα, αυτό δυστυχώς δεν συνεπάγεται και την αύξηση της ποιότητας αυτού. Εν αντιθέσει το επίπεδο του προσωπικού στο σύνολό του, πλην της παλαιάς φρουράς επαγγελματιών, τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο βρίσκεται σε ιδιαίτερη κρίση. Επιπλέον πρέπει να τονισθεί η σημασία της ιδιαιτερότητας που έχει το συγκεκριμένο επάγγελμα ενέχοντας σημαντικούς κινδύνους, δεδομένου ότι αποτελεί την πρώτη γραμμή άμυνας κατά διαφορών επιτήδειων παράνομων δραστών, αλλά και κατά της εκδήλωσης διαφόρων ακραίων και μη περιστατικών. 15

16 Α.8. Ποσοτικά και ποιοτικά χαρακτηριστικά του ανθρώπινου δυναμικού που δραστηριοποιείται στο επάγγελμα/ειδικότητα Στο τέλος του 2006 ο αριθμός των ιδιωτικών επιχειρήσεων παροχής ασφαλείας ανέρχονταν σε Ο αριθμός δε των ατόμων που εργάζονται στις εν λόγω εταιρείες φτάνει περίπου τις Στην Ελληνική αγορά, οι επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών ασφάλειας αναγνωρίζουν και δραστηριοποιούν, ως κυριότερες ειδικότητες με απασχόληση του μεγαλύτερου ποσοστού του προσωπικού τους, τις κάτωθι ειδικότητες: 1. Ιδιωτικό προσωπικό ασφαλείας σταθερών σημείων για εγκαταστάσεις και φυσικά πρόσωπα. Η εν λόγω ειδικότητα αποτελεί την πιο δυναμική αλλά και την πιο πολυπληθή κατεύθυνση του κλάδου. Στη συγκεκριμένη ειδικότητα περιλαμβάνονται οι παρακάτω θέσεις εργασίας: - Ιδιωτικό προσωπικό ασφαλείας Βιομηχανικών χώρων. - Ιδιωτικό προσωπικό ασφαλείας Πολυκαταστημάτων, Εμπορικών κέντρων και αλυσίδων λιανικού εμπορίου. - Ιδιωτικό προσωπικό ασφαλείας μαζικών εκδηλώσεων (καλλιτεχνικών, αθλητικών, πολιτιστικών). - Ιδιωτικό προσωπικό ασφαλείας διαχείρισης κτιρίων. - Ιδιωτικό προσωπικό ασφαλείας οικιών, οικισμών. - Ιδιωτικό προσωπικό ασφάλειας στόχων υψηλής ευθύνης (όπως πρεσβειών και γενικώς διπλωματικών αποστολών). Επίσης περιλαμβάνονται οι θέσεις εργασίας που αντιστοιχούν στο ιδιωτικό προσωπικό παροχής υπηρεσιών ασφαλείας Αεροδρομίων (Ελεγκτές Ασφαλείας Αερομεταφορών), σιδηροδρομικών εγκαταστάσεων και συρμών, λιμένων και εν γένει λιμενικών εγκαταστάσεων τις οποίες δεν θα αναλύσουμε περαιτέρω καθότι τόσο οι κανονισμοί ασφαλείας (Ε.Κ.Α.Π.Α.- Εθνικός Κανονισμός Ασφαλείας Πολιτικής Αεροπορίας) στους χώρους αυτούς όσο και η αντίστοιχη εκπαίδευση είναι υπό την αποκλειστική εποπτεία της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας (Υ.Π.Α). 2. Ιδιωτικό προσωπικό παροχής υπηρεσιών ασφαλείας χρηματαποστολών, μεταφοράς χρημάτων, αξιών και πολυτίμων αντικειμένων στο οποίο εντάσσονται οι παρακάτω πιο θέσεις εργασίας. - Ιδιωτικό προσωπικό παροχής υπηρεσιών ασφαλείας- Οδηγοί χρηματαποστολών - Ιδιωτικό προσωπικό παροχής υπηρεσιών ασφαλείας- Συνοδοί χρηματαποστολών - Ιδιωτικό προσωπικό παροχής υπηρεσιών ασφαλείας- Καταμετρητές χρημάτων - Ιδιωτικό προσωπικό παροχής υπηρεσιών ασφαλείας -Ανεφοδιαστές ΑΤΜ - Ιδιωτικό προσωπικό παροχής υπηρεσιών ασφαλείας Υπάλληλοι θησαυροφυλακίου. Η ειδικότητα «Ιδιωτικό προσωπικό παροχής υπηρεσιών ασφαλείας χρηματαποστολών, μεταφοράς χρημάτων, αξιών και πολυτίμων αντικειμένων», περιλαμβάνει και μια εξειδίκευση, αυτή του «Χειριστή 16

17 Ασυρμάτου και Κέντρου Επιχειρήσεων Χρηματαποστολών και Μεταφοράς Αξιών και Πολύτιμων Αντικειμένων (Dispatcher Cit ATM)». 3. Ιδιωτικό προσωπικό ασφαλείας των εποχούμενων περιπολουσών φυλάξεων (ελεγκτών σημείων και μονάδων άμεσης επέμβασης γνωστών στον κλάδο ως Patrol ). 4. Ιδιωτικό προσωπικό Ασφαλείας Κεντρικού Σταθμού και Λήψης Σημάτων. Αναφορικά με το εκπαιδευτικό επίπεδο των εργαζομένων στο επάγγελμα προκύπτει ότι απασχολούνται κατά κύριο λόγο απόφοιτοι δημοτικού σε ποσοστό 20%, απόφοιτοι γυμνασίου σε ποσοστό 45% και απόφοιτοι λυκείου σε ποσοστό 35%. Τα δεδομένα αυτά διαφοροποιούνται ως προς το προσωπικό των Κέντρων Λήψης Σημάτων όπου η πλειοψηφία είναι απόφοιτοι λυκείου και ανωτάτων σχολών. Ως προς την απασχόληση των γυναικών στο επάγγελμα, το 2007 παρατηρήθηκε ραγδαία είσοδος των γυναικών στον κλάδο που καταλαμβάνουν περίπου το 10-15% των απασχολούμενων στον επάγγελμα. Διεθνείς τάσεις Οι διεθνείς αναφορές που έχουν παρατηρηθεί στο συγκεκριμένο επάγγελμα περιλαμβάνουν ως κατευθύνσεις και (ως ειδικότητες, ανά νομικό πλαίσιο κατά την τάση εγκληματικότητας και κοινωνικών συνθηκών εκάστης χώρας) στην Παροχή Υπηρεσιών Ασφαλείας τις κάτωθι: 1. Ιδιωτικό προσωπικό ασφαλείας εγκαταστάσεων, περιουσιών και προσώπων (γραφείων, οικιών, καταστημάτων, τραπεζών, εξωτερικοί περίμετροι, αλυσίδες καταστημάτων κ.τ.λ.) στατικό ή κινούμενο, με πεζή περίπολο καθώς και με περίπολα οχήματα. 2. Ιδιωτικό προσωπικό ασφαλείας των εποχούμενων περιπολουσών φυλάξεων (κοινώς Patrol ) ως ελεγκτών σημείων και μονάδων άμεσης επέμβασης. 3. Ιδιωτικό προσωπικό ασφαλείας ως συνοδοί και οδηγοί χρηματαποστολών, για μεταφορά χρημάτων, αξιών και πολυτίμων αντικειμένων με τις υποειδικότητές τους. 4. Ιδιωτικό προσωπικό ασφαλείας ελεγκτών μέσων αερομεταφοράς και στόχων υψηλής ευθύνης (Αεροδρόμια, λιμένες, Πρεσβείες, διεθνείς οργανισμοί, εγκαταστάσεις υψηλού κινδύνου κ.τ.λ.). 5. Ιδιωτικό προσωπικό ασφαλείας χειριστών σκύλων ασφάλειας και ανίχνευσης. 6. Σωματοφύλακες και συνοδοί ασφαλείας υψηλών προσώπων (VIPs). 7. Τεχνικοί υπάλληλοι, εγκαταστάτες συναγερμού και συντήρησης των συστημάτων. 8. Ιδιωτικό προσωπικό ασφαλείας επί διαφόρων μεταφορικών μέσων διασφάλισής τους από πειρατεία, ομηρία ή τρομοκρατική ενέργεια καθώς και φύλαξη των δικτύων αυτών [όπως αεροσκάφη (Aviation Security), πλοία, τρένα κ.τ.λ.]. 17

18 9. «Στελέχη παροχής υπηρεσιών ασφαλείας» και διοικούντες το προσωπικό σε διάφορες θέσεις και τομείς. 10. Σύμβουλοι ασφαλείας. Α.9. Συνδικαλιστικές ή επιστημονικές οργανώσεις σχετικές με το επάγγελμα/ειδικότητα, έντυπα ή άλλα μέσα πληροφόρησης ή άλλες πηγές. Α.9.1 Συνδικαλιστικές - επαγγελματικές ή επιστημονικές οργανώσεις σχετικές με το επάγγελμα/ειδικότητα. Η μοναδική Ομοσπονδία εργαζομένων για τον κλάδο της ιδιωτικής ασφάλειας, είναι η Ομοσπονδία Υπαλλήλων Προσωπικού Ασφαλείας Ελλάδος (ΟΜ.Υ.Π.Α.Ε.) η οποία ιδρύθηκε το έτος 2002, από σύμπραξη τριών επιχειρησιακών σωματείων του Ομίλου της Wackenhut Hellas Security νυν Group 4 Securicor. Από τότε έχουν προστεθεί στην Ομπρέλα της Ομοσπονδίας διάφορα πρωτοβάθμια σωματεία ενισχύοντας την δύναμη της και παρέχοντας της αριθμό μελών περί των υπαλλήλων εκ του ιδιωτικού προσωπικού παροχής υπηρεσιών ασφαλείας. Ο αριθμός των πρωτοβάθμιων σωματείων που δραστηριοποιούνται ωστόσο Πανελλαδικά σε σύνολο άνω των επιχειρήσεων είναι εξαιρετικά μικρός (περί των είκοσι) και υπάρχει ανάγκη μεγαλύτερης συνδικαλιστικής κινητοποίησης. Παράλληλα, σε επίπεδο εργοδοτών από το 2003 έχει συσταθεί και δραστηριοποιείται ο Σύνδεσμος Επιχειρήσεων Επανδρωμένων Υπηρεσιών Ασφαλείας (Σ.Ε.Ε.Υ.Α.). Α.9.2. Έντυπα και άλλα μέσα πληροφόρησης Ένα σημαντικό περιοδικό πληροφόρησης για τον κλάδο με διμηνιαία κυκλοφορία είναι το περιοδικό «Security Manager», το οποίο καλύπτει ένα μεγάλο εύρος θεμάτων, όσον αφορά την παροχή υπηρεσιών ασφαλείας σε όλες τις πτυχές της, συμπεριλαμβανομένων και των ηλεκτρονικών συστημάτων παροχής ασφάλειας, καθώς και παρέχει ενημέρωση για κάθε πρόοδο, νομοθεσία και νέα τεχνογνωσία που αφορά τον κλάδο. Το περιοδικό αυτό διανέμεται μόνο σε συνδρομητές, αλλά διατηρεί και ιστοσελίδα στον ιστοχώρο Κατά καιρούς είχαν υπάρξει και διάφορες άλλες εκδόσεις όπως του περιοδικού Security, οι οποίες όμως διακόπηκαν. 18

19 Α.9.3. Άλλες πηγές πληροφόρησης Άλλες πηγές πληροφορήσεων βρίσκονται μέσω διάφορων ιστοσελίδων του ιστοχώρου (internet), οι οποίες όμως αφορούν κυρίως δίκτυα του εξωτερικού. Σε τοπικό επίπεδο, υπάρχει μία ενημερωτική ιστοσελίδα στον κόμβο Επίσης ενημερωτική σχετικά με θέματα που αφορούν τον κλάδο και το θεσμικό και νομικό του πλαίσιο, είναι η ιστοσελίδα της ΟΜ.Υ.Π.Α.Ε. στον κόμβο Α.10. Τυπικές ή θεσμικές προϋποθέσεις για την άσκηση του επαγγέλματος/ειδικότητας Α.10.1 Άδειες λειτουργίας Για την εξάσκηση του επαγγέλματος, όσον αφορά στην λειτουργία των επιχειρήσεων και τους ιδιοκτήτες των επιχειρήσεων παροχής υπηρεσιών ασφαλείας, βάσει του άρθρου 2 του Ν.2518/97 απαιτείται έκδοση αδείας λειτουργίας, κατόπιν υποβολής δικαιολογητικών «.η οποία εκδίδεται από τον Αρχηγό της Ελληνικής Αστυνομίας ύστερα από γνώμη τριμελούς επιτροπής αποτελούμενης από τους διευθυντές των διευθύνσεων δημόσιας και κρατικής ασφάλειας του Υπουργείου Δημόσιας Τάξης και το Νομικό Σύμβουλο του Ν.Σ.Κ. στο ίδιο υπουργείο 3. Η ανωτέρω άδεια δεν μεταβιβάζεται, ισχύει για πέντε (5) χρόνια και ανανεώνεται για ίσο χρονικό διάστημα, εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις της αρχικής χορήγησης». 16 Α Άδειες εργασίας Σχετικά με το προσωπικό των επιχειρήσεων παροχής υπηρεσιών ασφαλείας, βάσει του άρθρου 3 του Ν.2518/97 απαιτείται έκδοση αδείας εργασίας κατόπιν υποβολής δικαιολογητικών «η οποία εκδίδεται από την Διεύθυνση του νομού ή την Διεύθυνση Ασφαλείας του τόπου κατοικίας του, εφόσον συντρέχουν στο πρόσωπο του αιτούντος οι προϋποθέσεις της παραγρ. 1 του άρθρου 2 του παρόντος. Η άδεια εργασίας είναι προσωπική, ισχύει για πέντε (5) χρόνια και ανανεώνεται για ίσο χρονικό διάστημα εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις της αρχικής χορήγησης» 17. Άλλη άδεια που απαιτείται για όσους προσφέρουν τις υπηρεσίες τους σε αεροδρόμια της χώρας είναι η άδεια που εκδίδει η Υ.Π.Α. βάσει του Ε.Κ.Α.Π.Α. 16 Άρθρο 2 παράγραφος 1 και 3 του Ν.2518/ Άρθρο 3 παράγραφοι 1 και 2 του Ν.2518/97. Θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη σε συνδυασμό με την τροποποίηση της Υπουργικής Απόφασης 1016/109/5- νη από

20 Α.10.3 Άλλες προϋποθέσεις άσκησης επαγγέλματος ή/και ειδικότητας Μέχρι σήμερα δεν έχουν οριστεί συγκεκριμένοι τίτλοι εργασίας για την εξάσκηση του επαγγέλματος, διότι στο θέμα της εκπαίδευσης ο νόμος 2518/97 στο άρθρο 4.παρ.1.δ. επιμέρισε την ευθύνη της εκπαίδευσης από το κράτος στους εργοδότες, χωρίς όμως να διευκρινίζει το πώς πιστοποιείται η συγκεκριμένη εκπαίδευση. Επιπλέον δεν επιφέρει καμία απολύτως κύρωση κατά των εκπροσώπων των επιχειρήσεων παροχής ασφάλειας για την παράβαση του ανωτέρω άρθρου (περί εκπαιδεύσεως), ενώ αντιθέτως δίνει κυρώσεις για όλες τις άλλες παραβιάσεις του συγκεκριμένου νόμου στο άρθρο 8 «περί ποινικών κυρώσεων», με αποτέλεσμα εφόσον δεν επιβάλλεται η συγκεκριμένη διάταξη στους εργοδότες δια νόμου, να παρατηρούνται φαινόμενα τεράστιου συνόλου ανεκπαίδευτων υπαλλήλων στον κλάδο, οι οποίοι θέτουν σε κίνδυνο τόσο την σωματική τους ακεραιότητα, όσο και τις περιουσίες και τις ζωές των τρίτων που καλούνται να διαφυλάξουν. Σε αντίθεση των ανωτέρω σε αντίστοιχες ευρωπαϊκές χώρες της Ε.Ε. έχουν πλέον επιβληθεί από τις αρχές για την έκδοση αδείας εξάσκησης του επαγγέλματος, βασικά εκπαιδευτικά προγράμματα του προσωπικού των επιχειρήσεων παροχής ασφάλειας, όπως ενδεικτικά στην Αγγλία, Σουηδία, Φιλανδία, Γερμανία, Ισπανία κ.α. Τα τελευταία έτη μέσω του Οργανισμού Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (Ο.Ε.Ε.Κ.) παρέχεται η ειδικότητα «Στέλεχος παροχής υπηρεσιών ασφαλείας», η οποία σύμφωνα με το ν. 2009/1992 έχει διάρκεια τέσσερα εξάμηνα. Επιπλέον ουσιαστικά αναφέρεται στα Στελέχη των επιχειρήσεων παροχής υπηρεσιών ασφαλείας και όχι στην βασική εκπαίδευση του προσωπικού παροχής υπηρεσιών ασφαλείας. Α.11 Τίτλοι και θέσεις - διαβαθμίσεις στην επαγγελματική ιεραρχία Όσον αφορά στη διοίκηση του προσωπικού, στις επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών ασφαλείας 18, υπάρχει ιεραρχική διάκριση μέσω βαθμοφόρων οργάνων. Τα βαθμοφόρα όργανα του προσωπικού παροχής υπηρεσιών ασφαλείας, βάσει των οικείων συλλογικών συμβάσεων εργασίας του κλάδου, οι οποίες και έχουν κηρυχθεί υποχρεωτικές για όλη την επικράτεια 19 και τα επίπεδα ιεραρχίας του επαγγέλματος, δηλαδή επί του προσωπικού στην παροχή υπηρεσιών ασφαλείας έχουν ως εξής: 18 Η ιεραρχική δόμηση τηρείται ουσιαστικά στις μεγαλύτερες εκ των Ι.Ε.Π.Υ.Α. 19 Σύμφωνα με τα άρθρα 3.6, 3.7, 3.8 της Κ.Σ.Σ.Ε. ετών «των εργαζομένων στις επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών ασφαλείας και συστημάτων ασφαλείας όλης της χώρας» με Π.Κ. 116 / η οποία δεν διαφοροποιήθηκε από την Κ.Σ.Σ.Ε. ετών με Π.Κ. 16 /